CAMENA - Lab - Bible Reference Identification

[back to start page]

HABIA: nomen viri Esdr c. 2. v. 61. Lat. absconsio, vel dilectio Domini, vel ex Syro et Hebraeo, debitum, vel obligatio Domini.
HABSANIAS: pater Ieremiae. Ier c. 35. v. 3, Lat. Debitum clypei Domini, sive dilectio, vel absconsio clypei Domini.
HACUPHA: nomen viri. Esdr c. 2. v. 51. Lat. praeceptum, vel sculptura oris.
HADAD: fil. Ismaelis. Gen c. 25. v. 15. 1. par. c. 1. v. 30. Lat. acutus, vel gaudens, aut Syriace, novus, vel unitas.
HADADUS: fil. Hezione primo Damasci Rege geniti Tabremonis, patrisuccessit; 2. Par. c. 16. v. 4. ab obsidione Samariae miraculose amotus; cum mempe sibi videretur audire ingentem adventantium copiarum strepitum, Deo id in Elizaei Prophetae gratiam sic dirigente, ut varicinio huius de annonae Pridiana vilitate veritas constaret, 1 Reg c. 15. v. 20. Ier c. 49. v. 27. Tantopere a suis dilectus est, ut a Syris Damascenisqueve Numinis loco haberetur. Suffocatus tandem ab Hazaele servo, Obiit, Idem l. 9. c. 2. Vide Ben-Adad.
HAEMORRHOUS: veperae species, colore arenoso --- per corpus vero notis nigris et albis variegata, uti ait Aetius, quae morsu sanguinem elicit, ita ut quidquid animae est, per cruorem evocetur, Solin. c. 27. hinc nomen adepta Cerastae in multis similis est, unde Gen c. 49. v. 17. ubi Fata filiorum dispensans Iacobus de Dane ait, Dan erit serpens super viam, sephiphon, super semitam, qui mordet calces equi, et cadit sessor ejus retrorsum]: vocem sephiphon utrique communem esse vult Bochart. Certe, ut alia omittam, haemorhoos et cerastas solos, ex omni (erpentum genere, ob gressum obliquum, xwleu/ein], et e)pis1ka/zein], i. e. claudicare, ait Nicander. Hebraeis autem saphab, claudicare, et Sephiphon, serpens claudus est. Vide Bochart. Hieroz. Parte Post. l. III. c. 12. et hic ubi de Cerastis, item in voce Sephiphon. De Haemorrhoissae vero, mulieris sanguinis profluvio laborantis, et a Christo sanatae, Marth. c. 9. v. 20. statua seu imagine, quam Paneade, urbe Palaestinae, in Christi honorem, erexisse legitur, apud Scriptores varios, Philostorgium inprimis. Vide Gothofred. Dissert. in Philostorgii l. 7. c. 3. et Cl. Suicer. Thel. Eccl. in voce *ai(mor)r(ou=s1a].
HAERES: an ex haerendo in hereditate, an ex Hebr. possidere], an ab aere, an ab hero, quod herus fiat, dominio in se translato? dictus, ante Solonem, extra gentem et familiam Athenis non scribebatur, ex lege: )*en tw=| ge/nei to=u teqnhko/tos dei=n ta\ xrh/mata kai\ to\n oi)=kon diame/nein], Extra gentem familiamque heredem nc scribito, Plutarch. in Solone: cuius ratio, quia bona testantis non sunt, sed genris et familiae. Plato l. 11. de LL. Neque etiam omnibus fas fuit indiscriminatim, e Solonis lege, sua testamento dare legare: Feminis namqueve et pueris dare hoc pacto non licebat, quod excederet pretium medimni hordei. Ceteris, qui poterant testamentum facere, concessit Solon necessitudim generis amicitiam praeferre, et quem vellent Heredem scribere, nullis superstitibus liberis masculis: quod tamen de aboriginibus et indigenis civibus solum intelligendum; adscitis enim, et plebiscito donatis, qui orti essent, eadem libertas negata fuit, bonis eorum in Aerarium relatis. Qui autem Heredes scribebantur, etiam adsumebantur in filios, ut liquet ex Isaei Orat. unde, cum peregrini filiorum loco esse non possent, nec Heredes scribi poterant, nisi adoptione in familiam essent asciti. In conscribendis autem Testamenti tabulis Magistratus advocabatur, qui praesentia sua illas vel confirmaret, vel stabiliret, vel solveret vel infringeret: Nominatim Astynomus aderat. Interdum etiam nullae scribedantur tabulae, quemadmodum Romae Comitiis calatis, sed testator voluntatem suam pro contione declarabat et voce nuncupabat, quod fiebat itidem en tai=s2 kuri/ais2 e)kklhs1i/ais2]. Quod si Pater testamentum scripsisset, et liberis masculis heredes substituisset; ratum id erat, si ante annum 20. Aet. liberi decessissent: ab Anno autem vicesimo fil. sui erat iuris, neque amplius quidquam iuris in eius bona habebat alter, et proin substitutioni locus amplius non fuit. Superstite nihilominus femina prole, licebat testamento sua dare legare alteri, sub conditione, ut superstitem filiam in matrimonium duceret. Adoptatis vero non licebat heredem scribere: aut enim filios habebant superstites, aut ab intestato hereditatem eius adibant parris adoptantis propinqui. Itaque nec Pater th=| fu/s1ei] cernere poterat hereditatem filii, in alienam familiam adoptari. Filii porro inter se hereditatem paternam ex aequeo dividebant, secus ac apud Hebraeos, ubi primogenito dupla portio obtigit. Nothi vero hereditatem paternam, vel unica filia legitima exstante, herciscere non poterant; imone quidem, Patre absque legitima prole defuncto, in eius bona ullo modo aut iure veniebant, cognitis a)gxistei/as2] iure ad hereditatem vocatis. Accipiebant saltem tw= noqei/wn] nomine ad quinque minas; vel, ut Solon postea mutavit, ad decem. Qui autem hereditatem sibi vindicabat, faciebat id coram Praetore, toto vertente anno, excepto mense Scirrhophorione: quia affecto iam anno referendis potius rationibus, quam iure dicundo, vocabatur. Petenda autem erat intra 5. annos, a morte illius, qui hereditatem adierat etc. Vide Sam. Petit. Comm. in leges Att. l. 6. c. 6. De more vero hereditatem adeundi, apud Rom. recepto, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 8. part. 3. Legg. XII. Tabb. ubi de Iure privato, ut et infra in voce Tesiamentum: uti de Hereditatis celebri pignore Annuli traditione, infra itid. in voce Moribundi: aliquid etiam in Abelonii Visceratio, it. Ultio. Recentiori aevo Heredes, nude, interdum feudi paterni appellatione, dicebantur apud Francos, Nobilium filii ac heredes, qui parentum hereditatem quoad feuda adire non poterant, donec 21. Annorum attigissent aetatem; cum interim eurum Tutores ac Custodes praediis pupillorum feudalibus fruerentur et eo nomine militaribus obsequiis ac servitiis obnoxii hominia dominis praestarent. Quod porissim um introductum est, in favorem dominorum Feudalium, quorum intererat vassallos habere, qui feudalia omnia servitia possent adimplere. Idqueve ius est tutelae Nobilis, quae in Gallia adhuc observatur et in Anglia ac Normannia Regi defertur, censeturqueve inter iura Regalia. Pupilli vero, minores aetate, quibus nullum fere ius erat in bonis paternis, quorunqueve ususfru ctus erat penes tutores, qui eos alere et educare pro conditione ac dignitate tenebantur, eorundem bonorum tantum Heredes nuncupabantur, tanquevam solum iis aliquando fruendi ius competeret, corumqueve adipiscendorum, hereditatis adeundae instar, spe alerentur: quo etiam sibi iis in bonis, quorum Dominos sese inscribebant Turoes, ius esse indicarent, licet possessionem nondum adiissent. Sic in vet. Charta, apud C. du Fresne, Bernardus Haeres, Robertus vero de Bova, Baillivus terrae de Morolio, inscribuntur: Nempe Robertus turorio iure Morolium tenebat, Bernardo adhuc in pupillari aetate constituto etc. Imo et servatus hic mos in ipsis Regnorum Imperiorumque successionibus occurrit. Observant enim nonnulli, Francicum Regnum delatum Pipino esse, quo illud regeret tutorio iure, Childerico III adhuc im pubere. Nec in alium finem data Odoni Aquitaniae Duci Regia dignitas: tutela quippe Caroli Simplicis a Francis donatus, ut maiori auctoritate gubernaret Regnum, in Regem coronatus est, Continuator Aim oini l. 5. c. 42. Albertus A. C. 994. Ordericus Vitalis l. 7. Alii. Baldunio quoque II. adhuc in puerili aetate constituto, Galli, qui CP. et in toto Imperio Orientali sedem fixerant, consilio habito eligendum Principem censuerunt, qui Imperium, quoad Balduinus adolevisset, administraret et contra hostes tueretur. Quam in rem delectus Ioh. Briennensis Exrex Hierosolymit. qui et filiam Balduino pacisceretur et Imperium rutoris vice administraret, concesso insuper Imp. titulo, eoqueve, ut mos est Impp. sollenniter coronato; hac conditione, ut quando Baldninus siae tutelae factus esset, Imperio cederet, illndque genero resignaret. Simili iure Philippus V. et Carolus Pulcher Reges sese inscripserunt Navarrae, quae erat Iohannae, eorundem ex fratre Philippo IV. Rege Franciae et Nav. neptis, cuius adhuc impuberis turelam suscepere, usurpato titulo Regio, quo iis maius in Regni negotiis administrandis accederet pondus. Quod Francorum secutus exemplum Arsenius Patr. CP. corona donavit Michaelem Palaeologum, Ioh. Lascaris Imp. Tutorem a patre relictum: addita pariter conditione, quoad Ioh. suae tutele factus esset, uti narrat Nicephorus Gregoras l. 4. Verum ea fidei integritas, quam in Francis mire praedicat Nicetas Choniates, a Graecis minime servata est etc. Vide hanc in rem plura apud C. du Fresne in Gloss. ut et hic infra. Hinc Hereditaria Charta, Epp. est, qua sc. quis filiam suam naturalem, quam ex ancilla suscepit, ingenuamqueve ac Denarialem factam (h. e. manumissam per denarium) ante Regem, ad hereditatem suam vocat, dicta est. Cuiusmodi Ep. formulae exstant apud Bignonium in Formulis vett. c. 46. et 49. Heredum variae species, ex Ioh. Rosino, Ioh. Frid, Gronovio Sic Hereditas 18. m. nummum, e. g. ex Asse toto Haeres dicebatur, qui legatarius non erat, licet cohaetedes haberet. In assem vero totum institutus dicebatur, qui solus haeres erat, Alex. ab Alexan. Genial, Dier. l. 1. c. 1. ex Besse, qui octo uncias hereditatis, adeoqueve ex praenorata summa 12000. auferebat: ex Besse semuncia sextula scriptus, 13000. honestabatur. ex Deunce, undecim partes nanciscebatur: sicut ex Deunce binis sextulis, habebat 17000. ex Dextante, 15000. capiebat: ex Dextante sem uncia sextula 16000. ex Dodrante, 135000. ex Dodrante binis sextulis 14000. lucrabatur. Extraneus dicebatur, qui nec necessarius, nec suus; et proin testatoris iuri subiectus non erat. Fiduciarius et Imaginarius. in Ima cera scriptus Haeres idem cum secundo et legatario herede fuisse videtur. Legatarius, seu in ima cera dicebatur, cui donum aliquod in testamento relictum est. ex Libella, dictus est Haeres omnium bonorum; Libellae enim nomine As seu tota hereditas significara olim fuit. Necessarius vocabatur, qui sive vellet sive nollelt testator, Haeres etat: tam ab intestaro, quam ex testamento, secundum LL. XII. Tabb. Primae cerae, seu primae tabulae seu in primo gradu Haeres, appellabatur is, quem ex toto Asse heredem vocat Alexander, et Legatario contra distinguit. ex Quadrante, 4. uncias sumebat, nempe 4500. nummos. ex Quincunce, 7500. ex Quincunce binis sextulis scriptus 8000. consequebatur. Secundi heredes iidem cum Legatariis inqueve ima cera scriptis. ex Semisse, 9000. ex Semisse semuncia sextula, 10000. capiebat. ex Semuncia seu tribus sextulis, capiebat dimidiam totius assis unciam, adeoqueve 750. nummos. ex Semuncia et sextula 1000. ex Septunce, 10500. ex Septunce binis sextulis, 11000. capiebat. ex Sextante scriptus habebat 3000. ex sextante semuncia sextula 4000. ex Sextante uncia binis sextulis 5000. Sextula aspergi dicebatur, qui sextam unciae partem adeoqueve septuagesimam secundam portionem totius hereditatis consequebatur, sc. 250. Suus et necessarius Haeres dicebatur fil. filia, nepos, nepcisqueve ex filio et demceps ceteri liberi, qui in potestate morientis fuere. ex Teruncio scriptus, erat ex uncia et quinque scriptulis. ex Triente, tertiam patrem, nempe 6000. habebat: ext Triente semuncia sextual scriptus 7000. lucrabatur. ex Uncia, duodecimam habebat hereditatis patrem, nempe 1500. ex Uncia et duabus sextulis 2000. etc. Ita dividebant olim hereditatem 18000. nummum, velut denarium, in partes Assis, distributam. Vide Gronov. de Pec. vet. l. 3. c. 11. et Principalis Hereditatis in XII. uncias divisae exemplum infra in voce Marpurgum. Nec omittendum, motas de hereditate controversias coram Centum viris Romae ventilatas fuisse; unde querela inofficiosi Testamenti, item actio petitionis hereditatis Centumvirale iudicium appellatur, Cic. in Bruto, Plin. l. 6. Ep. 4. etc. Vide quoque supra, Alode, et infra ubi de Vicesima hereditatum.
HAGAB_vel_HAGABA: i. e. locusta, viri nomen. Vide Esdr c. 2. v. 46.
HAGIOGRAPHA: Hebr. Cetubim], dicuntur Iudaeis libri vet. Canonis XI. Verba dierum, seu Chronica, Esther, Ezra, Nehemia, Psalmi, Proverbia, Ecclesiastes, Canticum Cantic. Liber Iob, Daniel (quem male Prophetarum choro eximunt, aut reliquis saltem inferioremk habent, contra Matth c. 24. v. 15. ubi Daniel titulo Prophetae ab ipso Christo insignitur) et Threni. Dividunt enim totum V. T. in Thora, i. e. Legem, Nebiim, i. e. Prophetas, et Cetuphim, i. e. hagiographa: quae ultima Christus sub Psalmis, ut praecipua eorum parte, comprehendere visus est, Lucae c. 24 v. 44. Quamvis alias in N. T. libri illi simpliciter in Legem et Prophetas dividantur, Matth c. 5. v. 17. Lucae c. 16. v. 29. et Actor. c. 28. v. 23. Sed et Hagiographa dicebantur scripta omnia, in quibus sacra tractabantur, aur ex Canonicis libris petita, aut ad eorum exemplum composita, ex quibus sententiae aut Historiae quaedam in Eccl. recitabantur, ad populi aedificationem. Sic glossa ordin. Praef. ad l. Tob. Large, inquit, accepit Hagiographa, h. c. sanctorum scripta. Et Driedo de Catal. S. Script. l. 1. c. 4. p. 21. Dicemus duplicia esse apud Hebraeos Hagiographa, ----- h. e. sanctorum scripta ----- quaedam, quorum auctoritas idonea est ad corroboranda ea, quae sunt fidei. Huius generis sunt Hagiographa, in Canone Pibliane. Alia vero sunt Hagiographa ---- quorum auctoritas ad assertiones fidei corroborandas non est idonea, quamvis habeantur vera et sancta. Vide de quovis illorum suo loco A'voce *a(/gios], sanctus, et gra/fw], scribo, quasi Sancta scripta, uti vocantur Epiphan. de Ponder. et mens. De quarum priore voce ut pauca addam; *a(/gia] non raro apud Scriptores Eccl. Graecae, Sacra Cena appellatur, ut et *a(/gioa a(gi/wn], uti videre est apud Cl. Sicer. Observ c. 4. quo nomine pars olim Tabernaculi sanctissim, quae soli summo Sacerdoti patebat, indigitata est, ut notum. Quemadmodum et Graeci recentiores, *a(/gia] locum in Templo vocant, quo solis Clericis ordinario venire permissum: *a(/gia a(gi/wn] vide Altare maius, in quo corpus et sanguis Domini consecratur, ut ait Gentian. Hervet. in fine Liturgiar. Sed et vox *a(/gios] apud eosdem, Imperatoribus, cum coronabantur, acclamati consuevit, uti Meurs. docet in Gloss. Vide quoque infra Sanctus. Inde autem derivata, *a(gi/as2ma], inter alia, de S. Cena itidem, ut et interdum de aqua benedicta: et *a(gias1mo\s2], de eodem Mysterio, ac de parte Liturgiae, in qua celebratur nomen Domini hac formula, *a(/gios, a(/gios, a(/gios, ku/rios *sabaw\q], occurrit, apud eosdem Graecae Eccl. Scriptores: uti pluribus videre est, apud Cl. Suicer. Thes. Eccl. in his vocibus.
HAI_i.e._ACERVUS: civitas Amorrhaeorum trans Iordanem, quondam pulcherrima, non longe a Bethel. Ios. c. 7. v. 2. c. 8. v. 23. et c. 12. v. 9. Ies. c. 20. v. 28. Genes c. 12. v. 8. Ier c. 49. v. 3. Esdr c. 2. v. 28. Esaiae Aiath dicitur.
HALCYON: marina avis, para\ to\ en a)li\ ku/ein], ex eo, quod in mari concipit et parit, dicta, a cantus dulcedine commendatur, Ea enim nullam avem suavius canere, ait Oppian. et Tymnaeus, ut avem a cantrus gratia maxime laudet, Antholog. l. 3. c. 24. dicit,eam alcyonum cantum exaequare: *o)/rneon w)= xa/ris1in memelhme/non, w)= paro/moion] *a)lkuo/s1in to\n ???o/n fqo/ggon i)???w???a/menon]: Quae causa, quod, cum Sirenes apud poetas figuram avium ex parte habeant, et stationem ad maris litus et miram cantus suavitatem, Scripturae Interpretes Sirenum nomine alcyones intelligere, vult Cyrill. in Mich c. 1. v. 8. ubi pro a)hdo/nas2], luscinias, quae cum mari et fluctibus nihil commune habent, a)lkuo/nas2] rescribi iubet Bochart. quae duae voces, licet scriptura dissimiles satis, tamen non raro a librariis confundontur. Addit Cyrill. alcyones in maris sinibus ovis incubate et propter nidum a fluctibus abreptum lugubre melos fundere: ut Val. Flacc. Arg. l. 4. v. 44. et seqq. Fluctus ab undisoni ceu forte crepidine saxi Cum rapit alcyonis miserae fetumque laremque, It super aegra parens, queriturque tumentibus undis. Imo velut omnium avium maxime qrhnhtikh\n], i. e. lugubrem, eam poetae deseribunt, ut videre est, apud Homer. Il. 1. v. 559. Eurip. Iphig. in Tauris v. 1089. Moschum in Epitaph. Bionis, Propert. l. 3. Eleg. x. de natali amicae v. 9. Alcyonum positis requiescant ora querelis. Nec omittendum, avem hanc Plutarcho. auctore, vincere, tw?| filote/knw| xelido/nas2], prolis amore hirundines, et tw=| fo�a/ndrw peleia/das2], amore coniugis columbas: hinc cerylos, maritos suos, aetate graves, dicuntur peria/gein e)p) au)tw=n tw= kaloume/nen mes1opterugi/wn], interscapiliis suis sublatos circumferre. Quo pertinent Alcmanis versus, apud Antigon. Hist. 27. �� ba/le dh\, ba/le khru/los ei)/hn,] *o(/s1 t) e)pi\ ku/matos a)/nqos a(/m) a)lkuo/nessi po/thtai]. �� Utinam cerylus essem (alcyonum mares sic vocant) Qui maris superficiem supervolat cum alcyonibus etc. Vide Sam. Bochart. Hieroz. Part. post. l. 2. c. 14. de nidis vero earum, qui admirationem habent, pilae figura, nec serro mtercidi queunt, ut ait Plin. infra in voce Nidus: et plura de hac ave apud eundem l. 10. c. 31. alibiqueve passim, Cael. Rhodigin. l. 14. c. 11. alios: nec non in voce Alcyone.
HALITUS: cuius reciprocatione cor animalis nativo igne aestuans refocillatur, inter praecipua Dei beneficia merito reponitur Apostolo actor. c. 17. v. 25. Deus dat omnibus vitam et halitum et omnia. Hominis inprimis, cui peculiari ratione insufflavisse Creator in nares halitum vitae, dicitur Gen c. 2. v. 7. metonymia etiam profanis Scriptoribus frequenti. Unde idololatricus plane is cultus, quo Russi Magnum suum Ducem venerantes, inter alia, quae ei in acceptis ferunt, halitum quoque numerant, ut vidimus. Cum vero a dignitate sua sponte descivisset homo, inter alia factum, ut eius tantum halitum infici natur a voluerit pluribus modis, et ciborum ac dentium vitiis, scd maxime senio, ut Plin. observat l. 11. c. 53. agnoscens, quod mireris, huius quoque repertam poenam esse, ut neque id ipsum, quo vivitur, in vita iuvaret. Hinc remedia undecumque huic quoque malo quasita, Parthorumque (quibus id vitii a iuventa, propter indiscretos cibos, familiare est) Proceres medentur grano Assyrii mali --- in esculenta addito, Ibid. Quemadmodum hodieque Indi suavitatem halitus malabathrum. seu betre suum continue masticando sibi conciliant. Sed et ieiunis sua graveolentia est, quae sumpto cibo emendatur. Significat eam Caecil. Comic. apud Non. introducens maritum, uxoris parum acceptae odiosam comitatem et blanditias dedignantem, � Quis mihi, inquit, ubi Domum adveni, assedi, extemplo suavium Dat ieiuna anima � Vinosis praesertim, postridie crapulae: cui proin pellendae Fescennia cum trochiscos, ex aromatibus et pulvisculis odoratis confectos, ieiuna sumpsiset, neque vero remisiflet foetor, lepide in eam iocatur Mart. l. 1. Epigr. 88. cuius Epigraphe ad Fescenniam v. 5. ubi inter alia, rationem a contrario adducit, Quid quod olet gravius mistum diapasmate virus Atque duplex animae longius exit odor? Vide plura apud Plin. l. XI. c. 53. Ut de ceteris animantibus unum hoc addam, Animae leonis virus grave, ursi pestilens, contacta halitu eius nulla fera attingit ---- Elephantorum anima serpentes extrahit, cervorum item urit. De halitu morientium ore carissimorum legi solito, vide ubi de rebus ad hominis extrema pertinentibus; nec non infra, de Osculo: de halitu vero in vocem formato, suo loso.
HAMATHAEUS: fil. Chanaan. Gen c. 10. v. 18. 1. Par. c. 1. v. 16. Inde Hamathaei terrae Hamath incolae, quorum metropolis Hamath est Antiochia, si Olympiodoro credimus, et Paraphrastis Ionathani et Ierusalem, et Rabbino Solomoni. Sed obstat quod in scripturis toties ad introitum Hamath Sept. figitur Terrae sanctae terminus, quam nemo locorum peritus Antiochiam attigisle dixerit. Huic dubio facile est occurrere ex Hieronymo, qui Hamath, vel Hemath duplicem fuisse statuit, quarum una sit Graecorum Antiochia, altera Epiphania. Illam addit vocari magnam. Amos c. 6. v. 2. ad distinctionem minoris, Epiphaniae scilicet. Nic. Lloydius, vide supra.
HAMDAN: fil. Disan. Gen c. 36. v. 26. qui 1. Par. c. 1. v. 41. Hamra dicitur.
HAMON-NO: apud Ezech c. 30. v. 15. urbs est Aegypti mazima et celeberrima, quae Thebae alias, Gracis *dio/spolis2], Iovis civitas dicta est. Qui enim Hebraeis Ham (h. e. Chamus seu Menes) Aegyptiis. Iuppiter Hammon vocatus est. Herod. l. 2. c. 42. *a)mmou=n *ai)guption kale/ous1i to\n *di/a], Aegyptii Iovem appellant Hammun. Et Plutarch. Iside, *i)di/on par) *ai)gu/ptiois2 o)/oma to=u *dio\s2 ei)=nai to\n *a)mou=n, o( para/gontes2 h(mei=s2 *a)/mmwna le/gomen] scribit, Proprium Iovis nomen apud Aegyptios esse Hamun, unde Graeci Hammonem decucunt. Vide hic passim, inprimis in voce Menes, it. ubi de Thebis Aegyptiis.
HAMUL: fil. Pharez Gen c. 46. v. 12. 1. Per. c. 2. v. 5.
HANAN: fil. Maacha. 1. Par. c. XI. v. 43. Fil. Sirac. 1. Par. c. 8. v. 23. Fil. Asel. Idem c. 8. v. 38. et c. 9. v. 44. Neh. c. 7. v. 49. c. 8. v. 8. Fil. Iegedeliae Ier c. 35. v. 4. 1. Par. c. 4. v. 20.
HANANEEL_nomen_Turris_Ierosolymae: Neh. c. 3. v. 1. Ier c. 31. v. 38.
HANANIAS: pater Selemiae, Ier c. 37. v. 13. Pater Zedechiae Principis, Ier c. 36. v. 12. Fil. Zorobabel, 1. Par. c. 3. v. 19. et c. 8. v. 23. Nomen Prohetae, Ier c. 28. v. 1. Item comes Azariae et Misael.
HANIEL: fil. Olla. 1. Par. c. 7. v. 39. Fil. Ephod, Princeps ttibus Manasse. Num c. 34. v. 23.
HARAD: sive Harada, folis, sive locus in quo castrametati sunt Istaelitae profecti de Sepher. Num c. 33. v. 24. Iud. c. 7. v. 1.
HARAN: civitas Mesopotamiae, quae et Charran. Gen c. 11. v. 32. c. 12. v. 5. c. 27. v. 45. c. 28. v. 10. et c. 29. v. 4. 2. Reg. c. 19. v. 12. Isa c. 37. v. 12. Ezech c. 27. v. 23. Act. c. 7. v. 2. 1. Par. c. 9. v. 46.
HARBONA: Eunuchus. Esther c. 1. v. 10.
HARPAGO: in navibus, Anacharsidis inventum. Plin. l. 7. c. 56. Rostra addidit Piseus --- Tyrrheni anchoram --- Anacharsis harpagonas: et manus Pericles Atheniensis, adminicula gubernandi Typhis. Cuiusmodi harpagones, i. e. asseres ferreo unco praefixos, ex punicis navibus in Romanas iniectos, magno successu, habes apud Liv. l. 30. c. 10. Cum manibus ferteis confundit Curt. l. 4. c. 2. Sed gratis, ut ex utriusque machinamenti descriptione clare liquet. Alias Harpago idem cum, unco quo triplici solent res in puteos aut profundas aquas delapsae investigari et extrahi. At sextuplex occurrit Ezech c. 39. v. 2. ubi Deus et sextabo te], sc hamo (ut c. 38. v. 4. dixit) unco vel harpagone sextuplici, i. e. sex uncis digitis ferreis constante, quibus te extremis Aquilonis partibus extraham. Hic sextuplex nominatur uncus, ut tanto certius hostem se comprehensum et firmius retenturum indigites. Certe ad damnatos etiam et reos adhibitos fuisse harpagonas seu uncos constat. Iuv. Sat. 10. l. 4. v. 7. ---- impacto Seianus ducitur unco. Sed hac de re pluribus infra. Vide et supra Hama.
HARPASTUM: Gr. *a(rpasto\n], et a(rpa/zw], rapio, quod plures proiectum conentur arripere extraqueve ludi limites eicere: Pilae genus grande ac durum, ut Folle aliquanto minus, sic Paganica maius; ex corio vel etiam ligno, intus lana, pilis, aut lino stipatum. Hanc non in sublime, ut discum, sed in terram rotabant incredibili volubilitate, et solo repercuslam at the rebound, ut Angli dicunt, raptam revocabant, unde illi nomen ut diximus. Mart. l. 4. Epigr. 19. cuius epigraphe de Endromide v. 5. Seu lentum ceroma teris trepidumque trigona Sive Harpasta manu pulveru lentarapis. Quo ludi genere qui se exercebant, instar reliquorum Athletarum subligacula induebant: teste eodem l. 7. Epigr. 66. cuius epigraphe in Philaenim. Harpasto quoque subligata ludit. Quod de ceromate dictum, de unguento gymnastico intelligendum est, non in Harpasti modo exercitatione; sed in omnibus aliis, adhiberi solito. Senec. de brev. vit. c. 12. Qui in ceromate (nam proh facinus, ne Romanis quidem vitiis laboramus) spectator puerorum rixantium sedet. Plin. l. 35. c. 12. Plura de hac parte non sum dicturus, non Hercules magis, quamde terrae usu in ceromatis, quibus exercendo iuventus nostra corpora vires animorum perdidit. Iuv. Sat. 6. l. 2. v. 245. Endromidas Tyrias et femineum ceroma Quis nescit? Vide Thom. Dempster. Paralip. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom l. 5. c. 1. et infra Phoeninda, it. Pila.
HARSA: nomen viri Esdr c. 2. v. 52. Lat. artificium, vel aratura, sive, testa, aut silentium, vel surditas; aut Syriace silva.
HASAEL: vel Hazael, quod vide Rex Syriae, 1. Reg. c. 19. v. 17. 2. Reg. c. 8. v. 12. 2. Par. c. 22. v. 6. Amos c. 1. v. 4. Lat. videns Deum.
HASAR-MOTH: fil. Iectan. Gen c. 10. v. 26. Vide omnino Bochart. Phaleg. l. 2. c. 17. Lat. atrium mortis.
HASASON-THAMAR: Lat. glarea, sive lapillus commutationis, vel vidisio, sive sagitta palmae, i. e. dactyli, nomen opp. quod et Engaddi, 2. Par. c. 20. v. 2. Gen c. 14. v. 7.
HASEM: i. e. silentium, vel festinatio eorum, nomen viri. Nehem c. 7. v. 22.
HASERIM: i. e. atria, sive, vestibula, aut sagitta excelsa, civitas in dorso montis Seir, inter Aegyptum et Chananaeam. Deut c. 2. v. 23. Alias Haseroth.
HASOM: i. e. silentium, vel festinatio eorum, nomen viri. Esdr c. 10. v. 33.
HASTA: Regiae olim dignitatis insigne, Iustin. l. 43. c. 3. cuius traditione quoque feuda collata sunt, sicut posteri virga, festuca baculo prioris vice uti coepere. Hinc et ferula camboca, pedum, baculus pastoralis, muneris insigne, quod non Abbates modo, sed ipsi etiam Romanorum Pontifices aliquando gerunt. Namque In baculi forma Praesul datur haec tibi norma, Attrahe per primum, medio rege, punge per imum. Attrahe peccantes, rege iustos, punge vagantes: Attrahe, sustenta, stimula, vaga, morbida, lenta. Vide in Fistuca, etc. Hasta pura, quae a Catone Donatica dicitur, fortitudinis apud Rom. praemium fuit: Pura, quia sine ferro, cum honoris ergo, non pugnandi causa daretur. Polyb. gai=s3on]: Aliis Graminea, ut Turneb. exponit Advers. l. 29. c. 1. Nic. lloyd. Ceterum Lucinae, quae Graecis Ilithyia et *zugi/a], Latinis Iuno quoque et Opigena, vota non solum nuncupabant olim puerperae, sed et hastas consecrabant, publico vaccas nomine immolaturae, quod in nummis eius honori cusis apparet, ubi saepe haec Dea hastae subnixa conspicitur. Idqueve olim voluit Plutarch. In Quaest. Rom. *h(/ras2], inquiens, i(ero\n to\ do/ru neno/mistai, kai\ ta\ a)ga/lmata au)th=s2 do/mati sthri/zetai ta\ plei=sta, kai\ *kuri=tis2 h( qeo\s2 e)pwno/mastai], Iunoni sacra habetur hasta, et pleraeque eius statuae hasta nituntur, ipsaque dicintur, Dea Quiritis. Veteribus enim hasta Quiris dicta est. Unde etiam Iuno passim Quiris ipsa appellatur, ut inter alia in inscriptione apud Gruter. p. 308. Et Mars Quirinus, cui hasta sacra fuit apud Romanos Sabinosqueve olim, Clem. Alexandrino ex Varrone teste. De hisce hastis A. Gellius l. 4. c. 6. Ut terram movisse, nuntiari solet; eaque re procuratur: ita in veteribus memoriis scriptum legimus, nunctatum esse Senatui, in Sacrario, in Regia, hastas Martias movisse. Eius rei causa Senatusconsultum factum est M. Antonio A. Posthumio Coss. etc. In Nuptiis, Hastae cuspide Sponsae comam discriminatam fuisse, docet Plutarch. in Qu. Rom. Nimirum Celibaris hasta gladiatoris dicta est, quae in capite mortui stetit, qua olim nova nupta sisymbrio prius cononata caput comere frontemque discriminare solebat, quod inde fortes se viros genituram ominatetur, aut quod Sponsi disciplinae se obnoxiam fateretur. Ovid. Fast. l. 2. v. 559. Nec tibi quae cupidae matura videbere matri, Comat virgineas hasta recurva comas. Vide Casp. Bartholin. de Inaurihus veterum. In Foro defica Hasta, Centumviralis iudicii nota erat, unde ipsum hoc aliquando Centumviralis hasta, item Praetoria, ac Decemviralis, dictum est. In Bello Hastae in agrum hostilem coniectae ritus, belli erat denuntiatio. Quo respexit Virg. Aen. l. 9. v. 52. En, ait, et iaculum intorquens immittit in auras, Principium pugnae. �� Hanc sanguineam vocavit Liv. l. 43. c. 13. vel quod e sanguineo frutice et ex arbore sanguinea, vel quod cruenti coloris esset. Turneb. Advers. l. 9. c. 17. putat, eam, cuiuscunqueve demum ligni hastila haberet, sanguine fuisse cruentatam, ut cruentum atroxqueve bellum minaretur. Quo faciunt illa Amm. Marcellini, de Persis Amidam obsidentibus l. 19. c. 2. Vix ubi Grumbates hastam infectam sanguine patrio nostrique more coniecerat fecialis, arms exercitus concrepans involat in muros. Servabatur autem illa in Templo Bellonae Romae, et ab ipsis Imperatoribus in hosticum solebat eici, postquam missa esset ante fanum Bellonae. Festus, Bellona dicebatur Dea bellorum, ante cuius templum erat columella, quae Bellica dicebatur, supra quam hastam iaciebant, cum bellum indicebatur. Vide quoque Xiphilin. ex l. 71. Dionis Cassii de M. Antonio, et supra in voce Fetiales. Concluso dein bello suo loco reponebatur, Ovid. Fast. l. 6. v. 207. Vide Rob. Valtur. de Mil. Rom l. 1. c. 11. Blond. Flav. Rom. Antiqq. primum fere vindicem ante haec duo fere saecula, Casp. Barthium ad Stat. Theb. l. 6. v. 6. etc. Antiquissimis namqueve temporibus hastis praecipue pugnatum esse, ex Hom. habemus; quem in finem binas Heroes gestasse notat idem Barth. ad illud Stat. Theb. l. 4. v. 86. � gemino lucent hastilia ferro. Easqueve ingentes. Val. Flacc. Argon. l. 6. v. 235. � ingentem campis hostilibus umbram Fert abies obnixa genu � Vide de Thesei hasta, Stat. rursus Theb. l. 12. v. 730. Hinc iisdem innitebantur, Duce perorante. Claud. de Bell. Gild. Carm. 15. v. 425. � stat circumfusa iuventus, Nixa hastis, pronasque ferox accommodat aures: De quo statu militari, iterum Barth. pulchre ad Stat. Theb. l. 5. v. 19. Erigebant vero, in signum deditionis: quod apud Macedones in usu fuisse, sicut scuta capiti imposuere Romani, alii vittas, et ramos olivarum, praebuere, idem petituri, docet H. Grot. de Iure Belli et Pacis l. 3. c. 24. Inter praeia proin militaria hastas fuisse, legimus apud Tac. Ann. l. 3. c. 21. ubi de Rufo Helvio, ab Apronio, torquibus et hastis donato: Et imperii militaris indices, ad hastam, sicut ad habenam, ad scutum, et similia, apud Aelian. Contra earum ademptio poena erat, vide supra Censio hastaria: uti de Hastae modo ab Iphicrate duplicato, h. e. magnitudine sesquialtera aucto, ut Diod. Sic. interpretatur, C. Nep. in eo c. 1. Sed et Hastae laureatae, aut Tabellae laureatae adhibebantur apud Romanos, a victoriarum et rerum secundarum nuntiis; pinnis vero signatas lanceas praeferebant, cum ad versa haberent nuntianda. Vide infra in voce Pinnae, et Salmas. ad Ael. Lamprid. in Alex. Seu. Ut nihil in praeens dicam de Hastae, in auctionibus, quarum signum erat, publice defixae, usu, unde non solum pro ipsa auctione vox saepissime sumpta reperitur, sed et hinc phrases ortum traxere, ad hastam locare, sub hast subire, eniere ab hasta: Vide Alex. ab Alex. Beroald. 4. in Propertium Comm. Zasium de orig. Iuris. neque de investitura per Hastam, de qua suo loco; neque de vallo, ex hastis obiectis, fieri solito, de quo Liv. l. 36. c. 18. etc. Ceterium hastis optima fraxinus, Plin. l. 16. c. 13. Procera haec ac teres: pennata et ipsa folio; multumque Homeri praeconio et Achillis hasta nobilitata. Sed et ex corio hippopotami fiebant custa\ a)ko/ntia], ut Herod. vocat, h. e. rasiles vel tornatiles hastiae. Arist. do/rata] simpliciter habet, Plin. hastas: Hippopotami corii crassitudo talis, ut inde tornentur hastae. Nam torno terebantur ac radebantur, Salmas. ad Solin. p. 456. Vide ubi de Hippopotamo. De inventione earum idem Plin. l. 7. c. 56. Galeam, gladium, hastam Lacedaemonii invenerunt � Hastas velitares Tyrhenus etc. De hasta vero Bacchi corymbis hederaqueve redimita, dicemus infra in voce Thyrsus: uti de hasta vett. Francorum, iam dictum in voce Angones.
HASTATI: dicebantur in exercitu Rom. primi ordinis milites, qui armaturam Romanam ferebant. Erat autem illa primum scutum, dein cum scuto ensis pendens ad dextrum femur, Hispaniensis dictus, anceps, mucrone eximio: ad haec veruta duo galeaqueve aenea et crurum tegmen ocrea, cum Hasta, unde illis nomen. Iidem Antesignani dicti sunt, quod ante signa, et quasi in eorum conspectu, pugnarent: quemadmodum Principes Subsignani et Triarii Postsignani dicti sunt. Vide Lips. Milit. Rom l. 2. dial. 3. Ordo incedendi hic erat: primum Pilani seu Velites ibant, ex iis qui minimi aetate ac censu, eligi soliti. His adultiores succedebant Hastati: quos aetate ac robore praestantiores excepere Principes; quibus tandem natu maximi et experientia cani successere Triarii, sic appellati, quod in acie tertio ordine extremo subsidio deponebantur, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 10. c. 9.
HASUM: nomen viri. Esdr c. 2. v. 19. Neh. c. 8. v. 4. Vide Hasom.
HATIL: nomen viri. Esdr c. 2. v. 54. Lat. peccati ululatio.
HATTUS: fil. Semeiae. 1. Par. c. 3. v. 22. Esdr c. 8. v. 2. Neh. c. 10. v. 5. et c. 12. v. 2. Lat. peccatum derelinquens.
HAVOTH-IAIR: villae Iair sexaginta in Hermon monte et Galaad. Num c. 32. v. 41. Deut c. 3. v. 14. Lat. oppida illuminationis, vel annuntiationes luminis.
HEBAL_vel_EBAL: fil. Iectan Gen c. 10. v. 28. Deut. c. XI. v. 29. Est et mons contrarius monti Garizim, ultra Iordanem, in terra Canaan, non longe ab Hierichunte, in quo altari constructo posuit Moses maledictiones, Ioseph. Antiqq. l. 4. c. 6. Cavernosus et voraginosus, terrae motibus obnoxius. In tribu Ephraim.
HEBDOMAS: Graece )*ebdoma\s2], proprie septimus dies Ioseph. de Eslenis, *kai\ tai=s2 e(bdoma/s1in e)/rgwn e)fa/ptesqai diaforw/tata *i)oudai/wn) ou) mo/noi ga\r trofa\s2 e(autoi=s2 pro\ h(me/ras2 mia=s2 paraskeua/zous1in, w(s2 mhde\ pu=r enau/oien enei/nh| th=| h(me/ra|, ktl]. Et singulis sabbathis ab opere abstinent religiosius reliquis Iudaeis: non enim solum praecedente die cibos sibi praeparant, ne ignem accendere cogantur eo die etc. Sic tetra\s2], quarta dies, mensis, e)ika/s2], nona, et sic de reliquis. Postmodum recentiores de septenario dierum numero, quo septimana constat, vocem usurparunt, Salmas. ad Solin. p. 612. Fuit autem Hebdomadum observatio, qualis hodie obtinet, vix ante Theodosii tempora vulgo recepta: interim tale aliquid multo ante Graecos praesertim et Asiaticos, in functionibus vitae quottidianae, observasse constat. Quod quia imitatione Iudaeorum, qui iam tum per orbem sparsi erant, institutum est, etiam Sabbathi nomen rerinuere multi. Certe Diogenes Grammaticus disputare sabbatis Rhodi consuevisse, legitur apud Suet. Tib. Ner. c. 32. Septimo quoque die ferias pueris concedi in scholis solitas, tradit Lucian. Pseudolog. Convivia iuvenum hebdomadibus Lunae Athenis agitari sollenne suisse. A. Gell. l. 15. c. 2. Sic exercitium septimi diei fuit omnium militum, ita ut sagittas mitterent et armis luderent, apud Vulc. Gallican, in Avidio Cassi: Alex. Seu. septimo die Capitolium ascendit, Templa frequentavit, apud Lamprid. etc. Imo iam sua aetate adeo increbuisle septimi diei observationem, ex Iudaico ritu; ut urbs nulla aut Graecorum aut Barbarorum fuerit, quae ceslationem ab opere diei septimi in suos mores non recepisset, scribit Ioseph. c. Appion. l. 2. Sed et ab intima antiquitate petendum hebdomadis usum, et kaq) e(bdoma/das2] per hebdomades, veteres Patres distinxisse temporum spatia, priusquam ratio computandi per menses et annos ab Astrologis fuislet inventa, (ut ait Georg. Syncellus Chronol. MS. in Bibl. Reg. Gall.) Scriptores superiotum saeculorum existimasle videmus, Ioh. Philoponum, qui floruit sub A. C. 600. de Mundi creatione l. 7. c. 14. Theoph. Patr. Antiochenum, qui saeculo, Iosepho Antiqq. Iudaic. Scriptori proximo, scripsit, l. 2. ad Antolyc. Alios: quibus adde Auctores, qui Planetarum VII. nominum diebus Hebdomadis adiectionem eiusque observationem, ex intima itidem antiquitate petunt, qua de re vide supra in voce Dies. Dierum autem Hebdomadis ordo passim apud Vett. eiusmodi est, ut primus Soli tribuatur, postremus Saturno, caereris in tervenientibus, non aliter atque iuxta morem hodiernum; seu, ut Aus. de nominibus septem dierum v. ultimo. Cuncta supergrediens Saturni septima lux est, Octavum instaurat revolubilis orbita Solem. Ubi solis diem octavum, supremum et primum pariter vocat; in octoade sc. ex repetitione facta, est is tam supremus, quam primus: uti etiam ex iis liquet, quae ex Vettio Valente aliisque depromit Ioh. Selden. infra laudandus. Nec obstat, quod Nicolaus de Cusa Cardin. in Reparat. Calendar. Septem, inquit, dierum numero apud omnes nomina revolvuntur, licet de primo septimanae die ac dierum nomine diversitas sit. Christianorum septimanae initium est, a die Dominico, Graecorum et Alexandri a die Lunae, Iesnargit (Iesdegird) a die Martis, Nabugodonosor a die Mercurit, Ethnicorum a die Iovis, Elhigera a die Veneris, Hebraeorum a die Sabbathi: Dies enim, quos habet ille alios, velut pro variis septimanae initiis, sunt dies Epocharum Chronologicarum, seu dies alii atque alii in septimana. i. e. feriae aliae atque aliae, a quibus anni solum putantur, neque ad orbis Hebdomadici initium spectant, E. g. ubi ait, Septimanae Iesdegird, i. e. Persicae initium esse a die Martis, id non aliter verum est, nisi intelligas, characterem annorum Persicorum a Regno Iesdegird, esse diem septimanae tertium, interim septimanae initio, etiam apud Persas in die Solis non Martis, collocato, etc. Vide praeclara hanc in rem plurima, apud Ioh. Selden. praefatum, de Iure Nat. et Gent. iuxta Discipl. Hebraeor. l. 3. c. 11. et seqq. Praeterea Casaub. ad Suet. d. l. et infra ubi de Planetaria dierum ratione, Sabbatho, Septimo die etc. uti de Hebdomadali Sabbathina praelectione Legis, in Synagogis Hebr aeorum, infra in voce Praelectio. Erat vero apud Hebraeos olim Hebdomas vel ordinaria, dierum septem, Levit c. 23. v. 15. et Dan. c. 10. v. 3. vel extraordinaria, annorum septem, Levit c. 15. v. 8. et Dan. c. 9. v. 24. Apud eosdem Hebdomadum festum Pentecoste dicta est, Exod c. 34. v. 22. eo quod septem hebdomades a Paschate numerandae essent: de quo vide infra suo loco. Addam hic saltem strictim varias Hebdomadum appellationes, in Eccl. Rom. usitatas, ex C. du Fresne in Gloss. et Macris fratribus in Hierol. fusius de iis agentibus. Hebdomadum in Eccl. Rom. appellationes variae.
HEBER: fil. Sale Num c. 26. v. 45. Natus A. M. 1754. Pater Phalegi: magnus Propheta, Obiit An. Aet. 464. Vide infra. Item, fil. Briae. Gen c. 46. v. 17. Fil. item Ephaal. 1. Par. c. 4. v. 18. c. 7. v. 32. c. 8. v. 12.
HEBRAEI: dicti sunt Iudaei, ab Heber, qui fuit abnepos Sem filii Noe. Et quia in eius fam. remansit lingua, quae prius humano generi creditur fuisse communis, quum gentes linguarum diversitate sunt divisae, deinceps Hebraea est nuncupata: sic quidem, ut alii observant, posteros Heber hebraeos appellatos non fuisse, usque ad Abrahamum, qui primus Hebr aeus appellatus est, idque a Cananaeis, qui hoc nominis illi indiderunt, quod a regione trans Euphratem in terram Canaan venisser. Et sic etiam Ethnici scriptores Hebraeorum nomen ab Abrahamo deducunt. Ita enim apud Euseb. asserit Artabanus, *kalei=sqai au)tou\s2 *e(brai/ous2 a)po\ *a)braa/mou]. Et Charax apud Steph. *e)brai=oi, ou(/tws2 *i)oudai=oi a)po\ *a)bramw=nos] (sic legendum, non *a)brabw=nos]) in quam sententiam videtur propendisse Augustin. qui de Civ. Dei l. 16. c. 3. postquam hebraeos ex Hebere deduxit, aliam addit posse esse opinionem, ut ex Abraham tamquam Abrahaei dicti esse videantur. Sed idem l. 2. Retractationum c. 16. hunc locum etiam retractavit, atque id quidem merito; Hebraeos enim Abrahamo antiquiores fuisse, vel ex eo constat, quod ipse Abrahamus Hebraeus vocetur Gen c. 10. v. 24. Luc c. 3. v. 35. 1. Par. c. 5. v. 13. et c. 8. v. 12. In Eusebianis, ubi de tempore transitus: *e)/nqen e)/rxetai tw=n *e(brai/wn pros3wnumi/a, *e(brai=oi ga\r oi( *pera/tai e(rmhneu/ontai, diapera/s3antos *e)ufra/thn *a)bra\m, kai\ ou)x w(s2 o)/iontai/ tines2, a)po\ *e)be/r]. Inde Hesych. *a)/bram, pera/ths2, h)\ path\r mete/wros]. Melius autem alibi. *e(brei\, *e(brai=os, kai\ o( *e(brai=os pera/ths2]. Nic. Lloydius. Addo de vestitu, quod nudis communiter incede bant capitibus nisi quod taeniis quibusdam seu vittis fluentem caesariem, extra luctus tempus, coercebant ac religabant. Erant autem illae admodum angustae, puta minimi digiti latitudine, et in modum coronae capita cingebant, ad capillos circum tempora coercendos. Unde quia tempore luctus vel tondebatur coma, vel fluere sinebatur, dicebatur deponi corona. In maerore vero, item ob defectum pluviae diuturnum, operuisse capita leguntur, Ier c. 14. v. 3. Etiam magnisici eorum emittent minimos suos ad aquas: venientes ad fossas non invenient aquas, revertentur suis vasis vacuis, erubescent et pudore suffusi operient caput suum. Idque arcte et valide appresso tegmine, quod non aliud erat, quam pallium ad cervicem adhaerens, quod condendo tum capiti adduxere. Observant tamen eruditi, illos cum alibi, tum maxime in templo orationi vacantes, velasle capita et caputiis fuisle tectos; imitatione Mosis, qui non audens aspicere contra Deum, ad rubi conspectum faciem suam abscondit, Exod c. 3. v. 6. Proin Abulensis de variis capitis integumentis, quibus Sacerdotes olim usos fuisle conicit, ex Exod c. 28. et 29. prolixe disputat. De cidari Pontificis, seu Pileo, quo summus gentis Sacerdos tegi solebat vide Ioseph. Antiqq. Iudaic. l. 3. c. 8. Reliqua vestis pallium erat cum tunica, unde CHRISTUM nostrum Dominum, cum sectatoribus suis, palliatum fuisse more gentis docet Octav. Ferrar. contra illos, qui eos Tribonophoros fuisle contendunt. Quod si enim, inquit, Christus in tribonio incessisset, frustra milites super pannucea, ne centonibus quidem bonis digna, sortem misissent, vide eum de re vest. part. 2. l. 4. c. 18. Interius vestimenti genus tunica et interula fuit, unde de Tunica Christi inconsutili notat Historia Evangelica. Porro et nudis cruribus ac tibiis gens incessit, nec femoralium illis usus fuit, quod ex Historia Noachi Gen c. 9. v. 22. et 23. patet: soli ea induere iubebantur Sacerdores, cum per gradus ascenderent ad altare, Exod c. 20. v. 26. et Ezech c. 44. v. 17. Calceatos vero fuisse patet ex supra laudato Exodi c. 3. v. 22. ubi Deus ad Mosem aequo propius accedentem, Extrahe, inquit, calceamenta tua, a pedibus tuis. Plura de hebraeorum ritibus vide apud Th. Godwyn. l. cui hic titulus, quem modo dixi, ut et in hoc Opere passim. De Lingua eorum vide supra in voce Hebraei et infra aliquid in Targum: uti de Ieiuniis suo loco.
HEBRON: a filio Calebi dicta, prius Arbee et Mambre et Cariatharbe, h. e. civitas quatuor virorum, eo quod quatuor Patriarchae, Adam, Abraham, Isaac et Iacob ibi habitaverunt, et sepulti sunt: vel urbs Arbe, qui Gigas erat, Enaci progenitor. Urbs fuit antiquissima urbium terrae Chanaan in tribu Iuda, septem enim annis ante Tanim, Aegypti urbem condita est, sita in monte Hebron: regia olim et metropolis Philistinorum et habitaculum gigantum, quibus a Caleb expugnatis et deletis, urbs pro tutissimo Asylo Assignata est fugitivis, et data Levitis cum suburbano 2000. cubitorum. Dicitur aliquando Convallis Membre. Totius tribus maxima, Davidis Regis per 7. Annos regia, tempore Christianorum Episcopal. qua tandem destructa nova Hebron vicino loco aedificata est. Num c. 13. v. 22. Ios. c. 15. v. 13. Hier. de Loc. Hebr. Brochart. descr. T. S. Belon, l. 2. c. 87.
HEBRONA: locus in quo castrametati sunt Israelitae. Num c. 33. v. 34. Gen c. 13. v. 18. c. 23. v. 2. Exod c. 6. v. 17. 1. Par. c. 2. v. 43. c. 3. v. 4. c. 6. v. 18.
HECATE: Iovis et Latonae filia, soror Apollinis; quae et Dianae dicitur. Huic triplex nomen attribuitur. Nam in caelo creditur esse Luna, in terra Diana, et apud inferos Proserpina. Hecate vero Servio dicta, quod centum victimis placetur, ant quod 100. annos errare faciat insepultos. Alii ab e(/kas2], quod emiaus radios suos mittat Luna, et eiaculetus. Haec et tri/ke/falos] cognominabatur, quia (ut inquit Orpheus in Argon.) tria habuit capita, dextrum equinum, sinistrum caninum, medium suis agristis. Ovid. Met. l. 7. v. 174. Non sinat hoc Hecate: Idem ibid. v. 195. Tuque triceps Hecate. � Virg. Aen. l. 4. v. 5XI. Tergeminamque Hecatem, tria virginis ora Dianae. Item Hecate herbarum, veneficiorumque peritissima, quae in Taurica Chersoneso regnavit, filia Persae, ex Taurica femina, fil. Solis, a quo et Perseis, et Perseia dicta: Tibull. l. 1. Eleg. 2. v. 51. Sola tenere malas Medeae dicitur artes, Sola feros Hecate perdomuisse canes. Haec cum venationis, plusquam muliebrem sexum decebat, esset studiosa, dum in lustris et montibus diu versabatur, herbas invenit complures, praesentanei multas et efficacissimi veneni, multas eriam saluberrimas. Sed, cum natura immitis esset, atque crudelis, primum veneno Patrem sustulit, et ad Aeeten patruum confugit; cui nupta, Circen et Medeam genuit. Alii tam Iovis eam filiam faciunt. Hesiodus Persae et Asteriae; Orpheus Cereris Bacchylides nocte genitam fabulatur: Pherecides ex Aristaeo natam. Musaeus ait, Iovem Asteriem a se compressam Perseo tradidisse, quae postea Hecaten peperit, unde credita est Perfei filia. Hecates Consecrationem habemus, apud Euseb. Praepar. Evang. l. 5. hoc modo ipsius hecares praetenso Oraculo: *a)/lla te/lei co/anon kekaqarmen/on w(/s2 s3e dida/cw,] *phga/s1ou e)c a)gri/oio de/mas2 poi/ei h( d) piko/s1mei,] *zw/os1in leptoi=s2 katoikidi/ois2 s1kalabw/tais2] *smu/rnhs2 kai\ stu/rakos liba/noio/ te mh/gmata tri/yas2] *su\ kei/nois2 zw/ois1i, kai\ a)qroi/bas2 u(po\ m/nhn] *au)/cos3an te/lei, au)to\s2 e)peuxo/menos th/gd) eu)xh/n]. Purum absolve mihi simulachum, qual? docebo, Silvestri e ruta sacrum mihi persice corpus: Accedat tenius mediisque penatibus errans Stellio, quem styracis, myrrhae, thurisque Sabaei Pulvere crescentis commisce ad lumina Phoebes: Dumque instas operi, simu! haec mihi concipe vota. Addit porro Euseb. Tum ipsam quoque voti formulam praescripsit simulque docuit, quot eiusmodi animalcula admiscere oportent. Ubi habemus et materiam, ex qua simulacrum erat faciendum et ea quoque, quae unguentum illud, quo consecrandum erat idolum, componere debebant. Preces vero sive vota illa. formulam in Consecrationibus huiusmodi usitatam procul dubio continentia, non addidit Euseb. Effectus consecrationis vero ibidem subiungirui: - - - kai\ a)ga/lmati pollo\n] *kei/nw| e)penxo/menos. di) u(/pnon e)me/ toi a)naqrh/s1eis2]. � �� si multa precatus Effigiem, somni tandem me tempore cernes. Vide Ant. van Dalen Schediasmate de Consecrationibus Ethnicis. Ceterum et Genetylli (quod Veneris cognomen) pro nascentibus olim vota fiebant, et canis immolabatur, non ob pariendi facilitatem, neque ob animalis sinceritatem, sed propter vigilantiae omen, audaciae insuper ac fecunditatis, Th. Barthol. de Puerp. Vett. Eidem periclitantes sacrificabant. Unde Narrat Scholiastes Aristoph. in Pace, Zerinthum antrum Thraciae fuisle, quo confugere soliti, qui in magnis periculis versarentur, mox ubi Hecatae et Corybantibus sacrificassent, fuerint liberati. Sed et nocturnis spectris et terriculamentis praeesse credebatur, uti docet ad Lycophr. Ioh. Meurs. p. 301. Porro eam *tri/morfon], quoque a Graecis poetis, et *tri/glhnon] dictam esse, docet ex Athen. l. 8. p. 325. prioris fil. Gaspar l. de Inauribus vett. ubi tri/glhnon] asserit commode exponi Tribacciam, vel Tribacam; ita enim apud Petron. Arbitr. legit: Edit. Gonsali de Salas p. 21. Edit. Bosch. c. 38. et in Publ. Syr. vers. Quo margarita cara, Tribaca, Indica? An ut matrona ornata phaleris pelagii Tollat pedes? Significat autem vox illi margaritam, quae tribus bacis unionibusque inauri insertis constabat: quippe binos teruosque elenchos aurea bractea coniunctos auribusque suspensos, idem eod. l. notat. Et quidem Hecates, cogn. trimo/rfou], statua, ab Alcamene facta, Athenis erat, prope simulacrum Victoriae alis privatae, teste Ioh. Meursio ubi supra. Alterius meminit Plin. l. 36. c. 5. et Hecate. Ephesi, in templo Dianae, post aedem, in cuius contemplatione, ait, admonent aeditui parcere oculis, tanta marmoris radiatio est. Hodieque conspicitur Ephesi, in muro arcis ex lapide caput sculptum, ad cuius latus serpens, ad alterum arcus est, quo Hecatem triformem, et quidem capite Lunam, serpente Proserpinam, arcuque Dianam, indigitari, iudicat Iac. Spon. Itin. VII. Eccl. in descr. Ephesi. Non esse tamen semper idem Numen cum Diana et Proserpina, ostendit Th. Dempster. ex Hesiodo in Theog. interdum enim Hecate tantum animarum praeses fuit. Luct. Placid. ad v. 481. l. 4. Theb. Hecate, inquit, et Mercurius pias animas ducunt, nocentes Tisiphone. Illi divites olim singulis mensibus epulas parabant magnificas, quibus pauperes vescerentur, ut patet ex Schol. Aristoph. in Pluto, vide Franc. Roslaeo in Archaeol. Attica etc. Graecorum enim haec Dea fuit, annotante Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 2. c. 19. Ut de Fanis eius coronamentique genere, quo cingi idolum hoc solebat, verbum addam; in antris secretisque locis fana eius erant, ut ex praedictis liquet. Sic in Colcho, ubi secreta antra Stat. Theb. l. 6. v. 735. magnas Colchicas solitudines, Plin. l. 6. c. 10. memorant, celebre Fanum, seu Arae Hecatae fuerunt. Ovid. Met. l. 7. v. 74. Ibat ad antiquas Hecates Perseidos aras, Quas nemus umbrosum secretaque silva tegebat. Quia vero Numen subterraneum fuit, eam antiquitas, praeter draconem, coronavit ramo quercino, inquit Scholiastes Apollonii Rhodii l. 3. At Sophocles en *p(izoto/mois2] id tribuit Hecatae enodi/w|], compitali, cuius statua tripo/s3wpos] in triviis locabatur, quaeque proin terrestris et sensibilis erat, iuxia divisionem Deorum Artemidoro traditam l. 2. c. 35. Sed et xqoni/ou] Hecatae, quam furiis ac daemonibus aggregabant, idem ornatus fuit: in quo quercum umbras seu tenebras, in quibus degeret, signasle, docet Car. Paschal. Coron. l. 7. c. 12. etc. Hinc Hecateiae Idus, apud Stat. l. 3. Sylv. 1. v. 60. quod hic dies Dianae sacer adeoque a venationibus feriatus eslet, uti observavit Hadr. Turneb. Advers. l. 7. c. 26 Hecateia sacra, apud Cor. Gallum in Ceiri, quae Lethaea eidem Stat. Theb. l. 4. v. 414. aliis Magica, mortuis excitandis instituta: *e(ka/ths2 a)ga/lmata], apud Hesych. canes; de quo epitheto, ut et plura de hoc caecae Gentilitatis spectro, vide apud Ioh. Meurs. ad Lycophr. illud kunos1fagou=s2 qea=s2], p. 216. Casp. Barth. Animadvers. ad Stat. passim, inprimis Superstitionum Comm. Voss. de Idol. l. 1. c. 39. ubi, inter alia, pluscula de trigla seu mullo ei sacro, Alios innumeros *muqologikw=n] Auctores.
HEDERA: an ab haerendo, mirae enim tenacitatis est, an quod edita petat, an quod exedat parietes, dicta? celebre olim Bacchi coronamentum fuit. Plin. l. 16. c. 34. Dicitur �� Alexandrum ob raritatem ita coronato exercitu, victorem ex India rediisse, exemplo Liberi patris: cuius Dei et nunc adornat thyrsos, galeasque etiam et seuta, in Thraciae popnlis, in solenibus sacris. Nempe is vino opposuit hederam, et ex ea coronam plectere docuit, Plutarch. Sympos. 3. Unde in convivia idem coronae genus transit, et pocula inde sumpta, de quibus supra aliquid diximus, in voce Cissybium. Alii tamen Baccho placuisse heaeram volunt, quod illa vini vice fungitur, et absque vino inebriat, o(/lws2 a)/oinon e)pa/gei me/qhn], ut idem Plutarch. ait kefal. katagr. *p(wm]. Certe hedera et vitis sociatae saepissime in eiusdem Idoli coronamento, ob arctam utriusque cognationem: namqueve et altera alteri implicita mire pulchrescit, Virg. Ecl. 5. v. 32. et vitem foro feraciorem, si putator eius hedera esset redimitus, existimatum est, Constantin. Caes. l. 5. c. 24. Quo facit fabula de adolescente, e Bacchi saltatoribus uno, cui *kissou=] nomen, in hederam verso, eidem indigitata l. 11. c. 31. Insuper hasta Bacchi, uti in summo corymbis, sic in medio et imo, hedera im plecti solita est, teste Nonno l. 9. Eiusdem arae hederas imponi consuevisse, Scalig. docet poet. l. 1. c. 21. Omnes etiam, in sacris eius, eodem modo fuere redimiti, vide Barth. ad Stat. l. 2. Sylv 7. v. 11. infra in voce Hyacinthia. etc. Sociabatur vero etiam violis, elichryso, smilaci, et in militibus quoque lauro, ut videre est apud Car. Paschal. Coron. l. 1. c. 17. et l. 3. c. 1. Praeter Bacchum, Silenus quoque hedera cingebatur, Salmas. ad Solin. p. 1041. de quo Sileno, vide suo loco. Priapus item, et Satyri, Athen. l 5. p. 197. Apollo porro: Namqueve Hedera Libero quondam sacra, i. e. Soli, quemadmodum et laurus eidem, sub nomine Apollinis, ob eandem causam. Hinc apud Macrob. Sat. l. 1. c. 18 inter alia legas, quod Lacones festo illo Apollinari, quod in Hyacinthi memoriam triduo solebant celebrare, hedera, Bacchico ritu, consueverint coronari. At Aeschyl. quoque dicit, o( kisseu\s2 *a)po/llwn], Hedera gaudens Apollo. Euripid. item eundem sic affatur, Deorum *de/spota, *filo/dafne, *ba/kxe, *paia\n, *a)po/llwn, *e)/ulure], Domine, laurus amans, Bacche, Paean, Apollo, lyra canore. Vide iterum Vosl. de orig. et progr. Idol. l. 2. c. 14. Musae tandem. Ita enim Calliopen, Musarum nobilissimam, redimit Ovid. Fast. l. 5. v. 79. Tunc sic neglectos hedera redimita capillos Prima sui coepit Calliopeia chori. Qua de ere vide iterum Paschal. Coron. ubi supra, l. 1. c. ult. A Dris ad homines idem hederae usus transiit, Principes, uti de Alexandro vidimus; Milites, in eiusdem exercitu; Luxuriosos et lasciviae deditos, de quibus Athen. l. 14 Multeres quoque, quae eadem capillitium religabant, uti de Thebanis habes, apud Euripid. Sed et poetarum sacrum genus, hedera coronabantur. Fert namqueve haec victricem se vetustatis atque eo comitem immortalitatis eius, quam sibi praeclarissimi Scriptores ut praemium proponunt, poerae inprimis, quorum proin cleeberrimus quisque ac ceterorum vicot hac fronde caput evinxit. Hinc illa victrix Horat. Carm. l. 1. Od. 1. sub calcem. et l. 1. Ep. 3. v. 24. �� seu condis amabile carmen Prima feres, hederae victricis praemia. �� Hoc autem poeticum, ut sic dicam, hederae genus Plin. sic describit l. 16. c. 34. Alicui et semen nigrum, alii crocatum: cuius coronis poetae utuntur, foliis minus nigris: quam quidam Nysiant, alii Bacchicam vocant, maximis inter nigras corymbis. Ab hominibus ad alia, aras, thyrsos, ut dictum: poetarum imagines. Unde Ovid. in Pontum relegatus, suae imagini heder am demi vult, velut omnem iucunditatem, eamqueve, quae nomini suo adhaerebat, aeternitatem, abdicans, Trist. l. 1. Eleg. 7. Initio. Si quis habes nostris similes in imagine vultus, Deme meis hederas, Bacchica serta, comas. Pocula insuper, quibus in conviviis libabant. Sic poth=ra ki/ssinon], poculum hederaceum, Hercules sumit apud Admetum, Eurip. Alcest. Act. 4. Cyclops, apud eund. Cyclop. act. 3. Ipsa convivia, quae kissofo/rous2 qali/as2], hederata convivia, appellat Idem Bacch. etc. Etiam pro diademate fuit Antigono Macedoniae REgi apud Alex. ab Alex. Genial. Dier. l. 1 c. 28. Et ad simulacra Deorum Cilicia adhibita est, teste Paus. in Arcad. etc. Quam in rem vide praefatum Paschal. plutibus disserentem ubi supra, adde Casp. Barth. Animadvers. ad Stat. passim, Auctorem Anon. Sinae et Eur. c. 34. Alios, De Hederae vero natura, corymbis, mammis seu acinis, genere triplici, nigra, candida et quae helix dicta, nigraeque speciebus duabus, erythrano, et chrysocarpo, vide praeter Theophrast. Dioscord. Plin. Alios; Salmas. ad Solin. p. 364. et seqq. Addo saltem, Flamini Diali, apud Romanos, illam adeo expetitam aliis, hederam ne tangere quidem licuisse, an quod, licet formosa vitensqueve, sterilis tamen esset, et inutilis hominibus, imbecillaqueve, ac ea de causa aliis, quibus innitatur, opus habeat: an quod eam mulieres Bacchicis furoribus deditae rectam ferrent, et manibus discerperent ac devorarent; ideoqueve existimaretur, inesle illi spiritum, qui de statu rationis hominem deturbet aliamqueve prorsus ebrietatem, ab ca, quam vinum gignit, diversam inducat? Debebar autem Iovis Sacerdos Bacchi orgia vitare. Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 3. c. 16. Sednec hoc omittendum, aliquem Hederae usum et in Eccl. Rom. ritibus occurrere; de ea enim in Pascha, in Choro administranda, quaedam habet Hemereus in Augusta Viromand. C. du Fresne laudatus: Nec quod hederae folio similis fuit Amazonica pelta, ut infra videbimus in voce Pelta etc. Hinc Hederata patina argentea librarum XXX. et III. inter munera a Gallieno Imp. misla Claudio Tribuno, apud Pollionem, quae hederae folia caelo ex pressa habebat. Variss enim argumentis, in caelandis vasis, lusisse Vett. industriam supra diximus. At quae corymbos, h. e. uvas hederae habebat, corymbiata dicebatur: Sed et inter hederae species korumbi/as2 kito\s2] recensetur Theophrasto etc. De Hederaceis vero poculis, vide praeter Plin. et quae supra diximus, Thom. Dempster. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom l. 1. c. 30.
HEGLA_vel_HOGLAH: filia Salphaad, vel Zelophehad. Num c. 26. v. 33.
HELCIA: pater Eliacim. 2. Reg. c. 18. v. 18. Isa. c. 22. v. 20. Nomen Sacerdotis. 2. REg. c. 22. v. 4. Pater Ieremiae, Ier c. 1. v. 1. 1. Par. c. 6. v. 13. Neh. c. 12. v. 7.
HELEC: fil Galaad, fil. Machir, fil. Manafle, Num c. 26. v. 30. Ios. c. 17. v. 2.
HELEM: nomen viri. 1. Par. c. 7. v. 35. Lat. somnians, aut sanans, five exspectatio, vel dolor eorum. Zach c. 6. v. 14.
HELI: nomen sacerdotis, qui Samuelem unxit in propheram. 1. Sam. c. 1. v. 3. Pater item Iosephi mariti B. Mariae Virginis, Luc c. 3. v. 23. Math. c. 1. v. 3.
HELIODORUS: unus ex ducibus Seleuci Philopatoris, tem plum Hierosolymitanum direpturus, a duobus Angelis male mulctatus legitur, 2. Macc c. 3. v. 7.
HELLENISTAE: nonnullis dicti sunt Iudaei, per Graeciam dispersi. Cum enim Hebraei partim in Palaestina degerent, et Hebraeo textu uterentur: Partim extra Palaestinam variis in locis, Graecia inprimis, morarentur, et Septuaginta Interpretum versionem Graecam adhiberent, illi Hebr aei seu Iudaei, hi vero Hellenistae dicti sunt. Meminit utrorumque Lucas in Act. Ap. c. 6. v. 1. *e)ge/neto goggus1mo\s2 tw= *e(llhnistw=n pro\s2 tou\s2 *e(brai/ous2], Orium est murmur Hellenistarum adversus Hebraeos, ubi male quidam exponunt, Graecorum. Hos enim Paulus pro Gentibus generaliter accipit, et Hebraeis in genere, sub quibus Hebraei Palaestinam incolentes et Per Helladem dispersi, comprehenduntur, non uno in loco opponit, Vide Thom. Godwyn. de Ritib. Hebr l. 1. c. 3. Patribus Graecienses nonnumquam etc. Atque hanc sententiam multis tuetur Heins. Aristarcho Cl. Suicer. vero hi *e(llhnistai\], qui Ecclesiam Christi nascentem composuerunt cum Hebraeis, gente extranei, religione Iudaei adoque proselyti fuere e Graecis. Sic autem ei dicti sunt a sermone, quo utebantur, inprimis quia non veri Graeci eraut, utpote in Syria nati, unde non tam *e(\llhnes2]. qia, *e(llhnistai\] appellati sunt, Certe inter VII. Diaconos Hellempstas, et ex Hellenistarum corpore electos, unus Proselytus Antiochenus, nomine Nicolaus, vocatur, Actor, c. 6. v. 5. Vide cum Thes. Eccl. in hac voce, et plura hanc in rem, apud Salmas. de Hellenistica, Balduin. Walaeum ad Act. c. cit. v. 1. inprimis Croium Observat. m N. T. c. 30. 31. et 32. Nominis origo a verbo e(llhni/zw], quod, praeter vulgare significatum, modo more Graecorum seu Graecatim, ut ait Tertullian. de Pallio c. 4. vivere: modo Graecorum seu Gentilium impietatem amplecti et profiteri, vel docere: modo optime Graece loqui et scribere, etiam significat, apud Scriptores Eccl. qua de re vide eund. Suicer. in vocibus *e(llhni/zw], et *e(llhnis1mo/s2].
HELMON-DEBLATHATM: duo nomina sunt, quorum prius ex ponitur occultatio, sive adolescentia aut Saeculum, vel comemptus, posterius autem massae de ficubus compactae, nomen loci, in quo castra metati sunt filii Israel, profecti de Dibon Gad. Num c. 33. v. 47.
HELON: civ. in terra Moab, in tribu Dan, Num c. 1. v. 9. Pater Eliab principis tribus Zabulon. Item urbs Levitarum, quae Helon dicitur. In tribu Ephraim, Lat. fenestra, vel profanatio, sive dolor, aut insir mitas. Ier c. 48. v. 21. HELORIS, a Rheginis Dux constitutus, ad obsidendam et expugnandam Meslanam, a Dionysio superiore munitam. Sed eruptione a Meslaniis facta plures quingentis ex Rheginis ceciderunt. Dein obsidente Dionysio Cauloniam a Crotoniatis Dux sumptus, utpote exsul, Syracusanus et Dionysio maxime infestus; dem nimis ad liberandam Cauloniam im provide pergit, magno praelio ad Helorim fluv. a Dionysio vincitur, et ipse suorum fere maxima parte amissa cadit. Diod Sic. l. 14.
HEMAN: fil. Loran, filii Horraei. Gen c. 36. v. 22. qui 1. Par. c. 1. v. 39. dicitur Homan. Item Fil. Maol. 1. Reg. c. 4. v. 31. et Fil. Ioel. 1. Par. c. 6. v. 33. c. 15. v. 17. et c. 16. v. 41. Vide Morer. Dict. Hist. Nepos Samuelis Proph. unus ex Cantoribus Davidis. Vide Psalm. 88. v. 1. etc.
HEMOR: Pater Sichem. Gen c. 33. v. 19. c. 34. v. 2. Act. c. 7. v. 16.
HEN: Zephaniae fil. Zach c. 6. v. 14.
HENOCH: fil. Cain, Gen c. 4. v. 18. Item fil. Iared, vir iustus a Deo vivus sublatus. Gen v. 5. v. 18. Fil. etiam Madian filii Abrahae, Gen c. 25. v. 4. Fil. Etiam Ruben. Gen c. 46. v. 9. Irem civ. quam Cain exstruxit, illique filii sui nomen indidit, 1. Par. c. 5. v. 3. Lat. dedicatus, vel disciplinatus, vel morigeratus.
HEPTATEUCHUS: tomus SS. Bibliorum primus, cum Pentateucho Mosis, Iosuae et Iudicum libros comprehendens. Solebant enim, teste Ivone Carnutensi in Ep. 38. veteres Fcclesiastae in unum coniungere, et colligare quinque libros Moysis, cum reliquis duobus; quotiesque ex illis aliquid proponebant, citabant id sub nomine Heptatici, vel Heptateuchi. Huius mentio fit apud Euseb. Emissenum Homil. in Domin. 7. post Pentecoste, et Hom. in Luc c. 15. Sidon. Apollin. l. 5. Ep. 15. Gregor. Mag. l. 7. Ep. 49. et l. 12. Ep. 30. Hincmar. etc. Vide Henr. Spelmann. Gloss. Arch. et hic infra.
HER: vel Er, fil. Iudae ex Sue uxore sua, Gen c. 38. v. 3. Item pater Elmodad. Luc c. 3. v. 28.
HERAN: fil. Suthala, filii Ephraim. Num c. 26. v. 32.
HERBIDAE_Vestes: memoratae Cypriano L. de disc. et hab. Virg. cum ait, Neque enim Deus coccineas aut purpureas oves fecit, aut herbarum sucis, i. e. virides, seu earinas et conchyliis tingere et colorare lanas docuit: a colore haud dubie nomen habuere. Aneaedem cum Earinis, vestibus viridis coloris et verno tempori convenientissimis: Vide ibi. Fuere autem in Graeco usu, ut Constitutio Syracusanorum docet, quae floridas vestes penitus prohibuit, apud Phylarch. Hist. l. 24. Neque minus lex Atheniensium, qua scorta iubebantur a)nqina forei=n], vestes floridas ferre. Non enim mollitiei suspicione hic vestitus caruit: quare Liber Pater iis indutus introducitur apud Diod. Sic. Bibl. l. 5. Et dedicatiores Romae plerumque eo indumento velabantur. Stat. l. 2. Sylv. 1. v. 132. �� Modo puniceo velabat amictu, Nunc herbas imitante sinu, nunc dulce rubenti Murice, nunc vivis digitos accendere gemmis Gaudebat. Matt. l. 5. Epigr. 24. cuius epigraphe ad Basium. Herbarum fuerat indutus, Basse, cotores, etc. Interim et Reges Persarum sic indutos fuisle, docet Athen. hodiequeve in Anglia, ubi hiems frigora sua remisit, et laetiori facie terra aperitur, Rex totusque Procerum ordo venatum proficiscens hoc indumenti genere utltur, nequeve minus, quam saltus ipsi ac campi, vitescit aula. Fluvii quin etiam pene sic ornabantur olim; Unde Aus. in Mosella, v. 418. Caeruleos nunc Rhene sinus, hyaloque virentem Pande peplum. In calceis quoque Herbidum hunc colorem quibusdam arrisisie, discimus ex Martiano Capella, de Nupt. Mercurii et Philologiae l. 1. Calceos autem smaragdineae fluctu viriditatis herbosos, vestigiis eius annexuit, etc. Vide Thom. Dempster. Paralip. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom l. 5. c. 31. Barth. ad Stat. d. l. et l. 2. Sylv. 2. v. 90. ubi herbidum colorem, a viridi, distingui, ex Martiano Capella l. c. et non solum hunc, sed varium quandoqueve colorem, ad viridem tamen magis spectantem, ea voce denotari, ex Sidonio Prud. Aliis, docet etc. supra quoqueve Chronicos lapis.
HERED: fil. Balae, filii Beniamin, Num c. 26. v. 40. Item civ. Ios. c. 12. v. 14.
HEREM: nomen viri. Esdr c. 10. v. 31. Lat. anathemasive reticulum, vel dedicatum sc. Deo.
HERI: fil. Gad. filii Iacob. Gen c. 46. v. 16.
HERMAEA: Gr. *e(rmai=a], festum erat apud Cretenses, in quo Domini servis epulantibus ministrabant. Caristius in Hist. Comm. apud Athen. l. 14. c. 10. Idem mos apud Athenienses obtinuit, et Babylonios, apud quos durante festo Saceas, per 5. integros dies, fervi imperabant suis dominis, et unus ex illis stolam regiam induebat. Ctesias Ann. Persic. l. 2. et Beros. Rer. Babyl. l. 1. Simile omnino ius in festo Peloria dicto, apud Thessalos; Et cui ignota Saturnalia Romanorum? Vide Thom. Dempster. Paralio. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom l. 4. Sed et in urbe Pellene *qeoce/nia], vel *e(/rmaia], Ludos, quibus e)/paqlon] erat laena, memorat Salmas. ad Solin. p. 849. At qpud Seut. in Tib. Claud. c. 10. Hermaeum diaetae nomen est, seu domus, quae a parte fam. Caesareae inhabitata videtur. Casaub. sicut de Gelotiana Domo videmus. Vide quoque supra, ubi de Gymnasiis, et infra in voce Zeta.
HERMAS: Rom c. 16. v. 14. inter eos, qui a Paulo Apost, salutantur; quis fuerit, acriter inter Bellarmin. et Baron. Purpuratos Rom. Eccl. Patres controvenrritur. vide C. Macrum in Hierol. et voce Hermes. InBibliotheca Patrum habentur libri tres Hermae huic inscripti, qui a Patribus *poimen/os] Pastoris, nomine insigniuntur, ut videre est apud Tertullian, de Orat. c. 12. Origen. Phitocal. c. 1. et 8. Clem. 1. Strom. Alio. De cuius libri auctoritate quid statuendum sit, docent Rob. Cocus Censur quorundam veit. Scriptor. et Andr. Rivet. Critico Sacr. l. 1. c. 12.
HERMES_vel_HERMAS: frater Pii II. A. C. 1450. Auctor libri de Pastore; de quo vide Morer, Dict. Hist. Item, cuius meminit Paulus Apost Rom c. 16. v. 14.
HERMON_Mons: in tribu Manasle, qui ab Herbraeis Chermon, ab Amorrhaeis Santr. Deut c. 3. v. 8. Ios. c. 13. v. 5. Ps. 89. v. 13. 1. Par. c. 5. v. 23. a Sidoniis Sarion, in Deuteronomio Sion, Deut c. 5. v. 5. vel Seon appellatur: situs est ultra Iordanem e regione civitatis Paneadis, quam quidem ab Aurora despicit: a Mer. vero monti Seir iungitur, ac vergens versus Sept. prope Damascum Libano se copulat: Mons iste excelsae magnitudinis est et altitudinis: proceris ac laudatissimis abundat abietibus, quae multis vitae operibus, praecipue trabibus et navigiis aptissimae sunt. Habuit et mons iste insignes speluncas, quarum una, ut Marius Niger scripsit, quatuor hommom milia capere poterat.
HERODES: Tres hoc nomine Iudaeae Reges fuere. Herodes cogn. Magnus: Heroder Antipas, eius fil. et Herodes Agrippa, Magninepos. De quibus versiculi. Ascalonita necat pueros; Antipa Ioannem, Agrippas Iacobum, clauditque in carcere Petrum. Vide infra. Ad Magnum pertinet Aug. iocus, Macrob. l. 2. Sat. c. 4. relatus. Nam cum audiisset inter pueros, quos in Syria Herodes Rex Iudaeorum, intera bimatum iussit interfici, filium quoque eius occisum, ait: Aelian. l. 12. c. 56. Melius est Herodis porcum esse, quam filium. Nempe illic vivebat, uti loquitur Iuv. Sat. 6. l. 2. v. 158. Observant ubi festa mero pede Sabbatha Reges, Et vetus indulget senibus clementia porcis. Ab eo nomen acceperunt Herodiani, secta apud Iudaeos, quae Herodem Messiam credidit, unde quidam, illum Iudaeum fuisle, collegerunt. Vide Schalig. ad Euseb. p. 150. Casaub. com. in Pers. Sat. 5. v. 180. Item Exercit. 1. in Baron. S. 5. et H. Grot. Annot. in Matth c. 16. v. 6. Et Marc c. 3. v. 6. Deniqueve Sam. Petit. l. 5. Var. Lect. l. 2. c. 1. et l. 4. c. 9. qui tamen a ceteris diversus abit. Nit. Lloyd.
HERODES_I.: cogn. Magnus, seu Ascalonita, fil. Antipatri Idumaei. Annos natus 27. praefectus Iudaeae, Cassium Brutumque sequutus est; dein M. Antonio totum se dedit, cum Phazaele fratre, Tetrarcha Iudaeae factus. Postea Antonio annitente a Senatu Rom. Rex dictus, et Antigonus, eius aemulus, capite mulctatus est. Ducta Mariamme, filia Alex. nepte Aristobuli, Aristobulo fratri eius Pontificatum contulit, mox eum mergi, et Hyrcanum avum, Aet. 80. interimi iussit. Victo ad Actium Antonio, Ab Aug. in ins. Rhodo veniam nactus, post reditum Sohemum primo, dein Mariammen necavit: eius furiis postmodum misere exagitatus. Exin Alexandram huius matrem interfecti, nec amicissimis parcens, sororis Salomes maritum, omnesqueve de stirpe Aslamonaeorum e medio sustulit: Humanitatem utcunqueve erga Iudaeos, pestis famisqueve tempore, testatus. Reparavit templum, sed et theatro atqueve Amphitheatro exstructo, quinquennales in Aug. honorem ludos celebravit: ib ipso e Sytia reverso, trium novarum provinciarum dominio donatus. Hinc porro templum in Trachonitide Imp. sacravit, et Caesareae, alio templo condito, Coloslum erexit, qui Iovem Olympicum mole aequaret. Agrippam Hierosolymis magnificentissime excepit, annoque post viribus, consiliis suaqueve persona ipsi praesto fuit. Hinc Romam profectus est, ut Aug. inviseret, filios dein suos in eius aula eaucatos, Alexandrum et Aristobulum, in Iudaeam reversus occidit, superaddito paulo post calumniatore illorum Antipatro, quem adhuc privatus genuerat. Unde illa vox Aug. ut quidam volunt, de qua supra. In morbum implicitus, Iudam et Matthiam, Doctores celebres, a quibus concitata iuventus aquilam inauratam de apice Templi decusserat, vivos comburi iussit. Infanticidio Bethlemitico et odio nati Messiae, infamis, miserrime Obiit, postquam suis mandasset, ut quidquid inter Iudaeos eminebat, necaretur, quo publico luctu sibi parentaretur, A. C. 1. Iulian. 46. Aet. 71. Pater Archelai, Herodis Antipae, et Philippi succeslorum, Crudelissimus, iniustissimus, sed et fortunatissimus, testimonio Iosephi Antiqq. l. 14. 15. 16. et 17. Vide Matth c. 2. v. 1, 3, 7, 12, 13, 14, 16, 19, et 22. et Morer. Dict. Hist.
HERODES: II. Antipas, fil. Ascalonitae, post mortem Patris, Iudaeae tetrarcha. In honorem Tiberii, Tiberiade condita, filiam Aretae Arabum Regis duxit. Mox Herodiadem, fratris uxorem, rapuit, priore repudiata: Hinc saepius ab Areta pulsus. Interea Ioh. Baptistae caput puellae libidini sacrificavit, Marc c. 6. v. 24, 25, et 27. paulo post Lugdunum, iussu Calig. Imp. cum uxore relegatus, ubi miserrime Obierunt. Hic ille est Herodes, qui Christi miraculis auditis, Ioh. revixisle credidit, eundemqueve Servatorem a pilato ad se missum, post vatias interrogatiunculas curiosas, veste candida, tamquam sanae mentis non esset, contectum remisit. Obiit A. C. 40. Vide Ioseph. Antiqq. l. 17. et 18. de B. I. c. 2.
HERODIS: Herodis primi neptis, soror Agrippae M. ex filio Aristobulo, nupta fuit primum Philippo. Ab hoc eam abduxit frater eius Herodes Antipas, quem et in exilium postea secuta est: Quod scelus cum accusaret Ioh. Baptista, fraude et violentia Herodis interfectus est. Matth c. 14. v. 3. Hier. memorat, illam linguam Ioh. Baptistae aciculis compunxisse. Maritum Lugdunum relegatum sponte secuta est, ubi cum illo misere periit. Ioseph. Antiqq. l. 18. c. 7. et 9. Exstat etiamnum Herodiadis et Antipae memorabile monumentum, pyramis lapidea, quam vulgus duorum amantium pyr amidem vocat Comest. Huius filia saltavit coram Herode, et caput D. Ioh. Baptistae petiit. Marci c. 6. v. 22. et 24. Luc c. 3. v. 19. Vide supra.
HERODION: cognatus Pauli. Rom c. 16. v. XI.
HESEBON: civ. in qua habitavit Sehon Rex Amorthaeorum, Num c. 21. v. 30. quam aedificaverunt filii Ruben, Idem c. 32. v. 37. Ies. c. 16. v. 4. 1. Par. c. 6. v. 81.
HESLI: pater Nahum, patris Amos. Luc c. 3. v. 25.
HESMONA: locus in quo castramentati sunt filii Ifrael profecti de Metha, dividens Aegyptum, et sortem tribus Iudae ad mare usque tendentem, Num c. 33. v. 29.
HESRON: civ. quae est Azot in tribus Iuda, Ios. c. 15. v. 3. Fil. Ruben, Gen c. 46. v. 9. fil. Pharez. filii. Iudae. Idem Ib. v. 12.
HESRONITAE: pop. Num c. 26. v. 6.
HETEROGENEA: tam Hebraeis, quam Aegyptiis, immunda olim. Et quidem tres eorum commixitones vetitae erant, Animalium divetsi generis (mundi im mundiqueve simul) vel ad coitum, vel ad aratrum, plaustrumve: Seminum, in rem cibatiam, in eadem vineae vel agri patte: Lane tandem Linique in vesti bus, Lev. c. 19. v. 19. et Deut c. 22. v. 9, 10, et 11. Erat et quarta Heterogenoeorum commixtio, sed ad tempus solum cetum impura, panlatim vero impuritatem exuebat, uti habetur Lev. c. 19. v. 23. Quando plantaveritis arborem (cibi) Pomiferam, aufereits proeputia eius, poma quoegerminiant; tribus annis erunt vobis immunda, nec edetis ex iis. Quarto anno omnis fructus eius sanctisicetur Domina. Quinto anno comedetis fructus eius; sit vobis proventus eius. Insitivaesc. arbores beterogeneoe sunt: quarum proni fructus per tres annos impurus erat et penitus destruendus; anno quatto Deo dicatus, vel edendus, vel redimendus, instar decimarum secundarum; quinto demum proderant domino. Adco gradatim evanescebat immundities. Non aliter licet coniugia cum alienigenis immunda eslent, tamen proselytorum Aegyptiontum et Idumaeorum liberi, in tertia generatione, venerunt in Eccl. Domini, Deut c. 23. v. 7. etc. Vide quoque infra Immundi.
HETH: nomen populi. Gen c. 23. v. 3.
HETHALON: urbs, terminus Iudaeae ad Sept. Ezech c. 47. v. 15. In tribu Aser.
HEVA: ptima mulier creata a Deo. Gen c. 3. v. 20. Lat. viva, vel vivens.
HEVAEUS: fil. Chanaan. Gen c. 10. v. 17. a quo populi Hevoei, habitantes ad Met. de quibus vide Boch. Geogr. p. 345.
HEVILA: fil. Chus, Gen c. 2. v. XI. etc. 25. v. 18. qui et Havilab et Chavilah, de quo vide Idem Ib. l. 2. c. 28.
HIERAPOLIS_altera: Phtygiae magnae urbs Archiepiscopal. sub Patr. CP. aliis sub Antiocheno, proxima Laodiceae ibi putens amplus nebulas noxias exhalans. Turcis Seidesceber, Leuncl. Crusius.; Vide Strab. l. 13. p. 629. Coloss c. 4. v. 13. Ven. Fortunat. et Steph. Hodie penitus deserta, Turcis Bambouk kale, h. e. turris bombacina, ob rupium vicinatum albedinem, dicitur, visunturqueve rudera eius e regione Laodiceae, inter quas ambas urbes Lycus interfluit, sed propior Hierapoli, Templorum ibi ruinae quamplurimae, ingensque copia fontium mineralium, ut neutiquam mirum sit, i(era\n po/lin], sanctam urbenm, fuisse olim appellatam. Inprimis, pulcherrimum ex candido marmore balneum, ubi Inscr. a Tinctorum corpore facta, et magnifici Theatri superbae reliquiae, in cuius introitu Insc. *a*p*o*l*l*w*n*i *a*r*x*h*g*h*t*e*i] dicata, etiamnum ibidem conspiciuntur. Iac, Spon. Itin. Part. 1. p. 357. et 358. Vide eund. Part. 3. p. 150. et 151. et de aquis Hierapolitanis, Strab. l. 13. p. 629. uri de Hierapolitico marmore. Salmas. ad Solin. p. 574.
HIERODULUS: Graece *i(ero/dou/los2], aedituus, sacrorum minister Strab l. XI. p. 535. i(erodou/lous2 gunai=kai] vocat mulieres Deo vel Deae alicui consecratas. Cuiusmodi Hierodulas Veneris Corinthiae kata/klei/stous2 e(tai=ras2] appellat. Hesych. ex menre Casaub. ut infra videbimus in voce Virginitas. In Sacris, *ie(rodou/lous2] teddunt Interpp. Nethinaeos, de quibus luo loco. HIEROGERMA Ptol. i(era\ ge/rmh], in libris Concil. Germa, ex tabb. Geogr. Girmasti, urbs Phtygiae min. Inter Scepsim et Ilium. Episcopal. sub Archiep. Cyziceno. HIEROGLYPHICA fuere sacrae seulpturae seu imagines, quibus Aegyptii olim praecipua Sapientiae suae, Theologicae, Physiologicae et Politicae inprimis dogmata repraesentabant. Horam scientia magni sem per nominis fuit, inter arcanas numerata disciplinas, et paucis, iisque nobilibus Sacerdotum ingeniis celebrata, qua et imbutum Moysen accepimus: unde Philo de Vita Mosis: Moysen ait, nuineros et Geometriam univer samque Musicam accepisle ab Aegyptiorum Doctoribus, et insuper occultam Philosophiam descriptam literis, ut vocant, Hieroglyphicis, h. e. notis animalium, quae ipsi venerantur pro Numinibus, Plato in Philebo, literatum harum inventionem tribuit Tento seu Taauto, quem huius gentis primum Doctorem facit Philobiblus. Graecos postea his excultos disciplinis, testatur idem Plaro in Epinomide, et Orpheus in Argon. Proclus quoque referr, Solonem apud Aegyptios, in Sai audiisse sacerdotem, nomine Partanit: in Heliopoli Oclapi: in Sebemyto Ethymon, a quibus non dubium est, quin hanc symbolicam Sapitentiam acceperit: Cuius vestigia etiam in suis senten tiis reliquit Pythagoras, cum Aenopheum Heliopolitam praeceptorem habuisset miratus, quam ab eo acceperat, Hieroglyphicorum sollertiam, in suis quoque symbolis eam apud Graecos propagavin Sed ipsos Scienriae huius prima semina ab Hebraeis hausisse Aegyptios, credibile est. Abrahamum enim Heliopoli cum sacerdotibus Aegyptiis vixisse, illosqueve Astrologiam docuisse, narrat Alex. in Hist. Iud. apud Euseb. Unde non sine ratione creditur, ceterarum quoque scientiarum semina per Patriarcham hunc sparsa, nec symbolorum aut aenigmatum velis, quibus omnis antiquorum adumbrata fuit sapientia, caruisse. Hinc et totius Religionis mysteria in S Instrumento symbolis figurisque ad umbrata videmus, tantiqueve apud vert. Hebraeos figuratus sermo fuit, ut quidquid esset acute dictum, quidquid aculeos haberet et ingenii gratiam, hoc Maschal] appellarent, quod nomen proptie ad parabolas similitudinesque pertiner. Interim ab Aegyptiis hanc de symbolis scientiam prae ceteris excultam multisqueve figurarum monumentis celebtatam esse, certum est, quam i(eratika\ gra/mmata] Origenes appellat in Ep. ad Rom c. 2. Huius memoria ne unquam exciderer, avebant in operosis obeliscorum pyramidum queve molibus, tum in apparatissimis remplorum valvis symbolorum suorum monum enta collocare: quod qui faciebant, Hieroglyphi dicti sunt, vide Cyrill. advers. Iulian. l. 9. et Anastas. Synaitam Patr. Antioch. qui Pyramidum huiusmodi figuris caelatarum meminit, in Hexaem. l. 1. sub fin. Unde Lucan. Civ. Bell. l. 3. v. 221. Nondum flumineos Memphis contexere biblos Noverat: in saxis tantum volucresque feraeque, Sculptaque servabant magicas animalia linguas. Sed nec Septentrionalibus populis hanc scribendi normam ignotam fuisse discim us ex Olao Magno, l. 1. c. 21. Eadem aenigmatum sollertia Scythas fuisse delectatos, ex eorum Rege Idanthura conicere est, qui Dario bellum minanti pro literis misit murem, ranam, avem, iaculum, aratrum, apud Clem. Alex. Diod. Sic. quoque testatur, Aethioptum literas variis animantibus, extremitatibusqueve hominum, sed praecipue instrumentis fabrilibus persimiles fuisse Bibl. Hist. l. 3. c. 2. Idem de Sinen sibus hodiernis legimus. Scripsit de sacris literis suae pentis Horus Niliacus, cuius libellum Philippus Graecus Auctor in linguam suam vertir, quem posterioribus vixisse temporibus, quibus iam mundissimis Graecorum elegantiis barbaries se illeverar, stylus cestatur. Explicant illa Picrius in Hierogl. et Nic. Causinus in Symbolica Aegypt. Sapientia, quos vide. Addam exempla quaedam: Diademata aspidibus implexa, qualia Reges Aegyptiorum gestasse legimus, stabilem imperii firmitatem declararunt, sec. Aelian, de Anim. l. 6. c. 38. vel eorum potius sanctitudinem, quos violare sacrilegium est, sec. Diod. Sic. Accipiser, cuius tripodem nobilem aliquando fuisse apud Aegyptios memorat modo laudatus Aelian. Solis Animaequeve erat idolum. Scarabaeus viri sym bolum fuit: Unde idem annotat, Aegyptios milites, ex lege quadam patria, consuevisse in annulis gestare insculptam Scarabaei effigiem, quemadmodum Romani Imp. imaginem et nomen candenti plerumque ferro in cure inustum gerebant, quo fidei et fortirudinis admonerentur. Sidus Fati Hieroglyphicum fuit: Leo Maiestatis: Cornix amoris coniugalis: Ciconia castitatis, etc. Etiam vero literas Hieroglyphicas Vetr. annulis insculptas fuisse ex Heliodoro planum est l. 8. apud quem memoratur Charicleae annulus, lapidem, qui Pantarbe vocatur, in pala insertum habens, et literis quibuldam pictus: *daktu/lios �� li/qw| th=| kaloume/nh| panta/rbh| thn\ sfendo/nhn dia/qetos, gra/mmasi de\ i(eroi=s2 tisin a)na/graptos]. Nempe quod cuique in mentem veniebat, hoc vel illo aposphragismate urebatur: plerumque tamen, ut Meurs. notavit, eas annulis signaturas insculpserunt, quae sibi con venirent, vel ob eventum quem piam, vel artem quam factirarent, vel munus quod gererent etc. Kirchmann. l. c. Ceterum Ars veterum Aegyptiorum Hieroglyphica, qua Sacerdotum priscorum in Obeliscorum, statuarum aliorumque monumentorum, hieroglyphicis symbolis disponendis, ordinandis et singula cum singulis combinandis, ratio, modus et methodus, genuine exponitur et Hieroglyphyca Sapientia tandem Restituta iure dici potest, anctore Athan. Kirchero, prelum exspectat. Vide etiam infra ubi de Obeliscis.
HIEROLOGIA_Nuptialis: seu Benedictio, quae Sacrorum genus ab Hebraeis et Christianis, uti varia Sacra a Paganis, Nuptiis adhiberi solita est, magna cum religione. Et quidem, praeter sollennem Sponsalium benedictionem, deductioni in Thalamum seu ipsis Nuptiis, alia Benedictio sollennis, apud Hebraeos, praemitti consuevit: dicta Benedictio Sponsorum] seu Benedictio Nuptiarum] seu Deductionis, quae rite adhibebatut, tam in in domo, ubi epularis laetitia celebrabatur, et ubi Thalamus erat, quam in alio quovis loco ex more praestituto. Cum vero unica in domo Sponlalia sequebatur Deductio in thalamum, uttaque benedictio eadem in domo fiebat. Formula vero haec erat: Benedictus sis Domine Deus noster, Rex mundi, qui universa creavit in gloriam suam. Benedictus sis Domine Deus noster, Rex mundi, creator hominis. Benedictus sis Domine Deus noster, qui creavit hominem ad similitudinem suam et ad similitudinem imaginis Archetypi sui, et praeparavis ei ex se ipso artificium (i. e. feminam) usque in saeculum. Benedictus sis Domine Deus noster, Creator hominis, Gaudendo gaudebit et exsultabit sterilis, colligendo liberos suos in sinum suum in laetitia. Benedictus sis Domine Deus noster, qui laetari facis Sion in liberis suis. Laetando laetari sac par hoc amatum, fuxta laetitiam a te donatam creaturae tuae in horto Eden ab antiquo. Benedictus sis Domine Deus noster, qui laetari facis Sponsum et Sponsam. Benedictur Domine Deus noster, Rex Mundi, qui creavit gaudium et laetitiam Sponso et Sponsae, exsultationem, cantum, hilaritatem, subilationem, amerem, fraternilatem pacem et amicitiam. Confestim Domine Deus noster andiatur. in urbibus Iudaeae, et in plateis Ierusalem vox gaudii et laetitiae, vox Sponsi et Sponsae, vox affectus mutui Sponsorum ex thalamo suo et pueri e choro modulationis suae. Benedictus sis Domine Deus noster, qui laetavi facis Sponsum cum Sponsa. Eadem in Ritualibus Iudaeorum hodiernis habetur, nec sine praeeunte vini poculo eiusque benedictione, ut in Sponsalium benedictione. Adicitur in Ritualibus, Benedictus sis Domine, qui laetificas Sponsum et Sponsam, quique eos fortunas. Confitemini Domino, quoniam bonus est, quoniam in saeculum misericordia eius durat. Multiplicentur gaudia in Israele et fugiant suspiria. Cuiusmodi formulas aliasque Esrae acceptas ferunt. Quin ut decem minimum eique maiores aetate, atque ingenui adestent huic benedictioni, ex more exigebatur: cuius numerransam ex Historia Ruthae sumunt Magistri, ubi huius et Boazi nuptiis adfuisse decem Seniores, legimus Ruth c. 4. v. 2. et 11. Horum qui maximus natu aut dignissimus, Benedictionem praeibat; quae integra, post sollennem mensae benedictionem, toties iteranda erat, quoties, durante Virginis convivio sepriduano, convivae alii aderant, quam qui benedictionem audierant Deductionis, at quam diu idem tantum, qui benedictioni deductionis adfuerant, convivae manebant, postrema eiusdem pars duntaxat mensae Benedictionem, in Virginis convivio nuptiali, quottidie sequebatur. Quod itidem dicendum, ubi caelebs Viduam duxerat, at ubi Viduus Viduam, post Deductionis diem non erat iteranda. Si vero, contra morem Maiorum, Benedictionem deductio forte antevertebat, adhibenda ea erat tempore aliquo opportuno insequenti, Habent autem Benedictionis huiusmodi exemplum, ut ante Legem datam, in eo quod de Rebecca legitur. Gen c. 24. v. 60. ita post, Ruthae et Boazi nuptiis, Ruth c. 4. v. 11. Etiam inter formulas, actusque primarios Legis Studioso ediscendos, Benedictionis, quam exhibuimus, formulam, non omnino ignorandam fuisse, aiunt nonnulli. Utrum vero hanc, aliamve Sponsalitiam, an utram que intellexerit Ioseph. Antiqq. l. 4. c. 8. ub. ta\s2 e)pi\ tou= ga/mou qu??i/as2], seu Sacra Nuptialia memorat, viderint alii, Selden. l. 2. Ux Hebr c. 12. Septem Benedictionum meminit auctor libri Tobiae c. 7. v. 15. et 20. et c. 8. v. 14. et 17. ubi de nuptiis Raguelis et Sarae prolixe agens, inter alia addit: Statim etiam dictis septem Benedictionibus, opulari coeperunt; quo de numero consule Maimonidem, Ios. Caro, aliosque praefato Seldeno ciraros c. 6. Apud Paganos loco Benedictionis Sacrae, varia erant Nuptialia Sacra, de quibus alibiactum. Sed et Benedictio plane Coniugalis habetur in illo Iuv. Sat. 2. supra landato, ut et Graecorum formula, cuivis actui sollenni praemitti solita *a)gaqh= tu/xh|]; Latinorum item, Quod faustum felixque sit etc. Vide Liban. Declam. 35. Apud Christianos Sacra iridem Nuptialia, ipsaque veluti contractus Consecratio ac Benedictiones Nuptiis passim consuevere adhiberi atque a Sacrorum Ministro peragi, nec sine Eucharistiae saeplus communione, ut in Occidentis moribus, a qua in Oriente arcentur Digami Trigamique per biennium trienniumque. Quin et a nonnullis lancitum legimus, Nuptias noncelebrandas omnino die, quo haberur Cena Domini, Ordinat. Eccl. Genev. 134. Quamquam etiam dotis assignatio, arrarum usus, ritusque vett velut non necesarii, aut saepius praetermissi, aut proarbitrio aboliti sunt, nihilominus tum in Occidente passim (idque non magis inter Pontificios, quam Reformatos) Bededictionis sacrae ac celebrarionis Nuptialis a Ministro sacro peragendae usus obtinet, ao per plura saecula obtinuit, tum in Oriente, ubi sacra haec nomine th=s telei/as2 *i(erologi/as2] et *i(erotelestei=as2], i. e. Benedictionis Neptialis, continentur. Hine Tertullian. ad Uxot. l. 2. c. postr. de Christianorum sui temporis, circa A. nempe C. 200. matrimoniis, Unde, inquit, sufficiamus ad enarrandam felicitatem eius matrimonii, quod Eccl. conciliat, et confirmat Oblatio et obsignat Benedictio, Angeli renuntiant etc. Ubi oblationem pro Eucharistia sumit Bar on. etiam, et Angelos pro Ministris, contractum rite initum renuntiantibus. Eique coaevus Clem. Alex. Poedagog. l. 3. c. 1. ubi in uxorum ex alienis capillis ornatum invehitur, *ti/ni ga\r], inquit, o( *pres1bu/teros e)piti/qh???i xei=ra; ti/na de\ e)ulogh/sei]; Cur enim manum imponit Presbyter? Cui cutem benedicet? Et quidem Alphonsus Ciaccon. in Evaristo (qui Oblit A. C. 120.) inquit, Ut connubia publice ac legitime fierent, iussit; et ne vir et uxor antea une dormirent, quam a Sacerdote benedicerentur. Platina vero id Soteri Papae tribuit, circa A. C. 175. a quo decretum esse scribit. Ne legitima haberetur uxor, nisi cui Sacerdos ex instituto benedixisset etc. Ep. item Decretali Callisti I. qui floruit A. C. 220. pro non legitime coniunctis habentur, absque dotali titulo ac benedictione Sacerdotis copulati; et de Silvestro, qui Papa fuit sub A. C. 320. legitur, constituisse eum, ut Ep. fieret, qui unius uxoris fuerat, uxore a Sacerdote benedicta, apud Damas. in eo. Ut de Siricio et Hormisda, quorum illa circa A. C. 390. iste circa A. C. 520. vixere, nil addam: Apud quorum, ut et recentiorum saeculorum, Scriptores satis obvia est Benedictionis Nuptialis seu *i(erologi/as2 th=s gamikh=s2] mentio. In Synodo quoque Carthag. IV. sub A. C. 398. Canon habetut, Sponsus et Sponsa, cum bemedicendi sunt a Sacerdote, a Parentibus suis, vel a Paranymphis offerantur, qui cum Benedictionem acceperit, eadem nocte, pro reverentia ipfuis benedictionis, in virginitate permaneant. Hinc marus it. Archiep. Remens. A. C. 860. invectus in eos, qui ex rapru fieri arbierabantur coniugium et ex iniquo contubernio legitimum matrimonium, et divinam memorans primi Coniugii Benedictionem, Eius rei, ait, imitatione etiam sancta Eccl. antiquitus sollenniter et venerabiliter custodivit eos, qui in illa, velut in Paradiso Dei, coniugio copulandi essent divina benedictione et missarum celebratione coniungens. Quae viz. honesta et religiosa coniunctio, Deo auctore caepta, et eius benedictione firmata, etiam inter Gentes, quae nullam legem acceperunt, nullam Dei Habuerunt notitiam, legitimo ordine et naturali lege servanta est. Sic ille, seu potius Epp. omnes, per Gallias et Germaniam in Ep. ad Caesarem pro cultu et sanctimonia Domus Domini, edita ad calcem Opusculorum Petri Blesensis. A quo tempore per torum Christianum inolevit orbem, ut Nuptiae non solum a Ministro Sacro benedicerentur, sed et eiusdem interventu contraherentur, aut contractus, ante a Sponsis initus, denuo ipso praeeunte celebraretur: ut eo facilius legitimae Nuptiae a clandestinis, aut illicitis contuberniis, disterminarentur. Interim Selden. contendit, non pro recepto undique iure obtinuisse, ut Benedictiosacta, et quidem a sacro Ministro peragenda, Nupriis esser necessaria, ante Leonem Imp. sen A. C. 900. aut circiter, Imo ex Novell. 74. c. 4. probare conatur, nondum Iustiniani tempore apud Christianos Orbis Rom. inolevisse, ut Matrimonia Benedictione sacra sacrove aliquo Ministro, ex iure recepro necessariove sirmarentur: quid quid in adversum sive Pontifices decreverint, sive Patres scripserint. Leo itaque illo docente, sauctionem primus edidit, peri\ tou= ta\ ???unoike/???ia a)neu th=s i(era=s2 e)ulogi/as2 mh\ e)r)r(w=sqai], Ne matrimonia circa sacram Benedictionem firma habeantur. Quam in rem eiusdem memorat constirutionem Harmenopulus Prochir l. 4. tit. 4. ut et aliam Alexii Comneni 200. postea Annis Orientis Aug. Atque Leonina haec vim iuris postea obtinuit, sicque hine ius in matrimoniis celebrandis Sacetdorale, quatenus ius intuemur Caesarcum, ortum habuit, cum antea, etiam sine Sacris, rata satis in Oriente haberentur coniugia. Quod ad Occidentem, ex verbis Ep. Evaristi Papae, saltem Evaristo tributis, in Capitula Caroli et Ludovici Caesarum relatis, ibique vim Legis obtinentibus, videtur sane non solum Benedictionis sacrae usus, adcoque ipsa contrahendi formula, in coetu sacro, praeeunte Sacro Ministro inolevisse, sed et Matrimomum ipsum inde tautum pro legitimo habitum esse: quod evenit sub A. C. 820. Alibi autem iidem Impp. ut publicae fierent Nuptiae statuere, ubi nihil de Benedictione sacra. Etiam in LL. Wisiogthorum hisce antiquioribus l. 3. c. 14. etc. exprella in connubiis mentio permissus Comitis, Dotis constitutionis, Tabularumque Dotalium, ut quae testimonii publici vicem obtinerent, nulla vero benedictionis sacrae aut Ministri sacri. Quod et de aliis LL. Vererum dicendum, quae in Re Nuptiali, sub illud aevum, adeo diversae, ut Francus v. g. qui Saxonicam iure Saxonico duxisset, eam non legitimam uxorem censeret, quia non ducta iure seu ritu Francico, renitenre imerim Conc. Tiburiensi. Postea vero, quod de Benedictione Sacra sic in Imp. Occidentale receptum est, in alia Regna Christiana, quae vicina fuere, aliter atque aliter sensim diffusum est, etc. De ritu Benedictionis in Eccl. Rom. ex Ordine Rom. cui tit. Ordo ad benedicendam Sponsam alibique dicemus quaedam in fra, ubi de Nuptialibus Ritibus ac Formulis. Addo hic saltem, esse praeter Bededictionem communem, apud Pontificios, Benedictionem aliam, Sacramentalem dictam, quae secundis Nuptiis iure Eccl. Rom. Canonico regatur, idque ramersi pars altera tantum antea coniugium mivislet nullum. Unde in Ordine praefato, sub finem, SI BENEDICENDAE SINT NUPTIAE, habetur, Parochus Missam pro Sponso et Sponsa, ut in Missalr Rom. celebret, servatis omnibus, quae ibi praescribuntur. In Missali autem habetur haec Missa, cuius initium: Deus Israel coniungat vos, et ipse sit vobiscum, qui misertus est duobus, unicis, et nunc Domine fac eos plenius benedicere te. Et sequitur Ps. 128. aliaqueve ex Epistolis et Evangeliis, Ephes c. 5. v. 22. et Matrth. c. 19. v. 6. Nuptiis propria, praeter communionem atque de invicem fide servanda com monitionem. Quo facto aspergi solent aqua benedicta, dicitque Sacerdos: Placeut tibi Sancta Trinilas, et der BENEDICTIONEM, legitque ut solitum est, Evangelium S. Ioh. In principio erat Verbum etc. uti supra meminimus. In eadem Eccl. praeterea Annulus (alicubi et arrae) coronaque Nuptialis benedicuntur, vide infra. In Anglia sequuntur insuper Benedictiones sigulares Cubiculi Sponsalitii ac Lecti, ipsorumque in lecto Sponsorum, nocte sequente peragendae ibidem, sinitis sollemnibus atque orationibus, quae dicebantur super Sponsos prostratos ad altaris gradum et introductis illis in Presbyrerium, scilicet inter Chorum et Altare, ex parte Eccl. Australi et statuta muliere a dextris Viri, viz. inter ipsum et altare, incipiebat olim officium Missae, et prosternebat se Sponsus et Sponsa, in oratione ad gradum Altaris, extenso super eos pallio, quod tenebatur a quatuor Clerieis per 4. cornua, in superpelliceis, nisi alter corum prius fuisser desponsatus et benedictus: tunc enim non habebatur pallium super eos, nec dicebatur Sacramentalis Benedictio; i, e. Benedictio aliqua, cuius verba mysterium Sponsaliorum inter Christum et Eccl. suam designent. Haec enim, ut monitum, secundis nuptiis negata, quia caro benedicta trahit ad se (ut haber Rituale Sarisburiense) carnem non benedictam. Verum olim sub Eduardo III. A. C. 1321. quam plutimi Sacerdotes etiam secundie Nuptiis istiusmodi Benedictionem adhibebant, inde Rom am convolare coacti, ut suspensionis, quae hinc contracta, relaxationem a Ich. XXII. impetrarent. Post Missam (pergit idem Rituale) benedicatur panis et vimon vel aliud quid potabile, in vasculo et gustent in nomine Domini, Sacerdote dicente, Daminus vobiscum. Oremus: Benedic Dominc panens istum et hunc potum et hoc vasculum, sicut benedixisti quinque panes in deserto et sex bydrias in Chamaan Galeleae, ut sint sani et sobrii atque immaculati omnes gustantes ex eis; Salvator Mundi, qui vivis et regnas cum Deo Patre, in unitate Spiritus Sancti Deus. Et sequuntur Benedictiones Cubiculi atque Lecti etc. uti diximus. In qua formula quid immutatum sub Eduardo VI. A. C. 1549. qui biennio post, pluraque alia hanc in rem vide apud Selden. laudato l. 2. c. 24. et seqq. ut et hic infra, ubi de Velandi more.
HIERONICA_Lex: cuius meminit Cic. Verrina 4. ab Hierone Siciliae tyranno lata, constituit quantum frumenti, aut quo pretio, quove tempore arator frumentum decumano, i. c. publicano, qui decimas redemerat, daret. Quod tam caute scriptum erat, ut nec arator decumanum fraudare, nec decumanus plus decima ab aratore auferre posset. Proin ob legis aequitatem, Romani Sicilia potiti, nihil murarunt. Illud quoque in hac lege memorabile fuit, quod num erus aratorum quotannis apud Magistratus publce subscribebatur. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 8. c. 12.
HILARIA: festum apud Rom. ad 8. Kal. Aprilis, quo primum tempore Sol diem nocte longiorem portendit, celebrari solitum: in honorem Matris Deum, ut ex Macrob. Lamprid. in vita Alex. Seu. Turnebo Adv. l. 24. c. 45. aliisque patet. Fiebat autem id maxima populi laetitia, et nobilissima pompa, quovis e populo insignia cuiusque dignitatis libere et impune simulante, Herodian, in Commodo. Vide plura apud Ioh Rosin. Antiqq. Rom l. 4. c. 7. Graeci, a quibus Romani accepere, hunc diem vocabant *a*n*a*b*a*s*i*n] (sicut praecedentem, planctu et lamentatione personantem, *k*a*t*a*b*a*s*i*n]) sicque finita catabasi et luctus simulatione peracta hoc die thn\ a)na/basin] et laetitiae exordium celebrabant. Postea vero et ipsi tw= *i(lari/wn] assumpsere nomen, ut Photius docet in Excerptis ex Isid. vita, Dionys. Ep. ad Demophil. et Maximus Scholiastes, vide Casaub. ad Lamprid. in Alex. Seu. et Salmas. ad Flav. Vopisc. in Aurel. Ceterum Hilaritatis sedes frons est Plin. l. 11. c. 37. Frons et aliis, sed homini tantum tristitiae hilaritatis; clementiae, severitatis index. Oculi Plauto, Rud. Act. 2. sc. 4. v. 8. Pro Di immortales Veneris effigia haec quidem est, Ut in ocellis hilaritudo est! Et nescio cui in nudo corpore praedicata hilaritas membrorum? Barth. Animadvers. ad Stat. Achill l. 1. v. 167. In coloribus Hilare idem, quod vegetum, floridum, acutum, clarum, excitatum, Graecis o)cu\, eu)/anqes2, lampro\n]; quum scilicet color lumine intensiore et clariore excitatur. Ei plenum, saturum, pressum, Graece baqu\, baru\, katakore\s2], etc. cum viz. plus coloris, quam luminis adest, opponitur, ut hic passim videre est, ubi de his vocibus. Vide quoque Salmas. ad Solin. p. 345.
HIMERA: amnis Siciliae, unus ex maximis, a quo Siciliam dividi fere mediam rradunt, Polyb. in Excerptis Legat. c. 1. Liv. l. 24. c. 6. et Strabo l. 6. p. 266. Eiusdem nominis alter est fluv. ad Himeram urbem, et Thermas Himerenses, influens in mare Thuscum, Ferr. Vide supra. Hic Baudr. nunc Termini dicitur: Vallem Demonae separat a Valle Mazarae, et in mare Tyrrhenum se exonerat, fere 25. mill. a Panormo in Ort. Ad huius ostia Himera urbs est. Hi ambo fluvii cum diversos fontes habeant, et ab invicem valde dissitos, quadraginta sc. milibus, tamen quia sunt eiusdem nominis, et ex eodem monte oriuntur, a veteribus crediti sunt non nisi unum habere fontem. Sil. Ital. Punic. Bell. l. 14. v. 233. et seqq. �� Qua mergitur Himera ponto Aeolio, nam dividuas se scindit in oras, Nec minus occasus petit incita, quam petit ortus, Nebrodes gemini nutrit divortia fontis. P. Mela l. 2. c. 7. De amnibus Himerae referendus, quia in media admodum ins. ortus, in diversa decurrit, scinendsque eam utrinque alto ore in Libycum, alto in Thuscum mare devenit. Vibius: Himero opp. Thermitanorum dedit nomen Himerae. Hoc flumen in duas scindi partes ait Stesichorus, una in Tyrrhenum mare, altera in Libycum decurrere. Proinde cum Himera Thuscus, et Himera Libycus (sic enim liceat distinguere,) diversi sint saporis, ille dulcis, hic salsi, subamari; id inter miracula referunt, quod unus idemque fluv. pro diversitate regionum, aliter atque aliter sapiat. Antigon. in mirandis: *peri\ de\ potamw=n kai\ krhnw=n, *lu/kon me/n fhsi le/gein to\n *i(me/ran e)k mia=s2 phgh=s2 xizo/menon, to\ me\n a(luko\n tw= r(ei/qron e)/xein, to\ de\ po/timon]. De fluminibus et fontibus Lycum ait perhibere, Himeram ex uno fonte in duos scindi alveos, alterumque fluv. esse salsum, alterum potabiliem. Vitruv. l. 8. c. 3. Uti in Sicilia flumen est Himera, quod a fonte cum est progressum, dividitur in duas partes. Quae pars profluit contra Aetnam, quod per terrae dulcem sucum percurrit, est infinita dulcedine: altera pars, quae per eam terram currit, unde sal foditur, salsum habet saporem. Quae pars profluit contra Aetnam, i. e. Himera Tuscus, qui reversa est dulcissimus, cum alter nullo modo sit potabilis, hodieque Salsi dicatur, ab insigni salsugine. Itaque, inverso rerum ordine, Solin. Tusco tribuens, quod Libyci erat proprium, Himeram, inquit, caelestes mutant plagae: Amarus denique est dum in Aquilonem fluit, dulcis ubi ad Mer. flectitur. Iam de nomine dicendum. Tusco, a Calore, ut supra diximus: At Libyco nomen est ab amaritudine aquarum. Hebraeis quippe verbum hemar] est pikrai/nein] amarum reddere, vel amaricare, quo verbo utuntur Theologi post vulgatum interpretem Apocal c. 10. v. 9. Idem Nic. Lloyd.
HINNULEUS: Graece nebro\s2], cervus anniculus est, qui nihil adhuc cornuum habet, nisi w(/s1per shmei/ou xa/rin, arxhn/ tina], velut indicii ergo, initium quoddam, ut habet Philosophus: tuber vocant Venatores, Salmas. ad Solin. p. 221. *e)llo\s2] quoque Graecis cervi hinnulus est, tamquam en e(/lei ta\s2 diatriba\s2 e)/xwn], in paludosis locis degens. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 3. c. 17. Namque et ad caprearum, damarum, leporum, similiumque hinnuli vox quoque extenditur, ab hinni similitudine ducta. Et quidem hinnulis cervorum nihil pernicius, teste Xenoph. Cynegetic. unde Sponsi celeritas, in supperiis Sponsae ferendis, hinnulorum celeritati confertur, Cant c. 2. v. 9. Similis est dilectus meus capreae, aut hinnulo cervorum, vide quoque v. 17. et c. 8. v. 7. Nempe ut venatorum adventu, tamquam re inassueta, magis percelluntur, quam cervi iam adulti, ita maiore nisu fugiunt et alas pedibus addit timor. Sed ille impetus non diu durat: quo enim acriori fuga auferuntur, eo facilius fatiscunt, uti ex eodem Xenoph. Pollus habet l. 5. c. 12. Pellis illorum vebri\s2] ab Histrionibus, qui Satyros simulabant, adhibita; inprimis in Bacchicis olim Sacris magni fuit usus, uti dicemus infra in voce Nebris. Plura vero hanc in rem vide apud Bochart. ubi supra c. 24. Plin. l. 8. c. 44.
HIPPIUS: cogn. Neptuni, Lat. Equester, qui primus equos domuisse artemque equitandi tradidisse fertur, Diod. Sic. l. 6. c. 15. Vide quoque Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 2. c. 13.
HIPPODROMUS_et_Peristylum: loca erant Alexandriae, quorum hoc ingens intercolumnium, e quo Hermon elephantos, ad tempus agitatos, in Hippodromum suburbanum, ubi Iudaei horam morti suae destinatam exspectabant, deduxisse, Maccab l. 3. legitut. Ille, conditus est a Lagi fil. Ptolomaeo, qui primus in Aegypto regnavit et de patris nomine locum hunc Lagium quoque nominavit, vide Strab. l. 17. p. 795. Plutarch. in Ant. et Epiphan. l. de Pond. et Mens. laudatos Bocharto Hieroz. Part. prior. l. 2. c. 26. Apud Latinos pro Circo vox accepta. Mart. l. 12. Epigr. 50. cuius Epigraphe in habentem amoenas aedes v. 5. Pulvereumque fugas Hippodromon ungula plaudit: quod ibi equi de pernicitate certabant. Nempe i(ppodromi/a], item a)gw\n i(ppodromi/as2], Graecis dictum est equiestre cursus certamen, cuius coronam primus Iolaus equos ab Hercule mutuatus, accepit. Eius spatium *i(ppiko\n dia/sthma], appellatum, est, item *i(ppo/dromos], a voce i(/ppos] equus et dro/mos], cursus. Vide C. Paschal. Coron. l. 6. c. 15. et supra ubi de Circo, Cursu, Equis etc. Addo saltem, Hippodromum CP. qui 550. passus longus, 120. latus est, hodieque Atmeydan Turcis appellatur, accurate describi a Iac. Spon. Itin. Part. 1. p. 231. et scqq. ubi, inter alia, typum eius ex aere exhibet, cum hac Insc. Graeca, in basi obelisci, a Theodosio, postquam callapsus esset, denuo erecti: *k*i*o*n*a *t*e*t*r*a*p*l*e*g*p*o*n *a*e*i *x*q*o*n*i *k*e*i*m*e*n*o*n *l*x*q*o*s] *m*o*g*n*o*s *a*n*a*s*t*h*s*a*i *q*e*g*d*o*s*i*o*s *b*a*s*i*l*e*g*s] *t*o*l*m*h*s*a*s *p*r*o*k*l*o*s *e*p*e*k*e*k*l*e*t*o *k*a*i *t*o*s*o*s *e*s*t*h] *k*i*w*n *h*e*l*i*o*i*s *e*n *t*r*i*a*k*o*n*t*a *d*g*w]. Est autem hic obeliscus, ex quinque columnis una, quibus Hippodromus iste insignis erat, cum olim in Stadio non nisi tres columnae extarent, uti infra dicemus.
HIRAM: Rex Tyri. 2. Sa m. c. 5. v. XI. qui 2. Par. c. 2. v. 3. 11. et 12. c. 4. v. XI. et c. 8. v. 14. Huram dicitur. Amicus Davidis primo, dein Salomonis, cui cedros e Libano summisit, ad templi structuram; 20. urbibus ab ipso donatus. Fil. erat Abibali, regnavitque An. 60. Successit fil. Balatorus, per An. 7. Ioseph. Antiqq. l. 8. Theophil. Antioch. l. 3. ad Antil. ex Ann. Tyriis Menandri Ephesii. Item civ. Idumaeorum. Gen c. 36. v. 43. Nic. Lloyd. Vide quoque infra Hiromus item in voce Baleazarus.
HIRAM: nomen viri Odollamitis. Gen c. 39. v. 1. et 12. 1. Par. c. 1. v. 45.
HIRCUS: inter animalia, quae magnifice incedunt, memoratur Prov c. 30. v. 31. quod prisci Interpretes intelligunt de hirco, qui praecedit gregem. Hic enim tum non minus, barbae et sexus fiducia, quam leo et equus, de quibus ibid. cum quadam pompa ac fastu fertur, tamquam capris suis se venditans, quod Aelian. non latuit l. 7. c. 26. nec Polluc. l. 1. c. 12. s. 19. Hircos autem singulos ad denas capras parat Varro de Re Rust. l. 2. c. 3. qua proportione servata enim inter oves et arietes, Iacob Esavo fratri obtulit cum ducentis capris viginti hircos, et cum ovibus ducentis arietes viginti, Gen c. 32. v. 14. Deducit autem capras Hircus ad pascua summo mane, unde inter alia nomina, quae Hebraei illi tribuunt, tsaphir] quoque, i. e. matutinus, dicitur Dan. c. 8. v. 5. et 21. Quod cum et aliis pecoribus commune sit, id tamen peculiare huic generi, quod certo anni tempore (nempe tum cum Canicula oritur cum Sole) eo conversi Ortum respiciunt, Plutarch. utra Anim. etc. Porro Hirci ad sacrificia, ad lanienam, ad commercia, ad Venerem, aliaque, non minus ac ad praecedendum gregem, parati sunt et idonei, ut videre est Ps. 66. v. 15. Ezech c. 27. v. 21. Prov c. 27. v. 26. Gen c. 31. v. 10 et Ier c. 50. v. 8. In quibus proin locis omnibus i. e. parati, dicuntur, unde Phrygium Attidis vel Athydis, qui Cybeli in delitiis fuit, nomen deducit Cl. Bochart. Certe hircinum esse nomen Atydis et ab hirco sumptum aperte docet Arnob l. 5. De usu eorum in V. T. Sacris, vide inprimis supra in voce Azazel. Quem cacozeha sua imitata Gentiles, eandem victimam Baccho immolarunt, quod vites rodat. Mart. l. 3. Epigr. 24. cuius epigraphe de fusco haruspice initio. Vite nocens rosa stabat moriturus ad aras Hircus, Bcacche, tuis victima grata sacris. Sed et Athenienses, ingruente bello, in campis Marathoniis, vovisse totidem Dianae hircos, quot peremissent hostes, notat Cael. Rhodig Antiqq. Lect. l. 23. c. 26. Contra Hirci a Mendesiis culti, apud quos feminae quaedam, quod relatu horrendum eaeque non de plebe, se iis foede submittebant, tamquam religione addictae, idque a)nafando\n] aliquando, ut ait Herod. propalam: Tantum relligio potuit suadere malorum; Vide Aelian. Hist. Anim. l. 7. c. 19. ut et in voce Mendes. A'qua tamen foeditate abominanda animal alias salacissimum et a muliieribus formosissimis provocatum nonnumquam abhorruisse, testatur Plutarch l. quod bruta ratione utantur. Nempe sola in brutis natura saepe plus potest, quam in homine ratio sibi relicta. Atque hinc Moses, Lev. c. 17. v. 7. ubi Israelitas ex Aegyptiaca servitute liberratos offerre vetat amplius sacrificia sua Pilosis, cum quibus fornicati crant; sic illos a cultu hircorum dehortatur, ut videatur simul alludere ad impurissimas has Aegyptiorum libidines, eidem Bocharto: ut taceam templa ab iisdem animali huic erecta, festosque dies consecratos, de quibus vide Eliam Cretensem in Naz. Orat. 4. Nisi malis Panem in hirci forma iis cultum, hincque id animalis pro sacro habitum, qua de re vide quae supra diximus, ut et aliquid apud Iac. Ouzelii Animadvers. ad Minuc. Fel. p. 167. et 168. Alia quaedam ut adiciam, Hircum Tragicis poetis praemium fuisse, docet Scalig. Poet. l. 1. c. 44. et innuit id ipsum Tragoediae nomen. Sed et Hircos, in Circensibus, pueri olim equitabant phaleratos atque capistratos. Anyte Antholog. l. 1. c. 33. Epigr. 28. *h(ni/a dh/ toi pai=des e)/ni, tra/ge, foiniko/enta] *qe/ntes2, kai\ lasi/w| fima\ peri\ sto/mati.] *i(/ppia paideu)ousi qeou= peri\ nao\n a)/eqla,] *o)/fr) au)tou\s2 fore/h|s2 h)/pia terpome/nous2]. Purpureas tibi pueri, � hirce, habenas Imponentes et capistrum circa hirsutum os: Equestria ludunt Dei circa templum certamina; Ut ipsos portes blande exhilaratos. Vide supra quoque in voce Capella. Insuper hircinae barbae suffitu Arabes morbis suis occurrisse; eosdem in hircinis pellibus styracem urere consuevisse, ad sanandum odorum suorum fastidium, tradit Plin. ubi de Styrace, qua de re vide Salmas. ad Solin. p. 541. Sed et hircorum, aut hinnulorum pellibus, qui Satyrorum in Theatris personam sustinebant, indui solitos. Pollux habet. Pyrrhi galeam cornibus hircinis fuisle insignem, refert Plutarch. in Vita eius: et cui ignota cilicia, a Ciliciis hircis, quorum setae productae et hirsutae illis, texendis erant optimae, ut et Cinyphiorum, nomen nacta? vide supra in ea voce etc. Ceterum in Arabia inprimis ingens huius pecoris proventus est. Unde Arabes Iosaphato Regi pro tributo solvisse leguntur arietum septingentos ultra septem milia totidemque hircorum, 2. Par. c. 17. v. 11. notaque, quae de Arabum Nabathae orumque hircis, in Historia ladani, habent Herod. l. 3. c. 112. et Plin. l. 12. c. 17. Transsata vox ad Principes, qui, uti Arietes, sic et Hirci, quandoque appellantur, occurrit Esai c. 14. v. 9. et Dan. c. 8. v. 5. in quo posteriori loco Alexander Hircus caprarum vocatur, vide Commentatores ad eum, et plura hanc in rem, apud Sam. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. It. c. 53 et 54. Voss. de orig. et progr. Idol. l. 3. c. 62. 69. et 71. alios.
HISTRIONES: quod ex Histria Romam venerint primum, dicti, muliebri indumento, gestus feminarum impudicarum, exprimere solebaut, Isid. Hispal. l. 18. Etymol. c. 48. Non iidem semper cum Pantomiinis, quorum primus Pylades eodem, quo Histriones, tempore, Romam appulit. Histriones enim in scena solum, Pantomimi vero etiam alibi visebantur, Suet. in Domit. c. 7. Plin. Panegyr. etc. De his lex Solonis, *mh\ ei)selqei=n tina\ ei)pei=n, mh/pw tria/konta e)/th gegono/ta], Histrio fabulam ne agito annorum triginta minor. Athenis enim Histriones omni nota vacui erant et poetae ipsi cives Attici in scenam prodibant, quod de Sophocle, Aristoph. aliis, observatum est veteribus. Romae vero notabantur infamia. Unde Laberii querela, quem asperae libertatis Equitem Rom. Caesar invitavit quingentis milibus, ut prodiret in scenam et ipse Mimos ageret, quos scriptitabat: Ergo bis tricenis annis actis sine nota Eques Romanus, Lare egressus meo, Domum revertor Mimus. Nimirum hoc die. Uno plus vixi, mihi quam vivendum fuit. Scilicet: Ait Praetor: qui in Scenam prodierit, insamis est. Unde factum, ut Scenici spectaculorum deberentur obsequiis eaque Scenicis nati non possent detrectare, sed vel inviti ad ea praestanda adigerentur. Nec nisi dubiis in rebus Reip. ad arma vocabantur: et primus Valentinianus Imp. A. C. Dionysiano 371. constituit, licere Scenicos, in extremo vitae periculo constitutos, baptizare, et si forte evasislent, noluit, ad scenam revocari. Mulieres vero Scenicis prognatas, antequam poslent scenica prastare officia, sacro tingere lavacro licebat, l. 1. Cod. Theod. de Scenicis. Imo et mulier Scenica, quae in Eccl. Christi admitti et baptismatetingi desiderans, postulabat eo nomine vacationem officiorum scenicorum, impetrabat eam l. 8. Cod. Theod. Si vero, postquam religionis obtentu hanc veniam nacta erat, quaestum corpore fecislet, in Scenam revocabatur, et ministeriis ludicris poenae ergo deputabatur, i. e. repraesentabant tales non nisi *grai+/dia] seu ridiculas anus, donec ipsae revera senecture fierent deformes: Sed nec tunc quoqueve absolvebantur, quamquam non possent non pudice, quod aevi reliquum supererat, agere propter servitutem ac deformitatem. Inter Histriones tamen infames non censebantur, qui agebant Attellanas. Has enim et iis sparsim conserta Exodia tenuit olim Romana iuventus nec ab Histrionibus pollui passa est, Liv. l. 7. c. 2. Postea tamen fabulas illas cum Histriones quoque agere coepislent, illi inter ceteros ludiones honestissimi, et cum ceteri infamia notarentur, nequeve pro civibus haberentur, Attellanarum actores nequeve tribubus movebantur, nequeve a militaribus stipendiis repellebantur, Val. Max. l. 2. c. 4. Dicti autem hi sunt Iuvenes, quorum ludos meminerunt vett. Inscript. et Callistratus l. 6. de Cognitionibus, apud Iure-Cosl. l. 28. �. 3. D. de Poenis. Vide Sam. Petit. Comm. in Leges Attic. l. 1. tit. 1. p. 75. et seqq. E' scena in convivium Comoedos, et Histriones et Archimimos et pantomimos familiares frequenter, iam inde a devicta Asia, inductos, conqueritur Liv. l. 39. c. 6. Luxuriae enim peregrinae origo ab exercitu Asiatico invecta in urbem est. Ii primum lectos aeratos, vestem stragulam pretiosam, plagulas et alia textilia, et quae tum magnisicae supellectilis habebantur, monopodia et abacos Romam advexerunt. Tum Psaltriae Sambucistriaeque et convivalia ludionum oblectamenta addita epulis. Et notat de luxu Metelli Salust. in Fragm. Hist. l. 2. Eum ad cenam invitaverant exornatis adibus per aulaea et insignia, scenisque ad ostentationem Histrionum fabricatis. Hinc apud eund. in Bell. Iugurth. Marius c. 85. Sordidum me, inquit, et incultis moribus aiunt: quia parum scite convivium exorno, neque Histrionem ullum, neque pluris pretii coquum, quam villicum, habeo. Vide Pignor. l. de Serv. p. 267. et 268. et Tit. Popmam de Oper. Serv. Addam paucis, Histriones scenam ingressos, populum salutasse. In vet. Epigr. de Pantomimo, Ingressus scenam populum saltator adorat: Unde Neronis in scenam prodeuntis vox, *ku/rio/i mou e)umenw=s2mou a)kou/sate], Dioni notata. Baculum autem in manu habebant, eumque pro argumento fabulae, forma ac mateira varium, (cuius loco sceptrum erat, cum Regem saltarent) uti de eodem Nerone docet Philostrat. l. 5. Dein, prooemium recitabant, quo spectatorum suo gregi benevolentiam conciliarent, idqueve coronati, more Oratorum, fausti ominis ergo, Dionys. Halic. Antiqq. Rom l. 3. Vide supra ubi de Coronario aere. Iidem e Scena discedentes plausum petebant, eaqueve erat extrema fabulae clausula. Erat illa, apud Suet. Aug. c. 99. *do/te kro/ton, kai\ pa/ntes2 u(mei=s2 kata xara=s2 ktuph/sate]. Quibus verbis vitae suae mimum quoque Augustum clausisle legitur, vide quoqueve supra in voce Dixi. Cum vero displicuislent, supplosione pedum exsibilabantur, vide supra ubi de hoc more. Pramia eorum quaenam fuerint attigimus supra, ubi de Donationibus scenicis. Quod si quid commisislent, virgis in eos animadvertebatur, hisqueve per trina Theatra caesi traducebantur; quod ius, Magistratibus ademptum, Aug. ipse severissime exercuit, ut de Stephanione docet Suet. c. 45. Nec omittendum, Histrionibus in Scena, velut in Templo, nequeve excreare, nequeve mungere licuisse, uti ad eund. Auctorem notat Casaub. Ner. c. 24. etc. Vide quoqueve infra Scenici, it. Serracum, ubi ta\ skeu/h tw= u(pokritw=n], supellectilem Histrionum, in cophino soraco dicto, servari consuevisse videbimus.
HOBAB: fil. Raguel, soceti Mosis. Iud. c. 4. v. XI. Num c. 10. v. 29. i. e. dilectus.
HOEDI: apud Hebraeos olim maxime in delitiis, utapparet ex Historia Isaaci, Gen c. 27. v. 11. 16. et 18. Gedeonis, Iud. c. 6. v. 10. Manoae, c. 13. v. 15. Isai, 1. Sam. c. 16. v. 21. ut de Iuda taceam, qui pro coucubitus mercede haedum Thamari obtulit, Gen c. 38. v. 17. et de Samsone, qui Dalilae idem munus destinavit, Iud. c. 15. v. 1. Ut qui dicit apud Virg. Eclog. 2. v. 40. et seqq. Praeterea duo nec tuta mihi valle reperti Capreoli, sparsis etiam nunc pellibu???lbo, Bina die siccant ovis ubera: quos tibi servo etc. Et vero, antequam tot gulae magnonia reperta eslent, quibus harum artium Magistri id tandem obtinuere, ut ad communes dapes palatum obbrutesceret, magni fiebat haedina caro, et in conviviis apud Vett. saepe laudatur, inter praecipuos cibos, vide Athen. l. 9. c. 14. Aristoph. in Ciconiis, Xenoph. Colophonium in Elegis. Alios. Iuv. quoque Persico, ad cenam invitato, haedum pollicetur, Sat. 11. l. 4. v. 65. et seqq. De Tiburtino veniet pinguissimus agro Haedulus et toto grege mollior, inscius herbae, Necdum ausus virgas humilis mordere salicti. Qui plus lactis habet, quam sanguinis; --- Nec minoris a Medicis haec caro fit, ut que illis saluberrima habetur, vide Galen. peri\ *e)uxum]. c. 4. Sim Sethi c. de cibarior. facult. Platinam de Hon. volupt. et valet. etc. Et hactenns permissa voluptas; sed quis crudelem eorum gulam probet, qui gravidae matris uterum et mammas calcibus idoe impetebant, ut fetus per abortum ex utero excidens eslet palato gratior, quod Plutarch. alicubi tradit, apud Sam. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. II. c. 52. ubi plura hanc in tem; e quibus unicum illud addam, quod Abarbanel de hoc animali refert, consuevisle Idololatras, haedos in lacte coquere, quo tempore legebant fruges, ut sic magis propitios haberent Deos suos, ad Exod c. 23. v. 19. ubi de Lege, Haedum non coques in lacte matris suae, quae repetitur c. 34. v. 26. et Deut c. 14. v. 21. Adicit Karaita Scriptor anon. factum id fuisle magica ratione, veteresque Idololatras, post collectionem frugum, hoc lacte arbores, agros, hortos et paradisos ideo asper sisle, ut in sequentem Annum eslent feraciores etc. Vide quoque Faunalia, et infra Muraena.
HOLOCAUSTUM: Graece o(lo/kauston], dicebatur lacirificum, quod totum igne consumebatur; quale fuit Sacrificium iuge, Hebr. , Graecis endelexis1mo\s2], de quo infra: ut et alia nonnulla, de quibus postea. Eius duo nomina, apud Hebraeos, et , quae iuncta significant, id totum in fumum sursum ascendere. Unum enim ab integritate, alterum ab ascensione sumptum. Factum autem id, ut offerens hoc pacto se suaque omnia Deo debere profiteretur. Et quidem, ut de victimarum praecipua dicam, sicut Holocaustum sacrificiorum praecipuum erat, ad Holocaustum bos mas et integer selectus, ad ostium Tabernaculi conventus adduccebatur et ab offerente manus capiti eius imponebantur. Tum Levita illum iugulabar. Et, postquam alius sanguinem vase exceptum altari insperserat, hostiam excoriatam idem Levita in frusta concidebar, quae igni imposita Sacerdos adolebat, in holocaustum grati odoris Domino, Lev. c. 1. v. 1. et seqq. Nempe sine pelle, haec enim Sacerdoti cedebat, Ibid. Cum in Sacrificiis pro peccato iuvenci pellis cremaretur und cum carne, sed extra castra, solus adeps, renes et lobus iecoris in Altari adolerentur, Exod c. 29. v. 14 Vide ubi de ritu Excoriandi victimas. Affundebatur porro libamen Holocaustis ex vino, uti et sacrificio votivo, et spontaneae oblationis, et infestis, quibus et munus daplae adiungebatur, Idem c. 29. v. 40. Altare iis destinatum aeneum fuit, Altare Holocaustorum inde dictum, in quo dum victima ardebat, Levitae Musico concentu Deum celebrabant, utque propritus sacrificium acciperet, precabantur: consumptae tandem cinerea aerata medio Altaris spatio laimina, foraminibus plena, egerebantut: Ut pluribus videre est Lev. c. d. ubi de triplici Holocaustorum genere, bove, ove aut capra, et volucri, Legislator voluntatem suam populo aperuit. Offerebantur vero in Holocaustum singulis diebus agni duo, ut dictum, qui numerus die Sabbathi duplicabatur. Neomeniis dein iuvenci duo, aries unus et agni seprem, Num c. 28. v. 11. Quod itidem factum festo Paschatis per singulos dies, v. 19. et die Pentecostes, v. 17. Die tubarum iuvencus unus, artes unus, septem agni et hircus unus, Idem. c. 29. v. 25. quod idem praestitum die propitiationum, v. 8. et 11. Eodem die Sacerdos in Sacrarium ingressurus, uti iuvencum pro peccato, sic arietem in Holocaustum, offerebat, et hircum unum, Lev. c. 16. v. 5. Diebus tandem septem Tabernaculorum septuaginta boves offerebantur etc. ut videre est Num c. 29. v. 13. Sed et Levitae, antequam ad munus sacrum admitterentur, iuvencum unum pro peccato, alterum in Holocaustum offerebant, Idem c. 8. v. 8. et 12. ut de Principibus XII. tribuum Israelis, post actum censum, Deo sacrificautibus, Idem c. 7. nil addam: nil quoque de vorivis et extraordinariis sacrificiis, in consecratione Altaris, dedicatione Templi, aliisque occasionibus, oblatis, de quibus omnibus vide Sam. Bochart. Hieroz. Part. prior. L. 11. c. 33. Aemulati Israelitas et hic pro cacozelia sua Gentiles, Holocausta Diis suis passim etiam obtulisle leguntur, vide de Cyro et Persis Xenoph. Cyrop. l. 8. de Euclide Phliasio vate l. praec. de Galiis Strab. l. 4. de Smyrnaeis, Plutarch. Sympos. l. 2. Problem. 8. de aliis alios. Imo primitus omnium hostiarum tota et illibata viscera igne consumebant, donec Prometheus partem hostiae in ignem conicere, partem ad suum victum abuti, sui aevi homines docuit, uti videbinmus infra, in voce Proficiae. Magi vero, qui Numen immolatae hostiae anima contentum esse credebant, nihil omnino prosecabant, multo minus holocaustum faciebant unquam etc Vide Salmas. ad Solin. p. 128. et 129.
HOLOFERNES: Princeps militiae Regis Nabuchodonosor, Iudith c. 2. v. 4. etc. Vide Frid. Spanhem. de auct. libror Apocryphor.
HOMAN: fil. Lotan, filii Seir. 1. Par. c. 1. v. 39. qui Gen c. 36. v. 22. Heman dicitur.
HOMICIDII_Causa: Athanis in Areopago disceptari olim solita est, ex lege, *dika/zein de\ thn\ boulhn\ en *a)rei/w| pa/gw| fo/nou kai\ trau/matos e)k pronoi/as2 kai\ purkai/as2 kai\ farma/kwn e)a/n tis2 a)poktei/nh| dou\s2], Senatus Areopagiticus ius dicito de caede, aut vulnere, non casu, sed voluntate, inflicto. De incendio item et malo veneno hominis necandi causa dato. Sedebant autem hi Iudices ternis diebus in men ses singulos, nempe quinto, quarto et tertio Kal. cuiusque mensis, idque subdiali in loco, et quidem noctu ac in tenebris, ne viz. ad dicentes respicere possent, sed ad ea quae dicebantur, Lucian. Hermotimo. Coram hoc iudicio, ad caesa porrecta suoveraurilii, iurabat Actor, si sciens falleret, sibi suisque et toti genti mala omnia imprecatus. Hoc praeterea iuramento assirmabat, se esse e cognatis occisi, quibus solis ad sobrinos usque ius erat caedis aliquem accusare, Pollux l. 8. c. 10. Quod si peierasset, poena non infligebatur, sed divino iudicio relinquebatur plectendus, Deorum enim iniuriae Diis curae sunt, Tiberius apud Tac. At si suffragiorum quintam non tulisset partem, mille multabatur drachmis, Pollux iterum l. 8. c. 6. Contra Reus iurabat, h)= mhn\ mh\ a) dikei=n]: quorum prior actus proomosi/a], alter o)ntwmosi/a], uterque diwmosi/a] dictus est. Sequebatur ita secunda pars Iudicii, *lo/gos] dicta, et duobus argenteis scabellis, ad dexteram quidem scabello innocentiae Reus, ad sinistram scabello contumeliae Actor, insidentes, dicebant, sed a)/neu proomi/ou kai\ paqw=n], in quam legem qui peccassent, silere sunt iussi. Orabant autem alternis ac respondebant, Lucian. in Anacharside. Sed Reus, postquam primas dicendi partes exsecutus esset, potetat illinc recta in exilium ire, neque Accusatoris, neque Areopagitarum, neque ullius cuiusquam erat revocare abeuntem vel impedire: eriamsi consulto et prudens necasset. Suprema pars *kri/sis2] appellata est. Iudicabant itaque tacentes Areopagitae, teste Macrob, Sat. l. 7. peractis sacris et desumptis ab ipsa ara, quibus sententiam ferrent, calculis, Demosth. en tw=| peri\ stefa/nou]: neque poterant multam ullam irrogare, quae legibus non esset definita. Secundum Leges itaque Reum multabant, neque poterat Actori Recus addici, ut eius arbitrio plecteretur: videbat ille tantum cum poenas dabat. Quod si capitis periculo Reus liberatus erat, Plutoni, Mercurio ac Telluri, quorum statuae ibi erant consecratae, sacra faciebant. Dica autem caedis apud Regem scribebatur, qui post delatum Homicidae nomen, per tres mempses apud se disceptandi toi=s2 a)ntidi/kois2] dabat potestatem, antequam ad Iudices de caedis controversia referret; quarta demum a scripta dica mense ad Iudices referebat, ac simul cum illis iudicium reddebat: quod omnibus fieri poterat mensibus, Thargelione et Scirrophoriore exceptis. Poena mors erat, ex Lege: *to\n e)k pronoi/as2 a)poktei/nanta, qana/tw| zhmiou=sqai], Si quis hominem sciens morti duit, capital esto. Haec ut Reo infligererur, Thesmothetarum erat curare, ex lege: *tou\s2 *qesmoqe/tai tou\s2 e)pi\ fo/nw| feu/gontas2 qana/tw| zhmiou=n], Thesmothetae in homicidas animadvertunto. Plectebatur autem Homicida in patria occisi terra: Reliquos autem, qui sive cum primam apud Areopagitas Iudices habuerant orationem, sivesua sponte conscii sibi caedis humanae, ultroneum amplectebantur exilium, occidere non licebat, dummodo Foro, Urbis territorio, sacris certaminibusque publicis abstinerent. Excidebant enim Homicidae omnibus civitatis iuribus, sacris partier ac publicis, ab eo ipso die, quo apud Regem deferebantur, at quae invidia aliena consistere terra, Qui proin talem occidisent, rei caedis erant, perinde ac si civem Atheniensem scientes morti dedissent, atque huius rei cognitio Ephetis committebatur. Eorum vero, qui casu occiderant, poena erat a)peniautismo\s2], oportebat enim illos excedere annum integrum Patriae finibus, iuxta legem: *to\n e)rgasa/menon fo/non feu/gein o(/lon eniauto\n, mh\ yau/onta th=s2 patri/dos], Qui alium casu fortuito necassit, annum extra Patriae fines exulato: intra quod tem pus oportebat Homicidam placasse eos, quorum ius erat illum caedis postulare, deinde redibat peractis sacris, quibus a caede lustrabatur. Quod si ante Iudicium adversarios placasset, aut eum ipsum, quem morti dabat, annuo hoc exilio non multabatur. Vide supra in voce Abannatio. Quin etiam dominus, si quem servum suum occidisset, quamvis nemo poenas ab illo repeteret, tenebatur volens a)pe/xesqai o(si/wn kai\ i(erw=n kai\ kaqarqhn=ai], abstinere a sacris et lustrari. Vide ibid. Iudicabantque de hisce caedibus Ephetae in illo foro, cui a Pallade erat nomen, eodem prorsus ordine, quo Areopagitae; ab iis tamen ad Regem dabatur appellatio. Nolebant autem Athenienses ullas dare poenas eum, qui im prudens in certaminibus alterum necasset, aut insidiantem aut ignotum in praelio, aut in uxore, vel matre, vel sorore, vel filia vel concubina, vel ea quam in suis liberis habebat, deprehensum, etiam si quis alium iniuste vim inferentem in continenti occidisset, iure caesum esse pronuntiavere. Cuius legis primus auctor Rhadamanthus visse dicitur Apollos. Biblioth. l. 2. cautiones deinde addidit Draco: et tales, qui iure occidisse fatebantur, causam in Foro tw=|] dicebant, utque significarent iure se id fecisse, Soti gladium ostendebant. Erat quoque Tribunal foniko\n], quod en *freattoi=] dicebatur, in quo illi qui tempore eniautisaou=] alium scientes occidisse accusabantur, de navi causam dicebant, Iudicibus in terra sedentibus: qui iterum Ephetae erant. Quod si is, qui caedem fecerat, sive sciens, sive imprudens, protenus se fugae daret, pedemque strueret, aut omnino ignotus esset, iudicabatur in tribunali, quod e)pi\ *prutanei/w|] dicebatur. Qui sibi ipsi manus in tulisset, manus ei praecidebatur, eodem tumulo non condenda, ex Lege: *e)a/n tis2 au)to\n diaxrh/shtai, thn\ xei=ra tou=to pra/casan a)poko/ptein, kai\ xwri\s2 to=u sw/matos qw/ptein], Qui sibi manus intulerit, ei manus praeciditor, nec eodem tumulo conditor, Aeschines c. Ctesiph. Tandem inanimata quoque, quorum casu caedes erat perpetrata, finibus eici iussit Draco, hac lege: *ta\ a)/yuxa, e)an tina e)mpeso/nta a)poktei/nh|, u(perori/zein], Inanimata, quorum casu caedes aliqua sit facta, finibus eiciunto: Praeerat vero huic iudicio Rex, cui oi( fulobasilei=s2] assidebant. Vide Sam. Petit. Comm. in LL. Attic. l. 7. tit. 1. de Sicar. Apud Israelitas, quorum Politiam ipse Deus sanctissimis legibus instruxit, Homicidium voluntarium morte luebatur, ex lege: Gen c. 9. v. 6. Qui sanguinem hominis fuderit, eius sanguis vicissim per homines funditor, Fortuitum vero qui commisisset, in aliqua civitatum refugii a vindice sanguinis tutus mansit, donec Sacerdote summo, qui tunc vivebat, e vivis excedente, tali ius domum redeundi fieret, de quo vide supra in voce Asylum. In vet. Eccl. Christiana, o( a)kousi/ws2 foneu/sas2], qui invitus homicidium commisisset, decem annis a sacramentorum communione excludebatur; quorum duo primi prosklau/sei], tres sequentes a)kroa/tei], quatuor succedentes u(poptw/sei], annus ultimis sta/sei], insumebatur, canon. 57. Ep. Canon. Basilii Magni ad Amphilochium. At qui e(kousi/ws2], sponte, interfecisset, et postea paenitentia ductus esset, altero tanto multabatur, can. praec. Vide Ioh. Forbes. Instruct. Hist. Theol. l. XII. c. 6. �. 4. Imo adeo illi ab Homicidio abhorrebant, ut nec videre quidem nec audire illis sas esset, Minucius Octa. vio. Hinc non solum Gladiatorum spectaculis non intererant, Lactant. l. 6. c. 20. Sed et non sustinebant i)dei=n ka)\n dikai/ws2 foneuo/menon], ut vel iuste quemquam interimi viderent, uti habet Athenagoras Apologia pro Christian. Vide. G. Elmenhorst Comm. Minuciano p. 83. etc. et plura hanc in rem hic passim, inprimis supra ubi de Caede Circulis ferreis verbo Componere, ubi de vett. Germanorum more homicidas multandi; et infra in voce Kelchyn. it. Murdrum, Parentela, Pretium ubi de Sepeliendi iure.
HON: fil. Pheleth. Num c. 16. v. 1.
HOPHRA: Ier c. 44. v. ult. Tradam Pharaonem Hophra, Regem Aegypti, in manum inimicorum eius etc. Chaldaeo vertitur Tractus, Syro Claudus; ironice forsan, quod in ferendo auxilio Iudaeis claudicaverit. Graeci autem nomen proprium agnoscunt, vertuntque *di/dwrhto\n *o)nafrh\ basile/a *ai)gu/ptou] Dabo Vaphrem Regem Aegypti: quam lectionem retinent Clemens Alex. Africanus, Euseb. Syncellus, qui Apriem Herodoti inrelligunt. l. 2. c. 161. et 162. Vide Apries.
HOR: mons in finibus terrae Idumaeae prope Petram civitatem, in quo Aaron primus Israelitarum summus Pontifex mortuus est et sepultus. Num c. 20. v. 22. et c. 33. v. 38. Lat. mons, sive concipiens, vel demonstrans.
HORA: duodecima pars diei, Romae trecentis Annis ignorata fuit, reste Plin. l. 7. c. 60. ut et Censorino l. de Die Natalit c. 19. unde in Legibus XII. Tabb. Ortus tantum et Occasus nominantur, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 8. Sic autem sonant verba Cenforini; Horarum nomen non minus Annos CCC. Romae ignoratum esse credibile est. Nam dnodecim tabulis nusquam nominatas Horas invenias, ut in aliis postea Legg. sed ANTE MERIDIEM. Plin. vero l. 7. Duodecim Tabb. Ortus tantum et Occasus nominantur, post aliquot Annos adiectus et Meridies, accenso Cos. id pronuntiante. Imo Annis plusquam 450. cum eo demum tempore Horologium primum visum Romae, ut infra dicemus neque prius Horae a Romanis observatae et appellatae sint. Unde apud Censorin. legendum Salmas. indicat, non minus Annos GCCCL. Romae ignoratum esse etc. Post reperta dein Solaria, de quibus Vide paulo infra in voce Horologium, et Horae, more reliquarum gentium, a Romanis observari coeperunt: in cuius rei auctorem ita facunde invehitur Parasitus Plautinus apud Aul. Gell. l. 3. c. 3. Ut illum DI perdant, primus qui Horas repperit, Quique adeo primus statuit hic Solarium. Qui mihi comminuit misero articulatim diem. Nam me puero uterus erat Solarium, etc. Quomodo vero illi Horas suas diviserint, Mart. hoc Epigr. explicat, quod octavum est l. 4. cuius epigraphe ad Ephemum. Prima salutantes, atque altera continet hora. Exercet raucos tertia Caussidicos. In quintam varios extendit Romalabores, Sexta quies lassis, septima finis erit. Sufficit in nonam mtidis octava palaestris Imperat exstructos frangere nona toros. Hora libellorum decima est etc. Saturis nempe et mero incalescentibus, post cenam nona sumptam, lectitare carmina iocosa mos erat. Vide Ramires. ad l. Ad Graeciam quod attinet, certum est, Horarum apud illos usum non multo antecessisie Alex. Mag. aetatem, adeoque plusquam 200. Annis ab Anaximandri morte, nec vulgo tamen ab omnibus Graeciae populis nisi sero acceptam fuisse, Salmas. ad Solin. p. 651. Utrisque Horas prius non nisi ex umbra corporis humani pedibus dimensa colligentibus, ut videbimus infra ubi de Umbra. Munivisie autem viam rei reperiundae videtur antiqua diei aequinoctialis partitio, in XII. mo/ria] quam Babylonii primi vel Aegyptii Astrologi instituerunt, occasione indigitata, in voce Cynocephalus; quaque adeo Graeci vett. usi sunt in explorandis multis Astricae scientiae arcanis, quae ex gnomonica ratione et umbris deprehendi datur: in dierum augmentis et detrimentis per menses iudicandis, Horoscopo inveniendo etc. Qua ratione et apud Herod. iam in XII. partes diem divisum legas. At posterius hoc horarum inventum diem omnem in XII. horas divisit, aequinoctialem, brumalem, solstitialem et Horologia fecit Gnomonica, horis illis XII. in dies notandis, per omnia Anni tempora. Quae ratio instituta est, non ut Mathematicis usibus ac demonstrationibus servitet, sed ut civilem et negotiosam vitam, quam peristatikhn/] vocabant, his intervallis distingueret. Quod quando primum coeperit, ex Horologiorum historia petendum est. Ad Horas autem, postquam illae inventae, nuntiandas, pueros habebant Romani proceres. Poeta, �� Puer qui nuntiet horas. Et alibi, Nuntiat octavam Phariae sua turba iuvencae. Quod et in Graecia obtinuit, ubi dominae ancillas, quae hoc munus sibi fungerentur, habehant, perhtri/as2] dictas Hesych. Longuius enim invisere Horologium in publico loco positum: nondum frequentato illorum multiplicatoque usu. Quam ob causma, in veteri more, umbris dimetiendi tempus, diu perstitere de plebe homines, et au)todia/konoi] etiam post ea excogitata, uti pluribus docet Salmas. ad Solin. d. l. Apud Hebraeos duplicis generis erant Horae, viz. minores, quarum 12. diem, totidemque noctem constituebant, et maiores, quarum quatuor utrobique erant, quaque tres minores complectente. Noctis Horae maiores vigiliae appellabantur, quarum prima Caput Vigiliarum Ierem. Lament. c. 2. v. 19. a 6. vespertina incipiebat: Secunda Media, ad mediam noctem pertingebat: Tertia hora 3. Quarta, Sexta nocturna, seu matutina potius finiebabatur. Nominantur Marc c. 13. v. 35. *oye\ *mesonukti/on, *a)lektorofwni/a, h) *prwi+/]. Similter in quatuor partes diem apud ipsos divisum fuisse, ex Matth c. 20. colligitur: Quarum prima a 6. matutina incepit et duravit, usque ad nonam, vocaturque v. 3. Tertia hora: Secunda duodecima finiebatur, quam v. 5. Sextam vocat: Tertia usque ad tertiam pomeridianam pertingens Nona appellatur, cod. v. Ultima tandem, quam sexta vespertina finiebat. Undecima dicitur v. 6. quae quidem Duodecima fuisset appellanda, cum semper a finiente hora minore maior diceretur, sed maluit Christus eam undeciamam appellare, ut ostenderet, licet aliquando usque ad undecimam diei Horma Dominus vineae exspectet, operarios conducendo, tamen raro duodecima ad hoc impium venire, cum haec hora potius dimissioni et quieti, quam conductioni et labori, destinata sit. Hac distinctione Horarum praesupposita, facilis est conciliatio, inter Marcum Evangel. qui c. 15. v. 25. ait, Erat hora tertia, quando crucifixerunt eum: et Ioh. qui c. 19. v. 14. ubi de examine SERVATORIS coram Pilato loquitur, Erat autem Parasceve, paschae inquit, hora vero quasi sexta. Non enim Marcus de crucifixione seu suspensione aut affixione ipsa ad crucem loquitur, quae demum facta. est hora sexta, Lucae c. 23. v. 44. neque de exspiratione eius, quae contigit circa horam nonam, Marci c. 15. v. 34. sed de tem pore eo, quo Christus coram Pilato examini subie ctus est et populus Crucifige Crucifige, inclamavit: Cumque hora tertia, et sexta, seu secunda et tertia maior, immediate se sequerentur, facile pro se mutuo sumi poterant. Porro minores illae horae, Horae diei dici solitae sunt, Ioh. c. II. v. 9. maiores vero Horae templi vel precationis sunt appellatae: unde Petrus et Ioh. in templum ascendisse dicuntur sub horam precationis, nempe nonam Actor. c. 3. v. 1. in quem tamen locum notat Drusius, Non fuisse ultra tres horas precationis in die, apud Iudaeos, clare testatur R. David Kimchi: Nimirum tertiam, institutam ab Abrahamo, qua etiam Spiritus S. in Apostolos eftusus est, Idem c. 2. v. 15. Sextam, ab Isaco, qua Petrus ascendit in solarium, ut oraret, Idem c. 10. v. 9. et Nonam, ab Iacobo institutam, qua Petrum et Ioh. in templum ascendisse, paulo ante dictum Ab istiusmodi maioribus Hebraeorum Horis accepere originem Horae Canonicae in Eccl. Latina, quarum octo dies civilis continet, nor quaternas totidemque dies. Harum prima, incipiens hora 6. vespertina, Hora vespertina, vel Vespertinum subint. Officium vocatur. Secunda, quam nona inchoat, Completorium dicitur. Tertia, cui a media nocte initium, Nocturnum, et quarta, quam sexta finit, Matutinum appellatur, Germ. die Mette, Diei vero Horae, prima, tertia, sexta, nona nuncupantur. Quem Horarum usum (Cursum Galli vocant.) Eleutherium Papam instituisse, Polyd. Virg. ait Vide Macros Fratres in Hierol. et C. du Fresne in Gloss. quorum hic in quibusdam Monasteriis, Horas de Sancta Maria, una cum Horis Regularibus seu Canonicis simul cantari, addit, ex libro Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. c. 50. Inde Horarium, liber Horas continens, apud Gillebertum Lunic. Ep. de usu Eccl. Qui vero illas persolvendas curat, et stipendia Canonicis, qui iis intersunt, persolvit, Horoscopus in vet. Charta et Horarum Receptor in Necrolelogio Eccl. Parisiensis dicitur, apud eund. C. du Fresne. Plura hanc in rem, de Horis Hebraeorum inprimis, apud Thomam Godwyn. de Ritib. Hebr l. 3. c. I. et hic passim.
HORATIA_Tribus: quo nomine antiquitus dicta fuerit, ignoratur: Postea appellata fuit Horatia, a gente cognomine, nobili admodum ac clara. Mentio eius fit in antiquis inscriptionibus novies, ut Paulus Manutius annotavit; Inter primas illas a Serv. institutas refertus a Signonio et Onuphrio. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 6. c. 15.
HOREB: mons in reg. Madianitarum, Exod c. 3. v. I. Psalm. 106. v. 19. Ad huius radicem, inscriptionem antiquissimam, charactere Assyrio vetustissimo, constantem, et ab Israelitis sine dubio \in memotiam beneficiorum divinitus ibi acceptorum rupibus incisam, sic interpretatus est Athan. Kircher. Deus Virginem concipere lfaciet. Item Locus in quo 70. palmae: Locus doctrinae, incisionis arcanorum: Novem tituli: Nonaginta nomina (eorum) quos excidit Moses: Locus ubi orabat. Vide eius Oed. Aeg. T. II. l. II. c. II. �. V. Est et nomen petrae. Exod c. 17. v. 6. Lat. desertum, solitudo, destructio, siccitas, vel gladius.
HORI: fil. Lotan. filii Seir, Gen c. 36. v. 22. Lat. princeps, liber, vel ingenuus, aut irascens.
HORMA: opp. Macedoniae. Ptol. Coria, Moletio. Item civ. in tribu tam Iudae quam Simeonis, inter Hasmonem et Cadesbarne. Num c. 21. v. 3. quae Iudic. c. I. v. 17. dicitut Zephuth. et Ios. c. 15. v. 30. Harma.
HORRHAEI: Gigantes, quos expulerunt filii Edom a monte Seir. Deut c. 2. v. 12. et 22. Gen c. 4. v. 6.
HORTUS: ex Graeco xo/rtos] villa Veteribus dicebatur. Plin. l. 19. c. 4. in XII. tabulis legum nostrarum nusquam nominatur, villa semper in significatione ea hortus: in horti vero heredium: quam rem comitata est et religio quaedam, hortosque et fores tantum contra invidentium effascinationes dicari videmus in remedio Satyrica signa, quamquam hortos tutelae veneris assignante Plauto. Nempe cum Vett. tam in Urbe, quam ruri, munire se vellent aliquo remedio adversus invidiae fascinum, in foro tantum, h. e. in urbe, publice ea signa consecrabant, et privatim ruri quisque apud se in horto, i. e. in villa. Qui mos postea, cum notio vocis mutata esset, retentus tamen et in Horto Satyrica illa signa dicari perrexerunt, quae qualia fuerint, infra dicemus. Eorum apud Romanos cura admodum vet. fuit, cum et Regibus illa cordi, Plin. iique ut plurimum in suburbiis erant, quod praecipit Varro de Re Rust. l. 1. c. 16. et Cato, in Villa, inquiens, vinea primum locum, Hortus secundum obtinet, de Re Rust. c. 1. Hinc Mart. l. 7. Epigr. 48. cuius epigraphe ad Severum. Parva suburbani munuscula mittimus horti. Aut prope Tiberim, ut de hortis Caesaris et Antonii, in rebus Octaviani, testis est Dio l. 47. Postea in Urbem transiere Idem Plin. ibid. Iam quidem Hortorum nomine, in ipsa urbe, delitias. agros, villasque possident. Primus hoc instituit Athenis Epicurus, otii Magister. Usque ad eum moris non fuerat in oppidis habitari rura. E'solo ascendere in fenestras. Ibid. Iam in fenestris suis plebs urbana in imagine hortorum quottidiana oculis rura praebebant, antequam praefigi prospectus omnis coegit multitudinis innumerate saeva latrocinatio. Directarii enim malis artibus in aliena cenacula se dirigentes, fenestras uncinis et hamis aperiebant, ut Dalechamp. ad l. notat. Imo supra tecta tandem se extulerunt. Adeo enim hortis nemoribusque capiebantur elegantiores, ut etiam in urbanis aedibus, si alio loco nequirent, in tectis saltem haberent, Casaub ad Suet. Aug. c. 72. Ceterum palaciis Principum vicinos esse debere, in sacris docetur Esth c. 7. v. 7. et 8. aut domibus privatorum, apud Pallad. l. 1. c. 34. Legari Hortos suetum suisse, ex Inscr. vetusta Iulii Carnici exstante, cuius Lazius meminit l. 12. c. I. patet. Inter commoda familiaria ponit Phaedr. l. 4. Fab. 5. v. 26. et 34. Maxima autem cura providebatur, ne siccitate laborarent, ideoque equa canalibus induceba tur, vel fistulis aquariis, ut vocat Iul. Capitolin. in Maximo et Balbino Augg. quibus materia plumbum, ubi ditiorum horti erant, vel lignum, ubi tenuiorum. His qui Romae praepositus erat, ab Horti cultura dictus est: Qualis genero Vandalorum Regis in Africa fuisse legitur Paulin. Ep. vir sanctissimus, qui se ipsum pro redimendo viduae filio in servitutem dedit. At in familia Caesarum Villici seu Procuratores Hortorum fuerunt tam urbanorum, quam suburbanorum, pro dignitate, ne dicam superbia, divinae domus: ad quod hortense Caesarum patrimonium respexit Plin. iun. Panegyr. Circumfertur sub nomine Casaris tabula ingens rerum venalium, quod sit detestanda avaritia illius, qui tam multa concupiscebat, cum haberet supra vacua tam multa. Tunc exitialis erat apud Prineipem huic laxior domus, illi amoenior villa. Nunc Princeps in hac eadem dom9inos quaerit, ipse inducit ipsos. Illos magnia aliquando Imp. hortos, illud numquam nisi Caesaris suburbanum licemur, emimus, implemus. Vide Pignor. de Servis. p. 245. 246. 247. et 248. Olim vero, matrum familias haec cura erat. Inde Primum agricolae aestimabantur prisci et sic statim faciebant iudicium, nequam esse in domo matremfamilias (etenim hac cura femmae dicabatur) ubi indiligens esset hortus, iterum Plin. Sed nec usui, aut delitiis solum, verum et habitarioni, inserviere Horti. Sic Thraseam in hortis egisse, cum advesperascente iam die Consulis Quaestor ad eum missus esset, notat Tac. Ann. l. 16. et Claud. abiecta spe dignitatis, ad otium concessit in Hortis et suburbano, in Campaniae secessu delitescens, apud Suet. Tib. Claud. c. 10. Quo sine aedificia in iis exstruebant, quae diaetas Romani, zetas Graeci vocavere, uti ex Lamprid. Heliogab. constat. Vide B. Brisson. l. 13. c. 3. ut et hic in vocibus hisce. In iisdem Philosophantibus locus fuit. Sic Epicurus non minus in Horto, ac in Academia Plato, in Lyceo Aristoteles, in porticu Zeno docuit: unde Stat. l. 1. Sylv. 3. v. 94. Mallet deserto senior. Gargettius horto: quem 80. minis ab eo emptum, tradit Apollod. apud Diog. Laert. Hunc dein testamento Epicurus huic rei legavit, cuius proin proin sectarores ibidem disputare consueverunt. Unde saepe Hortus pro Schola Epicuri: Cic. Sed tamen tantam Epicuri hortus habuit licentiam. Virg. in Ciri Initio, Et si me vario iactatum laudis amore, Irritaque expertum fallacis praemia vulgi, Cecropius suaves exspirans Hortulus auras. Florentis Sophiae viridi complectitur umbra etc. Nec sine ratione Hortus Academicis hisce meletemasi selectus, cum multum ad ingenii acumen salubritatem loci conferre tradant Medicorum filii Georg. Horn. Hist. Philos. l. 7. c. 3. Vide quoque infra in voce Spes, ubi de Hortis Spei veteris, ad quos secessisse Heliogabalum memorat Lamprid. cum contra Alexandrum varia machinaretur. Tandem et funeribus in Hortis locus fuit, apud Iudaeos inprimis, unde et SERVATOR noster in tali sepultus, Ioh. c. 19. v. 41. In eo autem loco, ubi fuer at crucisixus, erat hortus, et in horto monumentum novum, in quo nondum quisquam positus fuerat. Etiam Zungchinius Imp. Sinarum ultimus, postquam ab hostibus regiam urbem occupatam audivisset, in pomarium digressus. ex vitta laqueum fecisse et semet ex pruno suspendisse legitur; neque alium finem sibi Regina, et fidissimi Eunuchorum elegere. Sic loca delitiarum funestata sunt, et fructus tulerunt arbores nefandos, Adamus Preyelius Sinae et Europae c 50. Vide quoque supra in voce Cenotaphium. Fuere autem inter nobiliores Veterum hortos, Horti pensiles Semiramidis apud Strab. l. 16. p. 738. et Plin. l. 19. c. 4. qui ait, Antiquitas nibil prius (Hortorum causa) mirata est, quam Hesperidum hortos ac Regum Adonis et Alcinoi, itemque pensiles sive illos Semiramis sive Assyriae Rex Cyrus fecit. Vide quoque supra Cucunis, et Cupressus. Lysander apud Xenoph. l. 5. Memor. narrat, Horum Sardibus visum, quem Cyrus Rex sua manu confecisset: et domibus Regum Persatum iuncti semper erant Horti, Plutarch. in Artaxerxe, quos Paradisos vocabant, Iul. Pollux l. 9. c. 3. At vero de Alcinoi et Hesperidum hortis, quis post Homerum, Alios, praefatum inprimis Plin. plura dicat? Vide Thom. Dempster. Paralip. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom l. 4. c. II. Alios, olim hodieque celebres sic persequitur, Auctor Sinae et Eur. c. 23. Hortus memorat Antiquitas illos balsami, iuxta urbem Eug addi in Palaestina, a Cleopatra in Aeg yptum transsatos, inter Heliopolim et Babylonem. Alii in monte Thabor, tum in monte Oliveti, Regii, Herodis, Memphitici, et iuxta Cairum Matarei ------ In Colchorum regione, intra Pontum, horti ostendebantur Iasonis; in Creta Labyrinthus Daedali. In Italia superbiunt Venetiae hortis Muranis et Patavinis. Ferraria ostentat suum Belvedere Bononia Poetarum hortum et Coenobium S. Michaelis in silva: Mantua pensiles Palatinos et villam Marmiolanam: Parma Nymphaeum, Florentia Pratolinum et Castellum novum? et intra pomoeria Pittorum ac Alexandri Medicaei Cardinalis hortos: Farnesius Caprarolae, Romae Vaticani, Matthaeorum, Bellaei, Cardin. Carpensis, Sallustianos, Hetruscos, Farnesianos, Pontificios in monte Cavallo, S. Mariae novae, Buffalorum, Iulii II. Neapolis sese offert horto Palatino, Toletano, suburbano, Pogio regali. Tiburtinus, Pisanus, Genuensis et Salernitanus non immerito his subiunguntur. Neque Germania hac parte gloriae frustranda: Sunt horti Monacenses, Salisburgenses, Eystettenses, Oenipontani, Landishutani. Augustani, Dresdenses, Vinarienses, Chonboviani, Bardani, Egrani, Pragenses, Basilienses, Heidelbergenses. Sunt Ingelheimenses, Neostadenses, Francofurtenses, ubi in uno ramulo novem mala auraica glycypicra vidimus heri mensae illata. De Gallia et Hispania supersedemus quidquam dicere, propter ubertatem materiae. Repetimus vero ex Faventino horto hanc Inscriptionem: Satis dives. qui non indiget pane; Satis potens, qui non cogitat servire. Civiles curae procul abite. Sabbas Cast. Solitarius se ipso contentus, hos securus incolit hortulos; pauper, an dives, si cordatus es cogita. Hactenus ille. De Hortorum idolo apud Gentiles, Vide quoque infra ut voce Priapus; ornamenti uti de Torpiario opere; uti de Horto aureo in Templo Hierosolymitano infra item Vitis aurea.
HORUS: Isidis fil. quem cum Isis amisisset, verita est ne illi obveniret, quod Osiridi patri accidirat: sed eo invento, maerorem in laetitiam covertit. Idem Assyriorum Rex Plin. l. 30. c. 15. Ab Aegyptiis Apollinem sive Solempsic dictum esse, testatur Macrob Sat. l. 1. c. 21. Unde composita vox Horapollo. Origo autem nomini ex Hebraeo quod Iudic c. 8. LXX. Interpretes *a)/rhs2] vertunt a)po\ a)naba/sews2 *a)/rhos]. Inde pro Sole et Marte sumitur. Georg. Horn. Hist. Phil. l. 1. c. 6. Vide infra Orus. Ceterum Graecam vocem *o(/ros] quod attinet, apud Scriptores Eccl. ea decreta Conciliorum peri\ th=s eu)taci/as2], sicut in voce *g(potu/pw???is2] decreta peri\ th=s pi/stews2], indigitari, et *no/mous2] quoque nonnumquam appellari, quamvis discrimen hoc non perpetuo observetur, docet pluribus Cl. Suicer, Thes. Eccl. in *o(/ros].
HOSTIA_ab_HOSTIBUS: Ovid. Fast. l. 1. v. 340. Hostibus a domitis Hostia nomen habet. Immolabatur enim animal aut pro victoria impetrata, aut impetranda contra hostes; Festo ab hostire, i. e. ferire: Aliis a Gr. voce qusi/a], literis transpositis, et q]. in t]. verso. Aliquando cum victima confunditur, proprie ramen sacrificium, quod Laribus immolabant, sic drctum volunt, quod ab illis hostes arceri putabant. Fronto et Isid. victimas maiora esle sacrificia, quam Hostias, dixere. Ita maxima victima, tautus: maxima Hostia ovis. Hostiae autem mactatio hoc modo apud Rom. peragebatur. Cum Sacerdos eam ad aram adduxislet, stans manum prehendebat, et preces fundebat: initio a Iano et Vesta facto, ac Iove: patre O. M. omnibusque Diis ceteris patribus advocatis. Ne quid vero verborum praeteriretur aut praepostere recitaretur, de scripto praeire aliquem rursusque custodem dari, qui attenderet sedulo: alium qui favere linguis iuberet et tibicinem canere, ne quid infaustum exaudiretur, oportebat. Quibus peractis sacrum ab im molarione Sacerdos inchoabat, fruges aut molam salsam in caput victimae deponendo, addito ture masculo, qui ritus Immolatio dictus est. Deinde vinum aspergebat, postquam id simpuvio ligneo vel fictili admodum parvo et ipse leviter libasset, et astantibus paritet gustandum detulislet; quod Libatio erat. Porro setas inter cornua victimae manu evulsas, tamquam prima libamina, proiciebat in ignem, conversusque ad Ort, obliquum cultrum a fronte victimae ad caudam ducebat, tandemque eam Diis exhibitam ex dedicatam iubebat iugulare ministros: quae postquam perpurgata eslet, mox Aruspex, Flamen aut Sacerdos cultro ferreo viscera timabatur, attenteque explorabat, an perlitatum foret: Non autem manu ea contrectare licebat, ne qua offensa pollatis sacris intercideret. Inspectis tandem et exquisitis singulis, ex omni viscere et membro Ministri partes decisas certas, farina fartis involvebant et in calathis sacrificanti offerebant, quas Sacerdos aris in positas foculo incenso comburebat, quod reddere vocabatur ac litare. Eum ignem ex oleae, lauro aut quercu corticis crassioris, aut cuius caudex cavus fungosusque esset, accendere, vel Numinibus adolere nefas erat: ubi vero, quod Diis tributum erat, conflagraslet, ad epulas ipsi et convivia vertebantur. Inter vescendum Diis laudes canebant, pedibusque circum aras com plodentes ad numeros psallebant et pulsatis cymbalis agebant choreas, cuius rei causam vide apud Serv. in Virg. Ecl. 5. v. 66. Eundem ritum imitantes olim Israelitas idololatras, reprehendit Apostolus 1. Cor. c. 10. v. 7. Sedit populus ad edendum ac bibendum et surrexerunt ad ludendum. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 3. c. 33. cum Par alip. Thom. Dempst. Quando autem hostiarum partes desectae Diis coeperint offetri et adoleri, parte ad vescendum servata, diximus supra ubi de Holocausto. Vide plura hanc in rem, apud Casp. Barth. Animadvers. ad Stat. passim, ubi is inter alia, de more nigras hostias Diis inferis, et quidem feminas Proserpinae, et mares Diti: hostias solum virgines Minervae, offerendi; deque hostiae non placide stantis malo omine: C. Paschal. Coron. l. 4. c. 17. ubi de ritu hostias coronandi, ut et hic non uno loco, inprimis in vocibus Sacrisicium et Victima, ubi de ritibus, citca Hostias divinitus in V. T. iniunctis, succincte agemus. Addam hoc unum, sterisse ad aras simulacra, et ad eorum proin faciem converas hostias mactari consuevisle. Arnob. adv. Gentes l. 7. Sigallinulam, vitulum sub illius oculis atque altaribus concremaro. Et, quod istud honoris est genus, vervecem, arietem, taurum, Dei sub ore connectere, conspectuque in eius occidere. Lucret. de Rer. Nat. l. 2. v. 352. Nam saepe ante Deum vitulus delubra decora Turicremas propter mactatus concidit aras, Unde qew=n deci/mhla a)ga/lmata] Euripidi Phoenistis, para\ to\ de/xesqai ta\ mh=la]: quem admodum et deci/mhlon dro/mon] et deci/mhlon e)xa/ran] idem Andromache appellat. Vide Desid. Herald. ad Arnobii locum qui et paulo infra, de ratione victimarum Servii hunc locum adfert: Ratio victimarum sit pro qualitate Numinum. Nam aut hae immolantur, quae obsunt eorum, muneribus; ut procus Cereri, quia obest frugibus; hircus Libero, quia vitibus nocet: autcerte ob similitudinem, ut inferis nigras pecudes, superis albas immolant. Quam in fententiam citantur a Porphyrro Apollinis versus, qui exstant apud Euseb. de Praeparat. Evang. Arnobii locus est, Quae --- causa --- ut ille turris Deus, haedis alius honoretur, aut ovibus: hic lactantibus porculis, alter intonsis agnis: hic virgimbus buculis, capris ille cornutis: hic sterilibus vacculis, at ille incentibus scrosis, hic albentibus, ille tetris: alter feminei, generis alter animantibus masculinis? Mansit vox apud Scriptores Eccl. N. T. sed alia notione. Qui enim in Scriptutis panis Domini dicitur, is Scriptoribus hisce hostia etiam, et oblata. Ac illud quidem inde, quod panis benedictus sit Dominici corporis figuta, quod Servator noster, pro peccatis nostris, hostiam obtalit in ara crucis. Istud vero, quod populus olim farinam vel panem offerret, in S. Eucharistiae usum, uti infra dicemus. Atque hinc tenuissimae illae et levissimae formulae, quibus Eccl. Rom. loco Dominici panis utitur, hostiae etiamnum appellantur, de quarum usu vide Cl. Suicer. Thes. Eccl. in voce *sun/acis2]. Hostiarum variae species ac appellotiones. Ambarvalis dicta est, quae pro arvis a 12. Fratribus sacrificabatur: ducebatur rei divinae causa, circum arva, ab iis qui pro frugibus faciebant. Ambegni bos aut vervex appellabantur, cum ad eorum utraque latera agni in sacrificium ducebantur, Fest. Ambignae vel Ambegnae vel Ambiguae oves in sacris dicebantur, quas circum aliae hostiae constituebantur. Amburbales, circum terminos Urbis Romae ducebantur. Animalis vocata est, cum sola anima Deo sacrabatur. Talis inter alia Bonae Deae oblata legitur. Unde Trebatius apud Macrob. Sat. l. 3. c. 5. duo inprimis Hostiarum genera facit. Alterum, in quo volunteas Dei per exta disquirebatur; alterum, quo sola anima Deo sacrabatur. Bidentes dicebantur, quae cornigerae eslent et duos dentes eminulos haberent. Caviares, cum Cavia, i. e. pars Hostiae, cauda tenus duceretur et poneretur in sacrificio pro Collegio Pontificum, quinto quoque Anno. Eximiae, quae ad sacrificium destinatae eximebantur e grege: vel quod eximia specie offerendae Diis eligerentur. Furvae, Diis inferis oblatae, Meurs. ad Lycophr. Harviga, vel, ut Ios Scalig legit, Aringa dicebatur, cuius adhaerentra inspiciebantur exta. Vide etiam supra Haruspices. Humana, vide infra. Iniuges, quae numquam domitae, ac iugo nulli subditae fuerunt. Maiores, caedem cum eximiis. Maxima, vide infra in hac voce. Praecidaneae dicebamur, quae ante sollenne sacrificium pridie mactabantur, ad imitationem protelei/as2] Graecorum: Praecidariam vocat Marius Victorin. Prodigiae vocatae sunt, quae consumebantur. Succidaneae, quasi succedaneae, appellatae sunt, quae, si primis hostiis litatum non erat, post eandem ductae caedebantur. Alii tamen potius a succedendo dictas volunt. Succidanea antem dabatur femina, si per marem litari non poslet: quod si pet feminam non litaslent, succidanea adhiberi non poterat, teste Serv. ad Aen. l. 8. Vide praeter Rosin. praefat. A. Gell. l. 4. c. 6. cum notis Iac. Oiselii IC.
HOSTIA_Humana: ex lege perpetua et expresla, minime permissa: ex praecepto vero Numinis singulari atque extraordinario, sive quale de immolando filio accepit Abraham, sive eiusmodi alio, caedem humanam licitam fuisse, urpote ab eo, cui tota rerum Natura simpliciter ac omni modo subest, imperatam neutiquam dubitandum. At quis probet Afrorum olim, maxime Carthaginensium; Phoenicum insuper, et Arcadum; Iudaeorum quoque idolo latratum, qui pueros vivos igne concremabant Molocho: etiam variis in locis Europaeorum, Romanorum in Pantheo, Druidarum Gallotumque vett. insuper Germanorum, vide Berneggerum ad Iustin. l. 18. c. 7. Barbarum morem, qui non vero Deo, neque ex illius iussu, sed Idolis suis, caede humana voluerunt litatum; qua de re Vide et ubi de Diana Taurica infra Impietas. Mithra, alibique. Addam hic saltem, non quosvis tamen illos immolare consuevisle, sed filios solum, servos, advenas, ut Tauro scythae, aliosque qui in potestate eorum erant: Nisi quod apud Triballos etiam Patrem immolare honestum erat, teste Aristor. in Topicis l. 2. c. ult. Vide Wier. de Praestigiis Daemonum l. 1. c. 7. Ioh. Selden. de Iure Nat. ac Gent. iuxta Discipl. vett. Hebr l. 4. c. 6. Iac. Ouzelium ad Minuc. Felic. p. 190. etc. ut et supra aliquid, ubi de Expiationis festo. Addo saltem quo ritu Poenis, olim liberos immolarint, referre Plurarch. de Superstit. c. 1. et Diod. Sic l. 20. c. 14. rationem occurrere apud Varronem Rer. Div. l. 16. laudatum Augustino de Civ. Dei l. 7. c. 19. neminem vero hanc a)nqrwpoqusi/an] facundius exsecrati Lactant. l. 1. c. 21. quam Carthagine, ubi nprimis vigebat, sustilit Darius Persarum Rex Iustin. l. 19. c. 1. Iphicrates, Porphyrio de Abstin. l. 2. Gelo, Scholiasti Pindari in Pytheis Ode 2. ubi Voss. docet ad Iustin. d. l. Curtius tamen, usque ad excidium urbis suae Sacrilegium hoc, uti vocat, fecisse eos scribit l. 4. c. 3. Tertullian, quoque principatu Tiberii fuisse prohibitos id facere, crucifixis etiam Sacerdotibus; nihilominus tamen in eo sacrificio, sed occulte, etiam sua aetate perseverasse, memorat Apolog. c. Gaeterum in orbe Romano desitae a)nqrwpoqusi/a], lege lata ab Hadr. Imp. uti ex Pallante refert Porphyr. ubi supra. Nempe variis temporibus interruptus mos subinde in usum denuo revocatus est, Berneggerus ad Iustin. eod. l. Hodieque apud varias Novi Orbis incolas frequens. Vide quoque infra Paedothysia.
HOSTILIA_Curia: nomen habuit ab Hostilio Rege conditore, in qua Senatus plerumque congregabatur. Fuit autem primitus Tulli huius Hostilii regia, eratque in monte Caelio: postmodum, cum Senatum nisi in loco per Augures constituto, quod templum dicebatur, haberi non licuislet, Hostilia haec Curia, ur et seqq. remporibus Pompeia et Iulia, quia profana prius loca erant, templa fuere per Augures constituta, ut in iis Senatusconsulta, more Maiorum, iusta fieri poslent. Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 7. c. 6. et 7. Saepe vox haec solius Curiae nomine apud Scriptores effertur, quoniam Hostilia Curia reliquas longo intervallo anteiret: Hic enim nemini, nisi qui Senator esset, sedendi ius fuit, cum in Pompeia Curia alii quoque Magistratus civici Senatoribus miscerentur, in Iulia vero de negotiis tantum exoticis ageretur. Idem eod. l. c. 5.
HOSTILIA_Lex: cuius auctor Aulus Hostilius Mancinus Cos. cum Aulo Attilio Serrano A. U. C. 583. fuit: Ut furti agere licere: eorum nomine, qui apud hostes essent, aut Rei publicae causa abessent, quive in eorum cuius tutela essent. Hinc illae Hostiltanae actiones, i. e. formulae apud Cic. l. de Orat. c. 1. ubi de militis Testamento agitur. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 8. c. 19.
HUGO: Comes et Marchio Provinciae. Rex Arelatensis primo, dein Italiae, fil. Theobaldi ex Berrha, filia Lotharii Lotharingiae Regi Rodolpho oppositus, eu pulso, A. C. 926. Saracenis bellum movit. Post An. 20. Regni, a Manasle Archiep. Arelatensi Berengario II. proditus, in Provincram rediit, A. C. 946 Marozia fratris filia ducta, et duobus fratribus excaecatis infamis. Obiit A. C. 947. Lotharius fil. in regno Italiae successit: Luitpr. l. 4. et 5. Leo Ostiens. l. 1. Flodoard. in Chron. Bouth. Hist. Prov l. 6.
HUL: Lat. DOLOR, vel INFIRMITAS, sive ARENA, vel PRAESTOLATIO, aut OBSTETRICATIO. Fil. Aram, Gen c. 10. v. 23.
HUMATUS: a sepulto qui differat, Plin. exponit l. 7. c. 54. Sepultus intelligitur quoquo modo conditus: humatus vero humo contectus. Ad quem l. Dalechamp. In ustrina, inquit, mortui comburebantur: humabantur, cum iusta persoluta fuissent, post Denicale sacrum, sepulchro invecti: Siti vocabantur, imposito sepulchri titulo. Idem non sepeliri eum, qui urebatur, sed humari, dictum esse, docet ex lege XII. Tabb. In urbe ne sepelito, ne urito. Meurs. vero hominem mortuum ante glebae in os iniectionem, humilem; post illam vero, humatum vocari consuevisse, docet ex Varrone de Vita Pop. Rom l. 3. Quid humatus non sit, heredi porca praecidanea sucridenda Telluri et Cereri, aliter familia pura non est. Vide eum Comm. ad Lycophron. p. 187. et supra ubi de Gleba sepulchrali. Fuit autem humandi seu humo obruendi defunctorum corpora nos antiquissimus convenientissimusque. Cic. de LL. l. 2. Mihi quidem antiquissimum sepulturae genus videtur, quo apud Xenoph. Cyrus utitur, redditur enim terrae corpus, et ita locatum ac suum quasi operimento matris obducitur. Vide quoque Lactant. l. 6. c. 12. Origenem c. Celsum l. 8. Augustin. de Civ. Dei l. 1. c. 13. Alios. Et proin non Hebraeis solum, sed et Aegyptiis, Persis item ac Graecis vetustioribus, Romanis tandem, si Plinio credimus l. 7. c. 54. in usu. Apud hos tamen non minus crematio ac humatio antiqua fuisse videtur ex testamento Numae, quo cavit, Ne corpus suum post mortem combureretur, apud Plutarch. et lege posthumia eiusdem, Vino rogum ne adspergito: ipsi Plinio me morata l. 14. c. 12. Vide Iac. Ouzel. ad Minuc. Fel. p. 203. et 204. Plura vero de iis, quae ad funerandi sepeliendique cadavera leges pertinent, inprimis de antiquo itidem cremandi ritu, sub Autoninorum tandem imperio, antiquato, apud Alex. ab Alex,. l. 3. c. 2. cui adde Vetranium in Varron. de Ling. Lat. l. 4. Ioh. Kirchmann. de Funeribus, et quae hic passim congesta. Delphini Viennenses.
HUMERALE: pars vestis Pontificalis in V. T. Exod c. 28. ubi de Amiculo seu Ephod. Primum facturi sunt amiculum --- Duo humeralia coniungentia sunto illi in duabus extremitatibas, quibus coniungatur, v. 6. et 7. Scapulare aliis: sunt autem scapulae proprie humeri summitas et iunctura. Vult nempe Legislator, iungendas esse duas partes Ephod seu Superhumeralis, anteriorem et posteriorem, scapulariis sibi mutuo respondentibus, super utramque humeri partem. His vero Humeralibus imponi voluit duos lapides sardonychas, quibus nomina filiorum Israelis insculpta, ut portaret Aaron nomina eorum coram Iehova super duos humeros suos in monimentum, v. 12. atque his gemmis fibularum vice epomidem connexam fuisse, ait Ioseph. Quibus quid fuerit significatum, vide apud A. Rivet. Burmann. Alios, Comm. in l. Nempe typus fuit Pontifex eius, cuius humero adest Principatus ipse, Esai c. 9. v. 6. ad cuius promissionem to\ *dwdeka/fulon], Actor. c. 26. v. 7. duodecim tribus nostraenocte et die assidue (Deum) colentes, sperant se deventuras, Potro Humeralibus Amiculi, versus anteriorem partem eius, Pectorale sacrum duobus annulis aureis connectebatur; qua de re vide infra, ubi de Pectorali. Sed et inter Eccl. Rom. vestes sacras occurrit Humerale, apud Alcuin. de div. Offic. ex lino purissimo: idemque quod Amictus vel Superhumerale, vestis Clericalis est, Gall. Espauliere etc. Hildebertus Cenoman. de Officio Missae, �� Scapulas humerale tegebat Praesulis intrantis interiora sacri. apud C. du Fresne in Gloss. Idem in Graeca *w)mofo/rion], de quo sic Cl. Suicer. *w)mofo/rion], Humerale. Vestis Patriarcharum et Episcoporum --- referebat figuram agni --- aliudque erat Patriarchale, aliud Episcopale. Priori designabatur stola Aaronis, posteriori ovis perdita; habebatque etiam cruces intertextas, quae ita imit andum esse Christum innuerent --- Latini etiam Pallium vocant. Vide et infra Omophorium.
HUPHAM: fil. Beniamin. Num c. 26. v. 39. Lat. thalamus, aut operimentum, sive litus, vel ripa eorum.
HUR: fil. Iudae. 1. Par. c. 4. v. 1. qui Gen. c.l 46. v. 12. dicitur Onan. Fil. Caleb ex Ephrata uxore. 1. Par. c. 2. v. 19. et 20. Item Rex Madianitarum. Num c. 31. v. 8. Lat. albedo, ait foramen.
HURI: pater Saphat. Num c. 13. v. 65. Pater Abihail. 1. Par. c. 5. v. 14.
HUS: fil. Aram. Gen c. 10. v. 23. qui principatum tenuit, inter Palaestinam, et Caelesyriam. Huius regio *a)usi=tis2] ab Interpp. 70. in Iobo dicitur, c. 1. v. 1. Primogenitus item Nachor. Gen c. 22. v. 20. Fil quoque Dison. Idem c. 36. v. 28. Lat. consilium aut lignum, vel Syriace fixus.
HUSAM: Rex tertius qui regnavit in Edom. Gen c. 36. v. 34.
HUSIM: altera uxor Saharaim. 1. Par. c. 8. v. 8. Item fil. Dan. Gen c. 46. v. 23.
HYACINTHINUS_Color: eximius olim habitus. Hinc Panthea marito offert, cum aurea casside et armillis, *xitw=na porfurou=n podh/rh --- kai\ lo/fon u(akinqinobafh=] tunicam purpuream talarem --- et conum hyacinthini coloris, apud Xenoph. Cyrop. l. 6. Circa Cyrieiusdem sepulchrum, apud Pasargades, a)nacuri/des2 *mhdikai\ kai\ stolai\ u(akinqinobafei=s2 e)/keinto ktl]. braccae Medicae et stolae hyacinthinae iacebant etc. Apud Pers. Sat. 1. v. 32. Hic aliquis, cui circum humeros hyacinthina laena est, i. e. tricliniaris vestis mollior et coloris exquisitissimi. Quod ad aetatis suae mulieres solito comtiores referens Hier. Ep. 10. ad Fur. Hic aliqua, inquit, curi circum humeros hyacinthina laena est etc. Sed qualis proprie fuerit, ambigunt eruditi. Cum rubro purpureo plerique eundem faciunt, aut illi simillimum, sive ab hyacintho flore aut ab hyacintho lapide nomen habeat. Certe Virg. de flore Ecl. 3. air, v. 63. Munera sunt lauri et suave rubens hyacinthus. Idem Georg. l. 4. v. 183. Et pinguem tiliam et ferrugineos Hyacinthos. h. e. purpureos aut subpurpureos; Nam ferrugo, color est vicinus purpurae subnigrae, Serv. Lapis quoque hyacinihus, vel violaceus describitur, scribitur, vel purpureus, sed dilutior. Plin. l. 37. c. 9. Quin rubinus noster ab Arabibus et Persis hodieque hyacinthus nominatur, quasi hyacinthini sit coloris: ut alia omittam. Tamen Caeuleum potius hoc nomine colorem indigitari, contendit Cl. Bochart. Namque et flori huius nominis caeruleum colorem tribuunt idonei Scriptores: Columella in Horto, Nec non et niveos et caeruleos hyacinthos. Quomodo Graeci quoque poetae kuane/ous2 u(aki/nqous2], ut observatum Salmas. in Solin. p. 997. Et lapis cognominis caeruleus ac caelo congener a multis describitur, Solino Martiano Capellae l. 1. Ambrosio in Apocal c. 21. v. 20. Andr. Caesariensi, Hier. ad Demetriad. Ep. 7. Isid. Orig. l. 16. c. 9. Epiphan. de XII. gemmis, Aliis, apud quos hyacinthum et hyacinthinum colorem cum caelo et aere sexcentis locis videas conferri. Sic quia tabernaculi velum ex bysso, purpura, hyacintho et cocco fuit, Exodi c. 26. v. 31. in iis quatuor quaerunt Vetr. imaginem quatuor elementorum, terrae in bysso, quae ex terra; aquae in purpura, quae ex mari; aeris in hyacintho et ignis in cocco, propter coloris similitndinem, vide Ioseph. Antiqq. l. 3. c. 8. Origenem in Exod. Homil. 13. Theodoret. in Exod. Quaest. 6. Gregor. Nyss. l. de V. Mosis, Hier. in Ierem c. 18. v. 9. et in Ezech c. 16. v. 10. ut et c. 27. v. 24. etc. Diversus igitur a purpureo colore hyacinthinus fuit, non vero ab omni: Purpurae enim marinae duo sunt genera, quorum illud caeruleum, ex conchylii; hoc proprie purpureum fuit, ex purpurae proprie dictae sanie factum: qua de re vide pluribus agentem Bochart. praefat. Hieroz. Part. post. L. V. c. 11. et 12.
HYDRAULA_in_l._HYDRAULAE: de excusat. muner. l. 10. C. Accursio est, qui aquam deferebat in Palatium Principis, vel qui custodiebat aquaeductum aulae Imperialis: Melius aliis, Praefectus machinae hydraulicae, nobilissimi instrumenti Musici, cuius Ctesibius Alexandrinus repertor fuisse traditur: quodque accuratissime describit Vitruv. item Porphyr. in Panegyr. et Gul. Malmesbur. in Reb. Angl. Vide Salmas. ad Lamprid. in Heliogab. et infra. Sed et Hydraulae et Organarii dicebantur olim, qui organa aqua animata pulsare docti erant: imo et follibus quoque Hydraulica ipsa non caruerunt. De iis ita Prophyr. in Panegyr. dicto Constantino Aug. Haec erit in varios species aptissima cantus, Perque modos gradibus surget fecundea sonoris, Aere cavo et tereti, calamis crescentibus aucta. Quis bene suppositis quadratis ordine plectris, Artificis manus in numeros clauditque aperitque, Spir amenta probans placidis bene consona rhythmis, Sub quibus unda latens properantibus incita ventis, Quos vicibus crebris iuvenum labor haud sibi discors, Hinc atque hinc animaeque agitant. Aqua ergo impellente edi hunc conecntum patet, quod et ipsa nominis retio indigitat. Hinc iterum Aur. Cassiod. l. 1. Ep. 45. Facit aquas ex imo surgentes praecipites cadere, igenm ponderibus currere, organa extraneis vocibus insonare, et peregrinis flatibus calamos complet, ut Musica possint arte cantare. Idem l. 3. Ep. 53. Huic tamen mechanicus omnino adiungendus est, ut undas, quas iste reperit, ille levet, et arte subire faciat, quod ascendere non praevalei per naturam. Unde et Serv. ad Virg. Aen. l. 7. in limine, v. 23. Neptunus ventis implevit vela secundis. Physice, inquit, locutus est: motu enim aquae ventus creatur, ut videmus in bombis Organorum. Rationem ea pulsandi indigitat Claus. in Cons. Mallii Theodori Carm. 17. v. 316 et seqq. Et qui magna levi detrudens murmura tactu, Innumeras voces segetis moderator aenae Intonet erranti digito, pedtbusque trabali Vecte, laborantes in carmina concitat undas. Pulsabantur namque pedum manuumque alili ministerio; quod artificium abunde persequutus est M. Vitruv. l. 10. Invenisse hanc Musices pattem, ut reliquas, Euterpem, contendit Martian. Capella l. 9. sed magis ad historicam veritatem Terrulian. l. de Anima, portentosissimum Archimedis eam inventum vocat. Secundum Vitruv. vero Architect. l. 9. c. ult. Ctesibius, cum animadvertisset ex caeli tactu et expressionibus spiritus vocesque nasci, his principiis usus Hydraulicas machinas primus instituit. Quod ipsum docuit Alicides apud Athen. l. 4. c. 23. p. 174. addens Ctesibium hunc et Alexandrinum et Tonsorem fuisse. Vide quoque Plin. l. 7. c. 37. Erat horum organorum frequentissimus olim in conviviis usus: Quamvis enim dum structores suis fungebantur muneribus, organa, tibiae, citharae, variaque alia insonarent instrumenta, praecipua tamen Hydraulica fuere. Petron. Sat. Edit. Gonsal. de Salus p. 20. Edit. Bosch. c. 36. cantante Hydraule Darium pugnare. Suet. in Ner. Claud. c. 41. Ac ne tunc quidem aut Senatu aut populo coram appellato, quosdam e primoribus viris domum evocavit, transactaque raptim consultatione, reliquam diei partem, per organa Hydraulica novi et ignoti generis circumduxit etc. Quare laus illa non vulgaris Theodorici Gothorum Regis, quod, dum epularetur, Organa Hydraulica non sonarent, ut loquitur Sidon. Apoll. l. 1. Ep. 2. Ipse Amm. Marcell. in hunc luxum acriter invectus est, l. 14. c. 6. Pro Philosopho cantor, et in locum Oratoris, artium Doctor ludicrarum accitur, et Bibliothecis sepulchrorum ritu clausis in perpetuum, organa fabricantur Hydraulica, et lyrae ad speciem carpentorum ingentes, tibiaeque et histrionici gesrus instrumenta non levia etc. Vide Thom. Dempster. Paralip. in Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 5. c. 29. Sed quia aquaticorum horum organorum non esset facilis ratio, spiritalia dein nostra et pneumatica praevaluere. Hinc incertus quidam Auctor in Annales Gallicos retulit, A. C. 826. Georgium quendam Presbyterum de Venetia organum Hyuraulicum Aquisgrani fecisse: quod argumento sit, aur desiiste prorsus iam tum, aut minus fuisse in usu, Pignor, de Serv. ubi Romae in Quirinali, in hortis Pontificiis, huius generis organum se vidisse, audivisseque non sine comitum admiratione, cum Musicos modos variator, nemine plectra manu tangente, refert p. 177. Vide quoque infra Organica: De Hydraulo Cresibii, vero plura apud Salmas. ad Solin. p. 637. ubi et de Hydraulicis Veterum Horologiis. Ut et recentiora quaedam addam: Hydraulica Machina, perpetui morus simia, recenter ab Auctore inventa, clepsydra est, quae, ubi effluxit, inversa, iterum fluit obersa, caelum aquarum aspergine irrorans, in Museo Kircher. memoratur que Georgio de Sepibus p. 3. Ibidem machina visitur Hydraulica, primum Mobile seitissime exprimens, et aereum colubrum desuper aquae incumbentem violento rore in spiras et volumina impellens. Porro aquivoma machina Hydraulica, in cuius coronide stat figura varios liquores hospitibus propinando eructans. Horologium quinetiam Hydraulicum, intra crystalinos tubos, quinque palmorum altitudinis globos aut genios susque deque urgendo aut deferendo, horas interdistinctas indicans. Item machina Hydraulica, cui innititur scyphus crystallinus, cui ab uno latere sitibunda innititur volucris aquam ebibens, quam ex altero latere incumbens hiante ore coluber revomit. Machina quoque Hydrotectonica, perennibus guttis hinc armatos equites, inde remeantium tubam versans etc. De quibus omnibus vide Georg. de Sepibus in Museo Kircher. p. 2. et 3. adde infra dicenda ubi de Magnete, et Mechanice.
HYDRUS: Hebr. saraph], serpentis genus consideratione dignissimum, cum et Christi typus fuerit, Num c. 21. v. 9. et Ioh. c. 3. v. 14. Angelorumque nobilissimos habeat cognomines, Es. c. 6. v. 2. Accedit, quod serpentum solus volare legitur, Idem c. 14. v. 29. Alitur potissimum in Arabia deserta et Aegypto, nomenque ab ustione habet: seu propter colorem igneum, quem expresserit aeneus serpens, secundum Vatablum: vel, quia flatu et morsu adurit. Aliter Chersydrus dicitur: Qui enim hydrus hieme fuerat, dum aqua erat in lacunis, postquam ea defecit aestu, in sicco degere cogitur, atque ita fit Chersydrus, h. e. hydrus en xe/rs1w|], in sicco degens: quo tempore, infestante siti, in calidis regionibus virus multo nocentius habet et acrius. Virg. Georg. l. 3. v. 432. et seqq. Postquam exusta palus, terraeque ardore dehiscunt, Exsilit in siccum et flammantia lumina torquens, Saevit agris, asperque siti, atque exterritus aestu. Itaque tum morsu suo adurit, quidquid attingit: unde hoc igne consumptum fuisse Herculem poetae fingunt, cum vestem induisset Hydrae Lerneae veneno tinctam, Ovid. Met. l. 9. v. 69. et 159. Seneca in Hercule Oeteo, Act. 4. v. 1216. Sophocles in Trachiniis, Alii. Verius, ab hoc serpentum genere Isaelitas in deserto morsos fuisse, Num c. 21. v. 6. Misit Dominus in populum serpentes SERAPHIM: qua de plaga, alique huc pertinentia, vide apud Sam. Bochart. Hieroz. Parte post, L. III. c. 13.
HYPAETHRA: Graece *u(/paiqra], loca sunt aperta, quasi sub athere constituta, in quibus Numina olim colebantur. Primitus enim Gentiles templa nulla habuerunt, divina Maiestate indignum rati loco aliquo circumcludi. Unde de Sole, quem praecipuo honore coluere, dicere soliti sunt: Mundus universus est templum Solis, apud Alex. ab Alex. l. 2. c. 22. Proin etiam tum, cum templorum usus invaluit, Deus Terminus tamen, ut et alii quidam, in templis tecto carentibus, quae propterea Hypaethra seu Subdiaha appellata sunt, coli sunt soliti. Quae causa forte, quod non alia sacro cultui loca convenientiora ese crederent, quam colles montesque, uno nomine in Scriptura Excelsa dictos. Vide Thom. Godwyn. de ritib. Hebr l. 2. c. 4. uti de Hypaethris deambulationibus Vett. infra in voce Xysti.
HYPERBOREI_populi: et montes, qui et Riphaei, ultra Scythiam, teste Arist. Virg. Georg. l. 3. v. 196. et 381. Vett. hos circa Tanais fluv. fontes describunt, cum ibi maxima sit planities. Argumenti ratio postulat (inquit H. Iacobius) ut in Hyperboreorum sedes inquiratur, quarum crtitudo celebritati gentis haud respondet. In quorum nomine praepositio *u(per] veteres vexavit. Plerique exponunt ultra Bor. sitos. Herod. par) oi(=s2 o( *bore/as2 ou) pnei=]. Orpheus Argon. paulo incommodius nhne/mous2] omni vento carentes, de Riphaeis vel Hyperboreis. Herod. l. 4. c. 13. 32, 33, et 36. admittit dubitanter, quia tum essent etiam pari iure *u(pernotioi], qui nulli dantur. Sed hanc dubitationem Eratosthenes apud Strab. l. 1. eludit facete. Strabo l. XI. p. 507. et l. 15. p. 71. ipse aliam viam secat, cui u(pe\r] adornat superlativum gradum, unde *u(perbore/ous2] exponit boreiota/tous2], ut in his apud Aescyhl. Sophoclemque u(pe/rpikros], amarissimus, u(pe/rchros] aridissimus, Casaub. recte adnotante, praeterquam quod illi apud Aeschyl. in Supplic. *u(perbore/h tu/xh] exponitur Fortuna quae flat admodum secunda. Cum sit Fortuna Hyperborealis, vel Hyperboreorum. Nempe doctissimo viro non succurrebant, quae de summa pace ac opulentia eorum praedicantur. Hecataeo apud Diod. Sic. regio Hyperboreorum dicitur nh=s1os] ins. l. 2. *e)n toi=s2 a)ntipe/ran th=s *keltikh=s2 to/pois2 kata\ to\n *w)keano\n ei)=nai nh=s1on ou)k e)la/ttw th=s *sikeli/as2, tau/thn u(pa/rxein me\n kata\ ta\s2 a)/rktous2, katoikei=sqai de\ u(po\ tw= o(nomazome/nwn *u(perbore/wn, a)po\ to=u por)r(wte/rw kei=sqai th=s *borei/ou pnoh=s2, ou)=s1an d) au) th\n e)/ugeio/n te kai\ e)ukras1i/a| diafe/rou???an, dittou\s2 kat) e)/tous2 e)kfe/rein karpou/s2. *muqologou=s1i d) en au)th=|. th\n *lhtw\ gegone/nai, dio\ kai\ to\n *a)po/llwna ma/lista tw= a)/llwn qew=n par) au)toi=s2 tima=sqai.]. At communiter est regio Riphaeis montibus inclusa et intersepta. Inde Sophocles appellavit Apollinis hortum elegantissime, apud Strab. l. 7. p. 295. de Borea Orithyiam raptam auferente, *u(pe/r te *po/nton panti\ e)p) e)/xata xqono\s2,] *nukto/s2 te phga\s2, ou)ranou= t) a)naptuxa\s2,] *foi/bou te palaio\n kh=pon.] Steph. de urbibus: *r(ipai/a, o)/ros *u(perbore/wn], P. Mela l. 3. c. .5. In asiatico litore primi Hyperborei super Aquilonem Ripheosque montes sub ipso siderum crdine iacent: Ubi Sol non quottidie, etc. Totum non exscribimus, quia breviter in omnibus cum Plin. convenit, quem sis vide l. 4. c. 12. et l. 6. c. 13. et 17. Scriptor Argonauticus (qui sub Orphei nomine ambulat, quem Onomacritum sortilegum docet fuisse Tatianus, familiarem et Xerxi Persarum Regi, teste Herod. et Theognidi poetae, ut probabiliter affirmat Scalig) de situ Hyperboreorum vel Riphaeorum inter veteres exactissime scribit. Ille Periplum Argonauticum non en th=| e)/s1w qala/ssh|] mari interiori, vel mediterraneo (ut Apollon. facit, quem sequitur Val. Facc.) verum en th=| e)/cw qala/ssh|] mari exteriori, vel Oceano longe doctius perudcit. Unde facit Argonautas a Maeotide palude recta in Aquilonem (nempe quasi per Tanain fluv.) v. 1075. ferri ad *u(perbore/ous2], et *r)ipai/ous2 au)lw=nas2], ac inde dia\ steinoi=o r(ee/qrou] per angustum fluv. (Riphaeum scilicet) oceano potitos, quem mortales vocant *kro/nion po/nton, nekrhn/ te qa/lassan]. Tum *nh=a molei=n i)/qun) e)pi\ decio\n ai)gialoi=o] *a)gkai=os.] �� Argo navem in dextra litorum Ancaeus gubernabat, delatam ad *makrobi/ous2], quorum longaevitas et mitis affluentia, tum Iustitia et Sapientai *ai)/s1ima/ te r(e/zein, pepnume/na t) e)cagore)uein] verbosius ibi celebrantur, ut non alios ab Hyperboreis aliorum auctorum esse suspicemur: Hinc ad *kimmeri/ous2] aeterna nocte insignes ex montibus Solarem lucem impedientibus, ab Ortu Mer. et Occasu quos nominat, *e)n me\n ga\r *r(ipai=on o)/ros, kai\ *ka/lpios au)xhn\] *a)ntoli/as2 ei)/rgous1). e)pike/klitai de\ pelw/rh] *a)=sson e)piskia???as1a mes1hmbrino\n h)e/ra *fle/grh.] *dei/elon a)=n kru/ptous1i fa/os tanuhke/es2 *a)/lpeis2.] In qua frigida reg. est xrus1oro/as2 *a)xe/rwn], fluv. in cuius ripa sunt arbores �� *o)=is1i/ te karpo\s2,] *bh/briqe nu/ktas2 te kai\ h)/mata s1unnexilai)ei/.] Item urbs *e(rmioni/a], unde ad *a)i/dao pulas2] navigatur. Hinc per pe/lagos2 *a)tlantiko\n] ad nh=s1on *i)erni/da], et nh=s1on *peukh/essan], Cereri sacram, perpetua nube cinctam, ex solida et celsa rupe constantem, ideoque importuosam navibus. Inde ad Circes ins. �� *lukai=on poti\ xe/rs1on,] Unde mox, �� *a)na/stoma *ternhs1oi=o] *i(ko/meqa, sth/lais1i d) e(ke/lsamen *h(raklh=os.] Per fretum Gaditanum mari mediterranco restituuntur Argonautae, Periplum hunc explicantem vide Henr. Iacobium in Philologiae a)nakalupthri/w|] p. 83. Porro apud Pindat. Pyth. 10. insignis est Hyperboreorum cum religio rum conditio. apollini suo sacrificant kleita\s2 o)/nwn e(kato/mbas2], illustres asinorum victimas, ubi Deus gela=| q) o(rw=n u(/brin *o(rqia=n knwda/lwn] ridet videns procacitatem arrectarum bestiarum. Quam Asininam salacitatem capere non poruit omnium cum Scholiaste Graeco reliquorum interpretum insulsitas. Conditio talis. Perpetuae Virginum choreae, Lyrarum, Tibiarumque sonitus, ex aurata lauro coronae, Epulationes, Morborum et Senectutis, Laborum et belli vacuitas: Quae felicitas *u(perbore/wn] fingi creditur, qualis aurei saeculi et insularum Fortunatarum. Unde Aeschyl. Coeph. adagialiter usurpat de prosperrimo rerum statu, *tau=ta me\n w)= pai=, krei/ssona xrus1ou=,] *Kai\ *u(perbore/hs2 mei/zw ge tu/xhs2.] Hyperboreos hosce e Titanibus oriundos tradit Pherenicus quod illis in locis habitare perhibentur, quo Titanes cum Saturno profligatos fugisse credidit antiquitas. romanitandem de Palatii sui, vel montis Palarini nomine inquirentes, Hyperboreorum cognationem sibi vendicant. Festi Abbreviator: Alii quod ibi Hyperborei cuiusdam silia Palanto habitaverit, quae ex Hercule Latinum peperit. Necaliter Solinus c. 1. Dion. Halic. l. 1. de Hercule: *lati=non de\ e)k tino\s2 *u(perbori/dos ko/rhs2, h(\n (patro\s2 ei)s2 o(mhrei/an do/ntos) e)ph/geto]. Puellae nomen Graece concipitur h( *falanqw\] Salmas. verius autem h( *pallanta\] Scalig. quia constanter est in Virg. Aen. l. 8. v. 51. et 54. Pallantis proavi de nomine Pallanteum. Idem ibid. v. 341. Adsummum: Quando haec sunt a)s1u/stata], situs quidem sub vertice Borealissimus, ac beata caeli, solique temperies; Hyperboreorum sedes adhuc penitus ignorantur, nec ulla vet. Geographia vel nova vere definit. Unde adagialiter: In montibus Hyperboreis est idem quod extra mundum, vel in sola mentis imaginatione. Tamen usque adeo antiqui narrationi de pop. Hyperboreis fidem adhibuerunt, ut Abaris Scytha, Seuthae fil. oracula scripserit, Scythica dicta, nuptias Hebri fluv. lustrationes. Deorum origines soluta oratione, et Apollinis adventum ad Hyperhoreos, versu. Fertur et oraculum huius celebre laborantibus peste Graecis, oportere a pop. Atheniensi vota fieri pro omnibus. Suid. in voce *a)/baris2] ex M. Basil. Iamblich. l. de vita Pythag. e. 19, *h)=lqe me\n *a)/baris2 a)po\ u(perbore/wn i(ere\us2 to=u *a)po/llwnos]. Scholiastos Pindari Olymp. Ode 3. in itio. *da=mon u(perbore/wn pei/s1as2 *a)po/llwnos qera/ponta.] Meminit et Pythior. Ode 10. Aelian. Var. Hist. l. 2. c. 26. *a)ristote/lhs2 le/gei, u(po\ tw= *krotwniatw=n to\n *puqago/ran a)po/llwna u(perbo/reion wrosagore(uesqai]. Claud. de 6. Hon. Cons. Carm. 28. v. 24. et seqq. Augest spes Italas: et certius omnia surgunt, Victrici concepta solo. cum pulcher Apollo Lustrat Hyperboreas Delphis cessantibus aras. Idem in 2. Cons. Stilich. Carm. 24. v. 256. �� Hyperboreis Delos praelata pruinis. Unde multa dona a Graecis ad hos Apollinis cultores missa, refert Diod. Sic. Bibl. l. 2. Imo et illos, per virgines probatissimas, primitias frugum Apollini Delio missitasse, docet Solin. c. 21. Apollini autem Hyperboreo Gryphes dicatos esse indicant Claud. loco supra laudato, et Apuleius Milesiar. l. 11. ubi de mysteriis Isidis: Hinc Dracones, inquit, Indici, inde Gryphes Hyperborei, quos in speciem pinnatae alitis generat mundus alter. De his vide plura apud Serv. ad Eclog. 8. P. Melam. situ oribs l. 3. c. 1. et 7. Solin. c. 20. Aurel. Cassiod. l. 9. Ep. 3. Claud. porro Ep. ad Senec. et Ioh. Rosin. Antiqq. Rom l. 2. paralip. ad c. 7. Nic. Lloyd. Baudr. Hyperborei montes, nunc Cameni poias, eorumque vertex Stolp, in parte Sept. Russiae Albae seu Moscoviae, versiis Obyum fluv. et Duinam. Hyperborei autem pop. Sarmatiae fuere, ubi nunc Petzora prov. in parte Sept. Moscoviae, versus Weigatium fretum et obyum fluv. testibus Herbestenio, ex Merc. et Ortel.
HYPOSTASIS: Graece *u(po/stas1is2], vox in Eccl. Dei frequens: In Symbolo Athanasii occurrit, de Persona, praeeunte Scriptura, Hebr c. 1. v. 3. Ubi Christus dicitur xarakth\r th=s u(posta/s1ews2 to=u patro\s2], Character subsistentiae (i. e. personae) Partis, q. d. imago sic Patrem exprimens quemadmodum id, quod in cera est, exprimit formam, quae est in sigillo. Ut morose nimis diu olim Latini Patres vocem refugerint, tres Hypostases in divinis admittere renuentes; co quod existimarent, ut Augustin. ait de Trinit. l. 7. c. 8. et 9. quod hoc substantiam significaret vocabulum, fides autem unam tantum in Deo substantiam esle doceret. De qua Latinorum haesitatione ad Euseb. Ep. 10. sic Basil. Quale nobis auxilium ab Occidentalium supercilio et fastu aderit, qui veritatem neque norunt, neque dicere sustinent. Donec tractu temporis melius edocti vocem admiserunt, vide Dom. Mac. In Hierol. Sed et hodie Mennonitae aliique illam aversantur; verum longe deteriori consilio: cum ipsam SS. Trinitatem hoc praetextu laceslere non vereantur etc. Franc. Burmann. Synops. Theol. Christ. Part. I. l. 1. Loc. 3. c. 30. Vide quoque Cl. Suicer. in voce *u(postas1is2], et infra in voce Persona.
HYCANUS_I.: qui et Ioh. Simonis fil. patri successit, Duxque populi 4. fuit A. M. 3831. A. C. N. 131. A. U. C. 621. Hic summa cum laude populo praefuit, vitae suae insidiantes, a Ptol. missos, occidit. Antiochus Soter, qui et Pius, Hyrcanum Hierosolymis obsedit, accepta tandem pecunia obsidionem solvit. Hyrcanus Davidis sepulchrum aperuit, ingentes thesauros reperit, quibus primus Iudaeorum coepit peregrinos alere, cum Rom. foedus renovavit. cognita Antiochi morte Samariam, quae rursum a Iudaeis defecerat, obsedit, ac post Annum captam, solo aequavit, templum Garizim destruxit, magnas opes cumulavit (nam a Regibus Syriae, qui inter se certabant, liber factus, nullum iis vectigal, ab Antiochi morte, pendebat) quin etiam civitates Idumaeae domuit. Vide 1. Macchab c. 16. Ioseph. Antiqq. l. 13. a c. 13. ad 18. Fuit quoque Hyrcanus, sum mus Sacerdos, ac Propheta: rexit An. 25. Ioseph. ait Antiqq. l. 31. Vide et Fohannes.
HYSGINUS: Graece u(/s1ginos], Hebr. thachas], Chald. Sasgona, coloris genus, quo pelles, quibus Tabernaculum operiebatur, Exod c. 25. v. 5. et c. 35. v. 23. erant spectabiles. Sic Num c. 4. v. 8, 10, 11, 13, et 14. super arcam et mensam et candelabrum, et altare aureum et omnia vasa eius expandi iubetur operimentum e pelle thachas. Et v. 25. Gersonitae iubentur ferre aulaea tabernaculi et tentorium conventus eius, et operimentum thachas, quod est super illud. Denique Ezech c. 16. v. 10. Deus varia dona in Israelitas a se collata proponens, sub figura Sponsae, quae ad nuptias ornatur, inter cetera haec habet, Vestivi te versicoloribus, et calceavi te thachas. Ubi thachas, quod pro animali alii sumunt, coloris genus esle, erudite probat Bochart. Graeci Interpretes certe u(aki)nqinan] aut i)a/nqinon], et Hier. ianthinum, reddunt: quibus proximus est hysginus color. Unde Plin. l. 2. c. 26. Hyacinthus in Gallia optime provenit: hoc ibi pro cocco hysginum tingitur. Ad quem locum turneb. in Advers. l. 19. c. 25. Haec Plinii, inquit, verba indicant, hysgen hyacinthum esse, unde factitius color vocabatur, quem hysginum vocabant. In hesych. byssus est color a)nti\ th=s u(/s1ghs2 paralambano/menos], qui hysges loco assumitur. Eidem porro byssinum est po\rfurou=n], purpureum. In Dioscoride l. 3. aristolochia florem habet purpureum. At in Nicandri Theriac. v. 511. eiusdem flores hysgino rubescunt, a)/nqea d) u(s1gi/nw| enere/uqetai]. Cuius Scholiastes, *to\ de\ u(/s1ginon futo/n e)sti canqo\n tw=| xrw/math, kai ma=llon i)obafei=n e)pith/deion. u(s1ginobafh= ou)=n le/getai ta\ u(s1gi/nw| bebamme/na], Hysginum plantae est lutei coloris, aut potius ad tingendum violaceo colore idonca, qua quae tinguntur Hysginobapha appellantur. Dicitque Paus. Galatas coccum voce vernacula hysgen vocare in Phocicis. tamen alii distingunt: Hinc Plin. l. 9. c. 41. Coccoque tinctum Tyrio tingere, ut fieret hysginum. Vitruv. vero l. 7. c. 14. purpureos colores fieri tradit, infecta creta rubiae radice et hysgino. De quo argumento vide plura, apud Salmas. in Solin. p. 272. et 273. ubi hyacinthinum et hysginum (quem Zinzolin vulgo dici, et inter coccum et purpuram medium ait esle, sic tamen, ut ad purpuram Tyriam magis accedat,) ita differre multis probat, ut tamen sint affines tincturae et utrumque pro purpureo usurpetur: Adde Sam. Bochart. Hieroz. Parte prior. l. III. c. 13. et quae infra dicemus in voce Sasgona.
HYSSOPI_fasciculus: qua aspergantur aedium postes et superliminaria, in agni sanguine tingi iubentur Exod c. 12. v. 7. Ita Lev. c. 14. v. 6. et 7. ex cedro, coccino et hyssopo fit aspergillum, quo in aquam, et immolati pasleris sanguinem immerso, leprosus aspergitur septies, ut a lepra sua mundetur: qua eadem ratione purgabatur domus lepra infecta, v. 49. et 52. Neque aliter aspergebantur aquis separationis], homines, tentoria, vasa et quidquid aliud cadaveris contactu erat pollutum, Num, c. 19. v. 6. et 18. Quo alludens David, a peccatis suis purgari petit hyssopo, ut sit mundus, Ps. 51. v. 9. Et ob id ipsum u(/sswpos] Hesych. est bota/nh s1mh/xous1a], herba abstergens seu purgans, nempe in Lege Mosis. Quomodo autem istiusmodi aspergillum fieret, sic docet Maimonides de vacca rufa, c. 11. s. 1. Sumit vir mundus tres hyslopi caules, quos in fasciculum unum compingit et singuli rami spicas habent, quarum apcies immergit, in aquam separationis, quae est in vase etc. Vide Sam. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. II. c. 50. Atque hinc est, quod hyssopus inter vasa sacra numeretur, in Historia Abbatiae Condom. apud C. du Fresne, Duas canetas et unum urceum, pro aqua benedicta portanda, cum hyslopo de argento. Plura de Hyssopo vide apud Theophrast. Dioscorid. Plin. l. 20. c. 4. et l. 14. c. 16. ubi de Hyssopite vino, aliosque Herbariae Rei Scriptores; Cl. in super Suicer. Thes. Eccl. in voce *u(/sswpos]; ubi de eius praesertim in Sacris usu, nec non infra in voce Marum. Addo saltem, pauca de Hyssopo in crucifixione Christi adhibito. Sic enim Ioh. c. 19. v. 29. Illi autem, cum spongiam aceto implevissent. kai\ u(ssw/pw| periqe/ntes2], et hyssopo cirumdedissent, ori eius admoverunt. At Matth c. 27. v. 48. et Marc c 15. v. 36. habent, kala/mw|], calamo. Quae cum videantur secum consistere non posle, cum hyslopi rami non solum exiles sint, sed et humi iaceant, adeoque calamorum vicem, qui frimi ac rigidi, praestare non possint: existimat Bochart. casu mutato, pro u(ssw/pw|, u(/sswpon] scribendum, ut non spongia hyslopum, sed hyslopus spongiam circumdederit, quo aceti acore cum hyslopi amaritudine mixto fieret sitienti Christo potus ingratior. Amaram enim in Iudaea esle hyssopum, ex Isaaco Ben-Omran idem probat. Et sic perfecte adimpletum est Davidis vaticinium, quo sub persona Christi loquens, Ps. 69. v. 22. Fel, inquit, in cibum nihi dederunt, et aceto me potaverunt in siti mea. Ubi fel redditur, quod in Hebraeo , proprie herbae amarae genus in segetibus nascens, Hos. c. 10. v. 4. quae cum absinthio saepe iungitur, ut aeque amara, Deut c. 29. v. 18. ier. c. 9. v. 15. Thren c. 3. v. 19. et Amosi c. 6. v. 12. Atque hoc pacto reliqui duo Evangelistae de aceti spongia agunt, et quomodo calamo alligata Christi ori fuerit admota: Ioh. quod ab ipsis praeteritum est, supplens, spongiam illam fuilsle hyssopo circumdatam addit, ut non solum acerbus, sed et amarus Christi potus eslet, iuxta vaticinium praefatum etc. Vide Bochart. ut et Cl. Suicer. ubi supra.

[back to start page]