12/2009 Reinhard Gruhl
text typed (except the marginalia) - structural tagging completed - spell check only partially performed - no orthographical standardization


image: as001

TH. REINESII. D. ad VIROS CLARISS. D. Casp. Hoffmannum. Christ. Ad. Rupertum. Profess. Noricos. EPISTOLAE. [gap: illustration (motto: IN SPE LABOR] LIPSIAE. Sumtibus JOHANNIS SCHEIBII Imprimebat JOHANNES BAUERUS. Anno 1660.



image: as002

[gap: blank space]

image: as003

TH. REINESII. D. ad VIROS CLARISS. D. Casp. Hoffmannum. Christ. Ad. Rupertum. Profess. Noricos. EPISTOLAE. In quibus multae Inscriptiones Veteres hactenus ineditae vulgantur, emendantur, explicantur: varia etiam in scriptoribus antiquis corrupta Loca notantur et restituuntur. LIPSIAE. Sumtibus JOHANNIS SCHEIBII Imprimebat JOHANNES BAUERUS. Anno 1660.



image: as004

VIRIS GENEROSIS, MAGNIFICIS, ATQUE PRAESTRENUIS: DOMINO WOLFGANGO CUNRADO A THUMBSHIRN, Toparchae in Ponitz et Nobitz, Serenissimi Ducis Saxo-Altenburgici Consiliario Intimo ac Cancellario gravissimo, ut et Redituum Ducalium Directori supremo, etc. DOMINO JOHANNI DIETERICO A Schönberg, in Mittelfrohna, Reichenbrad et Grüna Haereditario, Serenissimi Ducis Saxo-Altenburgici Consiliario Intimo, et Consistorii Altenb. Vice-Praesidi splendidissimo, Canonico item Numburgensi. maxime Reverendo, DOMINIS AC PATRONIS MEIS SUBMISSE COLENDIS.



image: as005

QUod hîc sumptibus meis in publicum procedit, Epistolicum opus, jam diu avide expetiverunt literati Orbis desideria. Neque enim in privatis scriniis sic latere potuit, ut sensus omnes et indaginem effugeret hominum doctorum. Quibus ad aestimandum, quid ex eo sperari deberet, satis fuit intelligere, esse Epistolas THOMAE REINESII, quibus ad quaesita CASP. HOFMANNI, et CHRISTOPH. ADAMI RUPERTI, quorum altero in arte Medicâ, altero in omni Antiquitatis Historiâ majore cumjudicio atque industriâ versatum, Vestrum-met-Ipsorum quoque, DOMINI GENEROSI, aestimatu ac testimonio, vix habuit Academia Noricorum, responderetur. Enim vero certum er at, nihil protriti fore ac vulgarii, quod isti viri optassent discere; reconditum quippiam, rarum, eximium esse oportere, cujus amicissimos conjunctissimosque homines secretis literis participes facere vellet REINESIUS. Quem si dixero ut commune penitioris literaturae Oraculum interrogari variis ex angulis solere, praesertim ex quo incomparabili Variarum Lectionum recluso thesauro, quantum posset, orbi professus est, nihil ultra veritatem


image: as006

dixero. Sed in his ejus laudibus extollendis me doctiores occupabuntur venustius. Liberalitatem Viri Optimi, [gap: Greek word(s)] ne latere quenquam patiar, qui praefationem hanc nostram legere dignabitur, gratitudinis meae interest. Occasione negotiationis librariae, quam profiteor, admissus aliquando quod saepissime desider averam, in Museum REINESII, et curiose circumspectans, hasce Epistolas notabam positas in mensâ: non poteram, quin illico rogarem, pateretur eas tandem describitypis, meque emptorem offerebam: daret hoc, si non mihi, at tot hominibus eruditis, ad quos inde fructus esset rediturus longe uberrimus. Quid opus est referre multis, quam impetr abilis fuerim? quando Ipse nullâ interpositâ mora: se vero eas ultro donare mihi, neque in illis exercere velle mercaturam, respondit. Exilii prae gaudio, nec acquievi, donec prelo absolutas darem; paulo quidem tardius atque vellem: sed hanc moram facile expiabit opus ipsum, et quod de caetero nihil erit, quod remorari Lectorem possit, posteaquam suis locis ipsae HOFMANNIANAE literae atque RUPERTINAE [gap: Greek word(s)] interjectae sunt, eruditae et ipsae, bonaeque frugis plenissimae, (talium enim virorum etiam dubitationes vel severissimis decretis scriptor culorum par est ante ferri,) sed, nisi fallor, nullo nomine magis placiturae, quam quod ex iis liquidius intelligentur REINESIANAE.


image: as007

Nam absque tali compendio vulgatas Scaligerorum, Casauboni, Grotii, nupereque Salmasii, illustrium nominum, Epistolas, quae de hoc genere essent, memini audire doctos viros, qui dolerent, cum sciscit ationibus demptis assequi se ubivis illorum vim oraculorum satis feliciter negarent posse. Habebit igitur hanc gratiam REINESIO posteritas, quod ipsam colloquii sui cum duobus doctissimis Amicis, non dimidiâ ex parte, sed plene consciam esse voluerit: simulque admir abitur exemplum amicitiae sine fuco, sine fallaciis, et (quod in tam foedâ plurimorum libidine crudele bellum continuo denunciantium vel conjunctissimis, si leviter modo in re literariâ absentire audeant, maximi faciendum duco,) per ipsa saepe sententiarum divortia constanter excultae. Ego quidem certe tum seculo nostro publice gratulor, cui Vir summus, quicquid olim in sinum duorum sibi carissimorum Pectorum effuderat, nunc iis vitâ functis liber aliter impertitur: tum privatim mihi, cui per benevolentiam singularem et copiam operis tam praeclari ultro fecit Auctor, et quibus vellem, deaicandi potestatem adjecit. Qua dum uti cogito, quin Vestra nomina, DOMINI GENEROSI, praescriberem, dubitandum mihi non fuit. Videbatur enim et Vestra, quâ REINESIUM pro suo merito, pro perspecta ab annis bene multis fide et integritate, summâ complectimini benevolentia, et vicissim hujus in Vos par observantia


image: as008

atque studium flagitare, ne tâm bellus ac politus tanti ingenii foetus insalutatis VOBIS patrios fines exiret, praesertim qui tam celebrium Patronorum titulis quasi insignitus sic gratiosior posset in aspectum prodire doctissimorum quorumque hominum, quibus jampridem memoria Vestra, tanquam salutarium Bonis Literis Nominum, in pretio est ac veneratione. Porro non eram nescius, quantas delicias lectae doctissimi Senis chartaefacere VOBIS subinde solerent, dum cur as pro salute SERENISSIMI PRINCIPIS Vestri, populoque Ipsisubjecto non alio libentius remissionis genere temperatis, quam quod REINESIANAE aut similium Ingeniorum lucubrationes suppeditant. Quâ in re nescio utros beatiores praedicare debeam. Nam et VOS eo pacto voluptate pascimini, quâ rapidior fortasse aliqua, sincerior quidem augustiorque esse perfecto potest nulla: et docti viri pro laboribus suis hoc vicissim praemium a VOBIS auferunt, quod gravissimo Vestrojudicio ipsi vindicantur ab iniquis aliorum fastidiis, qui in aliquâ Reip. parte haerentes paedagogicis cognominibus secretioris et solidioris doctrinae vindices traducunt, tantum abest, ut in horum monumentis fatigationum suarum quaer ant perfugia. His cum dissimillimos esse VOS intellexerim, committere non debui, ut hic liber in aliorum citius manűs, quam Vestras perveniret. Super haec stimulabant me insignia beneficia, quibus a VOBIS me privatim affectum


image: as009

esse nequaquam dissimulandum putavi, cum quotiescunque in urbe vestrâ mihi aliquid esset negotii, patrocinium Vestrum uberrime sim expertus. Accipite ergo PATRONI AC DOMINI MEI, quodjam offero meae in VOS gratitudinis documentum, ac sinite, ut cui expungendo debito, quae Conditio est mea, par ipse nunquam sum futurus, ejus saltem aliquam partem dissolvam ex alîus opibus, meque VOBIS porro clientem vestrum habete commendatum. DEUM rogo, ut Principi, ut Patriae, ut Familiis Vestris quam diutissime VOS praestet incolumes. Lipsiae d. 24. Maji. An. 1660.

V. Generos. Magnif.

Devotiss. Cliens,

JOHANNES Scheibe, Civis et Bibliopola.



image: s001

EPISTOLA I. CASPAR HOFMANNUS D. THOMAE REINESIO D. Salve mi Reinesi.

ITa enim compellare Te placuit, ut in hoc vestibulo statim intelligas, ejecisse nunc me bilem omnem, quam comite DAICHOLTZIO ad Nos reversus ex itinere Italicô novellis quibusdam molestis, ante hos viginti qvatuor annos, con citâras mihi, et velle tecum agere, ut Christianum decet. Quod ut porro intelligas, narro Tibi vere, postquam fama nuncia tandem, ex catalogis quoque librorum Francofurtensibus didici, quid rerum agas; ubi ex Apologia Chemiae, e Tractatu de Lingva Punica, et de Deo Endovellico cognoyiabunde, non esse Te hominem e vulgo, sed praeclaris conatibus tendere ad reconditam doctrinam; omni studio et ingenio me perqvisivisse scripta tua, sed nihil profecisse usque ad punctistitium hoc, quo Cl. D. D. Schlegelius, filiali amore mihi prosequendus, Jenâ misit ad me particulam illam Variarum tuarum lectionum l. 1. C. XIX. quâ mentio mei perhonorifica. Grata fuit, fateor, non quod ambitiosus sim; sed quod viderem, aliis etiam cognitam esse novercantis in me Fortunae crudelitatem; quam tamen tanti non facio, ut valde me commoveam. Quid hodie patiar, fortassis infra dicam: fuisse tum [gap: Greek word(s)] quosdam, qui [gap: Greek word(s)] illam, ut ex Cicer. vocas, in animo tuo excitârunt, non difficulter credo, ex hac causa. Cum VERITATIS et JUSTITIAE, naturae quodam instinctu, observantissimus semper fuerim, illam quidem in officio meo scholastico studiose sectatus sum: hanc autem in Rectura mea quadruplici tutatus sum [gap: Greek word(s)] .


page 002, image: s002

Illa cum odium mihi pareret apud [gap: Greek word(s)] quosdam: haec cum invidiam apud magnates nostr os penulatos: egregie vapulavi utrinqve. Apud [gap: Greek word(s)] , qui se [gap: Greek word(s)] appellabant, hoc inprimis nomine male audiebam, quod improbarem aliquam multa, quae ipsi in juventute didicerant, et ad pudorem suum pertinere putabant, erudiri ab isto homuncione. In usum lienis, in originem venarum, nervorumque e corde, in officium cerebri circa cor, a me ex Arist. erutum, quot [gap: Greek word(s)] ? Interim, cum ad rem ventum esset, vel tacebant, vel se ipsos confundebant magno meo cum gaudio. In cista Medica dicta qvid Libavius ausit, nosti sine me: quomodo incurrat in seipsum vel pueri vident: De aliis non dicam. Apud [gap: Greek word(s)] qvam male steterim ob improbatos processus quosdam violentos, sat scio; sed st! His igitur [gap: Greek word(s)] fui, quod nollem cum Mendacio, scorto putidissimo, stare: his [gap: Greek word(s)] , quod morose repellerem contra sentientes, nec unquam foro me accommodarem: his [gap: Greek word(s)] , quod odiose mihi arrogarem scientiam eorum quae nescirem: his [gap: Greek word(s)] , quod ad funestas quasdam defensiones aliquando riderem. Ego vero non possum esse alibi, quam ubi DEUS meus: non didici adulari cuiquam: non possum dissimulare, quod honestas svadet: non possum non ridere, oblatâ re ridicula. Cujus posterioris hem Tibi exemp lum. Cum objiceretur cuidam magno socio, si, quod ille volebat, spiritus animales gignerentur in ventriculis cerebri, fore ut per [gap: Greek word(s)] potius dilabantur cum excrementis, quam ut ad quartum ventriculum dictum trudantur, respondit, Non posse id fieri, quia transiliant infundibulum; scil. fossa est cavitas ea, sacta a pia matre, ubi basin cerebri succingit; spiritus autem [gap: Greek word(s)] . Heic quis sibi temperet a cachinno, nedum a risu? Cum his igitur talibus ingeniis conflictatum per totos triginta annos, quid putas me fecisse? Cucurri in stadio meo [gap: Greek word(s)] , neque respexi ad clamores istorum inconditos, certus, Deum videre tam meos actus, ad gloriam nominis sui tendentes, qvam illorum ludibria. Qvid nunc? Annus est, cum accusatus sum et damnatus, quod propter quatuor aureos morbum simulârim. Credin'tu, Hofmannum tam scelerate


page 003, image: s003

impium esse, ut propter pecuniam tantillam oppedat DEO suo, qui cum illo tam jucunde, tam suaviter agit? Hanc calumniam ut solide refutarem, reculavi hujus anni Recturam, et devolvi in calumniae autorem, neglectis quinquaginta praeter propter Rhenensibus. Audi etiam hoc amplius: Cum vocarer his diebus Patavium ad Theoricam Ordinariam in primo loco, stipendio mille Imperialium, qvibus ex praxi accederet forte alterum tantum; neglexi totum. Malo enim in hac senecta quietus subsistere in sedecula mea, et in conspectu Hippocratis, Aristotelis, Galeni, aliorum, qua veterum, qua recentium scriptorum agere res meas, quam. Haec ego ad Te apertius, quam debebam, confisus fore, ut tandem illi desistant a ferocia beluina, adeoqvepraedicare ego possem aliquando, quod Lutherum nostrum dixisse ferunt:

Nemo mihi nocuit, nisi quem nocuisse pigeret
antea, quam vitae clauderet acta suae.

Caeterum, oro Te, quâ possum animi contentione, mittas mihi quam primum, et qvidem aere meo, Varias tuas, et si quid aliud jam proditurit. Et quia intellexi ex iis, Te cum Galeno etiam habitare, exscribe, qvaeso, et ad me cura ut veniant, si qvas alias habes in illum correctiones. Faxo, ne poeniteat. Fortassis scire desideras, quid de me fiat et Galeno, aliisqve [gap: Greek word(s)] meis? Galenum dabo, quam primum vel Tu, vel alius quisquam, typographum dabis. Hoc ante aliqvot menses respondi legato Danico, olim in Jtalia mihi cognito. De aliis scriptis idem dico. At quis illum dabit in hac Germaniae vastitate? in hac speciatim et literatorum et librariorum ruina? De me scito, me proximo octavo Nov. si volet DEUS, ingressurum annum sexagesimum septimum, meliusque habere quam Diabolus vellet, et organa ipsius. Utor etiam victu tenuissimo, strictssimoque, non sumptuoso illo et delicato, sed vulgari. Debebam Tibi lessus, qvos in obitum ANNAE meae SIBYLLAE [orig: ANNAE-meae-SIBYLLAE], uxoris olim D. Kernii his canicularibus imprimi curavi; sed non videntur [gap: Greek word(s)] mereri. Si tamen vis, mittam proxima occasione. De versu Galeni invento apud Plutarchum valde Te amo. Notavi in margine Codicis mei cum memoria nominis tui, ut si contingat


page 004, image: s004

forte iterum excudi, amplius constet de industria tua. Sed dic mihi, mi homo, cujus est ille,

[gap: Greek word(s)] ?

tanqvam Timonis Phliasii, Sillographi, cujus mentio apud Plutarchum, Diog. Laertium et Gellium, esset, legi alicubi; sed requirenti jam nuspiam comparet. Dic item, cujus ille, qvem Philippus Mel. in Postillâ habet?

[gap: Greek word(s)] .

Ita enim scribo, ut sit q. [gap: Greek word(s)] et versus constet. Ita [gap: Greek word(s)] pro [gap: Greek word(s)] saepe apud Hipp. est. Qvid videtur, [gap: Greek word(s)] legi alicubi; sed non reperio in Lexicis? estne is, qui magno capite est, Capito Latinis? an potius diminutivum est, ut sit is, qvi parvo capite est? Ita [gap: Greek word(s)] , proprium, facit de se [gap: Greek word(s)] , Stephanulus, Stephanus parvus. Hallus, Hallux, Halluchus quid verbi? cujus originis? [gap: Greek word(s)] ? Invenio de pollice pedum, ut distingvitur a pollice manus: invenio de utroqve etiam pollice. Scaurus estne Latinum vel Graecum? Significatne eum, qui malleolos nobis dictos (talos vulgo) exstantes habet, et propterea infelicius ambulat? an illum pot us, cui pedes intro torti sunt, ut digiti pedum se invicem respiciant? Annon Pansae iidem sunt, qui Vari? quibus, inquam, genua valde a se distant. Nam vulgo invertitur, et fateor me quoque deceptum Com. in 3. de usu part. c.9. Sed desino talium et rogo, si quid ulterius repereris in meis scriptis, quod notâ, quin Aristarcho, opus habeat, indices id q. datâ sic licentiâ. Homo enim sum, qui errare possum: sed talis quem dediscere non pudeat. B.V. mi Reinesi, et perenna mihi sincerum affectum tuum vel propter solum patrium. Scr. Altorf. 8. Sept. Ao. 1638.

EPISTOLA II. THOMAS REINESIUS Caspari Hofmanno S.P.

CL. Hofmanne Cum querelis de infelicitate temporum (privata enim [gap: Greek word(s)] , quae tristiora, quam quaecunque narratio explere possit, expertus sum,


page 005, image: s005

post dicam) deque sceleratis seculi moribus fere immoriar, et barbariei imminentis metu pene contabescam, (ita me ista miserum angunt:) sic revixi ad inopinatas, interim svavissimas Vestras, ut solet affuso surgere flamma mero. Rite istae ad me, sed tardius et commodum fub exitu nundinarum Lipsiensium, cum solidum mensem in via confecissent, venęrunt, ut haec, quae accipitis, [gap: Greek word(s)] , et stantem pede in uno respondere me oportuerit; nolebam enim desiderio vestro deesse, aut mittere frivola mea, cum ea mitti jam desperaretis. Ea, quaeso, perlustrate et JUDICATE. Varias meas accipietis integras, cum typorum operis, sub quibus gemunt, fuerint absolutae. Sentio autem nunc demum, non optimo consilio particularum istarum, me nescio, et quidquam earum, antequam absolverentur, emanare posse securo, ad VOS amandatam fuisse. Momorderunt eas clanculum, quod non obscuris indiciis cognovi, [gap: Greek word(s)] quidam, consponsa factio; nemo tamen in aperto quidquam ausus est: sperarunt, si Hofmanno eas suggererent, reperturos se, quem in me facerent incurrere, homines plane praeposteri, et machinis suis infelices. Quanto vero prudentius VOS, qui non inser viistis istorum talium libidini, sed me quam humanissime salutatis, amatis, et laudare praeterea voluistis? Ego adfectum Vestrum, et amplissimam voluntatem, quâ in me devergitis, quanti faciam, frustr a sim, si ambitiose fuero elocutus: stabit ejus memoria et studium demerendi mecum, et, si legemque priorem reddat, et adflictum, melior DEUS auferat aevum, non intra verba, neque unquam ero immemor observantiae, quâ praeclarissimas dotes Vestras colo sine suco, et sancte [gap: Greek word(s)] vener abor. Istos vero latratus invidorum et iniquorum magnifice contemno. [gap: Greek word(s)] . Neuter ex istis [gap: Greek word(s)] (deprehendetis me nihil mentiri, si mutuum scabentes et hoc solum Gracchus ut hic illisit, et huie ut Mutius ille inter se agitantes videre audireve VOBIS contigerit, et conspuetis fastum plusquam Menecraticum) me novit, et ego neutrum, et patior tamen adeo illiberalia ab utroque. Alter me accusat, quod Galenum manibus juventutis excutiam. Ubi vero, ubi hoc feci, et quibus feci machinis? Dic aliqvem, dic, Qvintiliane colorem. Cap. 12. l. 1. Var. in Galenum debacchatus sum; scilicet.


page 006, image: s006

Non defendam nunc operose mea, quae satis firma sunt, ipsa Veritate nixa: saltim profiteor, me, Cl. Hofmanne, VOBIS JUDICIBUS, stare et cadere velle. Alter aegerrime fert libertatem censurae meae, quasi omnibus contradicam, confundam, et in ordinem cogam, etiam quos ipse habeat pro [gap: Greek word(s)] , omnes; et hinc typographo, qvi Varias meas editurus erat, ne id faceret suo aere persvasit; si praeterea mihi insultavit et detraxit, id vero quid ad me? Huic homini arrogantissimo (abs se enim fortasse veniam censurae petere me voluit) cum Tullio respondeo; Num fingo, num mentior? cupia refelli: Qvid enim laboro, nisi ut Veritas in omni qvaestione explicetur? Eam sic diligo, ut etiam â mordacissimo et furiosissimo quovis abstinere nolim, si quidem eam vel violet vel dissimulet? nec precibus, nec precio flectendus, nec minis avertendus ab ejus unius patrocinio, iste ab Aristotele descriptus [gap: Greek word(s)] , qui in gratiam Veritatis omnia extrema, si daretur, passurus sim acturusve. Hunc divinum calorem, hoc [gap: Greek word(s)] Vos, Cl. HOFMANNE, unusqve praeterea et alter [gap: Greek word(s)] , mihi praeivistis; nec improbabitis, scio, quod tantis magistris didici et exemplo vestrô. In sinu vero gaudeo istius studii vestri, et [gap: Greek word(s)] nihil mutasse; id enim e literis ad me, quibus et facta et fata vestra depingitis, cognoscere potui, neque detrecto [gap: Greek word(s)] HOFMANNO meo, sed vel [gap: Greek word(s)] , modo me Hofmanno [gap: Greek word(s)] , et in eandem de bono Literarum curam incubuisse cum ipso, posteri resciscant; Usque adeo me non deterrent etiam ista tetra, de quibus scribitis, intentata innocentissimis VOBIS, vel qvae me quoque circumstrepunt et adfligunt turbae aemulorum, invidorum susurri, semidoctorum impudentia judicia. His enim heu! execrandis moribus hodie vivitur, ut de Bonis judicent pessimi, de artibus imperiti, in literis dominentur thrasones; omnia sint fucata, et genuinarum amicitiarum nihil fere restet; quas intemperies serio deploravi semper, et ut declinarem ista passiva, [gap: Greek word(s)] maximam partem [gap: Greek word(s)] . Nominatus toties ab Academicis, vocatusqve a Principibus ad munus docendi publicum; repugnavi, socio uno alteroque e nostratibus (non enim sum [gap: Greek word(s)] ) consilii, voluntatibus utrorumque, quod mores


page 007, image: s007

incommodos nonnullorum, cum quibus vivendum esset, tolerare posse non confiderem, et mansi in statione, nec ipsa satis commodâ. Quid enim hoc decennio Altenburgi (Curiensia et Gerana transmittam, etsi et illic sat fuerit nubilorum) non expertus sum, in quo non tentatus? Post triste spectaculum expilatae doműs amisi intra semestre tres jucundiss. filios, svavissimam conjugem, incomparabilem foeminam; solum animus DEO nixus et invictus mihi superest, cum tantillo boni nominis, et quantum satis est frugali opum. [gap: Greek word(s)] . Trinâ vice, me Physico, [gap: Greek word(s)] hanc urbem adflavit; qvô tempore quae meae partes fuerint, loquitur lapidis Epitaphii inscriptio, quam amicus in inferiori Saxonia tum cum familia profugus, famâ de obitu meo deceptus, amore vero mei adductus, huc ad conjugem meam quasi viduam cum [gap: Greek word(s)] miserat; Eam per divinam gratiam [gap: Greek word(s)] VOBIScum, si placet, nunc communico. Conjugium, qvod ante triennium secundum inivi, est incommodius, qvam speraveram, et multis rei familiaris tricis, quas tamen deprecatus fui, me involvit, et, quod caput est, sterile; quô malo tristius nihil obvenire poterat ante liberis orbato, [gap: Greek word(s)] . Kernius, gener Vester Poliatros et Senator, uti audio, Gothanus, me ne quidem alloquio dignatus est hactenus; quod equidem miratus sum, cum ego saepissime hominem per meos, interprete etiam WEITZIO salutaverim; suscepissem ipsum amantissime vel Vestri causa, quibus omnia mea militare velim. Est praeterea ob avunculum meum, Val. Zimmerum, vel etiam ob matrem meam ipsam p.m. cognatione mihi junctus; quam vel non curante ipso non exuam tamen aut ejiciam animo. Ea ipsa cognatio, quia propinquior et indubia est, facit ut Vos de adfinitate nostra monere vel interpellare ausim: B. F. De Galeno vestrum [gap: Greek word(s)] , tam mecum, quam inter literatas fabulas saepissime flagellavi; sed id nunc triconibus typographis rescribo; ab iisdem enim et mea, quae adfecta habeo, patiuntur; biennio vix extudi hos qvaterniones, et de caeteris itidem lenta spes est; urgebo tamen vel ut VOBIS eorum copiam facere possim quamprimum. Sciatis autem certissime, ingentis beneficii loco habiturum me, quicquid contra dederitis; et efflagito


page 8, image: s008

igitur ceras miniatulas vestras, [gap: Greek word(s)] et obelos. De versiculorum Graecorum altero rite conjecistis esse Timonis Pyrrhonei [gap: Greek word(s)] . Nominat enim hunc ejus autorem Aristocles Pergamenus Peripateticus, e cujus libris [gap: Greek word(s)] aliquam multa producit Eusebius in [gap: Greek word(s)] . Vix elapsus mensis est, cum in eo legere memini; sed nec notavi librum, nec nunc vacat inquirere. Alter profecto elegantissimus est, et ex intima sapientia veterum, non e trivialis alicujus Poetae schediis petitus; Vere veterum: nam Xenophanes Colophonius [gap: Greek word(s)] ; teste Sexto i. [gap: Greek word(s)] . c. 33. Similia Plato in de Legibus qvinto, quem divinum vocare consuevit Scaliger: quippe in eo non tam de suo dare leges, quam de coelo deducere videtur. E primis vero Christianis Dionysio, [gap: Greek word(s)] . apud Anton. Mel. c. [gap: Greek word(s)] seu 21. et hoc paulo prior, non indignus isto nomine Imp. Marcus Anton. l. VII. [gap: Greek word(s)] nomine apud Photium Cod. 161. et 68. historicus quidam memoratur, qui res a Nino inde usque ad Alex. M. novem libris, titulo Musarum descripsit; relegatus ab Imp. Adriano in Siciliam. [gap: Greek word(s)] , cujus patria [gap: Greek word(s)] in agro Cumano, teste Strab. l. 13. itidem historicus, cujus [gap: Greek word(s)] laudantur a Dionys. Halic. l. 1. Hunc cum priore confundit more suo Svidas. Appellativae formae exemplum, ut significet eum, qui male-parvô capite est, ut Vos vultis, non memini legere; anologia tamen minime repugnat. Nam quia [gap: Greek word(s)] Atheniensis demagogi nomen proprium est, et in pisce ( [gap: Greek word(s)] ) a capitis magnitudine dicto, appellativi vim habet, quae ratio prohibeat idem de vocula [gap: Greek word(s)] in historico individuo, et adpellative in significando [gap: Greek word(s)] dicere? Qvod consilium Graecorum fuerit, ut Artemidorum cognomine Capitonem, editorem librorum Hippocratis, imperante Adriano, et explanatorem ejus, sed qui veteres lectiones male innovasse accusatur a Galeno Com. 1. ad l. de nat. hom. et ad l. [gap: Greek word(s)] adpellaverint [gap: Greek word(s)] , servato Latinae Lingvae typo, cum possent suae Lingvae


page 9, image: s009

modulo [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] nominare: nondum indagare potui: an cognomen quod a Latinis impositum esset, retinere maluerunt, ut significarent, a quibus ita agnominatus esset? an subest aliud occultius? nam et historicum, Lycium patriâ, qui Cutropii breviarium historiarum Graece convertit, [gap: Greek word(s)] , et quendam Alexandrinum [gap: Greek word(s)] , eodem nomine adpellârunt; quos a Romanis nomina sua accepisse non valde verosimile est mihi. Hallux, allux, et mutatâ duplice, hallus, allus est apud Festum; ab eôque exponitur pollex pedis scandens super proximum digitum, [gap: Greek word(s)] . Glossae Latino-Graecae: Hallus, [gap: Greek word(s)] . Scaurus e Graeco [gap: Greek word(s)] , quod et [gap: Greek word(s)] (alternant enim et apud Romanos s et r; hinc qui olim Fusii dicti Furii, Papysii, Papyrii, Valesii Valerii) fecęre Latini. Qvidam sic dictum putant eum, qui est cavis pedibus! quos non intelligo. [gap: Greek word(s)] Galenus in Exeg. Voc. Hipp. exponit [gap: Greek word(s)] . Sed Hipp.l. de fract. pro quacunque in quamcunque partem distortione, et qualibet ejus, quodrectum esse debebat, curvaturâ utitur. Hinc [gap: Greek word(s)] , et Aeolum [gap: Greek word(s)] initiis vocabulorum adponentium (demunt tamen etiam id elementum capitibus vocum) idiotismo [gap: Greek word(s)] : id est [gap: Greek word(s)] , inversis versus interiora pedibus, ita ut digiti utriusque se respiciant, et contortis plantis quasi per scrupos et aegre incedens: Aurelius apud Varr. 6. de L. L. Scauripedam appellavit: alii contracte et inversis elementis Scrupedam. Cum tali figura pedum prava fieri non potest, quin tali indecenter emineant; et hinc Isid. in Gl. talax, scaurus est; unde emendari debent excerpta Gloss. Pithoeana, in quibus male, Telax, stamus. Scaligero Conj. ad Varr. p. 137. Scrupedam primum a scrupis: post a Graeco [gap: Greek word(s)] i.e. sculponeae seu calcei lignei, derivare placuit. Sed valde fallitur. [gap: Greek word(s)] nihili voces sunt; in Hesychio recte edidęre, [gap: Greek word(s)] : quae etiam Lexicographi retinuęre. [gap: Greek word(s)] Hesychius interpretatur [gap: Greek word(s)] ; habebant enim soleas ligneas in pedibus, quibus solum percutiebant certo tenore in theatris, ut isto sono saltationes et cantica moderarentur: nostris moribus in concentibus symphoniacorum manu id faciunt mesochori. Eaesoleae [gap: Greek word(s)] dictae sunt [gap: Greek word(s)] a plausu pedis, quo [gap: Greek word(s)] dabatur choro. [gap: Greek word(s)] . Pes apud Arcadas et Dorienses; apud Hipp. pedum planities aut malleus, juxta quem utrinque tali eminent, interprete


page 10, image: s010

Polluce l. 2. Qvae quam nihil faciant ad scrupedas h. e. asperorum et inaequalium ob inversas et contortiplicatas plantas pedum vitio, quod incessui difficultatem adfert, laborantes, qui male consistunt ob globosum pedum, [gap: Greek word(s)] , sole meridiano clarius est. Scrupedae a. revera sunt, qui scauri, scauripedae, [gap: Greek word(s)] , parvis fulti male talis, Horat. 1. Sat. 3. Aeolas [gap: Greek word(s)] capitibus vocum praeponentes imitati sunt Latini non tantum, cum a Graecis vocabula transsumsęre; ita e [gap: Greek word(s)] fecęre scruta, q. esset [gap: Greek word(s)] fecere scrotum q. esset [gap: Greek word(s)] ; sed et aspirationem in Graecis vocabulis repertam in sibilum mutârunt; hinc ex [gap: Greek word(s)] , supnus, sumpnus, sumnus, sominus; ex [gap: Greek word(s)] sopor: ex [gap: Greek word(s)] forex: ex [gap: Greek word(s)] , sulcus: ex [gap: Greek word(s)] sors: ex [gap: Greek word(s)] sol: ex [gap: Greek word(s)] sirpa: ex [gap: Greek word(s)] sermo formata sunt. Eadem litera s uti a veteribus Latinis in metro elidi fuit solita ad fines vocum, ita ubi non licebat per leges ex usu communi tam vulgi loquentis, quam notariorum plerumque pronunciationem sequentium consvetudine initiis abdita fuit; hinc strigarium, quod erat trigarium; Scaurus, qui erat [gap: Greek word(s)] : scauripes, qui erat [gap: Greek word(s)] , et pronunciata et scripta sunt. Pansae cognomen a plantarum pedis adfectione factum est. Expresse Plin. l. 11. c. 45: Planta homini tantum exceptis quibusdam. Namque et hinc cognomina inventa Planci, Plauti, Scauri, Pansae: sicut a cruribus Vari, Vaciae, Vatinii: (Surae, et secundum qvosdam Sullae,) quae vitia et in quadrupedibus. Quod vero sive vitium, sive habitudinem in plantis seu volis suorum ita adpellârint Romani, nisi vel de nimis sparsa lataque inferiore carnosa pedis parte, vel de digitis nimis distantibus, et dispessis intelligere liceat, nondum percipio. Si Galenus hîc audiri meretur, Pansa erit [gap: Greek word(s)] ; hunc enim interpretatur [gap: Greek word(s)] . Hoc saltim certissimum est, Pansas non dictos fuisse a cruribus [gap: Greek word(s)] , uti VOBIS videbatur; Vari enim vocantur, quibus crura et genua nimium distant, uti sua dispennunt foeminae micturae, vel qvalia colossi solis Rhodiorum adeo aperta, ut navem erectâ malo velisque transmitterent. Haec [gap: Greek word(s)] , de pravipedibus, et vitiosorum crurum pedumque appellationibus, de quibus quaerebatis, utinam satis excocta sint, et ad palatum vestrum. Forte reliqua devalgis seu vaciis, compernibus, loripedibus, falconibus cum curvatis intro digitis, [gap: Greek word(s)] , et de quoruncunque


page 11, image: s011

[gap: Greek word(s)] generibus, et figurarum depravatarum nominibus caput aliquando facient in Variis. Est ea res consideratione medicorum digna, et multis obscuritatibus a Grammaticis varie involuta, quam ex Galeno et Latinis se explicasse in Comm. super libros de plantis Aristotelis profitetur Scaliger Com. in 1. hist. de animal. c. 15. apot. 138. Sed nusquam hodie legimus eam Viri maximi [gap: Greek word(s)] ; quare desideramus vehementius. Collationem doctrinae Aristotelis de anima cum doctrina Galeni Helmstadii impressam inde hoc momento accipio: quam me delectant omnis pugnantis pro Veritate Hofmanni habitus, gradus, arma, et plagae inflictae ex Adrasteias lege Galeno! Vos autem etiam porro [gap: Greek word(s)] . Vestrae ad me, utinam frequentes sint et copiosae! si Lipsiam ad tabernam Viatinam curatae fuerint, rectissime mihi tradentur. Sed sit modus Epistolae; cujus, quia [gap: Greek word(s)] et querula est, eoque non sine molestia legetur, gratiam mihi facite, quaeso. Ego Vos Cl. HOFMANNE, quos unice admiror et veneror, valere et salvere jubeo, expectoque, quibus me prorsus beabitis, crebriores. Muta enim caritas simulacrum repraesentat contemnentis; amicitia, quae in vocem non prorumpit, nec officium implet, nec contestatur adfectum; Istum vero, quem nunc prodidistis, mihi perseverate. Ser. Altenburgi, 10. Oct. 1638.

EPISTOLA III. CASP. HOFMANNUS D. TH. REINESIO D.

CL. REINESI, Dn. adfinis et popularis carissime. Et literas et donaria tua accepi magno cum gaudio, habeoque gratias gratas. Judicium meum vis? Dabo sine praejudicio, nec puto aliorsum iturum ullum bonum; ELEGANTISSIMAE sunt et cedro digna apud omnes, qui studia sua amoenitatibus condiunt. Perge igitur animo magn o, securus, quid LIVOR, iners vitium, moliatur. Et apud qvos ille divertit? apud [gap: Greek word(s)] ; Eos, inquam, qui omnia lucro metiuntur, ipsi interim ad ganeam et aleam nati, nil nisi holosericum ostentantes, Arabice olentes, [gap: Greek word(s)] . Hoc tu vel cici aestimes, abjectos videlicet et contemtim habitos ab ipsa rerum Naturâ,


page 12, image: s012

ne plus dicam? Vide autem etiam atque etiam, ne ulterius progrediare, quam par est, suspicionibus nimis addictus. Quid enim mali in eo est, quod isti priores ad me misere particulam Variarum, in qua tam hon orifica mei mentio? De me non est, quod sequius quid speres; [gap: Greek word(s)] : de te persvadebo mihi in posterum idem. Arrogantius si quae scripsit [gap: Greek word(s)] , non ego magnopere curo. Est spuma aetatis, quam ventilat loquentia quaedam futilis, quâ se pueris admir abilem facit. Quo minus molestum tibi debet esse convicium de Galeno: Ipse, si rediret ad nos, defensionem tui susciperet vel ideo, quia tot et tanta beneficia in Hippocratem confers. Quae scribis 1. Var. 12. recta sunt, justa, aequa, quae nemo nisi Cerberus trifaux allatret. Quamobrem stabis talo recto, neque sines tibi demi libertatem censendi; sed intra fines modestiae. Mihi talia contigęre plurima a magnis Archiatris, a Comitibus Palat. verum ego ne [gap: Greek word(s)] quidem, propter causam a te dictam, [gap: Greek word(s)] . VERITATEM colo et veneror: quia est divini particula Ignis. MENDACIUM odi et conspuo, quia est vomitus Satanae. Et haec quidem de publicis. Generomeo (IS, quod nescire videris, jamdudum GOTHAE valedixit, Isenacum vocatus a principe suo) persvadere conabor, ut humanius tecum agat. Dic autem, quâ parte te attingit? Matrem tuam fuisse Poppiam credidi semper: ergone ex altero conjugio es, filia Val. Zimmeri? perbene illum novi, et diu vixerat in coelibatu, antequam nuberet illi Früauffia, puella et pulchra, et benedotata. Et quem tu flagellas [gap: Greek word(s)] Galenum? Nullus est; sacra ista tempora, sangvinarius Mars, jam perviginti annos cum liberâ vagabundus in Germania, ille retinet Galenum, aliaque scripta mea intra cancellos domesticos. V Vecheliani, qui induxerunt me in hanc [gap: Greek word(s)] , vix stant, nec cogitare audent de autore isto [gap: Greek word(s)] . Et quis nostrűm non periit hactenus cum illis, ut de pane potius cogitet, quam de emendis libris? Hâc aestate cum transiret hâc legatus Danicus, frater meus in Italia olim fraterrimus, et quaereret a me, Ecquando dabis nobis Galenum, quem tamdiu minaris? respondi illi; cum mihi dederis typographum. Ad alios scripsi ita: Da mihi Chalcographum: do Tibi Pergamenum. Quo minus moveri debes, si tua quoque [gap: Greek word(s)] lente procedant in publicum. Praefatione in Chemiatriam tuam video te multa habere affecta pro bono publico. Da operam ut typographum invenias. Ego hactenus frustra laboravi, quo


page 13, image: s013

minus ullum tibi promittere possum redhostimentum. De Variis videro, ubi otium nactus fuero: verumenimvero, ne tu expectes a me obelos, qui [gap: Greek word(s)] tuam ne extremo quidem digito (serio loquor) attingo. De versu Empedoclis, tanquam E [gap: Greek word(s)] quodam invento, gratulantur tibi omnes boni. Quantum video, Xylander facem tibi praeluxit. De Scaligero quae dicis ad n. 1132. Com. meorum, non assequor; quaeso te, dic clarius. Dic etiam, annon crocei baculi illi sint galbinei Juvenalis? In Ligures septicostes nondum inquisivi. Haereo enim heic quoque primo aspectu. Et quid hoc rei? Aristotelem tu gentile m Hipp. esse negas? Cupio discere. Quae de Capitonibus et Scauris in literis tuis monuisti, vehementer placent. Cupio inserta Variis, ut digitum in meis intendere eo possim; quod ipsum promittere etiam videris. Quae mihi credis de [gap: Greek word(s)] , muto dicta sunto. Si voles ut crebrius scribam, repetas licet tabernae institoriae Lipsiacae nomen. Lacca n. ita obtrivit, ut legi non posset. Discursum meum de Anima in theses coactum accepisse te aliunde valde gaudeo. Quae enim infelicitas mea est, ego hactenus non nisi sex exemplaria a Conringio nostro habere potui: viginti alia in via perięre. Hujus amicitiam ambire si placet, me proxenetâ facies. Quantum expertus sum hactenus, et bonus et doctus est. Hoc te rogo, antequam finiam; aufer mihi in posterum pluralitates? quas scio Latinas esse, ver um stomachi mei non sunt. B. V. mi Reinesi, et certo tibi persvade, esse tibi negotium cum Viro bono. Si pateris tibi praescribi, rogo, conjicias in Varias tuas, quaecunque in Hipp. et Galenum habes, certiffimus me nomen tuum in omnibus sancte culturum. Scribo Altors I Cal. Nov. (octavo ejusdem, si volet ILLE, ingrediar annum sexagesimum septimum: quod bene vertat mihi, meis, Musis, Charisin!) Ao 1638.

EPISTOLA IV. THOMAS REINESIUS CASPARI HOFMANNO S.

CL. Hofmanne. De malignis me male suspicari patiamini, quaeso; et uti censur arum, ita non vanarum conjecturarum de in geniis hominum ex operibus libertatem mihi permittite. Non indulgeo suspicionibus,


page 14, image: s014

neque [gap: Greek word(s)] ; sed dicere tamen candida de nigris, et de candentibus atra non sustineo, neque consvevi, neque inducar unquam. Hoc enim a professione nostra de studio Veritatis, quam uterque aeque amamus, dissentiret. Si, qui neminem laesissem, laesum me graviter ad Vos queror, non ea suspicio est; sed sensus mali sine ullo merito accepti a proximo ad amicum notoria; Illum si manentem cum suo fastu, livore, et calumnia detestor, ecquid id peccati? Alterius magnificentias et magniloquentias non curo equidem; dicebam enim me contemnere, et contemtur us sum etiam posthac: Sed licere tamen putabam, si indicarem etiam VOBIS, qui ista juxta odistis, et ut ratio pateret bonis et sapientibus cur minus prensare et probare tales voluerim:

[gap: Greek word(s)]

Quantum video, nemini homini concedi vel fama eruditionis alicujus debet, nisi cui tribuendam esse isti dicentarii decreverint: Sed ista ingrata transeant. In Variis meis diversari VOBIS per curas graviores non est integrum, scio; et experior nunc, [gap: Greek word(s)] ad eas Vos habere, cum me negare dicitis, Aristotelem fuisse Hippocratis gentilem; Hoc enim est, quod adfirmandi verbis p. 75. lin. 20. et 21. effero: Nemo facile dixerit, Aristotelem Hippocratis gentilem ac discipulum, medicinae Hippocraticae fuisse ignarum. De Scaligeri loco e 1. Poet. c. 41. ita habetote: Agit ibi de baculis rhapsodorum; tum subdit nomina illustriorum: mox heroicos poetas, quernâ coronâ donari solitos. Tum, eos baculos e lauro factos memoriae prodidęre. Hîc Vos; Quidhoc autem, ô Scaliger maxime, estne laurus quercus, et quercus laurus? Non concoqvo. Absolver at [gap: Greek word(s)] de corona; colon subsequens ad baculos, de quibus ante dixerat, pertinet: unde locus non est admirationi Vestrae, quî Scaligero e quercu laurus exire possit. Lenonum Comicarum personarum baculi [gap: Greek word(s)] vocati sunt: e salice fuisse Comicorum actorum baculos e verbis Alexidis ap. Athen. l. 13. hauserunt. Galbinei quota Juvenalis satyra sunt? Galbina rasa apud eundem novi inter vestimenta. Galbum, galbeum, galbinum et galbineum, colorem viridem et aureum significat; ales galbina Martiali ea est, quam [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] adpellant, per hibernos familiarem nostris curtibus et horreis, passerum sociam. Ligures septicostes L. Coelius Rhodig. finxit; Vos vero Polluci id tribuitis,


page 15, image: s015

qui [gap: Greek word(s)] adpellat, perinde ut Aristoteles. In veterum monumentis, inquit Coelius l. 4. antiq. lect. c. 4. Ligures heptapleuri nominantur. At, quaenam sunt illa? Non dubito quin Aristotelem in animo habuerit; quod exprimere omiserit, fucus est. Cum a. hîc de Lygiis id a quibusdam ferri scripserit, patet Ligures, ab ipso utpote potiores, Aristoteli, dissimulanter tamen, suppositos esse; de cujus loco dixi, non quae volebam, sed quae poteram. Quod vero confeci inde de autore libri [gap: Greek word(s)] , non praeterire debuęre ii, qui Hippocratem nobis dedęre: item que libellum de venis, a [gap: Greek word(s)] separandum; hunc vero cum [gap: Greek word(s)] uniendum esse, ea non insuper haberi volo. In versu Empedoclis apud Plut. inveniendo nihil me juvare potuit interpretatio Xylandri, nisi novissem ante, Empedoclem sua [gap: Greek word(s)] tradidisse, docuisse etiam Solem [gap: Greek word(s)] , ut est apud Plut. 1. de plac. Phil. c. 20. et Stob. ecl. phys. c. 25. quod ejus dogma sic indicatur. Henrici Stephani diligentiam, qui [gap: Greek word(s)] veterum Philosophorum [gap: Greek word(s)] collegit, ediditque titulo Poesis Philosophicae, effugit iste versus. Xylander quoque Empedoclis versum ibi esse ne suspicatus quidem fuit, omisit enim istum locum referre sub mentione Empedoclis in Indice autorum qvorum testimoniis utitur Plutarchus. Qvomodo igitur me docere potuit, mihi praeferre facem in eo, quod ignoravit ipse? Vestra in Galenum fortasse reperirent typographum, si seorsim Galeno edi velletis, tantum addito, quam Graecorum editionem sequamini, uti adpendice II. de usu partium fecistis; Joh. Lalamantii idem studium fuit; sed in quinque solum brevibus Galeni libellis id praestitit. Praeter editionem Basileensem Galenicorum Latinam Ao. 1549. a Cornario datam, cum qua contuli edit. Basil, Ao. 1542. factam a Gemusaeo, est in bibliotheca mea Editionis Latinae Venetiis apud Ben. Benalium ab Hier. Suriano curatae Ao. 1502. Pars secunda, quae 37. volumina continet; itemque quintus tomus Graecorum op. a Gemusaeo publicatorum An. 1538. Interpretum elenchum dabo, si voletis, alias. Montani pene omnia habeo, qui de Galeno omnium optime meritus esse videtur. Pervicaces vero typographos, quibus persvaderi neqvit, fore emtores qui sumtus istos refundant; fortasse noverunt, quam rem hodie agant medici; ne centesimum esse cum Hippocrate et Galeno, plerosque omnes pervolitatis infelicibus Compendi is ad Vitalem Philosophiam et medicinam, quae artem brevem promittit,


page 16, image: s016

ad Crollium, Poppium, Beguinum et alia infesta genuinae arti medicae nomina ferri; quorsum evenient isti [gap: Greek word(s)] Cum de morbis materiae et formae Fernelium et Argenterium examinabitis, etiam in Freitagium Groeningensem Professorem, qui Sennertum nostrum cum suo hyperaspiste Sperlingio conculcavit, incidetis; Is vero cum suis [gap: Greek word(s)] est. Video Conerdingio fuisse aliquando familiarem. In ista Controversia a Sennerto profeci; quin et e Sanctorii l. Octavo methodi vitand. errorum, nuper admodum lecto, nonnihil. Quam Variae meae varie patiuntur? Typographi nostratis aedes nescio quid contagii infestare coepit, diffluxit igitur familia, et ego de septem Rhenanis periclitor. Quaero autem alium Lipsiae, qui pertexat; modo censurae Scholarum non impediant, quas semper iniquas experior. Valentinus Zimmerus, quem VOS novisse scribitis, avunculus mihi fuit; ejus filia unica Ioh. Fridio nupserat; neptis itidem unica in conjugio Danielis Hofmanni, Senatoris, nî fallor, Gothani, viri, quantum e crebris ejus ad me intelligo, optimi hodi que vivi. [gap: Greek word(s)] . Non putabam, Cl. Hofmanne, me defungi rite cultu Vestri et adfectu in Vos meo, si tuissationibus tam illustre nomen [gap: Greek word(s)] detererem. Si pro Latinis haberi non fertis [gap: Greek word(s)] ; at habetote saltem pro Atticismo, ut jubent Grammatici, imo civilitati et passivo [gap: Greek word(s)] rescribite. Iste vero non facit apud me, quo minusnegotium mihi esse cum viro bono cogitem. Imo vero scio, me sic cum omnium, quantum est, doctissimo, gravissimo, optimo, et qui devenerationem nostram omnem supergrediatur, colloqui. Comm. ad ll. de usu part. no. 421. dicitis naufragos depingi curâsse casum suum, et ita docere oculatissimum Casaubonum ad sat. 1. Persii. Non dissimulandum, puto, fuit e vetere schol. Fuvenalis ad istudsat. 14. naufragus assem dum rogat, et pictase tempestate tuetur, haustum esse. Ecollo autem dependentem gestabant tabellam, in qua casus sui historia depicta esset. Vidi mendicos cum similibus, et Metis unum primae classis, qui historiam, sive parabolapotius est, Lazari ante fores divitis epulonis elegantissime pictam praeferebat. Accipitis hâc vice tres in Variis meis quaterniones, reliquis nuper missis jungendos, de subsecuturis videro. De obitu celsissimi Principis Ducis Saxoniae, Joh. Ernesti, puto inaudivistis: Ejus sepulturae dies ab hoc tertius Isennaci condictus est: ipsa vero regiuncula ad Altenburgenses nostros divisionis


page 17, image: s017

cum Vinariensibus habitae jam-olim vigore devolvitur. De Conrangio Helmstadiensi Prof. dispiciam; pauci e nostratibus eo commeant, hôc praesertim tempore, quo motus in inferiore Saxonia recrudescere [gap: Greek word(s)] . Uterque exercitus, Caesarianus et Electoralis in citeriorem Albis ripam a Sveco conjectus est; iste vero totam Marchiam inundavit, occupato etiam Berolino, et quantum conjiciunt, Lusatiam, Silesiamque proximas adgredietur. Optime valete et adfectum mihi vestrum perennate. Scr. Altenburgi pridie Terminalium Christianorum Ao. 1638.

Cultor Vester [gap: Greek word(s)] .

EPISTOLA V. CASP. HOFMANNUS. TH. REINESIO S.

MIrifice me torquet silentium tuum, mi carissime REINEST. An perierunt literae veltuae vel meae? Meas Jenam perlatas esse scio, et scribit D. Slegelius, se amandâsse occasione certâ Altenburgum. Cum enim obliteratum esset nomen bibliopolae Lipsiensis, cui meas ad Te tradi volebas, coactus sum ire hanc viam. Interea cum minister Dn. Joh. Viatis jusserit tabellionem meum, ferret ad aedes heri sui, si quid haberem ad Te, jam eligo istam viam. At, ô mi REINESI, vide quam amplum vulnus, [gap: Greek word(s)] ad vitalia usque penetrans inflixerit mihi DEUS meus. Non teneo lacrymas, cum cogito beatissimum finem vitae puellae amabilissimae filiae meae. Propterea sum in ordine illorum, quos D. Paulus 2. Cor. 6. describit, [gap: Greek word(s)] . Quid enim? lustentat me spes resurectionis. Scias autem velim, non esse me instrenuum in officino, sed usque cogitare de splendore VERITATIS amplificando. Hoc fine cogito Helmstadium mittere Dissertationem de morbis formae et materiae, quam Tibi inscribo, occasione captâ e Variis tuis. Nisi grave est, quaeso, satisfac desiderio meo. Jam demum intelligo ludicrum tuum eruditum super collatione de Anima. Quaeso Te conjice in versus et adcommoda


page 18, image: s018

Rejectaneis, quae missiturio Helmstadium ad eundem typographum. Est opusculum similiter parvum, in gratiam Fernelii et Argenterii paratum, in quo oppugnatur futile dogma de morbis formae et materiae, depromtis telis e pharetris Soneri, Planeri, Montani, ne mihi soli nasum tribuere videar. Arma, virumque canes; stipatum jam tribus triariis. Sic valeas et vivas optime, mi REINESI. Scribo Altorfii 18. Jan. 1639. quem Tibi quam felicissimum decurrere cupio.

EPISTOLA VI. CASP. HOFMANNUS D. TH. REINESIO S.

VEl tandem incipio agnocere diuturni silentii tui causam, mi REINESI. An ergo adeo irritabilis es, ut ad unam alteramve amici vocem exilias. Sed satis eorum: posthac quovis Stoico severior ero. Jam hoc tantum quaero; de aliis alio tempore. Constitui in publicum ejicere Rejectanea mea de morbis formae et materiae et Tibi dicare: gratane habebis? grata, inquam, non munere, de quo nunquam cogitavi: sed animo. Habeo enim prae oculis D. Rugerum, Consiliarium Isennacensem, cui inscriptio Thesium medicarum Ph. Scherbii vulgatarum Ao. 1614. tam molesta fuit, ut pene solverit amicitiam. Deinde, placetne parsimonia mea in titulis? Huc me ab adolescentia traxit mens ab omni suco aliena. Tum vero Scherbii illud, usitatum ei in albis, quae vocant, simplex duntaxat et unum. Jam Pathologiam parvam paropro Slegelio Jenense, cui aliter adplausurus non sum, quam hoc modô. Tu si quid amplius vis, dic sodes. Minoris enim hodie vaeneunt tituli, quam credas. Neque cum Freitagio, neque cum quovis alio recentiorum negotium mihi est, sed cum ducibus tantum duobus Fernolio et Argenterio. Sed nec manum movere velle sententia stat, si quis [gap: Greek word(s)] illorum surgat. Epigramma si addere voles, gratum erit: sin. Nam cum Hipp. [gap: Greek word(s)] . Bene vale, mi carissime REINESI. Scribo in magno luctu, de quo in nuperis, AltorfI. 25. Jan. 1639.



page 19, image: s019

EPISTOLA VII. THOMAS REINESIUS CASPARI HOFMANNO S.

CL. Hofmanne. [gap: Greek word(s)] ; Ita me perculerunt eae, quae domum Vestram funestatam fuisse nuper nunciant hisce Idibus Februariis. Vellem sane, quae velletis; sed [gap: Greek word(s)] , ut ait Socrates apud Platonem in Critone. Hic est magnus animus, qui se Deo tradit: Hoc erit [gap: Greek word(s)] , in quo sapientiam constituęre sapientum primi, Eam in VOBIS non requirimus, sed reperimus et admiramur. Lugete; [gap: Greek word(s)] . Vivit filia vestra, superato hoc vitae somnio, veram et ad quam nata fuerat, vitalem vitam. [gap: Greek word(s)] . Et adfligemus nos porro, lamentabimurque beatiffimam defunctae sortem vel ignorantes vel invidentes? Absit a nobis vel nescire coelestis [gap: Greek word(s)] et inenarrabilia bona, vel nostris de iisdem, quae tota mente suspiramus quotidie, non ex animo gratulari. Sed issa feralia [gap: Greek word(s)] : sufficit tristibus stricta narratio. Omnem causam querelae de cessatione me semper VOBIS praecidisse, scitis; scribamque qvantum licebit, etiam posthac creberrime: Si quid meas morabitur in itinere, quo minus pro expectatione accipiatis, de eo non tenebor ego. Quod mihi opusculum vestrum de morbis formae et materiae dedicare decrevistis, non audeo repugnare judicio vestro, cui omnia mea subjicio, neque detrecto habere quam acceptissimum; sed onerabitis me invidiâ, scio, si studium in me Vestrum tam honorifica compellatione in publico fueritis testati. Operam imo lusum epigrammatis, quod desideratis, non gravabor; et eccum aliquod; sed macilentum ut omnia pene mea per has hyemes a trepidatione


page 20, image: s020

universali (imminet enim Mifniae exercitus Svecicus, in vicino Archiepiscopatu Magdeburgico vagans cum liberâ, defensores [gap: Greek word(s)] .) in obtestatione familiarium fugam meditantium, in planctu omnium.

Quis novus hic nobis pro VERO SIMP LICE miles?
Quis gradus in pugna? quis status? arma Viri?
MATERIAE MORBOS et FORMAE Gallicus Ajax
Cuderat, et facti grande [gap: Greek word(s)] tulerat.
Ast hominem vanis, fas sit modo dicere verum,
HOFMANNUS vidit ludere phantasiis.
Vidit, et ingemuit: MONTANE, PLANERE, SOHNERE,
Pugnastis: fessis, mittite, [gap: Greek word(s)] ero.
Fecit: difflari, ceu stridula farfara, Galli
Allobrogesque volant fumus et umbra logi.
Quisquis in hunc posthac incurrerit Hectora, risus
ENTELLUS caveae totius unus erit.

D. Rugerum, cur adeo moleste tulerit inscriptionem thesium Scherbianarum non penetro; ita hebes sum; itaque neque imiter. Certe quod parce nominatus fuisset, immerito questus fuerit. Placet autem mihi ista [gap: Greek word(s)] , soleoque itidem ad ista titulorum [gap: Greek word(s)] vel horrere vel ridere. Ut redeam ad primas Vestras, versum [gap: Greek word(s)] . dicenti esse [gap: Greek word(s)] Orphicorum, quae Theologiam gentilium omnium vetustissimam, castissimamque continent, adsentiri velim. Eum expressisse Platonem in Critone putem, cujus ista nectarea verba: [gap: Greek word(s)] . Alter, de quo quaerebatis, in dubitato Timonis Phliasii est; e cujus sillis Aristocles in octavo [gap: Greek word(s)] , istum et hos praeterea producit apud [gap: Greek word(s)] . 14. [gap: Greek word(s)] . c. 18.

[gap: Greek word(s)]

i. e. interprete Fr. Vigero; sive Gaza est:

Vos genus infelix, nostraeque infamia vitae
Nec nisi venter iners, dubie ex certamine ficti.


page 21, image: s021

Qvippe isti sensis pleni mendacibus utres.

Extant ii et apud Theodoretum [gap: Greek word(s)] : sed in secundo diversâ lectione, [gap: Greek word(s)] . quos ita reddidit Adr. Jun. Cent. V. adag. 28:

Quae Vos seducunt rixae, vel qui blaterones?
ah, ventosi utres, quos implet opinio inanis!

Recenset eosdem quoque inter Timonica H. Stephanus l. de parodiis et in Poesi Philosophica, sequitur autem lectionem, quae apud Theodor. est. [gap: Greek word(s)] . Ego praeferam eam, quae apud Eusebium, ideo quod Timon versum Empedoclis [gap: Greek word(s)] , qui talis est citante Clem. Alex. l.3. Strom.

[gap: Greek word(s)] ;

Ad Galenum vestrum pertinet, ejus [gap: Greek word(s)] a vetustis Latinis interpretibus inscriptam fuisse Articellam et librum articellarem. Didici hoc e Scal. in 1. de plantis; Hoc VOBIS indicare volui; Vos me vicissim docete, quid libri sit, quem Abenrois Apala daapala (ita expressa sunt haec ap. Scalig. l. d. edit. Crispin. Ao. 1566. f. 18: Marp. Hartmanni Ao. 1598. p. 43.) inscripsit. Non sunt hoc loco [gap: Greek word(s)] quos consulere possim. Accipitis nunc sex quaterniones in Variis meis ex officina Lipsiensi; sed in quibus tot pene flagitia typographi, quot paragraphi. Cogor igitur et hunc mutare alio, si pote, tolerabiliore. Electoratus Saxon. et archiepisc. Magdeburgicus ab exercitu Svecico ductu Bannieri incurritur; Zviccavia in nostra vicinia arcte obsidetur, et Ducatui hinc extrema quaeque imminent. DEUS nostri misereatur, et avertat ista intolerabilia, foeda et abominanda Ferunt expugnatâ Zviccaviâ copias Svecicas Egram ituras esse, alii Fribergam et Dresdam ipsam petituras conjiciunt. Lipsia summe periclitatur rebus in Voitlandia e voto consectis. Unde non potur hasce inde, sed Jenâ per Slegelium ad Te curare. Optime valete, et pie prudenterque elugete. Scr. Altenburgi 14. Febr. Ao. 1639.

EPISTOLA VIII. CASP. HOFMANNUS TH. REINESIO S.



page 22, image: s022

QUae sub exitu superioris anni ad me scribis de moribus malcfeiatorum quorundam, mi Reinesi, probo vel ideo, quia in eadem tecum nave sum, quod tanto mihi molestius est, quo verius est quod meo beneficio sunt isti, quod sunt. Hanc ob ingratitudinem ipsorum tractim illos tango in epistola ad Te praeliminari in Rejectanea mea, quae his diebus Helmaestadium ibunt. [gap: Greek word(s)] meam in Aristotelis familia agnosco. Explicationem Scaligeri de lauru et baculis, pronus accepto. [gap: Greek word(s)] aviculam semper credidi esse illam, quam goldammer Turingi nostrivocant. Polluci tribui Liguras, quod persvasum haberem, [gap: Greek word(s)] esse leg. idque duce et autore Rhodigino. De GALENO jam vix amplius cogito, postquam eo miseriarum redacta est Europa, ut nulla librorum commercia sint. Jaceat igitur isthinc, defendat se ipsus a tineis, si pote, mures abigam ego [gap: Greek word(s)] . Estjam in convictu meo DD. Theodoricus Connerdingus, qui in Gallia vidisse se ait, inchoatum quidem satis feliciter Galenum Graecol. sed neglectum jam penitus, ob defectum sumtuum. Nihil a. in eo praestitum, quam quod typorum errata correcta sunt. Idem mihi Slegelius quoque noster dixerat. Lalamantii correctiunculas in Gal. habeo, et scio quid minatus sit: item Editionem antiquam Venetam Ao. 1502. Cornarii Basileensem primam Ao. 1542. habeo etiam, et quidem interpunctam manu ipsius Cornarii. Hinc facta est altera Ao. 1549. ut gloriari possim in una editione habere me duas. Possideoquin etiam tertiam Ao. 1562. De luctu meo domestico quae scribis, verissima sunt. Quomodo feram, et quam beate Illa excesserit hoc vitae somnio, ut tute vocas, intelliges ex adjunctis. ô contingat mihi similis [gap: Greek word(s)] . Rejectanea mea, de quibus dixi, paucos intra dies asportabit hinc CL.V.D.D. Tneodoricus Connerdingus, Hermanni, primum Brunsvicensis, deinde Schaumburgensis medici filius. Hujus Hermanni frater fuit Caspar ille, Medicus Hildesheimensis, D. Peuceri Ao. 1573. Witebergae auditor, ibidemque promotus. Hunc Theodoricum ego magni aestimo ex conversatione aliquot dierum. Qvid istuc vero est, quod Arabem me esse jubes? Ostendam verba Hakspano nostro, qui in literatura Orientalium plurimum valet, easque linguas hîc cum summa laude docet. Ecce autem dum haec scribo, supervenit adoptivus meus Dn. CHRISTOPHORUS-ADAMUS


page 23, image: s023

RUPERTUS, ex uxoris sorore nepos, Histor. P.P. successorque Virdungi, adolescens doctissimus. Is legit Varias tuas, et admiratur Virtutes tuas. Quare salutem impertit, et in amicitiam propter me recipi expetit. Bene vale, et bene age, mi Reinesi. Scribo ipsis Cal. Apr. 1639.

EPISTOLA IX. THOMAS REINESIUS CASP. HOFMANNO S.

DIsparuęre tandem nebulae, quas Sveci his locis induxerat; pauci praesidiarii Zviccaviam insident et Chemnitium; Bannierus cum exercitu in interiora Bohemiae ad sontes Albis usque processit, et tributariâ redditâ utrâque Lusatiâ et Silesiae quibusdam partibus, quantum audio, impune grassatur longe lateque imperitans; Caesariani aegre tenent Pragam; fere est ut inclusi teneantur. Lipsiam tuentur Electorales. Rumor est obsessuros castellum Halis imminens et Mansfeldiam, Erfordiaeque minariidem: Quibus ita vertentibus de conditione nostra facilis VOBIS erit conjectatio. Ego tamen istos fluctus satis graves et periculosos enatavi salvus: quod fecit DOMINUS. Reiectanea vestra quam videre desidero? facite ne cum spe mea frustra sim. Cum de Galeno non cogitaturos Vos amplius dicitis, lapides loquimini, qui cerebrum mihi excutiunt; deprecor autem hanc propositi pertinaciam: Commentarios ejus in secundum Epidemiorum, quos laudat ipse comm. 2. ad 6. Epidem. t. II. et 27. inter deperdita habitos hactenus, sed quos a quodam Sozomeno J. U. D. Latinos factos edidęre Venetiis, an vidistis? an Graecorum quisquam veterum meminit? Frequenter fit, ut canes incurrentes abigendi mihi sint, velim igitur vestrose Juvenale baculos galbineos porrigatis. Connerdingi. m et Rupertum vestrum mihi, quaeso, conciliate, nihil mihi jucundius, qvam in tam illustribus amicitiis vivere et mori. Quid cum Variis meis hoc trimestri factum fuerit, videtis: excusi sunt quaterniones novem, quos nunc accipitis. N. N. nondum convenire potui, quod fere semper absit peregre, et continui


page 24, image: s024

periodorum mearum labores pene excludant ejusmodi salutationum officia; efficiam tamen ut de voluntate vestra resciscat. Optime valete et amorem vestrum mihi perseverate. Scr. [gap: Greek word(s)] 20. Jun. Ao. 1639. Altenb.

EPISTOLA X. CASPAR HOFMANNUS THOMAE REINESIO S.

BEâsti me responso tuo, mi Reinesi! Diu enim in metu fui, ne suror militis Lipsiensis tibi quoque calamitosus esset. Talia sunt haec tempora, qualia Romae sibi fuisse Gal. ait, cum vitam leporis viveret. DEUS novit quando vel tandem reditura sit pax Germaniae, jam annos viginti et ultra conculcatissimae, quod de nullo unquam bello civili scriptum dictumue inveniunt historiarum periti. Nos in isto Bavariae angulo, quae DEI benignitas est, pene securi vivimus. Pene dico: quia Bavarus nullis parcit molitionibus, ut cogat nos sub jugum suum.

Abs Ruperto meo en Tibi et literas et chartaceum munusculum. De Rejectaneis quid siat aut factum sit aeque scio ac tu. Dedi illa Helmaestadium perferenda ad Conringium nostrum per Connerdingum, moventem hinc circa fetias Paschales: hem tibi autem, ab ęo tempore nejota quidem habeo. Scripsi autem ante mensem, et indies exspecto responsum. De GALENO quid stomacharis? in istis tumultibus et rapinis, quis nostrűm est, qui libros emere possit? praesertim [gap: Greek word(s)] istos? Cum anno ad me viseret amicus quidam inde usque ex Italia, N. regis legatus ad Caesarem, mox atque salutem dixit, Ecquando, addit, tu nobis Galenum dabis? Quam primum Tu mihi typographum, reddebam. In istis enim intemperiebus et literae et literati dudum perięre. Hoc tuum, tuique similium officium erat, exstimulare reges et principes, ne per eos stetisse videatur, quo minus barbaries nos occupet. Ho, relpondet ille, in nostra aula nihil tale cogitatur? quin bibimus etc. Commentarii in 2. Epid. a Sozomeno versi, vix sunt Galeni. Retuli ego tamen in tribum suam. Scidam ab Hackspanio nostro, en tibi! est bonus et commodus convictor meus, antequam uxorem duceret. Si voles cum illo conversari


page 25, image: s025

de his talibus, non abnuet spero. Est enim assiduus et accubuus libris, quorum copia illi abunde est. Ecquando autem sinem sortientur Variae tuae? Accepi his diebus, sed sine die et consule, sex quaterniones, pro quibus gratiam habeo, [gap: Greek word(s)] , si qua pote. Fortassis ubi Pathologiammeam parvam Jenâ habuero, ubi Reiffenbergerus promisit publicationem ante mundinas Francofurtenses. Conjiciuntur jam in mundum Animadversiones meae in Comitem Montanum de Morbis, Erasti Anatomen contra eosdem libros, nec non Ant-Erastica ejusdem Montani. Liber est mediocris, fortassis phil. 24. pro quibus utinam in venirem typographum! post absolutos fere libros Institutionum quatuor (in quibus [gap: Greek word(s)] refutantur septem Institutionistae.) Post-curas meditor in Galenum, tu puta, farraginem Variarum observationum post perfectum opus Gal. mihi natarum. Nimirum grandia conamur tenues! Ego vero id facio ideo simul ut oblectem senectutem hanc sordidam et morbosam, simul ut inserviam DEO in excolendis bonis autoribus. [gap: Greek word(s)] . Addidi imaginem meam nuper adeo Argentinae excusam, inqua quid velis esse herbae vetonicae additae. Tubene vale, et bene age, mi Reinesi. Scribo AltorfI, Cal. VII bribus 1639.

Excellentissime Vir,

Quid sit apud Scaligerum Apaala daapala, non satis liquet. Librum esse conscriptum ab Auerroe, textus Scaligeri loquitur: sed cui tandem ille visus? ac quid verbaista sonant? Visus citra dubium, pauculis: apud nos quippe Arabum libri rarissimi juxta carissimique sunt, quos tamen alias magno numero extare auctor est Erpenius oratione 2. de lingua Arabica p. 65. seq. quem, si voles, evolve. Extat catalogus librorum Erpenii bene-longus, a Vossio editus: is impressos et manuscriptos Arabum codices complures exhibet; Apaala tamen Daapala nusquam offendi. Caeterum voces hae, aurium nostrarum judicio satis barbarae, quid sibi velint, ita accipe. Apaala pluralisest, notat effecta vel effectus causarum. Dapaala a. vitiose scriptum, pro Taapala quod notat ab eadem radice actionem et passionem mutuam, ut ille sit titulus libri: De effectu actionis et passionis mutuae. Atque haec expositio satis convenit cum iis, quae Scaliger


page 26, image: s026

ex eodem libro adducit. Quod si vitium esse neges, fateor ignorantiam meam. Extat quidem alia expositio, ut scil. Apaala derivetur aradice atque Dapaala est Oleander Avicennae, uti Schindlerus exponit: ut titulus sit, Effectus Oleandri. Hoc num Tibi atque aliis magis probetur dispicies. Sane ex iis, quae Scaliger adducit. pauca de libro nobis constare possunt. Theodor. Hacspan, mppr.

EPISTOLA XI. TH. REINESIUS CASP. HOFMANNNO S.

MAturius respondere Vestris de Cal. Septembribus, quod volebam maxime, morbus prohibuit, quô Cal. Octobris invasus per dies viginti miserrime fui adflictus, ade oque ut amici cogitarent de inferiis, et ipse de vita inciperem dubitare. Superveniebant enim capitis dolori atrocissimo, ex eo genere, quod passionem galeatam vocant, quô plane obsur descebam cum dispositione febrili, narium contumacissimae siccitati, fauciumque ariditati, vigiliis et inqvietudini extremae, signa imminentis paroxysmi, sive apoplectici, sive epileptici. Enatavi tamen utcunque DEI beneficio, quod exacto vigesimo, cum cucurbitulas sub utraque aure adfigi, et per dorsi longitudinem deripi aliquoties jussissem, per sputationem crisin moliretur natura; ausim dejerare, me intra decendium hoc quindecim libras liquoris, plane similis ei, quem alumen alboribus ovorum conqvassatis solutum reddit, primum spumosi candidi, tum maximâ parte in aquam glutinosissimam abeuntis ore rejecisse. Iste ptyalismus necdum remisit; uti nec sonitus varii in auribus, qui hactenus ab annis pene quindecim me reddiderunt sinistrâ [gap: Greek word(s)] , et exterius accidentibus obstiterunt. Forestus l. 14. obs. 14. similis febris acutae per sputa solutionis meminit. Istam vero calamitatem pertinacissimis lucubrationibus, capitis muniendi neglectui, et tumultuariis per saxa, per ignes intempestis noctibus stridentibus Austris et Coris, itineribus debeo; aliquid etiam patrârunt [gap: Greek word(s)] justo familiares nobis, qui saepissime meliora soimus probamusque, deteriora sequimur. De genero Vobis gratulor et familiae. Dn. Ruperti, de cujus


page 27, image: s027

literis et chartaceo munusculo ajebatis nihil dum accepi; versus ejus docti sunt, et sapiunt [gap: Greek word(s)] , quo delector, antiquitatis. Cl. Hakspano de inscriptione libri Aben-Rhois apud Scaligerum adsentiar tantisper dum succurrat melius; non enim desinam scrutari. Variarum mearum libri tres priores prodibunt, spero, proximis Francofurt. nundinis; restant excudenda tria capita, decem fortasse quaternionum; tum Indices. Ajunt NN. adversus me aliquid parturire, et propterea quidam illic triumphum parant; Ego vero nondum abjeci clypeum, nec abjecturus sum. Quae enim in Variis contra Adversariorum scriptorem sensi, iis nemo sanus obloquetur, scio; sunt ejus praesertim citra medicas materias [gap: Greek word(s)] istae inexcusabiles, et plusquam manifesti errores. Reiectanea vestra ecquo rejecta latent? Bertramus noster conspectâ effigie vestra, ignorans dum cujus esset, Hem, ajebat, quis iste [gap: Greek word(s)] , Germanâ facie, habitu, virtute seniculus? cognito, Hofmanni esse, etiam exosculabatur. Hâc occasione accipitis tres quaterniones Variarum, et aliud quoddam [gap: Greek word(s)] meum lingua populari de Pestilentia, quod ut examinetis summopere expeto. Optime valete et salvete. Scr. Altenb. 6. Nov. Ao. 1639.

EPISTOLA XII. CASP. HOFMANNUS TH. REINESIO S.

MAle sit isti Atae, mi Reinesi, quae Te tam atrociter tractavit! Audi vero, si placet, non dissimilem morbum, qui Ao. 1628. mense Sep. me invasit. Obieramus visitationem pharmacopolii nostri, et admôram ego naribus meis multa odoramenta. Cum a meridie coepit torpor quidam corporis et animi, connivebam potius qvam dormiebam, mens non satis constabat. Nox tota eadem, ut et dies sequens. Tum vero incepi et vomere, et dejicere pituitam lentam viscidamque, quae sensum praebebat sui q. pertranseuntis lardi, et apparebant in excretis frusta albicantia, digitali longitudine et latitudine. Sitis erat magna. Appetitus prostratus. Quae coactus sumebam, per vomitum subito redibant. Ego in lecto jacebam tanquam dormiens, sed non dormiebam, variis interim somniis divexabar usque ad quartam


page 28, image: s028

noctem. In hac somnia omnia erant de hominibus candida indutis, circa lucem videbar mihi videre molitorem parvulum, sublatâ manu claraque voce intonantem, [gap: Greek word(s)] . Interim singulis pene quadrantibus mingebam tantillum et sensim redibat mens. Quid fit? Die jam exorto videt uxor matulam, et exclamat, Misericors DEUS, quid hoc rei est? Quid rei? ajebam ego. Lac minxisti hâc nocte refert, et cum voce porrigit mihi vitrum Medicum. Inspicio, admiror et dubiae uxori in aurem dico: Meliora spero: quia et ratio mihi constat. Haec adventanti Archiatro meo dum narramus pariter et ostendimus, dubitat ille, an quidquam tale vacuârim? Quam vere heic jaceo, inquam, tam vere haec minxi. Ille vero amplius admirans, quod rationi consentanea loquerer, abiit dubius. Ego vero per DEI gratiam quotidie cum valetudine reconciliari coepi, sed non ante mensem solus incedere. Heic quid morbi? Exarchiater dixerat D. Hainlino, morbum soporosum fuisse. Quis vero, sodes? Coma vigil aderat quidem: sed tanquam symptoma, ex debilitate capitis. Morbus erat [gap: Greek word(s)] , h. e. in conformatione viarum laxiorum. Caput erat pars mandans. Ventriculus cum intestinis recipiens: e quibus quâ ratione ad renes venerit, dicere non possum, nisi si satis est Naturae nomen aut potius DEI manus, dirigens opus. Jam tuus morbus quis erat? idem; qui meus, nisi quod pars recipiens fuit alia. De voto nuptiali et ago et habeo gratias. Ruperto meo non est major cunctator in Europa. Monebo, quod feci hactenus studiose. Sedô dolor, quid dicam, aut non dicam? Post tot caritatum mearum mortes, obiit etiam Isenaci nepos meus JOH-CASPARULUS, cujus anima sit in benedictione. Rogo Te versus aliquot, ut amplius confirmer in illo, SIC DOMINO PLACUIT: De Variis ad finem properantibus duo moneo, praemissâ gratiarum actione pro his quoque tribus philuris. Alterum, cum miseris aliquando duas philuras emendatas; Ego vero junxerim inconsiderato prioribus: quaeso te, ne graveris indicare, quae probes, quae improbes? Alterum, cum Connerdingus et Conringius (ita mihi persvadeo) non possint audire apologiam meam Socraticam, occupati quippe ab adversariis meis: libertatem illis feci imprimendi Rejectanea cum sola et nuda dedicatione. Ne tamen [gap: Greek word(s)] sim, commodius fore putavi, si illa ponatur ante Indices, tanquam responsoria ad illa, quae scribis.


page 29, image: s029

Hanc in rem sumtus me facturum, spondeo meâ fide. Ultra enim philuram non procedet. [gap: Greek word(s)] noli pavere. Aeque homo est ac ego. Ego etiam tango illum strictim in Post-curis meis, quas nunc molior. De Pestilentia tua videro his diebus, si DEUS volet. Gener meus ante hos, nescio quot, annos emisit etiam tale quid, quod valde probum apud me est. Ampl. et Consultiss. D. BERTRAMUM officiose saluto. Quid? si non sine salute mea icona ostendas etiam Nobiliss. Dno. Bunavio, quem ego familiariter novi heic. Quid? vivitne et fatali vescitur aurâ comes ipsius fidissimus per varios casus, per tot discrimina rerum, D. ADAMI? sed jam finio. B. V. et bene age, mi Reinesi. Scribo AltorfI, ingressus ante octiduum annum aet. 68. 17. Nov. 1639.

EPISTOLA XIII. CASP. HOFMANNUS TH. REINESIO S.

ENecas me, mi Reinesi, diuturno-nimis tuo silentio! Atque utinam non sit ex alia causa, quam turbis bellicis! Desideravi hactenus extremum Variarum tuarum, quod minabaris in proximis, ut vel tandem frui mihi liceret voluptate illa, quam diu animo praeconcepi. Nam ex istis dissolutis scopis (intelligis quid velim?) fastidium potius capio quam solatium. Helmstadienses hactenus ludos me fecerunt: verum ego morae impatiens repoposci Rejectanea, quae afferet, spero, brevi studiosus quidam nostrâs. De his cum epistola praeliminari, aliud statui, Velle scil. seponere opusculum ipsum: epistolam autem (nisi secus tibi videatur) adjungere Variis tuis. Ita enim minus invidiosum mihi fore putavi, si ab alio ederetur, eo sc. ad quem privatim et populariter sit scripta: Non quod vel diffidam causae meae, vel metuam odium, quod parit Veritas apud malos, sed ut tutius eam inter spicula venenatarum linguarum. Tu vero noli imaginari tibi, velle me premere te sumptibus. imo vero solvam ego impressori pro philura ista. Quaeso te valde, ubi miseris umbilicum istum operis tui vermiculati, significes simul quibus notis discernere debeam philuras duas posterius missas a spuriis duabus, quas ipse damnas? Ipse


page 30, image: s030

enim tum incuriosior, nisi in aliis occupatior fui, conjeci in unum acervum omnia. Nescio an audiveris de Comoedia, quam agit Venetiis Caecilius quidam Folius, Anatomicus, ut videri vult, cum aliis Medicis! invenit in sexagenaria redapertam anastomosin Venae-arteriosae cum Arteria-magna, et hanc vult viam esse sangvini e dextro ventriculo in sinistrum transfretando. Heic VVeslingius et Aromatarius, Botallus hoc ante te scripsit: neuter vestrum novit, Galenum ante tot secula prodidisse, sed addidisse, Obliterari demum. Sunt qui vocent illum ad intemeratos judices, oculos, ut palam convincant. Vellem adesses mihi, ut ostenderem tibi scripta super praelio isto caprino! Ego hoc scire cupiam, quo morbo laborarit vetula ista, ut dispicere possim, ecqua necessitate coacta natura dissuerit hanc sutur am, ut sic dicam. Neque n. frustra hoc factum esse, credibile est, argumento, quod venam umbilicalem recludit fere tum, cum aquae hydropicae urgent. Sed dimitto te, ubi repetivero votum meum, Libera me metu quantocyus. Sic bene tibi sit, sic pergere possis alacer in susceptis laboribus tuis, toti orbi literario utilissimis. Scribo Altors I. 12. Apr. 1640.

EPISTOLA XIV. CASP. HOFMANNUS TH. REINESIO S.

SUperioribus diebus scripsi ad te, mi Reinesi, sed quia audio literas illas etiamnum haerere Noribergae, volui uti hac quoque occasione. Rogavite, et rogo etiamnum duo. Alterum, mittas ad me, quae supersunt in Variis, philuras, ut tradere possim bibliopego. Alterum, significes, quid tibi consilii sit super epistola praeliminari Rejectaneorum. Nam quia Helmstadienses nolunt imprimere Rejectanea propter epistolam, in qua nimis arci sale defrico mores [gap: Greek word(s)] sibi ipsis dictorum; sit autem vel maxime e re mea, non praeteriri silentio ea, quae jam publice de meis moribus leguntur: Optimum factu esse putavi, si a te vulgaretur epistola illa, tanquam a te sine praescitu meo, edita. Quia enim illi hoc agunt, ut in numerum reorum


page 31, image: s031

me redigant; ego vero innocentiam meam probatam cupio omnibus bonis: vides quo me perpellat necessitas. Atque ut recte intelligas, Cupio impressam seorsim meo aere, sed non vendi seorsim, verum cum Variis tuis, positâ philurâ illâ in umbilico operis, sine ulla ad Lectorem praemonitione, sine ulla mentione vel in titulo, vel in praefatione. Ita enim minus patebo adversariorum telis. Haec volui. Saluto Ampliss. viros DD. Bertramum et Facium. Tu, mi Reinesi, bene vale et bene age in fatalibus istis turbis. Scribo AltorfI 26 Apr. 1640.

EPISTOLA XV. THOMAS REINESIUS CASPARI HOFMANNO S.

SErius officium facio, fateor: et fortassis intempestivo solantis ministerio refrico acerbam caritatum tuarum memoriam Tibi, Cl. HOFMANNE. Filiabus, quas amisisse dolebas, etiam nepos comes abreptus est. Ita nim. fit; nulla sola venit calamitas; [gap: Greek word(s)] , abyssus invocat abyssum, et miseriarum in hoc mundi theatro tum spectandarum, tum perferendarum non est finis. [gap: Greek word(s)] , exclamem cum Photio, [gap: Greek word(s)] . Sed quo feror? Luctum leniturus Tibi planctum de novo suscito. Revertor ad meipsum, et Te ut ad Teipsum redeas, hortor. Pruderare et medere [gap: Greek word(s)] . Forti sis animo virilique in sufferenda amarissima dissociatione et exspecta svavissimam redunitionem. [gap: Greek word(s)] et suavissima igitur certissimaque conventűs in coelestibus mansionibus spes omnem dolorem efficacissime mitigat. [gap: Greek word(s)]


page 32, image: s032

[gap: Greek word(s)] . Ea vero utinam propere nobis illucescat, et fatalibus hisce turbis finem imponat! Habes, mi optime HOFMANNE, debitum meum Tibi persolutum fide, qua potui, optima; et praeterea istos quoque versiculos, si legi merentur. [gap: Greek word(s)] intelliget quisque. Ego quidem eos ne relegere quidem volui, ne amplius displicere inciperent et dispungerentur.

Tertia funeribus Natorum, HOFMANNE, tuorum
Vulnera? ter factis vis, puto, major inest.
Non ea mortales fecerunt vulnera dextrae:
Haec tela e burgo coelite missa volant.
SIC DOMINO PLACUIT, qui quod vult cunque supremo
Jure quoque ut possit solus et unus habet.
Quid facias igitur? Nolito oppedere Fatis:
His etenim fatuum est opposuisse manus.
[gap: Greek word(s)] : triplici pro vulnere coelo
Te centena salus et medicina manet.

Quem Averroem adpellant vulgo scholae, ejus nomen integrum est Abual-Walid Mohammed, ebn Achmed, ebn Mohammed, eben Roshd: docuitque in Academia Maroccana auspiciis Jacobi, tertii ex Almohadis, post ejectos Almoravidas regis; obitum ejus referunt in a. heg. 595. Chr. 1198. sub tempora Ottonis et Phil. Impp. De ejus apaala taapala, sine praejudicio sententiae Cl. Hacspanii aliud habendum est; nimirum, Abu Hamed seu Chamad, uti eum adpellat R. Menasseh ben Israel l. 2. de resurr. mort. c. 15. Mohammed al-Gazali, Doctor Mohammedanus celebris scripserat librum titulo Hahaphalah, i. e. Destructorium seu Ruina, scil. Philosophorum. Ex eo citat Don Jsaac Abarbinel radice 3. de forma resurr. ejusque vera ratione, hanc sententiam, Deum de novo creaturum tunc temporis singulis hominibus corpora instar priorum, quantitate, qvalitate, temperamento, membrorum dispositione prorsus iisdem, sine additione vel deminutione, quae iisdem quibus priora animabus informentur, adeo ut nullare ab ipsis discrepent; cumque jam materiâ penitus instar prioris constent


page 33, image: s033

eademque prorsus anima, quae in priori fuerat, vere adfirmari eosdem numero mortuos resurgere. Huic scriptum aliquod suum opposuit acerrimus priorum omnium censor Aben-Rhois titulo Hahapalah altahapalah, id est, Destructorium destructorii: hoc ipsum est quod quaerimus. Convenit enim cum destructione sententiae Abi Chamad de materia corporum resuscitatorum, id quod ex Aben-Rhois allegat Scaliger, nim res materiatas in suis functionibus fatigari, cum materia semper meditari maleficium feratur, omnisque [gap: Greek word(s)] in creatis caussa sit; immo juxta eundem Aben-Rhois, subjectum contrariorum; quare et corruptionis. In corpora a. aliquando resuscitandorum ne quidem [gap: Greek word(s)] cadet ulla, multominus fatigatio vel corruptio. Fuit alioquin frequens cum Arabe isto sopho Scaliger; quod adparet ex Ex. 5, 17. 61. inprimis e 38. ubi de motű projectorum et violento. Dum in Historicis Graecis digerendis versor, et cuivis aetatem, qua possum, adsigno suam (sunt enim circa eas errores multi) subinde Poetae, Grammatici, Philosophi, Astrologi, cum quibvs vixęre, se offerunt. Veni ad Timonas, reperi primum Atheniensem, [gap: Greek word(s)] dictum, Aristophani Comico notum: secundum Phliasium Pyrrhoneum sub Antigono rege et Ptol. Philadelpho, Sillorum in ll. tribus scriptorem: tertium Nicaeensem, qui suos ad Sillos Phliasii commentarios Tiberio Imp. inscripsit, teste Laert. in Tim. Huic Vos Praef. Var. tribuitis, quod Arato, quomodo quis Homeri poema sine mendis consequi possit, quaerenti responderit, si in antiqua exemplaria, et qvam minimum correcta incidat: quod sane miror. Expresse enim Diog. L. l. d. ad Phliasium, quippe [gap: Greek word(s)] istud refert; et quomodo Aratus, qui Tiberio fuit trecentis annis prior, Nicaeensem agnoverit? Mel. Guillandinum in de papyro idem tradere de Arato et Tim. Nicaeensi, scio: sed decepit hominem [gap: Greek word(s)] et ignorantia temporum: hunc anne secuti estis? an aliud huic ulceri paratum habetis emplastrum? Nos hîc rumoribus de hostili incursione e pinetis vicinae Voitlandiae terremur. Non transibit nubes ista, quae jam pridem cogitur, sine procella et grandine; [gap: Greek word(s)] . DEUS protector noster misereatur nostri! [gap: Greek word(s)] . Nihil in ope humana, uti quidem res sunt, solatii: [gap: Greek word(s)] . Vale et Salve, [gap: Greek word(s)] . Scr. Altenb. 20. Apr. Ao. 1640.



page 34, image: s034

EPISTOLA XVI. THOMAS REINESIUS CASP. HOFMANNO S.

[gap: Greek word(s)] ! CL. Hofmanne. Expediti tandem sunt preli tricis Variarum libri tres priores, quarum exemplar jam accipitis, itemque supplendo alteri, quod olim accepistis, quaterniones initiales et finales, quot oportebat; unde facile videbitis, quas philuras A. B. velim removeri. Eos libros nisi melior a lectore affulserit, quam a typographo fortuna, judicaverim infelicissimos, et quos supprimere fuisset satius. Imo quia cum nondum essent, tantam invidiam mihi conflaverunt, quam concitaturi sunt, cum prospectare et in publico versari incipient, lividorum bilem? Sed ego praevidi talia, minus propterea offendar. Regnum hoc nostrum literarium agitatur meris factionibus; nihil fere candide et secundum veritatem decernitur: istas etiam VOS experiri non miror: sed quod ab amicis, indignissimum clamo. Qvorsum procedet ista Veritatis [gap: Greek word(s)] , quem vel favor vel odium erga profitentes sacit? Ita nimirum res omnium validissima subjacet voluntatibus hominum imbellium, et nisi his volentibus non vincit: [gap: Greek word(s)] ! Cum epistola vestra, quam primum miseritis, faciam quod vultis: Sed eam omnibus Variarum exemplaribus inserere non erit integrum; distr acta enim sunt pene ducenta; residuis potero, uti jubetis: Opusculum autem ipsum videre vellem prius: merito enim admiror Vestra omnia. [gap: Greek word(s)] isti, quorum stultum livorem experiri me oportuit, ut e Praefatione cognoscere potestis, super libertate mea jam non irascentur, sed furent; Verum accidet ipsis quod Ajaci, qui cum putaret se inter Graecos immanem stragem edere, in pecudes suas saeviit: usque adeo contemno istos [gap: Greek word(s)] musteos, qui reliquos omnes pro fungis habent et peponibus, nemini concedentes quidquam. Adparo jam supplementum libror IV. de historicis Graecis Gerh. Joh. Voss. Prof. Lugd. Batavi, seu verius Commentarium ad istos libros, qui et omissa suppleat, et [gap: Greek word(s)] indicet; tum Inscriptiones prodibunt, si typographum


page 35, image: s035

nostrum cum alio aequiore mutare contigerit. Quod de controversia inter Medicos Venetos super Viis, per qvas sangvis e dextro sinu cordis in sinistrum feratur, communicatis, gratum est; puto autem Folium istum qui in vetula reperisse dicit redapertam anastomosin venae arteriosae cum arteria magnâ et confidenter nimis et imperite id asserere. Qui enim scire potuit, fuisse in isto individuo unquam clausam? observavit enim Harvejus Londinens. anatom. vias istas vasorum educentium tam in hominum genere, quam in caeteris animalibus, non solum apertas esse, dum foetus edatur et respiret, ut voluęre reliqui: sed et per multos menses; in aliquibus per aliquot annos: et fortassis in nonnullis toto vitae tempore, ut in ansere, beccagine et avibus plurimis, mansisse tales, nunquam concidisse, disparuisse, exiccatas, attenuatas, abolitas fuisse (tot enim modis rem eloqvuntur Doctores) idemque in mure majore adulto invenisse testatur Exerc. de motu cordis c. 6. Deinde nescivit tantus Anatomicus, vasa, quae nominat, non per anastomosin, sed per canalem intermedium uniri: ubi deosculatio seu redaperta anastomosis alienum et improprium vocabuium est, etsi Vesalius et Pinaeus ita nominent. Fortasse sinister ventriculus in ista vetula non fuit excavatus, ut in Polono Lutetiae secto Ao. 1602. cujus cor, quia solidum erat, sine ventriculis, vasa circa basin admodum fuisse dilatata et remansisse anastomoses, quae solent esse in foetu, apertas annotarunt. Mihi hactenus in impeditissima ista doctrina satisfecęre, quae Caesalpinus l. 5. Perip. qv. 4. Viscerus de vero pulmonum in hominibus usu, Tisbingae Ao. 1580. habita Diputatione, et Vos libris de thorace et Comm. ad ll. de usu partium tradidistis. Harvejum, cui tamen collega suus Jac. Primirosius contradixit, et Galeni sententiam de transfretatione Sangvinis saltem tenuissimi e dextro sinu in sinistrum per septi foramina defendit, vestra sublegisse video, etsi dissimulet l. d. c. 6. et 7. Quia igitur nomini probare poterit Folius ille, canalem ab arteria magna ad venam arteriosam pertingentem unquam in vetula ista clausum fuisse; (potuit in ea ut in aliis aliquande consvevit, semper apertus esse, et propterea nihil adeo novi, et de quo se jactitet, reperit) non video cur soliciti esse velitis de morbo; cujus causa natura coacta fuerit cundem reserare. Dixerim, si talis reseratio, semel obliterati canalis in adulto contingeret, sive lente, sive


page 36, image: s036

subito, gravissimam in corpore hominis, maxime circa cor et respirationis instrumenta mutationem et repentinam mortem evenire posse; alterutrum enim horum fiet, ut aut pulmones insigniter laedantur, si nutrimento, quod per venam arteriosam ipsis subministrandum erat, defraudentur: aut cor graviter adficiatur, sangvine ad arteriam magnam per viam desvetam dudum confertim ruente, qui per ambages pulmonum in arteriam venosam transumi et ire in sinistr um debebat ordinarie: et quomodo cor non adficeretur, si sangvinem fervidum e dextro ventriculo qualitate aeris frigidi non imbutum, quod per arteriae asperae ramos in parenchyma pulmonum dispersos fieri constitutum est, recipiat sinister adhuc ferventior? [gap: Greek word(s)] multa etiam anatomici [gap: Greek word(s)] , genus jactabundum, qui ut theses suas novas, et conceptus plerunque vanos adminiculari et defendere possint, comminiscuntur reperisse in cadaveribus, quae a tot seculis Viri exercitatissimi non potuerunt, et sine quibus medicina pulcerrime stetit et factitata est felicissime, stabitque et factitabitur porro. Praeclarissima inventa sunt, quae seculum hoc debet Riolano, Asellio, Spiegelio, VVeslingio, VVirsungo, Plazzono, Harveo, Glissonio, Highmoro, Pecqueto, Bartholino, unique et alteri Germanorum, Belgarumque [gap: Greek word(s)] , debereque confitebitur posteritas grata, quod ea artem maxime illustrent, et rudes nonnunquam veterum [gap: Greek word(s)] perficiant. Sed quid ad ista sector novitius Folius? Ravidus argutos inter strepit anser olores. Ei non recte opposuerunt, Botallum eandem anastomosin vidisse: Botallus enim si recte percepit Viscerus Disp. d. [gap: Greek word(s)] . 26. et Laurentius meatum a dextra auricula ad sinistram ostendit, per quem Sangvis in sinistrum sinum ferretur: qui meatus a canali inter arteriam magnam et venam arteriosam medio diversus esse putandus est. Canalis enim ab arteria in venam arteriosam h. e. e sinistro ventriculo in dextrum fertur et adfert: meatus autem Botalli e dextro in sinistrum ferri et inferre dicitur. Jam quod observationi suae superstruit Folius, eo meatu ire sangvinem e dextro sinu in sinistrum, quam absurdum? Arteriae magnae usus et officium est exportare contentam in se substantiam, sangvinem spirituosum, alio unde etiam pulsat; huic autem quoad substantiam similis est vena arteriosa, adeo ut nonnulli dubitent, e cordisne ventriculo,


page 37, image: s037

an ab arteria aorta potius oriatur; itidem pulsans, et vas utrumque eundem sangvinem, arteriosum nim. [gap: Greek word(s)] vehit; similiter igitur exportationi dicata est haec: non ergo importabit e dextro in sinistrum. Per meatum Botalli sinister ventriculus vitalem spiritum dextro et sangvini ejus impertit, inquit Viscerus: at cum dexter ejusdem substantiae sit cum sinistro, et sangvis dextro tam caleat, quam sinistro, quid opus erat ei a sinistro communicari spiritum, quem ante habebat? Scribit enim Galenus dextrum non carere spiritu, et adpellat sangvinem venae arteriosae [gap: Greek word(s)] . De Caesalpino, quem merito magnifacitis, cui sangvinem partim per poros in septo, partim per medios pulmones in sinistrum ventriculum transmitti placuit, lubenter quaeram, cur non admittere velitis; apud me non est dubium, crassiores partes in alimentum septi abire; puriores ad pulmones a constrictione ventriculorum propelli; tenuissimum quod est per poros colari in sinistrum ad generandos spiritus vitales. Refrigerationis ratio, quam tantopere urgetis, quaeque necessario adserenda est, nihilominus reddi potest, nimirum sufficere si aer in ramos arteriarum laevium receptus sangvinem arteriae venosae juxta eas euntis temperet; hic enim ut pote copiosior in sinistrum sinum delapsus reliqvum paucum e poris septi illapsum eo promte alterabit habentem ad se symbolum; quippe ex eodem dextro ventriculo manaverat. [gap: Greek word(s)] . BERTRAMUS heu! noster fuit: habebitis brevi ejus funebria. Is sangvinem ex intervallo a mense Novembri anni praeteriti donec obiret d. 25. Febr. rejectabat copiosissime: praecesserat mense Octobri, me decumbente, subinde inusitata anxietas, et compressio cordis, quae et somnum interrumperet, et sedendo respirare cogeret. Mense anrequam obiret, observavi praecedere homoptysin pulsationem vehementissimam in thorace, quae et ab adstantibus lecto, etiam non attentis audiebatur; ego admotâ ad pectus ipsius aure in dextro quasi lobo fieri pulsum eum, qui [gap: Greek word(s)] et sonum a subito compresso et comploso linteo madido reserebat, deprehendebam: cessabat vel non sentiri amplius poterat rejecto sangvine et sigillato vase. Isti pulsationi, dum fieret, non respondebat pulsus, quem in carpo explorabam


page 38, image: s038

simul. Conjeci inde sangvinem a rupta vel dehiscente vena arteriosa evomi in bronchia, et metu graviore, quam quem tussis ferina, sicca, diuturna et atrophia notabilis intulerat, coepi angi. Librum articellarem, quem Scal. nominat, et de arte parva Galeni interpretatur, cognovi tandem esse volumen peculiare, in quod Hippocratis aphorismos cum aliquot aliis ejus opusculis, Avicennae aliquibus, Galeni arte parva, Rhase et aliis haud magnae rei convasaverant anteriores medici; Ejus tantam fuisse seculis barbaris autoritatem dicit Manardus ut quisque instar tabularum Mosaicarum id coluerit. Extat ejus editio Lugdun. Ao. 1515. in octavo, et Veneta Ao. 1523. in folio curata ab Hieron. de Saliis Faventino: utraque e biblioth D. T. Fabri p. m. archiatri Pro-Electoralis ad me nuper devenit. Silentii mei, quod diuturnum esse querimini, causa alia non fuit, quam turbae bellicae, quae terras hasce continue adfligunt, et infesta reddunt omnia: uterque exercitus circa Salfeldam consedit, unte metu funestissimi praelii torquemur; Pacis [gap: Greek word(s)] . Si initiis responderent progressus, Svecum fore victorem augurari possemus: hic enim Caesarianos cunctantes invasit, et aliquot velitationibus valde attrivit. [gap: Greek word(s)] ; DEUS misereatur nostri, [gap: Greek word(s)] . TIBI vero Cl. Hofmanne,

[gap: Greek word(s)] .

Saluto Rupertum, et expecto toties promissas literas: ei, si videbitur, alterum Variarum exemplar obferte meo nomine. Optime valete et salvete. Scr. profesto Ascensionis Dominicae Ao. 1640. Altenb.

EPISTOLA XVII. CASP AR HOFMANNUS THOMAE REINESIO S.

TRihorium est, mi svavissime REINESI, cum a prandio Platonico surgens video ad scalas meas [gap: Greek word(s)] tuum cum grallis, literas prae manu ferentem. Auguratus ego mendicum esse, quaerebam, quod darem: verum cum ille pertenderet, meas esse, habere etiam librum, quem mihi redderet, jussi afferri. Ibi


page 39, image: s039

cum statim agnoscerem manum amicam, jussi ascendere, si posset, daturum me panem cum haustu cerevisiae. Quibus Xeniolis dum fruitur et refert de vobis fanda atque insanda, pertaesus ego miseriarum, quibus vapulat Germania per tot annos, dimisi volentem plura cum [gap: Greek word(s)] . Ibi tum apertis literis statim offendi querelam tuam te Veritatis [gap: Greek word(s)] . ô te parum perspicacem, si nunquam ad animum revocasti Terent. illud, VERITAS ODIUM PARIT! Nuper cum quidam examicis Belgis scriberet, Mirarise quî sufficere possim odio consecraneorum, qui veritatem oderunt! Respondi, jam occalluisse me adeo, ut nihil aliud velim quam aegre facere turbae isti [gap: Greek word(s)] Cum enim [gap: Greek word(s)] in juventute didicerint; prae mollitie autem et avaritia jam amplius nolint discere: restat tutandae magnificentiae illorum nihil aliud, quam ut criminentur se longe meliores. Hos ego majoris faciam, quam muscam hanc obstrepentem? Interim magnifice me apud DEUM meum (huic enim transcribo omnia) effero, cum audio ab aliis promulgari, et factum est tale quid praeterlapso Petro-Paulino, Hofmannus in Anglia, Belgio, Italia et Gallia tanti est, ut quoties ipsius mentio, caput aperiant! Huc facit, quod jam alibi imprimi incipiunt libri mei. Trias trium parvarum mearum opellarum, de Usu lienis et cerebri, de Ichorib. me inscio, impressa est Leidae in 12. trias alia, de Calido et spiritibus, de humoribus et de partibus similaribus sequetur. Venetorum Medicorum elegantiores cogitant de editione Galenimei. His se jungit Jac-Phil. Tomasinus, Canonicus quidem ille, sed amicissimus mihi, commendatione Rhodii nostri. Hanc adeo ob causam Botzanum jam mitto prolegomena in Gal. tam universalia, quam particularia in singulos tomos, ut habeant boni Viri, quod Juntis oftentent. Privatim Tomasino mitto Post-Curas meas, ut facilius inveniat impressorem, quâ in re laboraturum se spospondit. Haec et alia mirifice me recreant in ista senectute mea, quamvis in diem sint. Hostes etiam mei fiunt mitiores, eo adacti calore prunarum, quas super capita ipsorum cumulavi. De causa Pholiana (ita enim scribo, ut notem immanem hominis ignorantiam) multa et erudite disputas, de quibus cogitandi aliud mihi tempus erit. Epistolam, quam desideras, heic mitto descriptam nuper in otio, in hunc finem. Hanc imprimi curabis meo aere, et fingulis


page 40, image: s040

superstitibus exemplis inseres. Si molestum non est, mittes ad eos quoque typographos Lipsiae et Francofurti, quibus a Te missae Variae. Ad me destinabis triginta praeter propter. Rejectanea jam ab Paschatos festo exspectavi: sed frustra. Curabo igitur describi, ut habeas proxima occasione, quae se dabit. Indicium de Articella antiqua gratum est. Faciam inseratur prolegomenis [gap: Greek word(s)] . Trigam libellorum Leidensium mitterem, si praeter unum aliud haberem. Pathologiam meam parvam Jenae superiori anno cusam a te exspecto, qui in vicinia es. Ego enim hactenus videre non potui, incertum cujus malevolentiâ, cum tabelliones singulis septimanis eant, et redeant. D. D. Bertrami mortem valde doleo: Et cur non aperiri curâsti illum post mortem, ut de symptomatum tam rarorum causa constitisset nobis? Christophoro-meo-Ruperto tradidi alterum Exemplum, qui cum magno tripudio accepit, et testatur hoc in his literis. Cum solicitatem illum de orationibus quibusdam negavit quidquam sibi superesse. Potest esse: sed est alter Callimachus [gap: Greek word(s)] , qui nunquam satisfacit sibiin lambendis suis, et proptere a non libenter comparet coram magnis Viris. Ego, excussis forulis meis, inveni has duas. His bene vale et bene age. Scribo Altorfl prid. Non. Jul. 1640.

EPISTOLA XVIII. TH. REINESIUS D. CHRISTOPH. AD AMUS RUPERTUS S.

Vir Nobilissime, Amplissime,

NUnquam ego tantum permisissem juventuti meae, ut ignota compellaret tam illustre nomen, nisi aliud imperâsset Illius amantissimus, DN. D. CASP. HOFMANNUS, Affinis meus. Quae enim eximiis in Remp. literariam beneficiis svavissima contingere merces potest, ut ab erudito digito monstrentur, et ut ita dicam honesto palpo destringantur: eam, si quis alius, Tu sane adeptus es. Neque vero oris Tui verecundiam commemoratione meritissimarum laudum nunc onerabo; neque etiam Echo sum, ut laudatissimi


page 41, image: s041

VIRI reciprocem ad me delapsas voces: saltem ita tum existimabam, debere me tantam eruditionem (quâ prolixa Germaniae vota satiando vehementius concitâsti) religioso potius silentio, quam hujusmodi literis venerari. Ceterum ut illius hoc judicium vocem, qui aliter svasit, non est ut mihi sic blandiar: propior sum existimanti tenerioris in me adfectűs impotentiam, quae a tot annis incrementa sumsit, hoc glaucoma objecisse, ut tenuitatis suae conscium prodire jusserit. Est enim ille ipse, qui post flebilem meorum discessum paterni amoris et fidei successor, per tria lustra et quod excurrit, omnibus adversae fortunae decretis tanquam sacratissimus quidam, Tribunus frenum injecit aut moram. Debuissem vero, Excellentissime Virorum, laudabili aliorum consvetudine cultus et obser vantiae meae pignus apud TE deponere munusculum aliquod literarium, nisi voluntatem vires destituerent, et cruda in publicum protrusa extingverent id ipsum, quod accensum imus. Inchoavi aliquando describere totam Nobilitatem Romanam, Consulares, Praetorios, Tribunitias aliasque illustres familias usque ad Imperii lapsum et altissimum illud silentium, quo sepeliri coepęre. Motus sum cum aliis multis, tum immani quorundam confidentiâ, vel, ut mitius loquar, securitate, qui rem maximam sola autoritatis suae substructione fulsisse satis habuerunt: qvum si unquam alias, hîc tabulis et testibus agendum fuisset, neque postfuturorum credulitate tam leviter abutendum. Verum, ut dixi, inchoata haec mihi potius, quam affecta; et quo longius procedo, eo magis assurgit augeturque moles, quae prima quaeque perficiendo minui videbatur. Spero tamen suppetias ab Antiquitatum Romanarum scientissimis, in quibus Variarum Tuarum auspicatissimum opus et felicissimum Genium Tuum expendenti, primus in hac jactatione visus es adfulsisse Castor aut Pollux aliquis, cujus adspectu vela fidentius explicarem. Imprimis meliorem Romani aevi fortunam ominarilicet ex illa Inseriptionum Gruterianarum censura, quam eo ardentius desideramus, quod TU promittis; quoque pauciores in Germania super esse novimus, qui hunc piae humanitatis affectum antiquis Heroibus dependunt vel ob marmor aliquod ac prominentem fortis Viri dexteram in latomias damnari volunt. Quodsi quid in amplissimo censu Tuo literario servatur, ut servari existimo,


page 42, image: s042

vel numorum vel lapidum vel supplementorum ad Capitolinos Fastos, vel Scriptorum de hodiernis Romanorum familiis (quibus singularem tomum destinavi, non quod ambitioni ser vilem stylum commodare, vel etiam in explodendis inaniis magnas inimicitias venari velim, sed ne ad operis titulum spectantia omisisse videar) ut illud benevolus conferre velis, etiam atque etiam rogo. Recipies a me, quoniam splendidius nihil possum, candorem et integritatem, hoc est, illud ipsum, quod Apollo Tuus affudit lumen. Interim ne prorsus in ani manu accederem, mitto hîc Orationes Amplissimi Viri Dn. D. GEORGII RICHTERI, cujus suffragio, et adversus fascinum protectioni multum debent literulae meae. Signaturus epistolam accipio nomine Tuo Variarum libros: proquo egregio munere gratias ago maximas. Ut ut alios, quos in Praefatione indicas, sacramentum Veritati h. e. ipsi DEO dictum urit ac offendit, in obsequium servile submissos, nos pulcerrimum hunc thesaurum aestimamus, veneramur, et qua superioribus, qua posteris gratulamur.

B.V. Scribebam AltorphI Kal. Jul. A.S. M DCC XL.

EPISTOLA XIX. THOMAS REINESIUS CASPARI HOFMANNO S.

CL. Hofmanne. Consilio de editione Epistolae vestrae superi-inferi repugnant, taediosum esset distractis pene exemplaribus omnibus Hafniam, Hamburgum, Leidam, Vratislaviam, Rostochium, quo divendita sunt, mittere, et quis bibliopola eam operam nobis navaret. Restatigitur deliberare, antomo Variarum posteriori inseri velitis; sedtum aliud prothyron, quod nimirum primam qvaternionis faciem occupet, et quodsi quid video, argumentum epistolae ruditer delineet, statuendum fuerit. Apud me plane supervacua res est, quam agitis: respondistis enim dudum malevolis in aliis Commentationibus Vestris, et ad satiem, et depugnâstis hanc pugnam non sine splendida ovatione. Audite vero Theodosium Imp. in sago militari philosophantem de maledictis et omni linguae lubrico l. 1.


page 43, image: s043

C. Theod. si quis maled. Imp. si ex levit ate processerit, contemnendum est: si ex insania, miseratione dignum: si ab injuria, remittendum: et alioqui si agnoscas talia, tractesque augescunt: spreta exolescunt. Super Galeni fortuna, quam indicatis, plane exilio; urgete ne intepescat negotium. Tomasinus ille quis est, et quis Rhodius iste, qui hunc Vobis conciliavit? De Folii novellis maxime volebam ut responderetis. Pathologiam vestram nondum videre contigit, fortasse supprimunt, et tam editam nolunt, quam Varias meas. Ad lectionem earum nolim Vos damnare, saltim Ruperto nostro persuadete, ut [gap: Greek word(s)] censoriam adhibere velit; erit ea mihi perquam gratissima, praesertim si erudita et necessaria interroget. Ejus minas in illustranda Rom. antiquitate, voto prosequor calidissimo, ut procedant bene; non intelligo autem quid post St. Vinandum Pighium, cujus annalium libri XIIX. extant eruditissimi et absolutissimi (Romanos enim Magistratus omnes praeter Praetorio et Vrbi praesectos ab V. C. usque ad Imp. Vespasianum digessit summo studio) et Onuphrii Panvinii in Fastos Consulares Commentarios, qui et Praeff. Pr. et U. exhibent usque ad Imperii lapsum a barbaris, elucubrari praeterea possit. Confeci ipse antehac e lectione, Plutarchi, Suetonii, Taciti, Dionis, Herodiani, Amm. Marcellini, Symmachi, AusonI, SidonI, Zosimi, Euse bii, Socratis, Sozomeni, Theodoreti et caeterorum minorum, qvos vocant, historiae Augustae scriptorum Graecorum et Latinorum, ejusmodi indieulos Praefectorum Praetorio et Vrbi, Pro-Consulum, Propraetorum, Legatorum, Praefidum, Comitum, Correctorum, Ducum, Consularium, Rationalium, Edilium, Vicariorum, Praefectorum annonae, vigilum, tribunorum etc. et reliquorum in utroque Imperio officiorum: quibus sijuvari poterit, lubens communicabo, nisi descriptionis taedium me impediverit. Sisua mihi mittere non gravaretur, minimo negotio rem conficerem. Isti labori dextre expediundo maximo usui est liber Notitia Imperii utniusque, seu Breviarium Imperii dictus: quem cum commentariis edidit Gu. Pancirola JC. Pat avinus: sed simul foedissimis erroribus conspurcavit. Extat etiam Chronologia Impp. Coss. et magistratuum a Constantino M. inde usque ad Imp. Anthemium, quem viri docti recognitores Codicis Theodosiani eidem attexuerunt; quam inspexisse proderit: plurimum etiam conferent libri Jac. Gueherii


page 44, image: s044

de officiis doműs Augustae, martyrologia diversorum, et anales Ecclestastici C. Baronii, qui ex actis martyrum talia suppeditat innumera. Ego in Examine Inscriptionum, quae huc maxime faciunt, hoc egi, ut Fastos inde corrigerem, siquid Panvinium et caeteros praeteriisset, et contexerem Breviarium omnium Imperii magistratuum, et dignitatum sacrarum, Palatinarum, togatarum, corporum, artificum, servitiorum etc. et quemque lapidem ad sua tempora referrem; unde et hoc mihi natum est, ut nonnullas spurias esse deprehenderim; nonnullas pro spuriis habitas adseruerim, cujus laboris specimina in Variis, inprimis l. III. c. 16. Utilitatem hujus studii viderunt jam olim: Chryserôs, de quo egi l. 1. c. ult. p. 117: Cuspinianus fragmentum edidit autoris anonymi, qui hominibus Coss. junxer at nomina Praefectorum Urbis, desinens in A. U. 1106. allegat saepissime Panvin. et Juretus not. ad Symmach. Pighius etiam l. XI. sup A. U. 574. profitetur habere antiquissimum inscr. Praeff. U. catalogum, qui a Valeriani II. et Galieni consulatu incipiat. Commentationes de familiis et nominibus Romanorum Ant. Augustini, Sigonii, Pighii, Ursini, Glandorpii, et A. Schotti supplent inscriptiones Gruterianae, et quas interea produxęre Seldenus in marmoribus Arundel. Opitius in Sarmaticis, et qui populari stylo antiquitates Veronenses, Brixian. et Mediolan. descripsęre Taurellus Sarayna IC. Octav. Rossius. Elias Cauriolus et Joh. Paulus Morigia: Itemque Jac. Phil. Tomasinus in de donariis et tabellis votivis; Laur. Pignorius, et M. Zuerius Boxhornius, qui duo valde laborant, ut nobis apud veteres etiam AURES tanquam DEAS cultas fuisse persuadeant ex Inscr. Patav. 6. p. LXXXIX. ap. Grut. Boxhornium etiam laudat ideo, eique credere se dicit Joh. Balt. Schuppius Dissert. de Opinione: quia nihil magis virum ornet quam tacere posse. Sed quid ea de re habendum sit, Rupertus in addita hisce [gap: Greek word(s)] mea, quae cap. 2. libro IV. Var. constituit, omnium primus sic legerit. Pertinet huc quod observavi hodie, quum Ammianum legerem. Lib. 16. cum de spadonibus, aularum tineis, multa nefanda dixisset, excipit unum singularis fidei, et fortitudinis Menophilum, qui fuisset Mithridatis. Ei dominus filiam nubila Dripetinam in castello majoris Armeniae Sinorio asservandam crediderat; victo a. a. Pompejo extremum Mithridate et profugo semivir iste Manlio Prisco legato Pompeji arcem tradere noluit; sed


page 45, image: s045

obsessus et elabendi occasione omni praeclusa, postquam virginem, ne opprobrio parentis superesset, interemisset, etiam gladium in sua viscera impegit. Hoc eunuchi facinus nemo historicorum commemorat, ne quidem Appianus, qui Mithridatica diligentissime consignavit; nemo etiam Manium istum Priscum, neque annotatum est ab iis, quos dixi, onomatographis, Priscos fuisse in Manliis; quod ex Ammiano solo discimus. Colligo autem inde, quod Strabo l. 12. cum castelli [gap: Greek word(s)] meminit, addit Theophanem vocabulum id per [gap: Greek word(s)] efferre, quod alii [gap: Greek word(s)] adpellent, Ammianum ista e Theophanis Lesbii, qui familiaris Pompeji M. comes expeditionum, et descriptor rerum Ejus suerit, historiis, quarum Strabo l. 13. et Plut. in Pompejo meminit, accepisse. Idem Ammian. l. 27. et 29. cum res inter A.U. 1121. et 1126. gestas narrat, commendat quendem Claudium, regentem urbem aeternam. Is successor L. Ampelio datus Pr. U. nominatur l. 22. C. Th: Quorum appellatt. non recipiantur, Gratiano III. et Equitio, COSS. A.U.C. 1125. Chr. 374. cum antea Africam Proconsule rexisset, l. 12. c. Th. de pistor. et cat abol. Val. et Val. AA. coss. Ao. Dn. 265 et l. 6. C. Th. de legat. et decret. leg. l. 20. Quorum app. non rec. et l. 8. de Iustr. collat. Non immerito, Viri summatis reliqua scire quis desideret; ea vero ex Inscr. Rom. 14. p. M CXIV. fortasse cognosci poterunt. Nominat ea PR. V. VIRUM IN Lustrem Claudium Julium Aedesium Dynamium, qui ad amputandas molendinariorum fraudes programmate proposito decreverit, ut molendinarii frumenta prius ponderent, et postquam fregerint, iisdem ponderibus appendant, et restituant: hunc ipsum Ammiani istum esse stylus loquitur; et hinc igitur lux Ammiano et lapidi mutua. Inquirendum restat, an quia Amm. teste Claudius Iste porticum Boni Eventűs dictam extruxit; porticus autem Claudii Martialis agnoscitur a descriptore U. Romae in regione tertia, inter cognomina Viri etiam fuerit Martialis, et porticus in regione tertia eadem cum ista Claudii, de quo Sermo. Sed non videtur: aedes enim Boni Eventűs a quo nomen accepit porticus, itemque lavacrum Agrippae, cui vicina suit, in regione IX. locantur: eodem igitur et referenda porticus Claudii nostri. Illa vero Martialis Imp. Claudium autorem habuit, et a Marte, cui dedicata, dicta fuit. Dynamii vocabulum seculo Constantino frequentabatur; et fuit Correctoris


page 46, image: s046

Tusciae imperante Constantino apud Amm. l. 15: Julian. ep. ad S. P. Q. Athen. Zosim. l. 2: tum cujusdam familiaris Symmacho, l. 8. ep. 39. et Consulis Ao. U. 1241. apud Cassiod. Marcellium Comitem, et in Chron. Alex.

In Severi Imp. vita, quam Spartiano tribuunt, ista leguntur: Egressus ab urbe (in Orientem contra Pescennium Nigrum) ad saxa rubra, seditionem ingentem ob locum castrorum metandorum ab exercitu passus est: Occurrit ei et statim Geta frater suus, quem Provinciam sibi creditam regere praecepit, aliud sperantem. De Provincia cui Geta praefuerit nemo Interpretum, ne quidem nuperrimi exactissimi Casaubonus et Salmasius monuit: puto quod nusquam reperissent, et divinationibus illudere lectori nollent. Inscriptio Graeca Gortynae, urbe Cretae inventa a Pigafetta 9. ap. Grut. p. MXCIX. [gap: Greek word(s)] appellat. Unde Quaestorem et Propraetorem Cretae, et, quam huic attribuerat Augustus, Cyrenes fuisse fit manifestum. Jubebat autem Imp. fratrem provinciam suam curare, quod de Pescennio metus esset, neper Aegyptum et Libyam in Africam irrumperet. Cyrenarum vero magistratus ei rei attendere, et Imp. partes eo loco optime posset defendere. De isto Getae magistratu, et ista Spartiani de Severo intelligenda sunt: Getam fratrem extulit. Ex tot vetustiss. gentibus soli Gracchi Christianis sacris initiati apud Prudentium, Scipiones apud Hieron. Manlii Torquatisub Theodorico Veronensi rege Italiae ex Fastis hactenus aetate infima mihi occurręre, inquit Tuus. Quid? an oblitus est Furiae, ad quam, vidua cum esset, scripsit Hieronymus, e Camillis? an Paulini, an Bassi, qui fuęre ex Aniciis, quorum origo Annii? Illius Pr. V. Ao. Chr. 380. Grat. V. et Theod. AA. COSS. testimonio legis 5. c. Th. de scenicis: hujus Consularis Campaniae, Inscr. 20. p. MXC. Consulis ordin. Ao. Chr. 408. Praefecti etiam Vrbi et Praetoris tutelaris, fide Inscr. Rom. ap. Sirm. dissert. de suburbic. region. Jos. Castal. in Var. lect. et Nic. Heins I not. ad Claudianum: an horum oblivisci potuit tanta historiarum cognitionis copia instructissimus? Etiam Italiâ a Gothis arreptâ, extremo Imperio Rom. tamen DECIOS priseis seculis honoratam prosapiem, libertatis auxilium, Curiae decus, Romani nominis singulare praeconium, Ipsi ostendo e Fastis COSS. Sidonio l. 1. ep. 9. et Cassiodoro.


page 47, image: s047

Theoderici regis ad Decium V.I. Patricium rescriptum est apud Cassiod. 2. Var. 33. Idem Praef. Pr. Pr. V. et Consul ordinarius Ao. Chr. 528. Caecina Maurus Basilius Decius in Inscr. Terrac. 8. p. CLII. Alter cognominis Consul Ao. 486: item Decius Theodorus Paulinus ab Athalarico Consul denominatus in Indict. XII. a. 534. IX. Var. 22. Germanicas a Trojanis ex Italia derivat Petrus de Andloh l. 1. de Imp. R. c. 15. Titionum apud Insubras (sunt iidem cum Dominis de Brandis in Walgovia prope Curiam Rhaetiae, VV. Lazio de migrat. gent. l. 8.) familia, cum sine dubio Germanicae fit originis, tanti aestimavit haberi pro Romana, ut in hanc rem conduxerit impostorem, qui inconcinno Edicti cujusdam Imp. Justiniani (Extat id apud Cuj. X. observ. 12.) figmento origines, quas volebat, sibi adstrueret. De familiis Romanis hodiernis nihil fere certi post tantum chaos, quo barbari magno numero e Graecia, Francia, Gothia, Longebardia, Germania (Antonium Lampanum e Germania plerasque familias nobiles in Italia, Gallia et Hispan. derivâsse testatur R. Snojus l. 1. rer. Batav. Inghiramiam Vulterranam ab Ennone Billingo Lauemburgensi ex inferiore Saxonia inde accersit Gvitius Inghiramius) iis insiti sunt, decerni posse autumo. Franciscus Sansovinus peculiari libro familias illustres Italiae lingva populari digessit, edit. Venet. apud Altobellum Salicatum Ao. 1609. sed quâ fide id praestiterit docet epistola Jos. Scaligeri ad J. Dousam, quâ ignorantiam et malignitatem hominis in enarr andis Scaligeris egregie defricat. Eodem titulo libros edidit Fanusius Campanus, Scipio Ammiratus et Gvilhelmus Pastregius Veronensis: idemque argumentum tractarunt Leander Albertus in descript. Italiae passim, Joh. et Matth. Villani in Chronicis: Corius in Mediola nensibus, Jac. Merciar. et Bapt. Paliarinus in Vicentinis, Desid. Spretus, et Hier. Rossi in Ravennatensibus, Anton. Campus in Cremonensibus; Alb. Mussatus, Joan. de Nono, Angelus Portenarius, et B. Scardeonius in Patavinis, Orl. Malavolta in Senensibus: Bonav. Angelus Ferrar. in Parmensibus antiquitatibus. B. Saccus, Jac. Gvalla, et J. Maria Spelta Papiensem nobilitatem; Franc. Aelius Marchio, Ant. Terminius et Roger. Pappainsoygna Neapolitanam illustr ârunt: Gentem Caesiam Bapt. Fontejus: Contarenam Balt. Bonifacius Rhodiginus: Caracciolarum Franc. de Petris. Savellorum et Marionum de Eugubio Eleutherius Mirabellus:


page 48, image: s048

Malatestarum Baldus de Branchi: Cavalcantarum Antonius Manettus Florentinus: Estensium Principum Joh. Bapt. Pigna: Ladroniam Jon. Bapt. Nazarus: Borromaeorum, quos Vitelliani adoptâssent, Hier. Fabricius ep. dedic. tr. de formato foetu descripserunt. Hi scriptores et horum similes plures legendi fuerint Ruperto, siquidem etiamnum sedet praeter antiquas etiam modernas familias Roman. recensere. Sansovinus aliquoties meminit Timocratis Arsenii, qui de familiis et nominibus Romanis egerit, et Gvilh. Cordilli, qui registrum nobilium familiarum Romae sedente Martino V. P. M. confecerit: horum lectione, si extarent in bibliothecis nostris, adjuvabitur plurimum. In annotatiuncula ad orat. de ruina nobilit. Roman. recte reprehendit Gvevaram, nugatorem in historia; sed quod Domitiam Marci Imp. matrem in Domitiorum familiam reponit ob cognomen Calvillae, probare nequeo. Cognomen enim Calvillae (si hoc ei fuit: frequentius enim appellant Domitiam Lucillam) a Calvisio Tullo patre ei adhaesit: quomodo vero ad Domitios transierit aliunde, docendum erat. Coeliorum familia, quam a Coele Vibenna Etrusco duce, socio Romuli contra Sabinum, deducunt, satis nota est, sed videor in Isagoge Galenica dicta c. 9. observasse [gap: Greek word(s)] cognominatos fuisse quosdam [gap: Greek word(s)] a partibus, quae utrinque nares circumstant, et in cachecticis inflantur, attolluntur que, cava: [gap: Greek word(s)] enim non est nauci. [gap: Greek word(s)] igitur cognomen [gap: Greek word(s)] , ut cilo, chilo, silo, fronto. Haec in gratiam Ruperti nostri, quem utinam sic provocare possem in hunc campum; rari sunt hoc seculo, qui eo descendunt. quamvis Nos qui seniorum studiis actibusque succrevimus, ad nostros consurgentes laeti aspiciamus. Commisi hasce ad Vos. BERTRAMI heu! nostri genero, Nobiliss. Tumserno, Principis nostri Consiliario, et ad Comitia Ratispon. Legato. Is si per comites ipsius steterit, ad Vos viset. Optime Valete. Scr. langvente manu, Altenb. 6. Septemb. 1640.



page 49, image: s049

Excerptum e l. IV. Var. lect. cap. 2.

Paganorum vesania in legendis et publicandis DIIS: Inter hos etiam AURES relatas visum quibusdam doctis fuit: In eam sententiam anquisitum: ea falsi convicta: Gladii consecrati et peculiaribus appellationibus insigniti. Deae Matres in lapidibus, non Deae Aures. [gap: Greek word(s)] : Natio eadem cum Lucina. Literarum figurae a marmorariis inversae, interdum solum detortae; plurimum a librariis corruptae, quia male arreptae. Magistra in artificio: in Collegio; in Sacro; in Oppido; in pago; Quinquennales. Suputa, Culattus, Galgestus monstra in saxis: et horum gemina alia.

Pernota est, et tam Historicorum tubis, quam Poetarum lyris et satyris exiit in memorias prodigiosa Paganorum stoliditas, in adsumendis in Deos, et demens superstitio in timendis et colendis, quos primos mortalibus usum rerum majoraque commoda praestitisse, tracto a Majorum vesano errore, contagio crederent. Extremâ laborasse e diversis populis coalitos Romanos recte adfirmaverimus. Cum enim caeterarum gentium quaevis [gap: Greek word(s)] patrios et municipes Deos venerarentur, et gentiles sacrorum ritus, spretâ novorum advenarumque famâ, haberent primum, quod de Atticis ex antiquissima lege constar; vid. Petitus Comm. in Leges Attic. l. I. tit. 1. soli Romani abolita vel temperata, ut videri volebant, Lege Romuli, undique hospites Deos quaesivęre, et suos fecęre, exorbitantes a sua ad alienas religione. Hadrianus Aug. etsi sacra peregrina, cum Romana curaret diligentissime, contemserit, non sustulit tamen: nec fortasse potuit, quod publica Patrum Sacerdotumque autoritate adsciti essent [gap: Greek word(s)] et passim invaluisset confusio religionum et ceremoniarum, auctâ Imperii, accessione innumerarum Provinciarum Barbararum, amplitudine. Non commemorabo nunc fatua eorum Numina, [gap: Greek word(s)] . Publice exploserunt, et Religionis Christianaeanae


page 50, image: s050

antistites et consecranei inter primos Qvadratus Athenarum Episcopus, Militiades, Aristides, Hermias, Athenagoras, Tatianus Assyrius, Theophilus Antiochenus, Justinus, Clemens Alexandrinus, Tertullianus, Cyprianus, Minucius Felix, Julius Formicus, Lactantius, Arnobius, Augustinus, Prudentius: ut infinitam vanitatem repetere vanum videri possit. Fecit ea ut AURES quoque habuisse pro Deabus putarentur a Viris non ineruditis et Antiquitatis penitissimae consultis: In quam sententiam inquirere nunc et quid veri subsit, placet excutere. Laurentius Pignorius, Patavinae Universitatis nuper decus et Antiquariorum Italorum haut postremus in lapide spectando apud Rhamnusios Patavii putavit se reperisse, AVRIBVS Bonis DeaBVS dedicatam arulam vel tabellam, l. Symbolar. Epistol. XXXVIII. iste vero ita conceptus est, extatque ap. Gruterum no. 6. p. LXXXIX:

[note: A VRIBVS B.D.D. PETRVSIA PROBA MAGISTRA GALGESTI HERMEROT.] Auribus dedicatam fuisse arulam nemo mir abitur, nisi qui earum usum non agnoscit in percipiendis rebus, quae magisterio indigent, inquit Pignorius; [gap: Greek word(s)] ! At multo magis et sapientius Oculis, qui [gap: Greek word(s)] , ut sic interpreter [gap: Greek word(s)] Herodoti et longe mir abiliore structura sunt, et aetheriae lucis, elementi quinti plurimum habent congenitum, divinum cultum exhibuissent: quos quia in Deorum numerum nusquam quenquam retulisse legimus, simplex valde sit, qui de Auribus tale quod cogitet Inscriptionis mutilae vel prave descriptae testimonio inductus. Neque omne, quod quovis modô ad humana commoda conspirat, Deus haberi meretur, uti nec lanis, antidotis, malagmatis gratiam meminerunt gentiles ipsi, quibus in valetudine male fuit, sed medicis, quorum opera et prudentia remedia proveniunt; et quodcunque praesto est, adscribendum non ei, per quod fit, sed a quo fit, quia is est caput facti, quia et ut fiat, et per quid fiat, instituit, ut firmiter concludit Tertull. l. II. ad Nation. c. 5. Antiquitus Dii habiti sunt, a quibus magna utilitas ad vitae cultum esset inventa, testimonio Persei Zenonei apud Cicer. 1. de Nat. Deor. hinc illa Amathusiorum in


page 51, image: s051

Cypro religio [gap: Greek word(s)] sibi Deum constituentium, q. d. Adjutorem populi, publice omnibus utilia conferentem. Partes autem humani coporis, etsi dona et munera Deorum, [gap: Greek word(s)] , Diis tamen non accensebantur, uti nec illa in anima, quibus reilgione quadam sacra fierent, vel quotannis semel vel pluries diebus statis, quod familia Serviliorum trienti quem sacrum habebat, fecit, plin. l. XXXIV. c. 13. Et inutile est huic negotio, quicquid de auribus vel simulacris aurium argenteis Minervae consecratis e saxo Placentino ap. Grut. no. 1. p. MLXIX. appendit Pignorius. Vetus mos destinatos insigni alicui facinori gladios, aut quibus memorabile aliquod patratum fuisset, bene de bello cruentos et meliores homicidas, Tert. l. de resurr. carn. non tantum peculiaribus adpellationibus insignire; hinc ille Biarconis regis Danorum, praestantis acuminis inusitataeque longitudinis, LOVI dictus apud Saxonem Gramm. l. 11. et Haldani duo, alter LIV-SINGUS, alter HVVITINGUS appellatus, ib. l. 7. item alius RAGN, alius SKREP vocatus, qui quodlibet obstaculi genus, uno ferientis ictu, medium penetrando diffinderet, ib l. IV. et ille Odini quem pro Deo colebant Gothi, ensis, Odin eldur, i. e. ignis Odini indigitatus: et memorabilis ille regis Britanniae Arturi Caliburnus seu Caldeburnus: Sigeb. Chron. sub Ao. 470: Vinc. Spec. histor. l. XXII. c. 24. Naucl. gener. XVII. e l. 9. supplem. Bergom. et Arabicis historicis memorati ?? alvacon, qui fuit Chalidi Ibn Walidi; et ?? samsamon, quo usus Amri filius Maadi; sed et in templis Deo alicui consecratos reponere: Ita Cajus occiso Lentulo et Lepido pugiones tres Romani Marti Ultori dedicandos misit, Dion l. LIX. Sueton. c. XXIV. Vitellius pugionem, quo se Ottho interemerat in Agrippinensem Coloniam Marti dedicandum, Sveton. c. X. et Nero gladium, quem Fl. Scaeviuus promserat, apud Capitolium sacravit, inscripsitque JOVI VINDICI: Tac. XV. ann. et ante hos aureum acinacem Mardonii, Medicum e victoria Plataeensi spolium, in templo Minervae [gap: Greek word(s)] dedicarunt Athenienses, Pausan. in Att. Ulpian. in Olynth. 3. Ejusmodi vero publicâ religione pro Numinibus coluisse Romanos incompertum est; constatque igitur aliud in lapide, quam quod Pignorius, et qui eum sequitur Zuerius Boxh. c. 9. emblem. polit. et qui huic adsentitur, Joh. Balt. Schuppius, legerunt, sculptum fuisse et observationem de AURIBVS


page 52, image: s052

DEABVS e falsa lectione natam suis auctoribus, quos credulitas decepit vel inadvertentia, relinqui oportere. Rectum autem esse MATRIBUS nemo diffitebitur, qui [gap: Greek word(s)] , Genitricem seu Genetam Manam, quam Matrem Bonam Deam (Est enim [gap: Greek word(s)] , Plut. Qv. Rom. XIX. Manumque idem quod Bonum) bene interpretabimur, apud Pavsan. in Atticis, Plin. l. XXIX. c. 4. Plut. Qu. Rom. LIX et Marcello, item apud Hesychium observaverit. Eae cultae Athenis; unde earum statuae juxta templum Veneris [gap: Greek word(s)] in populo seu vico Anaphlysto visebantur Pavsan. in Atticis: quippe Veneri recte comes [gap: Greek word(s)] , Svid. in [gap: Greek word(s)] . Nationes vocassent Romani, quae nascentibus adessent propitiae, et partus tuerentur; uni talium in agrô Ardeate res divina fieri solita, teste Cic. III. de Nat. Deor. idemque volunt ii, qui Luc nae seu Dianae [gap: Greek word(s)] eas faciunt, tanquam [gap: Greek word(s)] . Fanum etiam [gap: Greek word(s)] augustissimum fuit apud Engvinos, opidi non ampli quidem, sed pervetusti in Sicilia incolas, Cic. IV. Verr. et Diod. Sic. l. IV. Sunt praeterea Romanis hominibus memoratae cultaeque DEAE MATRES in lapide Vinobiano 8. p. XC. et 1. p. M XVIII. apud Grut. et in Coloniensi arâ, no. 6. XCI. si [gap: Greek word(s)] MALVISIS, quod Arnoldus Mercator expressit, et absurdum tamen ignotumque in MATRIBUS, cujus vestigia in isto corrupto manifestissima sunt, reformes: et hanc emendationem confirmat maxime, quod is, qui aram eam dedicavit, AURelius VERECUNDUS se ORDinarium legionis BRITOnum, cujus alibi quoque fit mentio, vel si ultra licet conjicere, ORiundum e BRITOnibus, vel ORiGine BRITOnem esse profitetur; Britannis autem familiaris erat ea circa DEASMATRES religio, uti e monumentis suae patriae probat celeberrimus JCtus Anglus, Janus Seldenus l. 1. Jani Angl. et Syntagm. de DIS Syr. c. 2. Cum igitur tot aras et tabulas DEABUS MATRIBUS inscriptasreperire liceat in Europa, non inconveniens videbitur etiam Patavinam illam iisdem dedicatam adserere. Quomodo vero Pignorio [gap: Greek word(s)] AVRIBUS exierit e verô MATRIBVS, facile videbit is, qui in hoc genere Antiquitatis versatus est, et sculpturae marmorariorum rationes satis intelligit, nimirum aut litera capitalis M. quia saxum primo versu truncum erat, uti etiam 6. p. CCCCLXXXIV. 1. p. CLXX. non agnosci potuit a lectoribus;


page 53, image: s053

aut si saxum integrum esse certo constet, initio versus excidit, quod subinde etiam contigit [VRICLAE pro AVRICL AE in 3. p. DLXXIX: OETHO pro BOETHO in 6. p. DCCCCLX: ALBI pro SIL VII, in 1. p. DCCVII: TARVS pro ILARVS in 1. p. MXIII. ABDAE in 3. p. DCCCCLXX. pro ZABDAE, quod est in 3. p. CCCCXI: 5. p. DCXXXVII: VARTAE pro QVARTAE in Narbon. io. p. DCXXXIII: RUGIANUS pro ERUCIANUS in Dacica 1. p. LXXX:] aut, quod mihi maxime probabile, jacens seorsim in medio lapidis et extra reliquam Inscriptionem (cujusmodi exempla sunt in Lugdun. 1. p. DCCLXXXXIX 8. p. CCCCIII: Rom. 8. p. DCCCX: Arelat. 12. p. DCCCXXV: Vienn. 14. p. DCCCLXXXVIII: Nemau. 1. p. DCCCXXXVII:) tanquam impertinens a descriptoribus neglecta fuit: haec prima errori occasio. Hinc cum legerent primo versu ATRIBUS, rectum visum fuit secundam T in V convertere: fortassis etiam sculptor eam inclinatam, alterutrâ harum figurarum, et ad finem [gap: Greek word(s)] repraesentaverat. Certe solet hoc genus literas inter dum invertere: sic V. pro A. in 5. p. XXXI: 6. p. LXXXVIII: 7. p. MVIII: 7. p. MCX: 2. p. MCLIX: CVRVELIUS in 8. Lugd. p. DXXXIX. pro CARVILIUS: A. pro V. in lapide Bononiensi ADLATRAT pro ADLVERAT: in 6. p. DCLXIV. AEIATIO pro VERATIO: sic et apud Phlegontem [gap: Greek word(s)] c. 1. [gap: Greek word(s)] quod nomen in Censuum Commentariis perscriptum repererat, pro ALBVTIA: item L pro T, ut in Tergestina PLOLIAE pro PLOTIAE: et rursus T pro L. in 7. p. DCCXXI. SEXT pro Se xti Liberta: in 9. p. DCLXV. TAMVRVS pro LAMVRVS: [gap: Greek word(s)] : in 3. p. MCXXV. ITARUS pro ILARUS: in 6. p. DCCCXVI: 1. p. MXIII. SVPVTAE pro PVPVLAE vel LVPVLAE, et in Romanna ap. Barth. l. LII. Advers. c. 1. VELERAVG. pro VETER anus AUGustiet eandem inversam T pro L. in 4. p. XLIII. Itidem Patavina vigesies conspicimus, ut de descriptoris aliqua inadvertentia nemo jure suspicari possit: interdum leviter detortis cruribus, lineisve unius exhibere alteram; inde V pro L. in 10. p. DCLXVI. COEVIANO pro COELIANO: in 12. p. DCLXXI. JVVIANUS pro JVLIANUS: hoc enim ver um istius Aelii cognomen esse patet e 15. p. XL: et 5. p. DCVIII: qui de eodem


page 54, image: s054

homine loquntur: in Rom. 8. p. DCCLXXIX. DVVIAE pro DVLIAE seu DVILIAE; in 5. p. DCVII. VENVVIAE pro VENVLIAE, I. e. Venulejae: et contra L pro V: sic in 4. p. DCCCXXIV. SALFEIA pro SAVFEIA; itemque V. pro T. sculpta, nisi descriptorum, qui alteram cum altera commutaverant, erratum est; hinc CVLATTI adpellatio in 4. Lugdun. p. CCCXCIX. pro STLACCI: in pariter Lugdun. 7. p. CCCCLXVI: VLATTIA obliterata initialia S. pro STLACTIA, ubi concursus trium consonantium descriptorem sciolum offendit: in 6. p. LV. VROCIVS pro TROCIVS, Trosius, Travsius: in 6. p. DCCCXXXI. AVTIAE pro ATTIAE: in tabula Legis regiae ACVA pro ACTA: in 12. Romana p. DCCCXL: VITVLLIAE pro TITVLLIAE: in numc, quem in cimeliarcho Nic. Fabriel PeireskI fuisse audivimus, PIAVVONIVS pro PLAVTONIUS, quod verum nomen est ejus Victorini, quem inter XXX. tyrannos memor at Trebellius Pollio, ignotum historicis, inauditumque, (adpellant etiam numi a nonnullis visi M. AURELIVM.) formatum a PLAVTIO, ut Cingonius a Cingio seu Cincio, Antonius ab Antio, Mutronius a Mutrio; et T. pro V. in 6. p. XCVI: QVINQTENVALIS; in 8. Rom. p. DCCLIII. ALATI pro CALAVI. Nusquam enim Alatus nomen familiae legitur: PLOVSTRIAE in Nemavsensi pro PLAVSVRIAE; fortassis quoque in Viennensi 10. p. DCXLV. D. T. Decurionem Viennensem significet; (nisi D. T. CYPIONI, refictâ T in E, et deletis punctis, exponendum potius est, DECVRIONI). Quod conjecturam de nostro evidentissime adjuvat, et verum esse, quod de literarum T et V commutatione dixi plenissimam sidem facit. Et licet libertas adoptandorum Deorum eo usque profecerit, ut foedas etiam bestias, lapidem pene quemvis obvium et universam rerum Naturam, qua Domina juvandi et nocendi est, Divinitati transcripserint; partibus tamen humani corporis, et inter has AURIBUS, quarum officium potius est et servitus, quam potestas aliqua et arbitrium, Divinitatem adsertam fuisse a quoqvam, iisque ob cultum religiosum oblato publice donario exhibitum, de quo saxum supine inspectum loqui videbatur, defendi posse nemo credat; mentiturenim istud conjectandi artificium sapientiam, et Veritatem non docet. MAGISTRAM autem apellari istam PETRUSIAM sive Petrosiam non insinuat, ut ariolabatur Pignorius, praefectam fuisse erudiendo sive in literis sive alia


page 55, image: s055

quacunque in arte, quae ministerio aurium addisceretur, Galgesto, (nec enim munus formandorum puerorum virorumve foeminis committebatur) sed cum uxor esset GALGESTI (nam et hac particula extremum saxi trunci supplendum est) in sodalitio quoque mulierum, sive publice in officio, sive privatim inter servitia consistentium, uti et corporibus artificum cujusque generis, et ministrorum collegiis magistri praeerant et decuriones, principalem quandam extitisse, et ut propius rem tangam, fortassis MATRum DEArum fano vel signo tuendo advigilasse, et reliquis ejusdem [gap: Greek word(s)] sodalitii et servitii religiosi praesedisse. Plane ad hunc modum in 7. p. LX. CERVARIA quaedam nominatur MAGISTRA, cui subessent velut discipulae PICATRICES h. e. vellendis crinibus dominarum et laevigandae cuti conductae ancillae; et in 4. p. MLXXXVIII. JVLIA quaedam C. CURIATII UXOR MAGISTRA FORTUNAE MELioris vel MuLiebris (utramque enim Romani colebant) quae Fortunae istius sacrum et simulacrum curabat, coronabat, et reliqua quae ad cultum ejus pertinebnat, ministerio earum, quibus imposita erat, praecipiebat et administrabat. Et ne quis dubitet serviles ejusmodi merces magisterii adpellatione honoratas et familiae for didissimae partem in usu domestico habitam a magistrabus doctam rectamque fuisse, facere potest testimonium Veteris Interpretis Juvenalis, qui Sat. VI. maternam (malim, matronam) admotam lanis, emeritâ quae cessat acu exponit lanipendiam (matris) factam ornatricem quasi magistram, h.e. a cura capillorum et cutis, in quo artificio aliis magistra fuisset, translatam fuisse ad hoc, ut reliquo servarum gregi, quasillariis, lanificis, textricibus pensa partiretur. Artificii autem istius ornandi caput et concinnandi capillos praecepta non tam auribus haurire, quam [gap: Greek word(s)] oculis arripere, et quod vidisset exprimere manibus, acu, discerniculo, cestro, et reliqum supellectile [gap: Greek word(s)] opus erat; ut neque hoc respectu AURIBUS supplicatum a Petrusia fuisse fingi possit. Non rejiciendum etiam puto, quod omnium verissimum mihi videtur, si MAGISTRAM de magistra Quinquennali interpreter. Nam uti foeminas Patronas sibi eligebant, adoptabantve non corpora solum Tribus et familiae, sed et Oppida, quod apparet e 2. p. CCCXXII: 4. p. CCCCXVII: 6. p. CCCCXLIII: 3. p. DCCLIV. et Augustales allegebant, quod a 2. p. XXIX: et 12. p. MLXXXVIII: ita iisdem quoque Quinquennus


page 56, image: s056

sive honorem conferre solebant. In II. p. XXIX. POMPonia PHILVMENE Quinquennalis PRIMA Lectorii in Gallia memoratur. Imo, quod notari meretur maxime, 9. p. XXVI. BENVIA PRIMIGENIA, cujus maritus MAGISTER PAGI, quem Justinianus Ed. XV. et in Nov. Pagarchum adpellat, fuisset, et ipsa MAGISTRA titulatur: simile factum cum nostra vero est inprimis consentaneum. Ut tot conjecturis super magisterio Petrosiae uteremur, partim concisum et defectuosum loquendi genus, quod in lapidibus plurimum obtinet, partim imperfecta oratio, quia ultimis muti lata est Inscriptio, fecit; si enim quae de GALGESTO praeterea fuęre, superessent, rem omnem de plano pervideremus. Ne moretur etiam lectorem GALGESTUS, sciat, me expediente, CAJum GESTIUM HERMEROTem esse: C et Galternant notariis et lapicidis; hinc in 5. p. DCCXVIII. NAGELIUS pro NACELius; in 9. p. DCCLXXXVII. GEONIUS pro CEjonius: IIII. VIR. LEG. COR. in 6. p. CCCCXXXVII. est Quatuor Vir LOCorum COIRandorum; tegolithus pro tecolithus apud anon. de lapid. Germalum, Cermalum Festo, [gap: Greek word(s)] Clem. Alex. 1. strom. gertibulum et cartibulum: agatus pro acatus [gap: Greek word(s)] navis, in Notis Tir. f. 178: quo de plura Comm. ad Inscr. Clasis primae IIdam. Copulatio praenominis cum nomine gentili, quae portentum istud GALGESTI peperit (uti TAMPIUM e T. Ampio apud Tacit. 3. hist. c. 4. TATledium e T. Alledio apud eundem 12. annal. Tumidium, e T. Umidio: apud Capitol. Lavfidium e L. Avfidio: Calupium e C. Alypio, Apianus f. 308. TElavium e T. Flavio, f. 237. LENNIum e L. Ennio, MABLINIUM e M. Ablinio, qui et Avlenius in 8. et 10. p. DLI. TIMagium in 3. p. MXXXII. pro TIto Magio dederunt) itemque [gap: Greek word(s)] La descriptorum manibus est qui literae longae adpinxerunt [gap: Greek word(s)] basin, uti contra demessuerut, EPIMILIA pro PRIMILLA in 3. p. DCLXXXVII: VRICIAE pro VRICLAE in 3. p. DLXXIX. VEIONIUS in 1. p. DCCCXCIV. pro VELONIUS, qui et VERONIUS: LUCINILIA pro LUCINILIA in 9. p. DCCXVIII. HERCIANIUS pro HERCLANIUS, Herculanius in 11. p. DCCXXV. OTACILIA cognomen Martiae pro OPTATILLA in 2. p. XXIX. exprimentes, perinde ut in libris l cum i frequenter permutasse deprehenduntur. Haec post Viros insignes de AURIBUS DEABUS, nimirum nullas fuisse, observatio


page 57, image: s057

mea non a libidine dissidendi ab inventis et placitis eruditorum, sed a studio Veritatis processit; quam an adsecutus conjiciendo fuerim, dicet Posteritas. [gap: Greek word(s)] hominum doctissimorum, quorum meritis nihil detractum volo censurâ mcâ, apud me excusat alterius quidem [gap: Greek word(s)] ; alterius vero hoc, vel honestum errorem esse magnos duces sequentibus, ut judicabat Fabius.

EPISTOLA XX. THOM. REINESIO CASP. HOFMANNUSS.

NOn sum tam [gap: Greek word(s)] , mi Reinesi, quam Tu putas. Si displicet haec via defendendi honoris mei: quid prohibet, quo minus eamus alia? Postquam enim tuba Typographica exierunt ista mea [gap: Greek word(s)] in totam Europam, silebo ego? Et ubi respondi ad privata crimina: Dixi quaedam in genere: haec ad me pertinent, et quidem a Te vulgata, quem fas etiam ad laborare una mecum, ut [gap: Greek word(s)] pariter vulgetur. Jamque adeo hoc mihi consilii nascitur. Mitto heic Rejectanea ipsa, ut voluisti. Atque ut consilium prius habeat exitum, rogo Te, quaeras Typographum, etiam sumtu meo, si opus sit, et cures imprimi una epistolam, cujus finis esto qui dudum erat. De Galeno ita est ut scripsi: quid sit futurum, DEUS novit. Joh. Rhodius, genere Danus, ante 16. annos hac transiens, amicitiam contraxit mecum, quam etiamnum fovet. Vixit interea semper Patavii, variis deditus studiis, et, [gap: Greek word(s)] , autor scriptorum illorum, quae hactenus sub nomine Ph. Jac. Tomasini prodięre. Inter haechabeo Elogia clarorum virorum, de Donariis, vitam Livii et Petrarchae, quos facile ex Italia procurârit Tibi Fleischmannus tuus. Tomasinus ipse Patavinus est, Canonicus regularis D. Georgii in alga, et Coenobiarcha D. Mariae in Vantio, hodie Episcopus Aemonae, qui istis Scriptis Cardinalatum dicitur ambire, promisisle etiam Rhodio Canonicatum in summo templo Patavii, al Domo.



page 58, image: s058

De Folii nugis nolo multus esse. Vulgavit scriptum, in quo vult nobis persvadere, sangvinem ex dextro cordis ventriculo in sinistrum ire, non der diaphragma cordis; non etiam per venam arteriosam, et arteriam venosam: sed per [gap: Greek word(s)] venae arteriosae cum arteria magnâ. Heic magnae sunt turbae. Botallus idem voluit ante te: Galenus et mille alii viderunt hanc [gap: Greek word(s)] , sed statim post partum sigillari scripserunt: nos id ipsum videmus in omnibus cadaveribus, foramen nullum offendimus etc. Interim Folius creatus est Eques D. Marci, ob merita scil. in rem literariam. Pathologiae meae vix tandem sex exemplaria accepi, nec ratio mihi constat, unde initium distribuend illa sumam; tot manus captant. Tibi non mitto, quod ex vicinia facile habere possis. Videbis in praef. non pauca contra forcillatores meos, dispiciesque utrum Tibi sit faciendum, comes esse defensorum innocentiae meae, quod abs Schlegelio nunquam impetrare potui? an cum istis vellere canos meos? Ego ad injurias illorum callum duxi tam fortem, ut ne conniveam quidem adictus Andabatarum. VERITATEM defendo: VERITAS est surculus DEI, quod veterem versum dicere nôsti. Rupertus meus intime sibi gratulatur de amicitiâ tuâ. Respondebit ex voto, simulque remittet tres illas philuras, ne quod aliud exemplar corrumpatur. Atat, quid illud est Aegrâ manu? perculisti me immaniter, et simul labefactâsti spem de Inscriptionibus, aliisque operibus tuis immortalitate dignissimis. Et quid hoc rei? Rupertus etiam in his juvenilibus annis, causarius est, subinde aggrediente pulmones ipsius catharro salso, et minante quod ego dicere nolo. Est hoc tanto formidolosius, quo major dissensus est inter me et Collegas Noricos. Ego ad capitis intemperiem calidam refero: illi ad frigidam. Exposui illis per literas causas meas: sed illi silent. Pro me stat magnum Hippocratis argumentum, Curatio. Sentit enim evidens commodum ab usu Conservae fl. betonicae et tunicae, non quod frigidae sint, sed quod temperatae. Nôsti Tu autem, quid possint talia in longis morbis. Imo puto, betonicam meruisse hanc laudem, quam habet apud Italos, hac ipsa temperie. Utitur mane, et immediate post prandium coenamque. Tibi si quid consilii superest, communica sodes propter communia studia. Recepi illum in convictum meum interiorem,


page 59, image: s059

seorsim dico a convictoribus, in gurgustio meo, ubi fere contenti sumus frustulo carnis gallinae, turdi: damnatis omnibus hortensibus, butyro, caseo Haec volui, jamque adeo langveo. Tu melius vale.

Scribo AltorfI XI. Cal. Oct. 1640.

EPISTOLA XXI. TH. REINESIOD. CHRISTOPH. ADAMUS RUPERTUS S.

NObilis et Amplissime Vir, Literas Tuas ad Cl. Affinem meum, benevolentiae et amoris erga me pretiosum pignus, quantâ aviditate perlegi, tanto cultu prosequor. Unicum me turbavit, oculos Tuos subiisse infelicem suoque parenti invisum partum, de Ruina Nobilitatis Romanae: nisi qucd admonitum me laetor de lapsu, qui nondum in Adversariis meis correctus erat. Alioquin in illa annotatiuncula adversus Gvevaram et hoc peccatum, quod nugivendo illi Pollionis Asinii triste satum tantâ curâ objecerim, quum ille Trebellium Pollionem intelligere potuerit, imo intellexerit (nam alibi passim citat, quamvis fraudulenter et corrupte illos Augustae Historiae scriptores) altero illo forte ne fama quidem cognito. De Orationis ipsius multis gravissimisque naevis nihil dicam, quoniam hocipse facile deprehendisti, nec pluribus molestum esse decet. Scripta erat omnibus fere libris destituto ac sestinanti, quum inexpectata fortunae malignitate id mihi cogitandum esset, quî potentiorum in Universitate nostra favorem subito interciperem. Variaerum Tuarum libros, quibus justa fecisti tot mortuis soriptoribus, non possunt incusare nisi injusti, quales imperitos esse cordatiores omnibus seculis experiuntur. Nimirum quod olim prudentissime dixit Tacitus, gloria ac virtus infensos habet, ut nimis ex propinquo diversa arguens; id necesse est meritis Tuis amplissimis contingere. Quae si ad animum revocant, qui phrasium ac minutiarum toti inter pueros suos hactenus triumphârunt, mirumne tales quodam furiarum genere inquietari? Sed bene habet! Pretium Tibi sapientes ac sera posteritas, quod per Te


page 60, image: s060

plusquam Cimmeriae tenebrae fugatae sunt, conclamata dextro Apolline restituta, multarumque pulcerrimarum rerum dignitas tantum non ab inferis revocata est, aequissimum rependet: contra livor et obtrectatio ut victimae mactabuntur. Inprimis, qui nunc cerebrum quibusdam excutit a proavita virtute desciscentibus, ille ipse tam eximius CANDOR, si quid ominari possum, multum ad nominis Tui venerationem conferet. Mihi pro egregio munere votorum unicum est, ut quoniam pari redhostire nunquam possum, saltem debiti mer amplitudinem aliquando legitimâ professione redimam. Ceterum quoniam ad libertatem interrogandi me vocas, non possum quin de sequentibus judicium tuum gravissimum audiam. Lib. 1. Var. 17. examinatur sententia J. Lipsii ad 1. Ann. Taciti, 10. de Julo Antonio Triumviri F. et Paullo Fabio Maximo. Heic dubito annon Lipsii sententia tolerari possit. Quod enim Horatius vocat puerum centum artium, non obstare mihi videtur, quo minus de Paullo Fabio, qui VII. vel VIII. anno post Consul, interpretari queam. Quantum enim oppressa Rep. et quidem sub Augusto ab annali lege recessum sit, vel exemplo nobis est Ciceronis oratoris filius, qui natus A. U. 689. Cos. factus est A. U. 723. Potuit iste degener Tullius, qui teste M. Seneca, nihilex paterno ingenio habuit praeter urbanitatem, consul fieri anno aetatis XXXIV. multo minus aetas juvenilis impedimento suit, consulatum petenti Fabio, qui circa A. U. 736. puer erat centum artium, sive ut Livius de Catone loquitur, versatilis ad omnia ingenii, ut natum ad id unicum diceres, quodcunque ageret. Et quomodo alias pueros vocabant jam XXV. annum, et admodum adolescentulos jam XXX. egressos; ita heic habet. Non, inquam, tam paucorum annorum erat Paullus Fabius, quamvis puer dictus; praesertim quoniam in antecedenti versu dicitur pro sollicitis non tacitus reis. Quid? quod illo tempore non tam proclive nobis est duos Paullos Fabios Maximos fingere, quam duos Quintos Fabios Maximos, quoniam Paullus tum demum in Fabia gente coepisse videtur esse praenomen. Vix enim quispiam Paullum Maximum in Fabia gente ante hunc consularem invenit. Neque vero Paulli Fabii Maximi consularis adultiorem filium circa A. U. 736. agnoscent Onufrius, Goltzius, aliique stemmatographi, qui sobolem


page 61, image: s061

illius unanimiter credunt Persicum Fabium Maximum sub Claudio demum florentem ut apparet ex oratione ipsius Claudii Lugduni habita et aeri incisa. Eodem cap. vapulat idem Lipsius, quod apud Tacit. 1. Histor. 52. A. Caecinam mutaverit in Alienum Caecinam. A Lipsio discessionem etiam facit F. Vrsinus notâ in d. Taciti locum. Sed ut probe cognitum habeo, Auli praenomen familiare Caecinis fuisse; ita robur illud partim a MSS. Taciti, partim a Dionis Epitoma prorsus contemnendum non censeo. Lapis Vicentinus, quum eum saepius inspexissem abs Te allegatum, semper tamen visus [gap: Greek word(s)] . Notum illud Taciti l. 3. Annal. c. 74. Tiberium Imperatoris nomine insignivisse Blaesum, eumque e privatis postremum. Quanquam Casaubonus ex Appiano notavit, eum honorem sub Adriano adhuc privatis exercituum ducibus non penitus ademtum: difficiliorem tamen ad eum aditum relictum fuisse. An tantum sibi tribuit ipse Caecina, cujus ambitio notatur ap. Tacit. 2. Hist. 20. §. 1. et 30. §. 4. etc. 92. §. 2. etc. 99. §. 3.? Non puto. Ambitionem enim suam frenabat, cum conservanda esset majestas Imperii: Idem c. 55. Recitatae Fabii Valentis epistolae ad COSS. scriptae: gratior Caecinae modestia fuit, quod non scripsisset. An hoc concessit ipsi Vitellius? Certe non siluisset Tacitus. Sed nec illud Felicissimus sapit Romanam antiquitatem. siquidem fortunam adjudicabant illi, cujus auspiciis gerebatur bellum h.e. soli Principi, ut pulcerrimo discursu docet J. Gruter. ad Tacitum. Vrsini argumentum, quo asserit Caecinae nomen Alienum non admittere, quoniam Caecina nomen familiae siv, fundamentum non habet. Esse enim Caecinam cognomen et quidem gentis Liciniae tum Plinius ostendit l. 20. c. 8. tum Tacitus 2. Hist. 53. §. 1. Miror etiam virum loqui tanquam de libera Repub.! Scire debuisset, servâ illâ non fuisse religiosam observationem, sed unum saepe duo, saepe tria, saepe plura gestasse nomina, totidemque saepe cognomina. Lib. 11. Var. c. 13. refutantur, qui Danielem prophetam plenum annorum honorumque inter gentiles mortuum ac Babylone sepultum asserunt. Hos nec ego audio. Sed sequitur inter alia ratio: Solitudo deformissima, in quam redire vi divinarum comminationum per Prophetas intimatarum oportuit Babylonem, non permittit credere, temporibus istorum monumentum aliquod Viri desideratissimi certo auctore monstrari potuisse.


page 62, image: s062

Heic nescio, qvid Scaligere respondeam, qui falsam docet vulgo Prophetarum interpretationem, quum Babylon adhuc totis moenibus integra fuerit tempore Ammiani Marcellini; ac diu post sub Persis a multis millibus Judaeorum habitata, solo autem aequata anno Judaico 4797. Christiano 1037, Lib. III. Var. c. 2. legitur in Capitolino: M. Ninnio Quadrato ex Dione. Negatur etiam vel Casaubonum de Numidio, vel Salmasium de Umidio docere posse fuisse Quadratum cognomine. Mihi munitissimus videtur Salmasius. Nec enim leve telum a MS. Pal. et Vet. edit. quae Umidium Quadratum vocant. Sed confirmo amplius auctoritate optimi Vaticani codicis, qui ap. Tacitum l. 12. Annal. c. 45. Tumidium Quadratum legit. Patet scripsisse Tacitum, T. Umidium Quadratum, quemadmodum et in MSS. Tampius legitur non semel pro T. Ampius. Nec longe abit in vulgatis ejusdem Taciti T. Uinidius Quadratus. Eod. cap. restituitur Apollodorus ex se ipso et Hygine hunc in modum: [gap: Greek word(s)] , i. e. Hippotes Phylantis ejus qui Astyoches Herculi nuptae pater, filius. Hîc in fluctus me dedit Vell. Paterculus lib. 2. quum ait: Aletes sextus ab Hercule Hippotis filius, Corinthum, quae antea fuerat Ephyre, clanstra Peloponnesi continentem, in Isthmo condidit. An Hercules qui Astyoches amitae Aletis, maritus erat, potuit simul esse atavus Aletis? Sed vitiosus sit in Vellejo numerus, et pro sexto reponamus minorem aliquem: an Hercules tum quoque potuit esse ex Aletis majoribus, stante correctione Tua? Praeterea totidem fere verbis Pavsanias lib. 2. si recte eum citat Lipsius ad Vell. Paterculum: [gap: Greek word(s)] . An utrumque (Vellejum et Pavsaniam) in errorem conjecit corrupta Apollodori lectio? Non me extrico. Venio ad institutum meum de Familiis, quod est hujusmodi. Romanas gentes omnes sive patricias, sive plebejas a stirpe vel prima memoria recenseo; Pighii (cujus sex priores tantum libros videre contigit) Onufrii, Sigonii, Golt Zii sententias in Fastis; Reineccii, Streinii, Reusneri, Ursini, Ant. Augustini oper a de Famili is, et quaecunque interpretes historicorum sparsim tetigere, velut in unum confero: denique Indicem auctorum emendatorum et explicatorum adorno. Unde me non deterret diligentia Pighii, Onufrii, Sigonii, Goltzii, qui eos tantum recensuęre,


page 63, image: s063

quos magistratu vel dignitate aliqua claruisse proditum est. Ego vero et ceteros exhibeo nobiles, quorum in historiis mentio etiam nullo magistratu functos. Accedit, quod Pighius, ut magistratus suppleat, complures personas fingere videtur, vel ipso semet prodente lib. 5. Annal. in A. V. 471. ubi de nobilissima Liviorum Drusorum familia. Si igitur, in quit, tot honores maximos Livii habuerunt, dubio procul est, quin et plurimi minores magistratus continua quasi serie inter Drusos item fuerint. Quos suis annis AETATE CONGRUA interseram, ut stirpis nobilissimae successum in tam florenti familia non interrumpamus. Hîc certe cautio adferenda est posteritati; ut quod monumentis confirmatum est, ipsa distinguat ab ingenio excogitatis. Neque etiam Oedipus semper est in explicandis numis, quamvis amoenissime de iis disserat. Onufrius et Goltzius fere sibi similes sunt, uterque jam inspectus et examinatus Pighio, ita tamen ut nobis iterum spicilegium relictum sit. Glandorpius quam limam et accurationem desideret, jam nobis indicavit Andr. Schottus 4. Tullianar. Qvaest. 6. Reineccius, Streinius, Reusnerus quantos errores seminaverint cum in aliis, tum in JCtorum scriptis cuncta ut certa statim arripientium nunc reperio, quum jussu superiorum titulum de Origine Juris publice interpretor. Omnium vero conatus superare visi sunt Ant. Augustinus et F. Vrsinus, quorum ille tantum XXX. descripsit; hic eas quarum in numis suis mentio. Illum omnes inferioris aevi Aurelios, Claudios, Julios etc. veteribus Aureliis, Claudiis, Juliis sine auctoritate, sine nota, sine discrimine inseruisse nollem, quum novos homines, qui ad dignitates conscenderunt, nomina ac praenomina libenter ac licenter assumserint, ut bene docet Salmasius ad Probum Vopisci. De hoc minime falsum est judicium Rutgersii 4. Var. 2. fuisse Virum diligentissimum et Romanae antiquitatis quantumvis scientem: sed lapsiones ejus istiusmodi esse, ut non aliter excusari possint, quam si reliquis ejus in literas meritis condonentur. Ut unius tantum, quum complura sint, hîc recorder, exhibet p. 72. numum argenteum, in cujus altera parte imago mulieris, adstante quodam nudo alato, qui dextrâ ramum palmae tenet, cum titulo: L. SVLLA; alterâ duo tropaea, in medio urceolus et lituus, appositis utrinque verbis: IMPER. ITERVM. Hunc numum ait Vrsinus spectare ad SULLAE cognomen,


page 64, image: s064

quod ejus familia a Sibylla traxisse dicitur, cujus libb. interpretan dis unus majorum XVir sacris faciundis praefuerit: ab eo munere Sibulla primum, postea Sulla dictus est: itaque (adjicit ibidem) in altera denarii parte Sibylla ipsa impressa est, et is qui responsum ab Apolline petens palmae ramum de more manibus gestat. Mirum, tantum antiquarium adeo coecutire! An enim nudi alati responsum ab Apolline petebant? Veneris potius ea imago et Cupidinis, ut illustraret cognomen [gap: Greek word(s)] . Unicus sive Plutarchi, five alterius locus utrumque numi latus illustrat in l. de Fort. Rom. L. Cornelius Sylla, qui cognomen Felicis assumsit, in iis literis, quas ad Graecos dabat, [gap: Greek word(s)] pro eo cognomine Latino sese inscribebat. Tropaea enim Mithridatica, et alia quae in Graecia fixit, sic fuęre ab eo inscripta. Addit ibidem rationem, sed meliorem reddit Salmasius ad Solinum. Et quantus numismatum numerus est, quae nec ipsi, nec aliis tentata certam mihi spem faciunt, fore ut in istis utiliter laborem et in multis cibum sumam minime praemansum? Indices Praeff. Pr. et Urbi, Procoss. Proprr. etc. quos confecisse Te scribis, inprimis Inscriptionum examen juvet Sancta Divinitas, ut quam primum lucem aspiciant! Nihil credo avidioribus oculis unquam usurpari posse. De meingenue fateor, majorem operam impendisse Antiquitatibus liberae Reip. quam cognitioni illi magistratuum et officiorum sub Impp. a quibus ut plurimum neglecti ac conculcati nobilium domuum posteri. Cumprimis autem impediunt, quae lectionibus meis publicis adjiciuntur alienae professionis sarcinae, velut Exercitia Oratoria Circularia, Programmatum conficiendorum cura, interpretationes variorum auctorum privatae, aliaque qua ignobilia, qua juventuti meae prorsus intoleranda. Seldeni marmora Arundeliana curabo ut adipisci possim: salivam mihi jam moverant Variae Tuae. Boxhornium AVRES in dearum numerum referre mihi incognitum, sicut et liber ejus, quem citas. Minervae consecratas docet Jac. Philippus Tomasinus in l. de Donariis ac Tabellis Votivis A. C. 1639. edito ex antiquo lapide Placentino. Videtur Boxhornius nimium tribuere ingenio suo, et ante tempus togâ brachium exerere. Quum olim vidissem Florum ejus, occurebant multa valde putida; quae privato studio notata, sed postea nescio quâ sraude in vulgus sparsa, in ipsius Boxhornii manus


page 65, image: s065

venisse dicuntur. Etiam Satyram, ut audio, minatus est in literis ad quendam Dresdensem; quasi pro meis agnoscere debeam universa, quae inimica manus transmisit: Vivimus enim hîc in Viperina societate. Sed quicquid velit, agat, et typographica tubâ proprium dedecus insonet in eruditas aures: ego nullus trepido, quamvis illud poetae insusurrare quispiam possit:

Occursare Capro, cornu ferit ille, caveto.

Tres Observationes tuae de Dripetina Mithridatis filia, Claudio Julio Aedesio Dynamio et Provincia Getae mirum quantum me delectârunt; prima etiam insignem qvorundam imposturam mihi detexit. Nam dum ejus occasione liberos Mithridatis ap. Rein. Reineccium quaero, in illa Pontic orum regum stirpe non unum supposititium invenio. Tres nobis Pharnaces, plures etiam Mithridates obtrudit, sine ulla auctoritate. Et tamen hic praesultor alteri ludioni placuit, Vbboni Emmio, qui easdem nobis ineptias vendidit in Chronologicis. Stemma totum sic or dino:

MITHRIDATESI. a quo octavus Eupator: Appian. in Mithridaticis.

MITHRIDATES II, Ponti Rex, Mithridatis F. Diod. l. 20. c. 112. Hunc contra Seleucum Nicanora solicitant Heraclienses, Memnon c. 12. ap. Phot. in Bibl.

ARIOBARZANES Mithridatis F. cui Amestrin Amestris et Dionysii Heracliensis F. Oxatris, qui frater erat Darii Codomanni, neptem, gratis dedit Eumenes. Memnon c. 17. Et hinc patet, quam vere gloriatus fuerit Mithridates ap. Justin l. 38. c. 7. §. 1. a Cyro et Dario conditoribus regni Persici sese oriundum.

MITHRIDATES III. cui lites cum Galatis intercessęre: Memnon. c. 25.

MITHRIDATES IV. cui Phrygiam majorem Seleucus


page 66, image: s066

Callinicus in dotem dedit. Justin. l. 38. c. 5. §. 3.

PHARNACES. Justin. d. l. c. 6. Sinopen cepit. Straebo l. 12.

MITHRIDATES V. Evergetes.

MITHRIDATES VI. Eupator et Dionysius.

Liceat auro Tuo, Vir Amplissime, reponere quantumvis plumbearum observationum par. Justinus lib. 23. c. 4. de Hierone: Adolescenti prima bella ineunti aquila in chpeo, noctua in hasta consedit. Quod ostentum et consilio cautum, et manu promtum regemque futurum significabat. In hac impressa lectione non video rationem Interpretationis. Video, si trajiciamus verba hunc in modum: Adolescenti prima bella ineunti, noctua in clypeo, aquila in hasta consedit. Noctuam clypeo commode jungi fatebuntur, qui semel Palladis simulacrum conspexerunt. Et hoc sapientiam significabat. At Aquila in hasta regnum. Nam apud Graecos in sceptris summis positae er ant aves, in Regum vero Aquila. Interpres Aristophanis in Avibus: [gap: Greek word(s)] . Apud Romanos non aliam formam fuisse observo scipionum. Quamplures enim in numis video triumphales dextrâ sceptrum, cui Aquila superimposita, tenentes. Graviter hallucinantur Antiquarii, qui fignum legionis interpretantur. A Scipionis enim forma sic differt, opinor, quoniam aquilae legionariae pars inferior peracuta, ita ut posset in terram defigi. Sed et illorum sententiam impugnat Juvenalis, ubi scipionem et coronam triumphanti consuli tribuens,

--- magnaeque coronae,

inquit,

Tantum orbem, quanto cervix non sufficit ulla?
Qvippe tenet sudans hanc publicus, et sibi consul
Ne placeat, curru servus vortatur eodem.
Da nunc et volucrem sceptro quaesnrgit eburno.

Ubi vetus interpres: Virga quam COSS. portant, quia supra aquilas faciunt.


page 67, image: s067

quae duo postrema loca citat Salmas. ad Trebellium p. 317. Vellem amplius illustrasset. Idem Justinus l. 38. c. 3. §. 4. Missi Aquilius et Manlius Maltinus. Hos legatos iterum nominat §. 8. et c. 4. §. 4. Bongrasius l. M. Aquilius et M. Atilius. Ego Aquilium sine praenomine retineo, et alterius legati nomen e Sall. Jug. c. 73. restituendum arbitror. Verba scriptoris sunt: Populus a tr. pl. Manlio Mantino rogatus. Ubi Nar. Manthino, Pal. VI. Mancio. Commel. et Pal. VII. Mancino. quod mihi placet. Est enim purum putum Romanum, deductum a manco. Quod auctores de recentioribus familiis indicâsti, gratias Tibi debeo maximas. Transcribam Tibi hanc indicinam, ut et sententiam de Coeliorum nomine REINESIANA, hoc est, optimâ fide. A veteri sententia, quae Coelios a Coele Vibenna deducit, recedit etiam Vossius in Inst. Oratoriis; sed se minus explicat. Tua mihi palmaria videtur, qui et vetus [gap: Greek word(s)] acclamo scribenti, De familiis hodiernis nihil certi post tantum chaos decerni posse. Petr. de Andlo l. 1. de Imp. Rom. c. 15. Svevicas aliquot familias a Romanis derivat, Freher. Comites Ciliae a Coeliis, Petr. Justinianus, Chr. Forstnerus et vester Liberalis Crema Praef. in Adr. Spigelium Cornelios Venetos a vett. illis Corneliis R. Vapovius Gracchum in Polonia agnoscit circa A. C. 700. citante Arnisaeo; Eryc. Puteanus Comm. in l. 1. Hist. Insubr. p. 22. Mediolani reperisse se ait Romanos Pectios, Valerios, Suras, Magios, Curtios, Cottas, Crispinos, Macros, Novellios, Sentios, Rocios, Arulenos; idem l. 4. Hist. Insub. p. 199. Mediolani Thomam e Crassorum familia, et supra laud. Justinianus Venetiis Marcellos, Valerios, Amulios, Quirinos, Memmios, Longos, Balbos, Teturios, Aemilianos ac Pisones, St. Pighius in Hercule Prodicio Aelios in Comitatu Cliviensi, Casp. Gevart. in Gallia Memmios, Dom. Baudius Cornelios Florentiae: Ut alios minorum gentium auctores praeteream. His peculiarem librum destino, ut alii suum locum Rejectaneis. B. V. Bono Publico, Vir Nobilis et Amplissime, et studia mea ut hactenus, sic in posterum Tibi commendata habe. Scrib. Altorphl A. M DC CXL. a. d. XII. Kalendas Octobres.



page 68, image: s068

EPISTOLA XXII. THOMAS REINESIUS CASPARI HOFMANNO S.

CL. D. Hofmanne. Video nunc tandem, quoad epistolae Vestrae negotium, quod si editionem ejus rite curavero, non tam obtenturus sim veterem apud Vos gratiam, quam eluctaturus, quae omittentem pressura erat, offensam. Ita me expostulationibus compungere videmini. Querelas de nonnullis meas indignanter fertis, cum et justissimae sint, et in amici sinu locuminvenire posse sperarentur; et tamen me comitem esse defensorum Vestrae innocentiae, quam publice dudum laudavi, et quae defensoribus non indiget ultra, postulatis. Ego vero rogo Vos, ut eos, qui mihi tam crudeliter inimici sunt, si odisse non potestis, simul tamen accusetis, non ut aliquid proficiatis, sed ut amicitiae nostrae et candori Vestro satisfaciatis; neque enim puto vos ejusmodi mores probare. Sim [gap: Greek word(s)] ; minime tamen omnium [gap: Greek word(s)] sum, et sufferre sine motu insignitas adeo injurias ineptus. Delibero autem, quî cogitata vestra in opus exeant operâ meâ; nostrati vero typographo, inerti et refractariae bestiae nolim committere, quod oblocutiones servorum mihi videantur intolerabiles; eoque cogito Lipsiam, quamprimum furor et discurfationes militis Svecici, qui nobis omnia arcta et infesta fecit hactenus, resederint; nunc quoquo inclinemus in ore, a latere, a tergo sunt rapones. Haec saltem interea significetis, an in octernionibus, ut reliqua vestrae opuscula, excudi velitis; et quot exempla; epigramma etiam meum mittite, quod subnectam fini. Valetudini RVPERTI nostri melius prospicietis VOS praesentes; si intemperies partis mandantis ita invaluit, ut corrigi posse desperetur, de derivatione materiae per cauterium cogitandum esset, quod in juvenibus mature procuratum graves a plenitudine et materiae motu morbos solvisse expertus sum: sin pulmones [gap: Greek word(s)] simul minarentur, strenue exsiccantibus, et iis quae specifica virtute ejusmodi labes eluere scitis, res tentanda esset. Ita optime vale, mi HOFMANNE, et quamprimum, quod volui, indica. Scr. 26. Nov. Ao. 1640.



page 69, image: s069

EPISTOLA XXIII. THOMAS REINESIUS CHRISTOPH - ADAMO RUPERTO Symphilologetae suo S.P.D.

NIhil inter Te et HOFMANNUM, parentem tuum [gap: Greek word(s)] , re aut affectione divisum esse putavi: quare literas ad Eum a me missas in acceptum referre potuisti, particeps scil. omnium. Sed jam nomine tuo mihi adeundus et colendus es, mi carissime RVPERTE. Ita me tuis cepisti; quas si dedisses etiam prolixiores insigni delectatione prolixius fuissem defruiturus; jam enim aures paraveram novellis jucundis et eruditis fabulis; Bonum autem factum, qvod ad molestiam inspiciendi Varias meas subeundam persuaderi Tibi passus es! optimum, quod examinandi laborem ultro sumsisti! Voluntas tua plane eximia, luculenta, prolixa est, et singularis hoc aevo, quo solidam eruditionem sectantur pauci, pauciores assequuntur; aspernantur [gap: Greek word(s)] : quae attestatio et professio spei de Te meae tam honorifica Tibi accidet, quam fortasse odiosa et pungitiva contradictio quaedam mea et absensus. Neque enim [gap: Greek word(s)] probare possum quicquam eorum, quibus Lipsium a me juste notatum excusas et defendis. Centum puer artium, juvenis, decens Veneri miles dictusab Horatio; hunc Consularem Virum Vos mihi dicetis? Migrata toties Lex annalis tam liberâ, quam servâ Rep., scio; sed tamen pueros COSS. tum nescio; etsi qui praeter legem aetatemque honores indipiscerentur, ii ab historicis [gap: Greek word(s)] commemorari soliti sunt: M. Val. Corvin. T. Quinctius Flamininus; P Scipio Africanus et Aemilianus F. Cn. Pompeius M. Lepidus Drusillae Germani F. maritus, Dio l. 59. alii: de Paullo F. Maximo Cos. A. V. 653. nemo dum dicere orsus aususve est, puerum palmata in sella curuli conspectum fuisse: Tenet igitur, quod dicebam, nec de Eo exaudiri debere Flaccum. Lapidi Vicentino, quô cognomen Caecinae asserui, Aulo, et cujus fides apud me testatissima est, immerito diffidis, quia sibi felicissimi Imp. titulum non tribuisset Caecina, nec hoc Vitellius fuisset passus. At nescis [gap: Greek word(s)] , juxta, Caecinam ipsum hoc saxum sibi posuisse, et posuisse Vitellio vivo, qui


page 70, image: s070

aegre laturus esset tantam ambitionem. Si igitur sive privatum aliquem, sive Provinciam, sive commune a'icujus civitatis, nim. Vicentiae, ista in Caecinam honorifica congessisse cogites, fortasse et mortuo Vitellio, quid ea res offendere hunc potuit, quae erat amoris et studii Provincialium Clientum, vel municipum erga Patronum civemque argumentum? Sunt in lapidibus longe invidiosiora, quae tamen velut majestati suae detraherent, non eradi jusserunt Imperatores. Felicitatem adjudicabant auspicibus; sed non solis, nec restricte adeo, ut belli cujusque duces nihil virtute, consilio, manu praestitisse sentirent. Nec in Imperatoris vocabulo quicquam praesidii reperis: quia etiam sub Antoninis hac significatione, ut exercituum praefectis tribueretur, notum fuit. Justin. l. 22. Deletus in Sicilia Poenorum cum Imperatore, Hamilcare, exercitus. In examinando hoc genus oportet esse suspicionum qvam continentisimos, dispicere [gap: Greek word(s)] , et ratiunculis ad forcillandam Inscriptionum fidem non nimium tribuere, praesertim earum, quae certis autoribus, locis, temporibus etc. adminiculatae sunt, quam vis inaudita nobis nec visa lectave alibi contineant. Eô ingenio me noveris esse ut fucum mihi fieri a qvocunque tandem versutissimo veteratore et mangone non facile patiar; quod ostendi, nî fallor, satis in salvo conductu, quem vocant barbare, M. Tullii a Jul. Caesare impetrato, cui IABOLENUM velut libellorum magistrum subscripsisse fecerunt, recensendo, qvem aliquando videbitis; sed nec aeqvo diffidentior sum, aut in re aperta scrupulosior. Scaligero de Babylone oppono duorum gravissimorum scriptorum testimonia: Strabo l. 15. Babylonem caput gentium Chaldaearum Seleuciae Babyloniae ad Tigrim vicinae intra 300. stadia urbis conditu, auspicio Nicanoris, exhaustam fuisse dicit; Pyramidem Beli sepulturam, qvam a Xerxe disjectam instaurare Alexander ceperat, posteriorum neminem curasse; [gap: Greek word(s)] ; addit Seleuciam esse majorem Babylone; hanc vero magnam partem desertam, adeo ut considenter de ea usurpari possit, quod de Megalopoli Arcadiae magna urbe quidam dixerat Comicus: [gap: Greek word(s)] . Nec aliter Plinius l. 6. c. 26. In solitudinem rediisse Babylonem ob Seleuciam intra nonagesimum lapidem ad Euphratis et Tigris confluentes structam.


page 71, image: s071

Deliqvium igitur ejus cepit sub imperio Macedonico; auxit sub Parthico, donec omnino civibus et aedificiis evacuaretur. De Babylone autem moenia ejus bitumine struxisse Semiramidem, arcem condidisse Belum, dicit Ammianus; nihil praeterea; unde non licet colligere urbem ipsam tum intactam constitisse: et verosimile valde est, Ammianum, qui in excursibus de Provinciis et urbibus, prae qvam historicum decebat, nimius est, Babylonem descripturum fuisse fusius, si vel vidisset, vel aliquo nomine et famâ ea tum fuisset. A Trajano captam commemorat Eutropius; a Severo Dion; Sed [gap: Greek word(s)] ; desertam prius; unde firmiter colligi potest, imbellem, nudam, et vilis potius opiduli, qvam copiosae urbis loco tum habitam fuisse. Hanc ejus solitudinem subseqventibus temporibus auxisse nullum est dubium: sane nullo nomine et loco fuit istis seculis qvibus Muhammedani Babyloniae imperarunt, neque Isidorus Characenus indiculo mansionum et mutationum Parthicarum, quo loca Mesopotamiae et Babyloniae enarrat fideliter, ejus meminit, cujus silentii rationem velim doceri. Cum enim Straboni fuerit [gap: Greek word(s)] , quod alibi ostendo contra Vossium et Plinio prior, de Babylone eadem dicere potuit, quae isti, et fortasse plura, qvia Assyriae pene indigena esset, Charace Susianae ad sinum Arabicum opido oriundus. An cum nominat [gap: Greek word(s)] Babylonis rudera significare voluit? hisce enim proximum vel etiam instructum fuisse vicum Felugiam, hodieque ita dici, adleverant, qui eas regiones perlustrarunt, Casp. Balby Venetus, Rhauvvolf, alii. Zosimus cum expeditionem Juliani in Persas describit l. 3. opida inter Euphratem, Tigrim, Aborram, Naharmalchan, fluvios recenset diligentissime, non omissis etiam vicis et castellis Babyloniae; ulteriora etiam nonnulla attingens; at cur Babylonis, si tanti tum erat, non meminit? nim. qvia nullo numero esset, et prisco splendore penitus orbata, pene in oblivionem abiisset, indigna de qva certarent reges, vel commentarentur Scriptores. His ita stantibus, bene disputasse me puto adversus illos, qvi monumentum aliquod Prophetae Danielis sextô seculo vidisse Babylone mentiti fuerant; nim. non potuisse videre, quia urbis ornamenta omnia longâ solitudine exolevissent; quod ita futurum Esaias c. 13. praedixisset. Destruxerint vero eam Persae A. demum 1037. ut supputat


page 72, image: s072

Scaliger, et ab eo demum tempore habitaculum facta sit scorpionum, serpentum, draconumque, nihil id meae de solitudine longe ante praegressa sententiae officit; Ceperunt enim Propheticae imprecationes eam adfligere Persis imperantibus; tum Macedones addidere, donec Romanorum, Parthorum, Persarum, Saracenorum bellis attereretur, funditusque tandem cum muris quoque suis a vicina gente adsolaretur. Benjamin Tudelensis anno 1170. devastatam Babelem et Nebucadnezaris palatium introspexit, quod homines ingredi verebantur propter serpentes et Scorpiones locum occupantes; idemque ante annos 70. comperit Rauvvolfius: sed fortasse diu ante tale quid ad Babylonem observatum est, et neglecta vitataque ejus confinia ideo, ut impletionem vaticinii isti tempori praecise adsignare non liceat. De Umidio Quadrato concederem Salmasio si Quadratos in Umidiis fuisse ostenderet; Tacitus, quem Tu objicis, non sufficit, quia ibi loci [gap: Greek word(s)] est, et quem Vatic. Cod. Tumidium, eum alii plures T. Vinidium adpellant. Deinde nec iste Taciti, utpote Syriae imperante Claudio praeses, nostras hic est, qui ab Imp. Commodo occisus et Tacito fuit ignorabilis. Meus autem M. Ninnius a Muninio tot editionibus celebrato ut vides, quam minimum abit. Apollodorum ad auctoris mentem recte videor emendasse: si Paterculus dissentit et de Hippote, Alete, Hercule aliter quaedam narrat, ne id Te turbet: In mythici enim temporis rebus quam dissonant scriptores? Paterculi etiam incuria circa tempora et personas satis nota est: hac Tigranem vocat Mithridatis Pontici socerum, cum esset gener: Serviliam Lepidi uxorem, quae erat Bruti patris; et tribuit huic, quod alii omnes Porciae Bruti filii conjugi: Val. Max. l. 6. c. 2. Dio l. 47. extr. Plut. de virt. mul. Pausanias Appollodorum h. l. exscripsit; ad eundem ergo revocandus est. In stemmate Mithridatum Ponticorum digerendo non excussisti, quae oportebat omnia; quod autem Amastrin urbem Ponti apud Memn. c. 17. in feminam hoc nomine Oxyathrae Persici F. quam Ariobarzani concesserit Eumenes, mutâsti, properantia factum est. Communico aliud paulo plenius:



page 73, image: s073

PONTI Reges

MITHRIDATES vel Teridates, in exercitu Evmenis Cardiani Cappadociae satrapae, contra Antigonum [gap: Greek word(s)] militans, ex unius VII. magorum, qui Smerdin everterant prosapiâ genus ducens Diod. l. 19. Ariobarzanis F. vir regio Persico genere, familiaris Antigono regi Asiae post Alexandrum M. A Dario majoribus suis tributum fuisse dominatum ad Pontum Evxinum gloriatur apud Polyb. l. v. Mithridates, proavus Magni. Magnus ipse fere apud Just. l. 38. Petitur ab Antigono ob somnium de eo quoddam insidiis: Sed a Demetrio ejus filio monitus, Plut. in Demetrio f. 890. et in apophth. f. 183. fugit in Cappadociam, ibique communito quodam vico, multis ad ipsum deficientibus Cappadociam et gentes Ponticas ad finem vitae usque obtinuit: App. Mithr. dictus [gap: Greek word(s)] ideo, et inter longaevos, quippe annorum LXXXIV. senex memoratus a Luciano. Hic est quem Henacleenses contra Seleucum Nicanora post occisum Lysimachum solicitârunt, Memn. c. 12. Habuit filium ARIOBARZANEM, cui ab Evmene successore Philetaeri gratis concessa est Amastris urbs Ponti, ab Amastri Heracleae regina, primum Dionys I, tum Lysimachi conjuge condita, Memn. c. 17. MITHRIDATES F. Ariobarz. Memn. c. 25. proavus Mithrid. M. a Seleuco Callinico in dotem acceperat Phrygiam majorem: Justin. l. 38. (Selevcus autem obiit Ol. 138.) Ejus pueri adhuc regnum Galatae infestârunt: Memn. c. 25. Filiam ejus Laodicen duxit Antiochus d. Magnus, Cerauni frater, Polyb. l. 5. c. 43.

PHARNACES avus Mithridatis: vixit cum Evmene Pergameno seu II. (qui incepit ol. 146. desiit ol. 155.) Just. l. d. successor Evmeni datus per arbitria cognationum, ib. Cepit Sinopen, antea liberam: Strabo l. 12. Bellum vero ei prius indixerat pater Mithridates: Polyb. l. v. Olymp. 142. MITHRIDATES Ponti rex, Evergetes dictus: Is primus Pop. R. amicus ac socius appellatus, App. p. 226. naves in auxilium misit contra Poenos, ib. auxiliis ejus victus Aristonicus, rex Asiae Pergamenae, Evmenis nothus, A. V. C. 623. Ol. 162. eique in praemium propterea Romani majorem Phrygiam concesserunt: Just. l. XXXVIII. Eutropius tamen lib. IV. et Appianus p. 231. Mithridatem Magnum, hujus silium socium fuisse Romanorum belli contra Aristonicum ajunt. Obiit anno Urbis Conditae DC CXXX. Olymp. CLXIV. repentina merte interceptum Justinus: Sinopae necatum dolo familiarium, et successisse uxorem duosque filios Str. l. X. scribit.



image: s074

[gap: illustration]

page 75, image: s075

Ex liberis Mithrid. ad Pompejum captivi ducti sunt in triumphum, Artaphernes, annorum XL: Darius: Xerxes: Cyrus: Oxathres et filia Orsabaris Phanagoriae deprehensi: Cleopatra filia restitit et erepta est a patre: App.

Mithridates F. Fimbriae occursaverat, sed victus fugit. Memn. c. 36.

De Appiani fide qui Mithridatem Evpatora octavum a Mithridate, familiari Antigono, facit, dubito, quod tempora inter Ol. 119. et 160. qua natus Mithridates vix ferunt plures quam quos assignavi. Cautior Plut. qui de Antigoniano sic: [gap: Greek word(s)] .

Mithridatas alios ad hosce Ponti reges nihil attinentes reperi sequentes:

I. eunuchum Xerxis, Diod. Sic. l. II. ca. ol. 78.

II. Udiastae filium, armigerum Terituchmae sub Artax. Mnemone.

III. Clearcho Heracleae Tyranno [gap: Greek word(s)] ca. ol. 104. Justin l. 16.

IV. Mithridatem Ariobarzanis, qui Phrygiae satrapa fuit, et vindicato sibi, Mithridatis alicujus regno (nescio quo) una cum aliis in Asia et Graecia satrapis, regibus et civitatibus ab Artax. defecit ultimis ejus annis ca ol. 104. Filium: Diod. l. 15. circa ol. 114.

V. Mithridatem, cognom. Ariarathem, regem Cappadociae, Ariarathis e filia Antiochi M. Antiocheide filium. Diod. l. 31.

De reliquis Mithridate Pontico posterioribus, Pergameno, Armeno, Partho, non curamus nunc.

TRajectio in verbis Justini l. 23. de ostento Hieroni tum adolescenti, post regi Siliciae, non erat abs Te tentanda ulla; nôsti enim non esse infrequens, in [gap: Greek word(s)] periodi proximius quod erat, ultimumque reddi priore loco; cujus exemplain scriptoribus hist. Rom. Latinis subinde occurrunt, et notata sunt ab eruditis. Ita Florus l. 1. c. 9. §. 2. Quippe ex perpetuo annuumplacuit, ex singulari duplex, ne potestas solitudine, vel morâ corrumperetur. Quum ordine servato: deberet: Ne potestas morâ vel solitudine corrumperetur. Similiter Tacitus 1. Annal. 71. §. 2. Ceterum ad supplenda exercitűs damna certavęre Galliae, Hispaniae, Italia: quod cuique promtum, arma, equos, aurum offerentes. Nam quod heic medium est, refertur ad primum, equi ad Gallias (ut patet e l. 2. Ann. c. 5. §. 4.) primum ad medium, h. e. arma ad Hispanias,


page 76, image: s076

ut constat e l. 2. Hist. c. 32. §. 2. Est praeterea [gap: Greek word(s)] dictum, et consilio c autum, et manu promptum, regemque futurum: quare non necesse erat, ordinem, qui fuerat in [gap: Greek word(s)] , in ostentis enarrandis, in significatis seu interpretatione etiam teneri. Legatorum, quos ad restituendos foederatos suos Ariobarzanem Cappadociae et Nicomedem Bithyniae regem miserat Senatus, alter Aquillius fuit; et sic nominat praeter Justinum, Plin. l. 33. c. 3. Plut. in Mario, [gap: Greek word(s)] : Val. Max. l. 9. c. 13. edit. Lips. Ao. 1512. M. Aquilium: e qua emendanda est Lugdun. Ao. 1566. quae Marcum: Paschal. l. de Legato c. 25. Manium Acilium. Alter M. Acilius praetorius, et post a. U. 686. consul. Malthini nomen sane pravum est apud Justinum; sed Mancini quod tibi placet ob Sallustium non minus suspectum habeo: nec enim Mancini in gente Manlia. Manilium Mancinum eadem tempora a. U. C. 653. 654. tribunum plebis et praetorem nôrunt, eum tibi permitere possem, et fortasse ita scripsit Justinus trajectâ voculâ, Aquilius et Manilius Mancinus. Ineptum enim est, quod legitur in edit. Basil. Ao. 1543. Aquilius Manlius et Malthinus. Codices tamen Sallustii in Manlio corrigendi erunt. Me quod M. Acilium malim prae reliquis, induxit Vinc. Beluacensis. Is ut compilator est l. 6. spec. hist. c. 101. Justiniana ista, laudato auctore, compendifaciens; Aquilium, inquit, et M. Alcium Asiano exercitu instructos vicit; ubi syllabam mediam ci trajectam esse res ipsa loquitur, et Acilius se prodit manifestissime. Eidem Acilio meo attestatur Atilius, qui in nonnullis libris scriptus est. Sed Atilius cognom. Nudus Ao. U. 670. quaestoribus Ao. 679. M. Cottae Procos. in Bithynia classi praefectus fuit, et quod ad Chalcedonem ignave pugnâsset, amisso in praelio L. Manlio Torquato senatore, metu judicii ad Mithridatem profugit; ab eo ob suspicionem insidiarum struct rum, necatus est: App. p. 312. Nos vero de Legatis sub initio belli ca. a. U. 654. quaerimus; quos duos manios fuisse arbitror. Maniorum istorum prior Mithridati traditus ludibrio per civitates Asiae a ino circumlatus, quae summa ignominia habebatur apud Parthos: Jos. l. 18. Antique c. 12. tandem infuso in os auro liquefacto (quippe largitionibus corruptus Phrygiam concesserat regi: qua de rein telligendus est Val. l. d.) extinctus legitur. Alter in Cappadocia fusus a regiis copiis, nihil eo bello memorabile gessit; anno tamen U. 686. consul


page 77, image: s77

Bithyniam et belli Mithridat. extremi administrationem obtinuit. Sceptra in manibus Impp. et Coss. cum triumpharent, de quibus dixęre Servius ad Virg. Schol. Juven. ad sat. 10. Alex. ab Alex. l. 6. c. 6. et ibi Tiraquell. Pancir. l. 1. thes. c. 9: Freher. ad P. de Andlo. c. 8. Dempster. ad Antiq. Rom l. 10. c. 29: Salmas. ad Treb. et Vop. f. 358. inter Occidentalis Imperii ornamenta fuęre: ostendunt Numi Domit. et Trajani, quos Sambucus delineavit Impp. in curru triumfali unâ manu lauri (sive palma est) ramum, alter â sceptrum cum aquila protendere. Constantinopolitani crucem dextra, sinistra [gap: Greek word(s)] gerebant. Codinus c. 6. de offic. aulae Constantinop. [gap: Greek word(s)] . In aureo numismate, quod e F. Vrsino exhibet Baron. sub anno 374. Imp. Theodosius expressus est, sinistr â sceptrum gemmatum in crucem desinens, dextra [gap: Greek word(s)] gerens. Locum e schol. Aristoph. quem Freherus Tibi suggessit, emendare prius debuissetis. Vitiosum est enim [gap: Greek word(s)] . Sensus postulat [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] . Sed quod magister ille differentiam constituit, in aliorum sceptris av s simulacrum, in regiis aquilae effingi solitum, puto acumine suo frustra esse, et in omnium huic rei sceptrorum apicibus avis idolum vel alterius rei ad ornatum sedisse; quod qui majestati Imperii et gestantium honoribus faverent, de aquila insigni imperii et avitii generis rege inter pretabantur potius quam de corvo, upupa, vel cuculo, qui in Junonis apud Argivos sceptro, Schol. Theocr. Idyll. XV. Origines ejus moris, fortaffis fabulae, a quibus Jovi ejusmodi sceptrum tributum; et quas imitati pictores sculptoresque. Hinc Jovis Olympii apud Eleos a Phidia ex auro et eb ore factum signum ita describit Pavsanias: [gap: Greek word(s)] ; Lucianus in Deorum concilio introducit Momum, cui Juppiter, ne quid de Ganymede diceret, imperaverat, ita loquentem: [gap: Greek word(s)] . Hetrusci victi a Tarquinio Prisco attulerunt cum iusignibus aliis, quibus reges suos ornare solebant, sceptrum [gap: Greek word(s)] , Dion. Halic. l. 3. Et cur COSS. Romani conquaestores tot regnorum et curarum cum Impp. participes non gestassent aquilam et ipsi, cum species haec concessa et relicta a Principibus esset senatui in solatium amissae pristinae


page 78, image: s78

autoritatis? M. Papirius consularis scipionem in caput Galli, qui ei in ludibrium barbam permulcebat, incussit, a. U. 364. Liv. l. 5. Cassiod. VI. Var. i. in formulâ Consulatűs scipionem victorialem appellat; et Prudent. 1. in Symmachum, Consulum sui temporis insignia, trabeam, eburnam aquilam et sellam curulem; ut durasse hoc gestamen, et quotidianum fuisse fastigio consulari, dum Ipsum in Imperio, intelligi possit. Ennodio ep. 6. l. 1. proavorum, avorumque scipiones, sunt consulatus majorum. Qui Scipionum familiam ibi reperisse se existimant, falluntur. Eodem significatu utitur in Panegyr. et Paraenesi, est que apud Amm. l. 29. P. 420. edit. Lindenbr. Hamb. Dicunt fuisse ex ebore, merce peregrina: et sunt tot testimonia: Appian. in Pun. Claud. l. 2. de laudib. Stil. per ebur dextra regendum officium et honorem consulatus significat. Ex eodem sella curulis; Dexippus ap. Evsebium 1. Chron. de Paulo Aemilio Perseum triumphante: et diptycha, quae spargere solebant COSS. ordinarii officiorum publicorum diebus, ut est in l. i. C. Theod. de expensis ludorum: confinxeritne Pierius, e querno trunco formata fuisse ad denotandam regni diuturnitatem? Hautreor: nam si veterum Romanorum simplicitatem, frugalitatem, paupertatemque, cui tamen nullas divitias praeferri posse jurant sapientes, consideres, lignea ex obvia materia sceptra, uti Mercurio [gap: Greek word(s)] tribuit Nicarchus in epigr. gestasse non est incredibile; uti in roboreis planeis primum proponebantur leges, quae post in aereis et eboreis extabant; et uti Atheniensibus [gap: Greek word(s)] erat primum ex oleae trunco, tum ex aere; donec Phidias curante Pericle ex ebore fingeret auroque obduceret, Plut. in Pericle, Pavs. Atticis, Ulpian. Comm. ad orat. Dem. in Aristogitonem. Imo sceptrum Regis Latini fidem jurantis Aeneae signum fuisse aeri inclusum, vel aere obductum patet e Virg. XII. Aen. Posteri ebur plurimi aestimarunt et quae opera maxime splendida esse vellent, ea vel ebore operiri distingvive, vel eborea fecerunt, sive e solido, sive e conciso in virgas tenues, quae viminis usum praeberent. Et hinc in lapide Romano 8. p. DCXL. EBORARIVS videtur adpellari artifex in ebore, eboris sector: nisi elliptica locutione sic dictum negotiatorem eborarium, qui ebur conquirebat, et divendebat, uti Purpurarium in 4. p. DCXLIX. quis mavelit. Antonio 111. viro, ut habitu regem se formaret in gratiam Cleopatrae reginae aureum in manu baculum erat, Flor. l. IV. c. 11. Ex argento tamen fieri etiam consvevisse


page 79, image: s79

pro regibus, habitus Athenionis e pastore Cilice a servorum in Sicilia colluvie regis acclamati Diod l. 3. 6. a Floro l. 3. c. 19. depictus docebit. Orientales, praesertim Syros, Solis effigiem regum suorum sceptris adfinxisse, eaque vocasse [gap: Greek word(s)] e Josepho colligi posse videri dicebam j. Var. c. ult. p. 114. Sed displicet nunc probabile istud inventô, quod unum verum est; nim. [gap: Greek word(s)] species gladii fuit, insigne regum, magnatumque. Hinc Svidas: [gap: Greek word(s)] i. e. enses barbarici, videlicet Persarum, Chaldaeorum, Syrorum, Arabum proprii. Drus. Comm. ad. Gen. c. 71. et Full. i. miscell. Theol. c. 17. intelligunt barbarico more fabricatos. Quidam etiam figuram eorum scire profitentur, leviter incur vos, et falci similes fuisse, ut [gap: Greek word(s)] Thracum. Formarunt autem Graeci e Syriaco [gap: Aramaic word(s)] Saphsira: (quo paraphrastes Chaldaeus Esth. 8. 15. utitur, cum nominare vellet gladium qvo Mor dechaium in gratiam receptum accinxerat Ahasverus Persa.) labialem ph. cum altera [gap: Greek word(s)] permutantes: vel etiam [gap: Greek word(s)] , quod similiter familiare ipsis, unde ex Arab. ereb iisdem exięre [gap: Greek word(s)] inter ponentes. Sceptrorum loco fuerunt et adpellatae hastae, quas gerebant summae potestates. Eae investituris quoque adhibebantur. Francorum Reges, si quibus Provincias infeudarent, iis tradebant in manus baculum, in cujus summitate simulacrum erat hominis: ita fiebant hi illorum vassi seu homines; est de Carolo M. Dassiloni Ducatum Bavariae, quo exciderat, denuo conferente in fragm. annal. Franc. quod e Cod. Nazar. edidit Freherus. Pro feudorum varia ratione vexillum, gladius, annulus, virga, fustis, insigne traditionis porrigebatur. Refer huc virgam ex auro, quam ad statum suum, septem nim. pedum, sieri jusserat Carolus M. et quam diebus feriatis, ut Quirinus suam quirin gestare solebat. Agrippini cujusdam in adversis excelsum animum et vocem quasi ex quodam Numine supra humanam admiratus sum et virum propius cognoscere desideravi, postquam ap. Stobaeum [gap: Greek word(s)] legissem. (Viri docti ex Epicteti vita ab Arriano conscripta citant; sed videntur ex Arriani libris [gap: Greek word(s)] VIII. vel [gap: Greek word(s)] , qui XII. fuęre teste Photio, deflorata esse: quae enim l. 1. [gap: Greek word(s)] ab Arriano digestorum c. 1. leguntur, similia sunt Stobaeanis, non prorsus eadem) eum cum aliquando pransuro interveniret nuncius, jubere Imperatorem, ut propere urbe exulatum iret; Ergo, subiisse, Ariciae


page 80, image: s80

prandehimus. Is Epicteto visus notusque Paconius Agrippinus fuit, cum Helvidio Thraseae genero a Nerone Italia pulsus, tanquam heres paterni in Principes odii: nam ejus parens M. Paconius Tiberii saevitiâ perinde innocens conciderat, Svet. c. 61. De eod. pergit ibidem Epictetus, ob hoc laude dignum esse, quod cum vir esset praestantissimus nunquam ipse se laudaverit; sed et cum ab alio laudabatur, erubuerit: item semper adversae rei, quae ipsi accidisset, laudationem conscripserit: si febricitaret, febris: si male audiret, infamiae: si exulare cogeretur, exilii: quae non adeo protrita sunt, et ad explendam Taciti lib. 16. notabilem lacunam faciunt. Cerdones et coqui negant suâ interesse fueritne Agrippinus iste Neronis an Leonis tempore: Paconius an Ragonius: nobis qui fuerit ita reperisse super omnes coenas dapales et scitamenta quantumvis sumtuosarum lancium est. De St. Pighio (nostrates enim [gap: Greek word(s)] nominare pudet, usque adeo nihil admodum sani est in ipsorum Genealogiis et Onomasticis) recte judicas, debere, quae ab ingenio excogitavit, distingvi ab iis, quae monumentis confirmata sunt; haec pro indubitatis habenda et tenenda sunt, ista pro verosimilibus, sed quae fallant nonnunquam. Praetorem in Sicilia T. Didium fuisse, cum servi ibi rebellarent a. U. C. 615. nunquam a quoquam scriptum memini; Pighius quia numum viderat T. DEIDI nomine et simulacro militis Rom. scuticâ caedentis barbarum insignitum, hinc Praetorem in Sicilia hunc Didium et domitorem servorum constituit; quae inanis conjectura est: quanto convenientius referret ad istum Didium, cujus triumphum de Scordiscis e Thracia et Macedonia a. U. 640. scimus: vel ad eum cognominem, qui A. U. 655. Praetor in Hisp. citeriore Arevacarum et Celtiberorum multa millia concidit, ut est ap. App. in Ibericis. Sub Ao. U. 650. C. Servilium Cascam et Ao. 651. Lucullum Siciliae praetores nominat, cum tamen Lucullus Servilium praecesserit, Diod. l. 36. oppositus sc. Salvio Tryphoni regifugitivorum: quo mortuo Athenio Cilix imperavit, quem evertit post Servilii praeturam P. Rupilius COS. Idem est circa Licinium Crassum, quem in A. U. 649. praeturâ functum dicit: fuit enim Licinius Nerva, ut apud Diod. l. d. exprimitur. In Panvinio multo plura desidero: cum enim videri velit antiquis monumentis sua comprobasse, plurimum nos deludit, si temere credamus, ut pluribus


page 81, image: s81

docebo ad Inscript. quas varie contemerat. Etiam Baronius eum subinde accusat, et poenitentia ducitur, quod eum in COSS. nominibus assignandis secutus sit: fingit enim ea pro lubitu et praeter rationem, et modo ex uno duos, modo e duobus individuis unum concinnat. Consules Ao. U. DCCCCLXXXIII. constituit Calpurnium Agricolam et Clementinum: sequuntur eum Goltzius et Emmius quod in Capit. Marco reperisset Calp. Agric. ad Imp. ad compescendos rebelliones in Britannias fuisse missum: Atqui non est vero simile eum qui sub Marco, a cujus excessu usque ad d. annum LI. cucurręre, gessisset in provinciâ magistratum, post tot demum annos Consulem fuisse. Finxit igitur Calpurnium. Tabula etiam Rom. apud Grut. p. CCC.L. VIRIUm AGRICOLA collegam SEXti CATti CLEMENTINI nominat. Hujus Virii fortassis pater fuit Virius LVPVS, Legatus Aug. Pro Pr. in Britanniâ, sub initiis adsciti Antonini Caracallae Caesaris a patre, teste 5. p. LXXIII. et 7. p. CXCI. utraque Anglicana, quod factum annô aet. ejus XIII. Vrbis DCCCCL. Ad Virium Lupum Praesidem Britanniae scripsisse Imperatorem, Severum puta, est apud Vlpian. lib. 6. ad Sabinum in l. 2. D. de vulg. et pupill. substit. DeConsulibus, non fuisse in Provinciis, municipiis, coloniis magistratus hoc nomine, dixi lib. 3. Var. c. 17. p. 605. Hîc se opponit mihi [gap: Greek word(s)] , quia Scaliger in lapidibus repererit municipales. Est ita; putat se reperisse, eôque trahit cap. 5. Indic. Inscr. quatuor lapides; sed, ut docebo [gap: Greek word(s)] . Indisputabile testimonium vox antiqua saxorum; atqui si vera sit, non ementita; qualem in his deprehendimus lapidibus:

[note: DEAB MATRIB. Q. IO ------- CL. QVINTIANVS --------COS V. S. L. M.] Existimat Vir magnus, quia hunc lapidem Vinobii in Episcopatu Dunelmensi viderit Cambdenus, in isto nominatum Quintianum ibi loci consulem fuisse: quod valde frigidum est. Lapides enim in Provinciis positi patronis, non eos tantum honores, quos in provinciis, sed et quos alibi, maxime in Vrbe gesserunt, exprimunt, ut proinde hunc Quintianum Vinobii Consulem fuisse non consequatur. Est praeterea ut apparet mutilus, et, quantum judico, ita supplendus juxta spatii seu extritarum literarum rationem: B F. COS. id est, Beneficiarius Consulis, quem Consul, quisquis fuerit, ad eum militiae,


page 82, image: s82

sive [correction of the transcriber; in the print sice] togata ea fuit, sive armata, gradum promoverat; ut liber esset a muniis sive Reip. faciendis, sive in procinctu ab erectione valli, paranda fossa, excubiis, angariis, bastagis, pabuli, materiae, lignorum aggestu, et similibus muneribus militaribus. Hoc genus suae custodiae causa proximos sibi Imperatores, aliique magistratus, et tantum non in familia habere solebant. Est in 4. Wimpinate f. 7. B. COS. Fabius Germanus: 10. p. 90. BF. COS. Tauricius Verus: 2. p. 1005. Emeritius (lego VMBRITIVS) miles legionis XXII. PR. P. F. Severianae BF. COS. Beneficiarii tales etiam aliorum magistratumm et potestatum: Per centuriones beneficii sui venit Tiberius in suspicionem, Svet. c. 12. Beneficiarius Augusti, Inscript. 4. p. 458. Beneficiarium JVNI. OMVLLI. CONSVLARIS, lapis Nemaus. Alius in Insubr. 4. p. LI> Beneficiarium Legati Consulariis. TRIBVNVM BENEF. VULTEI. PRAEF. URB. nonus p. 431. nominat Lucium Sabinum, quod nimirum esset inter cohortalinos urbanos, quorum promotiones spectabant ad Pr. Urbis, uti quae in castris fiebant, ad tribunum. Inscr. 5. p. 128. AGRESIO. FACVNDO. B. TRIB. item 10. p. 1109. L. Pompejo Reburro probato in coh. VII. Pr. BENEFICIARIO TRIBVNI. Beneficiarius Praef. Praetorio, 40. p. 445. et 4. p. 1102. B. F. COS. etiam notatur sic, VE. COS Inscr. 9. p. 497. de Aelio Verino seu Verano, qui 4. et 5. p. 130. BF. COS. B enim et V alternant; acervo pro acerbo, apud Enn. 14. ann. in 9. p. DIX acervioris, l. 9. C. Th. de pagan. sacr. et templis: arvos pro arbos in Culice Virg. mscr. enuasin, vehion, pro embasin, bechion apud Coel. tard. l. 1. et 2. Tivortini termini, pro Tiburtini, in manuscr. Front. l. de colon. vallematia pro ballematia i. e. saltationes, apud Isid. Gl. Hujus generis milites certi erant in quavis legione, tesserarii, Optiones, fr umentarii: quorum opera utebantur magistratus et Praefecti, et quaevis in Vrbe officia. Gabio Basso praefecto orae Ponticae e cohortibus quibus praeer at ProPr. Pithyniae, decem beneficiarii, duo equites, centurio unus, concedebantur, Plin. l. 10. Ep. 18. et Ep. XX: Procuratori adsignari jussisti decembeneficiarios praesertim cum ad frumentum comparandum iret in Paphlagoniam: addidi duos equites, tutelae causâ. Referebantur talium nomina in aerarium a magistratu, ut pro navata opera, cum in Vrbem rediissent, percipere emolumenta possent. Alter iste Astigi Hispaniae Urbe ad D. Barbarae visus ab Antonio Augustino et ejus exemplari descriptus a Grat.



page 83, image: s83

SEXTO. ALLIO. MAMERCO PONTIFICI-PERPETVO COL - ASTIGITANAE ET FLAMINI. DIVOR AVGVST. CONSVLI. IMMVNES ILIENSES. ILIPONENSES DECVRIONES VIRITIM STATVAM D. D.

SEd neque ALLIVS iste Astigi fuisse Consul probari potest; verum quia in Vrbe consulatum aliquando gesserat (timide hoc dico, dum aliud de vocula CONSVLI, de cujus sanitate dubito, occurrat) clientes in Hispania memoriae et honoribus viri, qui in Colonia Juliensi et Ilipolensi (ita enim legendum esse post constituam) Pontificio perpetuo praefuisset, ita citârunt. Tempus ejus consulatus, ut multorum aliorum, nescimus; pariter ordinariusne an suffectus, an honorarius iste fuerit, adhuc quaerimus. MAMERCI nomen ALLIO falso impositum semper judicavi; Ambrosius Morales Hisp. R. historiographus eundem lapidem velut sibi visum repraesentat: SEXTO. ALLIO. M. F. ///// Unde collegi cognomem MAXIMO in eo fuisse, e quo scioli fecerunt MAMERCO. Sane MAXIMI in ALLIA gente, non Mamerci. QV. ALLIVS Maximus COS. Ao. U. 801. suffectus ex Kl. Mal: Insc. 6. p. 162 et cognominis alter Ao. U. 960. ordinarius. ILIENSES et ILIPONENSES in Hispania nulli fuęre, malim JULIENSES. ILIPOLENSES. Coloniae immunes ad conventum Astigitanum pertinentes, Ituccio pidum, quod Virtus Julia et Attubi, quod Claritas Julia cognominab atur, recensentur a Plinio l. 3. c. 1. harum cives JULIENSES. ILIPVLA in eadem Dioecesi Hispaniae Boeticae inter stipen diaria opida: cujus cives ILIPVLENSES. Nihil convenientius quam ut minorum opidorum JULIAE et ILIPVLAE cives Astigi, quam itineri inter Hispalin et Cordubam ad Singulin fluvium sitam metropolin agnoscebant, suae erga patronum devotionis studiique extare facerent. Morales, ut dicebam, eundem lapidem descripsit, estque octavus p. CCCV. ap. Gruterum, sed quartum et quintum versum ita:



page 84, image: s084

CONCILII. IRIENSIS ET DEO --- VREORTES. Lemosis oculis fuit, et male industrius, qui ex IMMVNES fecit IRIENSES. Iria Flavia Provinciae Tarracon est in Hispania citeriore: in lapide autem nostro, qui Astigi visitur, populus Boeticae seu ulterioris Hispaniae non alterius remotae provinciae nominari consentaneum est. Quid enim Iriensibus municipibus cum Astigitanis in angulo Boeticae versus Gades colentibus? Ex ultimo versu fiagitia descriptorum in talibus aestimare licet, quam sua sive inadvertentia sive malitia manifestissima obscur arint, ut quicquid in lapidibus monstrosi hodie nobis objicitur, fere a mangonibus istis manare, indignari merito queamus. Si liceret ALLIO substituere APPIVM, quos commutare descriptoribus incuriosis facile fuit, praesertim si cogitemus marm orarios invertisse literas, quod solenne ipsorum esse alibi ostendo, et pro APPIO sculpsisse ABBIO: non cunctarer dicere, L.APPIVM MAXIMVM, imperante Domitiano impositum Bithyniae, ad quem Domitiani epistola extat apud Plin. l. 10. confectorem belli Germanici contra Antonium Domitiano rebellem, Dio in Domit. et Inscr. 5. p. CCCLIX. quemque 11. Cos. cum Trajano U. Ao. U. 856. Fasti et Inscr. insinuant, fuisse. Certe quia Trajano Italica Boeticae oriundo de Hispania paterna et avita patria et de omni hominum genere meritissimo Inscr. 3. p. CCXLVII. praeterquam Astigi tot in diversis urbibus Hispaniae et Lusitaniae Antiquariae Aurgandae, Emeritae, in agro Cordubensi, Augustobrigae, Epilae, Caparrae, Montori, Arcantarae, Aquiflaviae, Tarracone etc. vel ipsius vel sub ipso celebrium virorum honoribus saxa, quot nemini alii Imperatorum et nemini alii coaevorum dedicata sunt; non absurde colligitur etiam hoc Astigitanum, de quo quaestio est, de viro temporum Trajani et consulari, de APPIO magis quem Trajano notum et honoratum vidimus, quam de ALLIO loqui; quo admisso de consulatu ALLII non opus erit inquirere ultra. Tertius in eandem rem est apud Grut. loco VII. p. CCCCXXXVIII. in agro Comensi talis:

L. MINICIVS. L. F. OVF. EXORATVS COS. PONTI: e quo Minicium Consulem in Provincia fuisse docent: mox ex eod. lapide COS. PONTIF. eruunt; qui quis fuerit explicandum restabat.


page 85, image: s085

Sine ambagibus, Est Consularis Ponti vel Ponticae dioeceseos; Habes talem in Ravenn. 1. p. MXCI. Ponti autem vocabulo etiam Bithyniam intelligere oportet; praefuitque ei, dum Populi provincia esset, Pro Consul; cum facta esset Caesaris, Legatus Aug. Propraetore: qualis C. Plinius nepos dictus, Consulari tamen potestate in eam a Trajano A. missus 5. p. MXXVIII. et P. Statius Proculus in Brix. 1. p. CCCCLXXI. Subsequentibus seculis cum facta alia Provinciarum divisione, Consularis Hellesponti, et Vicarii Dioeceseos Ponticae instituti sunt: de quibus legen da est Notit. Imp. Gv. Pancir. c. 102. et 130. Quartus e quo consulem municipalem immunalem elicit Scaliger, Soloduri extare dicitur a Lipsio, estque quartus p. LXXXVII. ap. Grut. tali formâ:

DEAE. EPONAE. M. OPILIVS. RESTIO

MILES. LEG. XXII ANTONINIANAE. P.P.F.

IMMVNIS. COS. CVRA. SALENS. VICO

SOLODORO. D.D. XII. KAL. SEPTEMBR

Restionem, cujus praeter militiam in Leg. XXVI. nulla axiomata sunt annotata, Consulem fuisse quomodo sibi persvadere potuerit vir magnus, non capio. Ad consulatum perveniebant per tot gradus; ingressus primus honorum Quaestura, quae post X. stipendia facta post annum 27. peti poterat. Petronius Maximus post Imperator, tribunus et notarius in sacro consistorio, Comes sacrarum largitionum et PF. Vrbi, has dignitates omnes intra annum aetatis XXV. juxta Inscr. 7. p. CCCCXLIX. meruit; sed id labente Imperio sub Theodosio minore: Restio vero noster Antonino A. II. et Sacerdote II. COSS. h. e. Ao. U. 972. fuit. Sensus autem Inscriptionis, meo judicio, iste est: Restio miles leg. XII. Antonin. Primigeniae (hoc enim ejus cognomen [gap: Greek word(s)] alibi legimus) Piae, Fidelis, IMMVNIS CONSVLIS, vel beneficio Consulis, h.e. ut munere officii vacaret a Consule promotus vel ornatus: et hoc genere militum utebantur Duces, praefecti tribuni, aliique magistratus provinciales ad negotia expedienda perinde ac optionibus, tesserariis frumentariis, et propterea ordine gregalium erant honestiores. Quemadmodum enim munifices milites dicuntur, qui munera faciunt, et sunt in actu; ita immunes dicuntur beneficiarii, qui officii muneri non erant obnoxii. Liv. l. 7. appellat


page 86, image: s086

immunes operum militarium. Amm. Marc. l. 16: munificis militis vili et fortuito cibo contentum dicit fuisse Julianum, et l. 25: exigua portio pultis etiam munifici fastidienda gregario ei parabatur. Lex 2. C. Th. de cursu publico, muliones, qui animalia publica agunt, distingvit in promotos et munifices; et hisce tanquam inferioribus poenam graviorem constituit, nim. deportationem, cum promoti regradationis tantum humilitate plectantur. Quo ipso Goeddaei error quidam notatur dum Comm. ad l. 18. de verb. et rer. sigu. munifices milites exponit de honoratis magistratu militari tam majore, quam minore; Cum munifici sive munifices, sive munus pro onere sive pro officio sumas, sint obnoxii quivis, et nullo honore in suo ordine, ut vidimus, IMMVNEM Consulis in Lingon. 5. p. LXXXIV. non viderunt Viri summi autores Indicis Inscr. IMMVNIS BENEFIC Iaria Apron I est in Mogunt. 1. p. DCCCLXXXIV. quam intelligo functionibus patriae suae vacantem (nam et in Decurias Augustalium et Quinquennalium allegi soleb ant foeminae; Inscr. 11. p. XXIX. 4. p. CCCCXVII. 1. et 12. p. MLXXXVIII.) vel etiam tributorum et vectigalium praestatione omnibusque adeo Curiae nexibus exemtam et Superiorum beneficiis plane gratiosam. Reliqua ita exponenda sunt: CVRATOR KALEND. VICO SOLODORO. Curator Kalendarii is est, qui pecuniam vel publicam municipii vel privati cujusque foenori locatam curabat, sub nominibus faciendis obnoxiis. Reip. aut hero suo foenebrem pecuniam ponebat, et Calendis quibusque modo caput ipsum cum usuris, modo proventum tantum usurarum exigebat. Octavius Modestus, HONORATUS AD CVRAM KALEND ARII. REIP. CANVSINORVM ab Imp. Antonino, est Inscr. 9. p. CCCCXLIV. et 5. p. CCCCXLI. A. ATINIVS PATERNVS CVR. KALendarii Fabraternorum Novorum, 6. p. CCCLXVII. NERATIVS PROCVLVS CVRAT. KAL. Nobanorum, datus ab Imp. Trajano: Stichum servum quidam in Provincia Kalendario praeposuerat l. 41. D. de rebus cred. eamque negotiationem credendi et exigendi vocabant Kalendarii exer citationem. Kalendarii nomine notantur foeneraticiae cautiones et pecuniae destinatae foenori: vel codex pecuniarum foenori collo catarum in Kalendarium conversarum: [gap: Greek word(s)] , Plut. in [gap: Greek word(s)] . Cic pro Quintio Prop-111, 22: L. 27. D. de peculio: instrumenta, calendaria et numos in co fundo reliquit. Imp. Constantinus civitatem Heduorum jacentem erigere,


page 87, image: s087

perditamque recreare voluit non solum pecuniis ad Kalendaria Iargiendis, sed et metoecis undique transferendis; Evmen. Paneg. Curatori hujusmodi etiam Adjutorem Kalendarii additum, uti tabulario a rationibus, et tabulariis rationum hereditatium, fuisse videor e 3. p. CCCCXXXIV. probare posse. Nam et servus ordinarius, dispensator et actor rerum domini positus supra rationes, habebat sub se alium, qui Vicarius ejus dicitur: hinc in lapidibus: Vicarius villici, dispensatoris, arcarii. De hoc personali munere est tit. XI. lib. XII. C. Theod. cujus Legem 1. Tribonianus retulit in Cod. de debitor. civitatum; pro Kalendario autem nominat Remp. et pro Curatore Kalendarii curatorem civitatis: suis nim. temporibus adcommodans, quod a Constantino ante annos ducentos fuerat sancitum et munus speciale [gap: Greek word(s)] ( [gap: Greek word(s)] enim sors est et summa principalis crediti) seu capitularii exercentis pecuniam Reipublicae vel domini generali vocabulo designans, cum olim distincti maxime fuerint curatores Kal. et Curatores civitatis, [gap: Greek word(s)] , l. fin. D. de mun. et honor. l. ult. D. de adm. rerum ad civit. pert. ut causas non habeat doctissimus annotator Ammianeus; cur eosdem esse suspicari velit; hi quoque legebantur a decurionibus, illi a praeside Provinciae; dabantur tamen etiam ad Impp. Adi sis Pancirol. l. de magistr. munic. c. 13. et qui eum exscripsit Buleng. l. 7. de Imp. Rom. c. 16. Ita COSS. puto, e municipiis removi: Consulares autem Provinciarum etiam Gothis imperantibus, Cassiod. VI. 20. item Gallorum, Venetorum, aliorumque COSS. quos et Baillivos et Bajulos appellant, qui sunt judices controversiar um inter mer catores in oriente Tripoli, Halepi, Alexandriae, et in Africa Argeriae et Carthagini, me non turbant. Bulengerus l. d. c. 15. e Caes. l. 1. de bello civ. Consulem Tusculanum mihi objicit; sed reperire mihi nondum facultas fuit; et nescio igitur, quid respondeam. Certe in meis Codicibus altero Friburgi excuso Ao. 1538. cum annotat. Henr. Glareani: altero Lugduni Ao. 1574. cum scholiis Hottomanni, F. Vrsini, A. Manutii, non extat libro, quem indicat. Tu hunc nodum expedi, sis. Ego interea Bulengero, quia negligenter et fortasse ex aliis non magis attentis autores citare solet, non adcredo. Familiis tuis etiam inserviet Jul. Caesar Capacius, qui illustres Campaniae in hist. Neapol. et Puteolana; et Scipio Ammiratus, qui nobiles Italiae, et in his


page 88, image: s088

gentem Porcellettorum peculiari commentariolo descripsit. In tomo 4. Hisp. illustratae 39. tabulas leges, in quibus genealogiae Hisp. Procerum: easdem elaboravit Franc. Bovadilla Cardin. Mendozius: In Chronic. Constantiensi, quod Pistorius edidit, Comitum et Nobilium quorundam per Helvetiam, Rhaetiam, Alsatiam et Sveviam, digestae sunt; inter eas Fuggarorum, Hoenzollerensium sunt amplissimae; in Laz Icommentariis Styriae, Carinthiae ac Carniolae indigenarum nobilium. Haec ad Tuas, mi carissime RVPERTE, quae inter occupationns alias, et terrores a tumultu exercitus Svecici nata esse loquentur, me tacente, ipsa. Optime vero VALE, et amorem mihi Tuum persevera; quod facere TE intelligam, si quamprimum responderis. Scr. Altenb. prid. Cal. IXbr. Ao. 1640.

P. Scr. Mi carissime RVPERTE. Consignatis literis, dum expectarent ablegari, Pavsaniam cuius [gap: Greek word(s)] e Lipsio adnotaveras, quantum ad Herculis posteros ex Apollodoro evolvi; sperabam enim me mihi TIBIque sic satisfacturum: et factum est: quippe excussis diligenter omnibus, didici Herculem Phylante apud Dryopas regnante eos subegisse, in Messen. f. 144. edit. VVechel. AO. 1583: et e filia Phylantis (si idem est) Meda, Attic. f. 5. vel Medea, Phoc. f. 325. genuisse filium Antiochum; ex Antiocho natum Phylantem: e Phylante Hippotem interfectorem vatis Carni, [gap: Greek word(s)] ap. Apollod. l. 2. p. 124. et ex Hippote Aletem, continua serie Corinthi regnantes, Corinth. f. 47. Quae quia pro verissimis accipio, sinendus est Apollodorus, ut ediderunt. Confuderam scil. Phylantem regem Ephyrae, Astyoches patrem, ut eam nominat Apollodorus, cum Phylante Antiochi filio, qui ab isto erat quartus. Est Astyoche Phylantis filia, sed non ejus qui Antiochi filius, nepos Herculis. Sed tamen diversae narrationes in re tantilla quantae? Apollodorus qui conjuges Herculis et liberos enarrat, nihil de Meda, Pavsanias nihil de Astyoche, et de Tlepolemo tamen: Phylantem patrem uterque nominat. Apollodorus Phylantem regem Ephyrae facit; Dryopum vero regem, quo nomine fuerit, cum ab Hercule debellarentur, non meminit. Contra Pavsanias phylantem regem Dryopum facit; Ephyram ab Hercule captam omittit, cum rex esset Phylas; quae si quis attendat bene penitus, vel alterutrum vel utrumque circa Phylantem vel errore vel ignorantiâ lapsum esse deprehendet, eoque non mirabitur,


page 89, image: s089

si ipsis [gap: Greek word(s)] mihi sic contigerit, in re perplexa. Sunt sane [gap: Greek word(s)] , nisi Dryopum et Ephyrae reges cognomines, unum hominem fuisse et duas ejus filias sorores Herculi nupsisse dicamus; quod tamen incertum est. Diodorus autem duos facit; unum [gap: Greek word(s)] , alterum [gap: Greek word(s)] ANTOC nomine; ex illius filia captiva Herculi natum Tlepolemum, ex hujus Antiochum. Quod autem Diodorus neutrius filiarum nomen expressit, Apollodori, quem h. l. secutus est, narrationi non consentire voluisse putandus est, perinde ut circa Phylantem Dryopum ab eo discrepat. Apollod. enim aliquam hujus siliam, quam Hercules compresserit, non commemorat, quod facit Diodorus. Quicquid sit de ista narratione, de Hippote Phylantis F. Antiochi N. sic TE, meque extricavi. rex Ephyrae: PHYLAS: rex Dryopum. Apollod. PHYLEVS Paus. et Diod.

[gap: illustration]

EPISTOLA XXIV. CASP. HOFMANNUS TH. REINE SIO S.

COncionem funebrem Amplissimi olim Bertrami, accepimus, mi Reinesi, Ego et Rupertus: Sed sine literis uilis. Dubitamus etiam


page 90, image: s090

an pervenerit fasciculus, quem Nobiliss. Dn. Tumshirnio Ratisbonam de ipsius voluntate misimus. Quod vero mireris, eodem die perlata sunt ad me Helmstadio Reiectanea mea cum Epistola, de qua certamen certabatur inter nos. Eô sopito nihiljam superest, quam ut significes ad Te quoque Lipsiâ venisse opellam istam, ut olim Collatio de anima. Ego, qui non nisi pauca accepi exemplaria cum denunciatione propter vias obsessas, non posse hoc tempore plura advolare, vix possum aliquid promittere. Videbo tamen ne parum amicus sim. Idem sit dictum de Pathologia parva. Nescio an scripserim, a Rhodio habere me literas, esse inter Medicos Venetos, qui D. Tomasinum quoque in societatem pertraxerint, quique cogitent de persuadendis Juntis, ut imprimant GALENUM meum: Fgo successum despero, et sub nde dico, [gap: Greek word(s)] . Caeterum ut videas, nondum abjecisse me Galenum, notavi heic Ioca quaedam pene desperata apud me, ut super illis audiam judicium tuum:

1. [gap: Greek word(s)] quid est? Lib. de libr. propr. Tom. 4. ed. Bas. Gr. f. 362. v. 12.

2. Ibid. v. pen. annon pro [gap: Greek word(s)] leg. est [gap: Greek word(s)] ?

3. [gap: Greek word(s)] quid est? 1. Nat. hum. prooem. f. 2. v. 21.

4. [gap: Greek word(s)] quid est in disciplina Gymnastica, 3. Nat. hum. 14. f. 33.

5. 2. Temp. 2. f. 21. v. 20. Januam resinâ illitam subito concepisse ignem, quî intelligam? An loco vernicis utebantur illi resinâ:

6. [gap: Greek word(s)] quid est? Int. habet A. 5. Exercit. Anat. 2. f. 160. v. 4.

7. [gap: Greek word(s)] quid dicam esse? b. Ejusdem operis 13. f. 174. v. 35.

8. [gap: Greek word(s)] quid sibi vult? In exhort. ad artes, quam Gal. esse non credo.

9. [gap: Greek word(s)] , praef. in 6. simpl. extr. Valde scire desidero.

10. [gap: Greek word(s)] , qui sunt 3. [gap: Greek word(s)] . 2. f. 350. v. 32.

11. [gap: Greek word(s)] , Quid hîc sit [gap: Greek word(s)] ? 3. [gap: Greek word(s)] 2. f. 351. v. 9.

12. [gap: Greek word(s)] quis est 2. Evporist. 131? In iisdem lib. perquam multa sunt, quae non intelligo, ex hellenismo quippe barbaro.



page 91, image: s091

13. [gap: Greek word(s)] , quid est. l. Alim. 13. f. 313. v. 24.

14. [gap: Greek word(s)] , lib. de Cibis b. et m. f. 360. v. 35.

15. 3. Prorrh. 46. est, [gap: Greek word(s)] .

Quidquid ex his dextre, uti soles, explicueris, testor fide meâ me sub nomine Tuo publicaturum, mi Reinesi: Quem valere pancratice cum Ruperto (is hypochondriacus est et [gap: Greek word(s)] mihi, ut accuratior sit victus) jubeo, et approperare, cum bono Deo, inscriptiones Gruterianas. Has literas Lipfiam mitto ad D. Hanemannum. Scr. ipsis Cal. IXbr. 1640.

EPISTOLA XXV. THOMAS REINESIUSD. CASP. HOFMANNO S.P.D.

DEUM oro, ut quae mihi interim, clementiffime jubente IPSO, valetudo rediit, eadem commoditate TIBI TUISQ. suppetat longum, mi carissime HOFMANNE. Hoc anteloquio complector scribenda, ut de Tua sanitate et natali septuagesimo votum, item de meastu dium. REJECTANEIS TVIS factum tandem esse quod volebas, [gap: Greek word(s)] : Si de Galcno nunciaretur idem, in coelum usque tollere mus Juntas: quorum promissis vivimus, et expectatione tanti boni satis beati sumus interea: bene vero sit Rhodio et Tomasino in tam egregiam curam demerendi orbem literarium adeo splendido beneficio incumbentibus [gap: Greek word(s)] ! Judicii, quod super desperatis apud TE aliquot Galeni locis me rogas, gratiam mihi facere posses, scio; et interest certe modestiae meae, ut expectari a mea exiguitate al quid quo [gap: Greek word(s)] et industria Viri exactissimi adjuvari possit, deprecer! sar ctissimorum vero morum tuorum, ne amori potius, quo me complecteris, quam meritis meis, quae infra mediocritatem etiam consistunt fatisfacturus, majora et plura [gap: Greek word(s)] amico tribuere videri possis. Velim autem existimes facilitati meae et voluntati etiam in denegatis hanc constare rationem, quod et desideriis tuis obsequi in omnibus, et omnia dicta et facta mea Tibi probari cupiam; quod dum enixe studeo, parum curandum TIEI erit, quâ dexteritate, et quâm feliciter exequar alterum,


page 92, image: s092

quod nim. petieras; Sed balbutiem meam de rebus obscuris libenter audies, et vel offensionibus in hac caligine delectaberis, ignoscesque si contingent, lapsibus; [gap: Greek word(s)] et offendicula, quae sensisti fortasse ipse, in ea multa. Respondeo autem ad quaesita ordine non quo tu ea proposueras, sed qui mihi visus commodior. Textus 45. Comm. 3. in Hippoc. [gap: Greek word(s)] e doctrina de veterum Criticorum [gap: Greek word(s)] exponendus est. Earum varietas pene insinita, quia arbitrariae: cuivis enim Autori, quem recensebant peculiares adscriptae ab istis fuęre: Homero, Hesiodo, Sophocli, Pindaro, Euripidi: [gap: Greek word(s)] Philoxenus: [gap: Greek word(s)] Aristonicus: [gap: Greek word(s)] Nicanor, omnes Alexandrini Grammatici; de omnibus indifferenter Diog. Cyzicenus et Svetonius commentati sunt. Et hi sunt illi [gap: Greek word(s)] a Philostrato l. 2. Soph. in Alexandro nominati. De notis in Hippocratis libris Zenon Herophileus et Apollonius Biblas. De iis quas sacris libris ascripserat Origenes, Epiphanius l. [gap: Greek word(s)] , Hieron. Epist. ad Augustinum, Isidorus ll. Originum, et Sixtus Senensis l. 3. Bibliothecae sanctae. De iis quas Platonis libris adfixerant, Diogenes. Laertius scripsit. Excogitarunt vero ut aliae laudis, aliae culpae indices essent: aliae locum dubium, aliae falsum; aliae corruptum, aliae emendatum, aliae trajectum, aliae infultum et rejiculum; aliae ab alio auctore acceptum significarent: aliae observationum aliarum pro cujusque captu signa essent. Dioscorides igitur, quum textum propositum, quem alii Interpretes una serie legendum esse constituerant, divideret, eoque seorsim a reliquis de ejus intellectu sentiret, vocem quoque [gap: Greek word(s)] mutaret in [gap: Greek word(s)] , hujus suae emendationis signum apposuit [gap: Greek word(s)] X, superne vocabulo affixum et punctis utrinque notatum hôc modo [gap: unknown sign] Ita enim sine dubio legendum est, cum literam X et Verbum [gap: Greek word(s)] , in hanc rem praecipue legerint, perinde ut nos asteriscum, crucem vel erectam + vel inversam +, extensum manűs indicem vel aliud signum: eademque varie usi fuerint: nusquam [gap: Greek word(s)] quod in textum Gal: male irrepsit. In Platonis libris [gap: Greek word(s)] h.e. ascribitur ubi inusitatior figuratave locutio extat: [gap: Greek word(s)] h. e. duplex ad propriam Platonis opinionem significandam: [gap: Greek word(s)]


page 93, image: s093

ad elegantiam phraseos insinuandam: [gap: Greek word(s)] , ut correctiones factas indicarent: Diog. l. d. In Galeno igitur ita constituemus posthac: [gap: Greek word(s)] (scil.v in voce [gap: Greek word(s)] : et intelligamus, uti dixi. Quam [gap: Greek word(s)] vocant, ea tam libris sacris quam profanis adhiberi consvevit, ut ex Epiphanio, Isidoro, S. Senense et e novissimo M. Meisneri super adnot am. Philologorum syntagmate scimus, et illiterata fuit hac figura cujus nominis rationem fateor me ignorare, nisi [gap: Greek word(s)] linea duplex hac forma

In Diogene vero [gap: Greek word(s)] expono de media inter duplices literas [gap: Greek word(s)] geminata; cum enim de media harum simplice ejusque potestate tradidisset, subjungens de [gap: Greek word(s)] eandem duplicem geminatam innuere voluisse colligitur.

[gap: Greek word(s)] junci inter palustria et aquatica species est, a reliquis [gap: Greek word(s)] magnitudine et crassitie seu corpulentia, [gap: Greek word(s)] (si Diosc. l. 4. c. 52. audimus, [gap: Greek word(s)] , asperitate,) differens, [gap: Greek word(s)] , in acutum mucronem surgens: et propterea in stimulos boum jumentorumque prae utroque illo expeditior est, expetita magis, quia firmior: Quod de usu ejus ad [gap: Greek word(s)] dixi, inde lucem accipit, quod [gap: Greek word(s)] Theophrasti l. 1. c. 8. et l. 4. c. 12. hist. plant. calamorum et juncorum generi, quos in sagittas, hastas et jacula adsumserunt quoque teste Plinio, passim inserunt [gap: Greek word(s)] ; quam ob eundem usum ita dictam reor, quasi [gap: Greek word(s)] , vel [gap: Greek word(s)] , Ruellius l. 2. c. 127. et Salmas. Plin. Exer. p. 525. [gap: Greek word(s)] dictam esse putant inde, quod ea jucunde vescantur boves, ejusque sectivo victitent pabulo; et auctorem citant Democritum. Sed Democriti verba in Geoponicis haec sunt: [gap: Greek word(s)] : Folia butomi gratum bubulo generi pastum esse dicit: de nominis ratione nihil: quam adversam analogiae comminiscitur


page 94, image: s094

Ruellius: et Quis [gap: Greek word(s)] sectum pro bubus interpretatur praeterea? Revera [gap: Greek word(s)] est, quod acutie sua secat, sauciat et lacerat veterina, vel valde laedit, pungitque obvia: et [gap: Greek word(s)] , bubseqva; ut [gap: Greek word(s)] , omnia activae significationis. Sin [gap: Greek word(s)] pronunciari [gap: Greek word(s)] quis velit, ut inde vocula passive significet non erit tum peculiaris fruticis alicujus e calamorum, juncorumque serie appellatio, sed generale ad quodvis pabulum, gramen, stramen, foenum, cordum, nomen. Vtuntur pro carecto LXX. Jobi cap. 40. 16. Theocritus Idyll. 13. [gap: Greek word(s)] appellat; Vetus glossarium: Spina alba, [gap: Greek word(s)] , Spina alba, carex. Inter aculeatas igitur retulit, et spinis accensuit: Spina autem compunctrix jumentorum, et omnis generis animali um; et spinae [gap: Greek word(s)] . Quod autem [gap: Greek word(s)] nominat Galenus, utramque junci speciem [gap: Greek word(s)] nim. dictam, et [gap: Greek word(s)] , eidem caprarum fodicationi, ut pote utramque acutam et pungen di facultate aeque praeditam, adhiberi consvevisse innuere voluit. Quod in Orat. Svasor. ad artes (sit ea sane Galeni [gap: Greek word(s)] ) legitur, athletas solere [gap: Greek word(s)] , ad eorum sanitatis conservandae rationem pertinet: quod nimirum fricationi maxime dorsi, musculosarumque corporis partium, et quidem non linteo asperiore vel [gap: Greek word(s)] , quod inter apparatum balnearum habebatur vulgo, sed rhododaphnes, rhododendri, oleandri, seu nerii foliis factas frequentarent: Istae fricationes vehementes impressius sactae, et rebus adurentibus, mordicantibusque, scilla (dequa oftendi in Var. l. 3. c. ult. p. 664.) nitro, adarce, halcyonio, euphorbio, calce viva, thapsiâ, urtica, sabina, cedri quovis genere, foliis fici, squatinae pelle, pumice etc. peractae strenue discutiunt, [gap: Greek word(s)] , quae cum robore non consistunt, constringunt et solidant, adimunt etiam corpus, quod onere immobile ob [gap: Greek word(s)] athletis contingit, ichoresinutiles, qui lassitudinis occasio fieri possent, exhauriunt et musculosum genus roborant et desiccant: Cui intentioni nerium quam accommodatissimun habitum, ut pote scabritie foliorum et aculeolis cutem mordicaus et lacessens, eoque strenue discutiens, quam ei facultatem tribuit Galenus 8. simpl. et Aetius tetrab. 1. s. 1. si forinsecus imponatur; Aben-Sina etiam peculiariter contra dolorem antiquum


page 95, image: s095

dorsi et genuum commendat l. 2. Can. c. 529. Notari meretur vulgatos Dioscor. Codd. in historia ejus fruticis l. IV. c. 82. mancos esse. Cum enim haec tantum habeant, esse ei [gap: Greek word(s)] , folia quam amygdalo longiora et crassiora, deesse [gap: Greek word(s)] aliquid, et quidem, quo foliorum qualitas ea, ob quam praecipue expeterentur ad frictiones et lacerationes cutis, insinuetur, adparet manisesto. Antiquam autem et veram lectionem e Rhasis Contin. l. 22. c. 323. restituere possumus, qui hunc Diosc. locum de oleandro repraesentans, folia, nquit, amygdalae foliis longiora, grossiora et asperiora. Legamus igitur posthac, [gap: Greek word(s)] : Librario minus attento duo adsonantia sibi vocabula in unum coaluęre. Vidit men dam Ruellius quoque; eoque l. 1. de nat. stirp. c. 124. non contentus dixisse, folium nerio amygdalae esse longius et crassius, addit, scabrius: quod in versione Dioscoridae sua omiserat.

Cap. 2. l. de libris propriis [gap: Greek word(s)] pro [gap: Greek word(s)] reponi debere recte conjicis. Vidit hoc ante Salmasius ad Capitolinum Marco f. 87. Inter consecratis ritus erat defuncto templa in Vrbe et provinciis decerni, institui sacra et sacerdotes: Plin. in Paneg. ad Trajanum de Nerva: Tu sideribus patrem intulisti: quem lacrymis primum ita ut filium decuit, mox templis honorâcti. Et mox: Licet illum aris, pulvinaribus flamine colas. Flamen D. Nervae quis fuerit, omiserunt tam Historici quam Interpretes PlinI [gap: Greek word(s)] dicere; ex uno marmore Ariminensi, quod habet Grut. no. 12. p. MXCI. didici fuisse L. BETVTIum L.F. PAL. FVRIANVM: hoc enim hominis cognomen, non EVRIAnus. [gap: Greek word(s)] illa circa fratrem suum Verum eximia pietate curavit Imp. Marcus: nam sacris eum plurimis honoravit, flaminemque et Antonianos Sodales, tum omnes honores, qui Divis debentur ei dedicavit. Est hujus rei luculentissimum testimonium in marmore Romano 2. ap. Grut. f. CCCCLVII. in quo M. Pontius, M. F. PVPinia, AElianus Lartius Sabinus vocatur SODALIS ANTONINIANVS VERIANVS: qui ad istum L. Aelium Aurelium Verum, Caesarem [gap: Greek word(s)] meo judicio, pertinet; et quia dubito alibi vel sodales istos Verianos mem or ari (Augustales Flaviales, Trajanales, Hadrianales, Aureliani, Commodiani, Helviani, Severiani, Alexandrini, Imperatorum proprii omnes, satis e saxis noti sunt.) vel aliquem


page 96, image: s096

praeterea ex istorum collegio nominari, uti rem raram, et Galeno illustr ando aptam, hîc praeterire non debui.

[gap: Greek word(s)] dicuntur luctatores, qui cum prius extremis utrinque arreptis, quod dicebant [gap: Greek word(s)] , demum omissa prehensione vel consertione horum propius congrediebantur, et non complicabantur tamen, quod fiebat alias; Sed alter alterum corporis objectu et impulsione gradu movere, vestigioque educere conabatur. Vidi apud Thomam Seghetum Scotum in tabula e marmore aliquo expressa picturam paris unius luctatorum disco insistentium, qui obversis dorsis (brachiis dependentibus et velut otiosis) natium potissimum oppositione et impulsu sibi contra nitebantur: hos recte diceremus [gap: Greek word(s)] . Ad eam luctandi rationem refero istud in vetere Inscr. Romana 10. p. CCCXIII. [gap: Greek word(s)] , et interpretor de eo, quem colluctator deturbatus loco et gradu simul depellere non potuit, sed qui in disco erectus et immobilis constitit. Apud Poliucem l. 3. c. 30. ubi [gap: Greek word(s)] in serie vocabulorum, [gap: Greek word(s)] , recensetur etiam [gap: Greek word(s)] : quod et nihili verbum est, et eo praesertim loco non meretur consistere. Longius ab elementis editi abit verbum [gap: Greek word(s)] , fateor; sed res tamen ipsa postulat [gap: Greek word(s)] recte subjungi vel istud, vel [gap: Greek word(s)] , quod propius accedit et est ex habitu exercitatione comparato, arte et praemeditatione que quadam pugnare; Dispicies quid sequendum esse putes.

[gap: Greek word(s)] eo, quem notasti, loco non reperi, significa, quaeso, [gap: Greek word(s)] . qua Galenicorum in l. 2. [gap: Greek word(s)] . Editione. Latinae, quas tres comparavi Salutatorium habent. Esse vero mendam in codicibus scito; et voculam capite, praepositione minuendam. [gap: Greek word(s)] ille est, quo rem indicamus, [gap: Greek word(s)] d. Latinis salutaris. Svet. Aug. c. 80. et Mart. Capella de nupt. Merc. Philolog. que d. salutatoris digitum et vocatoris. Salutare enim vocare est: et salutamus non nisi visos indicatosve. Coelio Aurel. l. 5. tard. pass. c. 1. digitus demonstrativus quem Graeci lichanon et deicticon vocant. Errant qui eum cum [gap: Greek word(s)] dicto in sinistra, seu [gap: Greek word(s)] confundunt. De osculis per digitos ad familiares missis ab Othone Salvio Imp. est


page 97, image: s097

[gap: Greek word(s)] sunt [gap: Greek word(s)] , singulatores: iique pugnantes ex arenariorum infamium feraliumque genere, cum armis decretoriis. Fuęre enim et singulatores [gap: Greek word(s)] reperti voluptatibus populi, qui cursu et agitatura equorum tantum oblectabant, erantque sine armis, vel certe cum lusoriis. De [gap: Greek word(s)] miror scrupulositatem tuam. Ipse Galenus ad risum confictum esse utrumque nomen dicit a quodam [gap: Greek word(s)] portentosis narrationibus vana plebejorum ingenia circumductitante; scriptorem autem hoc nomine neminem vixisse: argumentum etiam [gap: Greek word(s)] Vtopicorum nugatorium plane et commentationem fabulosam ac inutilem de herbarum portentosis, prodigiosis et barbaris appellationibus, mirisque effectibus. Damnatam vero Galeni quoque tempore chartam [gap: Greek word(s)] et fortasse paucis eruditorum notam, cur curiose velim indagare et exquirere? Haeretici post Apostolicis temporibus apocryphas scripturas plurimas [gap: Greek word(s)] produxęre, quibus sua deliria superstruerent: De quo genere lis inter partes non una. Videatur Rainold. in praelectionibus de ll. Apocryphis: Rob. Bellarm. et J. Coccius ll. de scriptor. Eccles. Sixt. Sen. et Possevinus in Biblioth. Casaub. in Exercitat. A. Rivetus in Critico sacro: Gnostici, quod nunc succurrit, quandam titulo, Stirps Mariae, crepabant, e qua impia et obscoena multa recitat et irridet Epiphan. 1. Pan. 27: tantum de ea cognosse satis est nobis; idem de ista Conchlacis antiqua, ignota, reproba, desitaque merce existimo. De Athenippis Asclepiis vel Athenippis vel libro de Athen. Asclepiis vellem qui me plura doceret, qualis nim. fuerit, quid nominis, quo autore? hoc enim tantum scimus e Scrib. L. Medic. n. 29. et e Gal. 4. [gap: Greek word(s)] . c. 7. n. 9. Athenippum medicamenti ocularis compositi, collyrii scil. lenioris, nomen esse: nihil praeterea. Fortasse [gap: Greek word(s)] , quos Graece nominat Galenus, e Persica, Chaldaica, vel Arabica inseriptione non intellecta, vitiataque a Graecis ut barbara, corrupti sunt: tale quid circa [gap: Greek word(s)] factum est, ut ostendi 1. Var. 2. A Persis autem Aegyptiis et Chaldaeis Magicam e Mathematica et Medicina conflatam in totum orbem manasse et specie salutariirrepsisse notissimum est: talisque census isti [gap: Greek word(s)] , quantum e Galeno datur colligi, fuere. Persaeigitur alicujus nomen inconditum est et ineffabile Graeco ore. Id in Conchlacis vel conchlae et titulum libelli


page 98, image: s098

Persicum vel Chaldaicum in [gap: Greek word(s)] detorserunt Graeci: Ad primitiva autem et vera nomina cum suis sibi apicibus cognoscenda nobis nulla pene via machinave est, tam quod antiquitate profunda obsepta, tantumque non sepulta sint Orientalium populorum pene omnia, quam quod istae lingvae Europaeis nobis minus excoluntur. Quod autem Graeci in istis Orientalium appellationibus: idem Arabes et [gap: Greek word(s)] eorum in Graecis commiserunt, et e maxime notis idiotismo suo fecerunt ignotissima. Hinc audimus Aristratem, Diasticorum, Philogorium, Polonisum, Felukesanem, pro Aristotele, Dioscoride, Philagrio, Apollonio, Philoxeno: Salakanutus, adruculudidos, esticos, ministrum, pro [gap: Greek word(s)] .

Haec quidem sic tum videbantur; sed quid indulgeam ultra conjecturae, cum certissimum sit id quod initio dixi de Conchlace [gap: Greek word(s)] , et incredibilium fabularum, [gap: Greek word(s)] compositore? Autor mihi Photius Ep. LV. edit. nuperr. Angl. verissimum esse quod scripsi. In ea moner Galatonem ut amicitia sua abdicet quendam familiarum suorum (Anatolium adpellat Ep. 232.) qui insigniter mentiendo omnia Poetarum figmenta supergrederetur, et faceret [gap: Greek word(s)] ut monstrosae quaevis fabulae prae suis fere fidem mereantur. Quis autem est, inquit, iste? Certe nec inter Graecos, nec inter Barbaros versari dignus fuerit. Quaerat autem terram incognitam hominibus, vel potius nusquam existentem, gentemque innominatam; inde hucperegrinus adveniat, et cum terribili supercilio, Secretorum mirabilium enarrator, fabulis dicendis praesideat. [gap: Greek word(s)] . Adparet de eodem nugatore mir abiliario loqui Photium et Galenum, etsi cir ca nomen, quippe barbarum fictumque; et in quo [gap: Greek word(s)] a librariis facillime, ut fieri amat, committi potuit, parum discrepent. Confinxerat nim. iste Chlonthachontblus vel contracto nomine Conchlax de Ophionicorum sive Ophiocanorum (Utinum) gente, regione (Utopia) natura, politia, moribus; adhaec


page 99, image: s099

de animalibus et herbis mirandisque earum effectis incredibilia et audita ante nemini, similia [gap: Greek word(s)] : Jambuli [gap: Greek word(s)] et Evemeri Messenii, [gap: Greek word(s)] , teste Plut. l. de Js. et Osir. narrationibus, seribens nim. ea, [gap: Greek word(s)] , ut de se multa audacter et de sua peregrinatione, quia nil, quod vere narrare posset, habebat, mentitur, loquitur Lucianus [gap: Greek word(s)] 1. Agnoscimus etiam hinc sanctissimi Praesulis cum summa dignitate, et in actu rerum constituti, Criticorum Sacrorum Principis admirandam eruditionem, cujus unius indicio Galenum de scemmate historico, et a nemine Interpretum intellecto, intelligi vero desperato, nunc bene-penitus intelligimus. Certe nec fuisse [gap: Greek word(s)] constiterit non tantum ex Ep. 169. et 179. Sed et e 223. qua medicorum sui temporis [gap: Greek word(s)] imperitiam in medicando et in doctrina de plantis pudendos errores graviter arguit.

Haec sunt quae TIBI nunc reponere in hisce fatalibus turbis quibus patria nostra misserrime vertitur, et nos ipsi intabescimus, [gap: Greek word(s)] : de reliquis, septem autem sunt, videbo quum in textu invenero: allegationes enim tuae et contractae nimis sunt et fallunt; integros vero libros unius vocabuli gratiâ perlegere taedium affert. Non sunt, scio, ista Procridis aliquod jaculum, aut talia ut in ar ce poni possint, quasi illa Phidiae [gap: Greek word(s)] ; (Quae enim ars, praesertim earum, quae conjectura continentur, et sunt opinabiles, id non habet ut a scopo nonnunquam aberretur?) at non habebis tamen pro rejiculis vel ideo, quia obsequi solum volui et dicere aliquid, non docere: [gap: Greek word(s)] moriger ari et tuum me esse, ac si aere olim ac libra emisses, probare; expecto etiam, ut TVTE de istis omnibus dicas accuratius, magister in obscuris [gap: Greek word(s)] . Tragocerotem Batavum qui nescio quid Ruperto nostro minatus fuerat, confidentissimum Criticum esse et in Antiquitate videre prae calore parum, ostendam ex ejus Quaestionihus Romanis, ubi circa Inscriptiones nonnullas pueriliter hallucinatur. Ita optime valeas.



page 100, image: s100

[gap: Greek word(s)] . Scri. Altenb. prid. Cal. Decembr. Ao. 1640.

EPISTOLA XXVI. CASP. HOFMANNUS TH. REINESIO S.

CL. Reinesi. Quidvis inopinatum potius, quin mortem ipsam expactessem, quam has tales tuas literas de XXVI. Nov.! Quid enim imaginaris tibi de amissa apud me gratia, et conciliatâ offensa? Putabam recentiores literas omnino refutaturas vetustiores, nec fore, ut amplius fiat mentio epistolae illius. Appello conscientiam tuam, annon scripsi, esse epistolam Helmsteti jam impressam una cum Rejectaneis? Quei igitur simul urgere potui apud te editionem iteratam? Habeo causas satis graves, cur publice velim in os illis dictum, quod dixi: cur repetitum velim litigium, causas nullas habeo. Dico igitur [gap: Greek word(s)] , NOLIM te vulgare denuo [gap: Greek word(s)] illud meum scriptum: satis, superque est odiosarum ambitionum utrinque. Sed quid video? Quas expostulationes meas offendisti in meis? quas defensiones? Tam mihi dolet fieri tibi ista ab hoc hominum genere, quam dolet, secus mihi fieri, quam par est a meis! Sed vivit DEUS: is erit innocentiae utriusque nostrűm certus vindex. Quiesce igitur mi svavissime, et dormi in utramque aurem; NOLO refricari vulnus illud. Quo minus expectesa me; ut male dicam istis, imitatus iratum mare, quod Scopulos percutit frustra. Hoc ut Tu quoque facias, rogo per Christianam charitatem. Non aliter constant haec sacra. Qui bene facit male audit a malis, quia ipsi bene quid facere non didicerunt. Quin igitur pergis strenuo in officio tuo, securus, si [gap: Greek word(s)] audias; quid si etiam [gap: Greek word(s)] ? Admirabilis Lipsius alicubi ait, se cupere etiam in minimis vera scire. Scire autem per causar um cognitionem obtingere nobis novisti: Hem, sum ego Pylades tuus, et cupio defendere VERITATEM, dum spiritus hos reget artus, securus quid moliatur contra me MENDACII pater sacerrimus. RVPERTVS per DEI gratiam, bene habet, et gratias agit pro affectu. Uterque nostrűm optat, patiaris Tibi persuaderi, ut auferas locutiones istas plurativas, si ita licet dicere. Literis tuis respondebit his diebus: Tu quoque meis respondeas, simodo accepisti Lipsiâ a D. D. Hannemanno, quem salutabis meo nomine, ubi eo veneris. De publicis rebus nihil ausim scribere. DEUS misereatur


page 101, image: s101

nostri! Bene vale mi Reinesi, et bene age, si potes. Scribo pridie Cal. Febr. 1641. AltorfI.

EPISTOLA XXVII. TH. REINESIUS D. CHRISTOPHORO ADAMO RUPERTO HISTOR. P. P. SAL. PL. D.

HIc vero amabilis candor tuus est et [gap: Greek word(s)] RVPERTE: agnoscis super lapide Vicentino de Aulo Caecina, quod Lipsio opposueram ego, aequum, et de eo non ultra dubitas: gaudeo me faciente VERITATEM te videre, profiteri tandem: hoc saltim factum nolim, quod in eam rem titulum Veronensem de Q. Servilio Caepione COS. CENS. TRIVMPH. advocasti, quasi encomium, quo patriae, Romae, liberator adpellatur, sit invidiosius. Cogita liberâ adhuc Republ. factum esse, et si Romam spectes privatim in extremo Italiae a Veronensibus, quorum sortasse patronus fuit iste Servilius, si non et civis, qui quod patriam suam Veronam (tu Vicentinos nominas memoriae lapsu) insigni aliquo beneficio restitutorum judiciorum, quod quale fuerit in caligine ista particularium [gap: Greek word(s)] ignoramus, adfecisset, sine invidia superiorum, sine ineptâ adulatione a suis sive clientibus, sive municipibus Patriae liberator proclamari potuit. Victoriam autem ejus invisam Senatui et Populo fuisse, perstringi quoque a Scriptoribus Romanis, falleris: Q. enim Servilius Caepio, Cn. f. Cn. n. COS. a. U. 613. fuit, hujus de quo agimus Triumphalis pater, Viriathum per domesticos ejus corruptos evertit; eoque triumphum non meruit, quod victoria empta pecuniâ videretur; Eutrop. l. 4. ait; cum intersectores praemium a Caepione Cos. peterent, responsum est ab eo, [gap: Greek word(s)] . Fasti in a. U. C. DCXLV. conjiciunt triumphum Q. Servilii, Q. f. Cn. n. Caepionis Propr. de Lusitanis ex Hispania ulteriore: Is ipse Consul Ao. U. DCXLVIII. sacrilegii Tolosani reus fuit, et alterius Quinti Cn. f. Cn. n. filius. Unde in lapide Veronensi legendum esse conficitur contra quam Manutius, Panvinius, Carotta et Gruterus descripserunt; Q. SERVIL. Q. F. CN. N. CAEPIONI. COS. CFNS. TRIVMPH. quorum praedicatorum ultimum de Patre Quinto, Cn. f. nusquam legitur. Horum Serviliorum cogn. Caep. stemma tale est:



image: s102

[gap: illustration]

page 103, image: s103

(a.) (b.) Hos duos Caepiones multum clientes suos consilio et lingva, plus autoritate et gratia sublevasse ait Cic. in Bruto. Val. M. l. 8. c. 5. Cn. et Q. Servilios Ca piones iisdem parentibus natos et per omnes honorum gradus ad summam amplitudinem provectos nominat:

(c.) Alius ab hoc Q. Servilius Pro Consule agens in Apulia Liv. epit. l. 72. Appian. Etrusc. Antiq. fragm. l. 2. quem una cum legato Fontejo occiderunt Asculani cum omnibus nominis Rom. apud se morantibus initio belli. Velleius Praetorem vocat: Orosius C. Servium Praetorem: Florus l. 3. c. 18. nominibus non expressis rememinit.

Ejus, quem quinto loco nomino, Q. Serv. Caepionis militiae in Hispania testis potest esse lapis, quem Malaccae repertum memorat Strada, hic 5. p. XLVIII. apud Gruterum: Q. SERVILIVS. VVLNERE. SERVATVS. HERCVLI. INVICto SIGNVM. AEREVM. EX. VOTO. POSVIT. Ejusdem Praeturam, triumphum, Consulatum, Pontificatum maximum recenset Val. Max. l. 6. c. n: additque fuisse danatum, necatum in carcere, corpus in scalis Gemoniis jacuisse, tractumque tandem unco in Tiberim. De Censura ejus nullum, praeter lapidem Veron. testem habemus; referenda tamen ea erit ad decennium istud, quod ejus consulatum Anno. U. 648. et damnationem Ao. U. 658. intercessit: Censuram enim tum plerique omnes post Consulatűs et triumphos gesserunt, quod de Q. Fabio Max. Allobrogico CENS. L. LXIII. ostendit Ascon. Pedianus in Cicer. Verrinam IIdam. Si quis emendationi huic lapidis Veron. quam audacter quidem, sed necessario tamen suscepisse videor, accedere nolit et lapidem recte descriptum esse contendat, is de Q. Servilii Cn.F. triumpho me doceat. Expresse autem Fasti triumphales: Q. SERVILIVS. Q. F. CN. N. CAEPIO. ProPr. Ao. DCXLV. de Lusitaneis: quibus consentiunt numi victoriae causa cusi cum inscriptione, Q. CAEPIO. Q. F. ad hos lapis corrigendus est; Eum v. quomodo Apianus et Streinius repraesentarunt? Suspicor descriptores vestigiis detritar um literarum neglectis eum sic concinnasse, cum ea vel supplere deberent, vel saltim spacia literarum relinquere. Pighius Q. Servilium, cum majestatis postularetur a trib. pl. C. Junio Norbano Ao. U. 658. Praeturae Candidatum fuisse dicit; mihi, eum, qui Consulatu ante decennium abi sset, Praeturam demum ambivisse, non fit verosimile; quicquid [gap: Greek word(s)] Pighius. Casum Caepionis Triumphalis a manu carnificis describit


page 104, image: s104

Valerius. M. l. 6. c. u. unde viros doctos turbavit hactenus, quod idem l. 4. c. 7. eundem in exilium ejectum dicit: sane et Cic. orat. pro Balbo Smyrnam abiisse, ibique jus civitatis adeptum fuisse refert, et Strabo l. 4. [gap: Greek word(s)] in calamitatibus vitam finivisse. Verba Valerii ista sunt: L. Rheginus trib. pl. Caepionem in carcerem conjectum, quod illius culpâ exercitus noster a Cimbris et Teutonibus videretur deletus, veteris arctaeque amicitiae memor publica custodia liberavit, nec eatenus amicum egisse contentus etiam fugae ejus comes accessit. Pugnat secum Valerius, si de uno homine intelligas: tantamne autem oblivionem in homine doctissimo imaginemur? Profecto proxima de filio Triumfalis quinto loco a me reposito intelligi debent, eoque vox Patris inserenda. Caepioni Consuli, qui sacrilegio se contaminasset, cladem a Cimbris et Teutonibus imputabat Senatus et Populus; damnabatque eoque etiam in filium ejus ceu admissi participem, et correum animadvertebat: Ita enim solebant: quippe et Fulvii Flacci Consularis et Triumfalis filius, quem pater legatum ad Opimium COS. a. U. C. 622. miserat, nondum 28. ann. juvenis, immunisque delictorum paternorum, Vell. l. 2. c. 7. in vincula ductus et jussu COS. interemtus est; et Cn. Piso, cum veneni ob necatum in Syria Germanicum et majestatis postularetur, petiit per codicillos a Tiberio et matre, vellent liberis suis consulere, e quibus Cneus non fuerit fortunae suae adjunctus, sed semper in Urbe egerit; Marcus vero repetere Syriam dehortatus sit; eo impensius precor, inquit, ne meae pravitatis poenas innoxius luat: Tac. 3. annal. Sic, puto, probabile reddidi, quod de filio Triumfalis Caepionis in Valerio conjiciebam. Strabonis narratio, quae mihi adversatur sola, Caepionem Tolosani sacrilegii reum a patria ejectum fuisse, quia certo autore nullo nititur (ait enim famam id tradere, [gap: Greek word(s)] .) merito propterea suspecta esse debet, quod eum ipsum publicatis bonis damnatum, et in vinculis excarnificatum fuisse e Valerio et Livio, hominibus Romanis, qui rem in patria sua gestam non ignorare potuerunt, jam demonstraverim. Annum natalem HONORI definivi 2. Var. 15. eum quo Ricimer et Clearchus COSS. a nato Salvatore 384: ita Chron. Alexandr. ita Prosper Aquitanus, ita Marcellinus Comes; qui et mensem, quo natus, nominat Septembrem. Si igitur ante M. Septembrem anni sequentis Consulem designatum fuisse


page 105, image: s105

Honorium cogitemus, recte dixerit Claudianus, eodem anno COS. factum, quo suerat natus. Baronius t. 4. Annal. aliter interpretatur Claudianum, scil. natum m. Sept. Ao. Chr. 385. Honorium, et factum m. Jan. anni. 386. infantem quatuor mensium, Consulem fuisse; quod probare nequeo. Abutitur etiam testimonio Marcellini, quasi anno 385. COSS. Arcadio et Bautone Honorium natum referat, cum tamen Ricimeris et Clearchi, qui fuęre anno 384. consulatui adscribat natalem Honorii. Supersedere possem Chronologos et Historicos conciliare Claudiano, si Eratosthenem sequi voluissem. Is [gap: Greek word(s)] , inquit Strabo lib. 1. [gap: Greek word(s)] : in quam rem dixi quaedam 1. Var. 18.

Lipsius de cognominibus Silanis et Crassis: itemque de Fabio Maximo Africano minerval TIBI debet; ut de A. Caecina olim, et nunc de TI. Plautio Silvano mihi. Tacitus l. 4. ann. Plautium Silvanum Praetorem Ao. U. 777. Tiber I se ptimo, objectam in praeceps conjugem a socero Apronio accusatum et antequam damnaretur, venas exsolvendas praebuisse memorat; Lipsius explicando Tacito eum dicit esse, quem Inscriptio Tiburtina apud Grut. p. 453. et Panvin. in Fast. p. 200. et 365. TI. PLAVTIVM. M. F. A. N. SILVANVM AELIANVM, PR. VRB. legatum et comitem Imp. Claudii in Britannia, Consulem, Proconsulem Asiae, Legatum, ProPr. Moesiae adpellat; quae manifestissima hallucinatio est. Expiravit Plautius sectis venis Imperii Tiber. anno septimo; et Lipsius in dignitate eum constituit sub Claudio, Pr. U. et consulem; imo sub Vespasiano Anno U. 829. secundum consulem facit. Immanitas erroris e subjecto schemate patebit:



image: s106

[gap: illustration]

page 107, image: s107

Duas Drusillas ejusdem mariti AntonI Felicis Procur. Judaeae conjuges Casaubonus e Svetonio et Tacito elicuit: Eas cur admittere nolis, miror. Eccum v. illas: Antonius, qui post TI. Claudius Felix potens in aula Claudii e liberto Antoniae minoris matris hujus, Drusillam AntonI et Cleopatrae neptem, Cleopatrae cogn. Selenae, Svet. Cal. c. 26. et Jubae Mauritaniae regis, de quorum conjugio vid. Dion. l. 51. filiam, Ptolemaei, quem Cajus regni paterni heredem occidit, Dion. l. 59. sororem duxit: quod matrimonium de imparitate nemo accusare potuit, quod Felix etsi servili ante conditione, e regibus Arcadiae ortus ferretur: Cleopatra autem regis bello capti filia esset; et hoc tanquam sibi de Felice compertum Romae adnotavit Tacit. 5. Hist. post cum auctâ potentiâ a Claudio Judaeae imponeretur Felix, in Agrippae majoris genus domumque irrepsit artibus cujus dam Simonis Judaei Cyprii magi, qui istius filiam pariter Drusillam, e Cypro Phasaeli Herodis M. fratris filiâ natam, dimissam ab Azizô Emesenorum rege ei conciliavit; et hoc in patria sua gestum de homine extero scire potuit Josephus. Supplent igitur se invicem Tacitus et Josephus; non impugnant. Nunc igitur Svetonium intelligimus, neque opus habemus de trium reginarum marito nectere tot griphos. Quomodo enim, si a triplici regno Judaeae, Emesae et Comagenae denominata fuerit Drusilla, eam tres reginas adpellare possis? frigidus sane jocus esset, trium reginarum maritum dici, qui in unius Conjugio vixisset. In eo fortasse lapsum esse Tacitum suspicari possimus, quod Drusillae Antonianae neptis matrimonium Felici Judaeam pro Caesare curanti tribuit, quod is, cum in aula adhuc versaretur, fortasse sub Cajo vel initiis tamen Claudii contraxerat. De Agrippa majore non credidero, eum praeter Cypron foeminam [gap: Greek word(s)] aliam e Romana gente, religione discrepantem, duxisse, etsi Romae plurimum commoratum et Claudio familiarem ac in aestimatione fuisse sciam. Vertranium indiligenter cum Josepho fuisse adparet, qui de Cypro ex Antonio et Cleopatra nugetur; vel nomen Cypri docere eum potuit; istam Herodiadas attigisse Judaeos vel Judaeis cognatos; Eoque ipso fuit Antipae F. Idumaei conjunx Arabissa, Jos. l. 14. c. 12: tum filia Herodis magni e Mariamme Hyrcani, nupta Antipatro: alia hujus nupta Alexae Selcio; alia hujus: alia Phasaeli et Salampsűs Herodis Agrippae conjunx: Jos. l. 18. c. 7.: Antonius vero et Cleopatra filiae suae Romanum nomen vel ex Aegypto quoddam imposuislent, Judaeorum, Syrorum, Arabum et similium cum omnire sua contemtores? Haec si bene pensitentur, non sinunt nos ultra fluctuare in historia Felicis et Drusillarum, puto; ea vero omnia [gap: Greek word(s)] in subjecta tabella propono:



image: s108

[gap: illustration]

Circa filios Agrippae majoris, quos ut sibi notos recenset Josephus l. 19. c. ult. turbat. Gelen. interpr. Josephi: Mariamnem 1. decennem Epiphani Comageno, Drusillam septennem Julio Archelao desponsatam fuisse refert; cum Jos. hanc Epiphani, illam Archelao nuptam tradat, etiam l. 20. c. 5

[gap: illustration]

page 109, image: s109

De Romanorum rebus praesertim familiarum plus fidei Tacito quam Josepho haben dum est. Ejus errorem quendam circa Claud I Imp. uxores et liberos l. 20. c. 5. observavi. Dicit Uxorem priorem Claudii Messalinam fuisse, matrem Britannici et Octavii. Octaviam vero liberorum maximam natu e Poetina prima uxore suscepisse. Nam neque Messalina prima Claudii uxor fuit neque liberi ejus Britannicus et Octavius: neque Octaviam e Poetina suscepit Claudius: et praeter tres a Josepho memoratas uxores, Plautiam habuit.

[gap: illustration]

Circa filios Agrippae majoris, quos ut sibi noros recenset Josephus l. 19. c. ult. turbat Gelen. interpr. Josephi: Mariamnem 1. decennem Epiphani Comageno, Drusillam septennem Julio Archelao desponsatam fuisse refert; cum Jos. hanc Epiphani, illam Archelao nuptam tradat, etiam l. 20. c. 5:

[gap: illustration]

page 110, image: s110

T. Didium, qui Praetor in Illirico, de Scordiscis triumfavit Ao. U. 640. non potui credere eundem esse cum eo, quem Appiani interpres Coelius Sec. Curio Praetorem in Hispania citeriore Ao. U. 656. Celtiberos insigni clade confecisse scribit: quod intra annos 16. a victis Thracibus nihil gessisse illum pro Rep. deprehenderem, et fieri non posse putarem, ut qui Praetor esset intra tot annos majori dignitati non admoveretur: sed cum Pro Consulem de Celtiberis triumfasse insinuent tabulae Capitolinae sub Ao. 660. et praeterea Panvinius f. 357. Fast. e Verrio Flacco doceat T. Didium bis triumfasse, consequens est, ut qui de Scordiscis triumfavit, idem plane fuerit Didius, qui de Celtiberis; de quo ante dubitabam, ut disjunctiva mea, vel ad eum cognominem, innuit. Pighio autem propterea non feci injuriam super conjectura de numo T. DEIDI. In roboreis tabulis primum perscriptas extitisse leges Romanorum dixi; auctor mihi Dionysius l. 3. ubi de Numae Commentariis et legibus ab Anco Marcio transcriptis et in foro propositis; quod vero Tu de XII. non fuisse inscriptas quernis tabulis, sed columnis aereis laboras, [gap: Greek word(s)] est; et propterea in demnas ego. Etiam Atheniensium [gap: Greek word(s)] triquetras fuisse ligneas tradit Hesychius: itemque ex eadem materia [gap: Greek word(s)] quadratos, Plut. in Solone: Gell. l. 2. c. 12. Sed roboreas tabulas e Pomponio recte ejicis: perscripsęre enim Leges, quas a Graecis per Legatos requisivęre, in aereis Romani; consentiunt testes Dionysius, Diodorus, Livius [gap: Greek word(s)] . Legatis istis interpretem comitem in Graeciam fuisse Cn. Publicium Menandrum sarcinator Antiq. Roman. l. 8. c. 2. e Cicerone docet; sed malâ fide, Verba enim legum conquirendarum causa de suo addidit vel ipse, vel quem autorem ibi sequitur, praeter Ciceronis mentem. Ille autem Menander est Publicius libertinus, quem Pompejo Magno indiscreta specie similem fuisse apud Val. Max. l. 9. c. 15. et Plin. l. 7. c. 12. legimus; unde tempus quo Legatos in Graeciam secutus est, et simul stupor mangonis istius patet. In lapide Patavino apud Rhamnusios MATRIBVS aliquando volui pro AVRIBVS (:quomodo hoc ex illo librariis incuriosis exierit ostendi, nî fallor, ad oculum:) volo etiamnum, nihil me tur banet Pig. cujus [gap: Greek word(s)] integram quia mihi describere voluisti, amo Te. Sed iste revera nihil probat; expecto enim adhuc, quo teste adstruat, Aures habitas cultasque pro Diis, quippe lapis qui prave descriptus est, non


page 111, image: s111

suffecerit. Inscriptionem de auribus argenteis, quas Minervae dedicavit quidam Callidius illustrat locus hic Clementis, in quinto ejus Stromatum sane memorabilis: [gap: Greek word(s)] . Sed haec uti dixi, ad Aurium divinitatem et [gap: Greek word(s)] stabiliendam nihil faciunt. [gap: Greek word(s)] Summam hominis illius in literis confidentiam, et parem infelicitatem ex eo, quod jam dicturus sum, aestimabis, mi carissime RVPERTE. Lapidem in urbe Lingonum repertum Gruterus 5. p. LXXXIV. e Roussati schedis hunc exhibet:

H.D.

IS. DEA.

BIVIS. TRIVIS.

QVADRIVIS. AVREL.

VICTORINVS.

MIL. LEG. XXI.

Boxhornius Quaest. Rom; quas vocat, XII: Scaliger et Gruterus, inquit, videntur ignorasse: quid IS DEA sibi velit; retulęre enim Inscriptionem inter illas quae Isidi dedicatae, aut ejus meminęre; quod profecto factum nollem. Alia IS, alia ISIS DEA. IS haud dubie [gap: Greek word(s)] ire seu a viâ sic nominata est [gap: Greek word(s)] , ut loquuntur Grammatici. De Soalig. fortassis verum dicit, sed quantam Grutero injuriam facit? HIC in corrigendis aperte monet, legendum videri, H. DIS. DEABVS. BIVIS. ut profecto de eo impudenter conjecerit Boxhornius, lapidem de Iside intellexisse. Falsus autem simulque frustra est, cum de DEO, IS dicto, persuadere conatur nobis: quomodo enim siglas praecedentes H. D. et sequentem versum eidem fictitio suo deastro adaptare poterit? Est profecto plane [gap: Greek word(s)] hoc [gap: Greek word(s)] . Mihi persvasissimum est diuturna super mutilata Inscriptione meditatione, primo versu eam sic constituendam esse, et constitutam sic fuisse a primo autore ac marmorario: I. H. D. D. id est: IN HONOREM DOMVS DIVINAE: quae formula in saxis usitatissima, 11. p. MLXXII. I. H. D. D. DEAE. FORT. 10. p. MLXXV. IN H. D. GENIO


page 112, image: s112

SANCTO: Altero v ersu ita supplendam. DIS. DEA. i. e. DIS, DEABVS: Biviis, Triviis, Quadriviis: Unde confit luculentissime pro felici itu ac reditu DIIS Enodiis seu Vialibus votum solvisse Aurelium Victorinum ejusque pietatis suae saxum hoc statuisse testem. Geminum germanum hujus est, quod Stutgardiae visitur i. p. MXV. apud Gruterum tale:

IN. H. D. D.

BIVIIS. TRIVIIS. QV.

ADRIVIIS. SAL.

e quo si vel tacuissem ego, Lingonense istud emendari debere quisque videat. Non minus ineptum est, quod Qv. 3. expositurus nobis vulgare illud, Deos iratos habere, lapidem Celejanum, qui quartus est, p. CXXX. apud Grut. producit hunc:

KAL. AELIONIN. DI. IR

ET. BAL. ET INO. COS.

CELEIAE

AVG.

P. AELIVS. P. F.

COS. PRO. SE. ET. SVIS.

V. S. L. M.

in quo qui DEos iratos quaerit, et invenire se putat, is memoriam, intellectum, imo communem quoque sensum iratum sibi et refractarium habeat necesse est; quod e vero ejus sensu, quem dabimus, patebit manifestissime. Is vero est; P. Aelium Verinum (ita enim vocatur Inscr. 9. p. CCCCXCVII. pariter Celejana) Augustalem Celejae, Beneficiarium CONSVLIS votum solvere L. M. pro se et suis L. Aelio Vero Caesare II. et Balbino CONSVLIBVS. h. e. Ao. U. 889. Nunc ergo ita emendandus est, quem depravatae Grutero exscripserat Boissardus:

L. Aelio. (Syllaba NIN. e sequenti versu

repetita hîc est: sic et [gap: Greek word(s)] KAL.

e sequentis syllaba BAL.) CAESAR.



page 113, image: s113

ET. BALBINO. COSS.

CELEIAE. AUG.

P. AELIVS. VERINVS. B. F.

COS. Pro se et suis V. S. L. M.

Ille ipse P. AEl. Verinus Inscr. 4. p. X. et 9. p. CCCCXCVII. adpellatur VE. COS. quod Scal. Indicis c. 19. interpretatur, Ex-Consule; sed oblitus literum V saepissime pro B sculptam, ita devitum 6. p. CCCCXXXIX: Vene merenti 7. p. CCCXXV. Incomparavili, 7. p. DCCLII: Mihi sincerior lectio B. F. et interpretatio verior esse, quam dedi, videtur. Pompejus Planta, qui bellum civile inter Othonem et Vitellium descripsit, teste Schol. Juven. ad satyr. 2. v. 99. quis fuerit nondum se reperisse fatetur Lips. ad 2. Hist. Tac. n. 32. Indicabo ego, ubi quaerendus fuisset. Trajanus A. Ep. ad Plin. nominat Pompejum Plantam amicum suum Praefectum AEgypti; hinc quis et quando fuerit, scire poterit; et Vossius eum propterea Historicorum Latinorum incertae aetatis classe eximere et referre ad c. 30. libri primi. Est alioqvin rarum hoc cognomen Planta, etiam Manliorum; Inscr. 2. p. CCCCXC. MANLIVS PLANTA; Renodiorum: L. RENODIVS. Q. F. PLANTA, in Veron. et Claudiorum: C. Claudius C. F. Planta apud Cic. Verr. 4. Inscr. Rom. 2. p. CCCXXXVIII: quidam ex agitatoribus Circensibus, quem ad Imp. Elagabali tempora refero, nominatur AVRELIVS CAECILIVS PLANETA PROTOGENES: an et hic PLANTA potius est? [gap: Greek word(s)] . In Inscriptionibus et subscriptionibus Legum in Digestis et Codicibus post tot doctorum curas haerent mendae complures, quae personarum, locorum et temporum historiam vitiant. Lex 2. C. Th. de raptu vel matrimonio sanctimonialium virginum, Imp. Joviani dicitur data esse XI. Kal. Mart. Joviano A. et Vatroniano COSS. Atqui Jovianus Dadastanae, loco confinali Galatiae et Bithyniae, unius dies itinere ab Ancyra distante, Zon. XIII. Kal. Mart. seu d. 17. Febr. obiit teste Eutropio et Socrate l. 3. Hist. Eccles. c. 22. Unde XV. vel XIV. Kal. Mart. legendum esse conjicio. Neque locus recte adsignatus est, Antiochiae: quod et Baronius observavit ad a. Chr. 363. Princeps enim statutâ cum Persis tantisper pace traditâque Sapori Nisibi, concessit Edessam in Osdroenâ: inde Antiochiam petiit, paulumque ibi moratus Tarsum, Tyana, Ancyram


page 114, image: s114

tandem pervenit, ubi Cal. Jan. consulatum iniit collega Varroniano filio: Amm. l. 26. et substitit usque dum moveret Dadastanam, ubi extinctus est. Ancyrae igitur data est. Fadem relata quoque in C. Justin. t. de Episc. et Cler. est velut Joviani A. ad Secundum PF. P. sed subscriptio COSS. nominat Gratian. A. III. et Merobaud. qui suere post Joviani obitum anno XIII. Lex VIII. C. eod. de jure fisci Impp. Valentiniani et Valentis data esse scribitur prid. Non Febr. Med. Divo Joviano et Varron. COSS. Sed cum dato tempore adhuc vixerit Jovianus, ut ostendi, et Valentinianus V. Kal. Mart. ut est apud Socrat. l. 4. c. 1. et Idatium in Fastis Augustus proclamatus fuerit, Valens autem V. Kal. April. trigesimo post die in septimo d. suburbano, in consortem Imperii adscitus, conseqvens est, tempus latae istius ab Impp. Legis prave annotatum esse, et vel pridie Non. April. vel Mal eam publicatam. Eadem menda insidet Legi 32. C. eod. de adpellat. et l. 15. C. eod. quorum adpellationes non recipiuntur, eorundem Impp. iisdem COSS. De loco perscriptae ipsius Legis VIII. datae MED. falluntur, qui exponunt Mediolanum. Cum enim Impp. nimirum Valentinianus Niceae, mense Febr. exeunte, diebus ab obitu Joviani XII. Philost. l. 8. Eccl. hist. c. 8. seu quod verius, X. Amm. l. 26. Valens autem Martio extremo Constantinopoli imperium iniverint; mense vero Aprili et Majo Hadrianopoli, Philippopoli, Serdicae, Bonamansione, Naissi, quae Thraciae opida sunt, fuerint commorati, ut patet e Chronologia constitutionum, quae extant in Coddd. Theol. Greg. et Hermog. ac Novellis; omnmo consentaneum est locum qui in LL. Impp. Val. et Val. quas primis Imperii mensibus pertulerunt, truncate proponitur MED. dictis istis Thraciae aliquem vicinum fuisse; nim. Medianam, quae suburbium Naissi opidi Thraciae vel Illyrici. Amm. Marc. l. 26. de initiis Val. et Val. docet, novellos Impp. percursis Thraciis Naessum advenisse, ubi in suburbano, quod adpellatum Mediana a civitate tertio lapide disparatur, qvasi mox separandos partitos esse comites; et mox, cum ambo fratres Sirmium convenissent, diviso palatio ut potiori placuerat, Valentinianus Mediolanum, Valens Constantinopolin discessit; nimirum mense demum Junio, si recte habet subscriptio L. IV. C. eod. de Jurisd. datae Kal. Jun. Mediolani, Divo Jovia. et Varron. COSS. vel seqvente Julio aulas suas divisim, Valentin. in Occid.


page 115, image: s115

Mediolani, Valens in Oriente Constantinopoli tenere coeperunt. Lex 1. C. Th. de annonis civ. et pane gradili eorundem Impp. COSS. Divo Joviano et Varr. VI. Kal. Apr. est ad Jovium PF. V. similiter l.3. C. eod. de iis quae administrantibus. ad Jovinum PF. V. 3. Id. Apr. Verum fuit qvidem initiis horum Impp. Fl. Valens Jovinus inter officiales Valentini A. magister armorum a Juliano per Illyricum et Gallias constitutus dudum, Amm. M. l. 22. et 26. et l. 10. c. Th. de re milit. magister militum: gessitque anno post Joviani A. obitum tertio consulatum cum Lupicino; sed de ejus Praefectura Vrbana nondum comperi. Eam autem anno, quo de sermo nunc est, administravit Fl. Apronianus: huic surrogatus est C. Cejonius Rufius Volusianus, Panv. in Fastis hîc; tum Symmachus, Amm. l. 27. Lampadius, Viventius admoti sunt. Patet hinc Jovium irrepsisse pro Cejonio: idque firmatur etiam eo, qvod ad Volusianum PF. V. qui Cejonius iste est, iidem A A. iisdem COSS. VI. Id. Apr. dedere legem 1. C. Th. de conditis in publ. horreis: idemque nomen Volusiani reponendum est inscriptione L. 9. C. Th. de accusat. et Inscr. iisdem Impp. Gratiano NB. P. et Dagalaifo COSS. ubi male ad Valerianum P. V. erat enim tum Praef. Praetorio Volusianus, data anno U. C. 1118. biennio post: et hinc in lapide Rom. 5. p. XXVIII. posito Val. A. IV. et Neoterio COSS. anno U. 1143. Chr. 390. vocatur Ex-Praefecto Praetorio, et Ex-Praefecto Vrbis. Quod autem Praefecturam Vrbanam continuârit anno U. 1115, 1116. et 1117. ideo Inscr. 6. p. CCLXXXV. et 2. p. CCLXXXVI. adpellatur PRAEF. VRBI. ITERVM. et Vicarius, Vrbis nim. l. 3. C. Th. de calcis coctor. Lex XV. C. Th. de accus. et inscr. ad Cynegium Pr. Pr. COSS. Arcadio A. I. et Bautone, praescriptos habet Grat. Valentin. et Theod. AAA. Atqui Gratianus insidiis Maximi apud Lugdunum occisus fueratm. Aug. Ricimere et Clearcho COSS. iisdemque XVII. Kal. Sept. Arcadius a Valent. et patre Theodosio Augustus adpellatus. Qvare praescribendi sunt AAA. Valentin. Theod. et Arcadius. Idem faciendum l. 16. et 17. eod. l. 6. C. eod. de jurisdict. Lex 4. C. Just. de defensor. civitatum: l. 10. C. ubi cau. fisc. l. 26. C. de adpell. et cons. l. 7. C. quor. adpell. non recip. l. 7. C. de oper. publ. l. 32. C. adl. Juliam de adult. l. 9. C. ad L. Corn. de sicar. et aliis praeter multa eadem menda laborantibus. L. VIII. C. eod. de jurisd. Impp. Arcadii et Honorii data


page 116, image: s116

esse scribitur VIII. Id. Jan. Mediolani Olibrio et Probino COSS. At cum Theodosius ante XVII. Kal. Febr. iisdem COSS. obierit, ut probat Baron. sub anno 395. nomen Theodosii eidem legi simul praefigendum est; vel certe in subscriptione [gap: Greek word(s)] Januarii mutandum in Junii, quorum mensium nomina saepissime permutari a notariis observavi: sicl. 28. C. eod. de ann. et trib. 4. C. eod. de bonis proscript. ubi etiam VI. Kal. Sept. pro VI. Kal. Febr. L. VI. C. eod. de jurisd. datae prid. Kal. MaI, Mediolani Arcadio A. I. et Bautone V. C. COSS. praescribitur nomen Imp. Gratiani, una cum Valentin. et Theodosii: expungendum autem est, quia Gratianus anno praecedente COSS. Ricimere et Clearcho, teste Prospero Aquitano et Cassiodoro, anno Chr. 384. (Panvin. in an. praeced. rejicit:) m. Augusto occisus dolo Maximi. Ob eandem causam inscriptio L. CVII. C. eod. de decurionib. data prid. Kal. Sept. COSS. Ricimere et Clearcho emendanda est et praescribenda Impp. Valent. Theod. et Arcadii nomina: idemque faciendum in rubro Legum subsequentium octo: item Legis 3. C. eod. de metatis, datae 16. Cal. Oct. Ricimere et Clearcho COSS. Legis 4. C. eod. de tabulariis, logographis et censualibus, datae 15. Kal. Oct. Legis 5. C. eod. de contrah. emt. datae vel acceptae 10. Kal. Oct. Ricim. et Clearcho COSS. Item 6. ibid. datae 6. Kal. Jun. Tatiano et Symmacho COSS. Legis XI. C. eod. de metallis datae 3. Non. Oct. Clearcho et Ricim. COSS. Legum 43, 44, 45, 46. C. eod. de adpellat. L. 25. C. eod. de Praetor. et Quaestor. L. 13. C. eod. de lustrali collat. Item quartae et quintae C. eod. de sententiis ex periculo recitatis et legisun. C. eod. de his qui plebem audent contra publicam colligere disciplinam: Legis 24. C. eod. de oper. publicis: Legis 29. et 30. C. eod. Quorum adpellat. non recipiantur; L. 8. C. eod. de indulg. criminum: L. 8. 9. 10. et 11. C. eod. de Palatinis sacrarum largitionum L. 15. 16. 17. et 18. C. eod. de accusat. et inscript. L. 2. C. eod. de pagan. sacrif. et templis: L. 15. C. eod. de cohortal. princip. cornicular. et primipilar. L. 10. C. eod. de scenicis: l. 2. C. eod. Quid probare debeant ad quamcunque militiam venientes: L. 10. C. eod. de fide testium et instrumentorum: L. 4. C. eod. de fisci debitor. L. 13. C. eod. de jure fisci: L. 7. C. eod. de diversis rescriptis: L. 16. et 17. C. eod. de diversis offic. et apparitoribus: L. 20. C. eod. de muritegulis: L. 17. C. eod. de extr aord. sive sord. muner. L. 4. C. eod. ad L. Juliam de adulteriis:


page 117, image: s117

Item Legum aliarum octo, quae ut est in Chronol. dicta, COSS. Honorio NB. P. et Evodio anno Chr. 386. latae sunt, et Gratiano tamen inscribuntur; Harum, inquam, legum omnium tituli, quoad Gratianum, qui abundat, et Arcadium, qui deest, falsae sunt et ex adsignato vero caedis Gratiani tempore, quae incidit in mensem Aug. ann. Chr. 384. COSS. Ricim. et Clearcho, corrigendae. Lex 14. C. eod. Imppp. Grat. Valent. et Theodosio tribuitur; et data tamen est 16. Kal. Jan. Caesario et Attico COSS. anno Chr. 397. Atqui Gratianus ante annos XIII: Valentinianus ante annos IV. Theodosius ante biennium obierat, et Impp. tum Arcadius et Honorius; quorum tituli praefigendi propterea sunt. Lex 3. C. eod. de haereticis tribuitur Impp. Valentin. et Val. data COSS. Modesto et Arintheo h. e. anno Chr. 372. At quia Gratianus anno U. C. 1119. Chr. 367. a patre Valent. Augustus fuit adpellatus ante diem XIII. Kal. Sept. Ambianis, hujus nomen in fronte legis non fuit omittendum. Contra nomen Theodosii in tit. L. 9. C. eod. de diversis rescriptis, datae Honorio Aug. IV. et Eutychiano COSS. h. e- anno Chr. 398. inducendum, quia Theodosius sc. Junior eo anno nondum natus erat, et Honorius cum Arcadio imperabat. Vigesima C. Th. Quorum adpellationes. Imppp. Val. Val. et Grat. COSS. Valentin. N B. et Victore anno U. 1121. praescriptum habet Claudium P. V. Atqui Claudius hic L. Ampelii Antiocheni, qui ultimum Pr. V. fuit, Modesto et Arintheo COSS anno 1124. successor: Fuerat autem Pro C. Africae COSS. dictis. l. 6. C. Th. de legat. et decret. leg. et l. 8. de lustr. coll. Val. et Val. AA. III. COSS. et sic isto loco, expuncto nim. P. V. scribendum. Tertia C. Th. de div. rescr. Constantini A. Paulino et Juliano COSS. Niceae X. Kal. Jun. inscripta est Severo PF. P. At constat e l. de Praefectis, Sigon. l. 3. de Imp. occ. et Panv. inser. etiam l. 2. C. Th. de judiciis, 3. Kal. Aug. iisdem COSS. Acilium Severum anno U. 1077. Chr. 325. fuisse Pr. V. Consulem autem anno 323. Inscr. 2. p. CCIX. Secunda C. Th. de met. et metallariis Kal. Nov. COSS. Jul. A. IV. et Salustio tribuitur Juliano A. Sed cum 3. Non. Mart. contra Persas C Poli exiisset Julianus, VI. Kal. Jul. teste Eutropio, qui interfuit expeditioni ex vulnere obiit: Quare Joviano cujus nomen una litera discernebat a Juliani, Amm. l. 25 tribuenda est. Decima quarta C. Th. de annon. et tributis, data COSS. Grat. A. et Dagalaifo,


page 118, image: s118

anno Dn. 366. nomen Modesti Pr. P. inscriptum habet. Atqui Fl. Domitius Modestus Pr. V. CPoli Imp. Juliano Consul anno Dn. 372. Comes Orientis Imp. Constantio anno 360. Amm. l. 17. successit Auxonio in Praef. Praetoriana, Zos. l. 4. hic autem decesserat Ao. Dn. 371. Gratiano A. II. et Probo COSS a. Dn. 371. vel Modesti igitur vocabulum tollendum, aliudque substituendum: vel siglae PF. P. mutandae sunt in PR. V. Modestus enim iste Praefectus Vrbi iterum vocatur ab Idatio in Fastis, Consulatu Valentin. N B. P. et Victoris, qui incidit in a. Dn. 369. Ita saepissime contigit ut dignitatum adpellationes confunderentur a librariis; cui errori hoc, quod plerique istorum axiomaticorum a Praefectura Vrbana ad Praetorianam processerint, praelusit. Impp. Constantius et Julianus l. VI. C. Th. de malef. et mathemat. ad Taurum Pr. Pr. 3. Non. Jul. Arimini, Datiano et Cereale COSS. h. e. Ao. Dn. 358. lata, magos, magicis cantaminibus adsvetos, artemque divinandi in comitatu Imp. et Caes. exercentes, augures, ariolos, aruspices, somniorum interpretes, et hujusmodi divinaculos, etiamsi in Sacro Palatio militent, tormentis subjici jusserunt. Ejus legis subscriptionem quoad COSS sollicitat H. Vales. ad Amm. l. 19. p. 173. et sequentis anni COSS. Eusebii et Hypatii nomina illis substituit. Vellem rationes suae emendationis addidisset. Nullam video. Quamvis enim Amm. l. 19. extr. quo res COSS. Eusebio et Hypatio anno 359. gestae continentur, jussu Constantii quaestiones cruentas habitas in oriente in eos, qui quovis modo de fatis Imperatoris et successore [gap: Greek word(s)] inspexisse vel oracula interrogasse delati erat, et praecipue Alexandria ductos plurimos damnatosque narret; tamen eo referendam esse legem dictam, ut visum Valesio, h. e. exponendam de isto ab Amm. signato anno, et propterea mutanda in ea esse COSS. nomina, nihil cogit. Neque enim a tempore irrogati supplicii ad legis promulgatae tempus firmiter colligere licet, cum illud non confestim, sed ex intervallo, interdum satis longo has sequatur. Poenas de reis illicitae curiositatis circa domum Principis et statum Reip. sumserit Constantius istis, quas nominat Amm. COSS. non ideo iisdem COSS. legem in tales tulisse dicendus est, praesertim repugnante subscriptione et vulgata toties, nunquam habita pro suspecta. Qvi etiam iidem Impp. in magos, veneficos, et malis artibus


page 119, image: s119

infames supplicium capitis statuerant anno 356. et 357. teste l. 4. et 5. C. eod. ante; edidisse autem exempla in aliquos non est annotatum: nec nostrum igitur est ejusmodi confingere. Non recte autem L. d. subscriptio COSS. et Ammiani narratio opponuntur, cum illa inter dictum poenamque, haec ejusdem in meritis executionem contineat. Miror Valesio istud quoad COSS. in mentem venire potuisse: non venisse hoc quoad locum. Certe pravum est [gap: Greek word(s)] Arimini: et leg. adfine vocabulum Sirmii. Constat enim Constantium anno 357. 4. Kal. Jun. Vrbe prosectum extremo Decembri pervenisse Sirmium, ibidemque integro anno 358. his COSS. substitisse: testantur de hac ejus ibidem mora leges Cod. Th. his COSS emissae omnes Sirmio; ibidem de Sarmatis et Qvadis Pannonias incursantibus triumfasse Amm. l. 17. praesentemque Synodo, quae anno 359. COSS. Eusebio et Hypatio celebrata, cujusque fidei formula XI. Kal. Jun. edita ad Imperatorem legitur, Secundae nim. Sirmiensi (de primâ Socr. l. 2. c. 24.) fuisse: inde Singidunum, quae urbs Mysiae est, movisse, intelligere datur tam e Philostorg. l. 4. hist. Eccl. c. 10. ubi de actis inter partes post Synodum Sirmiensem, quam e subscriptione L. 28. C. Th. de adpellationibus 14. Kal. Jul. Eus. et Hyp. COSS. E Mysia vero Sirmium reverfus Imp. perrexit Constantinopolin, Amm. l. 19. Synodumque indixit pro Orientalibus Seleuciam, pro Occidentalibus Episcopis Ariminum. Seleucena V. Kal. Sept. inita intra quatriduum, quatuor habitis sessionibus: (eoque statim Constantinopolitana ab Acacianis praesente Constantio acta) Ariminensis, quod inviti ibi detinerentur Episcopi, non nisi circa ultimos anni ejus dies soluta est. Hujus memoria occurrens Valesio fecit, puto, ut legem dictam VI. Arimini, quasi praesens ibi tum, uti Sirmii, fuisset Imp. perscriptam esse haberet pro certo, cum tamen ex Actis Concilii Arimin. scire potuerit, Imperatorem eos menses egisse Constantinopoli, ad eum missos e Concilio, qui de Fide referrent etc. quae e Sulp. Sev. hist. sacr. Socrate, Theodor. Sozom. Athanasio de Synodis apud Baronium legi possunt. Plura ejusmodi [gap: Greek word(s)] circa personas, loca et tempora notavi in utroque Codice et Digestis, quod eam operam utilissimam esse Antiquitatis et Juris studiosis agnoscerem; viderem etiam idem circa quamplurimas Leges alias feliciter tentasse Viros summos


page 120, image: s120

Anton. Augustinum, Cujacium, Jac. Gothofredum JCtos passim. Sam. Petitum Comm. in LL. Atticas, et quem modo laudavi H. Valesium annotatt. in Amm. Marcellinum. Cl HOFMANNO excusavi me aliquando de eo, quod cum ad Ipsum scribo, [gap: Greek word(s)] loqui soleam; Sed quia non acquiescit (nam Te quoque abhorrere tales plurativas, et ut auferam eas rogare signisicat.) necessitatem mihi imponi intelligo tuendi, quod regulis et exemplis munitissimum esse putabam. Canon Grammaticorum est: [gap: Greek word(s)] : JCtorum verbis; sermo pluralis interdum verificatur in uno solo. Placet quibusdam syllepsin, quibusdam Synecdochen id adpellare, cum in numero multitudinis unum significatur; et fieri consvetudine quam Lingvae Graecae, tam et Latinae. Audiamus utriusque Scriptores classieos. Andromacha ad Menelaum ap. Eurip. v. 390: [gap: Greek word(s)] : i. e. coacta dormivi cum domino, et tamen me non illum interficies. Theseus ad Adrastum de se, cui uni competat respondere legato apud eundem Supplic. v. 287: [gap: Greek word(s)] . Hercules ap. Eund. in Furente v. 1286: [gap: Greek word(s)] . Sic enim legendum est; vulgata [gap: Greek word(s)] nihil dicit, i. e. age in aliam aliquam conferam me civitatem? at post limis oculis adspiciemur, quippenoti et lingvae acerbis stimulis puncti. Idem v. 1301: [gap: Greek word(s)] ; i. e. Quid igitur opus est me vivere? quod lucrum habebimus si vitam inutilem et pollutam agamus? Themistocles de se ad regem Artaxerxem ep. ad Polygnotum: [gap: Greek word(s)] . Homerus de se l. 4. anthol. t. 27. [gap: Greek word(s)] (sc. [gap: Greek word(s)] i. e. habebo alias urbes nobis invisas. Schol. Apollon. l. 3. Argon. no. 34: [gap: Greek word(s)] . Plut. l. [gap: Greek word(s)] Alexandro, cum audivisset ex Anaxarcho plures esse mundos, flenti, et quaerentibus, ecquid accidisset, respondenti tribuit: [gap: Greek word(s)] ; annon defleri dignum, quod infinitis existentibus mundis, nos uno nondum potiti sumus? Polyb. l. 2. se omittere ea quae de lapsu Phaethontis et lacrymis arborum populcrum


page 121, image: s121

tradiderint Graeci, insinuans, [gap: Greek word(s)] , inquit, [gap: Greek word(s)] . Justinus Philos. et martyr [gap: Greek word(s)] ad Paulum Presbyterum: [gap: Greek word(s)] . Apud eundem Justinum Tryphon collocutor ejus: [gap: Greek word(s)] . Julianus A. ep. 22. ad Leontium, cum de se in singulari aliquoties locutus dixisset, [gap: Greek word(s)] , mutat numerum: [gap: Greek word(s)] et mox, [gap: Greek word(s)] Selegimus vel adscripsimus te domesticorum ordini. Libanius ad Montium ProC. in vita Demosth. et argument. Orat. ejus: [gap: Greek word(s)] . Greg. Naz. ep. XC: [gap: Greek word(s)] ; curam et officium mihi debes, etiam tanquam aegrotanti. Photius Ep. 97. de sua depositione et captivitate: [gap: Greek word(s)] : et sic ep. 174. toties. Et quoties D. Paulus Ep. 2. ad Cor. c. 2. usurpat [gap: Greek word(s)] cum de se solo agit? Latini non minus frequentarunt: C. Trebon. Ep. ad Cic. quae est in 12. ad famil. In quibus versiculis si tibi quibusdam verbis [gap: Greek word(s)] videbor, turpitudo Personae ejus, in quam liberius invehimur, nos vindicabit; ignosces etiam iracundiae nostrae, quae justa est in ejusmodi et homines et cives. Vellejus l. 2: Hoc in bello quoque mediocritas nostra speciosum ministrum (an ministerium?) praebuit. Silius l. XVII.

Et Vos qui Tyriae regitis Karthaginis arces
Asdrubal, huc aures, huc, quaeso, advertite sensus.

Apud Prop. l. 1. el. 12. [gap: Greek word(s)] mihi respondet [gap: Greek word(s)] nobis:

Quid mihi desidiae non cessas fingere crimen,
quod faciat nobis conscia Roma moram?

Plin. l. 6. c. 9: Nosrelicto cuique intelligendi arbitrio opida quo traduntur ordine utrinque ponemus. Corn. Nep. extr. Themist. Nos eundem potissimum Thucydidem auctorem probamus, Juven. sat. 3.



page 122, image: s122

Decernat quodcunque velit de corpore nostro
Isis et irato feriat mealumina sistro,
dummodo vel coecus teneam quos abnego numos.

Cicero ipse Ep. ad Cn. Pompeium ProC. quae est in VIII. ad Atticum, toties; in 12. l. XIII. ad fam. ne loca alia, quae plurima sunt, nominem.

Leporius presbyter Gallus in Ep. qua errorem suum detestatur, seu libello emendationis: Haec est fides nostra: sic credimus, sic tenemus. De eo autem, quod stult issime in illa epistola proposuimus, sed ignoranter, quodque nunc execrabile confitemur. Theoder. rex ad Decium V. I. Patricium ap. Cassiod. II. Var. c. 33. Vobis itaque desideria justa poscentibus, praesenti autoritate concedimus, ut sine fisco possideas in solum revocata (siccatis nim. paludibus) rura. Ennod. Ep. 22. l. 2. ad Johannem: Probabiles causas habeo, quibus unanimitatem vestram styli mei morsu incessam, quas cum sis abundans naturae bonis, purgare non possis. L. 5. ep. 13. Eugeneti: Haec, mi Domine, Vobis etiam adstipulantibus confirmantur. Et seculo XIII. M. Rigordus Gallus in dedicatione hist. rerum Philippi A. regis Galliae ad Ludov. filium: Recognoscite et recolite, regia progenies,

ut postquam firmata Virum Vos fecerit aetas
jamjam pacatum patriis virtutibus orbem

in justitiae et pacis osculo gloriose gubernetis. Et mox, Accipite igitur, quaeso, gratanter, puer inclyte, de manibus Clerici Vestri nuncium paternae virtutis opusculum. Mira locutio; sed quam ex Ennodio hausit, vel etiam e scriptore seculi tertii Julio Capitolino in vita Marci Imp. DEUS usque etiam nunc habetur (Marcus) ut Vobis ipsis sacr at issime Imp. Diocletiane et semper visum est et videtur: qui eum inter Numina vestra, non ut caeteros, sed specialiter veneramini. Habes acervum testimoniorum: quae me movent, ut Scaliger minus aequus Calp. Nemesiani reprehensor mihi videatur: Minus prudenter, inquiens, 6. de re Poet. 7: in principio operis dixit, cano, mox subdit, pandimus. Annon satis prudenter et casta Latinitate dixerit, qui fermone Atticos imitatus est et Latinos potiorum seculorum? Non ignoro, quam illa Vossitatorum, cum unum Latine alloquuntur, civilitas Aeneae Silvio Ep. 105. ad Sigism. archid. Austr. displicuerit; Verum ab ejus judicio circa


page 123, image: s123

talia crudiore dissentire non erit, puto, nefas. Cl. HOFMANNO nunc quod scriberem non erat, Eum igitur per TE peramanter saluto, et expecto tam Rejectanea Ejus, quam responsum ad meas in Galeni loca quaedam dubia, quas rogaverat, conjecturas. Literas ad Facium itemque Orationem Principi Brandeb. a te dictam, quae clausulâ tuarum nominas, non accepi, ne sis nescius. Optime Vale, amice, et Salve, Scr. Altenb. d. 23. Junii, Ao. 1641.

EPISTOLA XXIIX. D. REINESIO. RUP ERTUS P.P.

S. P. D. Admodum ego hactenus verebar, ne tempestas bellica, quae provinciis vestris praeter spem incubuerat, tot delicias prorsus adimeret, non Picorum divitiis contra caras. Ego autem? quum communis hic sit omnium bonorum metus, qui Tua in Remp. literariam merita, sicut par est, in oculis, in animis ferunt. Sed quoniam in literis TUIS rursus exosculari mihi datum est tam benevolum pectus, illa ipsa cura futuram voluptatem morsu suo velut commendâsse videbatur. Faxit DEUSO. M. ut ab omnib. terrorib. bellicis inposterum securus egregios illos ingenii judiciique TUI foetus, Bibliothecam Graecam Historicam et Inscriptionum Gruterian arum examen, Orbi grato ac verae virtutis aestimatori quamprimum ostendas. Ante omnia vero, Excellentis sime virorum, nugis meis veniam precarer, nisi de Humanitate Tua et in juvandis hisce studiis prolixiffimâ gratiâ satis abunde mihi constaret; quâ jam denuo confisus sublime judicium Tuum, cui forte ludibrium debent, ad easdem conjecturas meas voco. Emendationem lapidis Veronensis ap. Grut. 5. p. 468. quum primum legissem, [gap: Greek word(s)] : nisi quod in uno valde fluctuarim. Quam n. Vos de triumpho Q. Servilii Cn. F. doceri cupitis, tam nos de censura Q. Servilii Q. F. Imo vix credibile est, Q. Servilium Q. F. ad censuram pervenisse. Ante consulatum vix potuit ob consuetudinem Romanam, quod ipsemet fateris. Sed nec post consulatum. Procos. n. altero anno post male pugnavit cum Cimbris et cladem statim secuta damnatio; quod ex narratione omnium patet. neque verosimile, post damnationis


page 124, image: s124

ignominiam ad id dignitatis pervenisse. Quid, quod ipse Valerius. haud obscure adversatur, qui cum l. 6. c. 11. honores ac dignitates Q. Servilii Q. F. tam solicite recenset ac ne praeturam quidem silet, cur censurae obliviscitur, si censor fuit? Lapis ap. Apianum et Streinnium in Gente Servilia (quandoquidem hoc scire desideras) sic descriptus est:

C. SERVILIO. CAEPIONI. CONCEN. ET TRIUMPHALI. PATRIAE. LIBER. DECVR VERONEN. OB. JUD. RESTITVTA

M. S.

An Inscriptio ap. Grut. a recentioris aevi antiquariis suppleta, et ex hac Streinnii s. Apiani aliud quid exsculpendum? Conveniret cum hiftoriâ, si legeremus: PONT. CONS. vel, COS. PONT. TRIUMPHALI, omissâ conjunctione ET. Sedin tam obscuro et lubrico loco pedem figere difficile est. Encomium LIBERATORIS PATRIAE OB RESTITUTA JUDICIA posset quispiam ex hac narratione interpretari. C. Gracchus equitib. potestatem permiserat, ut de civib. Romanis atque Italicis et senatorib. ipsis judicarent. Hi factâ cum trib. pl. conspiratione cum in comitiis adessent atque ab iis quae vellent omnia obtinerent, maximum senatorib. ipsis terrorem incutiebant. brevique apparebat fore, Ut universae reip. ratio perverteretur, cum Senatus dignitate sola, equester ordo potentiâ opibusque praestaret. quae omnia sunt Appiani verba, qui eod. loco de superbia atque avaritia equitum in judicando ita pergit: Equites non satis judiciorum principatu contenti, aperte in senatores etiam extra judicia insult abant: atque munerib. capti ea turpiter atque immoder ate accipiehant. et accusatores adversus divites comparabant, et captarum ob judieandum pecuniarum quaestiones facta inter se conspiratione, et vi omnino sustulerant. Haec Appianus. Tam immanis licentia quidni praeter Romam omnes Italiae urbes adfligeret, ac quovis atrocissimo bello gravius opprimeret? Extra Romam, ut ait Lipsius 4. Admir. 6. Colchos sibi quisque Jason spondebat. Ergo in tot calamitatib. vere LIBERATOR PATRIAE, qui JUDICIA RESTITUERET. Restituit a. Q. Servilius [note: De judiciis ab Equitibus ad Senatum transferen dis actum Ao. U. 662. M. Liv. Drusio trib. pl. agenre ut aequa parte judicia penes sanorum et eq. ordinem essent: Liv. epit. l. 70. 71.] Caepio Consul A. V. 647. Cicero 2. de Oratore:

Et animos equitum Romanorum, apud quostum judices


page 125, image: s125

causa agebatur, ad Q. Caepionis odium, a quo erant ipsi propter judicia abalienati, revocabam. Idem in Bruto, L. Crassus Serviliam legem suasit iis COSS. quib. nati sumus. Et paullo insra, Mihi quidem a pueritia quasi magistra fuit illa Crassi in legem Caepionis oratio, in qua auctoritas ornatur senatus, quo pro ordine illa dicuntur et invidia concit atur in judicum et accusatorum factionem, contra quorum potentiam populariter fuit dicendum. Denique et Cassiodorus et Jul. Obsequens c. 101. per Q. Servilium Caepionem COS. senatorum et equitum judicia communicata fuisse auctores sunt. Post haec locum Valerii Max. l. 4. c. 7. emendas ac legis: Quod illius patris culpâ exercitus Romanus a Cimbris deletus esse videretur etc. Ita n. solebant, inquis; et amplius probas exemplis Fulvii Flacci et Pisonum. Ego v. in largiendis hujusmodi exemplis ante tempora belli ciuilis cur parcus esse malim, facit locus Dionysii Halicarnassaei lib. 8. Quum nonnulli ipsos etiam Cassu liberos interficere conarentur, hoc atrox et perniciosum exemplum patribus est visum. Itaque cum in curiam convenissent, factum est S. C. quo adolescentulis poena est remissa, illisque nec exilio mulctatis, nec ignominiâ affectis, nec aliâ calamitate acceptâ, tutissime vivere concessum est. Et ab eo tempore VSQ. AD HANC NOSTRAM AETATEM hic mos Romae perpetuo servatus est, ut nulla parentum delicta liberi suo supplicio luant: sive illi sint tyrannorum filii, sive parricidarum, sive etiam proditorum, quod ap. illos crimen est gravissimum. Et qui hunc morem antiquare aggressi sunt nostris temporibus circa finem Marsici et civilis belli, quique liberis patrum Syllae tempore proscriptorum jus paternos honores capiendi ademerunt aditumque ad senatum intercluserunt, quo tempore ipsirerum potiebantur, facinus et hominum invidiâ et deorum indignatione dignum pair are visisunt. Quapropter temporis progressu poena scelerum vindex non contemnenda eos est secuta, qua factum est ut ex altissimo gloriae fastigio in infimam fortunae abjectae conditionem deciderint, et ne eorum quidem genus, nisi per feminas amplius sit reliquum. Ille a qui hos sustulit, hunt morem ad pristinum usum revocavit. Est igitur haec consuetudo Romanorum, parcere damnatorum liberis. Quin ipse Velleji locus hoc confirmat, ubi de caede Fulvii Flacci:


page 126, image: s126

Huic atrocitati adjectum scelus unicum. quippe juvenis, specie excellens, nec dum XIIX. transgressus annum, immunisque delictorum paternorum, Fulvii Flacci filius etc. ab Opimio interemtus est. Sed Opimium virum alioquin sanctum et gravem, damnatum posteajudicio publico, MEMORIA ipsius saevitiae, nulla civilis persecuta est misericordia. Cur in Opimium sic invehitur, si ex morib. Romanorum egit? Quamobrem nisi correctionem vestram muniatis auctoritate scriptoris alicujus, qui de Caepionis filio idem testetur; timidiorem me fateor in accipiendo hujusmodi extraordinario et insolenti. Sed quid de Valerio? An Casaubono accedemus, qui ad Strab. p. 89. d. de uno homine pugnantia vult tradidisse? Omnino. Ita n. solet parum accuratus ille sarcinator. P. Claudium Pulcrum quum neglectis auspiciis classem tempestate amisisset, l. 1. c. 4. scribit populi judicio concidisse; ejus a. collegam L. Junium Pullum damnationis ignominiam voluntariâ morte praevenisse. Hausit haec, ut recte meo animo conjicit Pighius, e Cicerone, qui 2. de nat. deor. p. m. 37. P. Claudius a populo condemnatus est, Junius necem sibi ipse conscivit. Et l. 2. de Divinat. p. m. 174. Nec v. non omni supplicio digni P. Claudius, L. Junius COSS. qui contra auspicia navigarunt: parendum n. fuit religioni, nec patrius mos tam contumaciter repudiandus. Jure igitur alter populi judicio damnatus est, alter mortem sibi ipse conscivit. At l. 8. c. 1. de eod. P. Claudio scribit, subito coorti imbris beneficio damnationem evasisse. quod quid aliud est, nisi P. Claudium damnatum dicere et non damnatum? Simile hoc est: ac de uno Q. Caepione diversas proponit sententias: in quib. illam de supplicio unde hauserit Val. Max. l. 6. c. 11. non liquet. Fortassis ita tum fama fuit, quae semper atrocior erga dominantium exitus, ut loquitur Tacitus 4. Annal. 11. Alteram de exilio uti certis auctorib. firmatam, ita promtius admiscrim. Historiae totius seriem sic concinno: Cum Caepionis temeritate clades accepta esset a Cimbris, damnatus est, ac primum bona publicata, [note: Ao. U 658. et crasso.] imperium abrogatum. Epit. Liv. dec. 7. lib. 7. Auctor rogationis C. Norbanus non sine magno motu, quo princeps et senatus et civitatis M. Aemilius Scauruslapide percussus, L. Cotta et L. Didius, quum intercedere vellent, vi pulsi ex templo. Cicero 2. de Oratore. Norbanum [note: Ao. U 659.] diu post Scaurus majestatis crimine publicae quaestioni subjectum,


page 127, image: s127

ex professo opprimere conatus est. Val. Max. l. 8. c. 5. quem defendit M. Antonius Orator. Cic. d. loco. Id fortasse factum A. V. 658. Nam quum patrocinium Norbani susciperet Antonius, jam censorius erat, ut constat ex eod. Alucinari mihi videtur Pighius, si existimat Q. Servilium majestatis postulatum a C. Norbano A. V. 658. Imo diu ante hoc contigit et imperium Caepioni abrogatum statim post cladem. Sed quum Pighii tomos pofteriores nondum viderim, quâ ratione persuasus ita scripserit, mihi quidem perobscurum est. Rogationem Norbani altero anno post confirmavit L. Cassius Longinus. Sic n. de eo Paedianus in Corneliana: L. Cassius L. F. Longinus tr. pl. C. Mario C. Flavio COSS. legem tulit ut quem populus damnâsset cuive imperium abrogâsset, in senatu ne esset. Tulerat a. eam maxime propter simultates cum Q. Servilio Caepione, qui ante biennium COS. fuerat, et cui populus, quia male adversus Cimbros rem gesserat, imperium abrogavit. Ex quib. patet, Senatum omni vi dignitatem Caepionis asseruisse, quod eidem Judicia restituisset, quod Senatus Patronus esset. Tandem cum Senatus impar esset furori populari, ope Rhegini tr. pl. amici veteris et a senatu fortasse contra tribunorum aliorum violentiam parati (sic n. solebant) cessit Servilius et Smyrnam se contulit. Hoc exilium non ex uno scriptore novimus, sed ex Valerio, Strabone, Cicerone pro Balbo, quorum nullus ab altero separari potest. Lipsii oscitantiam de Plautio praetore ap. Tacitum, quem eundem existimavit cum Ti. Plautio Silvano Aeliano, notavit etiam Josias Mercerus notis ad d. scriptoris locum. Vnum scire desidero, quum in subjecto tuo schemate Ti. Plautium Silvanum Aelianum facis M. F. M. N. A. PRON. M. ABN. Inscriptio v. Tiburtina M. F. A. N. num corrigendum censeas lapidem ac legendum TI. PLAUTIO M. F. M. N. sicut exhibet Lipsius? De Drusillis ita est; non potui agnoscere duas. Quam Tacitus Antonii et Cleopatrae neptem vocat, Felici nuptam indicat in Judaea: quam Herodis et Cypri filiam Josephus, Felici collocat in eadem provinciâ. Ergo concludebam, una eademque est. Sed ut juves Suetonium, Tacitum notas in eo, quod Drusillam Antonii neptem Felici tribuit, Judaeam curanti. quam tribuere debuisset adhuc in aulâ Imp. degenti. Quanquam multa etiamnum circumfusa nubes propter auctoritatem


page 128, image: s128

Taciti, quae aegre permittit ut duo matrimonia confudisse dicam; tamen in obscuris scrupulosiorem esse non placet. Quae porro de natali Honorii, Cn. Publicio Menandro, Pompejo Planta, Matrib. Deabus, sed et emendatione duorum lapidum, unius de DIs Vialibus sive Semitalib. ut appellat Scal. Comm. in Catalecta Virgilii p. 242. ubi et de Bivia, dea ex Arnobio, alterius de L. Aelio Caesare et Balbino COSS. et Inscriptionib. multarum Legum in Digestis ac Codice, more Tuo i. e. nervose ac pererudite disputas, mirum quantum affecere animum meum. Vellem Persis suum Choaspem relinquere, et ad hunc doctrinae Tuae fontem ire; quo tamen sitim meam nunquam explebo. Tam avarus sum in hac meliorum liter arum sterilitate vestra cognoscendi et ad illa memetipsum emendandi. Nactus sum his dieb. primum Inscriptionum Gruterianarum opus; DI boni, quam in devia me rapuit Onufrius Panvinius eumque secutus Hub. Goltzius! Ausim dicere, plura COSS. paria corrupta nobis exhibuisse (loquor de temporib. Impp.) quam restituta. Igitur privatis meis studiis alios Fastos ex lapidib. ac monumentis quae illi non adspexerant concinnare coepi et jam maximam erratorum copiam expunxi. Edidit VVolfg. Larius Viennae Austr. A. C. 1558. Specimen Commentariorum Vetustorum Numismatum, quod appellat ipse [note: Quis in eâ re fucus sit, ipse in Ep. data 28. Oct. Ao. 1643. observatum annotat.] Tegulam ex tecto. In eo aliquoties citat verba Tabulae Capitolinae, quae in ea hodie nullus reperio. V. g. in explicatione Numorum Augusti num 1. ubi de initio Tribunic. Potest. ait in monumentis Capitolinis annotatum: IMP. CAFSAR DIVI F. C. N. AVGVSTVS XI. COS. ABDIC. IN EIVS LOCUM EX A.D.K. MART. FACT. E. L. SESTIVS P. F. VIBIN A. TEREN. A. F. VARRO MVR. ANTEQ. INIRET MORT. E. IN. EIUS LOC. CN. CALP. CN. F. CN. N. PISO IMP. CAES. DIVI F. CN. AVGVST. DICT. PERPET. APPELLATUS EST. ABDICAVIT, TRIB. POT. ACCEPIT. In tabula Capitolina, quam Sigon. exhibet, haec tantum invenio,

/// Caesar Divi F.C.N. Augustus XI. A. Te //////////// Abd. In Liv. Loc. Fact. Est /////////////////

////////// P. F. Vibi N. /////////// Cn. F. Cn. N. Piso. /////



page 129, image: s129

////////////////// latus E. Abdicavit Tri ///////////////

Apud Gruterum p. 295.

CAESAR. DIVI. F. C. N. AVGVSTVS XI M. //////// CO. MVREN. ABD. IN. EIVS. LOC. FACT. EST EST. IN. E. L. F. E. VS. CN. F. CN. N. PI LATVS E. ABDICAVIT. TR ////

Idem Larius in Num. 2. Inscriptionem Capitolinam ait habere EX. A. D. V. K. IVL. IMP. CAES. DIVIF. AVGVSTVS PONT. TRIBV NIC. POTESTATIS II. COS. XI. IMP. VIII. Nihil horum apud Grut. et Sigon. in d. tabula. Idem in num. 7. Fasti Capitolini, inquit, in Quinti decennii descriptione de Anno Vrbis DCCLVII.

EODEM. ANNO ANTE DIEM NON

FEB. IMP. CAES. DIVI. F. AV

GVST. PATER PATRIAE AP

PELLATVS. EST.

EX A. D. V. K. IVLIVS AVGVSTI F. DIVI N. CAESAR. PONT. TRIE. PO TES. VII. COS. III. IMP. CAESAR DIVI F. AVGVSTVS PONTIF. MAX TRIB. POTES. XXVIII. COV. XIII. PAT. PA. IMP. XV.

Idem nummo 8. inscriptionem ait extare Poetovione Styriae:

D. O. M.

ET GENIO IMP. AVG. P. F. VATO NIVS FIL. PROC. PP. SVS. LLM. Grut. 6. p. 9.

Idem num. 15. In monumentis Capitolinis nuper erutis, inquit, sunt annotata de anno U. DCCXXXIII. M. APVL. SEX. [note: Describo, ut ap. Larium loguntur, non vitio correcto, non lineis mutatis.] E. SEX. N. P. SILI. P. F. NER. COSS. IMP. CAESAR DIV I F. AVGVST. PONTIF. MAX. TRIB. POT. V. COS. XI. IMP. VIII. FOLDVS CVM INDIS, PAX CVM PARTHIS SIGNIS RECEPTIS. Idem num. 26. ubi de Pontificatu maximo, Haec omnia confirmantur ab inscriptione Capitolina,

EX A. A. DCCXL

TI. CLAVDIVS TI. F. F. AP. N. NERO QVI POSTEA TIB. CAESAR AVGVSTVS APELL. E. P. QVINTILIVS SEX. F. VARVS

EODEM A. D. PRIDIE. NON. MART.



page 130, image: s130

IMP. CAESAR DIVI F. AVG. PONT. MAX. FACTVS EST. EODEM ANNO

IMP. CAESAR DIVI F. AVG PONTIF. MAX. TRIB. PO TEST. XII COS. XI. IMP. IX. R.P.C. POTESTATEM TERT. IN QVINQVENN. ACCEPIT.

Idem in numo 27. In Fastis Capitolinis:

IMP. CAESAR DIVI F. C. N AVGVSTVS XI. ABDIC. IN EIVS LOCVM EX. A. D. K. MART. FACT. EST L. SESTIVS P.F. VIBIN.

Hoc Fragm. habet Pighius: sub Ao. 730. e tabula Collotii: Sed omissis iis quae induxi.

Idem sub Ao. 725. citat Fragm. tab. Capuanae: et sub Ao. 719.

1. VIBI. N.

In quo monumento literae, addit ib. Larius, EX A. D. K. interpretantur ex auspiciis diei Kalen. Martij quo factus est Consul in locum abdicantis Sestius. Ac licet consulatu Romano integro manente Cal. Fanuarii duntaxat magistratum COSS iniverint; pompâ solenni in Capitolium profecti, observato ab augurib. fulgure a sinistris, quod auspicium nominabatur, et victima in Capitolio caesa, ut haec loca Ovidii I. Fastor. Lucani l. 5. Silii l. 12. demonstrant etc. tamen Consulatus Magnificentia posterius, constituta Monarchiapaulatim abolita et nomine magis quam potestate usurpata, ex nutu etiam et auctoritate Augustorum quovis mense consulatus inibantur, et praecipue cum Augusti, qui eandem in se honoris dignitatem receperant abdicâssent, quemadmodum legitur in Fastis

EX K. OCT. C. IVLIVS DIVI F. C. N. CAESAR. OCTA. IIII. CN. POMPEIVS SEX. F. RVFFVS

EX K. IVLI C. ANTISIIVS VETVS

EX EID. SEPT. M. TVLLIVS M. F. M. N. CICERO

EX K. NOV. C. IVLIVS DIVI F. CN. CAESAR OCTA. V. QVI IN HOC HONORE IMP. CAESAR APP. E. L. SENIVS RVFFVS

EX K. MAI. T. STATILIVS T. F. TAVRVS

EX K. IVL. POTIT. VALERIVS M. F. N. MESSALA.

EX K. NOV. Q. FVRNIVS ET POST EVM C. CLVVIVS.

Haec omnia Larius in explicat. num. 27. Et aliquanto post hos ex antiquitate lapides citat:

HOC ANNO EX A. D. IIII. NON. SEPT. QVO DIE APVD A


page 131, image: s131

CTVM VICTVS EST M. ANTONIVS M. F. M. N. IIIVIR R. P. C. II. C. IVL. DIVI. F. C. N. CAES. OCTAVI. VII. IMPERII INI TIVM. IMP. CAES. DIVI F. C. N OCTA. VII. QVIIN HOCHO NORE APELL. ES. AVG. ET M. VIPSANIVS L. F. C. POTE STATEM IN DECENN. ACCEPIT.

Item, subjicit Larius, in descriptione anni DCCXLII ac consulatuum Ti. Claudii Neronis et P. Quintilii Vari:

IMP. CAESAR DIVI F. AVGVST. PONTIF. MAX. FACTVS EST.

IMP. CAESAR DIVI F. AVGVST. R. P. C. POTESTATEM TER TIVM IN QVINQVENNIVM ACCEPIT. Iterum de consulatu Claudii Drusi cum T. Quinctio Crispino

IMP. CAESAR IMP. DIVI F. AVGVSTVS PONTIF. MAX. MO RVM LEGVMQ. REGIMEN. TERT. IN. DECENN. ACCEPIT.

Item de C. Marcii Censorini et C. Asinii Galli.

EX K. IVL.

IMP. CAES. DIVI F. AVGVSTVS PONT. MAX. R. P. C. POTE STATEM. QVARTVM IN DECENNIVM ACCEPIT.

Rursus de consulatib. P. Vinicii et P. Alfinii Vari qui fuere Ao DCCLIIII.

IMP. CAESAR DIVI F. AVGVSTVSMORVM LEGVMQ. REGI MEN QVART. IN DECENN. ACCEPIT.

Et iterum:

IMP. CAES. DIVI. F. AVG. R. P. C. POTESTATEM QVINTVM IN DECENNIVM ACCEPIT.

Adhaec de Consulatib. Germanici et C. Visellii vel Fonteii Capitonis, qui fuere A. V. DCCLXIII.

IMP. CAESAR DIVIF. AVGVSTVS MORVM LEGVMQ REGI MEN. QVINT. IN DECENN. ACCEPIT.

Et de anno proximo tractans:

IMP. CAESAR DIVI F. AVGVST. ET TIBERIVS FILIVS AVGV STI CAESAR R. P. C. IN DECENNIVM ACCEP.

Idem ad Num. 30. In monumentis Capitolinis legitur:

Q. AELIVS Q. F. TVBERO PAVLVS FABIVS Q. F. Q. N. MAXI MVS. IMP. CAESAR DIVI F. AVGVSTVS PONT. MAX. TRIB.

POTEST. XIII. COSS. XI IMP. XII.

Idem ad Num. 33. Monumenti Capitolini haec est Inscriptio:



page 132, image: s132

IMP. CAESAR DIVI F. C. N. OCTAVIANVS M. VIPSANIVS L. F. AGRIPPA LVSTRVM FECERVNT LXXII.

Et iterum:

IMP. CAESAR DIVI F. AVGVSTVS MORVM LEGVMQ. REGI MEN IN QVINQVENNIVM ACCEPIT PONTIF. TRIB. POT. VI. COS. XI. IMP. VIII. EODEM ANNO M. VIPSANIVS L. F. A GRIPPA TRIB. POTESTA. AB IMP. AVG. IN QVINQVENNIVM ACCEP.

Idem ad Num. 34. Inscriptio monumenti sic habet:

IMP. CAESAR DIVI F. AVG. PONTIF. MAX. TRIB. POTEST. XII. COS. XI. IMP. X. M. VIPSANIVS L. F. AGRIPPA PONT. TRIB. POT. VIII. COS. III. IMP. QVI HOC ANNO M etc.

Idem ad Num. 35. Inscriptiones Capitolinae in quarta decennii descriptione:

TI. CLAVDIVS T. F. AP. N. NERO AB IMP. CAESARE AVG. TRIB. POT. IN QVINQVENN. ACCEPIT. C. IVLIVS AVG. E DIVI N. CAESAR VIPSANIVS IN SEQVENTEM ANNVM SCI LICET ETAT N. INIIT. Et iterum de urbis anno tractans DCCLIII. C. IVLIVS AVG. F. DIVI N. CAESAR VIPSANIVS L. F. L. AEMI LIVS L. F. M. N. Et de Lucio, anno ab urbe DCCL. L. IVLIVS AV GVSTI F. DIVI N. CAESAR VIPSAN. AN. IN SEQVENTEM ANNO DESIGN ERAT NON INIIT.

Haec e d. Larii specimine describere placuit, quum non reperirem in Opere Gruteriano. Neglexerunt etiam Sigonius, Onufrius, Goltzius, nescio an et Pighius. Certe multa in hisce rara; et cum Tiberium Imp. semper nobis Goltzius describat TI. F. TI. N. hic est TI. F. AP. N. cum CN. Pompejum Cos. suff. A. 724. Q. F. Q. N. RVFVM ex numo, hîc est SEX. F. Idem Goltzius Animadvers. in Fastos suos multis disputat adversus Onufrium de anno, quo Augustus Pater Patriae appellatus est. Quum n. Onufrii haec esset assertio, Augustum anno demum 757. L. Valerio Messalla Cn. Cornelio Cinna COSS. post XIII. et ultimum consulatum Patrem Patriae appellatum; id Goltzius ait nullâ auctoritate dici: neque ex Suet. neque ex Ovidio, quos ille citat, posse tale quid firmiter concludi. Denique objicit


page 133, image: s133

illi quamplurimos nummos a tertiodecimo consulatu ad quintum usque, in quib. omnib. inter ceteros titulos Patris Patriae appellatio adscripta legitur. V. g. fol. 16. num. 118. IMP. CAES. DIVI F. AVGVSTVS COS. XII. P. P. fol. 186. et fol. 70. num. 2. AVGVSTVS PONT. MAX. TRIB. POT. XVIII. COS. XI. PATER PATRIAE IMPERATOR XIIII. fol. 14. num. 163. CAESARI AVGVSTO TRIBVN. POT. VIII. IMP. IX. COS. IX. PATRI PATRIAE S. P. Q. R. fol. 6. num. 67. IMP. CAESARI DIVI F. COS. V. P. P. IMP. VII. S. P. Q. R. Ipse quinto consulatu Patrem Patriae appellatum putat; idque eo libentius, quod antiqua Inscr. (quae reperitur ap. Grut. 5. p. 226.) in eo consulatu testetur Remp. ab eo conservatam. Certum mihi hoc, numos refragari. Sed tamen pro Onufrio primo stat fragmentum Calendarii ap. Grut. 2. p. 136.

NON. N. CONCORDIAE

IN. ARCE. FERIAE. EX

S. C. QVOD. EO. DIE

IMPERATOR. CAESAR

AVGVSTVS. PONTIFEX

MAXIMVS. TRIB. POTEST

XXI. COS. XIII. A. SENATV

POPVLOQVE. ROMANO. PATER

PATRIAE. APPELLATVS:

secundo monumentum hoc, quod citat Larius; nisi quod Augustum NON. FEB. patrem Patriae appellatum ait (in quo consentit Ovidius) quum Kalendarium NON. N. Sunt et alia in his Larianis, quae magnum lumen affundunt et Fastis et Historiae Augustaeae: ut mirer Grutero nihil horum observatum esse. Fors etiamnum, quae Larius inspexit, fragmenta de monumentis Capitolinis in Bibliotheca Caesarea latent. Neque n. de integritate Larii ullus dubito. Interim quid tu, Vir Excellentissime, de his compertum habeas, valde aveo cognoscere. Viderisne vero monumenta, quae olim communicavit mecum I. H. Kaestelius Laur. Kaestelii Consiliarii Norici F. Argentorato rediens, non constat. Vnde omnia, ut ipsius manu erant descripta, ut ordinata, hîc insero:



page 134, image: s134

Arca marmorea eluvione amnis qui prope Apulum Mariso miscetur Anno M DC XXIII. eruta. Vidit primum in undis jacentem Opitius; descripsere V Volfgangus Bigius Dalmata, et Cibinii quo translata fuerat, post triennium V Vilhelmus Cothurnius Silesius.

[note: I. E. MV. EQVESTRIS] T. VAREN. T. F. PAP. SABINIANO EQ. R. FLAM. LAVRENTINO: ITEM. FLAM COL. SARMIZ. DEC. COL. SAR. ET. APVL E. M. V. OMNIB. EQVESTRIB. MILIT. PERFVNC CORNEL. LVCILLA CONIVX. PILA. EXTRVC TA. SARCOFAGVM. IN. QVO. VARENIA PROBINA. Q. SABINIANI. SOROR. CONDITA ERAT. ET. IAM. EIVS. CORPORE. CONLOCA TO. SVPERPOSVIT

Claudiopoli quae olim Napusa juris Italici colonia, in muro urbis introrsus lapis elaboratus COL. NAP. Opitius ex schedis Foh. Zamosii.

Ibidem in lateribus COL. NAP. Idem ex eodem Zamosio. Ibidem in vestibulo aedium prope Basilicam

NVMINI. AVG

M. VLP. CAECIL

BASSIANVS

[note: l. MAG.] M. AGG.

AVGVSTALIS

COL. NAP.

D. D Idem e Zamosio

Haec anni ferme spatio Opitius collegit; neque pauca etiam descripsit, quae in praeclarissimum I. Gruteri, Parentis dum vivebat sui, opus ex aliis congesta sunt:

Ex Schedis Opitii descripsit Robertus Robertinus Cal. Decembr. M DC XXVIII. Argentorati.



page 135, image: s135

Ex Robertini Exemplari, quod Cl. Dn. Berneccerus Inscriptionib. suis Gruterianis inseruit, describebat Iustus Hieronymus Kaestestelius XII. Decembr. Anno M DC XXXIV.

In pago Imerask prope Muscol burgum in Scotia

Grut. 21. p. 37. e Schedis Velseri qui tamen omittit versum textum.

[gap: illustration]

Thomas Segetus vidit et exscripsit.

Post AVG. literae pauculae periere, quas qui recens effossum videre lapidem, dixere fuisse MAX ex quo fecere MAXIMI



page 136, image: s136

[gap: illustration]

Ao. MDCXV. 26. Maji in suburbano Heilbronnensium rure a pagano quodam Beckingensi vomere forte fortuna inter arandum inventus fuit, cum monetis ad quantitatem Taleri Imperialis imaginem Drusi impressam habentibus, lapis hujus figurae, quem ad huc in pago Beckingen sub curia cernere licet. Vulgo a. existimant, aram ibi fuisse erectam. erat n. simul magna moles lapidum eruta in dicto aegro. Ex libello Georgii Smidii Heilbronnensis ANNO M DC XXIX. mense Januario.

Haec Kaestelius.

Notavi et sequentia e nuper citatis Laur. Pignorii epistolis:

Inscriprio Rhamnusiana, quae prostat in pariete fornicis prope pontem quem appellant D. Benedicti. Eam contra Manutium, Smetium, Schottum, Gruterum sic exhibet Pignor. Symb. Epist. 30.

I. Aelio Caesare P. Coelio ALBINO VIBVLLIO PIO CO ----- VII, Idus OCTOBRES

Cn. Domitius Valens II. vir ID. praEEVNTE C. IVLIO SEVERO PONT F ----- Legem dixit in ea verba quae infra SCRIPTA SVNT



page 137, image: s137

Juppiter optume maxsume quandoque tibi HODIE HANC ARAM (DABO DEDICABOQVE OLLISLEGIBVS

Ollis regionibus dabo dedicaboque quas hic HODIE PALAM DI (XERO VTTINFIMVM SOLVM HVIVS ARAEES

Si quis hic hostia sacrum faxsit quod magmentum neC PROTOL (LAT ITCIRCO TAMEN PROBE FACTVM ESTO CETER

Leges huic arae eaedem sunto quae arae Dianae sunt iN AVENTINO (MONTE DICTAEHISCELEGIBVS HISCE REGIONI

Sicuti dixi hanc tibi aram Iupiter optime maxime DICO DEDICO (QVE VTI SIS VOLENSPROPITIVS MIHI COLLEGISQ

Meis decurionib. colonis incolis colonae martiae iVLLIAE SOLA (NAE CONIVGIBVS LIBERISQVE NOSTRI

Sed et ibidem Pignorius quaedam in hoc lapide explicat.

Marmor Rhamnusianum:

[note: Grut. I. p. 96. e Scandeonio et Pinelli Schedio.] IANO PATRI AVG. SACRVM C. IVLIVS C. F. SER AETOR. AED DONATVS AB TI. CAES AVG. F. AVGVSTO TORQ.

MAIORE BELLO DELMA TICO OB. HONOREM IIVIRATVS CVM LIBERIS SVIS POSVIT

Illud SER ad Tribum Sergiam pertinere arbitror; illorum AETOR AED prorsus nescius. quod n. concinnator Indicis Gruteriani SER. ACTOR legit manifesta hallucinatio est. Haec et plura ad hanc Inscriptionem Pignor. Symbol. Epist. 37.

Frustum veteris Inscriptionis e marmore Pario notatum elegantissimis characteribus a saeculo ut videtur Augustaeo, in Templo D. Martmi nuper effossum:


page 138, image: s138

[gap: illustration] Continet quantum ego conjicio summam pecuniae legatae in cuitionem Monumenti alicujus. Haec et pl. idem Pignorius Symb. Epist. 40.

NEAERAE Inscriptio

Neaerae memoria ap. Rhamnusios in marmore hujusmodi est. Mulier superne sedetambitiose stolata; brachium dextrum exerit e tunica, cubito tenus, eo demque erecto manuque admota velum diducit a facie eo schemate, quo Pudicitia solet in vett. Nummis Augustarum. idemque velum descendit a gena, collo et humero dextris transversum ante pectus ad latus sinistrum, defluens undulatum adusque pedes imos. manus ejusdem laeva innititur pulvillo, tereti columellae imposito. pedem dextrum excipit suppedaneum, quod Etrusciimmutatis paulisper vocis elementis vocant Soppidiano. Neaera ipsa facie est satis liberali. marmor oblongum, quadratum et fornicatum in summo. sub pedib. mulieris in Corona Laurea, ut videtur, haec sunt incisa:

[gap: Greek word(s)]

Quae nescio quis Latine sic vertit:

Ob libertatem in gratiarum actionem Nemesi Rhamnusiae Neaera Atheniensis pulchri-palpe bra sacrum erexit.

Et vero Neaera etiam apud Virgilium formosae mulieris nomen est,


page 139, image: s139

Eclog. 3. --- ipse Neaeram Dum fovet. quae forte illi compar fuit, quam Telesinae nomine celebravit Martial. l. 6. ep. 71.

Vrit et excruciat dominum Telesina priorem.
Vendidit ancillam, nunc redimit dominam.

ubi dominus ancillam quae corpore placuerat videtur in libertatem asseruisse, ut dominam haberet. Ipsa etiam profecto Nemesis ad amatores maxime pertinuit, ut inquit Pausan. in Att. et Rhamnusia virgo nota est Catulli carminibus. Atheniensis igitur haec nostra Nemesi, quae Rhamnunte colebatur, memoriam sacravit, ob libertatem adeptam extortamque domino amatori, superbo forte et impotenti. Nemesis ipsius simulacrum expressit viriculo, recentis aevi decus Apellesque Alb. Dürerus, servatâ paene Pausaniae descriptione. quod quidem vulgus Pictorum, pudendo errore, Famam vocat. Rotam Nemesi tribuit Amm. Marcell. extr. l. 14. et poëtarum nonnemo. Ornaruntque ipsam hoc symbolo Amastriani et Tyanaei, ut prae se ferunt veteres eorum Nummi, qui ap. me sunt Aurelii Caesaris et Faustinae Augustae. Quod a. ad cognomen attinet Neaerae ipsius, notanda sunt quae refert Athen. l. 13. Demetrium Phalereum Lampeto amicam suam hoc nomine appellâsse, cum antea, uti scribit Diyllus, Charitoblepharos vocaretur. quod cognominis adagiorum consar cinatores nescio quam recte ex eod. Athenaeo, ad ipsum Demetrium transtulerunt, in adagio Geometriam exercere in cilio citavissent aptius Diog. Laërt. l. 5. et Hesych. Illustrium. Haec omnia Pignorius Epist. Symb. 25.

De COSS. municipalib. non postum amplius dubitare, ab ignaris antiquitatum Romanarum nobis fabricatos fuisse. quanquam et Scipio Gentilis noster 2. de Iurisdictione 5. e Casauboni Not. ad Apol. Apul. eos conetur obtrudere. Quod si, observante Cujacio ad l. 2. de Orig. Jur. ubi de trib. mil. cons. potestate, patres olim maluerunt communicare plebi suae consularem potestatem, quam consulum nomen, ut Zonaras ait, [gap: Greek word(s)] ; multo minus credibile est, id nomen concessum uisse magistratib. municipalibus. Sed et sententiae Tuae subscribit Marcus Welserusl. 5. Rer. Vindel. p. 101. De uno Flori loco velim mihi


page 140, image: s140

pateat animus tuus. Is lib. 3. c. 18. §. 6. ubi de bello Sociali: Quum omne robur fortissimorum fidelissimorumque sociorum sub suis quoque signis haberent municipalia illa prodigia; Popedius Marsos, et Latinos Afranius; Vmbros TOTVS SENATVS ET CONSVLES; Samnium Lucaniamque Telesinus etc. Eruditiss. Freinshemio male cohaeret sententia, ut putat nomen cujusdam ducis quaerendum esse, sed quum omnia evolverit, ignorare se fatetur, qualenam ipse substituere debeat.

Apud Grut. p. 692. non video cur Opitius Var. Lect. c. 8. legat, IVSTO FIL. ABITO pro OBITO. Apul. l. de Mundo: Sors nascentium obitorum loco pullulat. Et in eod. l. DIs sacrificatur, geniis ministratur, obitis libatione perfunditur, ut ex MS. qui Obiis habet, emendat Voss. 4. de Anal. 12.

Ejusdem VossI filium deprehendo Not. in Vellejum Paterculum, quas ante biennium edidit, Pomponium ICtum erroris argucre, quod L. Cassium Longinum Tiberii progenerum cum C. Cassio ICto confundat. Quod scriptum etiam Lipsio ad 6. Annal. Taciti c. 15. Ego cum nuper Pomponium interpretarer, secutus sum filum illud, quo l. Cujacius et Jos. Mercerus evasere labyrinthum istum. Sic igitur conclusi, Consules simul esse M. Vinicium sine cognomine, et L. Cassium Longinum, ac quidem ordinarios; rursusque COSS. C. Cassium Longinum et Quartinum, sed suffectos. Vossius non acquiescens, Quartini cognomen omnino adhaesisse putat Vinicio adducitque numum Goltzianum, cui inscriptum M. QVARTINVS II. VIR. Optime, inquit, hoc ad Vinicium refertur, non solum ex praenomine; sed et inscript. Neapolitana, unde illum duumvirum fuisse constat: Grut. 6. p. 488.

M. VINICIO P. F. POST MORTEM MVNICIPIS SVI AERE CONLATO PIETATIS CAVSA POSVERVNT.

Cum ad hanc Vossii assertionem nonnihil fluctuarem; bonâ scaevâ accidit, ut inciderem in fragmentum fastorum municipalium ap. Grut. p. 1087. e quo facile cognoscebam, quam defensionis meae pro Pomponio susceptae nullo modo poenitendum esset. Sic n. in eo legitur:



page 141, image: s141

L. CASSIVS LONGINVS. M. VINICIVS COS SVF. C. CASSIVS LONGINVS L. NAEVIVS SVRDINVS.

Nihil igitur in Pomponio jam desidero, nisi ut pro Quartino legamus Surdino. In fastis v. Onufrii, Sigonii, Goltzii a nomine Vinicii abscindo cognomen Quartini. quod cum adhaesisse Vinicio tanquam certum credidissent Lipsius et Vossius, ex falsâ hypothesi oppugnarunt Pomponium. In eod. Lipsio non concoquo, quod ap. Tacit. 15. Annal. 29. solicitat vulgatam: Hinc agmina legionum stetere fulgentibus aquilis signisque et simulacris deűm in modum templi. Aut n. inducit vocem deűm, aut distinctionem inserit, hoc modo: Simulacris, deűm in modum templi, ut sit Templum deűm. Nam, inquit, deorum simulacra apposita signis nondum legi. Non in mentem veniebant viro doctissimo Manilii versus, quos in nuperis meis adversus Barthium emendavi, ----- Augustus socio per signa Tonante

Cernit et in coetu Divum magnumque Quirinum.

Necdum n. repudiavi explicationem illorum versuum; et quod ibidem Manilius dicit, coelum a D. Julioregi, confirmo ex aliis locis poëtarum, qui consecratis regimen quoddam sive in terras sive in mare, sive in infer os tribuunt. Lucan. 1. de eod. Caesare:

--- tibi numine ab omni
Cedetur, jurisque tui natura relinquet,
Quis Deus esse velis: ubi regnum ponere mundi.

Virgil. 1. Georgic.

Tuque adeo, quem mox quae sint habitura deorum
Concilia, incertum est; urbisne invisere, Caesar.
Terrarumque velis curam: et te, maximus orbis
Auctorem frugum tempestatumque potentem
Accipiat, cingens maternâ tempora myrto:
An DEUS immensi venias maris -------

Infimi honoris habebatur infernale. Ideoque subjicit Virgil.

Quicquid eris, nam te nec sperent tartara regem.

Achilles etiam servire se malle dicebat ap. superos quamvis ignobili ac modico, quam mortuis omnib. imperare. Jucundae fuere e Graecis et Latinis auctoritates, quibus plurativas muniisti. Sed molestas


page 142, image: s142

mihi unquam fuisse, quas in literis Tuis usurpâsti, recordari non possum: cui civilitas ista e purioris aevi scriptoribus jampridem nota fuit. Interim cum Cl. Hofmanno expostulare nefas, et potuit fieri ut aliud cogitanti insubidum istud exciderit. Vale, Vir Amplissime et eximiam illam benevolentiam Tuam mihi persevera. Scribebam AltorphI A. S. M DC CXLI. Idibus Sextilibus.

Ni et Ai Nis Tui observantiss.

Christophorus-Adamus Rupertus.

EPISTOLA XXIX. CASP. HOFMANNUS TH. REINESIO S. CL. REINESI, amice et civis honorande,

QUae de mea meorumque valetudine, et in universum salute concipis vota, ea jubeat velit DEUS opt. Max. in te quoque rata esse! Valui per gratiam Divinam hactenus satis bene, nisi quod haec dextera nondum ad officium rediit. Scribo equidem, ut vides: Sedaegre, cogorque singulos apices diligenter accurare ita, ut si conferas cum prioribus literis, nova omnino sit ratio. De lingva idem est. Lallo enim potius quam loquor. Quidquid sit, accipio a manu Dei mei gratiosi, et animo aequo prosiciscor ad VII. Id. Nov. Interim pergo gradu testudineo in Post-curis meis, quarum libros aliquot parturiunt Venetiae, nescio sane quando prodituri in lucem. De IVNTIS et GALENO res adeo decollavit, ut navis tota sit in sicco. Jussi igitur postliminio redire Prolegomena, quae miseram erudiendis typographis de statu et conditione futuri operis. Rejectaneorum exemplum, quia per diuturnam obsidionem arcis Lycaoniae, ut adpellant quidam, deserto prorsus Helmstadio, habere nullum potui: eccum Tibi illud quo ego hactenus usus sum. Quod cogitationes suscipis, mi Reinesi, de desperatis apud me quibusdam locis Gal. facis quod Te dignum est. Ego contra laborabo, ut facti tui memoria constet apud posteros, in iis, inquam, in quibus videberis mihi scopum attigisse, qualis inprimis est locus in 3. Prorreth. 45. quem, Te


page 143, image: s143

non refragante, inseram Appendici Post-curarum sub nomine tuo. De reliquis videro, ubi alacrior ad haec talia fuero. Faciam enim quod immortali GRVTLRO me secisse memini, nisi Tibi sequius videbitur. Miseram ad illum haec ipsa loca, quibus inspectis cum non satisfaceret sibi, praemissâ longâ excusatione, tandem dicebat: Tamen, ut videas, Hofmanne, me omnia Tui causa velle, arrige aures, sedstatim iterum demitte etc. Ego cum viderem non esse digna ingenio et famae talis Viri, seposui tacite. Quod meum factum cum collaudarit virorum optimus et sincerissimus, non alienum fore Te a judicio ipsiusspero. Dico etiam iterum, Nihil Tuorum promulgabo, nisi Te arbitro. Nimirum divinus nemo nostrum est, ut possit penetrare se in omnia obscura. Sed et investigare talia inutile esse dicit Galenus noster. In obscuris frustra teritur tempus, inquit idem. Et nescio quis; Non decet periculum facere in iis, in quibus operam te lusurum sciveris. Interim quia alius alio vel felicior est qua judicii acrimoniâ, qua memoriae firmitudine; vel a libris instructior; vel aliis fortunae commodis ditior: quid impedit, quo minus amiculi [gap: Greek word(s)] capita conserant? Hâc spe propono Tibi haec septem alia dubia:

1. Quis fuit ille, qui additamenta adjecit Notis Dalech. ad Plinium?

2. Sagarus Martialis epigr. SS. quis est? Lipsius in Electis fatetur se nescire.

3. De Apuliis facit idem in Amphitheatro.

4. Subverbusti qui?

5. [gap: Greek word(s)] ap. Salmasium quae?

6. [gap: Greek word(s)] de colore sandycis, quid vult post se? [gap: Greek word(s)] ?

7. [gap: Greek word(s)] quod?

In [gap: Greek word(s)] video me errasse. [gap: Greek word(s)] est loco cit. in Gr. Bas. 1538. tomo 4. f. 443. v. 35. Christophorus meus mirifice delectatur amicitiâ tua: Is scribet copiose. Ego vix haec impetrare potui a manu mea. Tu, mi Reinesi, bene age et bene vale. D. Facium officiose saluto, ut et D. a Bunau. Scribo Altorfii ipsis Cal. August. 1641.



page 144, image: s144

EPISTOLA XXX. V. CL. CASP. HOFMANNO TH. REINESIUS S.

STeriles accepturus er as et praeter salutationem nihil adferentes, nisi ultimam tuam ipso momento, quo RVPERTO suas signabam, diu anxie queue quaesitam bonâ scaevâ reperissem. Cum enim nuper terrore imminentium opido nostro praesidiariorum Erfurtinorum, qui in vicina Naumburgo [gap: Greek word(s)] , concuteremur, egoque per aliquot dieculas domo museoque abesse cogerer, factum fuit ut ea inter chartas obvias alias seponeretur a meis, quorsum abdidissent, cum reposcerem, ignaris. Sed nunc e recepta argumentum mihi nasci video. GALENO vestro an sic excidemus et carebimus adeo efflictim desiderato [gap: Greek word(s)] Urgete saltem ut Post-Curarum libri emittantur: quam vellem Prolegomena introspicere ad cognoscendam operis aeterni rationem; non erunt scio, inferiora iis, quae reliquis vestris olim praemisistis plane eximia, prudentiae eruditionisque solidae plena; ad quae Juventus, [gap: Greek word(s)] sua studia conformaret! Ego certe ab iis quandocunque semel diverti non discedo nisi confirmatior et cum aculeo admirationis et cum sensu svavissimae voluptatis. REJECTANEA toties requisiveram Jenâ, Erfurto, Lipsiâ, frustra, dum Altorfio a manu Vestra venirent: inde conjecturam facietis de re libraria in his terris; plurima inepta scripta [gap: Greek word(s)] protruduntur feliciter, quia emuntur avide ab ignaris scil. meliorum plerisque omnibus: quid vero faciendum? mores istos scaevos non emendamus querelis; monita autem spernuntur, et incumbit barbaries Germaniae. Quaesitis tuis e Galeno respondere, quia rogabas, adgrediebar non tam perficiundi spe, quam experiundi voluntate; amplius tamen de uno quoque deliberavi, et nullius dum poenitet, audiam igitur si quis quid accuratius extuderit: optoque cum Agamemnone Homerico ut existat quam primum



page 145, image: s145

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)] de quo quaerebas similiter, e lib. de cib. b. et m. succ. c. 21. est fer culum quod a colore vulgo ita adpellabant, quippe ex lacte confectum: nec mireris ob candorem sic nominatum fuisse: nam et nostris moribus escae a calore quem paratura induxit eroceo, puniceo, atro denominantur. [gap: Greek word(s)] alias significat rude, simplex, infectum, nativum; eique opponitur [gap: Greek word(s)] , factitium: sed in ista compositione aequipollet [gap: Greek word(s)] . Sagarum adpellat Mart. l. 7. ep. 58. quemvis barbarum, qui habitu esset absurdo, peregrino et sordido: cogita an malis literam tertiam in v mutare, et legere, Savarum. Savari, Sarmaticae Europeae populus Ptolomaeo: Sarmatae autem inprimis in ore Romanorum ob feritatem et [gap: Greek word(s)] , perinde ut nationes Scytharum, Getarum, Dacorum, Vnnorum, multis quaeque nominibus, uti remotae a Romanis, ita inhumanae et feroces habitae: idemque seculis posterioribus ab iisdem jactatum fuit in Gothos. Habitum autem, capillos, barbas (: hinc ille in Joviniani cujusdam barbam Gothicam (ita enim lego pro coticam.) lusus apud Ennodium; item de pellitis Getis, et de Sicambrorum caesarie et Gothorum capillatis fabulae inter Romanos.) et reliqua externa inprimis deridebant et cavillabantur Graeci Romanique in barbaris; unde mirum non est, si Artemidorum quod crassioribus lacernis uteretur, ejusmodi barbaro similem fecit, vel ipsum barbarum propterea adpellavit Martialis. Intet reges Bosporanos, quos Scythiae adsignare poslumus, quendam Sagaurum nominavit Strabo lib. 7. an ad eum adlusisse Poeta putandus est, ejusque insolente nomine pungere voluisse Artemidorum? Quanquam enim in vocabulo mendam esse pertendant docti et malint Satyrum, quid prohibet tamen id nominis eâ corruptelâ ad Martialis notitiam pervenisse, hominis nim. peregrini, et de quo nulla Romae curatio esset, factumque inde, ut Sagarum vocaret e traditione vulgari, quamvis falsâ, quem Satyrum debebat? Jocumistum Martialis exprimeret, si quis nostratium quendam sclabina (esciavina, schalaune) h. e. tegete villosa contectum, sub eaque obambulantem vocaret sclavum, id est, servum ad remos damnatum, vile caput, et planum vel Cingarum; quod genus


page 146, image: s146

ejusmodi stragulo, crassique fili integumento amictum, circumjectu ejus oberrare solet; vestis nimirum propriae alicui genti mentione patriam vel vitae genus, vel aliam aliquam similitudinem ad istam gentem insinuans. Subverbusti a Tertull. de pallio nominantur; et in fragm. Plautinis apud Festum; de iis in diversa abeunt Grammatici. Festus a verubus derivat q. d. ut ego quidem exponam, verubus, obelis, [gap: Greek word(s)] , ferramentis candentibus, per quae stigmata imponebantur servis, infamibus, fugitivis, tir onibus etc. in manibus, brachiis, cruribus, humeris, fronte, ustos et compunctos: alii a vocula verber et verbus, ut significet verberones, plagipatidas, [gap: Greek word(s)] , et incudes herilis saevitiae vel insaniae; ego hosce sequar. Ministeria vero illa culinae, quae vertendis ad ignem praegnantibus verubus hodie deputantur, semper ex ima faece servulorum, si ita adpellare velis, novum est; verua enim aliâ notione tibi quam Festo; non ideo tamen improbabile. A veteribus enim accepta, et si desita nostris moribus adplicare semper licuit et licebit porro, si cum modo facias. Autorem additionum ad Notas Dalech. super Plinio Feyer abendius typographus omnium optime tibi nominare posset; laudat enim ut virum nobilem et apprime doctum; quoniam vero me etiam interrogas, dicam quod suspicor; pro certo enim adfirmare et hinc fidem meam tibi obligare nolim; si Johan. Matth. VVackerus IC. et Consil. Rudolfi II. Aug. mem. Imp. fuisset; hunc enim praeterquam quod penitissimarum literarum consultus esset, ipsi Hannibaldo, cui opus inscripsit typographus, fuisse scio perquam familiarem; frequentem praeterea in bibliopolio Pragensi Godfr. Tampachii, qui istius Feyerabendii sive gener, sive haeres erat.

Super Apule Is consule Barthium; Lipsius in de Amphitheatre, quo me rejicis, nihil eorum habet. Fuit Apulejus Celsus Centuripinus Siculus, Vectii Valentis et Scribonii Largi, qui fuere sub Claudio, praeceptor; hujus sunt quae circumferuntur botanica; vel hic est, in quem referuntur: hoc enim fidentius adsererem, non illud. Cum [gap: Greek word(s)] quid velis tibi non intelligo; nec vacat Salmasium a capite evolvere; dicam, cum locum indicaveris. [gap: Greek word(s)] , capio de colore, quem [gap: Greek word(s)] , radicula tinctoria Syriaca inducit; fucus Syriacus est. [gap: Greek word(s)] est [gap: Greek word(s)] , quae posterioribus


page 147, image: s147

[gap: Greek word(s)] , quod in Graecia passim nasceretur. Svid. [gap: Greek word(s)] . Ita quidem magistri. Verum rectius fortasse de purpura Achaica intelligas. Circa Elim enim regionem Peloponnesi amplissimam, et Harmionem urbem in sinu Corinthiaco, Phocide, et Laconica, quae omnia ad Achaiam censebantur, purpurae natales et piscatio uberrima adi Pausan. Spartana chlamys Juven. Sat. VIII. est paludamentum purpureum. [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] Sil sandiceo colore, Syriae vernaculum quoque; nisi etiam factitium aliquod e cerussa usta. Ita satis distincta sunt, quae varie involverant. Democritum de tingenda purpura, titulo [gap: Greek word(s)] : item [gap: Greek word(s)] , Lexicon Chemicum, et ejusfarinae reliquos scriptores Graecos, ad exemplar, nî fallor Augustanum, quod e Regio expressum est, manuscriptos habui aliquando e bibliotheca Ducali: In eô Codice excerptis, quae legis apud Salmasium f. 1147. a. Ex. Plin. subnectuntur ista: [gap: Greek word(s)] (de cocco vermipara in Galatia, et Armenia Diosc. l. 4. c. 43. Pausan. in Phoc.) [gap: Greek word(s)] etc. omnia scil. enumerat, quorum colores substernuntur, ut alii preciosiores induci postea possint. Lex. Chem. in eodem Cod. mscr. [gap: Greek word(s)] . Item, [gap: Greek word(s)] (lego, [gap: Greek word(s)] . In eodem Cod. autor anon. [gap: Greek word(s)] . Haec, mi clarissime HOFMANNE, quantum valebam prae turbis plenissime; quantum volebam animo adversus TE, restrictissime respondi; utrumque sive nimio, sive parco peccaverim, me Tibi excusabit. Velim autem maximopere, quid contra judices de uno quovis cognoscere. [gap: Greek word(s)] , inquit scriptor sacer: eroque vel cautior in pronunciando vel constantior in adserendo, si huc vel illuc autoritas Tua accesserit. At Semper ego auditor tantum? nunquamne reponam, interrogantem vicissim interrogans?

quid procicolium ap. Coel. Aurelian. l. 4. chron. pass. c. 3. ubi de lacte caprarum: Nam saepe diagridium vel helleborum mandentes


page 148, image: s148

purgativae virtutis efficiunt lactem; sicut procicolium comedentes lac gener ant quod visum praestet accipientibus abunde. De priore constat e Diosc. l. 2. c. 62. Oribas. l. 2. collect. c. 58. Paulo l. 1. c. 87. In posteriore haereo: an cichorium voluit? an aliquid de caulibus?

[gap: Greek word(s)] , quae pars in equo? habet Svidas. Veterinariae scriptores id fortasse docebunt; Sed eos una cum Geoponicis veteribus diu desideravi frustra.

Ceparia, quid in genitalibus? morbus an particula? Est apud Marcellum Empiricum cap. 33.

Quis equus militaris, cujus sangvinem inter odoramenta prosenibus reficiendis refert Cardanus l. 4. de san. tu. c. 14. Quis [gap: Greek word(s)] , quem cum cancris fluviatilibus in olla ustum e vino propinat contra renum calculum Nonnus vel Nonus pract. c. 174.

Mons Lactarius, in quem phthisicos mitti solitos scimus e Cassiodoro XI. Var. 10. ubi, qua parte Italiae? an idem cum colliculo inter Neapolin et Surrentum Tabiis seu Stabiis, quem Galenus iisdem ob easdem causas commendat, l. 5. m. m. c. 12. Stabiae lacte armentali celebres etiamnum aetate Symmachi, ut patet e l. 6. ep. 17. an ergo intra centum istos usque ad Cassiodorum annos nomen mutârunt? Plin. l. 5. ep. 17. pro Zosimo liberto haemoptyico eligit aera et lac in praediis Paulinianis Foro-Julii.

Ne plura; gratiam enim novitatis et florem, quo fortasse caperis, epistolae loquacitate praecerpam. Optime autem vale, clarissime HOFMANNE: DEUS Tibi

concedat summâ quicquid virtute mereris, perpetuoque ratum quod dedit esse velit.

Scr. Altenb. Id. Novembr. Ao. 1641. quas faustas TIBI et novae felicitatis januam precor.

EPISTOLA XXXI. THOM. REINESIUS. CHRISTOPH - ADAMO RUPERTO.



page 149, image: s149

ESt ita, uti suspicatus scripseram, suavissime mi RVPERTE, Lapidem Veronensem de Q. Ser vilio Caepione interpolatum, quippe suppletum ex ingenio a male-solertibus et explicatum accepit Gruterus; et dedit igitur non exactum. Appianus et Streinnius exhibent incorrectum, eoque ad ver am intelligentiam mihi utiliorem, quem propterea ab iis requirebam. Deprehendo enim etiam de hoc genere verum esse, quod Arato Solensi Critico poetae responderat Timon Phliasius, codices antiquos, nec emendatos, esse omnium minime mendosos: si manus sciolorum intervenerint, correctiones fieri difficiliores. Labor enim major est videre quid sapientuli erraverint cum inutili et odiosa sua diligentia, quam quod rudes marmorarii incuriâ, simplicitate, et nolentes expresserunt corrigere. Facile autem est videre nunc legendum esse, Q. SER VILIO. CAEPIONI. COS. PONT. TRIVMP. ejectis quae damnabam ego, CN. F. Servilius enim CN. F. non fuit triumfalis; solum Consul et Censor: noster autem Q. F. CN. N. triumfalis et Consul, nunquam Censor fuit, quod lapis tamen [gap: Greek word(s)] apud Gruterum volebat. Sic igitur cum historia consentiet lapis et Stemma Serviliorum istorum recte digestum erit. Sperabam censuram Q. Servilii Triumfalis intra istud decennium, quod consulatum ejus et damnationem inter cessit, reperire posse, et sic Gruteri scripturam stabilire; Sed revera prava ea est, ju varique nequit; et dicendum igitur quod nunc dixi. De IVDICIIS RESTITVTIS quod dixisti, de eo exiliens Tibi ingemino, [gap: Greek word(s)] ; quod olim Galeno in consilium adhibito et de morbo praeter caeterorum medicorum turbam dicenti verisimillima respondit Marcus Imperator; eoque Veron. Decuriones memoriam collati in Senatum a Caepione in consulatu beneficii, quo judicia equitibus erepta in Senatorium ordinem transtulerat erectione hujus saxi consecrare sic voluisse, et consecrasse eo ipso tempore, antequam publicae quaestioni subjiceretur, et propterea nos de aliquo in Veronenses ipsos collato, cujus nullum dum extet praeterea vestigium, non esse necesse suspicari. Sed hoc quoque inde elicitur, ignoratum hactenus, Ser vilios illos vel Veronensium Patronos fuisse vel cives: quorsum enim prolixa illa laudatio istius Caepionis a Veronensibus, nisi singulariter ab istis culti, et arcto quodam


page 150, image: s150

nexu nobis nondum plane cognito juncti, vel unius e principalibus apud eos, et eorum civitate orti? Id vero praeterea confirmare posse videor Inscriptione itidem Veronensi 2. p. CLXXXVII. quam ad victoriam P. Corn. Scip. COS. de Insubrib. Ao. U. 559. relatam referunt docti: in ea enim laudatur S. Servilius cum trib. aliis Quatuor-Vir I. D. si recte explevi lacunam. De patronis Coloniae Veronensis Serviliis non dubitabis, si attenderis consuetudinem, quâ quisque populus, urbs, corpus quodque civitatis et collegium patronum cooptabat, in cujus tutelam se dabat, et ad quem in adversis suis confugiebat; Dabantur etiam a Senatu ad jura statuenda Coloniarum: Livius lib. IX. de Antiatibus, qui querebantur se sine legibus certis agere, L. Pisonem Achaei patronum adoptarunt; Cic. 1. Verr. c. 20. factum id ante a. U. 683: Samnitas universos in clientelam habuit Fabricius Luscinus, Val. Max. l. 4. c. 3. Siculi Marcellos et Tullios, Car. Lang. ad 3. off. no. 43. Alex. ab Alex. l. 5. dier. gen. c. 24. enumerat plurium coloniarum, municipiorum, familiarum patronos: D. Bruto et M. Tullio patronis in Senatu contra Vernas (ita est in Inscr. Vicentina apud Hieren. Capugnanum descr. Ital. mir um nî legendum Veronens. et hinc trans-Padani clientes M. Bruti, Cic. l. XII. Epp.) usi fuęre Veicentini: Istri in clientela fuere Crassorum, Tac. 2. hist. Tifernates Plinium sec. Nepotem patronum a pueritia cooptavere: Ipsel. 1. Ep. 4. M. Cato Cypriorum patronus more majorum, Cic. l. 6. ad Att. Idem tamen Alexander eos cum civitatum defensoribus seu ecdicis perperam confundit; hi enim ex habitatoribus eligebantur ut in communem causam incumberent; similes tribunis plebis et recentiori instituto, Scip. Gent. l. 2. de Jur. dict. c. 5. A. Mornac. ad C. de defensoribus: Vide Cassiod. l. 7. Var. XI. Coras. misc. l. 3. c. 6. Pancir. de mag. munic. c. 9. illi in Urbe commorantes clientum suorum in municipiis desideriis aderant. Tandem nec hoc praetereundum est; cum Ao. U. C. 647. â magistratu municipali recta et Colonia fuerit Verona, id quod Cn. Pompejo Straboni, qui fuit Ao. U. 664. adscribunt eam coloniam deduxisse, ut Trans-Padanas alias, intelligendum esse, prioribus civitatem Romanam adeptis colonos novos, qui essent Latini, addidisse. Nunc puto, nihil est ejus marmoris, quod non sit excussissimum, nisi siglae M. S. circa quas tamen


page 151, image: s151

ab Apiano, Streinio, et Panvinio discrepant reliqui, et exhibent transpositas S. M. de quibus TE, si tanti sunt, audire velim. Series historiae Caepionis istius, quam concinnas, ut thesi scil. tuae inserviat, NEQVE PLACET, NEQVE RECTA VIDETVR. Casum ejus, damnationem, publicata bona, exilium statim post acceptam a Cimbris cladem contigiste putas; atqui in annum Consulatui proximum provinciae administratio ei prorogata fuit; P. Diac. l. 5. h. m. c. 1. Naucl. gener. 61. postimperium ei abrogatum estjussione populi, et lata lex Cassia, qua prohibebatur, ne in Senatum iret damnatus a populo; huic vero Legi eum uti virum fortem acremque non paruisse adnotavit Cicero: A. Hojus t. 2. hist. univ. s. et prof. sub Ao. U. 649. Senatus videlicet favore, cujus patronus dicebatur, sustentatus audere potuit contra tribuni jussionem, et populi scitum. Fuisse autem in Senatu, nolentibus quamvis equitibus, tribunis et Populo, quos simul offenderat, publicatis etiam bonis (nam L. Appul. Saturninus trib. pl. Ao. 653. dicitur aurum Caepionis ad emtionem agrorum convertisse.) dum Consul foret L. Licinius Crassus h. e. ad a. U. 658. verissimum est; hic enim eum contra rogationem C. Norbanitr. pl. defendit: Cicero in Bruto nominat L. Crassi in Consulatu pro Q. Caepione orationem; quam de consulatu Caepionis scil. Ao. U. 643. nemo interpretari possit, quia mox eodem loco ejusdem Crassi in legem Caepionis de judiciis orationem tanquam ab ista diversam laudat; itemque aliam ejus in collegam Domitium Ao. U. 661. habitam Censoris. Unde Norbanum anno Consulatűs Crassi tribunum fuisse sequitur, quem tu in annum a Clade Cimbrica proximum rejicis et Cassii tribunatum, qui fuit Ao. U. 649. uti colligo ex Asconio in Cornelianam, eidem postponis. Sed alio quoque argumento uti possum demonstrando Norbani tribunatűs tempori; anno Consulatus sui U. 654. fuisse Quaestorem Norbanum narrat Antonius l. 2. de Oratore, quomodo ergo trib. pl. fuisse Ao. 648. dicis, cum Quaesturam Tribunatu semper prius obitam non nescias? Fortasse A. Hoium Prof. hist. in Acad. Duacena cujus tomi duo Historiae universae sac. et prof. editi Ao. 1629. Duaci, sunt in manibus doctorum, secutus es; sed eum pariter heic ego sepono. Eundem Norbanum ab exacto anno Tribunatus Censorius jam defendit Antonius, ipse l. d.


page 152, image: s152

accusatore P. Sulpicio Rufo qui M. Scauro teste in eum utebatur; ipse Scaurus non erat actor. Censor autem Antonius non fuit ante annum 657. quare nec Norbanus ante eum Tribunus, quia statim post depositum magistratum reus factus est: quare nec Ao. 649. in Caepionem quaesivit; quae omnia TU sic [gap: Greek word(s)] Norbani Tirbunatum Cassii Tribunatu et Crassi consulatum consequenter damnatione ultima et poena Caepionis ponens priorem. Ita vero secundum me cucurrerunt isti anni: Ao. U. 647. Q. Caepio Q. F. Consul.

648. Q. Caepio Q. F. Procos. Galliam Narbon. rexit. Eodem anno videtur in eum quaestio a Populo habita.

649. Idem Lege Cassia Senatu motus.

653. Q. Caepio Cn. F. Cn. N. istius Pcocos. e fratre nepos, Quaestor urb. Legi Appul. frumentariae restitit, accusatus propterea majestatis, aut Rhet. ad Heren. lib. 1. inimicus M. Livii Drusi, cujus sororem Liviam uxorem habebat, stans pro Equitibus Ao. U. 661. occisus bello sociali ab Asculanis praetor cum COS. Rutilio, Ao. 663. Quaestorem enim istum non fuisse Q. Serv. Caep. Q. F. COS. et Triumfalem, uti exponunt vulgo, sole meridiano clarius est: Q. enim Q. F. contra Equites statuerat Ao. U. 647. hic pro Equitibus Ao. 661. occiso jam illo

654. M. Antonius COS.

656. M. Antonius Censor.

C. Norbanus Quaestor.

658. L. Licinius Crassus COS. Damnatus frustra defendente Crasso COS. rogatione Norbani trib. pl. cum insigni motu REIP. Q. Servilius Caepio et punitus: filius in exilium Smyrnam abiit: liberatus e carcere per L. Ant. Rheginum trib. pl.

659. Norbanus majestatis reus factus a P. Sulpicio Rufo: defensus ab Antonio Censorio et absolutus: testis in eum M. Aem. Scaurus, Val. Max. l. 8. c. 5.

De supplicio damnati Q. Caepionis COS. et Triumfalis omnino credendum est Val. Maximo, homini Romano, qui de re in Vrbe ante


page 153, image: s153

paucos annos (vix quin quaginta elapsi fuerant cum nasceretur Valerius) circa Virum illustrem, casu Caepionis nihil falli potuit: Contradixerit sibi circa exitum P. Claudii Pulcri: quid vero tum? De re ante trecentos fere annos gesta verum ignoravit, et diversas narrationes secutus est sine crimine putidae oblivionis. Quam vero historiam mihi dabis in qua narranda omnes consentiant, omnes dicant idem? Notavi in excellentissimis scriptoribus tales dissensus circa particularia creberrimos; in Cicerone, Diodoro, Siculo, Corn. Nepote, Plinio, Plutarcho, Seneca, Pausania, Justino, Tertulliano, Augustino, (Tacitum etiam huc refer confundentem matrimonia Felicis) Athenaeo, aliis: quos Variarum libris posterioribus aliquando [gap: Greek word(s)] producam: Ejusmodi si memoriae lapsus dicas, egeris calidiuscule; narratur interdum ab aliquo aliquid falsi; sed innocente eoque excusabili, quia is audita refert, interdum etiam [gap: Greek word(s)] . Ipsi Scriptores sacri in una narratione non unius discrepantiae speciem multam praebent: de quo argumento lege sis Alb. Gentilis disp. ad l. 1. Maccabaeorum, maxime c. 8. et 10. Casauboni judicium de Valerio non damnem; non; praeferam saltem, quo excusari et sibi conciliari possit. Nôsti; semper in ambiguis, quod minus est sequimur; et, semper in dubiis benigniora praeferenda sunt; nec in totum falsum videri, quod veritatis primordio adjuvaretur; l. 76. D. de legibus 2. Impudentiae fortasse fuerit in scripturam Valerii ita grassari et inserere vocabulum patris; sed id agimus, ne in scriptorem ipsum simus impudentes, arguendo erroris, de quo tamen excusari mereatur. Supplicio autem gravi subjectum fuisse Caepionem ipse quoque Antonius innuit, qui l. 2. de Orat. ap. Cic. ejus easum gravem miserabilemque: et Norbanum clientem suum in hominis Consularis calamitate crudelem appellat, et crudelitatem tribunitiam fatetur: quae in Norbanum si exilio solum multari reum jussisset, minime convenirent. Exitum autem Vrbe Smyrnam seu Exilium, cujus meminit Cicero pro Balbo praeter Valerium Maximum, ad filium Caep. Triumf. recte refero, quod patri nemo expresse tribuat; praeter Strabenem, cui quid responderim nosti. Solitos vero tum Romanos magistratus parentum delicta in liberis vindicare plane confirmat Dionysius, quem tu id negare contendebas; cum dicit tempore belli Marsici id fecisse


page 154, image: s154

nonnullos. Temporibus enim C. Gracchi, in cujus clientes et amicos crudelissime quaesivit COS. Opimius: item Fulv. Flacci, cujus filium quam vis immunem delictorum paternorum interemit idem, semina belli Italici seu socialis, quod civitas sociis modo promitteretur, modo negaretur, jacta er ant et gliscebant; et quia exempla vindictae atrocissimae de liberis proscriptorum a Sylla, quae multa poterat, non commemorat tamen; multo minus singularia illa duorum Caepionum, et duorum Flaccorum, Patrum et filiorum enarrare necesse erat; interim quia nominare eos supersedit, non propterea recte nos ista sie evenisse negabimus. Immo si Opimii COS. exitum consideremus, non ultra dubitare possumus quin eum ipsum Dionysius, tacito licet ejus nomine tetigerit. Etiam Vellejo me premis: Cur in Opimium sic invehitur si ex moribus Romanorum egit? Fecit, quia non probaret illam saevitiam, quae nec lege, nec consuetudine passiva et publica, sed unius COS. privato odio niteretur: non dixi fuisse omnium, et in omnes; sed Opimii in Flaccum juvenem et [gap: Greek word(s)] (fortasse Norbani inimici paterni) in Q. Caepionem Q. F. Q. N. possem tuo te gladio invadere: Cicero passim laudat de facto isto Opimium COS. deploratque ejus calamitatem, non respondente ejus meritis fortuna et exitu: Ergo jure fecisse existimavit: Ergo lege et consuetudine aliorum magistratuum. Et quid mihi leges et mores Romanorum objicis? quam facile mutarunt isti et istae? et quid in ista quae iis temporibus Remp. adfligere incipiebat conversione, quando omnia libidine et fur ore potius, quam jure et ratione gerebantur, leges et consuetudines? audivisses cotidie aliquid innovari: Populus iste, qui ad factum Opimii animos demiserat, modico interjecto tempore quam ostendit carum sibi fuisse Gracchum? imo non abstinuit factum recens opus vecordiae appellare. Lege Porcia cautum erat, ne quis civis Romanus ultimo supplicio adficeretur: et quoties tamen factum est, ut de consularibus viris non privata vindicta, sed publica sententia supplicium sumeretur? Ita in causa Antistii Praetoris sub Nerone variabant sententiae; alio more majorum puniendum esse, alio abolita esse laqueum et carnificem reumque in insulam exigendum censente: Tac. l. 14. Ann. Julius Caesar liberis Damasippi, qui adhuc in castris Scipionis Pompejani esset, veniam


page 155, image: s155

vitamque concessit ex consuetudine sua, Hirt. l. de B. Afr. Ergo lege vel passiva consuetudine, vicaria legis, poterat non ignoscere. Sufficit, ut tibi nil mentitus fuerim, mi carissime RVPERTE, liberos tempore Caepionis COS. et Triumfalis parentum criminibus et poenis involutos fuisse: quod quia factum in C. Gracchi amicis, in F. Flacci filio, quî idem in Caepionis COS. et Tr. filio fieri non potuisset? cur vocabis hoc extraor dinarium et insolens? Sentis igitur nunc [gap: Greek word(s)] hoc esse in Valer I Max. causa, statuere non de uno Caepione, sed de duobus eum adeo diversa narrare; quos Ego Tibi, si voles, ostendi planissime. Ciceronis quidam interpres e nuperrimis Nic. Abramus e Soc. Jesu ad Cornelianam locum Valerii M. e l. 6. c. 11. contraponit Ciceronianae [gap: Greek word(s)] , et mox, Non dissentit, inquit, Valerius, quia duo fuęre Caepiones: de posteriore (ego aequales fuisse docui) idem Valerius l. 4. c. de amicitia. Si me cum tot rationibus audire hîc noles, vel hujus auctoritati cede. Est enim sane quam doctissimus, et maxime idoneus explicando Tullio. Circa Tacitum religionem tuam miror: non admittis, confundere potuisse duo conjugia Felicis, tam longe absentis Româ; et non nescis tamen eâ oblivione fuisse, ut scripserit 6. annal. exustum sociali bello Capitolium, quod reparatum a Catulo quotidie intuebatur; quod civili tamen factum L. Scip. et C. Norbano COSS. hist. l. 3. recte statuerat. Et quam saepe dissentit a Josepho? Annali XII. Ventidium Cumanum et Felicem fimul Judaeae divisae praesedisse, illum Galilaeae, hunc Samariae scribit: At Jos. l. 20. ant. c. 6. et l. 2. de bell. Jud. c. 11. Felicem Cumano pulso in exilium successisse et procurasse Judaeam cum Samaria et Galilaea; quod verius. Lapidem Tiburtinum de M. Pl. Silvano Aeliano ita corrigendum esse duxi uti in schemate vides digestam a me Plautiorum horum familiam; neque hîc ego solus; sed et Panvinius et Pighius mecum; Tu, si diffidis, confer schema ad historiam. Laziana quae prolixe describere non taeduit; grata mihi sunt; conferam aliquando ad Gruteriana et annales aliorum, Fasiosque. Nonnulla ex iis lego apud Pighium; Sed qui e tabula Collotiana recitat. Non autem novum est Tiberium, post Imp. AppI nepotem vocari; Sic enim et Panvin. et Pighius. Ubi in explicatione n. 1. et 27. est L. SESTIVS. P. F. VIBIN. lege VIBI. N. Vibus enim


page 156, image: s156

praenomen: Vibus Sextius avus Lucii COS. Ex Opitianis alterâ v. 4. Sic legendum est: E. MV. OMNIB. EQVESTRIS. MILIT. PERFVNC. Facit autem ista ut intelligam 1. p. 482. ap. Grut. quae itidem in Transilvania visa fuit. PROBINA enim ista est T. Varenii Probini filia: Q. Sabinianus ejusdem filius. In alterâ versum secundum sic constituam: M. VLP. ESQVI Lina scil. tribu: Nomen ignotum sibi et rarius: (in paucis enim saxis occurrunt homines de tribu EX quilina) in notius convertit descriptor proclivi ob literarum similitudinem errore. Fuit ea inter vetustiss. a Servio Tullio rege institutas Vrbanas quatuor, dicta a parte Vrbis, quam incolerent ejus tribules, Esquiliis in regione quinta. Qvartô legam MAG. AVG. i. e. magister Augustalis. Integrum cujusque coloniae, Municipii, Universitatis, Communiae, Reip. Corpus constabat e Decurionibus (horum adpellatione etiam supremus in Colon. et Mun. magistratus Duum Viri continentur) Augustalibus et Municipibus: Inscr. 1. p. CCLXXX: Augustales legebantur a Decurionibus in Mediol. 5. p. CCCCIX. et munus pro necessitate publicum gerebant: unde etiam inviti ad munus Augustalitatis compelli poterant, in Strongil. 2. p. CCXV. uti reliqui Curiales municipalibus obsequiis et oneribus Curialibus obstringi, l. 15, 16, 17. C. Th. de Decur. Curabant autem inprimis sacra civitatum solennia; unde Sacerdotales etiam adpellabantur; In 3. p. XX. habes Decurionem Coloniae PO Etovione SACERDOTALem VEflaminem: In 12. p. CCCXXV. SACERDOTALem IN SVA CIVITATE, Morinorum: In 5. p. CCCCLXXXVI. DVVM VIRALem SACERDotalem e Provincia Lugdun. Sacerdotales, flamines perpetuos, atque etiam Duumvirales ab annonarum praeposituris, inferioribusque muneribus immunes esse praecepit Imp. Constantinus l. 2. C. Th. quemadmodum Civ. mun. indic. L. 52. C. Th. de haeret. hoc ordine recensentur Cives; Illustres, Spectabiles, Senatores, Clarissimi, Sacerdotales, Principales, Decuriones, Negotiatores, Plebeii, Circumcelliones; et l. 54. Senator, Sacerdotales, Curiales, Decemprimi, reliqui Decuriones. Curabat autem hoc genus praeter sacra cujusque vel provinciae vel Civitatis etiam adparatum ludorum et editionem, in Neap. 4. p. IX. de causis etiam privatorum delictis et criminibus, non quidem jure magistratus,


page 157, image: s157

sed lege et constitutione Principis cognoscebat; unde ille in Alcantarena 7. p. CCCCXXI. AV Gustalis Iuri Dicundo. Idem munus Praefecti juri dicundo creati a Decurionibus, in Gaditana 9. p. CXCV. in Abellana, Praef. juri dicundo Decurionum decreto. De talibus plura leges in Commentariolo meo, quem simul accipis, ad lapidem Suelitanum. Magister autem Augustalis, qui collegium seu corpus Augustalium moder abatur una cum sociis; plures enim digesti in corpus Augustalibus aut Seviris simul praeerant titulo magistrorum: Inscr. 6. et 7. p. MLXXV: 5. p. CXLIX: 5. p. CCXLIX, quae omnes in Coloniis. COL. NAP. est Colonia Napuca. [gap: Greek word(s)] in Daciae [gap: Greek word(s)] habet Ptolemaeus: hodie Claudiopolis, vicina Cereso seu Chryso fluvio, in Transilvania, Kolosvvar Hungaris, nostratibus Clausenburg. Quam Segethus exscripsisse dicitur (hic fortasse cum V Velsero, cui er at familiaris, et nisi me fefellit, aliquandiu domesticus, primum communicavit) eam habet e V Velseri Schedis Gruterus p. 38. estque eadem cum 12. p. 37. quam Camhdenus Grutero miferat; hanc ad Segethianam emendari omnino necesse est; corruperunt enim eam descriptores in LVCIVS et PROCOS. in quo mire sategerunt docti, donec Salmasius ad hist. Aug. PROC. AVG. legendum esse evinceret. Si [gap: Greek word(s)] MAX. de Maximino interpretari liceret, Sabinianum hunc nossemus propius; fuisse nim. post procurationem Augustalem in Britannia, ducem factionis in Africa, quam deletis Maximinis contra Gordianum adolescentulum Imp. novellum insurrexisse Venusto et Sabino COSS. memorat Capitolinus. Certe ante Septim I Severi Imp. tempora non videntur Britanniae ita penetratae, peragratae et subactae fuisse a Romanis ut Procurator aliquis publicum monumentum in penitiore Scotia erigere potuisset; habuere isti a primo Claudii ingressu semper infestas, quod liquet e Tacito et Dione, minimam earum partem possedere, barbaris in feroce Provincia acerrime resistentibus, et profligantibus subinde magistratus Romanos, et caedentibus legiones. Postquam autem Severus, qui Britanniam vidit ipse et ostendit filiis suis Antonino et Getae, provinciam submotis ultra murum per transversam insulam spatio 122. mill. ductum et vallum barbaris constituisset praesens, fieri consvevisse a praefectis, legatis et Procuratoribus tale quid ut nomina sua in remoto


page 158, image: s158

orbe, Scotia videlicet, aeternitati consecrarent consentaneum est. Ab hoc enim Imperatore Britanniae, quantum earum praetenturis, pro regione contra barbaros defensanda, inclusum erat, regi ceperunt pacate, repertaeque sunt in Cumbria proxima Scotiae regiuncula inscriptiones in quibus Impp. Gordiani, uxoris ejus, itemque Philipporum fit mentio: quales sub prioribus principib. nullae positae fuęre, ob causam quam dixi: sane nullae dum inventae sunt. Quare nec Sabinianum istum anterioris alicujus Procuratorem fuisse credere velim. Pignoriana prima eadem est cum 12. p. XXIII. apud Gruterum. In ista vero [gap: Greek word(s)] ALBINO praeponenda est B, BALBINO. Nomen istius A. U. 889. consulis integrum P. COELIVS P. F. SER. BALBINVS. VIBVLLIVS PIVS, ut expressum 6. p. CCCXCIII. Eusebio et Fastis Siculis, [gap: Greek word(s)] . In hac [gap: Greek word(s)] IMP. pravum est, natumque e nota consulatus secundi numer ali II. Ita in 10. p. CCCCXLV. et 6. p. MIX. L. AELIO CAESARE II. P. COELIO. BALBINO COS. Eusebius de hoc anno: [gap: Greek word(s)] . Praeter haec de secundo consulatu L. Aelii Caesaris testimonia, est et aliquod Spartiani. Secundam refert Gruterus primoloco f. XCVI. iisdem literis; ego omnia recte intelligi existimo, si legamus; SCR. PRAETOR. AED. id est, Scriba Praetorius aedilitius. Non videre hujus generis scribam viri docti Autores Indicis Inscriptionum, quia de tribu loqui syllabam SER. arbitrati sunt, uti et Pignorius. Sed quod ego divinavi, non est, puto, rejiculum. Scribam Praetorium Torrent. ad Sveton. Vespas. c. 3. apud Cicer. et in veteribus marmoribus esse notavit: Ego quoque in lapide Ladestano Liburniae reperi ista: C. MODIVS. SCR. PR. VERRONA. ANN. XX. Et cum aedilium, quaestorum, tribunorum fuerint scribae, vel quod lecti ab hisce magistratibus, vel quod iis adparerent adpellati; cur Praetorum nulli fuissent? Fuerunt fortassis huic magistratui magis necessarii, et plures quam illis. Eodem [gap: Greek word(s)] literae E pro C laborat 5. p. DCXXVII. ubi e Mazachio edidit Gruterus: SER. LIBR. TRIBVNICIVS. SER. LIBR. QVAESTORIVS. TRIVM. DECVRIARVM. pro quo malim SCR. similem SCRIBAM LIBR. Q. III. DEC. nominat 7. p. DCXXVI: 3. p. DLXXXV. et 3. p. DXCIV. SEXTIAM XANTAm SCR. LIBRARIAM: nisi hoc loco servam exponere convenientius est. Digerebantur


page 159, image: s159

autem isti Scribae, perinde ut viatores et praecones servi publici in decurias et pro ratione decuriae, in quam lecti erant, percipiebant quisque emolumenta, quod pater e fragmento tabulae aeneae Rom. cujus verba habentur p. DCXXVIII. in qua Quaestor Urbanus qui aerarium provinciam obtinet jubetur SCRIBAE. SCRIBISVE. HEREDIVE. EIVS. MERCEDEM. (PECVNIAM.) SOLVERE: quae pecunia, salarium seu fructus quia a nonnullis, cum videbatur, venderetur, Decuria vendi dicebatur. et rursum Decuria ab aliis emi: ut in Jure Civili Romano nomina et actiones cedi. In illam rem allegant Ciceronis V. in Verrem actione verba sartor Antiq. Rom. l. 7. c. 48. et Buleng. l. 6. de Imp. Rom. c. 26. Ego de eadem interpretor fragmentum, quod e libro Antiquitatum Marcelli Cervini Card. S. Crucis, qui post Pont. Max. inventum Romae descripsit Pighius, etsi varie mancum:

L. LENTV

ZOILVS

HERMES

[gap: Greek word(s)] LIVIVS

[gap: Greek word(s)] EROS

DECVR

NICEROS

IMP. CAESARE XIII. M.

ANOPTES

C. IVLIVS HY

C. IVLIVSDIVI. AVG. L. DIONYSIVS COSSO. CORNELIO. L. PISONEC

AMPHIO. PHILOTEC

FLORVS. SPINDONT

[gap: Greek word(s)] GAA AMYNT

APOLLONIVS AMYNT

DECVR. EMER

C. IVLIVSHILARIO:

LVCRIO. ANTON et quae sequuntur. Pertinet autem ad a. U. 751. quo COSS. Lentulus et Messalinus: ad a. 752. COS. IMP. Caesare XIII. et M. Plautio: 753. COSS. Cornelio et Pisone: servos autem fuisse omnes istos vel e nominibus cognominibusque apparet et aliquos redemisse certâ pecuniae summa decurias cum suis commodis. Scaevola venditorem et emtorem militiae vocat l. 52. D. de act. emti: Est enim militia officium quodcunque eorum, qui in alicujus scholae collegium relati sunt, officiales inde et Scholastici dicti l. 2. C. Th. de concuss. advocat. sive ea Palatina togata, sive Palatina caligata, sive armata sit, et ex ea accipiunt liberalitate Principis salarium. Cum ergo quis ab officio quocunque modo desistens voluntaria abdicatione in suum locum induceret alium, militiam suam


page 160, image: s160

alienare, relinquere alii, et vendere successori; hic autem sibi comparare scribtum Quaestorium, Praetorium, Tribunicium, dicebatur; et huc pertinent [gap: Greek word(s)] , militiae ex casu, quem vocant Nov. 53. et 97. de quibus quaerenti Antonio Augustino eleganter respondit Laelius Taurellus; accuratius J. Cujacius exposit. Novell. Istae Decuriae perinde ut ministerialis ipsi a magistratu, cui adparebant, plerumque nomen sortiebantur; hinc ordines Decuriarum scribarum, librariorum, et lictoriae consularis adpellantur l. 1. C. Th. de lucris officior. hinc VIATOR HONORAtus Decuriae Consularis et Praetoriae, Inscr. 6. p. DLXXXVI: Decuriae Consulares Viatoria et Lictoria 2. p. DCXXXI. scholam viatorum et lictorum, qui Consulibus praesto erant, insinuant; de quibus male Raevardus l. 3. Var. c. 15. quod [gap: Greek word(s)] dici putat, et Comitivam Viatoriam lictoriamque interpretatur; quae mere cerebrina est. Consules municipales, quos confinxęre nonnulli, nihil juvabuntur isto belli Marsici extraordinario, quod e Floro l. 3. c. 18. recitas. Italiotae socii Romanorum in excidium Reip. Romanae ob denegatam civitatem conspirati consurrexerant, delectaque arce et sede belli Corfinio viros quingentos rerum summae praefecerant, lege latâ ut ex his quotannis duo Consules et duodecimImperatores legerentur plane ad exemplum [gap: Greek word(s)] Q. Pompedium Silonem et C. Aponium Motylum, [gap: Greek word(s)] , inquit Strabo; tumultu igitur id fecerunt, urbanos illos tanquam vitio-creatos mox extirpaturi. Totus igitur iste seditiosorum seu male contentorum Senatus et Consules Samnium tenebant; reliquorum etiam Imperatorum quisque sibi adsignatam provinciam, obtenta quoque, quam armis quaesierant, communione Senatus iste et Consulatus tumultuarius aeternum conticuit. Freinshemio igitur non laborandum est de duce in Florum reducendo, cujus nomen ejus libris exciderit. Casauboni ad Apul. notas. quibus Duumviros etiam Consules fuisse adpellatos probare dicitur a Scipione Gentili, diu est cum frustra requisivi; in Ausonio nihil ad eam rem praesidii reperiri potuit, etsi retineatur edita lectio omnium codicum fide nixa; quae sane nihil absur di importat, si Poetam loqui cogites, qui Duum Virum adpellare potuit consulem; sicut pastorem alius magistrum, cerdonem alius ex hoc licentioso genere


page 161, image: s161

sutorum regulum, eoque trajectionem a VVelsero tentatam non necessariam esse semper judicavi. Duum Viri qui praeerant Curiae decurionum instar duorum Romae Consulum, quibus suberat senatus, sumebantur ex ordine Decurionum, Mornac. ad C. de mag. mun. et adl. un. D. si quis jus dic. non obt. utebantur etiam fascib. et bacillis instar Consulum l. 53. C. de decur. Sed hoc non ad jurisdictionem (hanc enim non habebant, sed notionem tantum.) verum ad alias res pertinebat. Et licet Decuriones in municipiis Senatorum Romae instar aliquod essent; nam consilii publici gratia conscribi solebant ipsi decima pars colonorum, Coras. l. 3. misc. c. 6. adpellatione tamen ab Urbanis in JCtorum libris fuerunt distincti. [gap: Greek word(s)] enim fuęre Decuriones vel Curiales l. 22. D. de tut. et cur. dat. Ita Plinio de bule et bulentis Bithyniae quaerenti Trajanus respondit de decurionibus adpellationem Senatorum refugiens: Senatores vero Urbis [gap: Greek word(s)] ; et hanc differ entiam a JCtis et Justiniano semper observari docet Anton. Aug. lib. sing. ad Modestinum etsi scriptores caeteri (Dio l. 52. extr. [gap: Greek word(s)] , edixit omnibus Senatoribus; et mox; [gap: Greek word(s)] , Senatori licet peregrinari vel abesse:) [gap: Greek word(s)] etiam de Senatoribus Romanis usurpent; idem de Duum Viris, quoad COSS. adpellationem dicendum est. Ambitione quidem municipalium et colonicorum magistratuum fieri contigit, ut quos Duum Viros suis locis esse jussisset Senatus, ii Consulum nomen vel adsciscerent sibi, vel ab adulantibus obnoxiisque acciperent, quod Scipioni nostro facile largior: sed ea tantum domi cujusque regnare potuit neque tantum valuit, ut Romana loquendi consvetudine Consules dicerentur. Erant, inquit Lips. 1. de mag. Rom. c. 6. de coloniis et municipiis, in gubernatione plerisque locis quasi duo consules: sed Consules tamen a Rom. scriptoribus nusquam in omni Consulatűs Romani, rei augustissimae memoria, vocabantur, et ubicunque igitur Consulum nomen legitur vel municipales magistratus, vel veros COSS. in Urbe intelligi posse, ut putat Scipio, fallit; alterutrum enim horum tantum verum est. Recte autem quod Proculum et Munatium, quorum l. 27. D. de liber. cav. meminit: veros COSS. fuisse statuit; indicasset quoque quo Divorum fratrum anno! Ego alterutrum Eutychium Proculum fuisse putem,


page 162, image: s162

quem Magistrum Latinum Marci, et ab eo ad consulatum promotum scio e Capitolino; alterum nondum reperi, nisi si Neratius est, de quo lapis Saepinas ap. Grut. 4. p. CCCCXLI. L. NERATIO. C. F. VOL. PROCVLO. MISSO. AB. IMP. ANTONINO. AVG. PIO. AD. DEDVCEND. VEXILLAT. IN. SYRIAM. OB. BELLVM. PARTHICVM. COS. ubi per PIVM intelligo istum Marcum, sub quo bellum Parthicum gestum fuit. Pomponii sive quisquis auctor est de origine Juris, relationem non ubique ex historica fide scriptam esse vidęre jam olim Zasius et Corasius: repetivęre Tilem. in Disc. philol. Gryph. de insulis c. 6. no. 13. Lips. ad Tacitum; Eo etiam referri poterat quod est de Consule Quartino C. CassI Longini collega; sed ut excusari posset auctor, et error descriptoribus imputari, commodum reperisti Surdinum. Hic ille est, quem fuisse ingeniosum adolescentem a quo Graecae fabulae eleganter in Latinum conversae sunt, et quem ap. Cestium Praetorem in causa Cicer onis declamasse est apud Senec. Svas. VII. Eundem laudat idem Controv. XX. Ceterum quod Lipsius et Vossius ex falsa hypothesi Pomponium reprehenderunt, simile fecerunt ei, qui, referente Zasio, Pomponium arguebat propterea quod Cassium Longinum JCtum a Tiberio Imp. urbe pulsum fuisse scripsisset: cum tamen Pomponius, dum Caesarem nominat, tam alium significare potuerit, puta Neronem, quam Tiberium, quod ille falso suspicabatur. Junioris Voss I argumentatiuncula, qua Vinuciis fuisse cognomen Quartinorum probare praesumit, mera [gap: Greek word(s)] est. In numo sine dubio fuit, D. vel CL. QVARTINVS II. VIR: ipse ut suo proposito inservire videri posset, fecit ut esset M. Sane Claudio Quartino rescripsit D. Hadrianus: Vlpian. l. 1. ff. de quaest. §. 2. D. etiam Claudium Quartinum II Virum Neapolitanum nominat Inscr. 1. p. CCCLV. et Ti. Claud. Ti. f. Pal. Quartinum, Lugdunensis lapis 5. p. DXC. eoque ad Claudios numus pertinebit, non ad Vinicios. Inscriptio vero Neapolitano neque de nostro Vinucio intelligi potest, neque de II. Viro Neapolitana aliquo. Si enim POST MORTEM magistratui suo posuerunt Neapolitani, cur omitterent tot honores ejus Viri, consulatum Romae, transitum per matrimonium in familiam Augustorum, alia, de quibus erat nobilissimus? Duum Viratum vero istius M. Vinicii quibus fidiculis e saxo isto, uti optimum maximum


page 163, image: s163

est, extorquebit? Palam est diversos omnino homines esse, nequaquam gentiles, quos numus et Inscriptio nominat; ipse utrumque ad unum aliquem confidenter retulit; Haec audire oportebat Vossium ita paratum in Pomponium dicere, et cum voluntate unum errorem tollendi inferentem plures. Quod Dion. l. 55. de stativis et hybernis Legionum scribit, id ad tempora Augusti referendum esse putavit Baronius; et hinc centurionem de quo Matth. 8. Legionis Ferratae, quae Judaeam insidebat, fuisse probavit; eum propterea reprehendit Casaubonus Ex. 14. c. 10. et legionem unamquamque praetenturam suam tum quum ista scriberet Dion. habuisse iis locis quae adsignat cuique contendit; idem videtur Scaligero ad Eusebium. Certe perplexa adeo est Dionis [gap: Greek word(s)] , ut quid sequare, fere ex eo intelligere nequeas. Colligo tamen e lapide 7. p. IV. Cantharopoli opido ad Nicrum viso ab Apiano, quem MIL. LEG. VIII. ANTONINIANAE AVG. IMPP. ANTONINO ET VERO: tum e 1. p. CIV. Pfraumhemii prope Moguntiam invento, quem MILES LEG. VIII. ANTONINIANAE AVG. B-F. COS. IMPP. ANTONINO IV. ET BALBINO II. COSS. h. e. anno U. 966. dedicavit: et e 7. p. LXXII. in silva Otthonis, ditione Comitum Erpacensium statuto a L. FAONIO Secciano, 7 LEG. VIII. AVGustae, in Germania superiore tetendisse Legionem VIII. Augustam, quod dicebat Dion, temporibus Antoninorum; et hunc igitur de temporibus Antoninorum, quibus vivebat ipse, capi debere. Non autem intra paucos annos mutasse legionum stationes, sed fuisse eadem praesidia iisdem locis per annos bene multos, quod noluit Casaubonus, id simul e dictis saxis elicio: sunt enim ab Impp. Antonino et Vero usque ad tempus quo ista scribebat Dion anni paene LXX. Adeadem tempora referrem lapidem Beckingensem, quem pariter Centurio (nam signum hoc 7 neglexisse descriptores adparet vel e vacuo, quod est in accurate et eleganter facta tua delineatione inter [gap: Greek word(s)] ANVS LEG. et propter angustiam non facile admittit VET. vel MIL. ut veteranum vel militem LEG. VIII. fuisse quis conjicere possit) LEG. VIII. AVG.


page 164, image: s164

posuit; nisi aliunde demonstraretur LEG. VIII. AVGVST. ab IMP. Octaviano AVGVSTO lectam et ab eo agnominatam; LEG. VIII. ANTONIN. AVG. vero etiam autorem suum sed recentiorem insinuare; tum enim utrumque verum esset, et sub Augusto et sub Antoninis Legionem VIII. Germaniae superiori praesedisse, sed diversis agnominibus, quod mihi probatur ideo, quia PRIMIPILAREM LEG. VIII. AVG. sub D. Claudio bello Britannico lapis Taurinensis 1. p. CCCCXVI. mihi obfert, et hinc dato discrimine, quod dixi, lapis de FAONIO et alter de NASELLIO, ad priores Augustos, reliqui ad Antoninos referendi erunt; et Dion de Augusti temporibus loqui in digerendis Legionibus censendus, quod volebat Baronius. Ignoravit autem Dion VIII. AVG. ANTOninianam; Antonino enim nullam tribuit nisi XXX. GERMAnicam et II. Aegyptiacam institutas a Trajano, quibus nomen suum imposuerit. Hoc non intellexęre Pancir et VVelserus; ille in Comm. ad Not. Imp. Or. c. 35. hic in Vind. l. 6. f. 133. Antonino enim duas istas Italicas tribuunt, II. et III. et citant Dionem: Dio autem tradit, quod ego, qui non soleo scriptores lemosis vel limis inspicere. Legio II. in Inser. saepissime vocatur Italica; saepius etiam Trajana: Ergo a Trajano instituta, non ab Antonino. Eodem loco Dionem neque intellexit Cluverius l. 2. Ant. Germ. c. 18. f. 93. quod enim Dio de M. Antonino dicit, imposuisse nomen suum legionibus II. Aegyptiacae, et XXX. Germanicae, a Trajano institutis: hoc ipse de Trajano dici putavit, nimirum legiones istas Trajanas dictas seu Vlpias: quod verum quidem est, sed aliud dicit Dion. Unde vel corrigendi erunt numeri in indiculo Legionum, quem Lazius dedit 13. p. DXIV. apud Grut. LEG. XIII. GER. ANTONINIANA: pro III. enim scribendum XX. vel omissis numeris in cognomine Leg. XIII. litera mutanda est, et leg. GEM. pro GER. sed prius est verosimilius ob [gap: Greek word(s)] Dionis. Ibidem NACELLIUS idem est cum NASELLIO; Nasellii et Nasennii non ignoti. C. Nasellius FELIXS, sub Antonino Pio, Insc. p. CXXVII. P. NASELLIVS FELIX 8. p. DCCCX. C. Nasennium Suessanum laudat Cic. ob res fortiter gestas in bello Cretico, Ep. ad Brutum. Lazio tantillum fidei habendum est in Antiquit: Romanis; lapides autem corruptissime dat descriptos; quod praemonui in Variis p. 605. 606. 607. 608. et 612.


page 165, image: s165

Confer vero quem no. 8. producit cum exemplo ejus ex Apiano apud Grut. 6. p. IX. Ego neutram editionem circa nomen gentile probare possum. Habent VATONIVS et VATIONIVS: scribo VATRONIVS; VARRONIVS abest longiuscule. Ut autem me reum tenere Lazium scias compara saltem octavam p. CCCCLXXXII. de T. Vario Clemente cum descriptione ejusdem quam habet l. 2. Comm. R. R. c. 2. f. 93. in qua explicanda immanem stuporem prodit, dum e Procuratore Rhaetiae facit Proconsulem, nescius scil. quae regiones Proconsulares, quae Praesidales; quae Populi, quae Imperatorum. Eam, ne quid praeteream, VVels. l. 6. Vind. f. 139. ad tempora Philipporum refert, quibus iste CLEMENS fuerit ab Epistolis, ut est in quinta ibidem; sed nimis tenuis haec conjectura est, et fere nugamentum. An enim Procuratorem Augustorum non licet interpretari de eo qui duorum vel trium successive Imppp. fuerit minister? an praeter Philippos non fuere alii, qui bini simul imperarent? Ego referam ad Adrianum; fuit istarum Provinciarum Procurator sub Trajano et Adriano; Ergo Procurator Augustorum, utrique ab Epistolis. Expeditionem vero in Mauritaniam Tingitanam susceptam fuisse ab Hadriano, eoque auxilia legionibus in Mauritania Caesariensi tendentibus mitti oportuisse e Spartiani verbis colligo. Inquit; deficientibus nationibus quas Trajanus subegerat, Mauri lacessebant; quid igitur magis proximum, quam ut iis opponeret suas copias Imperator? Iterum, Lusium Quietum, qui regebat Mauros exarmavit Marcio Turbone ad reprimendum tumultum Mauretaniae destinato: In hujus ergo commilitio praefectus T. Varius Clemens; et lux hinc inde Spartiano et lapidibus de T. V. Clem. quinque. Imo quod de Vario dicitur fuisse TRIB. MIL. LEG. XXX. VLPIAE, id eum sub Trajano et Adr. vixisse planissime confirmat. Legio enim XXX. a Trajano lecta et in Germaniam (inferiorem, ubi Trajanam coloniam inter Batavodurum et Vetera locat Ptolemaeus: super quo omnino vide Cluverium l. d. f. 94.) missa VLPIA cognominabatur, donec Antoninus eam ANTONINIANAM adpellaret: a cujus sacto scil. cognomine Vlpiae non fuit amplius, sed vel GER. ANTONIN. vel VAL. VICT. ut in 6. p. 399. vel V. V. ut in 2. p. 1027. vocata est, et ex utraque ejus agnominatione certa temporis cognitio hauriri potest; nim. lapides, in


page 166, image: s166

quibus Legio XXX. VLPIA vocatur, ad Traj. et Adriani; in quibus VAL. VICT. nuncupatur, ad Antoninorum imperium pertinere; cui observatiunculae si quid opponi possit, expectabo. Amplius de Vario et Marcio; Videntur ex eadem gente Pannonum sive Noricorum, et quidem municipes Celejani fuisse: De Varii patria est lapis 7. p. CCCCLXXXII. fuisse Celejam: Varii sive majores sive posteros ibidem floruisse patet e 7. p. DCCCLXXXVI. (Est enim SEX. PVBLICIVS FRONTO gentilis Q. Marcii Turbonis Frontonis Publicii Severi, uti vocatur in lapide Schisburgensi Transilvanorum 1. p. CCCCXXXVII. et bello Dacico Domitiani Trajanique ob navatam operam inclaruisse. Ut penitius noscas LazI ad hoc genus literarum inidoneum, confer quam de Q. OPPIO SABINO NEPOTE habet l. 2. c. 2. f. 85. c. 7. f.: 85. et c. 10. f. 209. cum Grut. 4. p. CCCCXLVI. et miraberis varietatem in uno saxo enotando; Id Te quoque velim tentare; est enim intricatissimum, sed non insuperabile, si nervos ingenii intenderis: Penetrabis, scio, si rite adhibueris machinam, quam in Variis adparavi huic negotio: Quicquid profeceris, ego Symbolam conferam liberaliter. Galliae Narbonensi datum, ut Senatoribus ejus provinciae jure, quo Sicilia haberetur, invisere res suas liceret, inquit Tacitus 12. annal. Lazius l. d. c. 12. f. 121. adhibet ut probet in provinciis fuisse Senatores pro magistratibus; quod alienissimum a Tacito ut hîc senserit, Senatori Romano non licebat Urbe exire in Provincias, nisi exquisita sententia Principis, accepto commeatu; excipiebantur Sicilia et Gallia Narbonensis; inque eas commeare poterant, etiam non consulto Principe. Senatores igitur provinciae hîc, qui in Provincia possessiones habebant, et magistratus tamen ejus non essent, sed urbani: [gap: Greek word(s)] : Dion l. 52. Seculo tamen eodem Senatorum adpellatione magistratus municipales a scriptoribus etiam exactis fortasse significari non abnuerim; patet e Plinii de magistratuum provincialium epistola ad Trajanum; sed de Capitolino, etiam cujus loquendi genus improprium, securum, incogitans et degener a Romana puritate vulgo notum est, et quem huic rei similiter advocat Lazius, non concessero. Verba ejus sunt de Antonino Pio: Multas civitates adjuvit pecunia, ut opera vel nova facerent,


page 167, image: s167

vel veterarestituerent; ita ut et magistratus adjuvaret, et Senatores Urbis ad functiones suas. Magistratus h. l. sunt [gap: Greek word(s)] , Duum-Viri, Decuriones, Defensores, Curatores et reliqui [gap: Greek word(s)] apud Provinciales, qui principales vocantur et summates ordinis l. 56. et 57. C. de decurion. His jungit Senatores Urbis (ita enim est in edit. Lugd. Gryphiana Ao. 1551. in Hanov. Wecheliana curata a Grut. Ao. 1611. in Parisina a Salm. Ao. 1620.) qui scil. in provinciis possiderent fundos, vicos, villas castra, cortes, earumque reparationi juxta cum legitimis magistratibus, quorum ea cura debebat esse primaria, incumberent. Lazius si omitteret voculam Vrbis, causae suae parari Capitolinum putavit; at clarum est non esse negligendam, sed plane necessariam; cur enim Senatores, si provinciales vellet, a magistratibus distingveret historicus? Certe Senatores in provinciis, quos ita ponit Lazius, non sunt nisi magistratus. Malim praeterea quia [gap: Greek word(s)] functiones qua glebae Senatoriae praestationem, censum, devotionem et liturgias, pro ratione fundorum a possessoribus recognosci solitas significant, huic operum novorum negotio disconvenit, structiones: in Plinio legere memini, substructiones Capitolii. Sed sinam Lazium, si prius splenem tibi moverit, qui hactenus stomachum; narrat Ammian. l. XV. in Comitatu Imp. Constantii fuisse quendam Mercurium Persam origine, notarium; inter delatores quorumvis bonorum taeterrimum, qui sollmeniorum adpellatus Comes; hunc Lazius l. d. c. 11. magistratum fuiste putat non diversum ab eo, quem hodie magistrum ceremoniarum vocamus: Nugae. Gutherius l. 3. de Off. dom. Aug. c. 16. interpretatur de Comite S. L. qui solenni Cal. Jan. die dona Principis elargiebatur. Nihil dicit; nam quomodo per solennia liberalitas Impp. intelligatur? [gap: Greek word(s)] Solennes non solum Kal. Januariae, sed et natales inaugurationesque Principum, dedicationes operum publicorum, Victoriarum et quaelibet laetitiae publicae memoria, solebantque dandis congiariis, exhibendis donativis, largitionibus impendendis, praemiis persolvendis, divisionibus faciendis, et exercendis viscerationibus quaelibet anni tempora deligi. An fuit Comes Solensium seniorum? Eos militum quoddam [gap: Greek word(s)] fuisse in legionibus Comitatensibus, sub magistro militum per Thracias, insinuat Not. Imp. Or. c. 53. Error a notariis est, quibus ob reduplicationem


page 168, image: s168

s et n, in unius vocabuli ultimis et alterius primis syllabis coaluere duo, et exiit hoc exectum solenniorum; nihil certius. Pancirolus a Solis Ciliciae urbe sic dictos arbitratur; ego vero tempore Notitiae Solos ne nomine quidem amplius fuisse; quippe in desertam Cn. Pompejus M. piratarum reliquias imposuit, et Pompejopolin adpellari voluit, Str. l. 14. cognito, a Solua splendida Romanorum in Norico colonia, cujus Plinius et saxa vetusta, et ipsa Notitia Imp. Occid. sub Duce Valeriae et Pannoniae meminęre, eos derivem. Erant Pannoniae, Daciae, Valeriae, Noricum aestimatissimae provinciae, quae viros fortissimos, strenuissimos milites, etiam Imperatores dederant; ex iis cuneus Equitum Solensium unus sub Duce Scythiae; alter sub Duce Moesiae secundae militabat, teste Not. J. Or. c. 151, 152. Verum hoc nihil ad Mercurium. Is enim non officio Comitis alicujus honoratus egit; Sed quia etiam somnia, si qui habuissent et narrassent, inter familiares deferret ad Imp. ad suspiciones mollem crudelemqueue, eaque venenatis artibus et calumniis colorando in pejus, exitium crearet innocentibus, hac adpellatione et vulgari dicterio notatus fuit, eandemque lectionem Ammiano restituit H. Valesius. Sane propter visa nocturna aliquando habita Parnasius ex-Praef. Aegypti capitis reus factus et in exilium pulsus est ab eodem Constantio, Amm. l. 19. Quin quia Mercurius somno praeesse credebatur et somnia immittere; unde inter [gap: Greek word(s)] referebatur; huic Mercurio somniorum Comitis vocabulum impositum a facetis hoc quoque respectu fuisse probabile est: non dissimili admodum rationo illi, qua reges ribaldorum in aulis regum Galliae, et mendicorum reges i. e. correctores, directoresve, in municipiis Germaniae usu vulgari adpellari novimus. Scitissimum est epigramma, quod URSO Pilicrepo p. DCXXXVII. apud Grut. posuęre, dignumque visum VVelsero, ut in Vindel. produceretur; sed nemo cogitavit dum ut plane intelligeremus facere; haeret enim menda versu penultimo, qua elota et quis et quando fuerit, sciemus. A TER CONSVLE VRSO victum se dicit, non VERO. Fuit scil. [gap: Greek word(s)] ille seria, ille deliciae C. Julii Servilii Vrsi Serviani, Ao. U. 886. COS. III. cum VIBIO VARO; estque ejus epicedion ad Dominum scriptum a Papinio l. 2. Silv. 6. qui vocat Piletum Vrsum. Patronus in lapide d. versu 12. adpellatur


page 169, image: s169

VRSVS SENEX: quippe nonagenarius tanquam imperii adfectator paulo ante obitum Adriani Imp. mori coactus est cum fusco, nepote annorum XVIII: Spart. Hic ipse est quem Svidas in [gap: Greek word(s)] consulem Servilium vocat, dicitque fuisse in ista senectute [gap: Greek word(s)] . De sententia hujus VRSI Domitianus Domitiam Conjugem suspectam de consuetudine cum Paride histrione repudiavit; Dion: Trajano fuit carissimus, dignus pronunciatus cui imperium committeretur ab eo; Dion; consulatum ab eo accepit bis; suisque precibus Plinio jus trium liberorum ab Imp. impetravit, Plin. l. 10. ep. 2. Unde eum juris civilis scientia valuisse constat, et a Pomponio cum extremis in indice JCtorum nominari debuisse. Adrianum etiam cognatione adtigit: hujus enim sororem Paulinam habuit uxorem, Spart. extatque; Adriani ad Servianum COS. epistola apud Vopiscum Saturnino de moribus Aegyptiorum; haec Viri vita, quem Dion semper Severianum vocat, ejusdemque meminit l. 8. ff. si servitus vindicetur. Honores quos gesserit praeter consulatum nescimus; Cas. ad Spart. curiosi seu stationarii munus in Germania superiore tum cum a Nerva adoptaretur Trajanus e verbis Spart. colligit et cursui publico, praefuisse, in quo Viri summi incogitantiam admiror. Virumne Senatorium quem in consiliariis habuisset Domitianus et fortasse Nerva quoque: quem Imp. causis capitalibus judicem dederat, Plin. l. 7. ep. 6. aetate adfecta, quinquagenarium, curiosi munus quod abjectum erat, ne dicam servile, obiisse? Deinde cursui publico non praeerant curiosi, sed erant in officio Praesidis, qui per diplomata copiam rei vehiculariae faciebat bene merentibus, et in publicis tantum necessitatibus. Immo posterioribus seculis jus concedendi evectiones denegabatur rectoribus Provinciarum, Vicariis et Consularibus, eratque Imp. Juliano solius Praef. Praet. L. 5. 12. et 22. C. Th. de cursu publ. et cum quandoque Pr. V. aut COSS. evectiones dedisse legimus, id autoritate non sua, sed Principis fecisse intelligendi sunt. Verosimilius igitur est Servianum Praesidem tum, vel legatum legionum in sup. Germania tendentium fuisse, eique adfinem Adrianum a Nerva adjunctum, ut adjutorem, adsessorem, comitem, sive quemcunque officii socium; quo stante intelligimus, quomodo Servianus Adrianum ut


page 170, image: s170

Trajano nuncium mortis Nervae Imp. perferret properantem detinere et fracto vehiculo remorari tantillum potuerit, ut suus beneficiarius prior ad Trajanum venire posset. Cretam et Cyrenen gubernasse eundem Servianum ProCos. videor e Papinio l. d. eruisse; Cum enim dicit Servianum, si fidem et messes negasset Cretaque Cyreneque facilius laturum fuisse et moderatius, quam obitum Vrsi sui, non tantum praedia et clientelas ibi habuisse indicat, sed et vice magistratus, cui fides et subjectio debetur, eas tenuisse. Sex. Tettium Montanum Coesium Sabinum, cui lapis Sassinas 2. p. CCCCLXXIV. dicatus e Martiale cognoscimus; fuęre enim [gap: Greek word(s)] Domitiano Trajanoque imperantibus; Sed ille Trajano supervixit, utpote ejus consecrati jam flamen, ut est in lapide. Hic l. 7. ep. 96:

Nosti si bene CAE SIV M libelle
montanae decus Vmbriae SABINVM.

Quidam calidior ex inscriptione corrigeret Martialem, et legeret MONTANVM. Sed intepescet, si audierit eundem Mart. l. 9. ep. 59: Sic montana tuos semper colat Vmbria fontes: alloquitur Nympham fontem seu lacum, cui Sabinus idem Sarsinae templum dicarat. Vocat igitur montanam Vmbriam eam ejus partem, quam hodie Flaminiam vocamus, secundum radices Apennini porrectam, in qua Sassina est. Hoc tamen inde discimus cognomina etiam a patriae conditione imponi consvevisse; hic MONTANVS, quia vel montana Vmbria ortus, vel in ea principalis quidam et possessor erat. Fastis Romanis reformandis quod aliquid operae impendis, bene est; si meas, ad Sigonium, Phrygionem, Panvinium, Pighium, Emmium, Helvicum et similes miniatulas videres, diceres, scio, me tibi praelusisse; sunt quae in eo genere notavi [gap: Greek word(s)] . MeursI circa ejusmodi praeposteram diligentiam, tricas et plures in una re alucinationes narrabo TIBI: COSS. Ao. U. 912. Varus et Braduas: hinc l. 6. Att. lect. c. 8. emendat Philostratum in vita Polemonis et [gap: Greek word(s)] mutat in [gap: Greek word(s)] . Non debebat; fuit enim triennio ante consul [gap: Greek word(s)] , ut Chron. Alex. et Mar. Scotus: [gap: Greek word(s)] , Barbatus, ut Euseb. Cassiod. Panvin. ad quem ista Philostrati tam referri possunt, quam ad Varum. 2. Corrigit Cassiod. qui pro Varo adpellet Varum, et secundum COS. eo anno ponat. Recte; fuit enim consul C. Julius Severus II. cum


page 171, image: s171

Sabiniano Ao: U. 907. postquam Britanniis praefuisset, bellum Judaicum confecisset, et Bithyniae fuisset ab Adriano impositus (Panc. ad Not. Imp. Or. c. 127. male Severum, qui post Imperator, cum eo confundit) primum COS. Ao. 893. 3. Quinquennio ante, nim. Ao. U. 907. COSS. fuisse non VERVM, sed Severum et Albinum Caes. COSS. addit, ut emendationem suam stabiliat, et errorem Cassiod. reddat turpiorem. Hercules tuam fidem! quomodo sciens vidensque errat vir magnus, et refert huc COSS. anni 947. annos 40. solidos anticipans? Voluit autem debuitque Severum, de quo modo, et M. Rufinium Sabinianum nominare: quorum COSS. memoria est in lapide Albae Juliae 1. p. XCV: sed in quo fabrili mendo JOVINIANVS est, qui SAVINIANVS: in 3. p. CCCXCIV: et in libello supplice pro loco sepulturae apud Grut. p. 607: Brisson. l. 3. antiq. c. 7. Panc. l. d. c. 96. Guth. ll. de jure manium; Catan. ad Plin. l. 6. ep. 5. 4. male quoque e Chron. Alex. hos COSS. tollit, qui recte constituti sunt, si deleatur nota sexti Consulatus 5. quam autor adposuit, quod haberet Severos qui intra Adriani et PII tempora fuerunt pro uno quodam Verosque et Varos cum Severis commisceret. 5. miratur quî Appio Annio Trebonio Gallo COS. in quibusdam saxis detur collega M. At. Met. Bradua cum in Fastis Flaccus ei jungatur: Iterum quanta dormitatio! Cum Gallo isto COS. fuit Bradua Ao. U. 860: Flaccus cum Gallo Ao. 927. Unde patet cuivis confundi a Meursio Gallum Braduae collegam cum isto Flacci, et Braduam Materni Ao. 937. cum isto Galli, cum utrinque sint diversissimi: neque enim COS. Ao. U. 860. eundem post annos 67. iterum fingere licebat. Fastorum quae ratio sit, ctiam post tot eruditorum curas manifestum est, et dolendum: e lapidibus quam plurima erues, quibus fiant meliores; unum monebo, [gap: Greek word(s)] , et vel ideo notabile; reperturum Te subinde COSS. qui tamen non fuislent, vel descriptorum inertiâ vel temeritate correctorum, quibus solenne est, cum CO. vel COI. obferretur in marmore, confestim consulem inde fingere: tale est in 6. p. MXXIII. de C. SALVIO LIBERALE, et 1. p. MXXIV. de M. ACILIO GLABRIONE, quos consules fecerunt sine auspiciis extra comitia. De Glabrionibus non ignoro fuisse consulares, sed si istum lapidem de Consule exponas, Arria fuerit flaminica consulis, quod intolerandum


page 172, image: s172

est; non enim nisi potestatibus majoribus et consecratis sacerdotia instituebantur. Pisaurensem vero Flaminicam suisse, incertum cujus, similem Abejenae isti de qua 8. p. CCCXXII. pater e studio municipum, a quibus hoc monumento honorata est: PITINATES PISAVRENSES (ita enim exponenda sunt P.P.) PVBLICE. De Salvio Liberale nunquam Consulem fuisse facilius mihi credetur. Fuit Salvius Liberalis Ille ipse causidicus notus imperante Vespasiano, Svet. c. 13. itemque Domitiano et Trajano, adversarius Plinio in causa Marii Prisci ProC. Africae a Provincialibus repetundarum accusati: Plin. l. 2. ep. 11. et l. 3. ep. 9. Uxor ejus Vitellia Rufilla, filius ab utroque scil. parente denominatus C. SALVIVS VITELLIANVS. Intelligis nunc in utroque lapide fuisse COI. id est CONIVGI: N enim frequenter in hac voce exterere solent marmorarii, ut notarunt in Indice c. 19.

Contra ut scil. Consulem non invenias, ubi tamen erat, evenit in I. p. CCCCXCIII. In ea si versum sextum suppleas voce COS. et videtur aliter suppleri non posse, requirunt etiam ut fuerit Consul reliquae dignitates; et lapidem plene intelliges, et initium ejus, quod detritum est, recte constitues: Q. NONIO. M. F. CL. PRISCO: qui triginta fere annos post expeditionem Judaicam COS. Ao. U. 901. nisi forte aliter judicas tu, et fortasse PORCIVM Priscum aliquem voles: quanquam quis uno TE reverentior conjecturarum mearum, quis benignior aestimator? CLAVDIVS, quem Panc. l. 3. thes. c. 31. substituit, non est admittendus. Quod ad Nonium Priscum COS. retuli lapidem Romanum, paulo, puto, felicius, divinavi, quam Catanaeus cum de Atilio Crescente familiari Plinio Nepoti interpretatur Inscr. Mediolan. 7. p. MXLIX. quae manifesto Christiani alicujus est Theodosiis coaetanei; iste vero Plinii Neronianus vel Claudianus aliquis gentilis. Succurrit quod praeterieram, et quidem sero; sed, quanquam praepostere, reddetur; Ammiani descriptores tibi detuli, quod voces duas contraxissent, ejectis literis syllabisque redeuntibus; idem commiserunt in istis; Dicit Ammianus l. 28. Quidam detestantes ut venena doctrinas Juvenalem et Marium Maximum curatiore studio legunt; De Juvenale Poeta intelligit commentator Lindenbroga; sed cur Poetam et quidem alius temporis cum historico recentiore componat historicus nulla ratio est; scripserat Juvencum;


page 173, image: s173

vel Juven. Martialem; qui Mario Maximo coaetaneus scriptor vitae Alex. Severi Imperatoris, Lampr. et Vopisc. in Prob. Hoc autem ipsi nomen fuisse didici e Sidonio l. 9. Ep. 14. cum reliqui Gargilium Martialem adpellent. Volebam praeterea aliquid de Tib. Cleupha in lapide Augustano apud V Vels. f. 125. et 217. et apud Grut. 10. p. DCXLIX. sed longae ambages et inextricabilis error fere V Velseri est, qui Judaeum hominem fuisse e nomine colligit. Ego malim fuisse TIBerium CLaudium EVPHASium vel EVPHRA Sium. PHASIS inter cognomina virilia apud Mart. l. V. epigr. 8 inter muliebria Inscr. 1. p. DCCCCXLVII. a quo [gap: Greek word(s)] Phasius et Euphasius. Audacior aliquis legeret EPAPRAS, EPAPHRAS: quod cognomen est usitatissimum 2. p. MCXI: 5. p. DCCCLIII. 3. p. DCCCIX. 2. p. DCCCXLIV. et omisso H, S. PROPERTIVS EPAPRA: id est, Epaphroditus. E Symmachi Epp. aliquot Evfrasius, cujus operâ in electione emendorum ex Hispanicis gregibus curulium equorum usus fuit, et e l. 10. Ep. 29. Emphasius V. C. notus est. Utrum horum probes, verosimilius dixeris, quam V Velserus; omnino, Judaeum hominem in colonia Romanorum fuisse dignitate Seviri Augustalis, absurdum est, ut demonstravi in Comm. pluribus. Fallitur etiam de Davir Asburg apud Benjaminum Tudelensem; hic enim ubi egit de civitatibus Germaniae, in quibus Judaei degerent, [gap: Greek word(s)] Wirzburk scripserat; Ben. Arias Montanus, quem secutus est V Velserus, et recentior interpres Benjaminis L, Empereur, literam daleth [gap: Greek word(s)] pro vav [gap: Greek word(s)] , simili aliqua, legerant. Duplici autem [gap: Greek word(s)] exprimunt Judaei VV vel W vel W Germanorum, scribuntque hodieque [gap: Greek word(s)] Worms/ quam nostri Wurmiz, anon. autor rhythmi de S. Annove c. 31. ipsorum vero majores [gap: Greek word(s)] Germizzam. Varias meas an seposuisti? [gap: Greek word(s)] , neid facias! Expectavi. hactenus ut cumulus retractationum (ecquid enim pudeat, si quid interea didicerim exactius dici posse?) indicio tuo fieret auctior: procedenteae in II. posterioribus peculiari capite; ecquando vero inquis? quam primum idoneum typographum fuero nactus: caetera enim jam confecta sunt; nanciscar autem cum consident hae turbae in patria nostra; quod Erfurtô deditâ futurum speramus; Id vero sinat DEUS! Tibi autem nunc tandem, mi carissime RVPERTE,



page 174, image: s174

[gap: Greek word(s)] .

Scr. Altenburgo VII. Id. Nov. festas apud me et venerabiles propter HOFMANNVM nostrum; Z [gap: Greek word(s)] OITO! Ao. M DC XLI.

Apud Phot. c. 190. in l. 4. [gap: Greek word(s)] . Ptolemaei Hephaestionis f. Helenam Musaei Athen. filiam priorem Homero scripsisse belli Troj. historiam: ab hac Homerum accepisse argumentum [gap: Greek word(s)] possedisse, quid est? De Atrei agno, qui fuerit phiala aurea cum anaglypho agni, scio; novi etiam proverbiale, [gap: Greek word(s)] ; sed hîc me non expedio.

Fuengirolae Hispaniae Baeticae, quae olim Svel, quatuor leucis Malaca distans versus occidentem:

NEPTVNO. AVG SACRVM. L. IVNIVS. PVTEOLANVS. VI. VIR. AVGVSTALIS IN. MVNICIPIO. SVELITANO D.D. PRIMVS. ET PERPETVVS. OMNIBVS. HONORIBVS. QVOS LIBERTINI. GERERE. POTVERVNT. HONORATVS. EPVLO. DATO. D. S. P. DD.

Bernh. Aldrete D. Canonigo en la Santa Iglesia de Cordoval. 1. del origen de la lengva Castellana c. 2.

NEPTVNI apud Romanos symbolum mare sive aquarum collectio est. Aquarum usus in lavando abluendoque maximus, inde nomen Neptuno [gap: Greek word(s)] ; cujus etymi inventor [gap: Greek word(s)] Scal. in II. de caus. plant. M. Tullius eum a nando sic dictum esse tradit 2. de nat. Deor. Graecam similiter originem insinuare velle putatur, nimirum quod sit [gap: Greek word(s)] , e quo inserta Pexierit; Est autem [gap: Greek word(s)] idem quod [gap: Greek word(s)] . Sane a Latino No vel Nato non nisi multa fictione et ambagibus deduxeris. Fortassis ab Aegyptiacae, veteris lingvae vocabulo, N [gap: Greek word(s)] , quo [gap: Greek word(s)] , terrae extrema et confinia et


page 175, image: s175

attingentia mare adpellarunt, teste Plut. de Is. et Osir. derivare non erit ineptum ingratumve eruditis. Omnium commodissime appellaetio Neptuni formetur ex Ebraeo niphtab [gap: Greek word(s)] quod est participium in conjugatione passiva verbi phatah [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] i.e. dilaetari: plane ut verbum [gap: Greek word(s)] eadem conjugatione habet participium [gap: Greek word(s)] nirchab Ef. XXX, 23. eodem significatu, i. e. dilatatus fuit, expansus, spatiosus, et [gap: Greek word(s)] niphrad, a [gap: Greek word(s)] pharad, i. e. separatus, abstractus, divisus. Amplitudo autem latitudo et expansio de mari verissime dicitur, eique propriissime tribuitur, quippe quod totum terrae globum instar Zonae ambit, eumque cir cumquaque undis suis multo ipsa continente majus spatium implentibus complectitur. De Graeca ejus adpellatione [gap: Greek word(s)] multa commenti sunt veteres; quae legas apud Platonem in Cratylo, et Gyraldum Synt. 5. hist. D. Falsa esse ea omnia, licet Viris etiam summis arrideat quod [gap: Greek word(s)] , a potione, quae primum mortalibus aqua fuit, dictum existimarunt, evincam ex Herodoto. Is l. II. c. 50. Aegyptios nomina [gap: Greek word(s)] non agnoscere scribit; et illius quidem appellationem neminem usurpasse [gap: Greek word(s)] , praeter Libyas; cum autem hi a Phaenicibus descendant, ex horum potius, quam Graecorum, qui acceperunt ex Africa nomen barbarum Punicum, lingva de re judicandum et pronunciandum fuerit, et abstinendum ab etymo e Graecâ. Magistratuum in Municipiis, Coloniis, Praefecturis et foederatis civitatibus quidam erant cum imperio, quidam sine juridica potestate; illi ex Urbe mittebantur; hi in ipsis locis creabantur e curialibus, cohortalibus, possessoribus, municipibus et incolis; et adpellabantur nomine ORDINIS, cum epitheto SANCTISSIMI, SPLENDIDISSIMI, NOBILISSIMI, AMPLISSIMI, pro dignitatis et amplitudinis civitatum ratione. Graecis [gap: Greek word(s)] . Horum partem maximam faciebat Bule, (ita adpellat Plinius l. X. epp.) vel Senatus, cujus erat civitatis tranquillitati et commodis studere, negotia publica municipii curare, et moderari Remp. judicare et cognoscere causas praesertim leviores Coras. l. 3. misc. c. 6. sine tamen jurisdictione et exequendi potestate, L. Et quae. D. ad municipalem et coercitione omni, excepta modica; quam


page 176, image: s176

exercere praesertim in personas viles ipsis licuit, argumento L. Magistratibus D. de jurisd. et judic. Longovall. ad L. Imperium D. eod. non quidem jure magistratus, sed lege et constitutione Principis, vel tanquam communicatam a majore et legitimo magistratu, qui mandet et deleget particulam imperii Praetorii vel Praesidialis, Scip. Gent. l. 3. de Jurisd. c. 21. et 28. p. 445. et seqq. et in ea [gap: Greek word(s)] Consiliarii, quorum consilio tota civitas regitur, Azo in Summa C. de decur. et fil. eorum, et DECVRIONES, [gap: Greek word(s)] , qui patriae erant, quod Romae Senatores, Petit. l. III. Var. c. 6: alias principales etiam dicti l. 189. C. Th. de Decurion. l. 40. de haereticis, Inscr. 2. p. CCCLXIII. et Censuales, l. un. C. eod. de privil. dom. Aug. quod non allegerentur nisi pro certo modo census seu facultatum, praecepto lege municipali: Alc. adl. 139. §. Decuriones. D. de verb. signif. et mer itorum dignitate l. 140. C. Theod. de Decur. vel quod debita tributaque fiscalia colligere ipsis incumberet, et de eorum casu tenerentur, et quidem a Censoribus, Plin. l. X. Ep. de magistr. Prov. et alt. de adjectione Belevtarum: relatis in album ipsorum nominibus; e quo cujus nomen primum legebatur is Princeps sui Ordinis, uti qui inter Senatores a Censoribus, cum censum haberent et lustrum conderent, primus nominabatur Princeps Senatűs; et qui in Equitum sive censu, sive traductione primus citabatur, Princeps juventutis adpellari solebat. De ista Decurionum nomina albo inscribendi consvetudine interpretor Tudertinam no. 6. p. XIX. quae DEFIXA MONVMENTIS ORDINIS DECVRIONVM NOMINA, tanquam publice spectanda legendaque refert. De albo Decurionum est apud Symm. l. X. ep. 51: et tit. D. de albo scribendo, de albo Curiae L. 48. et 142. C. Th. de Decur. de Senatorio albo Tacit. 4. annal. l. 57. C. Th. eod. l. 3. et 9. C. eod. de albo Judicum Svet. Claud. c. 16. Summates corporis hujus seu Curiae DUUMVIRI, cum duo collegae administrabant: Principem Coloniae Puteolanae, et Decuriones nominat Val. Max. l. IX. c. 13. QVATVORVIRI, cum quatuor; hinc DECVRIO MVNICIPII Augustae Vindelicorum IIIIVIRALIS in 3. p. CCCCXXVI: qui IVViratum in municipio gessisset; SEVIRI, cum sex: Cum enim eadem horum omnium inter suos esset dignitas munus et onus, nomina saltem iis mutabantur pro diversitate municipiorum; quae etsi Praesidibus


page 177, image: s177

essent obnoxia, antiqui tamen moris, cum libera adhuc essent, plurimum retinuere, ut modo plurium, modo pauciorum curae subesse dignarentur et interdum hoc, interdum illud suis rationibus magis adcommodum esse ducerent: qua ipsa tamen diversitate non efficiebatur, ut municipia et Coloniae administrationis, quae in omnibus annua erat, ratione inter se discreparent. Quemadmodum enim Duoviri vel alternis mensibus vel altera anni parte ad clavum sedebant; Sic Seviri annum ita partiebantur, ut vel singuli duobus mensibus, vel quaternis vicissim mensibus bini jus dicerent: V Vels. l. V. Vind. f. 100. Isti vero semper JVRIDICVNDO nuncupabantur, quod de tota Politia cognoscerent, et rationes apud eos, exclusis Judicibus extraor dinariis, redderentur a Collegiis: Mornac. ad Authent. Sedneque Curialem: l. 4. C. de Episc. et Cleric. quem de eorundem Curialium praerogativis et oneribus praeclare monentem adi Comm. ad L. 17. C. de rescind. vendit. et ad L. un. D. si quis jus dicenti: Pancir. l. de magistr. munic. et Sc. Gentilem l. 2. de jurisd. c. 5. et 6. l. 3. c. 21. Honorificum Ordini Curialium fuit, quod Impp. Leo et Majorianus Eos nervos esse Reip. ac viscer a civitatum, et eorum coetum recte Antiquitatem adpellasse minorem Senatum professi fuerint, Nov. I. DECVRIONVM hac significatione (: alias enim alibi producere animus est) adpellatio Jure Digestorum et Codicum notissima est: SEVIRORVM AVGVSTALIVM, qua magistratus municipales sunt, non item; in monumentis autem veteribus municipiorum in quibusvis Provinciis frequentissimi occurrunt, inferiori, quam Decuriones gradu, sed supra plebem: Vels. l. d. f. 104. modo SEVIRI, modo SEVIRI AVGVSTALES corporati vel corporis Augustalium, modo HONORATI AVGVSTALES, e quibus Duumviri legi solebant, ut didici e 6. p. LVII. nominantur: SEVIR um AVGVSTORVM habemus in lapide Tarrac. 6. p. CCCCXXXII. quos etsi Ordines solerent eligere et honorare titulo AVGVSTALIVM, ut Tudertinus L. CANCRIVM in 6. p. XIX. Mediolanensis VIRIum FAVSTVm in 5. p. CCCCIX: Singiliensis in Hispania L. JVNIum NOTHum in 7. et 8. p. CCCCXXII. non dubitandum tamen est, arbitratu et mandato magistr atuum majorum seu Praesidum ab AVgustis impositorum Provinciis, et ad hos nominationes eorum ad certa munera fieri


page 178, image: s178

oportuisse, l. 2. 10. et 18. C de Decur. et l. 11. D. eodem: et hinc adpellatio Augustalium tanquam Augustorum jussione in Colonia Augusta vel Municipio, quia genere, meritis et patrimonii amplitudine potiores l. 1. C. de potior. nominandis, et l. 7. D. de Decur. Selectorum et confirmatorum l. 1. §. solent. D. quando adpellandum sit, municipallbus magistratibus accrevit. Observavi, ubi Seviri et Seviri Augustales in eadem Rep. diversum corpus constituęre: et ex his illi dicti fuęre SEVIri VRBani, ut in 6. p. CCCLVIII. et 5. p. CCCCLXXI. Mirum videri poterat, quod foeminas etiam inter Augustales, vel in Decurias Augustalium allectas ab Ordine legimus, Tibure CLAVDIAM RVFINam, in 12. p. MLXXXVIII. et Romae AVRELIAm JVST Am ac VALERIAm COMMVNIAm ib. in I. Sed id de honore municipali in quo Reip. quid eis non committitur l. 8. D. de mun. et honor. et ornamentis Augustalium, quibus mactae fuerint istae sine ullo suo sumtu et erogatione (uti aliae Patronatűs, modo Collegii fabrorum in 3. p. DCCLIV. modo Municiprorum et Coloniarum in 2. p. CCCXXXII: 4. p. CCCCXVII. et 6. p. CCCCXLIII. modo libertorum suorum inter quos suam interponant audientiam, l. ult. C. de rec. arb. et Quinquennalitatis in II. P. XXIX.) potius quam de subitis administr atisque in Rep. Curialium vel Augustalium muniis personalibus capere oportet; eademque ratione in 5. p. CCCLXVII. ORDO COMENSIS P. ATILIO SEPTICIANO Grammatico Latino ORNAMENTA DECVRIONALIA decrevit, quod universam substantiam suam ad Remp. pertinere voluisset, qui tamen Decurionatűs munia nunquam, quippe lege a civilibus et lordidis corporalibus excusatus, l. 8. §. 4. D. de vacat. et excusat. mun. l. 18. §. 30. D. de muner. et honor. l. 12. C. de excus. mun. l. 6. et 11. C. de Profess. et med. suscepit velimplevit: et in 1. p. CCCLXXVIII. L. CAECILIVSOPTATVS legato quodam suo Reip. Barcinonensi sacto constituit ut liberti sui, quos honor Sevir atűs in Rep. contigerit, ab omnibus muneribus Seviratűs excusati sint: quemadmodum contra fieri quoque potuit, ut quis Decurio esset, et in sumtibus Reip. causa faciendis versaretur, ad honores autem gradu meritorum non admitteretur, l. Relegatorum §. Item 21. D. de interd. et releg. Joh. Langlaeus l. 13. Semestrium: l. 14. §. 1. D. de mun. et honor: Etsi enim mulieres sint incapaces


page 179, image: s179

munerum publicorum, Covarr. l. IV. Var. resol. c. 17. no. 4. munus tamen patrimoniale subire, ubi constitutae sunt, compelluntur; imo etiam personale, quod sexus patitur, vel honor, iis indici potest: Azo in summa Cod. t. de mu'ieribus in quo loco. Et hanc excusationem cum a muneribus tantum personalibus quis excusatur, non autem ab honoribus, plenam vocant JCti: pleniorem cum etiam ab honoribus praestatur alicui vacatio, non tamen a muneribus patrimonialibus: plenissimam, cum etiam a quibusdam patrimonialibus; et qui a personalibus immunis est ab honore non censetur excusatus e l. cui muneris. 12. D. de mun. et hon. Alc. ad. l. 18. D. de verb. signif. Inter Decuriones et Seviros Augustales, quatenus magistratus sunt, ut in Collegio quovis alio (nam et cuique sui erant Decuriones, Seviri et Quinquennales) nominationis habita fuit ratio ea, ut alii, nimirum qui prius nominati, et in album perscripti erant, dicerentur SENIORES, ut in 7. p. CCCCXVII: 8. p. XLIII: 14. p. MCLXXIX: 11. p. CCCCLX: 5. p. CCCCXLIX: alii JVNIORES et JVVENES ut in 16. p. DCCCLIX: 7. p. CLXV: ut in 7. p. CCCLXXXIV: 12. p. CCCCLXXXVIII: 2. p. CCCC: 1. p. MVII: 8. p. XLIII: et e Senioribus alii Primi Curia, qui muneribus universis expletis ad summum pervenissent gradum l. 188. C. Th. de Decur. CV RI Arum Omnium Functi Honoribus in 6. p. LIX: Principales, l. 52. C. Th. de haereticis: et primarii Curiarum l. 39. C. Th. de Decur. modo quinque numero; qui inde Quinqueprimi; horum meminęre Impp. Leo et Major. Nov. d. et [gap: Greek word(s)] : modo decem, qui Decemprimi, Decemprimi Curiales, l. 54. C. Th. de haeret. [gap: Greek word(s)] ; qui cum tributa fiscalia exigerent suo periculo id facere tenebantur, L. 1. D. de muner. et honor. et l. fin. §. Mixta 26. D. eod. proximi Duum-Viris in Coloniis, ut adparet e tabula Decreti Pisanorum ad Lucium Caesarem spectante. Decempriorum vici in l. 2. C. Vt nemo ad suum patrocin. suscipiat rustic. Decem-Primorum in aliis Collegiis mentio est in lapidibus Romanis 2. p. CCCII: 4. p. LXXXIX: 7. p. CCCXLVIII: qui Patroni quoq; sui corporis vocantur in lap. Lugd. 4. p. CCCCXCIX: l. 2. C. Th. de pistor. et catabol. et Priores, l. 7. C. eod. et Nov. Theod. de suariis, boar. et pec. t. 39: de quo genere alibi agemus. Ill. Velserus l. d. e more plerarumque Germaniae Rerumpubl. hodierno Seniores VI. Viros exponit de iis qui anno suo jam functi essent; quod


page 180, image: s180

ut nec pro vano haberi velim; ita nec pro confesso ponere ausim; stante tamen isto, SEVIRI JVNIORES fuerint qui cum ad Ordinem pertinerent, nondum gessissent magistratum; Ego intelligam eos qui legitimam Seviratűs capacem aetatem nondum attigissent, et extra ordinem contra praescriptum legis, secundum quam quisque muneribus fungi debeat, quacunque ratione vel Principis judicio, vel Praesidis inquisitione, vel Ordinis decreto ob parentum merita vel aliis de causis Seviri creati fuissent, quorum non eandem fuisse dignitatem existimamus, quod neque minores viginti quinque annis facti Decuriones, saepe ex causa, etsi sportulas licite acciperent, inter caeteros tamen suffragium ferre prohiberentur, l. Spurii 6. et l. Non tantum 11. D. de Decur. et l. 8. D. de muner. et honor. Alter igitur praestabat altero, uti inter Decuriones et Quinquennales (:inter hos enim et Primum et Secundum novimus: Quinquennalis PRIMA Lectorii in Gallia in 11. p. XXIX: SECVNDVS DECVRIO MVNICIPii CAERitum in 2. p. XXXVI. observatus est, et de ordine scribendi nomina Decurionum in albo extat Lex D. de albo scrib. talis, ut spectentur dignitates, et scribantur eo ordine, quo quisque eorum maximo honore in municipio functus est, puta qui Duumviratum gesserunt, et inter Duumvirales antiquissimus quisque prior:) ita inter Seviros Augustales. Quare cum L. JVNIVM hoc loco Decreto Decurionum PRIMVm Sevirorum Augustalium in municipio Suelitano legimus, corporis istius, uti vocatur in 2. p. CCXV. primatem, et similem isti Mediolanensi Seviro Virio Fausto, QVem INTER PRIMOS AVGVSTALES a DECVRIONIbus factum fuisle AVGVSTALEM memorat Inscriptio 2. p. CCXV. intelligimus; et insignium erga municipes meritorum quod cum honor Seviratus annalis esset, uti et Decurionatus et reliqua munera seu functiones, Decuriones fortassis IMPERANTE POPVLO, ut in 3. p. CCCCXXXV. eum ipsi, uti Singilienses quoque in eadem Hispania L. JVNIO NOTHO, teste 7. p. CCCCXXVI: PERPETVVM esse voluerint: id quod eandem ob causam Duumviris, ut nunquam magistratu abiisse viderentur, et Quinquennalibus Corporum quorumcumque patronis et magistris (reperi enim illos quidem in 1. p. CLXIIII: hos in unica p. MLXXVII. et in catalogo Ordinis Corpor. lenunc. tabulariorum auxil. Ost. a Julio Jacobonio Venetias


page 181, image: s181

ad Aldum Man. missa: et 10. p. MLXXXIII:) et IMMVNIBVS, ut PERPETUO tales essent, 10. p. CLXXV: 1. p. XIII: 3. p. LXXVIII: concessum fuit. Conditionem hominis, SEVIRI istius AVG. insinuant reliqua, quod OMNIBVS HONORIBVS, QVOS LIBERTINT in isto Municipio vel Colonia Latina, GERERE POTVERVNT fuerit HONORATVS; nimirum non servum fuisse, tali enim honores bene natorum denegabantur, l. un. C. ad L. Viselliam: actus autem Reip. gerere injungebatur: C. noquis liber. nec libertum, quia liberti nullo publico munere praeterquam vili adparitorum varii generis in Rep. fungi permittebantur: Sed ex manumissis procreatum et Libertorum filium, plane ingenuis accensendum, imaginem, etsi non statum ingenuitatis obtinentem: Talem enim natalibus restitutum vel impetrato a Principe jure aureorum annulorum, vel adoptatum ab Equite Rom. honores et dignitates attentare, Decurionatum etiam arripere per Legem Viselliam posse Dioclet. et Maximianus AA. sanciverunt: et Julianus l. 9. C. de dignitat. libertorum filios adipisci clarissimatus dignitatem non prohibuit; cum conditio libertinitatis a muneribus civilibus non excuset, quia libertini ex ipsa manumissione sint ingenui. Et hoc jure usos Libertinos in Hispaniae municipiis aliis patet ex octava p. CCCCXXVI. reperta Antiquariae; in qua ORDO SINGILIENSIS L. JVNIO NOTHO, qui et ipse SEVIR AVGVSTALIS, statuam et honores, quos cuique LIBERTINO plurimos, decrevit, et e fragmento Carthagini novae in fano D. Fulgentii reperto, quod schedae Magnif. Viri Fr. Lindenbrogae liberaliter mecum communicatae exhibent, et cum monumento ibidem spectando, quod JVBAE REGI PATRONO COLONIAE dedicarunt, jungendum est, in quo cives ejus oppidi COLONI ET INCOLae LIBERTINI nominari gaudent. Pariter e Salernitana 8. p. CCCCLXXIII. L. TESTIVS, qui cum esset LIBERTINVS, SEVIR AVG. Idem QVINQVENNALIS fuisse intelligitur. Quod Sevir iste Suelitanus De sua Pecunia De Dicavit hoc, cum superposita fortasse statua, saxum, honores ab Ordine sibi collatos enumerans, EPVLO DATO, more fecit, quo solebant in ejusmodi dedicationibus modo divisiones aut distributiones facere seu sportulas distribuere, ita in 1. p. CCCCXXXVI. non tantum Collegis, sed et aliis magistratibus, interdum


page 182, image: s182

plebi quoque universae, ita ut majorem summam nummorum sestertiorum Decuriones, minorem Augustales, minimam plebs, municipes vel coloni singuli, ut in 1. p. CCLXXX. aliquid etiam magistri vicorum, et vicani acciperent, ut in 1. p. CCCCXXXIV: 4. p. CCCCLXV: 7. p. CCCCXLVI: 2. p. CLXXIX: 6. p. M. denarios binos vel singulos invitatis ex solennibus hujus generis causis in Bithynia datos fuisse didici e Plin. l. X. Ep. de divis. sportul. modo epulum populo, et coenam colonis, ut in 9. p. CCCCLIX: 3. p. LXVIII: epulum municipibus in 7. p. CCCCXLI: civibus et incolis in 6. p. MLXXIII: epulum dividere in 3. p. CI: Decurionibus magnam coenam ob honorem II. Viratűs et alios, dare: [gap: Greek word(s)] , Plut. in Sylla: modo majori munificentia et epulum instruere et viritim pecuniam distribuere ut in 1. p. CCCCXXXIV: 3. p. LXVIII: 1. p. CCCXLVII. qua Decurionibus et liberis eorum PANEM ET VINVM et Sestertios XX. nummos, municipibus sestertios IIII. N. datos dedicatione statuae ab Ord. Fulginatium Patrono suae civitatis facta legimus: 3. p. MX. SEVIR. POPVLO. PRANDIVM. MVNERE. FVNCTVS. DEDIT: 9. p. MCIII. CENAM. SEVIRALEM. DEDIT: Sextâ, p. MLXXIII. quae et ipsa in Hispania extat et nostram luculenter explicat, quia et [gap: Greek word(s)] est, et rem omnem plenius enarrat; nimirum, [gap: Greek word(s)] qui fuit Sex. Quintius Sex. Q. Successini libertus, Fortunatus, ob honorem Seviratűs ex decreto Ordinis solvisse pecuniam (dabant enim qui in Collegium aliquod cooptarentur, [gap: Greek word(s)] vicem, singulis collegis certam quantitatem pecuniolae, Alciat. ad l. 239. D. de verb. sign. vel ejus rei gratia Reip. solvebant aliquantam summam: adi 14. p. CLXXII: de P. Decimio Erote, nisi Heras est, medico clinico, chirurgo, oculario est in lapide Assisiate 7. p. CCCC. quod in Remp. pro Seviratu dederit numos Sestertios bis mille: interdum propter indultos honores opus quoddam publicum vel erigebant, vel reficiebant: ita in 4. p. CL. Seviri Augustales Foro Sempronii XIII. ob honorem Sexviratűs VIAM LONGam Pedes MCLXV. SVA PECVNIA SILICE STERNENDAM CVRARVNT: interdum munera gladiatoria, Circenses edebantur, ludi fiebant privata impensa, 9. p. CLXXXVIII: 14. p. CLXXII.) tum petenti populo donum de sua pecunia dato epulo civibus et incolis et Circensibus factis, dedicasse SACRVM POLLVCI


page 183, image: s183

monumentum: Confer etiam Cartimae Hispanorum spectatam 8. p. CLXXIV. Si qui vero sine sumtu suo et solennibus erogationibus Decurionatűs vel Seviratus vel Flamonii honoribus ornarentur in municipiis, ex causa, ii gratuiti dicebantur, in 3. p. CCCCXXXII: SEXVIR AVGustalis BRIXiae ET TRIDenti GRA Tuitus: AVGVstaiem Decreto Decurionum GRATVITVM reperi in Mediolanensi 13. p. CLXXII: Sevirum AVgustalem Gratuitum D. D. in Placentino 7. p. CCCCLIV. HONOREM DECVRIONATVS GRATVITVM ab Ordine Decurionum Suessae ob merita Patris Filio in 3. et 4. p. CCCCLXXV. et HONOREM AVGVSTALITATIS GRATVITVM ab Ord. Dec. Capuae decretum in 7. p. CCCLIV. De gente JVNIA inter ortas a Trojanis numerata, M. Brutirogatu scripserat T. Pomponius Atticus, eam a stirpe ad suam aetatem ordine enumer ans, notansque, qui a quo ertus, quos honores, quibusque temporibus cepisset, teste Corn. Nep. Sed hic labor juxta cum annalibus P. R. et Imaginibus doctorum Virorum, quas Amaltheae titulo insignierat, intra breve tempus, quod alii idem argumentum exsequerentur, periit. De eadem consulantur Glandorpius, Pighius, et similes. Familias Hispanicas nomen JVNII amasse, uti Gallicas JVLII observarunt literatores; Hoc adstruere posse videor eô, quod JVNIOS quamplures in lapidibus per Hispanias passim Eborae, 13. p. CVI: 5. et 6. p. DCCCLXXVI. Antiquerae 7. et 8. p. CCCCXXVI: 8. p. MLXX: in Martos, in 10. p. MLXXXVII: 1. p. MXCVI: ad Villam VIzosam, II. p. LXXXVII. Castuli, 13. p. DCCXXXI. Cartimae 8. p. CLXXIV: Tarracone 9. p. CCCCXXVII. infra Terranum in Lusitania 1. p. XVI. repererim, et quidem non novos homines advenasque; sed indigenas et magistratu in Rep. sua functos. Cum a Cn. Pompejo adolescente oppugnaretur Vlla in Hispania, et urbi de Pop. Rom. optime meritae subsidium mitteret Caesar cohortes et equites, praefecit eis hominem ejus provinciae notum L. Junium Paciecum, Com. de bello Hiss. et Q. Junium ex Hispania quendam cum aliis duobus colloquendi causa misit idem Caesar ad Ambiorigem V. de bell. Gall. c. 8. et Pacieci, qui procul dubio erat e Juniis, quem Epastus gentis Hispanae tyrannus interfecerat, filiorum meminit Val. Max. l. V. c. 4. et L. Junius Moderatus Columella scriptor librorum de re rustica, Gadibus natus Hispanus fuit; quae omnia fidem faciunt Junios in Hispania


page 184, image: s184

coluisse frequentes. Junium Gallionem, fratrem L. Annaei Senecae, etsi natum in Hispania, non ausim referre in hunc censum; hoc enim nomen non a parentibus, sed a Junio quodam Gallione vel equite Romano illo ad quem scripsit Ovidius l. IV. de Ponto El. 11. vel ProC. Achaiae tempore Claudii, extra patriam ei demum accessit, cum ab eo adoptaretur; Galliones enim ortu Hispanos fuisse nondum quisquam probavit. Ab eo tempore quo D. Junius Brutus M. Penni filius Gallaecos et Lusitanos usque ad Oceanum domuit, et de iisdem triumphavit Callaicus inde dictus, quod in annum V. 617. referunt Capitolinae tabulae, Juniorum in Hispania nomen auditum et familias succrevisse paulatim usque ad istos Caesarianos verosimile est, et non minus istud, eosdem in Hispania agros et clientelas habuisse, et a populis quos primum Romanae rei adjecerant, favore nominis et memoriae beneficiorum patronos cooptari coepisse, quod Syracusani fecerant Marcellis, Bononienses Antoniis, Istri Liciniis Crassis, Puteolani Cassiis. Tralliani Valerio Flacco: Transpadani C. Cassio, Cic. l. 12. ep. 5. et M. Bruto. Apud majores nostros, inquit Cicero 1. de offic. tantopere justitia culta est, ut ii qui civitates aut nationes bello devictas in fidem recepissent, earum patroni essent more majorum. Patronorum autem nomina in ore et oculis clientibus, ut ea in suis lubenter frequentarent. Cognomen PVTEOLANI praeter Junium istum tulere P. AElius, in 5. Puteol. p. DCLXV: Vettius in Benev. 13. p. DCCCXCII: M. Vlpius in 14. Rom. p. DLXIII. Salvia POTIOLANA in Lavellanô.

EPISTOLA XXXII. THOM. REINESIUS CHRISTOPH-ADAMO RUPERTO S.

CL. RVPERTE. De silentio tuo quid ominer? Ita diuturnum est; responderam enim ad tuas, itemque CL. HOFMANNI ultimas scriptas Id. Sextil. et curaveram ex Idibus Nov. ad Fleischmannum Noribergam, praenumerato etiam comistro; cui propterea m. Decembri traditas fuisse spero; [gap: Greek word(s)] autem Vestras etiamnum expecto; an [gap: Greek word(s)] ; hac vero me solicitudine libera fis, nuncio isthoc et vel verbulo recrea. In meis, quas


page 185, image: s185

dixi, de Servil. Caepionibus ad lapidem Veronensem et Valerium Maximum plura scripseram, quae te non improbaturum esse confido; deprehendique interea de eo Quinto, quem ego CN. F. sub anno U. 653. constitui et a Q. Q. F. distinxi, etiam P. Manucium ad l. 3. de Finibus falli. Certe non est consentaneum, patris, qui pro Senatu contra Equites steterat, filium pro Equitibus contra Senatum stetisse; quare necessaria omnino videatur mea, duorum Quintorum, qui Serviliorum CN. et Q. fratrum filii fuissent et coaetanei, [gap: Greek word(s)] ; qua admissa optime sibi constabunt et Cicero, et Valerius. Schema autem meum ita complebis:

[gap: illustration]

page 186, image: s186

a. Ista Servilia, Catonis soror, fuit etiam in matrimonio D. Junii Silani, Lips. in 3. annal. Tac. c. 76. sub f. Ex eâ nata Silano Junia Tertia vel Tertulla: ibid.

Habes hîc quatuor Qvintos perpetuo cognationis or dine in Serviliis; tertium etsi fuisse caufas ostendat Manut. l. d. eum tamen nusquam nominari dicit; in quo fallitur. Plut. in Cat. min. [gap: Greek word(s)] nominat [gap: Greek word(s)] . Putem eum e Cippiorum, qui et Cispii, gente fuisse; eoque emendari debere editam lectionem; itemque Inscr. 8. p. 769. qua L. CIRPIVS VALENS legitur.

In fragmento anonymi cujusdam juncto libello Frontini de Coloniis par Consulum, Coenius Severus et stola diu a me quaesitum est; repertum tandem Inscr. 4. p. CLXXXII. Sed emendatis nominibus: M. PEDVCAEVS SYLOGA PRISCINVS: T. HOENIVS SEVERVS: qui fuęre a. U. 894. ille est qui adfectae tyrannidis reus sub Antonino Pio morte voluntaria obiit, Priscianus Capitolino; ejus cognomen an Idem cum Sulca, quo Baebios fuisse constat e Livio? [gap: Greek word(s)] apud Plut. d. l. Catonem cineres cremati cadaveris Caepionis fratris sui incerniculo separasse et aurum inde collegisse, nemo alius videtur fuisse, quam Caesar: de hoc enim tradit Svetonius c. 56. duos titulo Anti-Catonum libros scripsisse; in quibus omnia Catonis excussisse et vellicasse virum innocentem verosimile est. Ducunt eo verba Plut. in quibus non tantum gladio eum sed stylo quoque [gap: Greek word(s)] suum ostendisse continetur; quod nec in Munatium Rufum Catonis amicum et comitem in Cyprum, nec in Thraseam Paetum, qui res viri et vitam descripserant, Val. M. l. IV. c. 3: Plut. ib. convenit. Vidistin picturam crucis in medio cornutae, quam quidam excogitavit?

De publicis apud nos quid scribam? [gap: Greek word(s)] . [gap: Greek word(s)] ; De privatis; [gap: Greek word(s)] . Caesariani in hisce regionibus hybernantes magnam attritis rebus nostris cladem attulere, [gap: Greek word(s)] . O insidiosam paeem, et crudelissimum bellum, et foedam servitutem adferentem! Tractui Salano adhuc insident aliquot legiones: ceterae in Silesiam iverunt, progressus Svecorum, si qua, moraturae;


page 187, image: s187

interea nec Erfurtum liberatur ab insidentibus Svecis: quorum excursiones, abituro reliquo exer citu Caesariano, nobis metuendae sunt; et minantur sane extrema omnia. Sed aufer mihi, inquis, istas querelas: et nunc ergo de talibus pax. Cl. Hofmannum peramanter saluto, et significo, WEITZIVM d. 24. April. proximo obiisse Gothae; TIBI vero CL. RVPERTE [gap: Greek word(s)] . Scr. Altenb. 3. Jun. Ao. 1642.

EPISTOLA XXXIII. CASP. HOFMANNUS TH. REINESIO S.

CUm Ladas tuus [gap: Greek word(s)] pervenisset hodie ad nos, quaesivi literas tuas posteriores, sed non inveni. Conjicio igitur in hanc chartam tumultuariam, quaecunque sub manum venient. GALENVM vider at Endterus, et spem fecerat impressionis: veruntamen, si prius rescisceret, quo in statu esset editio Parisiensis. Haesi in dubio per totam hyemem. Tandem venit Francofurto, Compertum habeo, novem GAL. tomos a Morello excusos esse, decimum jam sub prelo gemere. Ne igitur et me et illum perditum eam, abstineo manum. Quid faciam? DEO commendo. Interea publicavit duos hos tractatulos, de quibus expecto judicium tuum. Pactus etiam est mecum de Institutionum lib. VI. qui constituent opus justum, quale Sennerti est. In hoc duo ago. Primo propono breviter nudam veritatem de singulis. Deinde sub examen voco septem Institutionistas, et inter hos SENNERTVM, ut e foro Medico everram omnes quisquilias, discentium industriam remoraturas. Et haec scribo peculiari litera, ut qui nolit saltű super are possit. Quia tamen vel sic quoque possum prolixior videri, feci quasi sceleton Medicinae, imitatione Sennerti quoque. Haec quando sint proditura nescio. Ab eo enim tempore, quo Moeno rediit, non vidi, adeo pertimescit milites, qui apud nos in stativis fuerunt, sed jam abierunt. Absolvi etiam et jam in mundo habeo duo alia opera, quae primo titulum habuerunt [gap: Greek word(s)] : postea, quia Gal. passim, qua pote, defenditur, accessit oculiferium, Apologiae pro Gal. Haec quando proditura sint, et qua fortuna usura, scio uxta cum ignarissimis. Vidistîne


page 188, image: s188

Animadversiones meas in C. Montanum et Erastum, quas Jansonius, me inscio, edidit? Accepit idem secum Francofurto tres tractatus singulares de tribus partibus Hipp. corporis humani, Calido seu Spiritibus, Humoribus et Partibus solidis: verum proximis vernalibus nec comparuit ipsus, nec quidquam misit. Inquis, quid nunc agis? Scio enim otium Tibi molestum esse. Aliquoties minatus est D. Scheferus Medicus Francofurtensis, se emissurum Theophrastum omnibus numeris absolutum. Quid fit? Superioribus autumnalibus significavit mortuum esse, qui opus urserit, adeoque typographum Amstelodamensem, Laurentium, requirere operam meam. Scripsi, mitteret, quae jam affecta haberet, et visurum me, an labori par sim futurus. Nihil quidem ille misit: ego autem orsus sum telam Animadversionum talem, qualem Casaubonus in Athenaeum texuit. Hac in re subsidio mihi sunt variae notae, quas ad oram Codicis Heinsiani, ab annis multis pinxi, et jam in ordinem redigo, expectans subinde auxilia Venetiis, Parisiisqueue. Utor etiam laboribus Scaligerianis: sed oh, quam saepe deserit me splendor nominis hujus? Tu, si quid habes, tramitte mihi, acturo tecum, ut decet, honeste. Haec tecum per bihorium hoc fabulari libuit. Ita loquor: quia post paralysin rediit quidem per DEI gratiam usus dextrae: sed procedit opus lentissime, quod pro singulis lineolis cogar sublevare manum. Alioquin cum Ruperto hypochondriaco, in victu accuratissimo valeo ut senex. Scis enim hanc aetatem non venire solam. Accedunt curae publicae, quas temporum malignitas mir ifice auget. Sedita est; Quidquid erit, super anda omnis fortuna ferenda est. Bene vale, mi Reinesi. Scribo Altorfii XVI. Cal. Quint. anni 1642.

EPISTOLA XXXIV. CL. V. D. THOMAE REINESIO CHRISTOPHORVS ADAMVS RVPERTVS. S.P.

VIVO EQVIDEM, VITAMQVE ALIENA PER OMNIA DVCO.

Hinc accidit, ut alteris Tuis excitarer, qui ad Epistolicas hasce voluptates alioquin libentius diverto, quam in Campaniam Romani, vel in Propontidem Byzantini. Parum certe absum a


page 189, image: s189

scholae trivialis latomiis, qui ut Superioribus satisfaciam, nec solus relinquar in auditorio, phrasibus et sententiis colligendis, denique instituendis exercitils Oratoriis menses saepe integros perdo, svavi interim otio consenescente, qui hoc officium sustinere debebat. Quamvis et aliae fuerunt occupationes, quae subinde per transver sum objectae ab officio respondendi retrahebant; et animadvertes in his ipsis tenorem scriptionis passim interruptum. Valerii locum etiamnum refero inter ea, de quibus AMPLIVS pronunciandum est. Quamvis enim honorem illum, quem Antiquitati habes, et aestimem, et id genus censores pruriginosos, qui nullo discrimine habito, in famam semideorum illorum grassantur, juxta tecum detester; tamen ValerI securitas in colligendis exemplis et alibi manifestissima est, ut tuo tam nobili patrocinio etiam hîc in dignus videri possit. Nimirum quum veteres in una re narranda saepe dissentiant, (quod exemplis pulcherrimis docuisti) Valerius nihil ad Andromacham suam pertinere censet, narrationum delectum habere, et quum Veritas duabus simul favere nequeat, unam tantum amplecti. Non haec, inquam, ipsius cura: et ostendi nuper exemplo P. Claudii Pulchri, quod a narratione de Q. Caepione longe diversum arbitraris. Nam de re ante trecentos annos gestâ, inquis, verum ignoravit; at non tam facile eam, quae ante pauciores contigit. Atenimverc si benignam Historiae Romanae fortunam post belli Gallici calamitatem, si quod Dio l. 53. commemorat, veritatem rerum incommentarios publicos relatam considero; P. Claudii Pulchri memoriae Valerius tam propinquus esse potuit, quam Q. Caepionis; et eadem est utriusque ratio. Neque quod seculi tantum spatio ab aetate Valerii remotum est, (ut remotus est Q. Caepionis casus, a cujus morte ad natalem foetus hujus Valeriani nim. post eversum Sejanum, ut patet e l. IX. c. XI. exe. 4. annos numeramus CXXX.) hac novitate sua tam ab omni suspicione negligentiae eum scriptorem iberare potest, quum nec diligentiores liberet. Ecce Tacitus in historia Felicis et Drusillae multum recentiori peccasse Tibi deprehensus; et fuit nostro seculo Emanuel Metter anus, qui quae cum Friderico III. Palatino in Comitiis Augustanis A. S. 1566. a cta fuerant, ea ad illius nepotem Fridericum IV. Electorem refert, tanquam comitiis Ratisbonensibus


page 190, image: s190

A. 1594. contigissent. Ita namque res habet. Industria et penetr andi cupiditas antiquissimorum temporum secretum aperit, ut tanquam recentia conspicias et mirere: desidi et in curioso etiam proximorum annorum notissima clauduntur. Posthaec asseris, Valerium Maximum l. 4. c. 7. de patre capi non posse, quem supplicio graviori subjectum innuat ipse Antonius, casum ejus gravem miserabilemque et Norbanum clientem suum in hominis consularis calamitate crudelem etc. appellando. Quod me nondum expedit. Nam et in ipsius Ciceronis Sextiana legitur, ubi de exilio suo: Pertuli CRVDELITATEM inimicorum, scelus infidelium, fraudem invidorum. Recte et ad exprimendam calamitatis hujus atrocitatem efficaciter! Exilium enim non modo supplicium vocatur ipsi Valerio d. l. sed et JCtis mors civilis, quo coelum et spiritus domiciliumque civitatis amittitur. Vnde et renati dicebantur, qui ab exilio redierant. Idem Cicero post reditum in Senatu: Quid denique illo die, quem Lentulus mihi fratrique meo, liberisque nostris nat alem constituit. Et Cotta apud Sallustium in fragm. Nam si parricida vestri sum, et bis genitus, hîc deos penates meos, patriamque et summum Imperium vilia habeo. Quamobrem adhuc Valerium d. l. 4. c. 7. de patre interpretor; Quid, quod me urget ipse textus? L. Rheginus si ad debitam PVBLICO MINISTERIO sinceritatem exigatur, posteritatis convitio lacerandus est. Et mox: L. Rhegino RESPVBLICA manum injccit. Iterum dico, Non fuit ea Reip. Romanae feritas, ut ipsi morti destinar entur innocentes liberi, quorum patres adversus hostes P. R. male pugnâssent. Et hic Caepionis filius adolescens ad mortem esset pertractus, nisi beneficio Rhegini exulasset? L. Sylla, qui Hannibalem repraesentavit Populo Romano, satis habuit, excludere paternis opibus liberos, et petendorum honorum jure prohibere: et ob id Scriptorum Romanorum, inprimis Velleji. l. 2. c. 28. calamo confoditur. Immerito; siquidem atrocius ab ipsa republica jam ante in adolescentem Caepionem statutum commendavit Valerius! Lex Quisquis C. ad L. Juliam Majestatis, licet omnium Romanarum severissima, filiis eorum qui in caput Principis conjurant, paternam et maternam hereditatem adimit, vitam concedit; at in Republica liber a ob temeritatem patris filii vita periclitatur, et ipse astujuvandus est, ut exulare possit! Quid huic crudelitati


page 191, image: s191

in Republica Romana perpetratum est simile? Nonnulli saevierunt in hostium liberos tempore belli Marsici, ut fatetur Dionysius; nunquam Respublica. Occisus est Flaccus Junior, sed (quod observavit Alb. Gentil. l. 2. de Legat. c. 9.) cum patre reliquaque seditiosorum fa ctione jam erat in Aventino, et pro lisdem legatione fungebatur. Appianus ait; captum et dato mortis arbitrio necatum: quod primum venienti denunciatum fuisset, ne postea ulla veniret legatio; et contemsisset adolescens istam denunciationem. Et nihilominus sunt, qui crudelitatem Opimii incusant. Occisus est Flaccus, sed in tumultu, sed Opimii voluntate, non populi. Noster nullius culpae socius (quî enim poterat?) ipsius Reipublicae jussu in carcerem conjicitur, et ibidem crudelem de capite suo sententiam expectat? nec quisquam scriptorum miseretur ejus, qui Fulvii junioris, amicorum Gracchi, quique ipsius Servilii parentis calamitatem deplorant? Miseretur autem? quum Valerius contra reperiatur, qui damnet Rhegini misericordiam. Nae, Vir Nobilissime, haec aut Reip. institutis et scriptorum ingeniis fic adversari videntur, ut quin etiam hîc de patre locutus sit Valerius, nullus dubitem. Nec aliter interpretari possumus Ciceronem. Nam cum Orat. pro Corn. Balbo CLARISSIMIS VIRIS accenseat Q. Caepionem, qui Smyrnae exulavit, styli Ciceroniani gnaris apparet ex titulo seniorem ac magistratibus gestis conspicuum indicari. Verba Ciceronis sunt: Quod IN CALAMITATE CLARISSIM IS VIRIS Q. Maximo, C. Laenati, Q. Philippo Nuceriae, [note: de C. Catone vide Cic. in Bruto p. 334.] C. Catoni Tarracone, Q. Caepioni, P. Rutilio Smyrnae vidimus accidisse. Quem locum si diligenter attendimus, velut parallelum congeminare deprehendemus illi e lib. de claris Oratoribus: Q. Caepio, VIR ACER ET FORTIS, cui fortuna belli crimini, invidia populi CALAMIT ATI fuit. Vnde fit consequens, ut in hoc, sic in altero consularem et trlumphalem intelligi. Superest Strabonis locus, in quo nonnillil suspicionis tibi movit illud in narrationibus ambiguae fidei usurpari solitum, [gap: Greek word(s)] . Quum verba diu multumque consider âssem, nullam molestiam animadverti, quae assertioni nostrae inde creari posset. Non n. integram hanc narrationem Strabo amplecti recusat pro suâ, quum dicitur, Tectosages interfuisse Delphicae expeditioni et thesauros


page 192, image: s192

a Caepione Romano duce Tolosae inventos, partem fuisse pecuniarum Delphis ablatarum: quib. illi de suis facultatib. additione facta, eas placandi numinis gratiâ consecraverint: itaque Caepionem, qui contrectâsset eas, vitam in calamitatib. finivisse, tanquam sacrilegum patriâ ejectum, relictis heredib. filiabus, quas Timagenes scribit constupratas turpiter periisse: sed eam tantum partem in dubium vocat, quod nonnulli volunt, in thesauris Tolosanis fuisse reliquias spoliati Apollinis Delphici. Igitur huic soli opponit auctoritatem Posidonii; cetera quae de Caepionis exilio tradita sunt, minime lacessit. Quod si hujus narrationis ipsi suspecta dicemus omnia, de eo quoque dubitâsse statuendum esset, Num Caepio thesauros Tolosanos invenerit et obid inciderit calamitatem. Id vero quum sit inconveniens dicere, videmus quam nihil hîc officiat illud, [gap: Greek word(s)] . Postet et aliis multis ostendi exemplis, saepe plures infinitivos subjici [gap: Greek word(s)] TRADITVR; ad quos tamen istud non ubique parem respectum habet: Sed jam satis exposuisse videor nuperam sententiam meam. Quid si etiam nonnemo in hujus quaestionis nodum uteretur Alexandri ad Gordium compendio, unoque responso tanquam gladio, interrogata simul omnia abscinderet, Valerium de filio non intelligendum, quoniam de Caepione valde dubitari possit, an filium habuerit. Timagenes Graecus scilicet filiarum memoriam ac conditionem retulisset, filiorum insuper habitâ, si qui Caepioni fuisset! Si, ut ex vestra sententiâ loquar, exulâsset etiam! At nemo scriptorum prae masculorum famâ cur at femellarum memoriam, nisi admodum memorabili facto nobilitentur, et venit hîc in mentem, quod de ipsis Romanis, rerum suarum curiosioribus scribit Asconius in Pisonianam: Socrus Pisonis quae fuerit, invenire non potui, videlicet quod auctores rerum non perinde in domib. ac familiis feminarum, nisi illustrium, ac virorum nomina, tradiderunt. Interim si pro Valerio minus laboremus, quid refert? Liceat in eo nonnihil desiderare, qui nec scriptores, quos excerpit, nec se ipsum examinat. Id diversae illae narrationes de P. Claudio Pulchro tam clare arguunt: nec desunt alia negligentiae hujus signa. Lib. 3. cap. 3. Zenonem Eleatem scribit, tormentis adhibitum, ut conjurationis suae populares ederet, proximum quemque ac fidissimum tyranno nominâsse: et rursus alium fuisse Zenonem, qui quum tortus


page 193, image: s193

diret, laxato equuleo, aurem tyranni morsu corripuerit. Duos, ecce, facit Zenonas, immemor de uno Zenone diversa tradi, ut ad Valerii marginem e Cicerone, Diogene Laertio et Suida notat Pighius. Lib. 1. c. 7. auctor est, Astyagem nepotem suum Cyrum e Mandane filia, quod Asiae dominatum fatis ei destinari per somnia cognovisset, exponi jussisse. Sed eum historiam Astyagis, Cyri et Mandanes non aliunde acceperit, nisi ab Herodoto; quanta haec oscitantia! Non n. Astyages jussit in deserto monte exponi, sed in domo Harpagi occidi et quod Harpagus contra mandatum exponendum tradidisset, filium ei epulandum exposuit. Ita Herodotus et ex eo Justin. lib. 1. cap. 4. Causa erroris ex illis non bene cum antecedentibus collatis: Hic itaque (Mithridates) accersitus propere cum venisset, inquit ad eum Ha pagus: Jubet te Astyages hunc capere infantem, quem in desertissimo montium exponas, ut celerrime pereat, et haec ut tibi dicerem, mihi injunxerat. Haecita simulabat Harpagus se accepisse; non acceperat. Sed e recentioribus ad eadem offendisse deprehendo I. Lipsium et Joann. Cluverum. Alter Comm. ad Senecae lib. 3. de Ira cap. 15. auctorem illum notat, quod causam regiae crudelitatis ignorârit, quae fuerit, quod Harpagus jussus Cyrum Mandanes filium exponere in deserto monte per alium id exsecutus alium successum habuit. Atque ita rem narrari Herodoto lib. 1. Alter in Epitoma Histor. p. m. 63. eodem plane modo, Cyrum, inquit, infantulum, si Herodoto fides, avus exponi jusserat. Intolerandum in utroque, Herodotum tam negligentei et legere et citare! Lib. 4. c. 3. valde intricatum est quod narrat, Q. Aelio Tuberoni Cato consulatum gerenti Aetolorum legatos omnis usus vasa argentea, magno pondere et exquisitâ arte fabricatae, obtulisse. Sive hoc exemplum cum Pighio Valerii sospitatore ad A. V. 586. referam, qui concoquere illud possumus, Q. Aelium Tuberonem Catum eundem esse cum illius anni consule, qui nullius Cati progenies fuit, et praeterea integre in Tabula Capitolina nobis descriptus est Q. AILIVS P.F. Q.N. PAITVS? Sive cum Plinio lib. 33. cap. 11. (nam ut alia multa, sic hoc ipsum e Valerio hausit) ad Q. Aelium Tuberonem, generum L. Aemilii Paulli, cujus idem Valerius mentionem facit c. seq. quî hunc consulem fuisse probare possumus? Neque n. tam misera Fastorum


page 194, image: s194

illius aevi conditio est, ut si consul fuisset, id nos hodie lateret. Forsan hunc Paulli generum eundem existimamus cum Q. Aelio Paeto, Cos. A. U. C. 586. et ut illam circa nomina difficultatem tollamus, apud Valerium legimus, Curii et Fabricii Q. Aelium Tuberonem cognomine Paetum? Neutrum possumus. Illud propter verba Plutarchi, quum ait, In donis dandis ob egregiam operam in pugna navatam Aelio Tuberoni genero phialam donâsse quinque pondo. Indicat, Q. Aelium Tuberonem socero suo militâsse adversus Perseum. Et hunc ipsum capto per Cn. Octavium Perseo obviam misit L. Paullus, ut est apud Livium dec. 5. lib. 5. sive lib. 45. c. 7. ubi tamen in altero libro meo corrupte lego, Q. Aemilium Tuberonem. At eo ipso tempore Q. Aelius Paetus Cos. adversus Ligures bellum gerebat in Gallia. Ergo diversi sunt Q. Aelius Paetus Cos. A. U. 586. et Q. Aelius Tubero L. Paulli gener. Hoc propter antiquitatem scripturae, quam etiam Plinius amplexus est et indubiam facit consensus MSStorum. Quid, quod horum cognominum, (Paetorum dico, Catorum, et Tuberonum) ea tum temporis ratio fuit, ut Paetum vel Catum recipientibus omnino excludendus sit Tubero? Tandem cum multum desudavimus, Fastos contulimus, omnia, quae de Aeliis tradita sunt, examinavimus; fatendum erit, sive de quodam Aelio consule haec narratio vera sit, cespitasse Valerium in nomine, ac Paetum quendam vel Catum confudisse cum Tuberone; sive de alio non consule, peccâsle rursum, qui consulem appellaverit; nec satis cautum fuisse Plinium in acceptanda Valerii narratione. Quamobrem ut ex istis patet, Valerium negligentiorem aliquando fuisse in exscribendis historiis vel etiam deligendis auctoribus; ita hanc ipsam de uno Caepione diver sitatem, non valde miror. Concionatores nostri hodie dum textui suo idoneum respondeat exemplum, sive id unanimi consensu traditum, sive controversum sit, parum referre putant. Eodem modo Valerius, dum haec narratio illustret hunc titulum, alia alium, satis habet attulisse, de diversitate securus. Et quid in Valerio tantopere exigimus narrationum conformitatem? quum in Tacito (at quantae curae ac dignitatis scriptore!) plane gemina observârint viri docti. Lib. 1. c. 54. T. Tatium ait, retinendis Sabinorum sacris sodales Titios instituisse. Ad


page 195, image: s195

quem locum Lipsius: pugnat aperto Marte secum Tacitus 2. Hist. 95. ubi vult sodales Titios (itan. scrib. non Tatios, ex lapidib. et libb. dictiq. a praenomine Tatii) institutos non retinendis sacris, sed memoriae Tatii sacrandae. Haec et plura ille. Cetera schematis tui clara sunt; praesertim ubi Q. Servilium Caepionem, inimicum Drusi, Quinti filium esse negas. Nihil jucundius veteris historiae studioso et multis auctorum locis quaerenti lucem, quam Serviliorum, Liviorum, Porciorum, Lucullorum et Brutorum affinitates ita cognoscere posse. Nisi quod in literis ad me scriptis d. 23. Jun. A. S. 1641. ubi quidam ulteriores gradus in Caepionum stirpe connectuntur, Cn. Servilium Caepionem Cos. A. V. 584. filium facis Cn. Ser vilii Caepionis Cos. A. U. 500. qui ob temporis rationem nepos potius videtur et filius Cn. Ser vilii Cn. F. Cn. N. Caepionis consulis Anno U. 550. collega C. Ser vilio C. F. P. N. ut est in Tabb. Capitolinis. A sententia mea stat Livius lib. 41. cap. 21. in A. U. 579. ut ex correctione Sigonii legendus est: Sacerdotes publici eâ pestilentiâ mortui sunt Cn. Servilius Caepio pontifex pater praetoris, et Ti. Sempronius C.F. Longus decem vir Sacrorum, et P. Aelius Paetus augur et Ti. Sempronius Gracchus et C, Mamilius Vitulus curio maximus, et M. Sempronius Tuditanus pontifex. Praetor hujus anni 579. quum non sit alius a Cn. Servilio Caepione post quinquennium creato consule, non potest esse filius Cn. Ser vilii Caepionis Cos. A. U. 500. Vixisse n. tum pater dicendus esset annos post consulatum 79. Quod si ergo placuerit, post Cn. Caepionem Cos. A. V. 500. inseram schemati tuo Cn. Caepionem Cos. A. V. 550. eundemque per novem et triginta annos pontificem (suffectus est n. in locum C. Papirii C. F. Masoris Anno U. 540. Liv. lib. 25. c. 2.) aedilem vero curulem Anno U. 547. Idem l. 28. c. 10. praetorem Anno. U. 548. l. eod. c. 38. Nondum a Ser viliis discedere licet, et cum anno superiori lapidem Veronensem de Q. Caepione Q. F. ex Apiano et Streinnio tibi descripsissem, ecce nunc illum ipsum e Torelli Saraynae lib. 5. de monumentis antiquis Veronensium, qui cum aliis scriptoribus Italicis editus est Francofurti Anno S. 1600:

Apud fanum, inquit, divi Jacobi pignei in domo Sp. D. Dionysii Caepuleji:

C. SERVIL, CAEPIONI. CONCEN. ET. TRIVMPHALI. PATRIAE



page 196, image: s196

LIBER. DECVR. VERONEN. OB. IVD. RESTITVTA. M. S. L. TENATIO P. F. VIRO. BLANDIA. C. M. F.

Quum sit idem cum quinto pag. 468. (nam et Gruterus hunc suum asservatum scribit in aedib. Dionysii Caepollae) de intempestiva sive Onufrii sive Manutii, sive alterius medicina nos certiores facit, et de vestrâ recipiendâ promtiores. Nec n. superior inscriptionis linea medelam tuam abnuere potest, quum et posterior lapicidae ruditatem tam manifeste arguat. Lego: L. TENATIO P. F. VIRIO BLANDIA. C. M. F. Virorum nulla nec Romana, nec Italica gens est, sed Viriorum. Et dubito, annon peccatum etiam sit in [gap: Greek word(s)] BLANDIA? annon legendum, BLANDO A. F.? Totam inscriptionem (ut simul de siglis illis M. S. in lineâ secunda, quod poscis, conjecturam meam promam) sic interpretor: Q. Servilio Caepioni Consuli, Pontifici, Triumphali, Patriae Liberatori, Decuriones Veronenses ob judicia restituta merito vel meritissimo suo, L. Tenatio P. F. Virio Blando A. F. curantib. monumentum fecerunt. Expecto jam sententiam Tuam; et quum ad historiam Ser viliorum ita me deduxeris, simul in hoc doceri cupio. Legitur apud Vellejum Paterculum lib. 2. c. 88. Aequetur praedictae Calpurniae Antistii, Servilia Lepidi uxor, quae, vivo igni devorato, praematuram mortem immortali nominis sui pensavit memoria. Et Lipsius et Vossius e Dionis lib. 44. extremo sciunt, M. Lepidi junioris conjugem fuisse Antoniam Triumviri filiam; sed ut juvent hanc narrationem, duas M. Lepido conjuges tribuunt, alteram Antonii filiam, alteram Ser viliam, quam illâ mortuâ vel spretâ superduxerit. Vossius in super huc trahit illud Aeliani lib. 14. Var. Hist. c. 45. [gap: Greek word(s)] , aclegit [gap: Greek word(s)] , ut Vellejana narratio plus fidei in dipiscatur. Licet a. quae nam fuerit illa Cestilia, in praesentiarum non succurrat, tamen Aeliano lectionem suam relinquo et de Vellejano loco saepius consultandum reor. Neque n. quod illi statuunt, tam facile mentibus illabi potest; quum praeter Porciam, aliam quoque illustrem feminam tam insueto mortis genere absumtam esse tum ceterorum scriptorum constans filentium, tum ipsa fere ratio credere prohibet. Novum genus mortis appellat Valerius l. 4. c. 6. et quis tandem persuadeat, idem elegisse Lepidi conjugem? Porcia, QVIA FERRVM NON DABATVR,


page 197, image: s197

e foco prunas ardentes haustas ori ingessit: et quum Lepidi conjux eodem modo impediretur, ad idem mortis genus confugere necesse habuit? Miram circumstantiarum similitudinem! Sed posito sic omnia concurrisse, Ser viliam etiam Porciae laudibus stimulatam per eandem mortem eandem gloriam affectâsse, cur praeter Vellejum omnes silent? Dio, Valerius. alii? Quasi minus curâssent historiam Lepidi, quam M. Bruti! vel occasio defuisset, ut cum celebraretur Porcia M. Bruti, qui fuit avunculus hujus Lepidi, simul affinis exempli recordarentur! Praeterea Vellejus de Porcia silet, cujus immortale nomen est? et Ser viliae memoriam immortalem dicit, de qua omnes alii scriptores hodie tacent? Credat, qui volet. Mihi haec tota narratio crevisse videtur in hortis supini cujusdam glossatoris, qui cum non distingueret M. Brutum patrem a M. Bruto filio, etiam utriusque matrimonia miscuit et Serviliae, patris conjugi, tribuit, quae debebat Porciae, maritae Bruti junioris. Hinc est [gap: Greek word(s)] SERVILIAE. Sed accessit alter lapsus, et pro avunculo M. Bruto obrepsit nepotis M. Lepidi nomen. Hinc Ser vilia facta Lepidi conjux. Certe qui cognatorum vitam et fortunam in una historia conjunctas oscitanter legit, tam prodigiosae confusionis facile potuit auctor existere. Neque quod de glossatore suspicamur, mir abitur, qui et alia margini Vellejano primum illita, dein ab imperitis in textum recepta cogitarit, praesertim fragmentum illud ex Aemilio Sur al. 1. c. 6. Tabula, quâ Plautios Silvanos exhibes, nullibi me turbavit: et Ti. Plautium Silvanum Aelianum Marci nepotem esse facile concedo: Sed hunc illius avum ex monumento illo pag. 453. cognosci posse, de eo dubitabam. Onufrius primum emendarat: TI. PLAVTIO M. F. M. N. SILVANO: quem secuti sunt Lipsius ad IV. Annal. Taciti et Pighius (eum non ita pridem Francofurto accepi) in A. V. 799. Hunc v. valde miror, noluisse diversitatem lectionis exhibere, qui ad Plautiorum mausoleum cum Carolo Clivio profectus hoc ipsum Aeliani elogium inspexit! Sed postquam ad Apianum et G. Fabricium lib. 3. in Monumentis Antiquitatis (quibus integrius inspectum illo tempore legebatur, TI. PLAVTIO M. F. ANI. SILVANO. AELIANO) Smetii lectionem examinâram, nullam emendandi necessitatem videre potui, quum hae notae, ANI. ut alibi (videndus


page 198, image: s198

auctor Indicum in Opus Gruter. c. 12.) sic hocloco Tribum ANIENSEM significarent. Et ex hac ipsa fuisse Plautios, docet lapis 2. pag. 195: M. PLAVTIVS M. F. ANIEN. LVCANVS: a quo viro (ut id [gap: Greek word(s)] interrogem) an nomen habet pons Lucani, aliis Plautius, qui, ut scribit idem Pigh. in Herc. Prodic. p. 397. viam antiquam Tiburtinam ab utraque Anienis fluminis ripa conjungit? Videtur: et pontem Lucani appello, quem vulgus et cum eo Pighius d. l. Torrent. ad Suet. Claud. c. 26. incommode Lucanum. Ti. Claudium Neronem postea Imp. non ignorabam a Sigonio et Onufrio dcscribi Ti. F. Ap. N. sed alio destituti testimonio, nummos sequebantur, in quorum anticâ conspiciebatur Diana et adscriptum S. C. posticâ Bigae aurigante Victoriâ cum epigraphe: TI. CLAVD. TI. F. AP. N. Vnum exhibet Fulv. Vrsinus in geute Claudia pag. 51. Abrahamus Gorlaeus in thesauro Antiquorum Numismatum undecim. Nec dissimulat Onufrius in A. V. 741. Ti. Claudii Neronis, inquiens, qui postea Caesar Augustus appellatus est, ut puto, extat antiquus argenteus nummus sic inscriptus: TI. CLAVD. TI. F. AP. N. Sed hoc ambiguae interpretationis testimonium fuit, quum Vrsinus de Ti. Claudio Nerone, legato Cn. Pompeji M. Anno U. 689. Pighius in A. V. 504. de patre C. Neronis, qui COS. cum M. Livio Asdrubalem praelio vicit, nummum eum intelligerent. Ibat etiam in diversa Goltzius, quum Tiberium Imperatorem describeret Ti. F. Ti. N. In Pighio tamen prorsus intolerandum fuit, quum nummum, quem Sigonius et Onufrius inspexere, ad alium referret, et postea in describendo Tiberio Imp. Onufrium et Sigonium sequeretur! quo n. documento sciret Tiberium AppI nepotem esse, si nummus inscriptus, TI. CLAVD. TI. F. AP. N. Tiberii Caesaris non est? Nunc vero demum certi sumus, Tiberium Imp. Ap. pii nepotem esse, ex monumento Laziano, quod Sigonium, Onufrium, Goltzium, Pighium fugiebat. In lapide Rhamnusiano peccavi ego, non Pignorius, qui ALBINO scripsi pro BALBINO. In ceterorum emendationibus quis non suspiciat judicium et reconditam eruditionem tuam? et quum eam suspexerit, non simul detestetur, quos in deprimendis laudib. tuis nequitiam suam consumpsisse noverit? Absit haec inverecundia, ut aduler! sed quod ex animi sententia dicam, unica hujusmodi observatio de mille aliorum disputationibus


page 199, image: s199

et magno titulo superbientib. nugis triumphare potest.

Saltem hoc unum amplius explicabis, an lapis 1. pag. 96. in istis, SER. AETOR. cum epigr 2. pag. 8. in quo CARANTILLVS SERV. ACTOR et 5. pag. 44. in quo ARISTIDES MVMMIAE LAENILLAE C. F. SER. ACT. legitur, conferri possit? adeoque et illîc legi, SER. ACTOR? Sic quidem mutaretur una tantum literula. Sed quod officium in dicetur per SER. ACTOR? An Actor servorum, cui servi mancipantur, ut dicitur Actor praediorum, cui praedia? de cujusmodi Actoribus multa Lipsius ad illa e lib. 2. Annalium Taciti: Et quia vetere SCto quaestio in caput domini prohibebatur, callidus et novi juris repertor Tiberius mancipari singulos actori publico jubet. Alias Scribas Praetorios fuisse credo: et praeter illa, quae de Scribis Librariis observas, lego Inscr. 6. p. 42. L. JVNIVS LYCO. SCRIB. LIBRAR. AEDILIVM. CVRVLIVM. L. NAEVIO SVRDINO imputare potes hanc laudem, quam per te recepit e Seneca. Ejus ego memoriam novi ex solis nummis. Etenim ad hunc ipsum refero, qui est ap. Goltzium in Tomo de Caesare Augusto cap. 1. num. 156. et cap. 22. num 59. in quo ab unâ parte CAESAR AVGVSTVS TRIBVNIC. POTESTAT. ab altera: L. SVRDINVS IIIVIR. A. A. A. F. F. S. C. item cap. 22. num. 20. et 22. in quo ab una corona quercea inter duos lauriramos cum inscriptione OB CIVIS SERVATOS. alterâ: L. NEVIVS SVRDINVS IIIVIR A. A. A. F. F. S. C. fabrili errato, pro NAEVIVS. Similes duos exhibet Vrsinus in Gente Fulvia, nisi quod in altero coronae querceae inscriptum est, AVGVSTVS TRIBVNIC. POTEST. et in hujus posticâ correctius legitur L. NAEVIVS SVRDINVS IIIVIR. A. A A. F. F. S. C. Existimavit ibidem Vrsinus, nullam apud scriptores extare Surdini hujus mentionem; sed contrarium ex observatione tua patet. Vidi hujus ipsius nummos ap. Gorlaeum tum in aere sculptos, tum citatos unum et viginti, et apud Adolphum Occonem pag. 78. duos. Ejusdemne praetura in dicatur Inscr. pag. 441:

NAVIVS L. F. SVRDINVS INTER. CIVIS. ET. PEREGRINOS

Eam emendatiorem exhibet autographum Pighii, ut in Corrigendis ibidem monet Gruterus, et praenomine auctiorem F. Ursinus d. l. sed in cognomine sive ab Vrsino sive typographo peccatum est. Verba Vrsini


page 200, image: s200

sunt: In veteri a. inscriptione, quae proximis annis in foro Romano reperta, in capitolium translata fuit, in cujus altera parte equestris statua Curtii ejus expressa est, a quo lacus Curtius dictus fuit, mentio fit L. NAEVII L. F. SPVRINI PRAETORIS INTER CIVIS ET PEREGRINOS. Haec Vrsinus.

Vossius jure vapulat, quod lapidem 6. pag. 488. conjungit cum nummo; et utrumque refert ad unum eundemque. Quod v. suspicaris, fortassis nummum aliter exhibuisse, quam ipsi lectus fuerat, et, ut proposito suo inserviret, pro Q. vel CL. QVARTINO edidisse M. QVARTINVM; suspicioni tuae renunciabis, si Goltzii Thesaurum rei antiquariae inspexeris. Est n. ex eodem a Vossio bonâ fide descriptus. In Viniciis observo, modo Vincios veteres dicere, modo Vinicios. Leve, fateor, sed quod nonnecessarias emendationes convellere potest. Lapis 5. pag. 715. a Castalione correctus est. Qui n. eum in horto Magni ducis Etruriae inspexit, Joannes Georgius Volckamerus Medicinae Licentiatus, sic mihi descripsit: D. M

M. VINCIO CASTO VINCIA CLAPYRA FILIO BENE MERENTI

Refert idem, quadratum esse saxum, cui duae ahenulae insculptae sint, forte cinerib. asservandis; incisum quoque lapidi virum dextram feminae porrigentem, cui subscripta sint ea, quae jam attuli. Ex altero vero latere legi:

M. VINCIVS. VINCIAE

CORINTHVS TYCHE. ET. SIBI. FECIT

Vrsinus Not. ad lib. 4. Hirtii de bello Alexandrino locum illum, qui Coelii Vinciani meminit, et alterum Caelii ad Ciceronem lib. 8. ep. 4. qui M. Coelii Vinciani, corrigit et substituit M. Coelium Vincianum. quid opus? Sic Mincius et Minicius ap. eosdem veteres scriptum observamus, ut in lap. 1. pag. 63. et 6. p. 188. reperitur C. MINICIVS FVNDANVS. at in 6. pag. 1014. gentilis an filius? L. MINCIVS FVNDANVS. Nec de marmorariorum lapsu quicquam suspicor.



page 201, image: s201

De stativis et hibernis legionum tam erudite tamque accurate omnia excutienti quis non applaudat tibi? Miror Casaubonum crederenoluisse, cadem presidia iisdem in locisper annos benemultos fuisse. Quamdiu I egio V. Macedonica hibernavit in Veteribus? Docet Pighius in Hersule Prodic. pag. 29. et 30. et quid de Syriacis legionib. Tacitus 2. Hist. 80: Nihil aeque provinciam, antiq., exercitumque accendit, quam quod assever abat Mucianus, statuisse Vitellium, ut Germanicas legiones in Syriam, ad militiam opulentam quietamque transferret; contra Syriacis legionib. Germanica hiberna coelo ac laboribus dura mut arentur. Quippe et provinciales sueto militum contubernio gaudebant, plerique necessitudinibus et pro pinquitatib. mixti, et militib. vetustate stipendiorum, nota et familiaria castra in modum penatium diligebantur. Et quam diu in Britannia Legio Vicesima Victrix? quae balba Imperatore iterum et T. Vinio COSS. in Britanam transmissa fuit: quae in eadem Julium Agricolam praefectum habuit. Cujus etiam nummus Antonini et Septimii Getae meminit: COL. DIVANA LEG. XX. VICTRIX. Colonia Divana hodie Chester et Westchester, Britannis Caerlegion, Caerleon Vaur, ab hac ipsa legione nomen habet, cujus per multos annos sedes fuit; ut docet Cambden. in Britannia p. 483. Ita quoque cetera, quibus obscuris lucem, condonatis sanitatem Viris quondam clarissimis sed communi Reip. et Imperii et literarum ruinâ simul obtritis novam famam, cumprimis a. Fastis, quorum calamitati vehementer ingemisco, quantam potes dignitatem restituis. gemmae mihi sunt et aurum Indicum. Pighium quum lego, semper experior verum esse, quod olim suspicabar. Baronius etiam mire turbat, ut Goltzium et Onufrium sileam. Sed quid interim reponam tibi? tam pauperis agelli colonus? Nihil jam in arculis, praeter duo SCta aerea, quae procurante supra laudato Ioanne Georgio Volckamero, mecum communicavit Nobilissimus Italiae chirurgus MARCVS AVRELIVS SEVERINVS. Tabula esse dicitur longitudinis unciarum 28. latitudinis 20. quam descriptam Severino in summum munus quondam indulserat amantissimus literarum et literatorum Maecenas Princeps Conchanorum Matthaeus a Capua II. Magnus Regni Neapolitani Admiratus. Vellem mihi eam non tam minuto charactere, et lineis aeri respondentibus! Interim fruemur quo licet modo:



page 202, image: s202

CN. HOSIDIO. GETA. L. VAGELLIO COS X.K. OCTOBR. S.C.

Cum providentia optumi Principis Lectis quoque Vrbis nostrae, et totius Italiae aeternitati prospexerit, quibus ipse non solum praecepto Augustissimo set etiam exemplo suo prodesset, conveniretq. felicitati saeculi instantis pro portione publicorum operum, etiam privatorum custodia, deberentq. abstinere se omnes cruentissimo genere negotiationis ne inimicissimam pace faciem inducere ruinis domum villarumq. placere, si quis negotiandi causa emisset quod aedificium vi diruendo plus acquireret, quam quanti emisset, tum duplam pecuniam, qua mercatus eam rem esset in ararium inferri, utiq. de eo nihilominus ad Senatum referretur: cumque aeque non oportere malo exemplo vendere quam emerint, venditores quoque coercerentur, qui scientes dolo malo intra hanc Senatus volunt atem vendidissent, placere tales venditiones inritas fieri. Caeterum testari Senatum dominio constitui, qui rerum suarum possessores faturi aliquas partes earum mutaverint, dum non negotiationis causa id factum censuere. In Senatu fuerunt CCCLXXXIII. VOLVSIOP. CORNELIO COS. VI. NON. MART. S.C. Quod Q. Volusius P. Cornelius verba fecerunt de postulatione necessaria Alliatoriae Celsiliae, Q.D.E.R.F.P.D.E.R.I.C. Cum S. C. quod factum est Hosidio Geta et L. Vagellio Cons. clarissimis viris ante decem. K. Oct. auctore DIVO CLAVDIO, cautum esset, ne quis domum villamve dirueret, quam sibi acquireret, neve quis negotiandi causa eorum quid emeret venderetve, poenaque in emtorem, qui adversus id S. C. fecisset constituta esset, ita ut et is quidquidemisset duplum ejus quanti emisset in ararium inferre cogeretur, et ejus, qui vendidisset, inritafieret venditio. De ijs autem, qui rerum suarum possessores futuri aliquas partes earum mutassent, dummodo non negotiationis causa mutasset, nihil esse novatum, et necessarij Alliatoriae Celsiliae uxoris atilij Luperci ornatissimi viri exposuissent huic ordini patrem ejus Alliatorium Celsum emisse fundos cum aedificis in regione Muliniensi, qui vocarentur Campi Macri, in quibus loeis mercatus ac is superioribus solitus esset temporibus, jam per aliquod annos desisset haberi, eaq. aedificia longâ vetustate dilaberentur neque refectausu essent futura, quia neque habitaret in ijs quisquam, nec vellet in deserta cruentia commigrare, ne quid fraudi multae paenaeq. esset Celsi illaesiea aedificia, de quibus in hoc ordine actum esset, aut demolita fuissent, aut ea conditione, sive per se, sive cum agris vendidisset, ut emptori


page 203, image: s203

sine fraude sua destruere tollereq. liceret. In futurum autem admonendos caeteros esse, ut abstinerent se a tam foedo genere negotiationis, hoc praecipue saeculo quo excitari, novari et ornari in universa, quibus felicit. is orbis terrarum splenderet, magis conveniret, quam ruinis aedificiorum ullam partem deformem Italiae, et adhuc retinere priorum temporum ita ut diceretur senectute actum censuere in Senatu.

In priori linea pro Lectis Severinus legit Tectis, et observat sirempse legem in ff. subt. de contrah. empt. desumtam ex lib Pauli I Cti 54 ad edict. Sed adhuc plura expedienda sunt. Nomen Celsiliae non placet, et lego, Celsilla. Vt a Rufo Rufilla, a Quadrato Quadratilla, a Druso Drusilla, a Prisco Priscilla, a Maximo Maximilla, sic a Celso patre dicta est Celsilla. Aes ipsum refero adannum V. 799. quo censuram, ute Dione Pighius docet, incepit Claudius. Est autem aedificiorum cura pars Censorij muneris et quum in hâc Censura uno die XX. edicta promulgârit, teste Suetonio in Claud. c. 16. his ipsis nostrum paene subjungit illud, QVOQVE, in primâ lineâ. Praeterea huic sententiae adstipulantur ipsius Tabulae verba, conveniret felicitati saeculi instantis. Instabat Saeculum ab V. C. octavum et haud dubie a calculo Varroniano recedit haec Tabula, ut Capitolina, et illa reperta in Vaticano apud Grut. pag. 300. et aliae. Nonn. concoquo, quod Baronius scribit Tomo secundo Annalium in A. C. 249. sect. 4. Varronianam supputationem annorum Vrbis publicis monumentis esse receptam. Habemus nunc consules hujus anni 799 suffectos ex Kalendis Septembribus; et Cn. Hosidius Geta is est, qui A. V. 794. Leg. Propr. Salabum Maurorum ducem ultra Libyae arenosa persecutus, incantamento copiosam pluviam, laborante siti exercitu, elicuit, ut e Dionis lib. 60. constat, cui fidem demit Baronius in A. C. 176. sect. 7. haec a paganis ficta existimans, ut eluderetur ingens miraculum Legionis Fulminatricis precibus a Deo impetratum sub Antonino, a recentioribus dicto philosopho. Iejune! Constat enim ex compluribus, quam acerrimus ille humani generis hostis, connivente DEO T.O.M. vera miracula (ut Tertulliani phrasi utar) affectarit aemulanter exprimere: et potuit hîc illud, quod legimus libro tertio Regum capite octavo decimo.

Ponderibus Romanis antiquis debuisset adjicere Gruterus paginis CCXI. et CCXXII. quod est apud Lucam Patum Iuris consultum libro quinto de Ponderibus Romanis et Graecis.



page 204, image: s204

[gap: illustration]

Meretur sane, quod alicubi supplet annales magistra tuum; et post trium fere saeculorum silentium reducit memoriam Lucretiorum Tricipitinorum. Vt n. post A.V. 372. a scriptorib. memorantur Lucretij, ita nullus Tricipitinus: et quos Pighius in A.V. 402 et 432. Quaestores militares promit, eos per somnium vidit. Vixit hic autem, quem ex pondere novimus, circa A V. 640. Nam ejus collega D. IVNIVS L.F. SILANVS frater est M. Iunij L. F. Silani, qui paucis annis ante cum CN. CARBONE C.F. aedilis pl. indicatur in nummo argenteo, quem


page 205, image: s205

exhibet Goltz. in Fastis pag. 152. et 154. et explicat Pighius in A.V. 632.

Praeter istud monumentum desidero in Grutero illud apud Ioann. Marianam praef. in lib. 1. de Rege et Regis institut.

TOGOTI L. VIBIVS PRISCVS EX. VOTO.

Mariana ibidem TOXOTI legit, ut sit cognomen Dianae ab arcu et sagittis. Vbi jam in scriptio vetus Graeca, continens dedicationem fundi ab Herode Magno rege factam, et ad. Vrbem Romam in via Appia effossa, quam notis pereruditis illustravit Casaubonus et typis impressam Molleris fratrib. dedicavit Martinus Baremius? Ita spicilegium minime poenitendum reliquit Gruterus et saepius hactenus optavi, ut haec omnia in unum corpus abs Te collecta lucem quamprimum videre possent! Iacobus Philippus Tomasinus promisit nobis monumenta Comensia, Benedicti Iovij Novocomensis Viri doctissimi fato intercepta, in Auctariolo adl. de Donarijs, ubi et Henrici Ernstij, qui Observationum libros edidit, in restituendo quodam lapdie commendat dex teritatem. Idem c. 8. de Ioanne Baptista Donio spem nobis facit fore, ut quamprimum Collectanea Veterum inscriptionum ex illius Musaeo prodeant. Quae cum legerem, impatiens desiderij scripsi ad amacissimum meum IOA. GEORGIUM VOLCKAMERUM Romam, ut adhibitâ V. CI. PETRI SERVII Medici et Philologi Romani operâ, Ioannem Baptistam Donium coram compellaret et si laudatas a Tomasino Inscriptiones nondum praelo subjicere cogitaret, nostris interim usibus ad concinnanda Romanorum stemmata, describendas concederet. Contra omnem ipsi fidem, quamcunque a me exigeret, sancte pollicebar. Laeta primum omnia; et mittit ipse SERVIVS Volckamerum cum literis Româ Florentiam ad Donum. Sed heu infortunium meum! In itinere Volckamerus obviam sit Dono, invisus inviso; et quum neuter alterum agnosceret, pergit Donus Romam, Volckamerus Florentiam. Ibi accipit a patre literas, quae ex Italia revocabant domum, nec dum reditum Doni expectaret ac mihi gratificaretur, Florentiae patiebantur haerere. Ita fortuna ardentissimam meam delusit expectationem. Tamen spem nondum abjeci, et quoniam Cl.


page 206, image: s206

SERVIVS omnem in juvandis conatib. meis promtitudinem obtulit, utar ejusdem Volckameri operâ, quum ad nos redierit, et ut benigniores experiar, redhostimenti loco per eum offeram, quod audio illos magnifacere. Et quidni vehemens desiderium meum esset, quum sint ultra sex mille Servio et Donio collectae quae in Opere Gruteriano non extant, et inter eas complures restitutioni Fastorum inservîentes: Prodiit etiam superiori anno ROMASVBTERRANEA, ingentis et molis et pretij liber, in quo Christianorum antiquitates in cryptis repertae cum in scriptionib. exhibentur; cetera Italico sermone descripta sunt. Quae et alia si quis in unum vel duo volumina redigeret, quam bene de Rep. literaria mereri posset! Fortassis Tomasini librum de, Donarijs et Tabellis Votivis nondum vidisti? nec fastidium erit legere quae Gruterus vel plane non habet, vel aliter descripta.

A.C. MDCXXXVII. d. XIII. Maij cum Patavij reficeretur collapsum apud moniales S. Bartholomaei templum, ubi columnae lateritiae Occidentem versus adjanuam, qua in Coenobium itur, subjecta fundamenti loco stylobatae vivo lapide quadrata, quinque spithamas longa et duas cum semisse alta, aliunde, ut ex inverso situ apparebat, eo olim advecta: in cujus plintho prope strias haec legebantur.

P. MVLVIVS CILO DEDIT

Hoc monumentum paucis admodum visum confestim exigente operis necessitate terrâ fuit obtectum. Progredientib. hîc operis postridie sub alia columna directo apparuit saxum aliud ejusdem magnitudinis cum hac inscriptione:

SEX. POMPEIVS SEX. F DEDIT

Quod pariter occultatum. Haec ex cap. 1.

Est adhuc Patavij apud Contarenos vetus saxum, in quo, MARCVS MVLVIVS COMMODVS. Ex eodem.

Isidi et Osiridi extructam fuisse aedem ostendit exiguum marmer Romae Anno MDCXXXIV. erutum:

PRO. SALVTE. DOMVS. AVGVSTI EX. CORPORE. PAVSANIORVM. ET ARGENTARIORVM. ISIDI. ET


page 207, image: s207

OSIRI. MANSIONEM AEDIFICAVIMVS. Excap. 3.

Marmor elegans apud aedem Vici Civedati in agro Brixiensi:

MERCVRIO. MAXIMO CONSERVATORI ORBIS C. SILIVS FVNDANVS C. FIL. QVIR. XV. VIR SACR. FAC. STATVAM ET. ARAM, CC. V.S.L.M. Ex eod

Inscriptio elegantissima spectatur ad D. Mariam in Ara Coeli Romae:

ISIDI FRVCTIFERAE

[gap: illustration]

POSVIT

Ex cap. 7. Exhiber eandem Gruterus 10. pag. 83. sed hanc suam exactiorem dicit Tomasinus, ex quâ constet, plantas Isidi in votum positas. Vbi et addit huic non absimile esse insigne votum, quod Romae apud V.C. Ioann. Baptistam Casalem in marmore candido spectetur: eujus speciem sibi ab eodem transmissam hanc exhibet:



page 208, image: s208

QVIE JANAE

[gap: illustration]

Putat autem ibid. Tomasinus hanc tabellam non Isidi, (ut quibusdam visum) sed Hygiae appensam, quod Hygiae ope quispiam pedib. forsan laborans sanitatem recepisset, vel saevitiam Annibalis, dum ceteri captivi, teste Val. Max. l. 9. c. 2. pedib. mutilati dimittuntur, evasisset. Literas H.D. nihil aliud signisicare, quam, Hygiae Donum. QVIE antiquis videri usurpatum pro QVIETAE vel QVIESCENTIS; quemadmodum


page 209, image: s209

in monte Sumano agri Vicentini Palaemonis Grammatici monumentum habet QVIES pro QVIESCENS. Etenim quiescenris Ianae vel Quietae Ianae factum Hygiae donum, ac otij valetudinisque recuperatae post varia laborantis taedia Anathema isthoc Hygiae a Jana [note: DcDivaIana videndus Voss. l. 4. Instit. Oratoriar. p. 11] dicatum fuisse. Haec d. c. Tomasinus. Mihi videtur inser. corrupta. Lego n. DIVAE. IANAE. Diva Iana eadem veterib. Latinis quae Diana. Diana eadem, quae Isis; et ut Inser. 10. p. 83. FRVCTIFERAM appellat, ita Diana Orpheo dicitur [gap: Greek word(s)] . Ergo unumutrique anathema dicatum est. Cur autem plantae, per temporis inopiam exputare nunc non licet. Inscr. 2. Oper. Grut. p. 107. duab. lineis auctior legitur apud Tomasin.

............................... FVNDAMENTA. MVROSQVE A. SOLO. FACIVNDO CVRAVER IDEMQVE. PROBAVER. IN TERRAM. FVNDAMENTA ET. PED. ALT. XII. IN. TERRAM AD. IDEM. EXEMPLVMQVE. SVPRA. TERRAM DE. SVA. PECVNIA. LARIB. DANT COSSO. CORNELIO. LENTVLO L. PISONE. AVGVRE. CONSS. VOTO. SOLVTO

Debet autem Tomasinus (ut ibi fatetur) indicio Ioan. Rhodij, apud quem in membranis reperitur Opusculum Aleardi de Pindemonte Veronensis philosophi et medici, quod aliquot supra ducentos ab hinc annos cum Hieornymus de Pindemonte Philosophus pariter et medicus Italice vertisset, coronidis loco inter alia veterum monumenta hoc recensuit. Nec apud Gruter, reperi, quod c. 8. conspici ait Veronae in Sermione insula:

LARIBVS. AVGV STORVM DOMINORVM NOSTRORVM

et Romae ap. Martium Milesium Sararanum, idcm c. 12.

VOTO. SVSCEPTO



page 210, image: s210

BONAE. DEAE

ASTRAPTON. CAESARIS. VILIC

AEDICVLVM. ARAM. SEPTVM. CLVSVM

VETVSTATE. DIRVTA. RESTITVIT

et quod c.14. ex Collectaneis Ioann. Baptistae Donij:

IVNONI. LVCINAI

PRO. FILIA. PARVA. LABORANTE

SVSCEPTO. VOTO

STATILIA. D. D.

et c. 15:

MERCVRIO

L. PVBLICIVS

L. F. BROCCO

PRO. SALVTE

CORNELIAE. MACRINIANAE

VXORI

V. S.

et aliud ibidem:

VI. LVCIDO. PANI

C. QVINTIVS. MVCIANVS

ET. HERODIA. SYNNESIA

VXOR. DVLCISSIMA.

V. S.

Laudat idem c. 20. saxum, quod fit Neapoli in domo Comitis Matalomei litera coacta, afflicta et barbara:

EX. IVSSV. I. O. M. HELIO

POLITIANI. AVR. THEODO

RO. SACERDOTI. FILIO. CVRATOR

TEMPVLI. CEREMEIIEASIVMD

ADAMPLIANTE DONIS TOR

QVEMETVELVM SAC

ET LVCOPHORIDE SVO POSVERVNT

CVRANTE, ACILIO SECVNDO TROD

IVLIVS ................................

VIII. Et c. 23. repertum in fluvio Velino, qui Reatum perluit, sibi missum a Gabriele Naudeo:



page 211, image: s211

NEPTVNO

SACRVM

C. ANNIVS NEPTVNI DIALIS

VOTO SACRAVIT

Lapidem 7. pag 38. Patavij Scardeonis memoriâ sic lectum asserit:

DEO. SANCTO. APOLLINI

PACIFERO. EX VOTO

CORTIS. PR AETORIAE CENTVRIO

DASIELIVS

LIBENS. VOTVM. REDDIDIT

Lap. 8. pag. 1076. supplendus est ex hoc, quem idem c. 24. in Vico Fleri agri Brixiensis ait conspici:

CERERI

MATRI. MAXIMAE

FRVGIFERAE

QVINTIVS

GEMELLVS

V. S. L. M.

Lap. 13. pag. 888. emendantus erit existo, quem in agri Bellunensis vico Sebatione repereri testatur idem c. 33.

ASCLEPIO

P. AELIVS POLLIO

VISV. MONITVS

POSVIT

Deest vero, quem Albae Juliae in Transilvania erutum promitidem d. c. e schedis Donij:

ISIDI. ET. SERAP

SACRVM

EX. VOTO

PRO. FILIOLI. SALVTE

SVSCEPTA

SAVRANA. FECIT

Ejusdem Doni munus laudat d. c. hanc inscriptionem S. Aegidij Oppidi Pasanelli in agro Fulginate repertam:



page 212, image: s212

EX. VOTO. DONVM

POSVIT. C. TETTIVS

FESTVS. PRO. SE

ET. SVIS. L. D. D. D.

Huic Tomasinus et illam subjicit:

XIV. JOVI O. M

TETTIVS BIVV O

PRO. SALVTE

PETRONII. MERVLAE

P. PETRONII. F

V. S

Lap. 15. pag. 83. aliter descriptum ex Fauno producit c. eod.

SECVLO. FELICI. ISIAS. SACERDOS. ISIDI

SALVTARI. CONSECRATIO

Primus etiam vulgat d. c. hoc monumentum, quod Veronae in veteri cippo est apud Comitem Iustum:

L. RENODIVS

Q. F.

PLANTA

FLAMEN. VOVIT

MANISNAVIVS. POSVIT

Idem c. 34. ab Vrsato de Vrsatis Equite titulum locelli marmorei, effossi Patavij, dum religiosis ad S. Stephanum Virginib. Templum ex fundamento strueretur, sese accepisse dicit:

MV PVBLICIVS

FESTVS. D. D

Et mox refert veteris saxi fragmentum non ita dudum ad radices montis Vendae inter Eugane os altissimi repertum:

.... TAVRILL ........

PORCILIANO .........

POT. AVGVR ......

MARITO. SANCTIS ....

AVLA. PLACIDIA. T

VXOR. PIENTISSI ......

ET. SOLEMNITE ..

SVPPLICAVIT

VIX. AN. LII. M. V. D



page 213, image: s213

Sequitur c. 35. saxum vetus traductum in porticum Coenobij S. Felicis prope Vicentiam:

VENERI XIX.

SACRVM

CASSIA. I. L. PSECHAS

Ex Auctariolo ad d. l. de Donarijs excerpo inscriptionem columellae, quam ait in aedicula, pagi Castagnari ditionis Vicetinae aquam sustinere lustralem:

FORTVNAI XX.

SATRIA. Q. F

PROCVLA

V. S. L. M

Et sa xum istud, inter monumenta Comensia:

NEPTVNO. ET

DIS AQVATILIB

PRO SALVT ET

INCOLVMIT SIM

..... QVART SECVNDIN

Et haec sunt, quae a Tomasino publicata A. C. 1639. non injucunda tibi fore sperabam: quibus addo lapides sequentes, Volckamero meo descriptos:

In horto III. Card. Peretti:

D. M.

L. VOLVSI. PRIMA

NI. SCRIB. LIB. Q

III DEC. ET. LICTO

RI III. DEC

VOLVSIA. SALVIA

PATRI. PIENTISSIMO.

Saxum quadratum. Puer canem dextra

tenens, cui suscriptum:

DIIS. MANIBVS

ANTHI

L. IVLIVS. GAMVS. PATER

FILIO. DVLCISSIMO



page 214, image: s214

Duabus statuis inscriptum,

alteri:

DIANAE. SACRVM. IMPERIO

alteri:

[note: a. Reperitur similis ap. Grut. pag. 89. epigr. 9.] VIRIBVS. SACRVM In horto Magni Ducis Hetruriae: Ahenulae saxeae, infra quas femina dextra gladium, sinistra caput Gorgoneum detruncatum tenens:

D.M M.VLPIVS
TERPNVS FECIT.SIBI
ET.VLPIAE.SE CVNDILLAE
LIBERTAE B.M

In Ill. Matthaei Cardinalis Palatio:

TI. MANILIO.FVSCIANO.Q.V.A.VI. [note of the transcriber: in the print: the letters Q.V.A.VI. with overline] M.V [note of the transcriber: in the print: the letter V with overline]

TI. MANILIVS.FELIX.ET.VLPIA.ANTIOCHE

PARENTES.FILIO.DVLCISSIMO.FECERVNT

ET.SIBI.ET.SVIS.ET.LIBERTABVS.POS

TERISQVE.EORVM

In ejusdem horto:

D.M

A. [note of the transcriber: in the print: Greek letter Lambda'/>] CORNELIVS. APRILIS [note of the transcriber: in the print: Greek letter Lambda instead A'/>]

CORNELIAE [note of the transcriber: in the print: Greek letter Lambda instead A'/>]. NYMPHAE [note of the transcriber: in the print: double Greek letter Lambda instead M; Greek letter Lambda instead A'/>]

PATRONAE [note of the transcriber: in the print: Greek letter Lambda instead A'/>]. OPTVMAE [note of the transcriber: in the print: double Greek letter Lambda instead M; Greek letter Lambda instead A'/>]

item:

OSSA

Q. VITELLI. O. A. L

ARETIS

In horto Ill. Burghesij Cardin.

Sub gladiatore, elegantissimo marmore:

[gap: Greek word(s)]

Haec submisit Volckaemerus. Fortasse ab interitu vindicamus homines trium literarum. quid refert? Veteris aevi famam etiam in rubigine et


page 215, image: s215

ultimâ lineâ ante nos suspexerunt eruditissimi quique. De sequentib. rogo judicium tuum. Tacit. in Agr. c. 6. Cn. Julium Agricolam scribit duxisse Domitiam Decidianam splendidis natalib. ortam; idque matrimonium ad majora nitenti decus ac robur fuisse. Vbi Virdungus noster (cujus commentarium si non habes, fac sciam; snut n. mihi complura exemplaria) existimat uxorem Agricolae fuisse filiam Decidij alicujus, adoptatam autem ab aliquo ex gente Domitia, sed non illa veteri. Mihi generis hujus splendor promicare videtur e lap. 2. p. 1103. quamvis flagitiose habito: Nam ex his, quae reliqua sunt, lux Tacito et vicissim lapidi nonnihil medicinae ex Tacito adferri potest. Igitur linea prima lego: DOMITIOT. F. VOL. DECIDIO (cetera natatori Delphico committo) ut sit pater hujus Domitiae Decidianae. Et cum temporib. Claudianis virum illustrem suisse satis ostendat lapis, patet et illud, cur filiam Tacitus dixerit splendidis natalibus ortam. Nec opus ut adoptionem nobis fingamus. Inscr. s. p. 396. eadem est cum 5. pag. 397. sed neutrius scriptura defendi potest. Nec bene Gruter in Corrigendis, P. CORNELIO L. F. L. N. SCIPIONI. Ecquem n. per haec tempora nobis consulem dabit, qui sic describi possit? Rubeus ad veram lectionem ducit, qui exhibet: P. CORNELIO LEN ....... SCIPIONI. Legendum, LENTVLO, expunctis illis sive P. F. sive L. F. Est n. P. Cornelius Cn. F. Lentulus Scipio Cos. suff. A. V. 759. Nec aliter lapidem exhibet Onufrius in A. V. 760.

Duorum vel trium Rusticorum historiam misere acceperunt etiam eruditissimi viri. Eorum ego dignitates ita distinguo. Primus Q JVNIVS RVSTICVS Cos. A. V. 871. sive secundum Varronianum calculum A. V. 872. De hoc capio verba inscr. 3. pag. 131. DED. KIVL. Q IVNIO RVSTICO Q. FLAVIO TERTVLLO COS. Onufrius perperam eam trahit ad A. V. 915. quum hujus anni consulem aliter praenominatum, dicam mox. Verisimilius autem est, de hoc anno accipi debere et Tertullum Hadriano suffectum fuisse; quoniam Spartianus clare testatur, Hadrianum tertium consulatum quatuor tantum mensibus egisse. Alter L. IVNIV RVSTICVS Consul est A. V. 914. (915.) collega C. VETTIO AQVILINO. Nam si, teste Capitolino in Marco hujus anni Consul fuit is, qui Stoicae disciplinae peritissimus habebatur, utique integre describi potest ex lap, 10. pag. 426. L.


page 216, image: s216

IVNIVS RVSTICVS. Hallucinantur a. Onufrius, Goltzius et Petr. Halloix e Soc. Jesu in vita Justini martyris, quib. Q. IVNIVS RVSTICVS describitur. Gravior est etiam hujus postremi lapsus, quod eundem cum Q. Junio Rust co putat, consule A. V. 871. Intercederent n. hoc modo inter primum et secundum consulatum anni 43: cui simile in historia Romana dari nequit. Hic L. Junius Rusticus diversus est a Junio Rustico praefecto Vrbi, qui damnavit B. Justinum. Capitolinus n. quum tam diligenter notat, quantos honores Junio Rustico Philosopho Stoico habuerit Marcus Imp. ita ut etiam osculi ante Praefectos Praetorio dati et iterati consulatus mentionem faciat, cur praeterit Praefecturam Vrbis, si eam Philosophus gessit? Hic non solum reum tenemus dictum Jesuitam, sed etiam Casaubonum, qui, ubi Capitolinus Junij Rustici Stoici ac praeceptoris Marci meminit, hunc esse notat, de quo Divi fratres in rescripto quodam, cujus extat fragmentum l. 1. de Appellationibus: Cum ad Junium Rusticum amicum nostrum praefectum Vrbi provocares. Sed rursus intolerabilior est error Jesuitae, quod in hunc ipsum annum Baronium secutus rejicit S. Justini martyrium. Atque ita (quod omnibus historijs adversatur) uno eodemque anno Junius Rusticus et consul esset et praefectus Vrbi: Nam de Justino scimus, a Praefecto Vrbi damnatum esse. Sed hunc praefectum quomodo appellamus? Q. JVNIVM RVSTICVM, ex ponderib. ap. Grut. p. 221. et 222. Forsan hoc eorum stemma fuit:

L. Junius Maurus. Larum Aug.

Magister, cujus meminit Inscr. 8. p.

1068. in Hispania reperta.

|

|

Junius



page 217, image: s217

/\

Junius Arulenus Rusticus (ita describi debet e Suet. Domit. c. 10. nec bene Pigh. qui Arulenium vocat) notissimus per scripta Taciti, Dionis, aliorum. Junius Mauricus frater Auruleni Rustici, ut patet e Plin. l. 1. ep. 5. et ep. 14. ad ipsum Mauricum.

|

|

Q. Junius Rusticus Cos. A. V. 871. Huic Rhetorem quaesivit Plinius ut auctor ipse lib. 2. epist. 18.

/\

L. Junius Rusticus Philosophus Stoicus et praeceptor Marci, Cos. A. V. 914. Q. Junius Rusticus Praef. Vrbi, quem amicum suum vocant Divi fratres quique duci jussit S. Iustinum.

Certe Junios Rusticos ex Hispania venisse arguit Inscr. 8. pag. 174. IVNIAE D. F. RVSTICAE, Cartamae reperta: et ut Gallicae familiae amabant Julij nomen, sic Hispanicae Junij. quod ex nominib. L. Junij Moderati Columellae et L. Junij Gallionis, fratris Senecae, demonstrari potest. Scribit Scaliger ad elegiam de obitu Maecenatis, Regium enim genus Maecenati fuisse qui nescit, inquit, Horatium non legit. filius n. Menodori fuit, qui Caesari contra Pompejum affuit. Illi vero Menippus pater filius sive ut alij nepos Caecinae Regis Hetruscorum. Haec Scaliger: quae scire velim unde hausta sint. Idem ex Scaligero, ut videtur, descripsit lac. Canquius et Petrus Gualterius Chabotius Comm. in Odam 1. lib. 1. Carm. Horatij. Scio quidem in fragmentis quibusdam, quae Catonis nomine circumferuntur, Cecinam Volturenum, magistrum Quadrigar um et augurum principem, patrem Menippi et avum Menodori, hodie legi; sed nec doctissimorum vir orum censuram ignoro, qui cum alijs inter Annij Viterbiensis partus referunt. Bernardinus Baldus divinatione ad Tabulam Eugubinam, recipit; sed de Scaligero dubito hujusmodi auct oritati fidere voluisse. Et quomodo Menodorus ille, cujus Cato meminit, statui potest Maecenatis pater? quum Maecenas Catone Originum scriptore, tanto tempore posterior sit? In lap. 6. p. 28. non semel peccatum est. LineaVII. lego: RVF. CAEION. CAEI. ALBINI


page 218, image: s218

FILIVS ............ Puto n. filium esse C. Cejonij Rufij Albini Cos. A. V. 1087. Et in decima: GRATIANO IV. ET MER OBAVDE CONSVLIBVS, cum ex alijs, tum ex Inscr. 3. p. 370. Soaemum, Achaemenidis filium, Arsacae nepotem, regem regib. oriundum, creatum Romae senatorem et consulem, postea regem iterum majoris Armeniae fuisse, scribit Photius in Bibliotheca pag. 91. ubi de Iamblicho et ejus scriptis. De Arsace hujus avo intelligo historiam, quam refert e Philostrato pag. 355. Quod si de anno hujus consulatus mihi constaret, integre in Fastis describerem, M. AVRELIVM SOAEMVM. Sic n. moris erat; et quemadmodum Claudius Popejanus homo Alexandrinus a M. Aurelio Antonino Imp. civitate donatus, senator, consul et gener assumtus M. Aurelius Claudius Pompejanus vocatus est, ut observat Onufr. in lib. de Nominib. Rom. pag. 45. ita iste civitatis jure et consulatu honoratus ab eodem. Hoc ipsum, credo, confirmari potest ex Inscr. 10. p. 1091. in qua legitur [gap: Greek word(s)] [gap: Greek word(s)] . quem huius Soaemi Filium vel nepotem reor. Sed annum hujus consulatus valde velim erutum. In lapidib. quibusdam Viae Appiae non possum non fateri suspicionem meam Veteres non sunt, et tamen vetustiorum consulum exhibent paria. V.g. Inscr. 7 p. 1031. legimus D. D K. IAN. Q CLOELIO SICVLO ET T. LARGIO FLAVO COS. Fuerunt hi A. V. 255. et alter, ut nôsti, ab omnib. veterib. descriptus est, T. Lartius Flavus II. Inscr. 5. p. 1032: ID. DECEMB. C. POSTVMIO. COMINIO. ARVINO. AVRVNO ET T. LARGIO FLAVO. Coss. hi sunt A. V. 252. et describi debebant, Postumus Cominius Auruncus et T. Lartius Flavus. Neque illo tempore duob nominib quemquam Romanorum usum inveniemus, Italorum ceterorum hic mos erat; sed Romani suum usque ad tempora Impp. religiosissime servabant. Hîc a. duo sunt, POSTVMIVS ET COMINIVS. De his duob. certi sumus, tam antiquos non esse ut praeferunt, et in ipsa scriptura novitatem deprehendimus. Nam quae circa A. V. 252 et 255 Romanis propria fuerit, ex columna Duiliana et monumento L. Scipionis ad portam Capenam effosso, quod Seldenus Proleg. in Syntagm. de DIs Syris adducit, facile augurari possumus. Similes videntur, Inscr. 4. et 9. pag. 1031. 8. et 14. pag. 1041. Quid statuemus? an restituti sunt et ex libris corruptis (quos imperiti antiquitatum suarum


page 219, image: s219

consuluere, Viae Appiae curatores) haec nominum et cognominum monstra parta? Sane haec eadam fortuna fuisse videtur illorum numismatum, quae in priorib. meis de appellatione PATRISPATRIAE adduxi. Nimirum quum Impp quispiam restitueret nummos Augusti (ut saepe restituti sunt, praesertim a Vespasiano et Trajano) Triumviri A. A. A. F. F. adjecerunt P. P etiam ijs consulatib. quibus Augustus nondum pater patriae appellatus erat. An inferioris aevi homines id genus lapides Viae Appiae praetexere solebant, et familijs suis antiquitatis opinionem ap. viantes et posteros conciliaturi gentis suae nominib. vetustissimos consules adjicere, quos nec ipsi emendare describere poterant? Non insolens insolentibus, MENTIRI, praesertim Romanis, quibus superbiâ inflatis verecundia in scribendo et narrando saepe defuit. Mentiri clarorum imagines, erat aliquis virtutum amor, ait alicubi Plinius. In privatis familiarum commentarijs multa scripta erant, quae facta non sunt, falsi triumphi, plures Consulatus, genera etiam falsa et ad plebem transitiones, cum homines humiliores in alienum ejus dem. nominis infunderentur genus, verba sunt Ciceronis in Bruto, qui et ipse Lucejum historicum rogat, ut sui Consulatus Acta literis mandet ornetque vehementius quam sentiat et in eo leges historiae negligat. Quae urtica si hunc tantum sapientem momordit, multo magis aliorum morbum arguit, et lapides etiam malae fidei suspectos facit. Sicigitur omnino sentio. Varias tuas ne me putes seposuisse, quas majori adfectu prosequor, quam ut ait ille, Atridae uxores suas: sed profecto meipsum non nôssem, siut censor accedere vellem. Nullâ n. secretiore doctrinâ annos meos supergressus hanc unam censuram fero, me nullius operas recensere posse Soleo autem nonnunqam, quodlego, examinare hac unâ fini, ut examiner et vel erudito suffragio confirmer vel candidâ reprehensione notatus meipso cotidie melior fiam. Sic inter arrogantem industriam et ignav am modestiam mediâ viâ incedere me puto, nec cuiquam molestum fore, si sepositâ ambitione (cujus causas procul habeo) liberis et apertis interrogationib. jejunae et indigestae lectioni meae consultum eam. Te inprimis, Vir Amplissime, mihi obtigisse, cui studia mea excitan di sicut maxima facultas ita rara nedicam inaudita cupiditas esset, quidni gaudeam, depraedicem et tantum doctorem


page 220, image: s220

vel in coelum, si possem, sublimem feram? Sed cum animum hunc meum latis perspectum habeas, nihil est ut quae in Varijs tuis non intelligo, porro dissimulem. Lib. 1. Var. c. 21. pagg. 86. 87. 88. recte notari videtur impudentia Gutherij, qui Suetonij fidem ex nummis destruere conabatur. De his ailter disputandum. Quanquam a. Gutherius jam non sit ad manus necscire liceat an ipsum nummum cum inscriptione sua exhibuerit; tamen ex ijs, quos ego vidi, cum animadversione tua collatis dicam sententiam meam. Duum generum sunt nummi, quos unius tu fecisti. Quorundam alterum latus exhibet Carpentum, cui subjuncti duo muli, cum epigraphe: S. P. Q. R. IVLIAE AVGV T alterum solam inscriptionem: TI. CAESAR DIVI AVH. F. AVGVST. P. M. TR. POT. XXIIII. S.C. Eorum numismatum videbis unum apud Goltz. in tomo de Caesare Augusto c.31. num. 8. et 11. Et hujusmodi nummum si vidit Gutherius (ut vidiss suspicor) de eo quaeri non potest, an ad Liviam Augusti conjugem pertinear. Ecquae n. alia temporibus Tiberij JVLIA AVGVSTA nuncupata fuit, nisi haec? quam post mortem Augusti (nisi [gap: Greek word(s)] loquantur, ut Vell. l. 2. c. 71: Plin. l. 7. c. 13. et Fl. Josephus passim) his nominib. honestant scriptores et monumenta omnia? De IVLIA AVGVSTA filia, Tiberij conjuge, intelligi nequit; cui ob impudicitiam relegatae nihil decrevit Senatus. Imo quam Augustus vetuit sepulcro suo inferri: Sueton. in Aug. c, ult. Et quomodo decrevisset sub Tiberio, quum ipse hanc conjugem suam omnis Spei egenam, inopiâ ac tabe longâ perimeret, obscuram fore necem longiquitate exilij ratus, ut scribit Tacit. lib. 1. Annal. c. 53.? Hoc igitur contra Gutherium urgendum est, quomodo exhoc nummo Consecrationem demonstrare velit? Pavo, Luna supra verticem habitus et species numinis cum spicis et papavere in dextra, face in sinistra, effigies item seddntis in templo, praeterea adscripti tituli, CONSECRATIO, AETERNITAS AVGVSTAE, [gap: Greek word(s)] , ea vero sunt quae in nummis Liviae, sed sub Claudio et Nerone cusis, solennem illam [gap: Greek word(s)] arguunt. De carpento solo nego Consecrationis signum esse. Decretum est enim Liviae Carpentum non ut DIVAE, sed tanquam sacerdoti Augusti et supra ceteras matronae venerationem quandam meritae. Tacitus lib. 12. Annal. c. 42. de Agrippina


page 221, image: s221

[note: videndus ibi Lips. et adden dus locus Polybij in Exc. Peires. p. 155. de Aemilia Scipionis Africani majoris conjuge.] Claudij conjuge: Sunm quoque fastigium Agrippina extollere altius, carpento Capitolium ingredi, qui mos sacer dotibus sacris antiqvitus concessus, vener ationem augebat feminae, quam imperatore genitam, sororem ejus quirerum potitus sit, et conjugem et matrem suisse, unicum ad hunc diem exemplum est. Notandum quod ait, vener ationem auxisse feminae, quod non idem est ac si diceret, divinitatem adstruxisse. DEUM enim HONOR, inquit idem Tacitus 15. Annal. 74. NON ANTEHABETVR, h. e. nemo Consecratur vel Divus appellatur, QVAM AGERE INTER HOMINES DESIERIT. Vnde quod Agrippina honorem istum viva usurpavit, manifestum est, Carpentum signum Consecrationis non esse. Similiter Messallinae vivae decretum, ut carpento veheretur, teste Dione l. 60. p. m 781. nec alia ratio in hoc Liviae monumento adferri potest. Vivae etiamnum erat, quum annus Tribunitiae Potestatis, translatae in Tiberium, numeraretur XXIV. Ipsa a. mortem obijt, anno Tribunitiae Potestatis ejusdem XXX. C. Rubellio Gemino C. Fufio Gemino Coss ut est apud Tacitum lib. 5. Annal. c. 1. Rursus extant nummi, DIVVSAVGVSTVSPATER, caput radiatum, ara ante pedes: parte aversâ, S. P. Q. R. DIVAE. IVLIAE AVGVSTIFIL. carpentum, puod duo muli trahunt, ut recte describit Lipsius ad lib 5. Annal. Talem etiam vidit Adolphus Occo, ut cognosces e pag. 84. Hic amnino referendus est ad Consecrationem, quod praefert titulum DIVAE, non quod Carpentum Quanquam quid obstat, quo minus in hoc nummo Consecrationis signum et ipsum statuam? Duplici n. modo Carpentum considerari potest: 1. ut vehiculum sacerdotis vel personae venerabilis 2 ut DEAE ac DIVAE. Et hoc fundamentum habet in verbis Taciti jam allatis, carpentum SACERDOTIBVS et SACRIS h. c. ut explicat Lipsius, DIIS IPSIS ET STATVIS antiquitus concessum. Nec ludos facere videbor, si quis alia hujus generis considera verit. Templum, ara, supplicatio saepe decreta sunt viventibus ac nondum DIVS, ut Iulio Caesari, Augusto, Trajano et liberâ Rep. Proconsulibus. Rursum decreta sunt defunctis et tanquam DIVI. Templumigitur, ara, supplicatio modo Consecrationis Imperatoriae signa sunt, modo non sunt: et templum, ut onsecrationis signum, nunquam decernitur vivis. Hoc est, quod scribit Tacit.


page 222, image: s222

l. 15. Annal. c. 73. Cerialem Anicium consulem designatum pro sententia dixisse, ut templum DIVO NERONI quam maturrime publicâ pecuniâ poneretur, ceteris abominantibus, quod deűm honor non ante Principi haberetur, quam agere inter mortales desijsset. Ita comparatum est cum carpento. Sin; sacerdotij insigne statuatur in hoc quoque. Deinde referendus est hic nummus ad Consecrationem Liviae Augustae, propter alterum latus, in quo DIVVS AVGV, TVSPATER. Hic enim (ut nummi paralleli docent, quos apud Goltzium in Tomo de Caesare Augusto complures invenies) cum nulla alia Iulia conjungi solet, nisi cum Livia sua. Id vero abnuebas credere, INSCRIPTIO ALIPSIO PLENIOR, inquiens, AD IVLIAM AVGVSTI FILIAM EVM REFERT [gap: Greek word(s)] . Intelligis a. per Augusti filiam Tiberij conjugem. Sed non debebat offendere appellatio FILIAE. Ipsa illa Livia testamento adoptata in familiam Iuliam nomenque Augustae: et novo exemplo conjux facta filia mariti, ut jampridem observa vit Lipsius ad 1. Annal. Taciti, ubi et hoc marmor Hispaniense laudat, quod ap. Grut. legis 2. pag. 234:

IVLIAE. AVG DIVI. F. MATRI TI. CAESARIS. AVG. PRIN CIPIS. ET. CONSERVATORIS ET. DRVSI GERMANICI M. CORNELIVS. PROCVLVS PONTIFEX. CAESARVM

Cui addo illud Velleji Paterculi lib. 2. c. 75. Livia, nobilissimi et fortissimi viri Drusi Claudiani filia, genere, probitate, forma, Romanarum eminentissima, quam postea conjugem Augusti vidimus, quam transgressi ad Deos sacerdotem ac filiam. Idcirco bene hunc nummum interpretatus est Lipsius ad l. 5. Annal. de consecratione Liviae Augustae, et confirmat etiam Suetonium non quoad elephantorum currum Circensi pompâ decretum, sed quoad consecrationem et appellationem DIVAE. Nec dubito quin vel Claudij vel Neronis tempore cum alijs, ut supra dixi, cusus fuerit. Lib. 3. Variar. c. 2. pag. 341. mutas scripturam lapidum 2. et 4. pag. 459. et pro NVMIA VARIA legis NVMIA VARA. Estn. inquis, Vibij Vari Cos. A. V. C. 886.


page 223, image: s223

neptis et [gap: Greek word(s)] . Rectissime, siquidem liberae Reip. monumenta essent. Nunc v quum perijsset religiosa illa nominum observatio; sactum est, ut cognomina degenerarent in terminationem nominum. [note: Prodijt. Nam diatribam de nominib. aniqu orum Ro manorum scri psisse sese ait Salmasius, et praefixisse Notis ad Arnobi um, in Emendationib. ad Achill. Tat. l. 1. p. 538.] Vtinam prodiret Salmasianus labor de praenominum, nominum cognominumque varictate et inter se mutatione, promissus ad Capitolini Maximum pag. 269.! Videremus haud dubie magnam talium copiam. Sic quum Antoninus Pius majores haberet Fulvos, ipse dictus est Fulvius. Sed habe tibi similius exemplum. Inser. 5. pag. 926. legis VIBIAM VARIAM. At majores VIBIOS VAROS novimus ex numis C. VIBII VARI, quos percussit temporib. Iulij Caesaris et Triumvirorum. Immo pro retinenda lapidum lectione urgeo Tabulam aeneam 6. p. 443. quae NVMMIAM VARIAM bis nominat, et quum PATRONAM eandem adoptet, diligentissime scribi debuit. Lib. eod. c. 16. HIBERI nomen Fastis eradendum existimas et ejusloco recipiendum TIBERII; ut intelli gatur Tiberius Iulius Iulianus Alexander. Scio, quod Ti Alexander Philonis Iudaei e fratre Alexandro Alabarcha Alexandrino nepos (Ios. l. 20. Ant. Iud. c 3.) patriae religioni nuncium misisset, et omnium opulentissimus esset et sibi et filio, quem hunc Ti. Iulium Iulianum Alexandrum puto, ad magnos honores aditum fecisse. Eum certe illustrem eqvitem Romanum Tacit. 15. Annal. 28. et praefectum Aegypti 1. Hist. 11. 2. Hist. 74. et Suet. in Vespas. c. 6. describunt. Sedenimvero cur Tabula appellaret TIBERIVM? quae in alijs cognomina ponit, GALLICANVM, VETEREM, SERVIANVM? Debuisset certe ALEXANDRVM, ut et sibi et alijs lapidib. omnib. conformis existeret. Quamobrem adhuc retineo lectionem, quam Onufrius exhibuit, nec causam habeo, cur HIBERI cognomen Romanum esse negem. Inscr. 7. pag. 431. reperitur L. LVCCEIVSL. F. HIBERVS et apud Dionem lib. 58. p. m. 726. IBERVS Aegypti praefectus. Sed jam satis eluisse videor silentij culpam, et desisto. NN. venit Noribergam, et festo Petro-Paulino huc; ubi a DOMINIS meis ad prandium vocatus colloquendi occasionem habui. Nostri multis laudibus onerant, venerantur et tantum non humeris suis ferunt. Vellem plura: sed quis interpretari ausit voluntatem


page 224, image: s224

PATRONAE SVAE? De Bertranianâ disputatione quam miror! Discursum, quem indicas, non vidi: effigiem procumbentis ad cornutam crucem videndam dedit amicus quidam. Sed quum de sedili Crucis ex Tertulliano, Iustino et alijs scripserit Georgius Calixtus Appendice ad I. Lipsium de Cruce, puto hujus viri scriptum sublegisse; sed ut adjiceret aliquid de suo, sedile in formam cornu ita, ut videmus, acuminâsse. Te, [gap: Greek word(s)] , inter has immanes sed non insperatas ealamitates DEVS T. O. Max. benigne conservet, ut quae apud bonos fama et existimatio tibi contigit, eâ quam diutissime perfruaris: Mittit hîc Cl. Hofmannus, quae Noribergae imprimi curavit libb. 3. de Locis Affectis et Relationem Historicam. In hac postrema offendes, scio, ad ea, quod Ilienses eosdem existimat cum Pergamenis et quod Olybrium effodisse scribit sepulcrum in agro Patavino, cujus ossa ibi servata esse, dicere debebat. Neutrum ego dixi; alterum etiam de Iliensibus dissuasi. Sed quas rationes ipse adferre contra velit, me quidem latet; nec senio multis quaestionib. molestum esse decet. Scribebam Altorph I a. d. V. Nonas Iulias A. S. M DC c XLII.

P. Scr.

Desperandum est mihi de benevolentia Tua, si, quod est in proverbio, ex clausula omnia aestimanda sunt. Etenim in sine epistolae meae notâram, TIBERII nomen non ferre lapidem apud Grut. pag. 108. tanquam illud HIBERI cognomini substituere voluisses. Sed, quod jam video, inscriptionem juvas trajectione et pro VII HIBERO legis, VIBIO VARO, non TIBERIO. Hanc sententiam tuam ut exosculor; ita negligentiae meae jure irascor. Et dubito, num tam facile ignoscere illi debeam. Simili v. mendo inquinata est inscr. 9. pag. 431.

In ceteris nihil occurrit, quod mutem. Etiam assertionem Suetonij tuam contra Gutherium novâ auctoritate eaque omni exceptione majori sirmo. Sic n. Romanus Sapiens in Apocolocynthosi de Claudio: Cum Divus Claudius Divum Augustum sanguine contingat, nec minus Divam Augustam aviam suam, QVAM IPSEDEAM ESSE IVSSIT, longeque omnes mortales sapientiâ antecellat etc. Haec Seneca, oculatus illorum temporum testis. Ergo nummos omnes, quos de consecratione Liviae habemus, temporib. Claudianis vel etiam sequentibus percussos iterum mihi statuendum est. Quid prohibet, qvuo


page 225, image: s225

minus per occasionem de ejusdem Senecae loco qui paulo praecessit, conjecturam meam promam? quae si fallit (ut in tantâ MSStorum inopiâ necesse est) ouscurissimum tamen ac depravatissimum locum tentâsse favorabile erit. Verba Satyrici sunt: Si mehercules a Saturno petisset hoc beneficium, cujus mensem toto anno celebravit Saturnalia ejus princeps non tulisset. Illum Deum ab Jove, quem quantum quidem in illo fuit damnavit incesti. L. Syllanum n. generum suum occidit. Oro per quodsororem suam, festivissimam omnium puellatum, quam omnes Venerem vocarcnt, maluit Iunonem vocare. Jaculasine acie, quoniam verba sine sensu. Ego mentem suam Senecae redituram opinor, si totum locum ita constituamus: Si mehercules a Saturno petisset hoc beneficium, cujus mensem toto anno celebravit Saturnalitius princeps, non tulisset illum metu Jovis, quem, quantum quidem in ipso fuit, damnavit incesti. L. Silanum n. generum suum occidit propterea, quod Sororem suam festivissimam omnium puellarum, quam omnes Venerem vocarent, maluit Iunonem vocare. Nicolaus Faber unâ liturâ deleverat, Saturnalia ejus princeps. Sed malo sequi Hadrianum Junium, qui sic emendat, ut exhibui. Saturnalitium vocat, vel quod Saturnalibus quintum diem restituisset, vel quod non nisi sanguine placaretur, vel quod comessationib. nimium indulgeret, vel quod civium dominus libertorum esset servus (nemon. ignorat, per Saturnalium festum velut usurariam quandam libertatem se vos habuisse: imo jus ijs datum quodam genere supra ipsos dominos) vel propter haec omnia. Sed et propter ultima dicit potuit, Saturnaliaper totum annum celebrâsse; quum nimirum sine modo et gulae et libertis suis deditus esset. Idem Sen. ep. 18: December est mensis, cum maxime civitas desudat. Ius luxuriae publicae datum est: ingenti apparatu sonant omnia: tanquam quicquam inter Saturnalia intersit et dies rerum agendarum. Adeo nihil interest, ut non videatur mhi errâsse, quidixit, olim mensem Decembrem fuisse, nunc annum. Et hoc praecipuum est, quod satyrico sale defricat Seneca. Sic alibi in hoc ludo: Putares omnes illius esselibertos, adeo illum nemo curabat. Et rursus: Adjudicatur C. Caesari: illum Aeaecus donat. Js Menandro liberto suo tradidit, ut a cognitionib. ei esset, in quo Satyra desinit. Sequitur, non tulisset illum metu Jovis. Nimirum una fideliâ, quod ajunt, dealdare solet duos parietes: et cum Claudio simul fabulas poetarum, ut passim in scriptis suis alibi, sic per hanc Satyram


page 226, image: s226

egregie depectit ac destringit. Vult dicere: Recepisset Saturnus. Sed metus erat, ne Jovem offenderet et pristinas exilij sui calamitates experiretur. Ossensam Iovis facile concitare poterat receptus in coelum Claudius, qui Iovem ipsum tacite insimulârat in cesti Dum. n. Junium Silanum eam ob causam damnat, quod sororem suam Junonem appellâsset, redundabat id judicium simul in Jovem, a cujus historiâ facetias suas acceperat Silanus. In schemate tuo postremo non intelligo, cur Q. Servilium Caepionem, fratrem uterinum Catonis Vticensis, cognomines Brutum: quem nemo scribit e Junijs Brutis adoptione transijsse in gentem Serviliorum. Solus a. Q. SERVILIVS CAEPIO BRVTVS describitur interfector Caesaris, quod adoptatus esset a Q. Servilio Caepione. Cicero Philipp. 10. sub f. Quod C. Pansa cos. verbafecit de literis, quae a Q. Caepione Q. F. Bruto procos. allatae, et in hoc ordine recitatae sunt etc. Suffragantur nummi, Q. CAEPIO BRVTVS PROCOS. Cithara, ramus lauri et culter victimarius: ab aversâ, LEIBERTAS, imago Libertatis. Et alij, Q. CAEPIO BRVTVS PROCOS. Tripus, securis et capedo: ab altera, L. SESTI PROQ. Caput deae velatum. Rursus alij, Q. CAEPIO BRVTVS PROCOS. Tripus, capedo et albogalerus; ab alterâ, L. SESTIPROQ. Pileus Libertatis inter duos pugiones. Sed nec illa capio: adoptatum a patre M. Brutum. Vrsinus voluit, ab avunculo. quam sententiam sibi haustam ait e Plutarchi Catone. Plutarchus aliquoties mihi consultus est; sed nusquam reperi, M. Brutum interfectorem Caesaris adoptatum esse a Q. Caepione Catonis Vticensis fratre. Imo Plutarchus aperte repugnat, quum Caep onis hujus heredes facit Catonem fratrem et filiam, nullâ Bruti mentione factâ. Tu vero intelligere videris Q. Servilium Cn. F. Q. N. Caepionem occisum A. V. 663. et patrem hunc dicis respectu Q. Caepionis fratris Catonis. Haesito rursum; quod [note: M. Brutum natum esse a. U. 674. vel. 675. constat e Vell l. 2. c. 72. ubi scribit, in Philippis perijsse, quum annum aetatis ageret 37-] M. Brutus junior videtur, quam ut ab illo adoptari potuerit Nam quum M. Brutus a multis habitus fuerit filius Caesaris, non potuit natus esse, quum viveret Q Servilius Cn. F. QN. Caepio. Statuendum n. esset, C Iulium Caesarem Serviliae studuisse vix decennem; quum Caesaris nativitas incidat in IV. Eid. Quinctil. a. U. 653. C. Mario VI. et L. Valerio Flacco Coss. Sic igitur de Q. Caepione M. Bruti


page 227, image: s227

patre adoptivo facilius est dicere quis non fuerit, quam quis fuerit Goltzin Tomode C. Iul. Caesare p 148. ait, a Q. Servilio Caepione avo materno adotatum. Caesarem esse, qui de Catone scripserit ex cinerib. cremati fratris aurum collegisse, jam olim suspicantu est etiam Herm. Cruserius interpres Plutarchi notis marginalib. ad Catonem Vticensem. De iis qui pro Catone et contra Catonem scripsęre, vide Manut. ad l. 7.ep.Cic.24.p.780. Tabellario de iis, quas anno superiori ad Fleischmannum Noribergam curâsti, satisfactum esse in postremis tuis legi: at ille jam a me petierat abstuleratque [gap: Greek word(s)] satis luculentum, ut posthac jure fecerimus, si haec talia inscribamus fronti literarum, quoniam Tabellarij nullam habent. Nisi forte negligentiam eorum veritus id omittendum censeas. Iam n. aliquoties expertus sum, nequissimos homines, quum avaritiam suam delusam vident, reliquisse sibi traditas in diversoriis. Vale et si merebor, favere mihi perge! Scrib. Altorphl Pridie Eidus Iulias A. S. M. DC. CXLII.

EPISTOLA XXXV. THOMAS REINESIVS D. CHRISTOPHORO-ADAMO RVPERTO SALVTEM!

CL. RVPERTE, Desiderium, quod aqud me creverat ex morâ, oportune allatae tuae suavissimae, prolixae eae et eruditae, abunde expleverunt, non tantum solatae sunt. Indulgebo igitur gaudio meo, et extendam, ut fruar sensu ejus diutius, meas quoque in infinitum. Non immorabor autem in hac postulatione, ut me libenter audire velis; neque n. mea petitio elicere debet, quod tua mihi promittit altissime inspecta humanitas. Certe sermo inter nos mutuus et liberalis literarum collatio Tarentinas et Siculas voluptates longe superat; et ideo quam me cupide interrogas, tam ego tibi promte pro facultate respondere parabo. [gap: Greek word(s)] . siquidem hic quoque intervenerit; nescio n. an omnia Tua probaturus sim, dissensurus nullibi. Circa Valerium Max. ob [gap: Greek word(s)] de exitu Q. Servilij Caepionis fortasse uterque nimii sumus; Ego excusando, Tu adcusando porro hominem. Vtamur viâ, quod olim de se dicebat in causa Tricipitinae, h. e. Pompel, Caesaris et Crassi, cum qua nec pugnare audebat ob amicitiam, neque adprobare, ne videretur, quae consulatu suo gesserat, improbare, Tullius. De negligentia in excerpendis historijs Valerium non excusem (est n. notoria, et praeterquam


page 228, image: s228

quae Tu notâsti cum alijs, vele cap. 5.l. VII. ubi quatuor Scipinoes Nasicas confundit; tum e c.II.Lib. VI. ubi de Diphilo: et e cap. VI. Lib. VII. ubi de Carneade probem: utrinque n. falsum dixisse patet; prius ex epist. XIX. Cicer. ad Attic Lib. II. posterius e temporum ad curatione, quae non patiuntur Carneadem, quippe natum Olymp. CXLVII. Chrysippo Ol. CXLIII. denato vivum vivo componere:) Sed nec admittam protinus circa Caepionem commisisse: rationes dedi in proximis; quibus quae nunc opponis, age, consider abimus. In Commentarios publicos relata fuisse eventa in REP. et ex ijs veritatem tam remotiorum, quam proximiorum hauriri potuisse, nemo negat, sed illorum tamen semper major obscuritas, et cognitio imperfectior et perinde ignorantia fuit; non adeo benigna historiae Romanae fortuna, uti dicebas; circa haec certiora omnia. Quare circa Cl. Pulcrum falli potuit Valerius: non itidem circa Caepionem; de hoc tanquam propiore narratione fideliore; de isto remotiore minus-fideli acceptâ: Est igitur omnino dispar ipsorum ratio, quod tu negabas. Et quid mihi Commentarios publicos heic allegas, cum eos inspexisse Valerium secutumque fuisse in rebus Caepionis, nullo argumento probare possis: sane in farragine illâ exemplorum ne privatum quidem auctorem veterem ullum laudat (Asinius n. Pollio, quem Lib. IIX. cap. XIII. et Pomponius Ruffus quem L.II. c. IIX. citat, recentes sunt, et ipsi coaevi.) multo minus libros publicos; unde conficitur, pleraque Valeriana esse [gap: Greek word(s)] potius, in trivijs apud vulgus vagantes narrationes, quam e Commentarijs scriptis delecta [gap: Greek word(s)] . Imo cum L. II. c. IV. severitatem censoris Fabricl Luscini ex actis Urbis commemorat, de veritate rei ipse subdubitat; eumque imitatus Plinius L. XXXIII. c. XI. fabulosum quicquid id fuit, jam videri dicit. Unde judicI in Valerio sinisteritas de monumentis veterum, et ingenium hominis satis perspicitur. Malâ tamen fide casus Caepionum, Patris et Filij nobis narrâsse, propterea non dicemus: quemadmodum nee Aeliano, quod Hippomachum, quem Lib. II. Variar. c. VI. pugilem, eundem lib. XIV. c. IIX. tibicinem fecit; neque Tertulliano, quod Heraclitus Philosophus stercore bubulo oblitum se exusserit, (si hoc voluit, et non potius exsuxerit) uti fecerant Empedocles et Peregrinus scribenti l. ad Martyres c. 4. cum aqvae intercutis


page 229, image: s229

morbo perijsse tot auctores consentiant, nihil postilla credimus. Dicis, non eam feritatem fuisse REIP. ut morti destinarentur filij, quorum patres adversus hostes male pugnâssent. Atqui nec ita mites et in expendendis poenis moderatos fuisse et Patres et populum, ut omnia secundum leges ipsis procederent semper, docent eorum historiae et tot immanitatis exempla; e legibus scriptis nemo ipsorum facta cognoseat, neque exigat ad eas; has enim frequenter conculcarunt, refinxerunt pro lubitu, pro arbitrio interpretati sunt, ubi dicebam, specie servatarum legum etiam immanissimos furores et scelera obtegentes. Non negabis, scio, Romanos REMP. suam ad Graecorum illustriores formâsse; leges etiam desumpsisse ab ijsdem: anne putas etiam hanc, tanquam securitati et incolumitati aptissimam et maxime necessariam, quâ jusserunt [gap: Greek word(s)] , proditorem, quod apud Romanos crimen est gravissimum, plecti una cum liberis, tyrannum vero una cum quinque familiis cognatione proximis; apud Philonem l. de Leg. special. et hanc eodem l. [gap: Greek word(s)] apud Euseb. l. 8. [gap: Greek word(s)] . c. 14. teste, [gap: Greek word(s)] . (Huic legi convenienter ciuium Cumanorum [gap: Greek word(s)] ab Aristodemo tyranno caesorum filij exules facto caetu Cumis noctu invasis tyrannum comprehensum cum liberis et cognatis interfecerunt. [gap: Greek word(s)] inquit Dion. Halic. l. VII. [gap: Greek word(s)] ; paria in Ariarathem Cappadociae regulum, non satis aequum Macedonibus praelio victum, captumque et agnatos ipsius omnes statuit Perdiccas, Diocl l. 18 secundum legem Macedonum, de qua Q. Curtius l. 6. c. 11. et l. 8. c. 6.) e Graecia simul attulisse? Non ignorarunt Viri prudentissimi arcanum hoc, quod Cypriorum carminum auctor Stasinus versu

[gap: Greek word(s)]
Stultus qvi patrem occidit, gnatosque relinqvit.

Herodotus (Cl. Alex. L. VI. Strom. Xenophonti tribuit) L.I. [gap: Greek word(s)] elocutus est. Etiam Barbarus ille Vlodomiriensium dux hoc animo suit, melle neminem nisi interfectis apibus secureo vesci posse, crud emoelitatem in suos excusare vellet. Videtur illud esse crudele, quod ad liberos, qui nihil meruerunt, paena perveniret; sed id et antiquum est, et omnium


page 230, image: s230

civitatum; siquidem et Themistoclis liberi eguerunt, inquit Cic. Ep. 14. l. 1. ad Brutum. et Ep. 12: hoc praeclare legibus comparatum esse, parentum scelera Filiorum poenis lui, ut caritas liberorum amiciores parentes Reip. redderet. Hinc etiam Consulatu suo Ipse adolescentes bonos et fortes, filios eorum, quos Sylla proscripserat, caeteroquin innocentes, sed usos eâ conditione fortunae, ut si essent magistratus adepti, Reip. statum convulsuri viderentur, comitiorum ratione privavit, in Pjson. Et licet de rigore isto diversis temporibus diversimode senserint prudentes, magistratus etiam in hoc negotio aliter atque aliter constituerint, quod patet e Dionys. L. IIX. Platone L. IX. de Legibus, et Philone L. de Legibus ipsis etiam Romanis, eodem seculo civibus et scriptoribus; non est tamen praefracte asserendum, circa Caepionis filium, nim. publicatis patris proscripti bonis, non hoc sed illud observatum fuisse. Neque Caepionis patris hoc solum crimen erat, quod a fortuna petebatur; male pugnaverat perdiderat legiones: Sed alijs praeterea multis enormibus innodatus fuit, conotmtu potestatis Tribunitiae, praeruptâ contumaciâ, et capitâli motűs REIP. gravissimi culpâ: quos feroces spiritus viri formidabilis in filio etiam, in quem transiisse merito putabantur, recte vindicarunt, postquam per annos fere X. tolerassent, et in summo omnium odio perdueilem superesse tamen et miscere REMP. fuissent experti patrem. Vnde de poena delictum excedente, et nullius culpae socium, in carcerem detrudi et servari ad poenam majestatis reis debitam, querelam inique institutis et jure fecerunt moreque majorum in filio tam noxij REIP. patris, quod fecerunt Romani, quod ab eo, quippe non minus in dignitate constituto, periculum vel exitium impenderet REIP. qui patris partes sequeretur, [gap: Greek word(s)] ista animadversio fuit; eoque magis excusabilis, imo justissima eoque laudabilis, quippe quae intra unum facti destabilis complicem stetit. Quod a. Cicero, cum de exilio suo loquitur, crudelitatem, scelus, fraudem suorum adversariorum nominat, non mireris in Oratore, et quidem tanto [gap: Greek word(s)] , qui omnia quae vel fecit, vel passus est, familiari vanitate in majus extollere consuevit, ijsdemque vocabulis uti voluit, quibus horribile in foro Romano tracti, jacentis in scalis Gemonijs Caepionis supplicium descripserat, etsi poenam huic illatam longe graviorem fuisse sciret: Imo cum in Pisoniana exilium, de quo tam para-fuerat-tragoediatus


page 231, image: s231

alibi, vocat profectionem et digressum, de re una diversum et sentire et loqui hominem, eoque verba ejus ad rem ambiguam definiendam non esse idoneum adeo instrumentum, quippe figurata, rem eandem modo hyperbolcos modo meioticôs tradentia, ipse perspicis. Neque igitur hinc evincis, idem in utrumque statutum fuisse: sed e verbis Antonii recte colligere poturego, exilio gravius aliquod Caepioni irrogâsse pop. Romanum, et hinc quod de exilio legitur apud scriptores, ad filium ejus profugum e carcere pertinere. De Strabonis relatione frustra argutaris: Ego dixeram, mihi suspectam esse ob [gap: Greek word(s)] : scilicet inde adparere, quod auctorem ejus rei certum nullum habeat; sed famam vagam: Tu, non omnia hujus narrationis ipsi suspecta fuisse; quâ collectione me nequidquam feris. Texuit Strabo integram eam narrationem ex fide aliena; in aliqua historiae particula etiam Timagenem testem advocat; de ipsius vero sententiâ, an crediderit Caepionem patriâ solum ejectum, quod quidam; an graviore supplicio punitum, quod alij statuissent, nobis, quia eam non aperuit [gap: Greek word(s)] , nec constare potest: solum istud, ejectum fuisse ut sacrilegum, sacrorum Tolosae raptorem, et rapinarum vetitarum sinum; nihil de infelice pugnâ et amisso exercitu, quam alij praecipuam ejus damnationis causam allegant; uihil de pertinaciâ, centemtu Legis in ipsam a Tribuno latae, et perturbatione REIP. Vnde mutilum hujus narrationis Strabonianae satis agnoscitur. Sed si vel hoc, in exilium pulsum fuisse, tenuerit Strabo pro vero, nihil officiet meae sententiae: potuisse enim, quod alijs quoque contigit ejus similibus, narratione vulgari imperfectâ et falsâ decipi, et quod non sentiret se deceptum, praeter voluntatem, falsum historiaesuae inserere, et ob [gap: Greek word(s)] adscribere patri, quod filio debebat, tamen ut sic elabar, mihi relinquitur. Quod Timagenes non meminerit filij, ecqui faciet, ut filium Caepioni non fuisse credas? Nescivit habuisse: ignoravit quid cum ipso actum fuerit: non proposuit sibi Caepionis domum computare: Et nôsti, quam futile sit ab autoritate negative formatum argumentum. Filias quas constupratas fuisse dicit, familiarius ortasse noverat eoque earum, praeterito filio, quem adeo memorabilem esse non putaret, fecit mentionem. Ex aliorum autem historicorum ingenijs, qui masculorum meminernit frequentius, quam foeminarum, hunc Timagenem, cujus nihil legere possis,


page 232, image: s232

quem non nôris, aestimare, quae confidentia est? Habuit talium quisque suos mores; et inventi sunt, qui argumentum etiam nobile, aliter atque aliter tractârunt, non omnes pari gravitate, fide ac felicitate: neque intentione eadem: Unde in censuras doctorum inciderunt. Quid si sollemne hoc Timagenis fuisset solum vel potissimum feminas enarrare, cum fuerint, qui per eas inclarescere putaverint, uti Charon Carthaginiensis, Artemon Magnes, Apollonius Stoicus, Plutarchus, Rufus, Nicaenetus Samius vel Abderites, Boccaccio? Alij hanc partem negligentius executi sunt: unde Dicaearchum jam-olim stomachatum fuisse accepimus, quod quo nomine Epaminondae Thebani mater, Polymnidis sive Pammenis, sive Cleommidis (toties enim etiam de parente ejus variatum est:) conjux fuisset, nuspiam adnotatum repererit. Ita, mi carissime RVPERTE, cassuam ValerI circa Caepionis casum peregi, et simul meam, qui unicâ voculâ patris ejus [gap: Greek word(s)] de L. Rhegino L. IV. c. VI insertâ, eum sibi reconciliari posse putaveram: qua conjecturâ et emendatione meâ si hoc non effeci, ut satis a me defensus purgatusque crimine, quo ipsum adspergere volebas, tibi videatur Valerius; certe voluntas mea, studium erga Antiquitatem, et major ad excusandum, quam ad temere acriusque reprehendendum, quae manifesto erronea non sunt, propensio et aequanimitas adparebit. Sin a. porro inter ValerI errores hunc quoque referre malueris, dicam verbo: Sit, quod discrepat, in medio. Et quis omnem sentinam in hoc genere exantlare posse praesumat? Eundeum Valerium et Plinium circa Q. Aelium Tuberonem Catum etiam taxat, sed secundum alios, Merula ad ann. Enn. L. X. p. 505. Quid statuam, paene constituere nequeo: ita iniqua mihi videtur adcusatio vestra. Sunt n. cognomina Paitus Catus Aelij unius: itemque Tubero Paitus, quod tu negabas: ubicuuque Paitus vel Catus cognomem adhaesisset, Tuberonis excludendum esse ratus; quod secus est. Q. Aelium Q. F. Tuberonem Cos. A. V. 743. cognomine altero Paitum fuisse, vel e neptis cognomine discas, quae erat Aelia Paitina, nupta Claudio, Sueton. c. XXVI. Pater Sex. Aelius Q. F. P. N. Paitus (consulari igitur patre natam dicit Suetonius l. d. quem Merula frustra corrigit, legendo avo: nam et patrem et avum consularem habuit: Suet. a. proximum, patrem nimirum, nominare satis habuit:) a quo cognomen habuisset Paetae: nunc ab avo Paeto,


page 233, image: s233

Paetina. Ita in Fulvia gente habes Paetos; et hinc a Fulvijs Paetis Paetinos: in Calpurnijs Caesonios, et a Calpurnijs Caesonijs nepotem et filium Caesoninum: a Fontejis Celeribus, Celeras et Celerinas: a Vibijs Salvijs Salvias et Salvinas: a Julijs Firmijs, Firmas et Firminas (quanquam perpetuum hoc fuisse, vanus sim si adseram: millies n. ista circa nominum et cognominum impositionem et formationem mutaverunt:) In Fastis etiam expresse: SEX. AILIVS. Q. F. P. N. CATVS PAITVS. Cos. A. V. SSS. Tu vero Aelios vel Paetos, vel Catos cognominatos ajeqas. Valerium igitur iterum excusem, et quod Q. Tuberonem Catum vocat et quod Consulem: nam et Pomponius cum vocat Panaetij auditorem, hunc eundem esse insinuat, et consulem fuisse dicit: convenit etiam professioni Tuberonis istius, quippe Stoici, illa continentia et [gap: Greek word(s)] , de qua eum commendat Valerius. Plinio vero, qui Tuberonem Consulem L. Aemilij Paulli generum facit, non aeque adsim; putem n. deceptum eô quod Valerius Tuberonis exemplo protinus aliud L. Paulli subnectat, et Q. Tuberonis, qui Paulli gener, c. IV. num. IIX. meminerit. Expecto tamen stemma Aeliorum istorum abs Te, qui fortasse hanc partem diligentius excussisti. Recte autem observasti, Plinium multa e Valerio sublegisse; addo ego totum fere caput XLIIX. L. IIX. ex hujus L. IIX. c. XIV. desumsisse; nominare etiam Maximum Valerium in indice auctorum, e quibus librum VII. confecerit: quo unico argumento Bertramum nostrum b. m. qui de Valer I aetate aliquando acriter mecum contendebat, composui. In stemmate Serviliorum omnino intrudendus est, si plenum esse velis, iste Cn. Cos. A. V. 550. Ego vero hoc non agebam, cum meum conicnnarem ut omnes retrosiores supputarem; sed tantum ab eo trium Serviliorum Clarissimorum patre Cos. A. V. 584. quod meo negotio conducebat, ducebam potissimum initium; ideoqve nec filium feci hunc, uti quidem me insimulas, ejus, qui Cos. anno 500. sed solum ei postposui, nulla filiationis mentione factâ. Infausto vero sidere in cod. Francofurtensem, qui tibi lapidem de Cn. Servilio Caepione, super quo tam su davimus hactenus, exhiberet, incidisti: repraesentat enim duos pro uno et in errorem Te ut interpretando tanquam cohaerentia, quae plane disjuncta sunt, risum mihi moveres, induxit. Lapis, ut hactenus explicavimus, integerrimus est et intellectu


page 234, image: s234

nunc facilis 5. p. 468. sed quod Francof. editor addit, non convenit huic: est alius argumenti, et ex alio marmore, apud eundem tamen Caepollam Veronae, descriptum. Id verô quantum est, e Sarayna et Panvinianis habet Gruterus num. 6. f. 832 ut descriptorum circa hoc genus negligentiam mirari satis non possimus. Gruterus habet e Sarayna: Editor Francof. ex eodem; et tamen hic ceu unum exhibet, quos Gruterus distinctos duos. Saepissime hoc corruptelae genere nobis illuserunt parum-cauti collectores Inscriptionum. De Lazio hoc docui Var. L. III. c. XVI. p. 608. Apianus idem commisisse deprehenditur in 5. f. 935. qua duos, si non ipsos tres distinctos lapides, velut unum proponit. Confer 3. p. 864. 10. p. f. 954. et adsentieris. Compara etiam 1. f. 888. cum 10. f. 892. 5. cum 2. p. 800. et extremum saxi 7. p. 731. e Mazochio, quod Mannutius instar separati producit, 2. p. 902. Est, ubi, quod unus vel praeceps vel supinus mutilavit, alter attentior perfecte descripsit; mutilum, quem Panvinius in 16. f. 918. dedit, integrum Verderius et Manutius num. 8. p. 438. quem Verderius 1. p. 674. eundem aliter paulo Panvinius n. 5. p. 675. quem Boissar dus 5. f. 800. cum 2. fol. eod. rectius Mazochius: quem Smetius 6. p. 313. eum, quae insignis in monumentis veterum cum contemtu posteritatis grassatura est, Panvinius 6. p. 32. et quod in primis indignari possumus, idem eundem lapidem bis exhibere solet, uno mutilum et corruptum, altero loco plenum et correctum: ita Scardeonius 14. p. 878. et 3. p. 984. et Mazochius 2. p. 412. et 5. p. 467. Reperias quoque in uno saxo diversas inscriptiones; saepe etiam diversorum saeculorum; Talis est 7. p. 171. in qua quod est de Probiano Pr. V. ad a. Vrbis 1128. pertinet: Coss. par altero latere inscriptum fuit a. V. 952. Talis 1. p. 462. ubi consulatus, quo dedicata esse dicitur, virum, cui dedicata est, aliquot annos praecessit, eidemque saxo in aversa parte quaedam de Tullia Fortunata incisa sunt 1. p. 836. itidem saeculo alteri tribuenda. Idem de inscriptis basi n. 10. f. 646. sentiendum est. Omnium minime tolerandum, et vecordiae opus fuit, de quo Rhodios reprehendit Oratione peculiari Dion Prusaeensis, quod solerent, si quibus statuas posituri essent, ijs novas non erigere, sed earum quae prius fuerant collocatae, vel inscriptiones in nomina horum mutare, vel si tituli temporis injuriâ obliterati forent, novos insculpere: Photius cod. 209. simul gloriam mortuorum foedantes, simul, quos


page 235, image: s235

honorare decreverant alienis et nihil similitudinis habentibus imaginibus dedecore potius adficientes: quod et Athenienses fecerant, teste Pausaniâ in Att. qui Miltiadis et Themistoclis statuas in Prytaneo [gap: Greek word(s)] ; et Claudius Imp. qui in duabus tabulis Apellis, quib. Alexander pictus erat, excisâ hujus facie, Divi Augusti subdidit, Plin. l. XXXV. c. X. Est a. inscriptio illa, quam alteri a Decurionib. Veron. positae Caepioni impertinenter adglutinatam esse nunc intelligis, L. TENATIO P. F. VARO (ita n. emendandum esse patet e 4. p. 924. Paescantinae prope Veronam reperta, et ab eodem homine dedicata) Conjugi Merenti a Blandia (sive Blanda, sive Blandina fuit:) facta; et interpretatio tua de Curantibus monumentum L. Tenatio et Virio Blandio quam non procedat, indicare supersedeo: ipse per Te videbis. De avo TI. Plautii Aeliani non tam secutus sum Lipsium, Paenvinium et Pighium, qui Marcum vocant, quam rationem, quae Marci nepotem esse suadebat, temporum serie et reliquis circumstantijs recte putatis: et quia lapidis eâ lineâ cetera tanquam defracta exhibebat Smetius, in hoc putavi subsistendum esse; nec aliud, quod fortasse non erat, frustra conjiciendum addendumque. Sed postquam eundem a Fr. Leandro in descriptione Italiae p. 155. edit. Venetae Italicae a. 1588. et P. 237. edit. Latinae Colon. a. 1567. pleniorem proponi interea viderim ita: T. PLANCIO M. FANI. SILVANO, etiamsi absque Apiano et Fabricio, qui consentiunt in idem cum Leandro, esset, dicturus eram, non avum ibi ejus nominari, sed tribum, quod patruum hujus TI. eidem tribui adscriptum fuisse e 1. p. 195. pateret. Patruum dixi istum, quod M. et A. frater esset; ad eo vero cognomini suo per adjectam mentionem trib s distinctum; quod etiam in TI. PLAVTIO hoc servatum esse opinor, ut a fratre Praetore, de quo Tacitus l. 4. Annal. quem hinc Tiberium quoque dictum colligam, discerneretur. Soliti enim patres filios etiam plures eodem praenomine adpellare, qui postea cognominibus, inprimis ab ordine nascendi, alijs etiam, vel tribubus, vel aliâ quadam notâ distinguerentur. Non a. recusem, quod Tu, nescio quâ ratione facis, pontem Lucanum adpellare, a cognomine sc. Plautij istius; cum Aemilium, Aelium, Fabricium, Aurelium, familiarum nominibus adpellari audiam; amplectar nihilominus, si quis Lucani dicat; nam pontem et Vaticani et Vaticanum


page 236, image: s236

recte dici scio. Plautium pontem nomen soli recentiores et extra Italiam; Lucanum antiquos vocâsse crediderim; uti quoque vocant scriptores Itali, Faunus, Leander, alij. Quod a. Plautios in Aniensem tribum lectos fuisse putas, id e lap. 1. p. 195. non ostenderis; loquitur n. tantum de uno Marco. Praeterea non erant tribus propriae familiarum, ut omnes unius gentis in unam tribum adscriberentur, quod tu opinaris: sed distribuebantur etiam fratr es modo in eandem: duo Antonij in Aniensem 1. p. CCCXXXIX: duo Calpurnij in Meneniam, 12. p. CCCXXXIV. modo in diversas: multo igitur magis gentiles, quia illa adscriptio sequebatur habitationem, vel ex alia quacunque causâ fiebat, ut hic in hanc, in illam ille a censoribus sub lustri conditu digereretur; hinc Pontii in Claudia, teste 2. p. CLXXXV. et in Papia vel Papiria, 6. p. MXLII. perinde ut appellationum tribuum ratio non in omnib. fuit eadem: et si quae tribus gentium nominib. fuerunt in signitae, non ideô factum est, quod gentes istae in eam relatae fuissent, ut volunt, sed quod vel primi et illustres in eas recepti, istis nominib essent; vel quod censoribus, novas tribus instituentibus, ab hac vel illa gente nomen mutuari placuisset: cujus instituti sui quas quique causas habuerint, indagare supervacaneum est; quippe id plane impenetrabile. De integris populis, cum omnibus simul civitas daretur et jure vel coloniarum vel Municipiorum adficerentur, alia res est, unâque in tribu censeri consvevere; sic circum Padani in Fa bia, Lugdunenses in Stellatina, Hispaniin Galeria, alii in aliis. Sunt praeterea in isto saxo, quae explicari velim ab alio; ipse n. valde haereo de PR. CENS. II. VIR. reliqua M. XIV videntur, ad passuum milla, quorum in aliis operum publicorum, cipporum, et limitum inscriptionibus mentio fit, maxime f. 149. et seqq. aliquot cujusque generis quaedam L. III. Variar. c. XVI. p. 610. notavi, pertinere. Valde vereor, ut Vrsinus vel recte descripsetit, vel acceperit recte enotatam. Si liceret audaciorem esse conjecturâ, duas in unum conflatas esse dicerem. Velleji lapsum in Servilia satis-probabilem reddis; quem quia Aelianus sequi potuit, non rejiciam quod apud cum substituit Vossius; saltem hoc scire oportet, errore id scripsisse, sed tradito a Paterculo, vel hujus sequacium aliquo. Nam quia hic Porciam omnibus notam, nec ignotam igitur sibi, nuspiam nominat, hîc eam nominare voluisse cogito; sed


page 237, image: s237

defectum memoriâ in exprimendo nomine errâsse; verosimilius autem est, non esse glossatoris alicujus istam [gap: Greek word(s)] , sed Velleji ipsius, cum infarctam non esse ab alio, quam auctore ipso, tota [gap: Greek word(s)] ostendat; et quod ad Calputniam respiciat, cujus facinus iste Vellejus supra descripserat: id quod mango aliquis supinus non fuerat advorsurus. Sin vero etiam ad Aelianum a Vellejo manâsse errorem de Serviliâ credere nolis, legas licet, quod ab edito [gap: Greek word(s)] , quam minimum abest, [gap: Greek word(s)] , quam inter feminas tam partubus suis, quam pariendi modis claras recenset Piin. VII. c. V. et huic choro non inconvenientem. Caute antem Aelianus, qui cum nominis uxoris Prote silai non exacte recordaretur, reticuit; vel quia differre circa istud autores sciret; alii n. Laodamiam, Hygin. X fab. CIII. et CCXL. III. alii Polydoram Pausan L. IV. e carm. Cypr. vocant, de neutris fidem suam obstringere lectori voluit. NEVIVS rectum est; ne dicas errore fabri factum: invenies mille locis E pro AE: in Mutin. 9. p. MCLX. P. NEVI. LICINIANI: in tab. aenea Romae apud L. Holstenium: D. N. EMILIE. MATERNE. TERMANTIE. quae fuit Honorl Aug. conjunx, soror Mariae, Fl. Stiliconis filia: in Rom. 9. p. DCCCCLXXXIII. ETETE pro AETETE: [gap: Greek word(s)] ; nisi FORTE est, [gap: Greek word(s)] cognomen muliebre Caesidiae, Cavniae, Domitiae, Liciniae, Valeriae. Morem hunc scribendi Romani a Graecis sumsere, quos diphthongos fere neglexisse, pluribus probat Salmasius comm. ad Inscript. Herodis Attici Rhetoris, excuso Paris. a. 1619. apud Hicron. Drovart. quem miror te non vidisse. Est a. Casauboniano adcuratior, explosa illâ de Herode Magno, ut vocas, passivâ. Vossius etsi de eo, quod praenomen Quartini M. in nummo repererit, non mutaverit in M. ipse, quod suspicabar ego, non reprehendi mereatur, satis tamen convictus est [gap: Greek word(s)] Claudios nim. cum Viniciis, et his imposuisse cognomen, quod erat illorum; hoc vero caput actionis in ipsum meae. Super cognomine Surdini in memoriam mihi venit gentis Surdiniae, e qua Gallum cognomento sub Claudio fuisse reperio apud Dionem, et in Inscr. Mediolan. 14. p. 923. Aphrodisiam quandam. Circa consulatum Cassii cum Quartino aestuavit etiam I. M. Catanaeus, et pro Quartino legit Q. Aterio, ad L VII. Ep. XXIV. Plin I. Decimum quidem Aterium Q. Oratoris et consularis filium sub Tiberio scimus; verum consulem praeterea quam cum Galba a. 775. nondum invenimus. Quintus


page 238, image: s238

a. pater in summa senectute obiit a. V. 778. juxta Hieron. Chron. ejusque iteratum consulatum (fuerat n. sub Augusto) juxta nescimus. Catanaeo igitur, ut testib. idoneis agat, vel ut sileat, maxime quia Surdinum tenemus, imponimus Quaeris de officio servi actoris? Servos actores vocant ICti, qui reditus dominorum a colonis exigebant, peculio praeerant, et rationes conscribebant, l. 1. §. ult. ff. de servo corrupto: deteriorem facit servum, qui actori suadet, ut rationes dominica intercidat, vel adulteret, vel etiam rationes sibi commissas conturbet, l. pure. ff. de doli mali et metus exceptione: actotis, qui exigendis pecuniis praepositus est, etiam posterior dolus domino nocet. et l. 24 ff. depositi, lidem et Dispensatores, ab antiquo aeris pendendi modo; et in domo Augusta, exactores, tabularii, arcarii, officia rationum, quibus fiscalium thesaurorum tutela commissa est: C. Theod. de iis, qui cum dispensatore contraxerunt: [gap: Greek word(s)] ; (Zosimus l. 4. meminit [gap: Greek word(s)] ) et Factores, quô refero, quod in Inscr. Tarracon. 9. p. 542. de FVLVIO ATRATINO FACTORECOS. legitur: et Actores summarum, Suet. in Domit. C. XI. Actores hi plerumque privatorum, qui negotiis, praediis, pecuniis eos destinabant; hinc PAEZON. AQVILLIAES. BASILLAES. ACTOR. in 9. p. 20: in 5. p. 25: EPAPHRODITus CN. HAI. PROCVLI. ACTor (To ACI enim quod edidere, quasi PROCVLIACI cognominis vicem sit, pravum est.) in Puteol. 8. p. MCLV. et in 5. pag 44. ARISTIDES MVMMIAE. LAENILLAE C. F. SER. ACT. Inter officia tamen etiam Palatina, actores rei privatae; actores domus dominicae: actores praediorum fiscalium C. Theod. de actor. procurat. et conduct. rei privatae, l. Bonorum. l. aufertur ff. de jure fisci. Quin et, qui servis aliis praeponebantur; ita Colum. 2 I. Actorem et familiam jungit: ubi actor significat ordinarium, qui reliquos moderatur: familia vicarios medjastinosque, cum omni faece. Tempore messis et vin demiae urbanos praefectos fuisse rusticis a do minis, colligo e Plinii L. IX. Ep. ad Venatorem: iisque praestabant cibaria, ut loquitur Vlpianus, i. e. usitata per canonem certum stipendia, et demensa per dies seu menses singulos: ideo servi majores domus dicti, et Columellae; talis Eliezer in domo Abrahami, qui a Mose Gen XV. 2. benzschemeck. i. e. filius discursisationis inidomo, cujus pedibus omnia domestica obeuntur; a Chald Paraphraste, benpharsanaib


page 239, image: s239

i. e. filius cib ationis cibationis, seu gubernationis appellatur: talis Murcus, emptus a Barbula, et praepositus conservis, Appian.L.IV. [gap: Greek word(s)] . Vide nunc Pancirol. L. I. Thes. Var. Lect. c. XLV. Raevardum LV. Variar. c. utl. et Comm. ad de div. reg. Juris VI. Pignor. de servis p. 154. Actorem vero servorum, quem praeter usum antiquitatis fingere videris, nolim recipere. Etsi n. servos actori publico mancipatos fuisse, sit apud Tacitum; non tamen hic servorum actor; sed is, qui bona REIP. curat, et rationes redituum impensarum que facit, quires quascunque redimit a REP. conducitque. Tali Plin. L. VII. Ep. XIIX. agrum e suis se mancipasse dicit. Novum igitur hoc jus TiberI, qui mancipi rerum immobilium, etiam servorum corpora, ut exisse e potestate dominorum viderentur, et contra dominos quaestio de iis haberi posset, addixit, imaginariâ venditione facta REIPVBLICAE. Mancipem Servorum adpellare posses, ut Operarum, quae ex Vmbria ad Sabinos ad culturam agrorum quotannis commeare solerent, mancipem, Svet. Vesp. c. 1. actorem Servorum non item. Ceterum neuter horum marmori Rhamnusiano I. p. 69. convenit; quomodo enim Servus actor erit simul aedilis (nam et hoc ibi legitur) quae publica dignitas est: neque servo ejusmodi aptare potes torquem bello Dalmatico acceptum ab Imperatore; scribae in officio magistratus, personae publicae, optimę. Ex hoc enim etiam genere legatos Consulares factos legimus. Quare, quod conjeci, Scriba Praetorius Aedilicius, certissimum est, fuisse in lapide, sed a descriptoribus C in E mutatum; et duas initiales versus quarti PR vel obtritas, vel quod obliteratae essent, non animadversas ab oscitante descriptore. Pignorius manifestam hallucinationem adpellat concinnatoris Indicis apud Gruterum, qui Servus actor hoc marmore legerit: Sed ipsius in immerentem injuria haec est; non enim fecit in hoc marmore, quod ipsum insimulacfecisse Pignorius. Pondus insigne nominibus duorum Quaestorum Urb. eo ipso liberâ REP. inscriptum esse cognoscitur; dixero, pertinuisse ad supellectilem aerarI POP. ROM. cui isti prae erant, pecuniarum adpendendarum caussa factum: an quod aedilium alias fuerat, tandem ad Quaestores translatum fuit perinde ac cura adservandorum SCtorum? Gruterus, qui librum istius Paeti de ponderibus laudat nonnullibi, miror, cur hoc notabile omiserit. Monumentum in Lusitania repertum de TOGOTI, non exponam cum Mariana.


page 240, image: s240

Dianam quidem, nemorum tutelarem Divam in ista Hispaniae Tarraconensis in Carpetanis sub arce S. Vincentii, ad Septentrionem planicie ex omni parte collibus circumventa, annosis quercubus distinctâ, cultam fuisse conjicit Mariana, eoque legen dum putat TOXOTI. Verum est, Dianae ob venandi studium arcum, pharetram et sagittas attribui; agnominari [gap: Greek word(s)] ideo, tum [gap: Greek word(s)] , q. d. [gap: Greek word(s)] ; Lucianus in Lexiphane; [gap: Greek word(s)] . Orpheus in hymno;

[gap: Greek word(s)] .

et Philippus in 6. [gap: Greek word(s)] . t. 10.

[gap: Greek word(s)] . Sed hoc sive cognomine, sive epitheto verius nequidem a Graecis culta fuit, nedum apud Latinos et in regione ante annum Vrbis quingentesimum ne tentata quidem, multo minus barbaris Celticae nationis, et Afris Phaenicum posteris insessoribus per bella Punica erepta. Phaenicas [gap: Greek word(s)] , qui coloniis suis remotissima terrarum repleverunt, Hispaniae quasdam partes tenuisse temporibus post Josuanis, inde constat, quode Zacyntho insula annis ducentis ante excidium Trojae deducta eo colonia condidere Saguntum, intra que id oppidum templum Dianae Plin. l. XVI. c. 40. Zacynthios quidem Sagunti conditores nominant; Liv. l. XXI: Plin. l. 9. Silius l. 1: App. in Iber. Primos autem eos Phaenicas fuisse vel adpellatio prodit. Zacynthus enim a Zachut, quia alta et nemorosa: [gap: Greek word(s)] i: e. sublimitas: [gap: Greek word(s)] tumere, attolli: idemque plane nomen Zacynthus et Saguntus; Utraque a Phaenicibus culta et constructa. Imo Graeci ad mediterranea ista Tagi, Anae et Baetis fontes in Hispania nunquam accesserunt, ut Numina cum nominibus et cognominibus Graecis notitiamque et cultum ibi locorum tradere, et propagare potuerint; sed contenti maritimâ Massiliae, quam tenebant, opposita ora fuere, ibique Rhodas et Emporias, infraque Sucronem et Saetabim Dianium in promontorio [gap: Greek word(s)] quô ad res mari gerendas velut arce et receptaculo usus post fuit Sertorius, fanum condidere Dianae Ephesiae: Strabol 3. Vanum igitur est de Graecorum aliquo Numine conjicere. Putem autem indigenam Carpetanorum Deum hîc nominari similem plane ENDOVELLICO Dobeliorum, cujus adpellatio a primis ejus tractűs incolis Iberis, Celtis et aliis Barbaris manavit, et a


page 241, image: s241

Romanis provinciae conquaestoribus retenta, Numenque ipsum, uti famosum, etsi, quod qualeve esset, ignorarent, cultum. Non existimo a quoquam reprehendi me jure posse, si dere obscura dicam quod verosimile est, dum sic aliis acutioribus ad verum inveniendum fiam manuductor. Inter Celtiberorum regulos in Hispania nominatur a Beroso quidam Togus, cognomento Orma; Ejus Berosi etsi a Joh. Annio Viterbiensi varie interpolatum, non minus quam vetera et genuina Sibyllarum oracula a Christianis sive orthodoxis, sive haereticis, fateri oporteat, non omnia tamen fabulosa videri debent; perspicaciores nonnullos in tam densis nugarum nubibus alicubi emicantes veritatis radios obser vasse judicat Bern. Baldus divinat. in tabul. Eugubinam aeneam: in farragine illa antiquitatum inesse multa melioris aevi censet Barth. anim. ad Gallum p. 62. et ad Rutil. Itin. l. 2. v. 33. et consentit Beroso hanc partem Martialis, ut aliquid ficti suspicari nequeas, et Annii mangonio nihil hoc loco adscribere possis. Martialis, inquam, cum Bilbili ad Salonem fluvium, tractu ad Arragoniam hodie pertinente, quod erudite ostendit Lud. Nonius in Hisp. descr. c. 75. esset oriundus, ad Carmenionem, cur, inquit, frater tibi dicor ex Iberis et celtis genitus, Togique civis? l. 10 ep. 65.

ubi Togum non nisi de illustri, et a profunda inde antiquitate noto gentium Hispanicarum conditore licet intelligere: Bilbilitanus est civis Togi, ut Patavinus Autenoris, fueritque fortasse Togus gentilium istorum ille-ipse, quem e sacra Mosis historia Togarmam Gomeris filium, Tubalis, cui primordia populorum per Hispanias tribuimus, e fratre nepo em adpellamus. Eodem nomine regulum in Hispania necatum ab Absdrubale commemorat Silius l. 1.

Ore excellentem, et spectatum fortibus ausis,
antiqua de stirpe Togum.

nihil enim turbat, quod edidęre Tagum fluvii potissimi nomine; nam et hujus adpellationem a Togo illo antiquo repetere, quemadmodum Iberi ab Ibero, filio Tubalis nomen impositum est, nihil impedit; una enim vocalis in alteram dialecto uniuscujusque linguae transit; multo vero magis si barbarae linguae vocabulum Graeci vel Latini suum faciant. In nominibus propriis vocales non uno modo lectitantur, sed pro dialectorum varietate mutari solent. Hinc Nisebis, Nasebis, Nesibis,


page 242, image: s242

Drus. ad Hof. c. X. Rituvium, Retovium, Ritarbium, Ratavium, quod legitur in Not. Tir. f. 136. nisi Patavium voluit autor. Confer nomina filiorum Jacobi recensita Gen. XLVI. cum Josepho l. II. [gap: Greek word(s)] c. 4. Non possunt ista, ob nimiam vetustatem, dispersioni populorum et primum habitatarum mundi plagarum occidentalium excultarumque initiis parem, et descriptorum deliquia accuratius cognosci: Sufficit stricturas vetustatis e Romano autore, et marmore ab homine Romano in vetere Lusitania posito emicare. Nunc igitur TOGOTEM vel TOGOTIUM Numen locale alicujus in Hispania gentis, Latino modulo adfectum, a Togo Gomerano desumtum vel etiam illum ipsum esse statuam, et ab eo dictum flumen nobile Tagum et vicinum huic sociumque Tagonium; convenitque huic adsertioni, quod TOGOTIS memoria locis Tago vicinis inventa est. Hispanorum elegantioribus non ingrata erunt ista, quibus antiquitates patriae suae et origines opinatissimae gentis illustrari sentient; Germanos aliosque, qui ejusmodi velut aliena fastidiunt, sanius sapere optamus: juvenes autem feroculos ex impudentiae ludo [gap: Greek word(s)] cum plumbeo suo judicio et ore ferreo Rom. Imperium nihil detrimenti accepisse, etiamsi Germania ignor asset, ecquis fuerit DEUS Endovellicus, Togotius, Bellinus, et similes, cestibus et ferulis destinamus, quibus probe subacti discant, tandem tacere de iis, quae non intelligunt, et carpere omittant, quae ignorant: Multo latiores sunt liberalis doctrinae campi, quam ut trivialis magistellus, semidoctum pecus, cum anima maligna et lingua nequam, limites iis ponere possit; et longe liberiore spiritu eruditi homines, quam ut de iis tantum, quae praesumtionis stoliditate volunt [gap: Greek word(s)] pueri, scribant. Recte iis aliquis poterat dicere, [gap: Greek word(s)] .

VIBIUM istum PRISCUM, qui TOGOTEM Hispaniae Tarraconensis, et in hac maxime Carpetanorum utramque Tagi ripam adcolentium barbarum et indigenam Deum traditione incolarum ad Romanos propagatum coluit, faciam filium Q. Vibii Sereni ProC. Hispaniae ulterioris an. U. 774. Imp. Tiberio apud Tac. IV. ann. et comitem patris in provinciam et fortasse legatum; Iis enim locis, in quibus


page 243, image: s243

statutus iste lapis legati ProC. Hisp. ulterioris, tanquam in umbilico provinciae morari solebant; hyeme jus dicebant, aestate obibant regionem [gap: Greek word(s)] . Strabo l. III. f. 115. edit Genev Vignon. Procedente autem tempore post Praesides in eam missos, institutus a Constantino est Comes Hispaniarum, qui Hispali residebat, quod colligo e subscriptione l. 5. c. Th. de Sponsal. et Vicarius C. MINICIUS FUNDANUS COS. suffectus an. Consulatus ClaudI August. V. i. e. an. V. 804. L. MINCIUS FUNDANUS, de quo Inscr. 6. p. 1014. hujus nepos videtur, quippe ProC. Asiae, imperante Adriano: Baron. sub A. C. 128. Ivo Carnot. in Chron. et P. Diaconus Hist. Misc. L. X. idemque ad quem Plinius L. 1. Ep. IX. scripsit. Lapis, quem dixi, antequam Proconsulatu fungeretur, ei dicatus est. Cognomen hoc etiam suit Anniorum, Atiliorum, Liciniorum, Siliorum, et Verginnaeorum, etiam Corneliorum, ex Inscr. p. 500. nominem enim istum Cn. trib. pl. an. U. 681. Fundanum, non Fundanium: et in foeminis Curiarum, Galeriaru. FundanI alii sunt: ex his uxorem habuit M. Terent. Varro: his cognomen Funduli. De Rufio Cejonio, CejonI Albini Cos. an. U. 1087. F. ad Inscr. 6. p. 28. verum dicis. Ego margini mei Codicis adscripsi dudum ista: Panvinius male refert ad an. U. 1068. apud quem vide sis priores versus pleniores: penultimo legam, CYBELES. TYMPANA. SACRIS etc. Lacunam versu quinto ita suppleam: ALBINI F. V. C. AVGVR, tum PVB. P. R. Q. in quibus siglis nihil vidit Panvinius. Isti Rufio Cejonio Albino Cognomen adhaesit Volusianus, ut probabo mox: fuit Praefectus Vrbi, in 8. p. 285. et est ad eum l. 4. C. Th. de vi publ. et priv. COSS. Valent. III. et Eutropio h. e. a. U. 1140. Christi 387. et l. 18. C. Theol. de haereticis, et l. 5. C. Th. desuar. pec. et susc. COSS. Temasio et Promoto an U. 1142. Christi 389. Praefectus Praetorio l. 10. C. Th. de pag. sacr. et templ. Tatiano et Symm. COSS. an D. 391. Filius huic Rufius comes erat Rutilio Numatiano, Româ peregrinatum exeuntian. U. 1169. Christi 417.

--- haeret eunti
Rufius, Albini gloria prima patris
Qui VolusI antiquo derivat stemmate nomen,
Et Reges Rutulos, teste Marone, refert:



page 244, image: s244

Rutilius v. 167. jam ante ProC. Africae et Quaestor, id. v. 174. Qui mihi inquit Cejonios hosce inde a D. Clodio Septimio Albino: Apronia nos a Dionis Cassii historici patre, itemque Turcios et Symmacho a Constantino; Lollianos ab Adriano inde digesserit in suas stirpes, is de historia Rom. egregie meritus esse a me praedicabitur. In Schedis ad eam rem convasata habeo multa, quae fortasse promam cum ad Inscr. de talibus venero. Quae de Symmachis habebam, ea communicavi cum Gveinzio paedagogiarcha Halense qui dudum est cum Symmachum promisit. Dicebam autem ipsi, daret nobis Symmachos: (sunt enim Epp. quas habemus non unius, unius tamen seculi: Sirm. ad Eun. l. 7. epp. Sex numerat Symmachos: totidem Zurerus) nescio, an absterruerim hominem, ita nihil audio moliri porro. Claudium Pompeianum Imp. Marci generum vocas hominem Alexandrinum, civitate donatum ab Imp. Marco. Dicit hoc Onufrius; Tu hunc sequeris; dic, quo autore praeterea. Narrationem autem vestram refutat Capitolinus, qui genere Antiochensem fuisle scribit, Equitis Rom. filium: si pater Eques Rom. quomodo filius civitate donandus erat? Circa hominem istum mirus interpretum aestus, Blanci, SylburgI, LeunclaI, Casaub: comm. f. 95. et 130. Eos, si vacat, super Dionis et Lampridii commodo confule: partim enim corrumpunt Dionem, partim etiam Lampridio falsum impingunt: omnes in eo lapsi, quod Pompejanum, qui cum pugione obvius commodo, hunc tibi Senatus mittit, dixerat, pro Lucillae marito, reclamante quamvis [gap: Greek word(s)] Dionis; [gap: Greek word(s)] etc. habuerunt. Ego tres sub Comodo [gap: Greek word(s)] fuisse, ex ipsa historia doci, et Dionis editâ lectione defensâ, eum a corruptela editorum, Lampridium a culpa mendacii liberavi, et ipsos ab errore, si volent, exemi in Epist. quadam ad Bertramum: cujus excerpta, si flagitaveris, edam.

De genere Maecenatis cur credere nolis fragmento veteri, si vel esset pleudepigraphum, cum nihil contineat, cui historici reliqui contradicant, causam non habes; vidit Scaliger, non esse pannum Annianum: igitur amplexus est; neque repudiem ego. In eo fortasse labitur Scaliger, quod Menipp. Cecinae (hoc farailiae nomen est, istud sive praenomen sive cognomen Tuscum) patrem vel avum Cecinam Volturrenum regem Etruscorum adpellat. Diu enim ante hosce Caecinas


page 245, image: s245

Tuscis reges esse desierant, sive Mezentio sive Elbio (variant enim scriptores) ultimo putato, et creati Lucumones Lartesqve. Deinde in hoc qvoqve falli videtur, quod Menodorum, cujus Cato meminit, Maecenatis parentem facit, ut et Annius: hoc enim praeter Catonem dicunt; quasi vero Menodoro Catonis non potuerit esse filius cognominis, et ille avus Maecenatis; hic Pater: Certe hoc ut dicamus temporum ratio postulat; consentiuntqve in hanc conjecturam fragmenta Antiquitatum Etrusiarum, quae Curtius Inghiramius ante paucos annos Scornelli prope Vulterram reperit: Menodorum enim Cecinam Senatus Vulterrani Praesidem, eumqve Menippo Cecina, qui Syllanis Matianisqve motibus Italiam adfligentibus in Senatu praesedit, majorem, aliumqve igitur a Caesariano nominant, p. 252. 120, 122. Cato autem, qvi anno secundo belli Punici III. U. 605. obiit, de Maecenatis, qui A. V. 746. defunctus est, Patre non locutus est, nec potuit; et qui de eo interpretantur, viderunt apud Catonem tria, cum sint duo tantum. Sin Catoni Censorio fragmentum istud, in quo de Cecina Volturreno, abjudicemus; et sane nulla est ratio, quae, ut ei tribuamus, cogit, neque veterum Grammaticorum, in Catonis scriptis citan dis frequentium et prolixorum quisquam vel verbi vel sententiae ex eodem meminit: referamus a.ad scriptorem, quisqvis tandem fuerit, Pompejanorum temporum, indubium redditur, unum tantum Menodorum Caesarianarum partium, et qui pater Maecenati, ab eo nominari; cessatque tua admiratio de Menodoro, quomodo Maecenati pater, et Catoni tamen notus esse potuerit. Imo, quia Menodori hujus fiat mentio in isto fragmento, vel hinc suspicioni meae, non esse id Catonis CensorI, accedit auctoritas. Aliter nunc quidem de re quaesita pronunciare neqveo; et si quid judicI tandem mei sit, requiras, posterius me eligere respondebo. De lapidibus quatuor p. MXXXI. et MXXXII. sentio tecum, non esse ijs temporibus, quae praeferunt, inscriptos; et minimum subscriptiones confictas: de 4. p. CCXCVIII. idem Gruterus: his meâ fide subjungas 7. p. DCLII. in qua L. Afranius L. F. se togatarum scriptorem appellat ipse; quod seculo AfranI, et ab ipso factum quis credat? Etiam nominis muliebris, CASSIA MELETE, in H Graecum vel Elatinum casu primo terminantis, in tertiam declinationem translatio reliquis enis, eni, enem, satis prodit seculi secundi


page 246, image: s246

extremum et seqventia, quibus ita corrumpebantur Graeca: Notavi hanc anomaliam plusquam quadragintalocis. Hoc autem videor observasse, plerasqve Inscriptiones, quas pro spuriis habere licet, ab Vrsino esse: Unde de Viri hujus ad opus Inscriptionum Symbolâ non ita magnifice sentire, et caute Vrsiniana arripere soleo. Idem de quibusdam Hispanis verum esse et tenendum noveris.

De Juniis Rusticis turbarunt Interpretes historiae, scio: Sed neque tu videris fecisse limpidum, quod cum duo fuerint Philosophi Stoici ijsdem nominibus, Inscriptionem 10. p. CCCCXXVI. referas ad posteriorem Marc-Antoninianum, in cujus Epistolis Imperator commendat [gap: Greek word(s)] i. e. puram et nonad fectatam simplicitatem, teste Holst. not. adsent. Demoph. cum priori isti, quem occidit Domitianus, non minus competat. Certe ob studium circa Stoicos, cum Thraseam et Helvidium Priscum (ita Svet. Domit. c. X. aliter Tacitus et Dio) damnatae licet memoriae, laudaret, Stoicorum simia, a dicace scurra Regulo fuer at adpellatus, Plin. l. 1. ep. V. et philosophatum fuisse exprimit Dio. Sentiam igitur cum Lipsio, qui lapidem de hoc priore exponit, extr. not. in vit. Agricolae: Nihil autem impedit, omissum in eo cognomen Aruleni; nam nec Svetonius id refert, quod Tu tamen dicis in tuo schemate; Dionem nominare volebas, puto, vel Tacitum. Alter Jun. Rusticorum consul est cum Adr. Aug. III. a: U. 871. quem istius filium ponere fere non audeo, quod ex iis ejus filiis, quibus Plinius L. 11. Ep. ad Mauricum praeceptorem quaerit, nullus aetate Consulari esse potuerit initiis Adriani; nisi adolescentem XX ti annorum in disciplinam Rhetori tradi primum persvadear. Quia vero desuncto patre pueri adhucerant, ut patet e d Ep. patris autem casus in ultimos Domitiani annos XIII. nim. ImperI, quod vel inprimis in Clarissimum quemqve saeviit, ut constat e Taciti vita, a Lipsio digesta, et Hieron. Chron et in ipsa Praeturae Plinij Secundi tempora, ut est in XI. lib. III. quam iste per aetatem maturius gerere non potuit, inciderit, difficile mihi fit credere, qui pubertatem nondum adiisset, circa a. U. 846. tum a. U. 871. consulatu fungi potuisse. De tempore caedis Rustici, factam nimirum tum, uti diceoam, testatur etiam hoc, quod inter ostenta, mortem tyranno significantia, fuerit quoqve iste, cum gladio eum accedere visus in somnis: unde colligas, recentem fuisse a caede sui Rusticum potius,


page 247, image: s247

quam [gap: Greek word(s)] . Vixisse etiam Plinium postquam scholis exiisset ac versaretur in foro, aliqvamdiu cum Ruftico, et inde hunc non primis a Domitiano interemtum fuisse annis, patet ex eo, quod rogatu hujus adfuerit Arrionillae contra Regulum, cujus praecipuae in causis dicendis et suendis delationibus partes erant lub Domitiano l. 1. ep. 5. et quod eidem Rustico scripta quaedam sua varii generis legenda obtulerit, l. 9. ep. 29. Non enim audiam Catanaeum, qui de Antistii Rustici, quem Cappadociae praesidem forte fuisse, e Martiali l. 9. epigr. 31. dixero, filio quodam exponit, sine, ut quidem videtur mihi, ratione. Alter igitur Rusticorum ad istum Neronianum, nisi forte per sororem agnatus, vel adoptatus, ut in schemate delineatum vides, nihil pertinuit. Quod si concoquere neqvis, de Vettii F. Rustico, facias sane eum Quintum filium Neroniani: sed nepotem hujus pro duobus unum. Lucium enim quis fuerit, jam dixi: Quintus igitur praenomine vir unus, et bis Cos. et Pr. Vrbi Capitolino, qui omisit Praefecturam Urbi inter dignitates Rustici nominare, cur attendas? Satis nosti incuriosum scriptorem; ne quid de cauponica et perplexa ejus locutione, qua solens deludit lectorem, dicam. Primum autem gessit cum Tertullo ordinario, suffectus A. V. 910. et huc refers Inscript. 3. p. CXXXI. secundum ordinarius cum Aquilino, ann. U. 914. et seqvente Praefecturam Urbi, consulatu Aeliani et Pastoris; sub qvo martyrium B. Justini referunt annalistae: ita omnes salebras, in quas in cidęre alii, devito. Tuâ vero de Inscr. 3. p. CXXXI. Consulibus, qvasi Adriano fuissent suffecti, sententiâ stante, non poteris primum Q. JunI Rustici consulatum dare, et scis tantum de uno, cum tamen de iterato prostent testimonia. Imo nullius scriptoris testimonio Tertullum et Rusticum Adriano tertio Consulatu abeunti surrogas: potuęre autem alii praeter istos esse, quos in rebus Adriani quaeramus etiamnum. Quod autem Praefectum Urbi Quintum hunc in Inscriptione ponderis alicujus p. CCXXI. et CCXXII. te rcperisse putas, nolim sequaris, vel teneas. Est enim ea de alio cognomine, qvi fuit a: U. 1097. ad quem extat l. 23. C. Theol. de adpellat. et poenis earum, P. P. Romae 6. Non. Jul. Amantio et Albino COSS. meminitqueve Panvinius e lib. de Praefecturis, et Sigonius de Imp. Occid. sub a: C. 344. Imo qvod pondus publicum insignitum esse vides nomine P.F. Urbi ad tempora libera REIP. et florentis Imper I, quando ponderibus


page 248, image: s248

et mensuris praeerant Aediles, ut e Juven. Sat. I. et X. v. 101. dicunt Grammatici, et Vlpianus l. item quaeritur. ff. Locati. referri non posse doceris: sed ad ea, quibus officiorum plerorumqueve curae confusae jam erant, alia etiam abolita plane, et nova instituebantur, quod Constantino M. imperante plurimum factum est, pertinere. Ipsa etiam formula, EX AUCTORITATE PR. V. testatur de seculo: habes talem interdictis Aproniani, qui fuit a. C. 363. praescriptam apud Grut. 6. p. DCXLVII. et Clavdius Pr. V. a. Ch. 374. quem aliquando Tibi monstravi, in edicto ad molen dinariorum fraudes amputandas publicato, apud Grut. p. 1114. non tantum auctoritatem suae sedi tribuit, sed et sub iisdem ponderibus accipere frumenta et reddere fracta molitores constituit. Fuit etiam Julianus Rusticus eodem seculo, tum ante quam Gratianus a patre ad sumeretur, magister memoriae et vocatus a Gallis in commilitio Principis ad participatum principatus: Praef. annonae COSS. Grat. N. B. et Dagail. l. 2. C. Th. de can. frum. ll. Romae: post obitum Valentis praefectus Urbi teste Amm. Marcell. l. 27. Hujus nomen Bertramus corrupisse putabat librarios et perperam vocari Pinianum Praef. V. ad quem COSS. Honorio NB. P. et Evodio, an. Chr. 386. est lex 13. C. Th. de privil. eorum qui in sac. pal. mil. et COSS. Valentin. III. et Eutropio, anno Chr. 388. l. 13. C. eod, de Profess. et Medicis; et l. 4. C. cod. de princip. agentum in rebus. Sed ostendi ipsi Pinianum, quem Senatus cum Posth umiano legatum in causa publica legerat apud Symm. l. 3. cap. 22. et 26. et nihil igitur mutandum circa Inscriptiones ll. d d. esse. Ad eundem Julianum Rusticum extant Epistolae XV. apud Symmachum l. III. e quibus constat, eum difficultatibus publicis fuifle occupatum, et claruisse dignitatibus: sane fuit PROC. Africae, a. Chr. 371. et 372. Impp. Valent. Val. et Gratiano. l. 2. C. Th. de scenicis: Grat. II. et Probo COSS. l. 12. c. Th. de div. off. et adparit. Mod. et Ar. COSS. l. 1. C. Th. ne sanctum bapt. iter. Val. et Val. AA. IV. COSS. a. Dn. 373. et nisi memoria fefellit Ammianum, etian. ante adsumtum Gratianum. Illustres et memorabiles Rusticos alios indiculi Bibliothe carum, Episcoporum et martyrum dabunt; item Epistolae B. Hieronymi, Symmachi, et Ennod I: unum alterumqueve memoria dignissimos, P. LUCILIUM RUSTICUM PRAEF. URBI, in lapide apud Holsten. item Decentium Rusticum Agraetium Jovini Anti Ca s. in Gallia praefectum,


page 249, image: s249

temporibus Honorianis circa a. Chr. 415. apud Arvernos interemtum. Greg. Turon. l. 2. hist. Franc. c. 9. Sigon. l. 11. de Imp. Occid. item illum cujus Consulatus iisdem temporibus fit mentio in Inscr. Rom. 7. p. CCLXXXVI Rusticum VI. Ex-Qvaest. Regis Gothorum Theoderici medicum e Procop. L. 1. Goth. et Spelta hist. Papien. p 109. et poetam elegantem, cujus Historiarium Vet. et Novi T. laudant docti, et eum qui Imp. Justiniano Gubazen Colchorum regem [gap: Greek word(s)] suspectum interemerat, quo de Agath. l. 3. et 4. non sinam ad Te indictos. Addo et hoc, Rusticorum cognomen praeter quam dictis etiam Aeliis, Alfenis, Antistiis, Arulenis, Clodiis, Aureliis, Corneliis, Fabiis, Laelijs, Licinijs, Moecijs, Mefsijs, Ovinijs, Petronijs, Statijs, Superinijs, adhaesisse, item AEmilijs, Aqvillijs, Catijs, Herennijs, Valerijs, Vlpijs inter faeminas: quae omnia ex antiquitatibus Romanis certa sunt. Haec de Rusticis ita videntur mihi; quorum post tot secula memoriam seri nepotes Cives Romani hodiequeve conservant, de aedibus magnificis praeterea notabiles. Testimonium de Pr. V. Junio Rustico non est petitum e Lib. 1. de adpellat. uti scribis; sed e l. 1. ff. de adpellat. quae desumta est ex Vlp. Lib. 1. de adpellat. Junios ex Hispania venisse fortasse verum est; sed e nomine JunI Gallionis fratris Senecae id mihi non reddis probabile, habuit enim id a Junio Gallione Eqvite Romano, amico Ovidii Nasonis, ut patet ex Eleg. XI. lib. IV. de Ponto; quem ex Hispania fuisse ostendere debes. Antequam abeam a Juniis, stemmata tua augebo, monstraturus tibi, fortasse non ingratam futuram virginem Juniam, cui ex atrio Vestae ob morbum egressae, decreto Pontificum adsedit, et curavit Fannia HelvidI Sen. conjux Imp. Nerva, vel initiis Trajani, ut est apud Plinium l. VII. Epist. XIX Eam c. Silani ejus, qui COS. a.U. 781. cum Silio Nerva filiam, cogn. Torqvatam fuisse, probo ex Inscr. 4. p, 310. et 10. p. 25. Ubi praeterea rarum hoc, LXIV. annos inter Vestales Sacerdotes mansitasse; pervenisse nim. ad ann. aetatis LXX. si sexto capta fuisset, quod jubebant leges, supergressam aetatem istius Occiae, quae LVII. annos Vestalibus sacris praefuerat: Tac. l. VII. Annal. Ejus adfinitatem cum Fannia, quae P. Thraseae Paeti Patavini et Arriae filia, Caecinae Paeti et Arriae neptis, tu docebis; mihi in ista nunc ulterius digredi, urgentibus aliis, non licet.



page 250, image: s250

Minuciorum honoratorum in Gallia Transpadana Brixiae, Bergomi, Veronae, omnique ad lacum Benacum tractu possessorum stemma; cui innexi aliqua Junij cogn. Rustici, eademqueve occasione Inscriptorum aliquot de iis lux et emendatio.

[gap: illustration]

page 251, image: s251

In Italorum, qvi hasce literas sectentur quoqve, notitiam tevenisse, faciente Volcammero, laetor ex animo, praesertim in Serv I Romani, et J. B. DonI Florentini. Nostrates eo rari commeant: unde nec literis adire quenquam talium, si maxime vellem, possum. Hoc saltem de ejusmodi monere, fortasse memorem, volo; solere nobis interdum imponere, praesertim cum sua nos admir ari sentiunt, et abuti credulitate nostra et stupore, si in eum datos nos viderint. Sane SCta duo, qvae a Servio accepisse dicis, ante annos pene XLta iisdem literis, lineisqueve reperta HerculanI ex aerea tabula, servata a Matthaeo Conch. Princ. publicavit Julius Caesar Capacius L. 11. Hist. Neapol. c. IX. quam Neapoli impressam anno 1607. apud J. Jac. Carlinum habeo. mirum nî ex ea potius, qvam ex ipsa tabula descripsit iste. Variantes in ijs lectiones et emendationes fortasse habebis infra. Falleris etiam a Tomasino, si marmor, in quo mentio corporis PAUSARIORVM (sic enim legendum est) anno 1634. Romae erutum fnisse credis; habet enim idem Salmasius notis ad Spartiani Caracallam, quae ann. 1620. Parisiis prodierunt. Neapolitanum ejusdem Tomasini in domo Comitis Matalonaei visum habet quoqve Gruterus 1. p. CCCXXIII. item Capacius l. d. c. 21. qui vidit in domo OctavI Caesaris, Consiliarij. In eo quinam sint HELIOPOLITANI, anxie non est quaerendum. Capacius Cumis Neapolin adlatum esse diciti; sed fallit. Fuisse Neapolitanos in cultum Apollinis, Hebonis, Mithrae, Serapidis, Bacchi, qui iidem cum Sole, [gap: Greek word(s)] patet ex ipsorum nummis; unde sc. Heliopolitani adpellentur, mirari nemo debet, cum etiam Athenienses a Minerva [gap: Greek word(s)] nomen adsciverint. ?? Lycophoridis in eo numen ignorare se dicit Capacius, et cum eo Cl. Th. Barthol. l. de luce brut. c. 5. lubenter et nos ignoramus; nunquam enim aliquod fuit. Lycophoros inter sacerdotes et religiosos recensent autores Indicis c. III. velim, quare? dicam, [gap: Greek word(s)] , quod res est: LVCOPHORUM I. O. M. POSUERVNT DE SUO h. e. Lychnophorum inter vasa pro sacrificiis alia in templo Cereris conse cratum. [gap: Greek word(s)] , prima lux: [gap: Greek word(s)] . Qvid in hoc lapide Viri docti viderint, patet ex Indicis c. II. et X. ubi de templo Ceremeliensium, nescio qua orbis regione invento, nos docent. Tuus etiam pejus CERE. MEI IEASIUM. Meâ fide legas posthac: TEMPLI CER. EVMELIENSIUM. Cererem


page 252, image: s252

cum Apolline et Castoribus inter Deos patrios Neapoleos nominat Papinius L. IV. Silv Carm. ad Jul. Menecratem. Ejus sacra ibi religiose celebrata fuisle a discur santibus cum facibus sacer dotibus in memoriam quaesitae, raptae a Plutone Proserpinae, dicit idem; conspiciturque in numis Neapolitanorum post caput Parthenopes icuncula Cereris cum falce: sacerdotii Cereris inter foeminas meminit lapis. Neapolitanus apud Capacium L. 1. c. XIV. p. 215. sed a me correctus, iste:

[gap: Greek word(s)] . Ubi syllaba [gap: Greek word(s)] in prima linea vel amputanda vel deesse paucas literas ad explendum cognomen Cominiae vel Plutogeniae [gap: Greek word(s)] -------- habendum est, et exponenda cetera: Cominiae Plutoageniae Sacerdotis Cereris Legiserae, filiae. EVMELIENSES tribum quandam in quam nobilissimi quiqueve civium lecti fuerant constituerunt; adpellant alias [gap: Greek word(s)] sodalitatem; [gap: Greek word(s)] , ut apud Athenienses [gap: Greek word(s)] : apud Eleos [gap: Greek word(s)] : apud Coos [gap: Greek word(s)] : apud Thebanos [gap: Greek word(s)] : apud Ephesios [gap: Greek word(s)] , apud Cyprios in Papho [gap: Greek word(s)] : apud Rhodios [gap: Greek word(s)] . Isti vero Neapolitanorum ita dicti ab Evmelo, Rege Pherarum in Thessalia, cujus filiae Parthenopae conditum Neapoleos adscribunt mythistorici, et quae Papinio l. dicto Eumelis. Hujus observationis meae ex omni antiquitate unicum tantum testimonium est lapis a Capacio quidem visus, sed non adplicatus huic negotio (nam et ipse l. 1. c ult. p. 327. templum Ceremeliensium sibi fingit.) in aedibus Tib. Coppulae, quo ad equos conscendendos utuntur habitatores, iste:

[gap: Greek word(s)]

De [gap: Greek word(s)] ejusmodi sodalitatum [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)]


page 253, image: s253

v. Var. Lib. III. c. XVI. p. 602. Fuit praeter Evmelidarum corpus seu tribules, etiam [gap: Greek word(s)] ; item alia [gap: Greek word(s)] dicta sodalitas ibidem, de cujus sacrificio epuloque quodam loquitur Inscr. 1. p. CXXV. item [gap: Greek word(s)] , de qua Inscr. 8. p. CXII. et alia in lap. Neap. quem produxi e Capacio Variar. p. 598. [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] ab Oenone, quo nomine duo Atticae pagi fuere, juxta Strab. L. IIX. vel [gap: Greek word(s)] , uti adpellant alii illas Atticae regiunculas: Tralatitium enim est, Cumanos, qui Neapoleos conditores feruntur, ex Chalcidensibus in Eubaea, hos ab Atheniensi bus ortos fuisse, et scribit Strabo, accessisse ad coloniam amplificandam Pithecusaeos et Athenienses; numus etiam a Joh. Baptista Macedonio repertus, tauro cornuto, humanâ facie barbata, qui Hebon est, seu Mithras, et noctuâ insignitus, Athenas subindicat. Oenoaeum sodalem seu tribulem corporis ab Oenoe nuncupati reperisse puto in 2. p. LXXXVI. sine dubio Neapolitana: ubi est [gap: Greek word(s)] . Hoc e cataclistis meis unum erat; alii diligentius servarent talia, quam vel gryphes aurum Indicum, vel draco Hesperidum mala; Ego procul invidia, et judicii tui securus, in gratiam [gap: Greek word(s)] omniumque adeo antiquitatis admiratorum liberaliter communico, Notabis etiam in isto lapide Graeco de Eumelo, cognomen Latinum [gap: Greek word(s)] : ita apud Phlegontem inter longaevos recensetur [gap: Greek word(s)] : contra in Latinis est [gap: Greek word(s)] Eusebes 1. p. 810. Q. MUSTIUS. EUSEBES. 7. p. 662. COMMODIO. EUSEBETI. 5. p. 547. C. NUMICIUS C. L. EUSEBES: et Cassiorum alicujus cognomen BUSCELINUS, [gap: Greek word(s)] , q. d. magnipedem, longicrurem. Alias Graeci Latina expresserunt Graece, ut cum [gap: Greek word(s)] adpellatur a Phlegonte, qui Latinis esset Malleolus: et [gap: Greek word(s)] , qui Latinis Florus et Flora. Apud eundem est [gap: Greek word(s)] (ita enim lego pro [gap: Greek word(s)] : cujus gentilis Inscr. 3. p. 1114. L. VIBIUS FLORVS: reperi etiam filium Julii Luciferi C. Julium Phosphorum in 4. p. CCCCXCIV, et filiam Flori alicujus, cognominatam Thallusam, translato in aliam linguam cognomine: et contra, THALLI filiam Floram, 11. p. MCXLI. Ita cum Pontii essent cognomento Nigrini, Pontio P. F. Cla. MELAE cognomen adhaesit in Papiense 2. p.


page 254, image: s254

CLXXXV. Eadem permutatio cognominum Latinorum Graecorumque facta in Aquiliis; Aquilium Nigrum, qui res Octavii scripserit. nominat Svet. c. 11. C. Aquilium C. F. Cla. MELAM lapis Rheginus 7. p. c. in Manliis: TI. Manlius Eutyches, 2. p. MLXXVII. TI. Manlius Felix p. CCXLI. itemque in Mutiis: in Scutariis Q cognomine EUTYCHUS. SEX. cognomine SUCCESSUS In 15. p. DCCCCXXXIV. A. Plautio A. L. AMPELIONI colliberta VITICULA. In saxo Jaderensi, ut habent schedae Langermanni (Gruterus enim n. 8. p. MXLII. imperfectum exhibet, quod caetera humo obtegerentur, e Knibbianis) Q. Petronii Capitonis et Helviae VENEREAE filius vocatur Petronius APHRODISIUS. Infinita sunt quae de cognominum a majoribus in posteros transeuntium variatione dici possent; sunt autem filiis cognomina a matrum nominibus vel cognominibus: a Pompeja Pompejanus, 11. p. 675. a Fonteja Fontejanus 14. p. DCLXVIII. a Minicia Minicianus, in 3. p. DCCXXXIV. a Salvia, Vibia, Varia, Salvius, Vibianus, Varianus 4. p. CCCCLXX. Attius Quinctanus a matre Attia Quinta: pater erat T. Attius Phlegon 6. p. 671. Firminus a Firma matre 14. p. 684. Verrinus a Verrina 1. p. 730. Eadem ab avorum cognominibus: Architectianus, ab Architecto, quod avi erat, 9. p. 99. Huc refer [gap: Greek word(s)] Paetinae et Decidianae, de quibus ante. A patrum cognominibus cognomina filiarum: Antistia Tryphaena, Aurelii Tryphonis F. 11. p. 668. Octavia Gracilla T. OctavI Sex. F. Gracilis F. Octavia Celsina Sex. OctavI Celsi F. 2. p. 445. Pactumeja Magna F. PactumeI Magni l. 92. ff. de hered. instit. Sed haec alias. Inscriptionum, quas e Tomasini libello descripsisti, secundam habet quoque Gruterus 14. loco p. MLXXIV. Sexta de LUCIDO PANE digna est consideratione; quod aliquid reconditae eruditionis subministret. Panem Arcadum proprium fuisse, ob regionis montosa et silvosa, educatum ab iis in Maenalo monte, venatorum praesidem, notum est, In ea sive montem, sive saltum [gap: Greek word(s)] eidem sacrum, e Pavsania scimus. [gap: Greek word(s)] igitur Pana, vel [gap: Greek word(s)] homo Romanus quasi [gap: Greek word(s)] ita agnominatus fuisset, LUCIDUM interpretatus est. An, quia Pan [gap: Greek word(s)] , et lucicola, a lucis LUCIDUS dictus? Utrumque probabile est; sed utrum spectâritis, qui Pani hoc cognomen imposuit,


page 255, image: s255

ignorare cogimur: Dicerem, posterius: Id solum admirationem de Pane parit, quod cum Romanis non fere coleretur, nisi quod Lupercorum institutum attinet, et cultum Invi seu Fauni, qui idem cum Pane seu Natura universi habebatur; eoque ne una quidem memoria ejus in lapidibus extet; hac tamen adpelletur, et quidem insolente [gap: Greek word(s)] . Ampliandum igitur putem, et dispiciendum porro an descriptoribus luscitiosis ista de beamus, qui dare debebant: LUCI. JONONI, i. e. Lucinae Junoni: Sane in hanc competit, quod Herodia foemina cum marito votum solvit, Lucinae scil. opem in partu experta. O autem pro U. frequentissime sculpserunt quadratar I: Ita Hercoli, Consoles, Potiolana, Sorredus, Aolus, dederont; Popolea, Romoleum, apud Ennium. Junonem a. Lucinam habemus in Rom. 16. p. XXVIII. ubi BASSA VITELLI PRO Q. VITELLIO Q.F. FILIO suo Votum solvere dicitur JUNONI LUCINAE: et in hac Donii, in qua STATILIA PRO FILIA PARVA LABORANTE Voto suscepto JUNONI LUCINAE Donum DED. et in Ursiniana 12. p. MIX. Facit huc etiam numus, qui consecrationem Divae Juliae seu Liviae Aug. significat, habens insculptum templum: in cujus tympano est JUNONI: in fronte ubi fores CILLAI: syllabam LV vel extritam vel in latere aedis alterutro sculptam fuisse cogitemus. In Octava suspectum est, quod C. Annius fuisse dicitur NEPTUNI DIALIS. Non ita Romani, ut nominatis Dialibus adderent, cujus numinis fuissent: et dicebantur Diales, qui essent DIIOVIS, quasi dicerent Joviales et Jovi adsiduos: quomodo ergo Dialis aliqvis Neptuni quoqueue? Neptuno sacerdotes tribuam non minus, quam aras, templa et aedituos; fuęrunt ei quoqve certa sacra et victimae diversae ab aliorum; verum qui sacris ejus praeessent; Flamines Neptunales, non Diales Neptuni adpellandi sunt In de pravatis emendandis lubens animo occupor et feror naturali impetu in prodigiosiores corruptelas tanquam in monstra, quae horremus et depulsa volumus; sed odiosum tamen esse scio; in ejusmodi sive errore, sive consilio vitiatis, si facias, ut corruptelae pateant. Huic saxo talem aliqvam insedisse descriptorum culpa contra omnes Italos ostendam, rogemqueve amicissime, a quo CL. Donius habuit, Naudeum, si superest, ut iterum iterumque id inspicere velit. Legam autem NEPTUNALIS: fontemqueve vitio infarctarum Syllabarum IDI detegam. Marmorarius, more suorum gregalium,


page 256, image: s256

voculae NEPTUNALIS partem duarum syllabarum a reliqua itide duarum sejunxerat, relicto notabili spacio, sic: NEPTUNALIS: tale quid factum 12. p. 785. DE.FUNC. TE. 6. p. 1056. VI. DV. AE. DEI. 7. p. 390. C. CLAUDIO L. F. FAB. 8. p. 263. BENA CENSES; L. A. A. A. in 15. p. DCCCLXXVI: HYGIAENUSA, in 13. p. DCCCLXXIX; PHI. LV. ME. NUS in 6. p. XXVIII. quae conjunctim neglecto spatio, legenda sunt: quod si quis non advertat, et vacua implere, reliquisque connectere tentet, nae is insigniter nugabitur, et credulos in absur dissima quaequeve praecipitabit; pro syllabis nim. voces, et pro vocabulo uno integram sententiam contra mentem monumenti inculcando. Spacio igitur quo excidisse aliqua perperam existimabatur, infultum esse crediderim bisyllabum IDI; et ex eo quod rectum erat, factum pravum hoc NEPTUNI DIALIS. Est autem cognomen Neptunalis non inusitatum; sed praeter quam Anniis, etiam Julijs familiare 1. p. 792. formatumqueve ut ab Ope, Opialis, 7. p. 479. a Cerere Cerealis, a Fide Fidialis 1. p. 312. a Quirino Quirinalis 6. p. 1089. 1. p. 446. a Libero Liberalis; a Marte Martialis, a Termino Terminalis, 1. p. 1153. 6. p. 694. p. CCXLI. Cornelij, Lucilij, Valerij, et l. fin. D. de institor. act. Octavij cognomen: a Fortuna Fortunalis, quod est apud Sidon. l. 8. ep. 6. a Genio Genialis et similia. Sin omnino nihil intervenisse fuci in enotando lapide, quod viri literati ex Italia docere nos poterunt, certi simus, NEPTUNIDIALIS tamen legendum est, non disjunctim, ut sit a Neptunidio sic dictus, et cognomen hoc formatum a Neptunijs, si quae apud Rom. familia talis fuit: quemadmodum ab Attijs, Attidij: ab Avijs Avidij, a Caesiis Caesidij, a Decijs Decidij, a Messijs Messidij, a Minatiis Minatidij, a Nymphijs Nymphidij, a Persiis Persidij, a Pettijs Pettidij, a Salvijs Salvidij, a Titijs Titidij, a Vibijs Vibidij, ab Vrsijs Vrsidij, a Viniis, qui et Venij, Venidij, a Virijs, Viridij et Virdij apud Plin. l. X. Epp. a Publicijs Publicidij, a Paetis Paetidij, a Pompusijs Pompusidij orti sunt. Ita arbitrari mihi de NEPTUNIDIALI liceat; non contendo; id quod de omnibus conjectationibus meis protestor. Fieri enim potuit, ut quisquis fuit autor scripturae in lapide voculam DIALIS quae speci em certam sacerdotij nobis et scriptoribus Romanis omnibus, [gap: Greek word(s)] , significat, generaliter et laxe, [gap: Greek word(s)] pro cujusvis Numinis sacerdote usurpaverit, figurâ,


page 257, image: s257

quam Grammatici transsumtionem adpellant, usus. Multa etiam verba aliud nunc ostendunt, aliud ante significabant: Alb. Gent. in l. 234. §. Vivere. D. de Verb. signif. quae [gap: Greek word(s)] dicitur: quâ eadem ratione pyxidem, vasculum teres et excavatum e quavis materia, metallo, ligno, terra, vitro vocamus, quod priores [gap: Greek word(s)] formasse, quod e buxo ob materiae soliditatem fierent olim pyxides seu buxulae, inter omnes convenit; et tabernacula tecta castrensia, quae pellibus conteguntur, etsi olim ab eo, quod fierent e tabulis fuerint adpellata; Festus in contubernales, Grotius ad l. 183. D. de verb. signif. et tibiae instrumenta musica inflatilia e loto ligno Libyco, buxo, lauro, sambuco emedullata, arundine, cornu, ebore, argento, orichalco, fieri solita, qua de re adi Scal. 1. Poet. c. 4. et 20. Buleng. l. de venat. Circic. 23. cum nomen acceperint inde, quod primum e tibiis cervorum, hinnulorum, asinorum, gruum, aquilarum, vulturum pararentur, dicuntur: apalar et boletar et cochlear vas cavum, quo ova hapala, boleti et cochleae adponerentur olim, hodie autem patellam pro quovis cibo exhibendo significat. Subinde quoque in his monumentis occurrunt aliqua e trivio petita, sincerae Latinitati seculorum emendatiorum dissona, solaeca et barbara, quae mirari licet, ridereque, non imitari juventuti; inter ea tamen non referam [gap: Greek word(s)] DIALIS isto significatu, quo dixi, sed potius inter [gap: Greek word(s)] et inusitata. In IX. quanta confusio linearum et repetitio, quantum videtur inutilis, uti exhibet Grut. p. 38. ex Apiano et Mazochio, qui apud P. Laetum Romae viderunt? Aliter Tomasinus e Scardeone qui Patavii habuit: Capac. l. 1. hist. Neap. c. 14. ita.

DEO. SANCTO. APOLLINII. PACIFERO. C. AELIUS ------- CONORT. X. PRAEF. CENTURIA. BASILIDES VOTUM REDDIT.

Quem ex hisce recte descripsisse credas, cui accedas? Tomasini correctior est, eoque suspecta, et minimum abest ab illa Laeti apud Gruterum: hancinterpolavit Capacius, resecando quae abundare putaret, et transponendo quaedam: omnium optima videtur, quam habemus in Opere magno: hinc scil. ab uno in hoc lapide crimine aestimare licet, quam incontinenter se gesserint notarii et interpretes in aliis, et diffidere. Xmam pertinere putat Tomasinus ad 8. p. 1076.


page 258, image: s258

sed quaeram, si ipse vidit in Fleri vico agri Brixiensis adeo perfectam, quî Oct. Rubeus, qui Antiquit. Brixianas ante annos triginta concinnavit, elax o mutilo ultima tantum ejus recitat? an Tomasinus ante Rubeum vidit? Non puto: et hoc igitur saxum aliud esse ab isto Rubei existimo: Potuit enim idem Quintius diversa posuisse, diversis in agro Brixiano locis, et Numinibus diversis. Ex XI. emendare jubes 13. p. 888. sed abstine manus; sinendus est hic cum suo Rollione, quod cognomen formarunt e Rullo, idemque est cum Rullionis 9. p. 424. Tuus autem de Pollione est ap. Grut. 7. p. 70. In XII lege SCAVRIANA vel SCAVRANA per ea, quae dixi Var. p. 606. Est Propr. Daciae M. Aemilii Scauriani uxor vel filia, secuta maritum vel Parentem in provinciam. In XIV. ita Commentor: Gens Tettia una plebejarum liberâ Rep. innotuit; fuitque in clientela Claudiorum, Ascon. in Orat. pro Mil. Ex ea Cajus, alii Codices Publium vocant, Proconsulis Asiae C. Claudl Neronis, qui fuit An. U. 675. accensus, Cic. III. Verrin. c.28. pater ejus Cal, qui Julio Caesari, Octavianoque Augusto convixit, et infantem C. Tettium e Petronia, quam, dum vixit, in matrimonio habuit, sibi natum exheredatione summovit. Huic Caesar irritato testamento, tanquam falso instimulati, et maligne contra sanguinem suum inferentis judicium patris, decreto, ut bona paterna adire posset, subvenit: Val. Max. l. VII.c. 7. in edit. Lips. an. 1512. Tectius est; itemque in Mogunt an. 1544. et Lugd. Gryphii an. 1556. Alternant enim t et c; ut in pronunciatione, ita apud librarios: inde Vettii iidem qui Vectii; Domitii, Domicii: Grattii in 6. p. MLXVIII. Graccii in 4. p. CXI. Falcones, Faltones: Falconii, Faltonii: Luccii, Luttii: Munatii, Munacii: Tenatii, Tenacii: Martii, Marcii: Rustii, Ruscii: Mastii, Mascii, Massii: Tratia, Thracia: in 4. p. CCCCII. Vittorii, Victorii in 1. p. CCCCLXXXIX. Cinctorium et Tinctorium pro [gap: Greek word(s)] seu [gap: Greek word(s)] , gladio: Censurae in Hygini gromatico, quae alias tensurae, brattea, bractea, [gap: Greek word(s)] : Ticinius apud Valer. Max. l. 8. c. 2. qui alias Titinius. M. Tettium Damionem P. Clodii libertum et adparitorem nominat M. Tullius l. IV. Ep. ad Att. 3. qua P. Clodii scelera, incendia domorum, rapinas et caedes consiliis et opera gladiatorum et servorum, in Urbe commemorat, factas an. U. 696. Cal, uti reor, fratrem. [gap: Greek word(s)] , q. d.


page 259, image: s259

[gap: Greek word(s)] , Popularem vel Publicum, ut [gap: Greek word(s)] , quod cognomen Latine Malleolum reddidęre: Graecum est apud Phleg. [gap: Greek word(s)] . c. 2. [gap: Greek word(s)] . Cognomen BIVVO, VIBIO est, vel VIBO: Commutantur enim B et V. BIBIUS pro VIBIUS in 5. p. CCCLXXV. et 8. p. DCCCXLV. ABITA pro AVITA in 6. p. DCCXVIII. ABIENUS pro AVIENUS in 6. p. MCLIII. VIVIANUS pro VIBIANUS in 7. p. DCLXXXI. 1. P. DCCCLXXXV. BILLIUS in 6. p. CCCLXXV. pro VILLIUS. Bellejus in 14. p. DCLXXII. pro Vellejus: BICTOR inus in 15. hujus classis. Bettii pro Vettii: in 5. p. MCVII. nisi eo loco Betitius ex 8. p. DCCLXIII. intelligendus: ELBIA pro ELVIA s. Helvia in 24. Cl. 12. Beneria pro Veneria: Sebiri pro Seviri: Reberenti pro Reverenti; dies Biginti in marmore Romano: Bedua in lapide e Coemeterio Vaticano non ita pridem effosso pro Vedua, Vidua. Et rursum VIVIUS pro Vibius, p. CXXVII. VELLENIUS pro BELLENIUS ibid. VRITTIAE pro Brittiae vel Bruttiae, in 2. p. DCCCCXXVII.: DANVVI pro Danubii 2. p. CCCCXC. Vastaga l. II. c. Th. de cohortal. pro bastaga [gap: Greek word(s)] a portando: quae erat onus possessorum et colonorum quaevis necessaria transvehendi in procinctum, in castra etc. Ut ex Albiis Albini, e Graniis Graniani, ex Aeliis Aeliani, e Modiis Modiani, e Corneliis Corneliani, e Juniis Juniani, e Plotiis Plotiani, e Rufiis, Ruffi, Ruffini, Rufiani et Ruffiniani, e Messiis Messiani, e Metiis Metiani, e Statiliis Statiliani, e Pompejis Pompejani, e Manliis Manliani, e Sosiis Sosiani, e Veturiis Veturiani cognomen factum est: ita e VIBIIS duplex vel si placet, triplex; VIBIANUS, quod adhaesit Anniis, Attiliis, Aureliiis, Fabiis, Flaviis, Oppiis, Quintiliis, Secundiniis et Vibiis; VIBIUS VIBIANUS in 5. p. DCCCLXXXIX. et VIBO; ab hoc familiae nomen VIBONIUS: in 7. p. XCV. C. VIBONIUS. et ap. Phleg. l.d.c. 1. [gap: Greek word(s)] , ut a Petrone, Petronius: et VIBIO; a quo VIBIONINUS, cognomen Vibiorum in 2. p. DCXXVI, ut a Rufione Rufioninus in 2. p. DCXV. In Vicentino lapide XIX. hoc peccavit marmorarius, quod ultimam vocabuli gentilis I. separatim sculpsit; debuit enim CASSIAI, qui secundus casus est, ut in 3. p. CCCCXLIV. VIRIAE. PATERNAI: in 2. p. DCCXLII. CASSIAI. MAXIMAI: in 8. p. DCCCCVI. CASTRITIAI. POSILLAI: in 15. p. DCCCXV. POBLICIAI ATTICAI: qui omnes Veronae extant, et procul dubio ex ejusdem quadratarii officina vel


page 260, image: s260

disciplina prodięre, quo hic Vicentinus. Expono autem, CASSIAE Liberta. PSECHAS, PSECAS (Henim abundat; ita THESIPHO in 4. p. MCXX. pro TESIPHONE; [gap: Greek word(s)] : TUMOLPHUS in 4. p. CL. pro EUMOLPUS: HERENI in 5. p. DCCCLXIX. et 5. p. DCCCLXXIII. pro IRENAE. HELEUTHERUS; Olimphius, Olimphia, Olimphionicis, in gloss. Not. Tir. ENCOLPHIANE in 19. p. DCCCLV. CALPHURNIE in lap. Ferrariensi; HIANTHIS pro Ianthis in 2. p. MCXLII. LEUCHIO pro LEUCIO, [gap: Greek word(s)] , Candidulus in 4. p. DCCCLXI. et alia passim) [gap: Greek word(s)] est servitii muliebris nomen, vel cognomen ab officio. Extat apud Juven. sat. 6.

Componit crinem laceratis ipsa capillis
nuda humeros Psecas infelix.

et

Altior hic quare cincinnus?
--- crimen facinusque capilli
quod Psecas admisit?

[gap: Greek word(s)] , irrorare, stillare, conspergere. PSECAS igitur ancilla, [gap: Greek word(s)] , ornatrix, comtrix: quae sciret positu variare comas et ponere compositas in statione comas, ut canit Ovid. 1. de a. a. el. 7. qualis Hispula descripta cum sua supellectile in 5. p. MIV. quae Dominae caput et capillos, ut arte jacerent secundum Poetam veterem, curaret, concinnaretque, ad quod rarum ac parum aquae solebant mittere, Schol. Juven. sat. 6. Inter turbulas pompam Isidis prosequentes apud Appul. XI. metam. observantur etiam mulieres quae pectines eburneos ferentes gestu brachiorum flexuque digitorum ornatum, atque oppexum crinium regalium fingerent. Lautiorum capillis balsamum instillabatur; ita interpretor guttas Arabicas, quibus comam obungi scribit Appul. 2. metam. Plerarumque crines ornatrices odoratis pulveribus seu Xeromyris de pyxide ad luxum conspergebant: et succis medicatis ad flavitiem, quam praecipue adfectasse notantur etiam a scriptoribus Christianis, fucabant. Cinere inungitasse Romanos capillum, ut esset rutilus, est in Originibus, Auson. Popma schol. in fragm. hist. Catonis p. 139 et 140. Plut. extr. [gap: Greek word(s)] nominat [gap: Greek word(s)] Galenus l. I. de comp. med. s. l. ex Heraclide Tarentino, Archigene: Cleopatra et Critone collegit [gap: Greek word(s)] , in qua [gap: Greek word(s)] , uti Paulus l. 3. c. 2. [gap: Greek word(s)] : enumerat, docet [gap: Greek word(s)] ,


page 261, image: s261

describit etiam [gap: Greek word(s)] formulas aliquot: Errasis l. XXV. Continentis c. 21. similiter; et qui scrinia omnia veterum compilavit scriptor recentior Joh. Assuerus Ampsingius Prof. med. Rostoch. in hectade adfectionum capillos humani corporis infest antium p. 104. et seqq. Croco in eam rem usas testatur Tertullianus l. de cultu foem. c. 6. video quasdam et capillum croco vertere: Pudet eas etiam nationis suae, quod non Germanae aut Gallae sint procreatae: ita patriam capillo transferunt; item thapso, Hesych. quae inde [gap: Greek word(s)] : lycio, Diosc. l. 1. c. 133. et radice Scythica, hodie glycyrrhiza. Imperator Muslimicus Abubecrus, Muavias, item et Hasiemus Caliphae comam barbasque tinxerunt hinna et Ketemo; Elmac. hist. Sarac. l. 1. c. 2. 7. et 17. Ex hisce illud Alcarna est, [gap: Greek word(s)] Diosc. l. 1. c. 107. Latinis ligustrum: cujus arboris folia cum succo struthii seu radiculae fuerint infusa illitu capillos ruffare tradit Dioscorides et Plin. l. 23. c. 4. Hoc detortum ab Arabibus e vocula vulgi Italici Scotanum, quo fruticem dictum cotinum adpellant. Est autem Cotinus ad lintea tingenda modo conchylii colore insignis Plin. l. 16. c. 18. L. Verus, Commodus et Gallienus A A A. crinibus suis illuminandis auri scobem adsperserunt, cujus insanae luxuriae administri fuere similes Psecades, [gap: Greek word(s)] vel sparsores. Italicas foeminas [gap: Greek word(s)] capillos suos ad solis radios torrere, ut cum fulgente colore videantur lumen imbibisse refert Th. Bartholinus l. 1. de luce anim. c. 10. Sed scio ego praetingi eos et bene humectos exponi Soli; Sicci enim nigrescerent potius, quam flavescerent. Paratrices mulierum adpellat Interpres Abubecri Errasis l. XXV. Elhavi c. 10. quae medicamina crispandis earum capillis infunderent: alii cinerarios et ciniflones, qui cestro vel calamistris igne candentibus caesariem inurerent. Faeminarum comtricum ordini etiam adcensere licet Picatrices, quas nominat Inscr, 7. p. LX. Graeci adpellarent [gap: Greek word(s)] , ut [gap: Greek word(s)] , qui succrescentem pilorum segetem resinis et pice demunt; ex Inscr. 8. p. DLXXVIII. ORNATOR es GLABRarii, nisi [gap: Greek word(s)] est; malim enim GALEARium e 2. p. MCXVIII. pro eo qui domino, dominaeve [gap: Greek word(s)] , in modum galeae, galeri, vel vaginae capitis suggestum, [gap: Greek word(s)] , Gallorum idiotismo parruquam curaret. Haec de Psecade, qua muliebre vel officium vel cognomen est. Idem tulit Olympicus, et Antimachus


page 262, image: s262

quidam e Poëtis melicis, [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] nuncupatus Aristoph. in Acharn. a deformi quodam [gap: Greek word(s)] , quo eos ad quos conversantes loquebatur, sputi aspergine conspurcaret; [gap: Greek word(s)] : ut Schol. Aristoph. Svid. in [gap: Greek word(s)] : Apostol. Cent. 21. prov. A. Cresoll. l. 2. Vacat. autumn. s. 13. p. 234. quod genus quoque [gap: Greek word(s)] vocant, [gap: Greek word(s)] ; ita Hesychius. Inter cognomina, quae petulantia Juventutis scholasticae Doctoribus suis per Italiae Academias suo tempore imposuerat, Alciatus embl. XCVI. recenset etiam Psecada: cujus verba metaphrastes Italicus Julius Caesar Capacius in Principe sic reddidit:

Altri sputan si lordo, che di stille
fanno ruggiada, a centinaja, a mille.

Dex x. haec habeto: FORTUNAI tertius casus singularis vel usitato etiam aevo meliore [gap: Greek word(s)] seu [gap: Greek word(s)] Poëtica, quam genitivis tantum datam fuisse incogitanter tradiderunt Grammatici; Prisc. l. VII. Velius Longus et Papirianus apud Cassiod. l. de orthogr. vel consuetudine notariorum, et marmorariorum, qui cum Edeberent, sive in medio, sive fine vocis, I pingebant; quod gnarum iis, qui veteres manu exaratos codices diligentius tractar unt: In Glossario not arum vetustarum nihil frequentius; ibi leges stilio, sippia, sorix, viredus, Pirsus, trimitalis, Xystereis, cimix, Carniadis, Sirapis, Hilvius, Nimionicis, Borestinis, pro Stellio, sepia, sorex, veredus, Perseus, tremissalis, Xystarches, cimex, carneades, serapis, Helvius, Nemeonices, Borysthenes: Similiter in marmoribus, SPINDONTIS, MANCIPS, SINILIS, SIMPRONIA, PROPRAI, QUAI, in 10. p. CCXXII. CAISIUS in 1. p. CCLXVIII. pro Spendontis, manceps, senilis, Sempronia, Proprae TOR, Quae, Caesius: in 8. p. DLI. EQVIS. ALE. AUGUSTE. pro EQVES: in 6. p. CCCLV. CIRCINA pro CERCINA, quae Africani maris insula est. SATRIA, gens plebeja; nomen ei ab antiqui Latii opido Satria, quae et Satricum Livio et Orosio: captum, incensum, dirutum a. U. 407. e quo in Urbem recepta vel ex originariis civibus, vel e colonis, quos eo miserant Romani a. U. 369. Incolae Satriani et Satricani: Ejusdem originis DEA SATRIANA in 3. p. LXXXIX. nim. a loco ita dicta, ut DEA Aventina: Scal. ad Euseb. n. MMCCXXXIV. DEA AVENTICA in 2. et 3. p. cx. De gentium


page 263, image: s263

Romanarum adpellationibus desumtis aloco, unde quaeque in Urbem processisset, pauca admodum traduntur ab Antiquariis, Sigonio et Panvinio; nihil autem verius. Ita Camerii, qui et Camurii a Cameria in Latio sive Umbria: Virellii a Vitellia in Latinorum Aequorumque finibus: Gabinii a Gabiis, opido inter Urbem et Praeneste via Praenestin a medio, Strab. l. V. Pedii et Pedanii a Pedo vel Peda Latinorum: Atinii ab Atina Campaniae, Lucanorum vel Pelignorum: Salvii ab urbe Piceni in dextra cluenti amnis ripa Salvia: Aterii ab Aterno, ostio Aterni amnis in mare Hadriaticum adjacente, in Vestinis: Novanii a Novana in Piceno: Pontinii a palude Pomptina, loco viginti quatuor urbium: Saturii a Satura opido Latii et palude in agro Capenate, ubi fons et silva Feroniae sacra: Scaptii a Scaptia, itidem Latii: Axii ab Axia castello in agro Tarquiniensi, cujus meminit Cic. pro A. Caecina. Mutilii a Mutila Istrorum opido, quod nominat Livius l. XLII. vel a Mutiis, si malis hoc: Aricinii ab Aricia; Aufidii ab Aufidena Samnitium: Cluvii a Cluvia Samni: Cuprasii ab utravis Cuprar um in Piceno: Equasii ab Aequa, et plures a locis, quorum nomina vel interciderunt, vel corrupta leguntur apud Geographos, adpellationes sortitae, perinde ac Tribus aliae. SATRIOS, qui SATTII etiam, et SASTRII in lapidibus enarrat Glandorpius, quosdam exhibent Indices Inscriptionum; 7. p. CVIII. SATRIUM Centurionem COHORTIS I. PRaetoriae Imp. Adriano. T. Pomponium Atticum ab origine ultima Equitem Romanum, ad quem M. Ciceronis sunt Epistolae, quem multo elegantissimo sermone posteritati commendavit Nepos Cornelius, Satrium adpellat Sveton. l. de ill. Gramm. n. 16. quod dum alius rationem ejus me doceat, habebo suspectum; in saxo Augustodunensi 5. p. MCXXXVII. est SASSIUS ATTICUS: sed quomodo noster ad Heduos pervenerit, qui ea aetate vix cogniti visique Caesari? Volupe sit noc de illustri sua aetate viro cognoscere, cui sua prudentia et divinatio adeo profuit, ut in gravissimis procellis bellorum civilium, cum neutri parti obnoxius esset, non tantum omnibus perinde gratus vivere, et tranquillus et intactus, sed etiam ex iis ad omnimodam incolumitatem pervenire potuerit. ASASTRIIS descendęre SATRINII et SATRIENI, ut a Motiliis Motileni, a Rufriis Rufreni, a Statiliis Statuleni, a Pontiis Pontieni, nisi hi potius Pontinii


page 264, image: s264

sunt. Cognomen PROCULAE, quantum e lapidibus scimus, tulit Aelia, Attia, Avidia, Aurelia, Betutia, Caetronia, Calpurnia, Camuria, Consia, Cornelia, Flavia, Fulvia, Hispellatia, Julia, Junia, Labiena, Laetoria, Lepidia, Licinia, Lucilia, Macrinia, Mania, Maria, Naevolria, Pompeja, Pomponia, Porcia, Postumia, Quinctia, Quintilia, Rubria, Titia, Titinia, Vennonia, Vlpia. Serranam Proculam, Patavinam foeminam a severitate morum commen dat Plinius I. ep. 14. Proculae M. et L. AA. rescripserunt l. II. D. de leg. et fideic. 3. contra eandem Commodus litem cum fratris heredibus super debito magnae quantitatis fidei commisso decidit l. 26. de probat. PROCLAE in marmoribus, Aelia, Flavia, Fulcinia, in 4. p. DCCCLXXII. Julia, Laelia, Poppaea, Proculeja, Titiena, Varia. PROCULINAE et PROCLINAE Aurelia, Herennia, Seponia in 2. p. DCCCXXVII. nisi Sempronia est; Videri tamen possent etiam Seponii vel Sepones inter gentes Romanas fuisse, cum Sepullii seu Sepuellii q. d. Seponellios, sormato horum vocabulo ex illo, fuerint, ut a Cartiis Cartilii, a Carantiis Carantilli, a Cantiis Cantilii, a Scantiis Scantilii, a Statiis Statilii; ab Aquiis Aquillii, qui et Acilii, ab Appiis Appuleji, a Marciis, Marcilii, et Marculeji, ab Anniis Annicii et Annidii, a Gaviis, Gavilii, a Maniis Manilii, a Naeviis Naevaleji, a Vinuciis Vinuculeji processerunt. PROCILLAE Claudia, Curtia, Julia, Maria, Melia, Mindia, Rufria, Viciria, in 4. p. DCCXLVII. et 7. p. DCCCCXXVI. Vlpia. Non praetereunda hoc loco Bojonia Procilla Arrl Antonini, Pro Cos. Asiae, bis Cos. uxor, mater Arriae Fadillae, e qua Aurelius Fulvius ultimo Domitiani anno Cos. Titum Aurelium Fulvium Antoninum Pium d. Aug. sustulit: huic igitur avia materna ista Procilla, Capit. Hujus et generi ejus Aurel. FulvI simul mentio fit in 7. p. DXCVII. quâ communem dispensatorem Narcissum eos habuisse in praediis suis, sive rationibus pecuniarum exactarum, expensarum, foenerandarum, sive reliquo servorum gregi moderando praepositum docemur. Ejus Procillae cognomine T. Aurel. Anton. Pio Aug. filiam suam majorem, quam Lamiae Siliano nuptam fuisse scribit Capitolinus, proneptem Bojoniae, adpellare placuit: quod licet nemo historicorum adnotârit, e 3. p. DCCLXV. eruere possumus. Memoriam eam in valle Tropia, quae est Melaefluminis supra Brixiam, posuit OCTAVIUS (quem cognomen PRIMI tulisse e cognomine uxoris


page 265, image: s265

colligo, estque idem cum Q. OCTAVIo Q. L. PoP. PRIMO in Veronensis agri altero 6. p. CCCCXLIV.) MARitus CAECILIAE PRIMAE CONIVGI suae tum majores hujus, matrem OCTAVIAm PROCILLAm, quae fuisset AURELIAe PROCULAe AVGVSTi scil. filiae, Liberta; et aviam Octaviam DIANAM recenset. Ita supplenda insertâ literâ L. et construenda ista sunt; quod nî facias, nihil eorum intelliges: quomodo enim Octavia illa Aureliae Aug. filia fuisset, et cujus, nun quam quisquam docere poterit. Etsi vero PIUS filiam majorem, quae haec ipsa Aurelia Procilla, Octaviae Procillae Patrona fuit, amiserit, cum ad Pro Consulatum proficisceretur, Capit. I. d. et antequam Imperator esset; eam tamen AuGustae praedicato honorari ab eo, qui vivo parente publice posito titulo ejus meminisset, non erat ineptum, sed vero civile et maxime necessarium, quia ut Imperatorum conjuges et liberi etiam matres, et aliae adfinitates Augustae, Augustique adpellarentur, Senatum sancivisse toties legimus. Non displicere poterit haec Imperatoriae geneseos particula de filia Caesaris inter optimos paucos principis, deterso situ, quem historicorum vel negligentia, vel ignorantia obduxerat, eruderata iis, qui aliquam cupiditatem habent antiqua Sepulta sciendi, imprimis sive clarorum virorum boni seculi instrumentorum, et natorum in exemplum sequioribus, sive regio sanguine editarum faeminarum, nomina cum rebus, temporibus, locis, notitiam sibi comparandi. Sane omnis aetas de ejusmodi reminiscendis laboravit et laboratura est, quod manere ita probra improborum aeque ut praeconia bonorum immortalia oporteat; id quod sine nominum accurata notione et discretione aequivocorum neutiquam fiet. In libris manuscriptis, idemque de lapidibus habendum est, plura sane restant adhuc majoris rei, quam ut veritati nominum adtendere debeamus, Vir illustris, harum literarum inprimis callens, notis ad Cic. pro Flacco pronunciavit. Verum stultum hoc ejus judicium vocare amicus noster non dubitabat; cujus censurae adplauderem, nisi comparate locutus fuisset ille, et intelligeretur velle priorem, majoremque rerum, et loquendi modorum curam habendam esse lectori Ciceronis, quam nominum propriorum, quod ab illis major, praesertim tironi, utilitas; futilem, aspernabilemque operam esse quae in his poneretur ab exercitatis, et


page 266, image: s266

praeter quam, quae prosint etiam quae delectent vero suo, et historicâ cognitione animum pascant, expleantque quaerentibus, id vero ei, qui in restituen dis gentium Romanarum adpellationibus ipse subinde occupatus fuit, cum veteres scriptores et saxa inter pretaretur, in mentem nunquam venire potuit. In secundam missarum Româ a Volc amero haec instar commentarioli Tibi sunto: C. Julius Polybius DIVI. AUG. L. 9. p. 75. cujus manu testamentum istius scriptum est, Svet c. 101. Hujus libertus C. Junius Anthus; ib. ejus filia Julia Hieria; cui Maritus Philetaerus Aug. L. 5. p. 582. Fratres Julii, Oriens, Anicetus, Lalus, 2. p. 597. nisi patrueles sunt. Pater Julius Gamus, 10 p. 688. frater C. Julius Epigonus, 10. p. 688. nepos e fratre L. Julius Marcellus, 8. p. 689. Penultimam dispice, an emendare velis in ultimo vocabulo ad 10. p. 1038. Q. FVLVIO THALIO CHARES FILIVS. Sane Fulvii et Vitellii nomina facile commutare potuit notarius incuriosus; Probem autem Vitellii prae Fulvii: legamque Q. VITELLII Q. AL. CHARETIS; et in Apianeo, Q. VITELLIO Sentin, mi carissime RUPERTE, quam cupide acceperim tua, qui tam gratanter reddo, et cum superpondio: faxo etiam ut aliquando compareantin Auctario; quod molior adpendicem Comment. in Opus magnum, praesertim quae vel elegantem aliquam eruditionem sapiunt, vel ad Historiam pertinent; omnem enim [gap: Greek word(s)] talem recensere, item quas alii occuparunt, et peculiaribus commentariolis illustrârunt, reproducere nolim, nisi ubi dissensus aliquis meus a me monstrandus est. ROMAM SVBTERRANEAM, de qua scribis, inspicere velim; neque detrectem, quocunque tandem precio, comparari mihi; si possit, ad historiam enim Ecclesiasticam et Antiquitatem sacram proderit unice, inprimis ad Baronianos annales illustrandos, supplendos, emendandos; in quo studio operam etiam aliquam me posuisse testatum faciam in libris Variarum sequentibus. Non possum quin communicem, quod hodie, cum de Rustico Pr. U et martyrio B. Justini inquirerem, in istis annalibus se mihi obtulit erratum, ut puto. Sub an. Chr. 161. legem, quâ marito impudice viventi uxorem de adulterio accusare non permittitur, ex August. l. 2. de adult. conjugio ad Pollentium c. 8. laudatam tribuit Antonino Pio; sine ratione, quantum video. Est enim ea Imp.


page 267, image: s267

Antonini Caracallae d. cui epitheton quoque Pii vulgo cessit, ut in Neap. 7. p. CLVII. vide et Raevard. X. Var. c. 10. vel etiam Opelii Macrini Diadum. qui ip se quoque Antoninus dicebatur; ad eumque refertur in fragmentis quae habemus e Cod. Gregoriano, medium scil. inter Impp. Severum et Alexandrum. De emendatione lapidis Romani p. 108. ap. Grut. quam tentaveram Variar. p. 615. Tu vero non Iperceperas, et tricas mihi nexueras eapropter, jam paratus eram respondere Tibi, et inadvertentiam tuam castigare, cum supervenit post-scriptum, quô te accusas ipsum: probas vero quod scripseram, facisque sic ne actum agam, quod non eram sine taedio facturus. In ejusdem COS. VIBII VARI etiam corruptum quidem marmor 9. p. 431. Sed non adeo: Solâ enim deletione [gap: Greek word(s)] et copulatione disjunctarum syllabarum sanari potest; quae vero ibi sequuntur et extrema lapidis constituunt, prodigiosius vitiata sunt: de quibus Te velim audire BR. VIA MAIER VTIO. CLARO II. COS. Vix est ut ista huc pertinere possint: vel si pertinuere, omissa sunt quam pluscula. Si divinare liceret de isto COSS. pari, vellem BRADVA MET. ERVCIO CLARO II. essetque Braduas inter suffectos an. U. 897. Severo sive abdicante, sive defuncto in magistratu: post annos XV. ordinarius cum Varo, filius Consulis cum Trebonio a. 860. De Hiberi cognomine Romanum esse, dubitavi merito: est enim isti, quem mihi objicis e 1. p. 432 cognomen Hibernus 7. p. 431. unde de veralectione adhuc quaestionem esse vides. Non Non autem perpetuum est, quod putabas, Inscript. ubi COSS. nominantur, cognomina solum eorum poni, Gallicanum, Veterem, Servianum: ponuntur saepissime sola nomina, modo cum, modo sine praenominibus: C. Mario, L. Asinio 7. p. 1106. Vlpio et Pontiano 3. p. 104. L. Marcio et Sex. Julio COSS. 3. p. 65. De numo JULIAE AVG. plane assentior Tibi, ad Liviam AVG. referendum esse; eoque quod dicebam me nondum assequi posse, cur Lipsius ad eam referat, nunc intelli go et excuso Lipsium tua motus interpretatione; sed Gutherio tamen non feci injuriam, cum ostendi, quam impudenter Svetonio mendacii culpam impingat, quae res etiam caput erat meae tractationis. Ad 2. p. 459. de Numia Varia ubi Varam volebam, dudum est, cum notavi in meo codice ista: Tolerari tamen potest Varia;


page 268, image: s268

ab avo Varo, quia cognomina majorum posteri non retinuere integra, sed varie inflexerunt, detorseruntque non tantum faeminarum, sed et masculorum, ut si priorum seculorum consuetudinem sequaris, vix cognoscere majores e posterorum nominibus et cognominibus possis. Et ab ea Vibia Salvia Vara OPIUSO. LIB BIBIAN. VARIUS 7. p. 681. et 1. p. 885. et C. Salvius Varianus Vibianus 4. p. 470. Variae Myrrinae F. (ita enim restituenda sunt ista C. Silvio Variano VIVIR. FILIO) et M. TERENTIVS VARIANVS 15. p. 1042. et 1. p. 1087. T. SALVIVS VARIANVS: PARIANVS enim corruptum est. Cave vero existimes Numiam, de qua lapis secundus p 459 eandem esse cum ea, quam fide tabulae aeneae 6. p. 443. Peltuini patronam sibi adoptaverant: Est enim, si recte supputes, neptis istius e filio C. Nummio Varo. Vibiae Salviae Varae fratrem fecerim T. Vibium Barum, Inscr. 1. p. 180. COS. A. U. 912. eum quem in meo schemate p. 343. alterum e liberis C. Vib. Juv. Vari constituam. Omnino tutius erat Numiam Varam vocare ut majores suos etiam ejus nomine referret, neve e Variorum gente esse putaretur. Sed quis ista quae circa nomina fecerunt diversis seculis Romani in diversis regionibus, mixti barbaris, et exterorum adfinitatibus regulis vel includat vel comprehendat? Ego tot diver sitates in hoc genere notavi, ut ab arbitrio cujusvis privati, non publica consuetudine fluxisse concludere cogar tandem; neque circa talia nimis argutabor, cum a cognominibus in gentilitia, et ab his in illa saltum factum, et e praenominibus gentilitia nomina exiisse deprehenderim. Et licet in masculorum nominibus definiri fortasse aliquid possit; in faeminarum tamen, sive liberarum sive connubiis in alias domos translatarum, quae novas in iis Clientelas et familias libertorum, libertarum, vernarum, domesticorum, et id genus pepererunt, infinitum chaos est. Nunc ut liberalitati tuae, Clarissime Ruperte, quae insignis plane fuit, aliquo saltem modo respondeam, dabo tibi non quidem inscriptiones novas, sed de veteribus nonnullis nova quaedam, et fortasse ne expectari quidem visa. Decimam tertiam p. CVI. Lusitanicam pro suspecta habet Gruterus: et sentiam idem ipse, si de domo SERTORI famosi illius latronis et alterius per Hispaniam Romuli intelligatur. Sed cum STATORIOS in Lusitania illustres, et magistratus gessisse e 6. p. 88.


page 269, image: s269

quae est de Q. STATORIO TAVRO, didicerim, hos lo cis istis omnibus, quibus SERTORIOS ediderunt, reponam. Probabile est, Quintum in hac cum Q. STAT. TAURO in 6. p. 88. eundem hominem esse quendam ex honoratis provinciae longo libertorum clientumque ordine spectabilem. Ejus filiae nomen in 6. p. 88. detruncatum et e STATORIA facta est a librario oscitante SCAOLIA. Meminit etiam Seneca svas. 2. municipis cujusdam sui ex Hispania, Declamatoris, ut videtur, Statorii Victoris, ut hanc familiam Hispaniae quasi vernaculam fuisse dicas; quod emendationem meam necessariam et rectam esse probat. Cognomen SITTIANI, quod fuit duorum M. Vipsanl Agrippae libertorum ANTIOCHI et TROILI 3. p. 975. a P. Sittio Nucerino, eo qui particeps consiliorum L. Catilinae Româ profugus collectis in Italia et Hispania copiis regulos in Africa invicem belligerantes hinc inde adjuvit, ibique Caesari contra Pompejanos adfuit, Caes. l. de bell. Afr. Appian. l. 4. Civil. Dio l. 43. iis adhaesit, quod in ejus fuissent sive militia, sive servitiis. Ex horum numero fuit quoque L. VALERIUS. MUNTANUS. DOMU. NARBES. in Saguntina 11. p. DCCCXCII apud Grut. et apud Apianum f. XXI. Vocatur certe ibi, si notas quatuor unitatum IIII. quae impertinentes sunt et [gap: Greek word(s)] in literas resolvas, quod et alibi fieri debere docebo alias, MILES SICIANUS. P. Siccium P. F. et alterum P. Siccium P. F. Algidiensem quos tabula 1. p. 302. in Pontificum Sutrinorum collegio nominat pro istius Caesariani filio et nepote habeam, ideoque tabulam ad initia constitutae monarchiae referam. In 1. p. 1110. quod ad medicorum antiquitates pertinet; VALERIAE. BERECVNDAE. IATROMEAE REGIONIS. SVAE. PRIMAE. Q. V. ANN. XXXIIII. M. VIIII. D. XVIII. Editores Indicis inter cognomina retulerunt [gap: Greek word(s)] IATROMEAE. Mihi adpellatio ab officio seu professione est: IATROMAEA quod mulierum morbis mederetur, simulque obstetricaretur: qualis Hagnodice puclla Athenis, Hygin. fab. 274. et Victoria Sabina, cui Theodorus Priscianus suum Gynaeceiorum librum inscripsit. De simili quae tantum obstetricaretur, est 9. p. 733. MEIA FVI FELIX SEPTEM CIRCVMDAT ANATIS. et u. p. 866. CLVVIAE MAEAE. Cujac. l. 17. obs. 1. c. 29. et Gothofr. ad l. 3. C. de posthum. hered. [gap: Greek word(s)] dici ajunt ejusmodi faeminas in basilicis l. et tit. eod.


page 270, image: s270

[gap: Greek word(s)] lego apud Alex. Aphrod. s. 2. probl. 64. et Pallad. hist. Laus. p. 158. ed. Lugd. Sed hae medicae solum erant morborum muliebrium, quas clinicas et medicas adpellant Inscriptiones. [gap: Greek word(s)] , quae utroque opere et medicandi et obstetricandi vitam tolerant. Tales publicâ auctoritate Romae factitasse hanc artem, et qualibet regione Urbis certo numero fuisse lectas ex hoc elegantissimo marmore colligo: vocatur enim nostra, REGIONIS SUAE PRIMA, ut intelligatur fuisse excellens quaedam, supra reliquas perita, probata et honorata. Clausula istius lapidis PETREI. BIBAS impertinens et [gap: Greek word(s)] quiddam est, et nil nisi marmorarii vel ei adsistentis curatoris lusus. Similis in 9. p. 650. Lugd. Latino ista Graeca: [gap: Greek word(s)] quod ego interpretor: DULCITI. [gap: Greek word(s)] . nisi quid ineptulus ille Graecitatis suae ostentator voluit, de KEITAI. [gap: Greek word(s)] KEITAI: Quis enim penetret omnes has nugas? In historia Medicorum illustrium, quam dabo aliquando, etiam hunc cetera ignotum videbis, cujus monumentum Vesuvio, in ipsa via, quae Neapoli Nolam ducit, proxima Palaepoli erutum tale ap. Capac. l. I. hist. Neap. e. 7.

D. SERVILI. D. L. APOLLONI

MEDICI. SERVILIA. D. L.

AMBROSIA. FECIT. PATRONO

SUO. ET. SIBI. ET. SUIS.

[gap: Greek word(s)]

In altero disticho sunt quidam scrupi, sed prae quibus tamen videre possis, vixisse virum annos XCIII. Legerem, [gap: Greek word(s)] : id est, per annos 93. sceleton hoc, utriculum, [gap: Greek word(s)] , vasculum, trahens. Tabella marmorea longitudine palmorum duorum et latitudine unius palmi reperta Puteolis in loco de Colonne dicto an. 1409. et allata ad regem Ladislaum, sic inscripta: SER ANTONIUS SULIMELIA SER PHILIPPUS CAPOGRASSUS. SER HECTOR DE PROCITA FAMOSISSIMI MEDICI SALERNITANI SUPRA PARVAM NAVIM AB IPSA CIVITATE SALERNI PUTEOLOS TRANSFRETAVERUNT


page 271, image: s271

CUM FERREIS INSTRUMENTIS INSCRIPTIONES BALNEORUM VIRTUTUM DELEVERUNT, ET CUM REVERTERENTUR FUERUNT CUM NAVI MIRACULOSE SUMMERSI. Ne de fide hujus tabulae dubitaretur a posteris, fortasse etiam ut Salernitanis Medicis, qui omnibus per Italiam aliis antistare volebant in videntes valori Neapolitanorum, quos eximiis privilegiis Frider. II. Imp. ornaverat, latâ lege de probabili experientia medicorum, ne cuiquam licentia esset faciendi medicinam, nisi a Salernitanis vel Neapolitanis dignus habitus, aegre faceret, jussu Regis Antonius Januarius familiaris ejus requisivit Dionysium de Sarno Apostolica autoritate Notarium, ut eam recognosceret, qui d. 3 Febr. Indict. 3. confecto super ea re instrumento, quod ex ejus Protocollo recitat Summonte l. 4. hist. della citta e regno di Napoli p 543. verba ejus ista expressit. Fuisse autem istos Imp. Fridederico aliunde constat: nominatur enim in quodam instrumento an. 1243. Ettore di Procida Fisico, et hunc patrem putant esse Johannis de Prochyta, Manfredi et Caroli regum Siciliae et Neap. Medici et Consiliarii, autoris vesperarum Sicularum an. 1281. Dissentit Capac. l. 2. hist. Neap. c. 16. et Joannem de Prochyta eum qui fecerat ut regnum Siciliae Petro Regi Arragoniae, cui filia Manfredi nupserat, a proceribus deferretur, et Galli die Paschatis eadem hora tota insula trucidarentur non medicum; sed insignem et potentem virum fuisse, qui teste marmore quodam Salernitano an. 1270. regnante Manfredo vixerit Dominus Insulae Procidae, Tramontis, Cajani et Baroniae Pistiglionis, contendit; idemque visum I. A. Summontio l. 2. p. 196. qui tamen oblitus suil. 3. p. 282. proditorem istum regium et medicum, Magistrum Joa. de Prochyta eundem esse tradit. E SULIMELIAE posteris fuęre, quos Leander laudat inter medicos Salernitanos, Jacobus Solimenius et Antonius filius. CASSIA BASSA in 6. p. 1150. ea est, cujus hereditatem adivit jussu Patris quaedam Victorina; ad quam rescriptum habemus Imp. Antonini sive Macrini (videtur enim nota numeri V. corrupta esse et ponenda II.) ipso Augusto V. et Advento Coss. an U. 971. l. 13. Cod. Gregor. tit. un. de patria potestate [gap: Greek word(s)] in 6. p. 1095. est Julia Bafilia ad quam rescripsit Anton. Carac. Aug ipso IV. et Albino Cos. an. U. 966. In eodem versu quarto lego [gap: Greek word(s)] .



page 272, image: s272

Prima eodem folio in qua decem unius hominis nomina et cognomina notabis, tribus locis maculata est. Talem vero exhibet Gruterus:

L. FVLVIO. C. F. POM. BRVTTIO PRAESENTI. MIN. VALERIO MAXIMO. POMPEIO. L. VALENTI CORNELIO. PROCVL. AQVILIO VEIENTONI. COS. II. ( [note: a. U. DCCCCVI. cum A. Junio Rufino: tab. marm. ap. Grut. p. ccc.] ) P. P AGRIPPINAE. AVG. SOCERO D. ADRIANI. AELI. SODALI. ANTONINI M. ANT. COMITI. IMPP. (AN EXPEDITIONIS. SARMATIAE.

In extremis versus quinti P. P. quid sibi velint, haereo. Omnino et nomen CRISPINAE et attributum SOCERI versu sexto requirit, ut legamus PATRI; adparetque vel e spacio duas literas A et T excidisse. Versu sexto Agrippina exturbanda et adsciscenda CRISPINA: hanc enim Bruttii Praesentis filiam duxerat Commodus: Dio in Comm. et Capitel. in Marco: Herod. I. 1. c. 20. Zonar. fitque ejus mentio in 7. p. 170. Versu septimo, nomini COMMODI cujus memoriam damnaverat Senatus, eraso (nam et hoc alibi quoque fecisse mangones in aperto est) praepostera religione D. ADRIANI AELI superinstruxerunt. Versu octavo M. ANTonino legendum est: nam et hoc nomen Imp. Commodo, ut patet e 4.5 et 6. p. CCLXII, et annectendum nomini Commodi: tum Sodali Antoniniano: tandem COMITI IMPP. scil. Philosophi et COMMODI. Quod de expeditione SARMATICA additur, illustrat Capitolinum, qui Imperatorem eam ultimis annis suscepisse, eique immortuum esse dicit, non factis provinciis. In 9. p. 175. Grutero male processit emendatio: interpretatio etiam plane nugatoria est. Ex [gap: Greek word(s)] facit [gap: Greek word(s)] , Astodymas; quas nemo Geographorum novit. Fuit [gap: Greek word(s)] , Latumias: Estque exponendum de carcere Syracusis publico, toto ex saxo, in mirandam altitudinem expresso, et multorum operis penitus exciso, Cic. Verr. 5. in quem, quos captivos teneri vellent, detrudebant. In eo cavernarum pulcerrima cognomen habuit Philoxeni: in qua dum versaretur Cyclopem,


page 273, image: s273

omnium suorum poematum praestantissimum, elaboravit, Aelian. Var. l. 12. c. 44. Athen. l. 1. in miseria etiam illudens tyranno, qui miserum fecisset. Difficulter adducor, ut credam VIII. p. 448. sine fuco esse: quomodo enim Flaminem Trajanalem imaginer consulatu Ruffi et Flacci, qui fuere an. U. 770. quarto Tiberii? Restat aut hoc, voculam TRAIANALI obrepsisse descriptori non attento, pro qua erat in marmore FURINALI, vel QVIRINALI: Non enim est inter flamines, cujus adpellatio propius accedat ad istum in lapide; aut illud, lapidem esse ex iis, qui diversis temporibus inscripti: aut istud, flaminem Trajanalem a Trajani esse alium: si quis neutrum ex his affirmare volet, habeat oportet proconficto; augetque suspicionem, quod unus Ligorius visum Romae in tanta eruditorum multitudine, quorum nemo vidisse attestatur, uni Jacobonio communicaverit. Auximi in Piceno extatista:

BAINIVS C. L. AVCTVS. VI. VIR

SAVFEIA. [gap: unknown sign] . L. EYCVMENE

C. BAIANIVS. C. L. FAVSTVS.

Producit eam Fabricius Campanus Auximas della vita civile p. 99. in hanc rem ut probet notam Septenarii per se solo senza altro ajuto significare Centurionem. Verum est de nota [gap: unknown sign] . ut probavi Var. l. III. c. 16. extr. Sed in isto Auximate signum [gap: unknown sign] aequipollet [gap: Greek word(s)] [gap: unknown sign] i. e. Cajae; Sic in Rom. 11. p. DCCCCLVI. 8. p. DCCCCLXVI. et 3. p. DCCCCLXXV.

Quaerebas aliquando de literis singulariis in numis Graecis; Goltzij super talibus judicium puerile est. Sunt enim signa numerorum. Baronius aureos numos Liciniae Eudoxiae AVG. sub a. 395. Pulcheriae Aug. sub a. 518. et Justiniani A. sub A. 527. exhibet, in quorum basi sub signo Victoriae hae literae: COMOB. et CONOB. quas nemo, puto, hactenus explicavit. Inter officia Palatina labente Imperio sub dispositione Comitis sacrarum largitionum fuit Comes metallorum, maxime per regiones aurariarum feraces: in Occid. Imp. Notitia Comes auri dictus: Is monetariis argentum aurumque tractantibus signantibusque praeerat, ejusque periculo quaerebatur, si quid fraudis inveniretur: inprimebatur autem in infimis numis, ut conscio et curante ipso cusus esse agnosceretur, eoque reprobari a nemine posset, velut autoritate publica munitus, COMES OBRYZI:


page 274, image: s274

hodieque Principum monetis optiones et exactores, auri, argenti, aeris praefecti officinatorum, nominum suorum literas initiales insculpunt. De T. Verginii Ruffi viri summi, summis etiam laudibus celebrati a Plinio 1. l. 2. et 10. l. 6. equestri familia, ignoto patre, cui imperium aliquoties delatum est, consulatibus, quos duos ordinarius cum Domitiano IX. et NERVA III. unum suffectus cum Pompejo Vopisco Silvano a. U. 821. gessit, miror non constare sibi viros doctos, et coecutire mero meridie. Catanaeus primum ejus consulatum refert ad a. U. 816. collega Regulo: alterum ad a. 821. collega Pompejo: tertium ad an. 849. collega Nerva III. Omittit igitur quod cum Domitiano IX. fuisset. Mevrs. not. ad Phlegontem mirab. c. 24. agens de consulatu ejus cum Domitiano IX. qui fuit a. U. 836. dicit annis viginti ante fuisse cum Regulo. Omittit igitur eum. quem suffectus gessit. Utrique erroris causa inde quod consulem cum Regulo a. U. 816. cum nostro confundit, cum fuerit L. Verginius Rufus, ut est in saxo Rom. 3. p. 8: 5. p. 1006. Paullus Virginius Ruffus, Tac. XV. annal. si bene Onufrius. In Editionibus enimjacet sine praenomine. De eodem Tito alter lapsus Catanaei, sed cui adfinis quoque Casaub. not. advitam Persij; Verginium sive Flaccum, sive Flavum, qui studia juvenum eloquentia foverat, a Nerone ob claritudinem nominis pulsus Vrbe, Tac. 15. ann. extr. male intellecta [gap: Greek word(s)] PlinI l. 2. Ep. 1. memoratum etiam a Fabio l. 3. Inst. inter celebres suae aetatis rhetoras, cum Tito Rufo eundem ponit, nescius nimirum cognominis, quod fuerat illi. Capitolinus contra rebellantes Britannos missum ab Antonino Philos. A. dicit Calpurnium Agricolam. Ad hunc Casaubonus in Not. f. 64. refert Inscriptionem repertam apud Melcrig. in Northumbria prope vallum Severi 7. p. 86. Op. Grut. in qua Calpurn. Agricola LEG. AVG. Sed quia ante Severum non fuisse ita subactas Britannias, ut in earum penitioribus monumenta sibi erigere potuissent magistratus Romani, quod aliquando docebam pluribus, nam et imperante Hadriano Britanni sub Romana ditione teneri non poterant: malim eam ad istius filium cognominem, qui sub Severo, vel ejus filio Imp. munus legati obierit in Britannia referre. Consentit etiam quod prope vallum Severi erectum: unde verisimiliter colligitur post Severi principatum


page 275, image: s275

positam fuisse. Nec in eo faciam cum Casaubono, quod Priscianum, cujus mentionem facit Capitol. in vita P II, quemque consulem cum Hissenio Severo ostendebam, eum Cornelium Priscianum statuit, cujus Marcellus l. 3. ff. de his quae in testamento delentur, meminit. Adparet enim e textu legis Coss. Pudente et Pollione qui fuere an. U. 918. Leoni cuidam advocatum fuisse coram Imp. Anton. Philos. istam Priscianum: ille vero noster consul mortem voluntariam obierat sub Pio. In 3. p. 430. unius tantum literulae vitium est, sed magni momenti, quod quae gentis Pontiae erat, dicatur Porciae. PORCIA C. F. NIGRINA. Lege PONTIA: id vel e cognomine adparet, quod nunquam adscivere Porcii: proprium autem est Pontiorum. Dixerim filiam C. Pontii Nigrini, Cos. a. U. 790. et habuisse nepotem e fratre C. Pontium Nigrinum, ad quem videtur esse Ep. 4. l. 7. Plinii, insidiatorem Adriani, Dio et Spartianus: socerum L. Aurel. Cejonii Commodi Veri adoptati ab Adriano A. et mortui in Praetura: tum neptem Nigrinam, Antistii Rustici praesidis Cappadociae uxorem: de qua Martial. l. 9. Ep. 31. nisi haec ad Avidium Nigrinum Proc. Achajae sub Domitiano, de quo Plin. l. 10. ep. 71. et 72. pertinuit.

In stemmate Aemilio Lepidorum cum ad Manium gravem ac sapientem virum eo tempore, uti laudat Tacit. l. 3. et 4. ann. veneris, non praeteribis eum in Seneca Controv. 24. adpellari virum egregium in declamatorio studio, et controv. 13. praeceptorem Neronis; an hunc respexit Svet. cum c. 6. tradidit, mortuum esse apud Lepidam amitam? De ejus sorore Aemilia Lepida intelligenda est Inscr. 2. p. 653. qua Pudens, M. Lepidi, patris istius libertus, se ejus mores rexisse dicit: DVM VIXI, inquit, MANSIT CAESARIS ILLA NVRVS. Erat enim Lucio Casari sponsa destinata: hic autem obiit Massiliae a. U. 755. In ultima vero linea absurdum est, quod ediderunt, ATTEIVS. PHILOLOGVS. DISCIPVLVS. Prima fuęre de PVDENTE in casu recto: ultima de ATTEIO in eodem. Lege, ATTEI. PHILOLOGI. DISCIPVLVS. Iste enim Attejus fuerat M. Antonii Gniphonis, quem etiam Cicero, tum Praetor audierat, familiaris Sallustio et Asinio Pollioni: AtteI Pudens. Asiniorum familiam, quam C. Pollio, Cn. F. Orator, familiaris Caesarum, etiam cum nimia dicacitate felicissimus aulicns, et Consularis et Triumfalis


page 276, image: s276

extulit, illustrabit hoc, quod Puteolis a. 1602. repertum cum sepulcro marmoreo vidit Capacius l. 2. hist. Neapol. c. 24. p. 718.

CN. ASINIO

POLLIONIS. ET. AGRIPPAE. NEPOTI

PVTEOLANI. PATRONO. PVBLICE

Lipsius, qui not. ad 3. annal. Tac. quinque Pollionis e Gallo filio nepotes recenset, nullum Cnaeum nominat. Ex iis M. cognomine Agrippa Cos. a. U. 777. non Cajo Asinio Gallo, sed Marco, qui alter C. Pollionis filius erat, natus esse videtur: et ex hujus filia M. Asinius Marcellus Eserninus; de quo CAI patris nepote Svet. Oct. c. 43. Fuit eodem tempore Asinius Pollio Trallianus Sophista et Historicus, cujus adfinitatem cum Romano isto ostendas. Non dubito Svidam, et qui eum sequuntur in numerandis duorum cognominum coaevorum scriptis turbare: item Casaub. Comm. ad Strab. l. 4. fol. 56. qui Asinium a Strabone laudatum de Rheni longitudine et binis ostiis, Pollionis filium Quadratum, qui res Germanicas scripsit, esse opinatur.

Postquam Rhenum nominavi, subit quod apud Hieron. in Chronico num. MMCCCLXXXIX. Saxones caesi Deusone in regione Francorum legitur, ad eum pertinere; Sed nec ab Ill. Scaligero satis explicatum esse. Dicit, esse locum in finibus Francorum et Saxonum ultra Rhenum. Sine haesitatione dicam esse castrum cum opido citerioriripae Rheni instructum ex adverso Coloniae, cujus origines Constantino tribuunt, qui ad prohibendas in Gallias irruptiones Francorum, militem praesidiarium ibi disposuerat; hodie Duitsch dictum: olim Divitense municipium, unde et nomen legioni quondam Divitensium Gallicanorum in Not. Imp. et Ammiani Marc. l. 26. et 27. Quod de Constantino narrant, fortassis non recipiendum est pro vero. Constat enim ex epigraphe numi C. Cassii Postumi Labieni in Gallia contra Galienum arripientis Imperium, in aversa parte habentis HERCOLI DEVSONIENSI, ante fuisse Deusonem. Sunt qui Duisburgum Cliviae interpretantur. Pancirolo, qui Divitenses a Devctô Siciliae opido dictos arbitratur, ignoscimus, quia semper in Germania hospes. Imo solent Italiin laudem suae gentis (nolim accusare aliter) ubicunque videtur, res Germanorum obscurare, et Italiae adserere quicquid pulchrum et conspicuum in Antiquitate. Puto etiam


page 277, image: s277

Danubium (Rhenum enim jam habent in Gallia cis-Padana) transferrent, si daretur [gap: Greek word(s)] . E Capacii historiae Neapol. libris aliquot saxorum Inscriptiones Gruteri Operi inserendas, en Tibi! Elib. I. c. 7. in ora maritima, quae Plaga dicitur, repertam hanc:

C. JVLIVS. HYPOPTVS

C. JVLIVS. NARCISSVS

NIGRI. LIB. DE. SVA. P.

FECERVNT. SIBI. ET. SVIS.

In via quae Neapoli Nolam ducit, hoc epigramma sepulcri suavissimum:

[gap: Greek word(s)] .

Primo versu ne claudicet, legam [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] . Septimo ne sensus contrarius emergat emendo, [gap: Greek word(s)] in [gap: Greek word(s)] . Octavo [gap: Greek word(s)] ap. Luc. extr. Scytha.

Aliud ejusdem

[gap: Greek word(s)] .

E cap. 8. M. AVRELIO PELAGIO PATRONO. COLONIAE. NEAPOL PIENTISSIMO.



page 278, image: s278

Neapoli apud M. Antonium de Cavalleriis.

NEAPOLITANI

------- O COMINIO. PRIS

------- V. P. MAGISTRO

ORVM. PATRONO

IAE. SACERDOTI

VRVM. AGONOTHE.

Ibidem in Fabii Cicinelli aedibus fragmentum:

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

Tabella marmorea, quae ex aedibus Hippolytae Rufae ad Sacerdotes Theatinos D. Mariae majoris templum incolentes devenit:

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

Habet eandem etiam Summonte l. 1. Hist. Neap. c. 6. p. 127. uterque peccat quod Proconsulem Hiensium inde exsculpsit. Ibid. ad S. Crucis Monialium:

M. METTIO

M. FIL. PAL. PIO. EQVO. PVBLICO

PRAEF. COHOR. V. THRACUM.

In aede D. Petri et Pauli, e Bened. Falco:

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

Non vacat nunc mendas quibus eam descriptor rudis linguae Graecae Falcus maculavit, eluere: Capacium saltem revocemus in viam.


page 279, image: s279

Errat enim immaniter; quod Asontem ducem quendam Graecum, qui Neapoli praefuerit sub primis Constantinis, in hac inscriptione reperisse putat. Legendum enim [gap: Greek word(s)] et lapis de Leone IV. qui Constantinum F. Caesarem proclamavit, anno primo imperii, Christi 775. exponendus. In tabella plumbea, quam Joa. Vinc. Porta ad D. Antonii testabatur inventam, haec legebantur: [gap: Greek word(s)] , i. e. vita rustica absque curis et ambitione degitur, et in ea libertas et quies comparatur.

In aedibus Joh. Francisci Ristaldi JC.

[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)]

Apud Gvilh. Spathaphorum:

M. BASSVS. MARCELLVS. VETERANVS

AVG. N L. MILITABIT, ANNOS. XXXVIII. FECIT. SIBI

ET. SVIS. LIBERTIS, LIBERTA BVSQVE. SVIS

Ibid. L. SELFVCVS. NATIONE. SVLFV CIENSIS.

MIL. CL. PR. MISENATIVM

MILITAVIT. ANN. XXX. SCENICVS. PRINCIPALIS

VEX. AN. L. ANTONIA. THEODOTE. SOROR. FECIT.

Ibid. [gap: Greek word(s)] .

Dubitare nos, Erotionemne, an Erotium faeminam intelligamus, facit mutilatio voculae prioris; in posteriori , jacet pro [gap: Greek word(s)] : frequentissimum est, simplices pro diphthongis poni in marmoribus. Est autem adpendicula lapidis epitaphii: qualis in 4. p. DCCLXIX: [gap: Greek word(s)] . et in 1. P. MXLI. [gap: Greek word(s)] . Idem in Lugdun. 9. p DLVIII. voluerunt; Sed sive marmorarii, sive descriptoris manus aberravit. [gap: Greek word(s)] . Exponerem, DVLCITI. VALE. Hoc enim significat, [gap: Greek word(s)] .

Ibidem: D. M.

AELIVS EPICTETVS. VETERANVS

NAT. GRAECVS. VIX. AN. L. NICOBVLVS. FILIVS

PATRI. SVO. BENEM. G.

AVRELIO. RODONI. PROCVRANTE.



page 280, image: s280

Sequentem apud eundem Spathaphorum haberi dicit Capacius: sed si compones ad 4. p. 689. Romanam, quam Smetius vidit, dices esse ex ea confictam:

HEV. VOTA. HEV. PRECES

ORCVS. TANDEM. ERIPVIT

EPHEBO. FILIO. DVLCISSIMO

HERMA. MAT. INFELICISS. F.

In Romana vero legendum est, HERMIAS. PHOEBO: litera S. primae vocis rejecta fuer at a marmorario, ut saepe, in secundam lineam, et ex ea non satis agnita facta est E: hinc nata ista corruptela EPHEBO. Hanc Neapoli ad D. Archangeli lectam fuisse ex Apiano refert, et habent eam autores Indicis, ut videbis in diversis capitibus: sed eam in Opere ipso reperire nondum potui:

D. M.

AELIO. FORTVNATO. MIL. II. STAT. PRAETOR

ANTONIANORVM. SILVANIVS MARTINVS

COMMANIPVLVS. ET. HERES. BENEM. F.

Ibid. in aedibus Bernardini Rotae:

JVLIVS. FRONTO. AED. DVXIT

VIAM. A. FORO. FECIT -------

FECIT. CLIVO M --------

Apud M. Anton. de Cavalleriis:

ET. PATER. ET. FILI ----- M. SALIENDAMQVE -----

TERTVLLA. RESTITVIT.

Videntur fragmenta esse diversarum, ut et in hac Nolana l. 2. c. 28. p. 886.

FL. VALERIO. PORTIAE. TVLII

CONST ANTIO. C. CATONIS. F.

NOBILISSIMO. CAES.

Haec Nolana ibidem descripta corruptissima est et confusissima: sed de qua restituenda non desperem, si contendam;

DOMI. DOMITIANVM. BARBARORVM

D. D.N.N. PATRIA. DON. I.

AVDAVIT. VESTA. IM. STATVAM

NOLANVS. ORDO. ET. POPVLVS.



page 281, image: s281

CONSECRAVIT

CURANTB. AC DEDICANTB.

ORTENSIO. CONVIARO l. CONSULARI.

PROVINCIAE. CAMPANIAE

Apud Spathaphorum:

C. CAUDIO. C. L. TRIUM ------

CAUDIA C. L. PHILUMNIA. PATRI. SUO

BENE. MERENTI. VERACI. ET. INNOCENTI

HANC. STATVAM. EREXIT. HAVE. SALVE.

Scripteres Romani ignorant gentem CAUDIAM; eoque mendum sive fabrile, sive notariale hîc est. Legam C. CAVIDIO, vel GAVIDIO; alternant enim C et G apud marmorarios et scribas. Hinc Anaxacoras, Andecavus, Redomacus, Volugeris, hiterogrania, in not. Tir. ACATEMERIS in 1. p. DCCCIX. pro Agathemeris: CALCILONI in 7. p. CCCLV. pro GALeria, sc. tribu, Ciloni: CEAIIO in Angl. 10. p. LXXXIX. pro CENIO: AGABRORIUS in 10. p. DCCLII. pro A. Capronius, quod legitur in 1. p. CCCXLIII. CETHE CILEA in 8. p. DCCCCXXXI. pro Cethegilla, a Cethego. Sic Iccii, Iggij, Occij, Oggij: Cottij, Gottij: Caulij, Golij: Sercudij, Sergudij a Sergio Cincij, Cingij: Cavius, Gavius: Carcilius, Gargilius: Cnaeus, Gnaeus. Literam quartam cum quinta a marmorario ligatam sic ut in 7. p. DCCCXXIX. et apud VVels. Vindel. f. 253. non agnovit descriptor, eoque omisit: sed revocandam esse jubet analogia. Cavidius enim Gavidius, qui et Gavilius, a Cavio seu Gavio, ut ab Avio, Avidius, Avilius, Avillius: a Consio Considius: a Pontio Pontidius, et Pontilius: ab Ovio Ovidius et Ovilius. Cognomen hominis, TRIUMPHALI: quod fuit etiam C. ALFIDIO, in Rom. 2. p. DCCCCXXX. In filiae cognomine litera I penultimum locum occupavit, cum antepenultimo deberet jacere: PHILUMINA: [gap: Greek word(s)] PHILUMENA: PHILOMINA: PHIL UMENE; FIL UMENE; toties enim variat scriptura ejus: cognomen Annaeae, Appienae, Attiae, Aureliae, Fabriciae, Juniae, Marciae, Numisiae, Pompejae, Pomponiae.

Apud Joh. Bapt. Portam: D. M.

M. MANLIO. EPAPHRODITO. AUGUSTALI.

Nn



page 282, image: s282

IDEM. QVINQ.

Q. Manlium, Q. F. CAM. Severi, Alba Pompeia orti, Veterani Libertum Epaphroditum habemus in Rom. 1. p. DLII.

Apud Curtium Tipaldum:

C. SEPTIMIVS. C. F. LIBO. AED. SCR.

AED. CVR. SIBI. ET

LIBERIAE. FAVSTAE. VX. SEPTIMIAE

AMARANTIN. L.

AEDilicius fuit iste Libo h. e. gesserat ae dilem vel aedilatum. Aedilatus, [gap: Greek word(s)] : Onom. AEDILICIVS TER in 7. p. MXCVI. vocatur. Maecius Maecianus. Tum SCRiba AEDilium CVRulium: ut in 6. p. CCCLXVII. quem alias scribam librarium Aedilium Curulium vocant Inscriptiones. Dicebatur talis facere scriptum, Gell. l. 6. c. 9. e Pisonis ann. 3. i. e. scribendo vitam tolerare, ubi de Cn. Flavio, qui AEdili Curuli adparebat, et ut aedilis fieri posset, se scriptu abdicaverat in Comitiis. Scriptus, ut inscriptus ap. Treb. in Victor. scribendi officium et professio. Versu tertio [gap: Greek word(s)] LIBERIAE suspectum merito est: Florente enim Imperio et magistratu aedilium Curulium, quem una cum aliis Constantinus abolevit, Liberij inter Rom. familias non censiti vel auditi fuęre. De Liberiis autem extremis Imp. Occidentalis habes in catalogo meo Praefectorum Praetorio. e Symm. Amm. Marcellino, Ennodio, actis Conc. Araus. II Cassiodoro, Procop 1. et 3. Gothic. epistolâ Johannis Pont. R. de fide apud Baron. sub a 534. Alciat. 4. parerg. 3. Cuj. 12. Obs. 26. Malim igitur LABERIAE. Ea gens, una plebejarum sed equestris, summis in Rep. dignitatibus admota, et in provinciis honores adepta. D. LABERium, Eq. Rom. et mimorum elarum scriptorem, a Jul. Caesare aestimatum magno e Cicer. Seneca, Svet, Gellio, Macrobio, Hieronymo scimus: Cn. Laberium Paetum COS. designatum ex Inscr. Patav. 10. p. CCCCXXVII: L. LAberium ProCOS. Siciliae, e columna Catanensi inaede S. Agathae, qui in municipij decorem et usum thermas ibi struxerit; Is est qviin Rom. 9. p. CCCCXXVI. vocatur Laberius L. F. AIM. COCCEIVS LEPIDVS PROC. Hujus L. sive sororem, sive filiam, LABERIAM L. F. Gallam, flaminicam Prov. Lusitaniae ex Eborenfi 7. et 8. p. CCCXXIII. Q. Laberium Rufum sacerdotem Dei Herculis, e Rom. 4. p. CXIII. D. Laberium D. L. Anticyrium e tab. Romana


page 283, image: s283

de a. U. 888. continente nominatim magistros Vicorum Regionum Vrbis quatuor p. CCL. D. Laberium Paeti et Epaphroditi Libertum Faustum e Rom. 6. p. DCXXVI: Hujus filia fuerit Septimij istius uxor Laberia Fausta; L. Laberium L. F. Fabia Crispinum, Brixiensem e Rom. 2. p. MIX. D. Laberium Mercurium, cum Liberto Carpophoro et conjuge ejus Laberia Evtychia in Rom. 14. p. DCCCCLXXXI. DECIMUM LABERIVM CLAUDIVM, quod de tribu interpretor, cum Laberia Corinthiade conjuge, filijs Laberio Evtychete, Laberia Claudiana, et alio patri cognomine in Rom. 3. p. MCXXXIII. alios praeterea multos cum longa libertorum serie e lapidibus. LABERIVM Maximum Procuratorem Judaeae, circa a. U. 825. imperante Vespasiano nominat Jos. 7. [gap: Greek word(s)] . 26. ubi corrupti codd. [gap: Greek word(s)] exhibent. Ejusdem meminit Plin. l. 10. ep. 51. Filius hujus erat Laberius Maximus ille, qui sub initiis Imp. Adriani a. U. 869. ut suspectus rerum novarum exulabat in insula, Spart. Adr. Gens ista praenomine DECIMI prae reliquis delectata est; cognominibus autem a fortuna et felicitate, FAUSTI, FAUSTAE, EPAPHRODITI, EVTYCHI, EVTYCHETIS, EVTYCHIAE, FELICITATIS, AVGENDI: quod docet Index Inscript. c. XXIII. Nimius de ea fuisse videbor; sed non sum; quia qui de familiis egęre, nihil fere hujus attigęre: Tibi vero hanc partem Antiquitatis et eruditionis praecipue curae esse intelligo.

In D. Mariae coronatae:

L. CAESONIO. L. F. QVIRINA. ORCINIO. RVFINO

MANLIO. BASSO. CLARISSIMO. VIRO. SALIO. PALATINO

PONTIFICI. MAIORI. PRAETORI. QVAESTORI

CAESONIVS. HEDYLVS. PROC. PATRIS.

Ib. L. VALER. XINNE. FECIT. VALERIA. CIMBILIATA

CONIVGI. SVAE. BENE. MERENTI.

Ad aedem Florentinorum:

D. M.

JVLIAE. EPIGONE. RARISSIMAE. FAEMINAE.

TI. IVLIVS. EVPOR. CONIVGI. BENEMER.

CVM. QVA. VIX. A. XXX.

In aedibus ----- Bonaventurae.

AVRELIO. SYMPHORO.



page 284, image: s284

AVG LIB. OFFICIALI. VETERI. A. MEMORIA

ET. A. DIPLOMATIBVS. EXORNATO ORNAMENTIS

DECVRIONALIB. ORDO. SPLENDIDISSIMVS. CIVI

OB. MEMORIAM. ET. INSTANTIAM

ERGA. PATRIAM. CIVESQ.

Apud Spataphorum:

D. M.

VICTORIAE. QVAE. VIXIT

AN. V. ET. MENSES: II. D. XX.

SERYEA. MARCELLINA. NVTRIX.

BENEM. F.

Ibidem:

CHRYSEROS. CAESARIS. SER.

Ibidem:

RESTITVTA. ABASCANTA

ANCILLA.

Apud Horatium Palombam:

HORATIAE. FVNICILIAE. M. HORATIVS. PROBIMVS

ET. HORATIA. TRYPHOSA. PATRONAE. BENEM. FECIT.

Apud eundem:

D. M.

ANNIAE. CHROMIVS ------

CONIVGI. CONSERVATRICI. BEN. FECIT.

Apud Spataphorum:

LVCRETIAE. TERENTIAE

CONIVGI. SANCTISSIMAE

ET. M. VALERIO. EVTYCHIANO

FILIO. DVLCISS.

QVI. VIX. AN. III. M. VI. D. XVII.

B. M. F. TYCHIVS.

Ibidem:

Q. VOCONIVS. VERVS. VIX. AN. LV.

STAPHILE. VXOR. ET. HYGIA, SOROR. B. M. F.



page 285, image: s285

Ibidem:

MEMORIAE. NICINIAE. EPICTESI

C. AVLIVS. THALLVS. CONIVGI. SANCTISSIMAE.

Ibidem:

D. M. S.

AVRELIO. IVLIANOHO. MINI. BENEMERENTISSIMO

AVRILIA. HIPPONS.

Ibidem tabella marmorea in medio parum habens concavi et in eo quinque foramina recipiendis lacrimis. Primo a. versu legendum: Dis Inferis Manibus: nisi O [gap: Greek word(s)] potius est, ut in Barcin. 8. p. CCCXXI. in 6. p. DCLXXXVIII. in 13. p. DCCCCLXXXIV. in 8. p. MX. ubi pro L. APISOCIVS leg. L. PRIS. CIVS.

D. O. M.

INIICE. SI. PIETAS. VSQVAM. EST. SVSPIRIA. ET. IMPLE

MECVM. HOSPES. MARMORIS. HOC. VACVVM.

NAM. FORMAE. EXEMPLVM. PERIIT. CVM. OBIIT. MEA. LYDA.

QVAM. PERIERE. HOMINES. QVAM. PERIERE. DII.

Apud Joh. Hieron. Januarium:

VLPIAE. IANVARIAE. LABERIO. TATIANO.

CONIVGI. SVAE. B. M. VIX. AN. XXXVIII. M. V.

Ibidem:

D. M.

P. CRITONI. IANVARIO. VIX. AN. XLV.

ANIANA. DEVTERA.

CVM. QVO. VIXIT. ANN. XXXVII. CONIVGI. B. M.

QVAE. PIETATE. PLENA. HOC. LIBENS. FECIT.

Ibidem:

MARIAE. ROMANAE. L. MARIVS. EVPHRATES

CONIVGI. SANCTISSIMAE. B. M. F. C.

Ibidem:

AGRIA. ANTHIS.

FECIT. AGRIAE. LVCILLAE.

ALVMNAE. SVAE.

Sunt hujus generis quantivis pretii ibidem alia quoque: sed genuinorum et profundae antiquitatis multo plura, quae, si forte Capacium


page 286, image: s286

ipsum haberes, describere supersedeo: accipies autem omnia ad unum, si volueris. Joh. Philippus Pareus Dav. F. Hanoviâ ad me misit, quam vidit ipse in Comitatűs Isenburgici opidulo Hayn, uno mill. Francof. ad Moenum distante, in turri introitus seu vestibuli arcis, istam:

D. M.

QVINTIO. LIBERALI. QVI. VIXT

ANNIS. LI. ET. PROXIMONIAE. SANCTAE

COIVCI. EIVS. VIVENS. IBI. MLI. EORVM

LIBERANINI. IVVENTINAE. ET. MATERNVS.

E. FAVSTVS. E. LIBERALIS. FILI

EORVM. PATRI. INCOMPARABILI

Ne de Q. AL. i.e. Quinti alumno in saxo de Q. Vitellio, cur ita constituerim dubites, en e Capacianis hoc quod esse apud Johannem Bapt. Portam dicit:

A. VITELLIVS Q. AL. CHRESTVS ---- TROILAE

ANTHEMIO. MATRI. SVAE. ET. VITELLIAE. PRIMAE.

LIBERT. SV. INF. P. XII. IN. AG. P. XII.

Ibid. et istud:

ALBIAE. C. L. FAVSTAE. MERENII. T. CORNELIVS

T. I. NICEPHOR. C. ALBIVS, C. L. ANOPTES.

T. CORNELIVS. T. ET. C. ALBI. D. L. FAVSTVS. FECERVNT

INFR. P. XXV. IN. AGR. P. XXV.

Ibid. apud Sanctafidem:

[gap: Greek word(s)] EIIAINETO [gap: Greek word(s)]

AXAIO [gap: Greek word(s)] . XAIPE

Haec apud Spataphorum dissentit a Sirmondina; 10. p. 1117. ap. Grut.

D. M.

M. PERPENNVS. ZMARAGDVS

MARTIALI. MAGISTRO. SVO (PERPERNIVS.

-----STIT. RI. B. M. Versu secundo l. cum Sirm.

Versu extremo habet Grut. STRVCTORI, sed potior apud me fides est CapacI, qui ipsum lapidem vidit; ejusque igitur lectionis vestigiis inhaerens legerim VESTITORI. Vestitor qui et Vestificus et Vestiarius in 4. Mutin. p. MCLXXVIII. vestium sarciendarum artifex: eique


page 287, image: s287

convenit habere artis suae discipulos, ut hic Martiali Smaragdum. Fuisse autem eandem magistrum inter et discipulum, quae inter Patronum et libertum, nominis communicandi rationem, hinc simul discimus VESTITOREM AVGusti in 3. p. MCXI. AVGusti SERVum VESTIArium in 3. p. DLXXVIII. nobis monstrarunt Indicis Inscr. auteres; quem in 9. etiam p. CCCCXVI. reperisse annotant; non extat ibi; Sed HILARIUS. Augustalis: vel Augusti Libertus. VESTIA M. F. VXSOR. VESTIA, quae et VETTIA; ut MESSII, METTII; TESSII, TETTII, TESTII: SASSII, SATTII: GOSSII, GOTTII, et COTTII, literarum S et T [gap: Greek word(s)]

Apud Conchanorum Principem:

D. M.

A. VESONIO. PARAMYTHIO

VESONIA. PRIMA. CONIVX. ET

EVTYCHES. ET. ZOTICVS

LIB. PATRONO. B. M.

Paramythias cognomen Severianae est in Rom. 7. p. MCXII. In via Nomentana prope S. Agnetem Romani Antiquarii enotarunt istam:

D. M.

T. CLAVDIVS. IVLIANVS. ME

DICVS. CLINICVS. COH. IIII.

PR. FECIT. VIVOS. SIBI. ET

TVLLIE EPIGONE. CONIVGI

LIBERTS. LIBERTABVSQ.

CLAVDIIS. POSTERISQ.

EORVM.

et hanc: L. ARRVNTIO

SEMPRONIANO

ASCLEPIADI

IMP. DOMITIANI

MEDICO. T. FL.

IN. FRONTE. P. XX. IN. AG. P. XX.



page 288, image: s288

Extrema versus quinti sic constituenda sunt: T. F. I. id est, Titulum Fieri Iussit: vel Testamento F. I. quorum utrumque expressum in aliis legimus: et sic interpretatur Probus.

In aedibus Cardin. Crescentii:

DIs. MANIBVS.

Q. MANLI

CELERIS.

Ibid. MVNATIO

PLANCO

PAVLINO

V. C. PRESIDI

PANN. PER. ANN. XVII.

CREPEREIVS. AMANTIVS. V. C.

T. CA ---- ONIA --- MARINACERIVS

ABABO

SVO

Dioclet. et Maxim. A. A. et Coss. a. U. 1038. Chr. 285. rescripsęre l. 12. C. adl. sive Flav. sive Fabiam de plagiariis, Singiduno, et l. Eum qui. Cod. Hermog. de deposito. Serdicâ (Ita quidem habet Index Chronolog. annexus Cod. Theod. Sed iste titulus in fragm. Cod. Herm. quae ibi legimus incuriâ Editoris omissus est; extant autem tam titulus de Deposito, quam verba rescripti Augg. e Cod. Hermog. excerpta in Collat. LL. Jud. et Rom. n. X.) Fl. Munatio: is hic ipse Praeses Pannoniae est. Eum quomodo Amantius iste abavum suum ciere potuerit sic ostendo.

Fl. Munatius Praes. Pann.

[gap: illustration]

page 289, image: s289

(a) Usitatiss. hoc, nomina gentilicia matrum, sed flexa, imponi filiis pro cognominibus, docui alias; sint praeterea exempla ista: in Nemaus. 2. p. DCCXXI. ATTIAE Peculiaris filius Q. Julius ATTIANVS: in Rom. 5. p. DCCXXXVIII. POSTVMIAE TYches filius Q. Luscius POSTVMIANVS in 6. p DCCCXVI. NVMERIAE Maximillae filius P. Nonius NVMERIANVS; in 6. p. DCCXX. ATILIAE Vrbicae fil. P. Abidius ATILIANVS. Non diffiteor inscriptione l. 2. c. Th. de diversis rescr. datae Constantino A. V. et Licinio Caes. Coss. Creperejo isti cognomen Donatiani imponi; sed e vero, quod dedi, corruptum esse non dubito.

(b) Consul iste ab omnibus Fastorum editoribus et Historicis solo cognomine annotatus est; omissum ab omnibus familiae nomen; quod ex unico hoc saxo discimus occasione filii ejus, qui temporibus Theodosianis clarissimatu insignis fuit. T. CA --- expono, Triumvirum CApitalem fuisse. Si malueris Tribunum CAstrorum, quod officium e Vellejo l. 2. scimus, interpretari, per me id licet, nôris autem officium Palatinum togatum, Primiceriatus rationalium sive sacrarum largitionum, sive rerum privatarum domus divinae minus convenire homini de Castris. Reliqua et manca et corrupta restituta satis commode puta esse, si legero minima mutatione et defectorum expletu: rati ONALIVM PRIMICERIVS. Vir illustris Comes rerum privatarum, ut est in Not. Imp. Occ. habuit primicerium totius officii; item diversos rationales. Qui huic caetui praesidebat, princeps Officii et rationalium officii primicerius dicebatur. In Imp. Or. sub dispositione Comitis sacrarum largitionum primicerius tabulariorum erat, qui scrinio tabulariorum, seu tabulario, in quo instrumenta receptorum, solutorum, solvendorumque titulorum largitionalium adservabantur, inservientes, et rationem sacrarum remunerationum tractantes, dirigebat, Primiscrinius etiam dictus. Plura de his dabuntur in Comm. vel propter PLANCVM, ob majores suos etiam liber â Rep. Patriciae Consularis gentis et Censorios accurata investigatione dignissimum. Amantius aruspex Imp. Valentin. I. capitali adfectus supplicio ex Amm. M. l. 27. notus est; aliusque inter familiares Sidonio, ex hujus ep. II. l. VII. et 4. l. IX. Sed qui nihil ad nostrum:



page 290, image: s290

Ibidem:

CHRESTENIS. PONTIAE. OSSA. HEIC

REQVIESCVNT. AVCTVS

SVAE. CONSERVAE. OECVNRAE

SOROR. FECIT.

Flexionem casus secundi et tertii cognominum Graecorum muliebrium in [gap: Greek word(s)] desinentium in enis et eni saltu e prima in tertiam declinationem, frequentissimam in saxis, in libris ne semel quidem observare memini; praeteritam autem a Grammaticis technicis, quos habemus universis, etsi seculo tertio sub Antoninis, quo usitata Romanis libera Rep. circa nomina ratio cum plerisque omnibus institutis mutavit, receptam, sane miror. Annon enim quae in monumentis Latinis legebant, ad Grammaticen Latinam utique pertinere persuadere sibi poterant, Aelii, Caesellii, Cincii, Verrii, Scauri; Nisi, et discipuli horum magistri nostri? Ita nemo eorum variantiam Declinationis in talibus indicavit; mediae infimaeque aetatis scriptores Latini nec agnovisse, quantum scimus, eam anomaliam videntur. Sunt autem vocabula seu cognomina Graeca dicto flexionis modulo adfecta in Latinis lapidibus, quae [gap: Greek word(s)] enarrabo Tibi, ista fere: Acme, Agape, Ariste, Auge, Beronice, Cale, Calliste, Calybe, Chreste, Chrocale, Compse, Danae, Eorte, Erotice, Evtyche, Filete, Melete, Methe, Musche, Nymphe, Nice et composita, Oboliste, Ploce, Politice, Polle, Psyche, Rhodope, Rhome, Spatale, Stacte, Threpte, Trophime, Tyche cum compositis, Zosime; In reliquis ejusmodi, quae multo plura sunt, idem admitti consuevisse ut credam facit analogia, quae hic semper plurimum potuit. AVCTVS cognomen Pontii, Chrestes conservi nusquam in ll. sive manuscr. sive excusis legitur; contra adfine eidem AVITVS frequentiss. est historicis Romanis; inde dubitari de veritate lectionis poterat. Verum constat e lapidibus id cognominis, plus quam viginti, quas in Indice cognominum meo notatas habes; compositum vero ADAVCTVS sex familiis adhaesisse; estque ex eorum classe, quae Participia praeteritorum passivorum referunt, qualia sunt Cogitatus, Coronatus, Datus, Decoratus, Desideratus, Donatus, Dubitatus, Extricatus, Honoratus, Liberatus, Nominatus, Novatus, Optatus, Rogatus, Sedatus, Servatus, Spectatus, Superatus, Vocatus,


page 291, image: s291

e prima conjug. et sic e reliquis Acceptus, Dilectus, Cupitus, Expeditus, Inventus, Rejectus, Receptus, Renatus, Respectus, Solutus, Tacitus, etc. EVCTVS, Aeliorum et Claudiorum Graecum [gap: Greek word(s)] est, corruptum in DVCTVS in 3. p. DCIII. In tertio versu lego OECVMENE [gap: Greek word(s)] : Sic enim cognominatam reperio Liviam in 10. p. DCCCCXVII. Adfine huic EVCVMENE, [gap: Greek word(s)] est cognomen Vibiae in 9. p. DCCCCXLVIII. et Savfejae in Auximate supra. Exigua haec videri possunt, et ad pueros dictanda; sed ignorata tamen historiae Rom. qua e saxis cognoscitur, officiunt. Quid, in qua Bertramiana Disput atione mireris, apertius indica. Iste BERTRAMVS jussu parentis effigiem meam in aere Cyprio videndam, docto epigrammate aliquando honestaverat; id cum nunc requiro, nusquam comparet. Quaeso igitur mi RVPERTE, supple defectum istum, et fac aliquod, quale Hofmanno Kirchbergerus. Provinciis hisce iterum aliqua tempestas incumbit, vagantur enim in iis cum liber â aliquot cohortes, si non legiones sunt, Svecorum, qui Caesarianorum stativa infestant: Misera facies Patriae, ô quando reficiendae! DEVS protector noster, misereatur nostri: [gap: Greek word(s)] . Nihil in ope humana, uti quidem sunt publica, solatii: [gap: Greek word(s)] ; nec ergo miremur [gap: Greek word(s)] . Cl. Hofmanno parabam aliquid responsi, quanquam argumentum fere deficeret; sed avocant me subinde circitationes, quae ob imminens oppido nostro contagium frequentiores mihi obveniunt; habebit tamen proximis nundinis Lipsiâ: Eum meo nomine peramanter amplectere. Ita optime vale, mi optime RVPERTE, et amorem mihi tuum persevera. Scr. Altenb. 24. Aug. An. 1642.

EPIST. XXXVI. ID. REINESIUS RUPERTO. S.

CL. RVPERTE. Nuperrimis percopiosis istis, quas rite acceperis, non dixisse me omnia quae debebam, neque uti volebam, neque uti poteram, ex hac adpendiculâ intelliges. Omiseram dicere de SCtis duobus apud Conchanorum Principem


page 292, image: s292

Matthaeum e Capua sane memorabilibus, et quae veteribus ICtis non ignota fuisse credi poterat. Negotiandi causa aedificia demoliri et marmora detrahere edicto D. Vespasiani et SCto vetitum est, rescripsit Imp. Alexander l. 2. C. de aedif. privatis. Vbi varia comminiscuntur Interpretes. Quidam errorem in nomine Imp. esse putant, ideo quod D. Adriano tribuatur sententia ejus legis, etiam Spartiani testimonio. Verum cum et Vespas. et Adrianum idem repetendo statuere potuisse, quod multo ante D. Claudius, nihil absurdi contineat, nolim eo delabi. Simpliciter verum est ipsas [gap: Greek word(s)] eorum recitari l. 52. D. de contrah. emt. e Pauli l. 54. ad Edictum: aetatem autem ex inscriptione utraque agnoscimus: nim. prius COSS. HOSIDIO et VAGELLIO, qui fuere inter suffectos ex KL. Septembr. vel quarto consulatu Claudii, quem bimestrem gesserat a. U. 800. vel sequente, quo Censor cum L. Vitellio Lustrum Fecit LXXIIII. posterius post annos novem COSS. VOLVSIO et CORNELIO factum esse. Convenit autem Censori de aedificiis cura; constatque Censorem Claudium una die XX. Edicta promulgasse, Pigh. e Svet. Cl. c. 16. incipiebatque tum seculum ab U. C. octavum; quo pertinent verba SCti, conveniretque felicitati seculi instantis. Providentia Christianorum Impp. circa excolenda vetera opera et conservandas ad Urbium municipiorumque decorem aedes eadem fuit, et severe prohibuęre Val. Grat. et Valentin. AAA. ne qui novum opus volet in Urbe moliri, id effossis nobilium operum substructionibus, redivivis de publico saxis, marmorum frustis spoliatarum aedium reformatione convulsis, faciat, l. 19. C. Th. de oper. publ. et Arcad. Honoriusque AA. ne quis ad novi aliquid operis inchoandum vel ex diversis operibus aeramen aut marmora, aut quamlibet speciem, quaefuisse in usu vel ornatu probabitur civitatis, eripere, vel alio transferre audeat: l. 37. C. Th. eod. Similiter Leo et Majorianus AA. Novell l. t. de aedif. publ. et novissime Greg. XIII. P. M. in Stat. V. Romae l. 3. c. 51. Aliis tamen seculis aliud constituere supremae potestates; nim. sine usu non debere jacere quae possunt ad decorem crescere civitatis: quia non est sapientiae profutur a contemnere; et, Ornent aliquid saxa jacentia post ruinas; Theoder rex ad V. ill. Comitem Suram, ap. Cassiod. II, 7. cum reverentiam custodiamque indigestis ruderibus murisque dilapsis non perinde habendam esse existimarent ac templis aedibusque senectute obrepente


page 293, image: s293

vitiatis et nutantibus. Ad ipsa SCta pauca saltem dabo [gap: Greek word(s)] , quibus exemplar meum sive Capac I potius a tuo differt, ad plenum eorum intellectum conducentia. Custodia.] Capac I exemplar, Custodioe. Ne inimicissiman.] sic et Capacius; malim, nec inimicissimam paci faciem inducerent ruinis domuum villarumque Vi diruendo.] Capac ut diruendo. Censuere.] Cap. censuerint. Quod Q.] Capac. QVO QVE. Necessaria.] Cap. Necessariorum: et liquet e sequentibus rectum esse. Quam sibi.] Capac. quod sibi. Itaut et is.] Cap. ita vel iis. Esse novatum.] Cap. esset. Muliniensi.] sic et Capacius: sed legendum, Mutinensi; male etiam Cap. Campi matri. Sunt enim [gap: Greek word(s)] in via Aemilia inter Parmam et Mutinam: opidulum hoc nomine mercatu annuo celebre, inter Rhegium et Mutinam. Eo emendi pecoris gratiâ crebro itasse Turranium Nigrum dicit Varro Praef. L. II. de R. R. et Columella L. VII. c. II. oves Gallicas preciosiores circa Parmam et Mutinam Macris stabulari campis. Mercatu ac is superioribus.] Capac. mercatus -------- superioribus. Annos] Capac. non habet. Deserta eruentia.] Ita et Capacius; legam ruentia, scil. quod deserta essent, et praeterea ruinis deformia. Celsi illaesiea.] Capac. melius: Celsilloe siea. Ornari in universa.] Sic et Capac. Sed malim expunctam praepositionem. Conveniret.] Capac. convenire. Ullam.] Cap. aliam. Italioe.] Capacius notas lacunae alicujus adponit: Italiae ------------- et adhuc retinere p. t. i. u. d. s. actum ----------- censuere in Senatu: quas ego necessarias esse judico; nimirum deesse hinc inde pauca: priorem lacunam supplerem verbo, adparere vel conspici, posteriorem vocabulo memoriam.

Lapidem Eborensem 13. p. CVI. ne ultra videretur commentitius esse, adjuvari posse putabam repositione STATORIORVM; sed displicet nunc ea conjectura, et ob 1. p. XVI. Lusitanicum, ab eadem domestica Q. Sertor I Junia Donace profectum, et ob 2. p. CCCCLVIII. Valentiae repertum, qui Sertorios non esse elidendos svadent. Igitur dissentiam a viris doctis, nec habebo pro suspecto ideo, quod cur Junia ista, quae patrono Sertorio utebatur, memoriam gestorum ejus resricare non potuerit, nulla appareat idonea ratio. E secundo autem p. CCCCLVIII. discere est Sertorios, gentiles famosi istius in Hispania vixisse nec deletam a victoribus Romanis cum capite


page 294, image: s294

suo totam familiam fuisse: Post constitutam vero monarchiam Valentianus iste statutus est, cum per municipia ordo Sevirorum Augustalium floruit: alteros ad ipsa Sertor I Metelli atque Pompe I tempora referre jam nunc non videtur inconveniens. Cognomen Donaces praeterquam Juniae isti, etiam Pompejae cuidam fuisse observo in lapide Tarraconensi 8. p. 395. adnaesisse quoque mutatâ inflexione, DONAX viris e Juniis, in Neapolitano 8. p. DCCXCVII. et e Placciis in Romano J. P. DCXCIX. [gap: Greek word(s)] servi Theophrasti memorantur Laert. in ejus testam. Cum Saxum Veronense de Tenatio Tibi interpretarer, exciderat memoria ejusdem gentilem fuisse eum, de quo lapis 2. p. XXVII. in Malsesino agro Veron, repertus loquitur, et e Menatio fieri oportere TENATIVM. Ejus familiae in agro Veronensi honoratae, hanc e lapidibus seriem aliquando concinnavi; in scriptoribus, quantum memini, nulla ejus fortassis in Munatiam corruptae a librariis, mentio superest:

[gap: illustration]

page 295, image: s295

Ad quem ex his referre debeam Tenacium Vindicem principem civitatis Nicopolitanorum in Dacia, et libertum hujus P. Tenatium Gemellinum, Augustalem coloniae Apulesii, de quibus 4. p. CCCCLXXII. dubito. Videtur tamen patronus Gemellini esse ille ipse, quem caput familiae vides constitutum De quinto eorum quae e Capacio transscribebam, addere volui, voculâ ultimâ, AGONOTHE mendosam esse; continet autem ea non officium aliquod istius Cominii, sed nomen vicanorum vici alicujus in urbe Neapoli, vel Campaniae cujusdam populi, quod descriptoribus non valde doctis obsoleverat; fuęre autem AGATHONENSES, ut THERMENSES, itidem regionis alicujus in Vrbis Neapoleos habitatores. Eosdem vero Agathonenses Capac. l. 2. hist. Neap. c. 19. lapidi Suessano subscribit, cui Gruterus 9. p. CCLII. e Pighio Smetio, et Ant. Aug. MINTVRNENSES; fortassis extitit iisdem lineis literisque Matidiae Augerectus ab utrisque. Decretum Ordinis et Decurionum sive Herculanensium sive Pompejanorum municipii idem Capacius recitat, addita [gap: Greek word(s)] sua, secutus Bernard. Baldum in de Verb. Vitruv. signif. tale:

PRIDIE. K. MARTIAS. IN. CVR. SCRIBENDO. ADFVERE. CVNCTI. QVOD. VERBA. FACTA. SVNT. M. M. MEMMIOS RVFOS. PAT. ET. FIL. ET. VIRI. ITER. PEQVNIA. PONDERALI ET. CHALCIDICVM. ET. SCHOLAM. SECVNDVM. MVNICIP. SPLENDOREM. FECISSE. QVAE. TVERI. PVBLICE. DECRETO D. E. R. I. C. PLACERE. HVIC. ORDINI. CVM. M. M. RVFI. PAT. ET. FIL. II. VIR. ITER. IN. EDENDIS. MVNERIBVS. ADEO. LIBERALES. FVERINT. VT. EORVM. MONVMENTA. DECORI MVNICIPIO. SINT. ADEO. DILIGENTES. VT. VITIEIS. PONDERVM. OCCVRRERINT. IDQ. IN. PERPETVVM. PROVEDERINT. PLACERE. DECVRIONIB. M. M. MEMMIOS. RVFOS PAT. ET. FIL. DVM. II. VIVERENT. EORVM. POS ---- M. ET SCHOLAE. ET. CHALCIDI. QVAE. IPSI. FECISSENT. PROCVRATIONEM. DARI. VTIQVE. SERVOS. EIVS ---- MPIVS. EST ------- NEGOTIO. PRAEPONERENT. NEQVE. INDE. ABDVCI. SINE. DECVRIONVM. DECRETO. ET. M. M. MEMMIIS. RVFIS. PAT. ET. FIL. PVBLICE. GRATIAS. AGEI. QVOD. ITERATIONI.


page 296, image: s296

HONORI. EORVM. NON. AMBITIONEI. NEQUE. JACTATIONI. SVAE. DEDERINT. SED. IN. CVLTVM. MVNICIPI. ET. DECOREM. CONTVLERINT.

Erat aliquando Chalcidicum genus aedificii ab urbe Chalcide dictum, apud Sextum Pompejum. Vitruvius l. 5. c. 1. Basilicarum loca adjuncta Foris quam calidissimis partibus constituit, ut per hyemem sine molestia tempestatum se conferre in eas negotiatores possint; quibus, si locus fuisset amplior in longitudine, Chalcidica jubet adhibenda, ut in Julia Aquiliana. Facta est autem in Foro Julio Aquilii mentio, quem Judicem fuisse, Cicero ad Atticum asserit. Quamobrem non Chalcidica, sed Causidica Albertus legit, putatque fuisse ambulationes secundum Tribunal transversas, quae formam T efficerent, in quibus Rhetores et causidici versarentur. Aliquando officina est in qua pecunia cuditur, eamque aedificatam Herculanii a Memmiis, doctis viris placet, quod cum pecuniae cudendae locus videatur explicari, quem nos Zeccam vel Coecam dicimus, et a Lacedaemoniis Chalciaecus Minerva appellata, cujus simulacrum aeneum Gitiadas confecerat, ut ait Pausanias in Laconicis. Et Svidas sic dictam a Spartanis asserit, quod [gap: Greek word(s)] , hoc est, aedem aeream haberet; vel quod eam Chalcidenses aedificaverint. Chalciaecae Palladis, meminit quoque Thucydides, Arnobius, ut nobile describit aedificium; Scribuntur Dii vestri in tricliniis coelestibus, atque in Chalcidicis aureis coenitare, potare etc. Atqui Foro conjunctum erat Aerarium, ut Curia, Carcer et Basilica. Ancyrae lapidem retulit Augerius Busbequius, in quo Curia est, Chalcidicum, templum Apollinis in Palatio cum Porticibus. Pecunia ponderalis, efficeret, ut pecuniae officinam crederem. Cum Scholae sit conjunctum negotiatorum locum potius arbitrarer. Haec Ille; sed [gap: Greek word(s)] : neque enim rem omnem extricat. Videtur sic de ea habendum: M. M. Memmios Patrem et Filium, cum Duum Viri iterum a municipibus creati essent, in splendorem municipii sua pecunia struxisse aedificia publica, PONDERALE ET CHALCIDICVM, ET SCHOLAM: edidisse etiam in horum dedicatione munera sive spectacula populo. Ob hanc liberalitatem et providentiam, adfectumque adversus municipium placere Ordini,


page 297, image: s297

ut iisdem Memmiis, dum viverent, procuratio, tuitio, inspectio EORUM operum, quae ipsi fecissent, PONDERUM. ET. SCHOLAE. ET. CHALCIDICI decernatur, utque servos suos, nisi quis eorum impius in Patronos fuerit, isti negotio praeponere ipsis liceat; neque hi sine Decurionum decreto inde abduci vel repelli a procuratione possint. Ex his vitia scalpturae in mar more facile agnoscentur, et corrigentur. Nimirum versu tertio et quarto legendum sic: PATrem ET FILium II. VIROS. ITERum. PEQVnia. SVA. PONDERALE. ET. CHALCIDICVM. ET. SCHOLAM. Solennis formula est P. S. F. et DE. SV. PEQV. FAC. CVRavit. In I. p. 93. D. S. I. P. C. 8. est, de sua impensa poni cur arunt in 6. p LIX. expressum DE. PECVNIA. SVA. FECIT. PONDERALE, quod et Ponderarium dixeris, locus publicus ponderibus autoritate vel Quaestorum urbanorum, vel Aedilium vel Praefectorum Vrbi constitutis, probatis et legitimis observandis: [gap: Greek word(s)] : die Waag in nostratibus municipiis. Eorum, uti et mensurarum modiorumque aeneae vel lapideae formae in singulis regionibus U. solebant collocari, ut fraudibus ex libidine trutinas mensurasque componentium occurreretur. Amm. M. l. 27. laudat de hac providentia Vettium Praetextatum Pr. U. Eae ipsae si essent apud privatos iniquae corrigebantur, si minores, frangebantur. Hodiernis moribus signum civitatum, vel etiam dohaneriorum, gabellariorumve et collectariorum, item fabrorum, talibus imprimi solet et quotannis renovari. Praefecti iisdem [gap: Greek word(s)] , Libripendes: tales Nolae fuisse patet e I. p. MCXV. qui et apud Capac. l. 2. c. 8. munus ipsum [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] . De Chalcidico dixi in Var. l. 3. c. 5. p. 419. quod satis est. Adpellatio eadem extat in lap. Aletrino 8. p. CLXXI. ap. Grut. et Celsum Cittad. tr. della vera origene e dal processo della Lingua volg. c. 9. Sed corrupta paulum. In eo L. Betilienus facienda in opido curavisse dicitur HOROLOGIVM, MACELVM, BASILICAM, CALECANDAM, SEEDES, CIRCVM, BALINEARIVM. Patet CALECIDIAM, quod idem est cum CHALCIDICO, sculptum fuisse. Hoc enim genus in extremis Basilicarum, si locus amplior sit in longitudine strui scribit Vitr. l. 5. c. 1. Per SCHOLAM intelligi possit porticus otiosorum deambulationibus, et confabulantium stationibus adcommodata. Eadem significatione jacet in 5. p. CLXIX.


page 298, image: s298

SCHOLAM cum statuis et imaginibus ornamentisque omnibus sua impensa fecit. Tales in omnibus fere Vrbis regionibus: in 3. Scholoe capulatorum: In Esquiliis, Schola medicorum: Schola Xantha; Schola Groeca seu Groecostasis in reg. VIII. Schola labri seu alvei ad balneas, Vitr. l. 5. c. 10. Mercur. 1. Gymn. c. 10. De Schola, qua collegium est militum vel ministrorum, sive Palatinorum sive Castrensium, multa habes in Not. Imp. utr. et libris codicis utriusque. Versu 15. lego: EORVM. PONDERVM. ET. SCHOLAE. Versu is. SERVOS. NISI. QVIS. EORVM. IMPIVS. EST. ISTI. NEGOTIO. PRAEPONERENT. Ingratis enim erga se libertis et servis impietatis crimen imputabant Patroni: Sic in 5. p. DCCCLXII. locus sepulcri sibi et libertis, libertabusque posterisque eorum, EXCEPTA. SECVNDINA. LIBERTA. IMPIA. ADVERSVS. PATRONVM. SVVM. consecravit C. CAECILIVS. FELIX. Et sic filiis; hinc Marcianus IC. in l. 48. f. 1. D. de her. inst. Filius meus impiissimus, male de me meritus. In alveo, per quem Sarnus fluvius deductus est ad molas frumentarias exercendas Pompeiis reperta sunt vestigia aedificiorum, et in his lapis locatus in quadam porta cum hisce notis: M. LVCRETIVS. L. F. DEC. D. RVFVS. DEC. DEC. pro D legam [gap: unknown sign] id est, Coloniae: Decurio nimirum COLONIAE fuerat iste Rufus, Ligatura haec [gap: unknown sign] subinde occurrit; non intellecta descriptori in D corrupta est hoc loco, alibi in alias.

Firmi in Piceno repererunt istam:

HORITHYAE

L. BARBIVS. L. LIB.

THEOPOMPVS

NAV. MERKAT.

V. S.

Professio seu vitae genus istius BARBII, NAVicularii MERKatoris, nos deduxerit in notitiam Numinis, cui litavit homo navigationi in terras transmarinas de ditus, alioquin ignoti. Dicam sine ambagibus:


page 299, image: s299

Est [gap: Greek word(s)] , Nereidum nympharum, quinquaginta Nerei e Doride filiarum, una; nominant eam Hom. Il. [gap: Greek word(s)] . v. 48. Hyg. fab. 1. Svid. Nereides autem, ut Oceanus, Pontus, Neptunus, Nereus mari externo universo; interni maris partibus diversis, fluviis, lacubus, fontibus et generaliter aquis praeesse fingebantur, vel eorundem adfectiones significabant. Nebriss. Orithyam exponit hortantem ad cursum. fortassis, q. esset [gap: Greek word(s)] ; sed hoc ipsi relinquamus. Est enim minime verosimile. Alia Horithya est Erechthei regis Atheniensium filia, amata, raptaque ad Ilyssi ripas a Borea Thracio; Plato in Phoedra, Ovid. 6. metam. extr. Apollod. l. 3. Schol. Apollon. 1. Argon. ad v. 211. Papin. 12. Theb. v. 630. Suid. Bocc. l. 4. geneal. D. c. 55. 12. c. 72. Fuit et hoc nomine Scytharum regina, teste Just. l. IV. et Orosio: al. [gap: Greek word(s)] . Sed hae fortean nihil ad lapidem Anconensem; nisi quis velit, illam quod esset Aquilonis conjux a mercatore, post confectam ventis secundis navigationem, gentili superstitione cultam. Nam ut caetera, quae universum hoc constituunt Numinum vice habuerunt; Sic et ventos. De Persis expresse Strabol. XV. lisdem oblata a navigaturis sacrificia, Lucr. l. 5. Virgil. 3. Aen. Val Flaccus 1. Arg. Etiam Leander ap. Ovid. Boream. [gap: Greek word(s)] sic alloquitur:

At tu de rapidis immansvetissime ventis quid mecum certa proelia mente geris? Parce, precor, facilemque move moderatius auram.

Tabulam marmoream temporibus Pauli IV. P. M. Ostiae repertam ferunt cum inscriptione tali:

JVNONI. PATVLCIAE

T. FABATIVS. TABVLARIVS

OST. ET. PROCVRATOR. FISCI

PATRONVS COLLEG. LENVNCVL.

IIII. VIR. QVINQVEN.

D. D.

Isthaec Beneventi spectatur:

JVNONI. STYGIAE

CRESCENTINA

MATRILIA. CVM

FIL. SV. V. S. L. M.



page 300, image: s300

Sed exterorum Numinum satis Tibi nominavi; Germanorum aliquod vel Romanorum in Germania inferiore repertum, nusquam praeterea auditum dictumque nunc accipe. Domburgi in Zelandia, vicino West Capellae pago, non ita nuper, proxime litori, effossi servantur West Capellae in porticu templi lapides literati isti:

1. DEAE NEHALENNIAE

OB MERCES RITE CONSERVATAS

M. SECVND. SILVANVS

NEGOTTOR [gap: unknown sign] RETARIVS

BRITANNICIANVS

V. S. L. M.

2. DEAE

NEHALENNIAE

SVMARIONIVS

PRIMANVS

V. S. L. M.

3. D---- NE------

NIAE. C. EXOM

NIANVS. VERVS

D. D.

In unius tympano simulacrum Numinis muliebris sedentis, gerentis canistrum plenum fructibus poma referentibus expressum est; in latere unius Neptunus, in alterius latere Mercurius. Adparet NEHALENNIAM inprimis cultam fuisse a negotiantibus et mercatoribus naviculariis tanquam praefectam mercimoniis et proventuum lucrorumque conciliatricem; eoque saxo Tuitiensi 1. p. LXXXIX. in quo autores Indicis c. 1. DEAM NEH Aeam, truncato vocabulo, quod tamen e Domburgensibus supplendum erat, se offendisse putarunt, utrinque Cornu copiae insculptum videmus. Mendum fabrile in NEGOTTOR manifestum est; nisi descriptores potius fefellerunt ligaturae usitatae marmorariis: NEGOTIATOR [note of the transcriber: in the print: T with I written above; AT combined in a ligatura]. Negotiator CRETARIVS ille est, qui in 3. et 4. p DCXLI. NEGOTIATOR ARTIS CRETARIAE adpellatur et cretam aliaque terrarum, margarumque genera vendit. BRITANNICIANVS, quia in Britannia fodinae cretariae; JCtis cretifodinae l. 13. D. de public. l. 77. D. de verb. signific. praecipue


page 301, image: s301

in colle cui Sarbiodunum insidebat, uti in Coritanis hod. Darbischire, plumbariae, cotariaequeue; unde in alias regiones exportabatur. De Sorbioduno seu vetere Sarisburia versificator Anglus ita:

Est ibi defectus lymphae, sed copia cretae:
Saevit ibi ventus, sed philomela silet.

Plinius l. 35. c. 17. Dioscorides quoque Aetius et Paulus plura terrarum, margarum, cretarumque genera recensent; ignorarunt Britannicam. Non incongruum puto, erit, cum NEPTVNVS in uno lapidum, in aestuariis Selandiae statutorum reperiatur [gap: Greek word(s)] NEHALENNIAE, hanc marinis aquatilibusque Numinibus accensere, [gap: Greek word(s)] et familiarem Oceani occidui accolis Menapiis Morinisque item sparsis circum Rhenum, Vahalim et Isalam populis, maxime vero mare exercentibus. Adpellatio ipsa, et si modulus flexionis Latinae agnoscatur, unde petita, non facile dictu est. NEPTVNI vocabulum ex Ebr. desumtum ostendi Comm. ad Inscr. Fuengirolanam: NEREI pariter Ebraeum esse videtur: et sane exacte refert [gap: Greek word(s)] nahar, Chald. nehar: cujus plur. faem. neharoth i. e. flumina, a quo Graeci formarunt sua [gap: Greek word(s)] , Galeno, [gap: Greek word(s)] i. e. humidum, liquidum, fluxile: Graecis infimae aetatis [gap: Greek word(s)] , aqua est. Et cum literae et seu [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] liquidae frequentissime permutentur (hinc enime e Graecis [gap: Greek word(s)] , Latini formarunt lilium, stellio, clibanus, gurgulio, silus) e nahar exiisse Romanis mutata unica literula et per extensionem voculae NEHALENNIAM, non invitis, puto, doctis dixero. Imo quia [gap: Greek word(s)] nachal fluvium Ebraeis significat, inde maris, fluviorumque Deam quandam adpellatam Nehalenniam, patet ad oculum, et apud me nullum amplius dubium est. De Inscript. Selandicis, LECTOR, plura ut narrare Tibi possem fecit interea summa humanitas et egregium studium cum facultate pari juvandi has literas amicissimi GRONOVI, qui ut Auctarium meum comitatius prodiret aliquando, Nobiliss. Nicol. D. F. HEINSIVM meo nomine precator adivit. Is quicquid hujus rei in peregrinatione, Italicâ inprimis, comperisset, amico communi lubenter impertivit; Pyrrhum nim. Ligorium, qui universam Antiquitatem e marmoribus illustrare


page 302, image: s302

sategisset eaque in triginta circiter Voluminum Opus incredibili diligentia et Herculeo labore congessisset; cujus autographum in Taurinensi bibliotheca servetur, tomi vero ejusdem IV. in Farnesiana Romae. Ex isto Opere Virum illustrem Cassianum a Puteo Eq. D. Stephani Old. commendat. Abbatem Caburrensem, excerpi curasse omnes Inscr. hactenus ineditas, quae nunc sint apud. III et Reverendiss. LVCAM HOLSTENIVM Hamburg. Canonicum Basilicae S. Petri, et Vatic. Biblioth. Praefectum, ut ejus curâ prodeant aut certe corrigantur: Plurimas collegisse JOH. BAPT. DONIVM Eq. Florentinum: plurimas etiam Gruterum, quae ad Sixtimum postea pervenerint: Sixtimi schedas magna ex parte sibi per JVNIVM vendicasse Isaacum VOSSIVM; hunc eas communicatas velle REINESIO; sed eas inter scrinia Salmasiana Leidae haerere, suas in Svecia relictas esse. Idem HEINSIVS ultra tres de Dea Nehalennia productas jam, etiam tres illas, quas infra leges, West Capellae in porticu templi asservari comite Ampliss. Dn. GOESIO, Scabino Leidense, genero Dn. D. HEINSI, a. 1649. vidit descripsitqueue. Erant autem, inquit, incisae omnes lapidi albo, cretae non colore, nec materiae fragilitate admodum dissimili. Qui enim pulverem vel set aceis scopis removeret, multum etiam ex lapide ipso una abradebat, literarumque ductus delebat, ita ut aetatem laturae minime viderentur. Erant autem uti dicebatur, erutae ex loco ei pago admodum vicino, ubi sacellum videbatur fuisse, quod dudum arenis obrutum oculis ac memoriae hominum ereptum fuit; demum a fossoribus, qui fortuito in illud inciderant, detectum fuit, hominibusque visendum redditum;

1. DEAE

NEHALENNIAE

DACINVS LIFFIONIS

FILIVS. V. S. L. M.

2. DEAE

NEHALENNIAE

I ------ FESTIVS

PRIMVS. V. S. L. M.

3. DIS DEABVSQVE

PRAESIDIBVS



page 303, image: s303

PROVINCIARVM

CONCORDIAE

NA

ET FO

CONSILIORVM. haec Ille.

Johan. quoque Petrus Lotichius t. 5. Theatri Europei sub a. 1647. p. 1298. Domburgo perscribi refert inventos ibidem lapides inscriptos hosce:

1. DEAE

NEHALENNIAE

L. JVSTIVS. STATTO

ET

SECVNDIVS MODERATVS

FRATRES

V. S. L. M.

2. DEAE NEHALENNIAE

SEXT. NERTOMARIVS. NER

TONVS

V. S. L. M.

3. NEHALENNIAE.

FLETVS. AENNALONIS.

PRO. SE. ET. SVIS.

V. S. L. M.

Repetitio memoriae ejusdem Numinis in tot saxis eodem loco effossis confirmat, quod dicebam, NEHALENNIAM fuisse [gap: Greek word(s)] populorum circum ista Oceani aestuaria olim habitantium, et negotiationibus trans mare deditorum DEAM, ipsique Oceano et fluminibus advenis praesidere creditum. Sed haec fortassis accuratius docuit Ille, quem Istas Inscr. mirificis Commentariis illustrasse significabat Dn. HEINSIVS; Iis donec uti fruique detur, contentissimus hisce conjecturarum [gap: Greek word(s)] : quae si minus veritatem ipsam nudam sistunt, gratia tamen probabilitatis non displicere debebunt. E numo aereo tertio ex iis, quos nunc exhibeo, apud Th. Segethum mihi viso, emendo tertiam p. CCLXII, a Cambdeno Britann. p. 593. acceptam tertii versűs fine et initio quarti


page 304, image: s304

sic: JVVENIS. JOVIS. Commodus A. hac adpellatione delectabatur, uti et Herculis. In literis etiam ad Senatum se Romanum Herculem nominabat, teste Dione; et ad eum igitur referenda fuerit Inscr. Rom. 10. p. XLVIII. HERCVLI ROMANO. D. D. L. HERODES. deque eodem exponenda Mediolan. 2. p. XLIX. HERCVLII. MPERA Tori: [gap: Greek word(s)] enim IN. PETRA. quod frustra excusant, qui Herculis aedem in saxo fingunt, a marmorario est qui literas T et R trajecit. Frequenter isto [gap: Greek word(s)] modo peccarunt; hinc in Brix. 11. p. DCCCLXXIII. TERIM pro MATRI: in Rom. 6. p. CCCLXXII. PRAEF. VRB. pro Praef. FABRűm. CREONITAE in Puteolano pro CRITONIAE: in Bergom. 5. p. DXCV. PANTERMINA pro PATRIMONI sculptum videmus. Est alioquin literae R haec veluti propria, certe communis cum paucis, adfectio, transponi; hinc [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] Poll. l. 3. c. 4. a quo Phetrium in lapp. pro [gap: Greek word(s)] , curia, conventűs curialium locus. Latini id faciunt cum e Graecis formant sua; nim. e [gap: Greek word(s)] , grates; e [gap: Greek word(s)] tener: e [gap: Greek word(s)] , sterno: e [gap: Greek word(s)] cerno: e [gap: Greek word(s)] caro: e [gap: Greek word(s)] nervus: e [gap: Greek word(s)] bardus, tardus: ex [gap: Greek word(s)] , aeger: e [gap: Greek word(s)] , lampedra, lampetra: e [gap: Greek word(s)] , fridariae, quae Persis ferdariae. In barbaris vocibus nihil frequentius; hinc Chingar, Chinrag, Chenerag: e Schotar phanc, minister ante faciem, [gap: Greek word(s)] , et [gap: Greek word(s)] , Chrysost. hom. 17. super Ep. ad Ephes. Sarmadaci, B. August. 3. Academ. c. 15. [gap: Greek word(s)] , quo nomine alii moriones et ridicularios scurras: alii plebem in circulis ductitantes planos q. Deorum Samothraciorum consacraneos intelligunt: adi Schol. Hor. ad 1. Sat. ecl. 6. In secundo legam [gap: Greek word(s)] Cretae insulae incolae; habemusque alia itidem Graeca monumenta in ruinis ejus oppidi reperta. Isti a. fano praefecti seu superinstantes species quaedam magistratus fuerunt, perinde ac in aliis quoque provinciis urbibusque sacerdotes et [gap: Greek word(s)] : in Cyprô Paphiae Veneris Plut. Cat. min. in Cappadocia Pontoque Comanorum, Str. l. X. et XII. Tarsi Dei Herculis [gap: Greek word(s)] Athen. l. V. Tertius argenteus producitur a Ramirez. pentecont. c. 44. et refertur ad Athenienses ob simulacrum Palladis galeatae et noctuae: scriptura an Menedemum [gap: Greek word(s)] insinuat? Similem, sed non inscriptum habet Lazius l. 2. rer. Graec. f. 94. Tantum


page 305, image: s305

est, mi carissime RVPERTE. Ego vos optime valere et salvos esse quam diutissime opto. Scr. Lipsiae, quarto nundinarum, Nonis Octobr. a. 1642.

[gap: illustration]

page 306, image: s306

EPIST. XXXVII. THOMAS REINESIUS CASP. HOFMANNO D.

CL. HOFMANNE. Expectabam judicium Tuum super responso ad quaestiones quasdam tuas meo; sed hoc sepositum aliquo, non invenire posse scribis; Esto igitur. Putavi Ego non denegandum esse si quid me rogares; idque feci non tam spe perficiendi, quam facultate experiundi, et obsequendi Tibi voluntate; quam unam si tibi ostendi, satis fuerit. [gap: Greek word(s)] apud Gal. exposui de opere lactario; Ei rei pistores olim: quos cum aliis luxuriae ministris coquis, pomariis, structoribus, dulciariis nominat Lampr. in vita Alagab. Iidem [gap: Greek word(s)] , quos Parmenio in Ep. ad Alex. M. de captis Dariiregis sarcinis et impedimentis recenset cum [gap: Greek word(s)] apud Athen. l. XIII. Locos tuos adfectos nondum inspexi; honestum erat aetati tuae quiescere: Prima enim vitae tempora et media patriae, extrema nobis impertire debemus, ut ipsae LL. monent, quae majorem LX. annis otio tradunt; non desidiae nomen acciperent cessationes tuae a prudentibus, sed tranquillitatis et liberalis legitimique et necessarii otii; Tu autem legis, scribis, disputas, pugnas, et studia studiosorumque animos, etiam cum receptui canere deberes, novo classico excitas et accendis: DEUS Tibi animum satis valenti agile et vividum corpus diuturnum esse velit, in melius etiam provecto illo sive brachii sive manűs [gap: Greek word(s)] . Theophrasto emendando, cui negotio Te dedisti, mihi quidem nulla unquam commodior via visa est, quam Plinius diligenter lectus, qui vel mille locis eum exscripsit. Etsi ver o in quam plurimis perperam aut ipse verterit aut versum acceperit, et pejus intellexerit et perturbate reddiderit, quod et res ipsa loquitur, et post Leonicenum probat Jos. Scaliger epp aliquot ad Franc. Vertunianum; est tamen cum erroribus suis corruptelis et perversionibus non plane hebeti magister ad intelligendum illum. Commentarios Jul. Caes. in II. de hist. Plaut. et cav. non dum vidi; meminit ipse in Ep. ad Boethium Epum et totum absolutum esse scribit in alia ad Janum Maumontium; Robertum tamen Constantinum edidisse a. 1561.


page 307, image: s307

vel editurum fuisse Maussacus prolegom. super Comm. ad ll. Aristot. de hist. anim. Dioscoridea ex eodem Theoph. expressa sunt: unde si hic ad illa conferatur, utrinque lux clara emicabit. P. Victorius in ll. Var. lect. ac Salmas. in Plin. exercit. multa in Theophr. erudite interpretati sunt; longe vero plura feliciter emendarunt: Iste vero admirabili dexteritate. In Athenaeo quoque et Macrobio fragmenta reperies, quae eandem adrem facient. Quod dicebam e Plinio emendari posse Theophrastum vel uno hoc notabili loco l. 3. hist. pl. c. 14. de cercide, populi specie, planum faciam. Verba haec sunt: [gap: Greek word(s)] . Quae qui sana putet, eum nihil intelligere dicam. Interpres nihilo melius de cercidis solio, sed parte altera sine angulo: altero oblongo inque angulum exeunte acutum: quaeneque Graecis respondent, neque cum reipsa conveniunt: quomodo enim unius arboris diversis lateribus seu partibus diversâ figurâ folia? Audax commentum est arbor ejusmodi: neque enim Natura facit, quod sarcinator in veste morioni aut scurrae leccatorive, [gap: Greek word(s)] aptanda, uno latere follicantem seu fluitantem, viridi; altero strictam singulos artus exprimentem, coeruleo colore concinnans. Hoc vero voluit Theophrastus: Cercidi folium hederaceum esse, sed sine angulo, id est, rotundum, cum inveteravit; cum ea recens, oblongum id esse et in cautum desinere. Legamus igitur posthac: [gap: Greek word(s)] : quae ab edita lectione quam minimum abeunt. Contraria cir ca folia mutatio contingit in crotone, cici seu ricino: ejus enim tenellae folia rotundantur, adultae in angulos exeunt: [gap: Greek word(s)] , Theoph. 1. hist. 16. 11. de cav. 22. quam sententiam Plinius l. XVI. c. 23 et populo quoque nigrae adplicavit; de hedera vero cujus solia angulosa rotundari scribit l. d. fallitur, quia Theophrastum male intellexit. Hic enim cum [gap: Greek word(s)] tribuisset ederae, quippe quae esset una [gap: Greek word(s)] , juveni tenellaeve, veteri solia [gap: Greek word(s)] adscribere putandus est; nimirum hoc oppositionis ratio requirit. Etsi a. in Plinio reprehendi mereatur, quod pro [gap: Greek word(s)] apud


page 308, image: s308

Theophr. legit [gap: Greek word(s)] , cercidemque cum crotone confundit, diversaduas habens pro una; ab ejus tamen [gap: Greek word(s)] ad corrigendum depra vatum Theophrasti circa [gap: Greek word(s)] adjuti nonnihil sumus; plurimum ve ro ab ipsius Theophr. locis parallelis, quae indicavi. Vide nunc aestum super isto Theophrast. loco Libavii in Epist. quadam ad Doldium, quae est in ejus de Univers. et Origin. rer. l. 4. p. 343. Monstraturus enim errores PlinI, prodit suos: Theophrastum vero emendaturus amplius maculat. Dalechamp I quoque de hederae foliis [gap: Greek word(s)] observatio claudicat, et cum ad autorem Theophrastum referatur, est contraria Theophrasto, not. ad Plin. l. 16. c. 35. Eodem l. c. ult. ubi de naturâ ederae et smilacis, quae semper super aliis degere solent et arboribus adplicitae [gap: Greek word(s)] , malim [gap: Greek word(s)] eas dici a Theophrasto, quam [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] , ut edidęre; multo vero minus probem interpretis lectionem, qui utrinque reddidit amplexicavlem: quomodo enim amplecti caulem dicentur, quae ipsae caule suo geniculato nituntur et totas arbores conscendunt, et prehendunt [gap: Greek word(s)] capreolis, seu viticulissuis, non caules solum sed cavdices perreptant? [gap: Greek word(s)] , quod brachiis suis tanquam initiis radicum arbores sugentes et strangulantes ipsae super aliis fructificent, uti cuculus in nido carrucae, non proprio aliquo sive cavo sive opa excluditur, vel uti viscum, quod in quercu, terebintho, aliis, et cassuta (haec enim est quam [gap: Greek word(s)] vocat Theophr. l. 2. de cav. c. 23. [gap: Greek word(s)] , inquit; et cassytam Plinius l. 16. c. ult. ut mirer esse qui cuscutam veteribus Graecis ignotam fuisse contendant) quae arboribus, vepribus, herbis innascitur. Hoc quoque annotavi laudari a Galeno in gloss. Hipp. de vocula [gap: Greek word(s)] Theophrastum [gap: Greek word(s)] . Sed locus quem in dicat extat extr. l. IX. hist. ubi de ligno ebeni [gap: Greek word(s)] h. e. trito in mortario: Interpres, ad cotem, secutus Plinium, qui mortarium quasi e cote factum cotem quoque nominavit. Sed et hoc, quamvis non pertinens ad negotium tuum: Theophr. [gap: Greek word(s)] nominat etiam quendam ebori similem dictum [gap: Greek word(s)] . Furlanum ne de peplo quid diceret articulus faemininus prohibere poterat. Plinius l. XXXVI. c. 17 sensum verborum Theophr. reddidit: Chernites ebori simillimus in quo Darium conditum ferunt, scil. in cavato


page 309, image: s309

in formam labri, solii vel arcae, recipiendo servandoque cadaveri: [gap: Greek word(s)] vocant Graeci; a quo Latinorum pelvis. [gap: Greek word(s)] : Hesych. Reddendum ergo est Theophrasto, [gap: Greek word(s)] . Erat aliud quoque, quod tecum communicatum volebam e cap. XXVII. Var. tuarum l. IV. quô [gap: Greek word(s)] lycium apud Plinium l. XXVI. c. 14. mutas in collyrium. De reipsa sentio tecum, circa vocabulum, patere, si dissentio; licinium scripserat Plinius. Licinium est, tenta, turunda. peniculus, tuellus, ducellus a ducillando, [gap: Greek word(s)] . Radix gentianae formata in tentam imposita vel intrusa vulneribus ea deterget (est enim [gap: Greek word(s)] ) et siccat; in quo consistit ratio curandi vulnera. Quod de ulceribus, ea aperta servari impositu gentianae scribis, id vero extra Plinium Dioscoridemque est; uterque enim loquitur de valneribus solum. [gap: Greek word(s)] , primaeva scriptur a suit Dioscoridae; quod est, [gap: Greek word(s)] modô, formâ tentae imposita vulneribus adcommoda est. In hisce ejus [gap: Greek word(s)] latet antiqua menda, quae propagata inde in Plinii, Ser apionis, Silvatici, et aliorum talium, qua veterum qua recentium Codices hactenus, securitate tot doctissimorum Editorum et Interpretum Aldi, Herm Barbari, Marc. Virgilii, Brasavoli, Ruellii, Sylvii, Fuchsii, Lacunae, Amati Lusitani, Matthioli, Pasini, Bauhini, J. A. Saraceni, obtinuit. [gap: Greek word(s)] , et forma diminutiva [gap: Greek word(s)] , coagmentum lanae laboratae, tracta lanea, turunda, offa longa, [gap: Greek word(s)] : et aptissimum huic loco, planissumeque Dioscorideum. At nusquam extat hoc vocabuli, inquies. Num ideo minus Graecum erit, quia Lexici omiserunt? Extitit aliquando; sed per sciolos descriptores periit e codicibus, et substituta sunt alia magis nota. Stat autem pro eô analogia, quâ e [gap: Greek word(s)] , ex [gap: Greek word(s)] formarunt; quae in cujusvis Linguae vocabulis adserendis magnam vim habet etiam ipsis exemplis potiorem. Verum Te invito nihil decerno adversarium judicio tuo. [gap: Greek word(s)] . Vale, mi optime HOFMANNE, et amorem mihi tuum persevera. Altenb. Nonis Septembr. a. 1642.



page 310, image: s310

EPIST. XXXVIII. TH. REINESIUS D. CHRIST. AD. RUPERTO PROF. NORICO. SAL.

TAm cunctari responsum tuum ad binas meas, quas Augusto et Octobri ad Te dederam, [gap: Greek word(s)] ? non enim volente Te dilatum id existimem. Liber a igitur me istâ sollicitudine vel verbulo, quo Te eas accepisse intelligam. Molesta res est inter quamplurimas alias hoc seculo, tabellariorum nequitia, qui usum amicitiarum, epistolarum commercio interverso, nobis corrumpunt, [gap: Greek word(s)] ! Tu vero, mi RVPERTE, amorem mihi tuum etiam cum silentio, siquidem tam pertinax decrevisti, conserva; Ego Tibi meum fide Pyladea. Et ne praeter sterilem salutationem hoc latere nihil accepisse queri possis, en de Junio Rustico, quem nuper excutiebamus, paradoxum et novum hoc, referendum eum esse inter Historicos Latinos non tam ob laudes Helvidii, quas scripsisse annotat e Plinio et Svetonio Vossius; quam ob [gap: Greek word(s)] , quam e libello: Institutione del Principe Christiano, ex Hispan. Lingua in Italicam verso a Mambrino Roseo da Fabriano, ed. Venet. per Comin de Trino a. 1546. c. 12. p. 56. b. tibi exscribo hanc: Narra Giunio Rustico, ehe Viriato in sua fanciullez Za si allevo pastore gvardando le vacche alla riva del fiume Gvadiana, et venuto alquanto grandicello si diede ad assassinare la strada, et pervenuto all' eta di quaranta anni fu criato Re di Lusitani, dicono che essendo assassino di strada, haveva con esso lui cento ladri, iquali portavano scarpe dipiombo, di modo che quando lor conveniva fuggire, se le cavavano et cosiportando il giorno le scarpe di piombo correvano come cervi lanotte senza: e qua colligas, quod dicebam: nisi fortassis Hispanus iste fecit, quod Gvevaram et alios Politicorum Moraliumque scriptores fecisse deprehendimus, qui frequenter Historicos, quamvis nondum natos, ,ita loquentes introducunt, uti negotium quod ipsi agunt requirere videbatur, etiam nolentissimos, et adfingunt Poetica licentia personis illustribus, quae eos dixisse vel fecisse suo instituto inserviturum esse existimant. Sane narratio quae istam proxime antecedit haec: Fu Viriato dinatione Spagnuolo, nemico di Romani, et tanto fortunato in gverra, et cosi valoroso della


page 311, image: s311

sua persona, che havendo gverregiato per spacio di tredeci annicon Romani, ne potendo lo per la suafierez Za vincere, de liberarono di farlo morire con veleno; il qual morto si fece grande allegrezza in Roma, et haveano ragione, che se Viriato non perdevala vita, giamai Romani signoreggiavano la Spagna: refellitur a scriptoribus rerum Romanarum Graecis Latinisque, qui omnes [gap: Greek word(s)] Viriatum domesticorum suorum manibus cecidisse, et interemtum esse non veneno sed ferro, quo jugulum ei sectum a conjuratis, cum toto corpore armatum aliter occupare non possent, sonant: Livius l. 54. epic. Val. Max. l IX. c. 6. Flor. l. 2. c. 17. Sex. Aur. Victor. Eutrop. l. IV. Appian. de bello Hisp. Diod. Sic. l. XXXII. ecl. 5. Oros. l. V. c. 4. Resend. l. 3. antiquit. Lusit. Mariana l. III. de rebus Hisp. c. 5. Vassaeus Chron. Hisp. Ridiculum a. imprimis est et fabulae simile, quod de calecis e plumbo, quos gestare suos volebat Viriatus eô fine ne facile in fugam se conjicerent, refert. Ejusdem scriptoris Itali errorem alium de refutato ab Alex. M. Darii filiae matrimonio, ductâque contra Barsine, notari vide sis a Cl. Freinshemio not. ad Curt. l. 4. c. 11. n. 20. Hunc amicum Tuum circa Curtium monere quaedam non ingrata fortasse posses; Ad cap. 1. Proleg. ubi de aetate ejus, non omitti debuisse Jo. Js. Pontani sententiam, qui eum imperante Trajano scripsisse probat; Ejus hac de re epistoduae sunt in edit. Jansonii Ambstel. a. 1633. sed quibus respondit Vossius l. 1. de Histor. Lat. c. 19. qui ad Vespasianum refert. Ad cap. 3. de editionibus Curtij, esse etiam Lugdunensem Jac. rousina a. 1604. cum duorum qui desiderabantur librorum supplemento et praefatione S. G. ad Johan. Paludanum scripta a. 1594. Ad cap. 4. de scriptoribus rerum Alexandri ista: De Agatharchide, quod fuerit Heraclidae Lembi d. anagnostes, ut habet Photius, ad Ptolemaei Philometoris et proximorum tempora secure licet colligere. Post Mithridaticum bellum et ante Trajanum vixit, ait Tuus. Id vero tempus est ducentorum annorum: unde quaestio restat etiamnum. Ego, vixit ante Strabonem: citatur enim ab hocl. XIV. nim. paulo ante constitutam monarchiam. [gap: Greek word(s)] , quas nominat extr. Excerptorum apud Phot. c. 250. insinuant tempora Ptolemaeorum VII. VIII. et IX. qui varia fortuna usi, subditis suis cruenti, eosdem subinde expertisunt rebellantes: vide Just. Epistolae Alexandri et Aristotelis


page 312, image: s312

[gap: Greek word(s)] sunt apud Gell. l. XX. c. 5. ex Andronici Rhodii Philosophi Peripatet. libro quodam desumptae: habet easdem Themistius Comm. in 1. [gap: Greek word(s)] . ediditque cum aliorum Pyrrhus Caldoraeus: quas pro nothis, ut volunt nonnulli, habere nolim. De reliquis ejus ad diversos, quae extant in Volumine Epistolarum Procerum mundi Latino, exc. Argentinae a. 1593. non idem sentiam: praesertim quam Illyriis, Lacedaemoniis, Dario, Poro (sic enim legendum pro Pyrrho) et Didymo Bragmanorum regi misisse dicitur. Iste Andronicus est, qui exempla librorum Aristotelis, quae ex Apellicontis Teij bibliotheca Athenis Romam transtulerat Sulla, a Tyrannione Grammat. accepit, aetate PompeI M. et vulgavit: Plut. in Sulla, Rutgers. l. 1. Metaphys. 1. Amasiae magister Strabonis: hicl. XIV. Porphyr. in vita Plotini de eopse: [gap: Greek word(s)] . Ejus de anima sententiam enarrat autor l. de Spermate inter Galenicos c. 11. Commentarium ejus in libros X. Ethic. Nicom. Heinsius: [gap: Greek word(s)] e bibliothec. Augustana Hoeschelius produxit. Antidamum quem vocat est Antidamas; Latine autemhunc scripsisse colligere inde, quod citetur a Fulgentio in exposit. Serm. antiqui, non licet, uti nec de Demosthene idem dici potest ideo, quia versum ejus Latinum alleget scriptor Latinus Aquila Romanus l. de nomin. figur. et exemplis +. de climace.. Certe enim Antidamas scripsit Graece: Latina vero quae Fulg. laudat, Interpretis ejus sunt; idemque habendum de Stesimbroto Thasio, Diophanto Lacedaemonio, Sosicrate, Mnasea, aliisque quorum testimoniis utitur, verba autem ab interpretibus eorum desumit. Quae dum retexo, non possum non tot scriptorum Graecorum ipsorum solum, sed et versionum eorum pariter antiquarum jacturam deplorare; subitque memoria Hippocratis et Galeni Latini, quos Coenobitis commendaverat Cassiodorus Senator l de divin, lect. c. 31. Isti si hodieque extarent, nec e pravis Arabicis barbaros, nec e corruptis Graecis ambitiose Latinos factos sequi cogeremur. Pontificis Rom. GregorI magni d. secularibus literis praesertim Graecis infensi Zelo et barbararum gentium incubatui plerique hanc cladem adscribunt. Appianus Alexandrinus non omitti debuit, inprimis ob Syriaca: quae quisquis legerit ridebit nugas, quas de Alex. nugatus est


page 313, image: s313

Svidas. Baeton, Beton, [gap: Greek word(s)] Polybio i. e. itinerum ejus mensor, Plin. l. VII. c. 2. qui et eum laudat Ind. l. VI. et XIII. Biton alius est, scripsit autem [gap: Greek word(s)] teste Athen. l. XIV. In bibliothecis inter ineditos est hoc titulo? [gap: Greek word(s)] . Laudat Hesych. V. [gap: Greek word(s)] , quae erat [gap: Greek word(s)] , item [gap: Greek word(s)] .

De Calinio Syro, quod eum Plutarchus in Aristide nominet, est fortassis allegatio ad balistam, sut loquuntur JCti Itali. Certe a Plut. nusquam nominatur. Caeterum Callinicus d. Sutorius, Syrus sive Arabs Sophista, laudatur a Suida de scriptis libris X. [gap: Greek word(s)] ; an hunc ob hos voluit? [gap: Greek word(s)] Plut. in Arist autem procul dubio a librario est, cujus incuria irrepsit huc quod pertinebat ad sequentia de Callisthene: hunc enim testem advocat Plutarchus in Aristide. Callisthenes patria fuit Olynthius, AEl. l. XVI. h. an. c. 30.

Christoph. Roffinus in Senatu Burdegal. Praeses Comm. omnium ab Orbe condito histor. ad Albertum de Gondi, ed. Lutet. a 1571. tit. de Maced. orig. res Alex. M accurate persequitur. Clemens AppuleI familiaris, omnem Alex. historiam carmine complexus, Appul. l. Florid. qui Corvinum Clementem; sic et Catan. ad Plin. l. IV. ep. 2. et Corvinum Celerem vocat: Scipio Gent. Comm. in App. apol p. 488. Corvinum Celerem Clementem. Cuspiniani de eo [gap: Greek word(s)] , quam recitat Voss. l. 3. P. 4. de hist. Lat. c. 1. ab Appulejo [gap: Greek word(s)] desumta est: et immerito igitur queritur Vossius, quod Cuspin. elogii ejus autorem non laudarit. Ex eodem App. ejusdem Clementis meminit Lil. Greg. Gyr. de Poet. hist. dial. 4. f. 187. quod pariter Vossio non observatum est; confidenter n. negat. Clitarchus, Dinonis historici filius, Plin. l. X. c. 49. Eum de serpentibus Indicis citat AEl. l. XVII. histor. an. c. 2. Schol. Apollon. Argon. l. 2. [gap: Greek word(s)] . Clem. Alex. 1. strom. e Timaeo et Clitarcho allegat a descensu Heraclidarum usque ad Evaenetum archontem, cujus tempore Alex. M. in Asiam trajecerit, annos DCCCXX. numerari. Nescio an hunc designet Svidas, qui in [gap: Greek word(s)] Clitarchum de ritu Carthaginiensium filios suos Saturno immolantium laudat; item Dion. Longinus [gap: Greek word(s)] , ubi enumeratis aliquot


page 314, image: s314

scriptoribus frigide adfectantibus arduum dicendi genus, Clitarchum quoque perstringit, adpellans [gap: Greek word(s)] , h. e. canere minoribus quidem tibiis, sed sine capistro, quo modus dabatur spiritui. Georgius monachus, et Syncellus, Josephi et Eusebii exscriptor, ab Adam exorsus suum Chronicon, quod penes me est, desinit in rebus Michaelis Imp. et Theodorae, quae incepit a. D.DCCCXLI.

Heraclides rerum Alex. M. scriptor a Plut. memoratus quomodo non sit ille celebris Aristotelis discipulus, [gap: Greek word(s)] Athen. l. quartodecimo? Sane iste [gap: Greek word(s)] reliquit, et inter ea [gap: Greek word(s)] , teste Laertio. Id vero verissimum est, non esse eundem cum scriptore [gap: Greek word(s)] Alexandrino; est enim hic de Philosophorum in scholis successionibus, aequalis Polybio, cognom. Lembus: non [gap: Greek word(s)] , de successoribus Alexandri. [gap: Greek word(s)] autem generatim omnium illorum Antisthenes quoque et Sosicrates Rhodii, Alexander Aegaeos, Sotion Alexandrinus et Nicias Nicaeensis tradidęre. Historiam Latinam fabulosam de Alex. adscriptam Julio Valerio Barthius dicit esse hominis cui nulla Romani sermonis notitia fuit; et vocat tamen monachum non in eruditum: quae non concilio. Est inter meos Historia Alexand. M. regis Macedoniae de praeliis, ex c. Argent. an. 1489. in forma majore; quam ni viderit Freinshemius, miror. Incipit, Sapientissimi Aegyptii scientes mensuram terrae; finis, de sepultura Alex. M. quid diversi Philosophi super eadixerint. Autor rhythmi Germanici de S. Annone, e Comitibus de Dassel, archiEp. Colon. qui obiit an. 1064. eadem quae nugator iste de Alex. dolio vitreo inclusum ad profunda maris, noscendis marinis belluis se demittente recitat. Opitius etiam editor versificis istius, unius ex aulicis et familiaribus S. Annonis, Germani in not. ad c. 14. excerptum de vitâ Alex. M. scr. min Codice chartaceo se habere ait: sed quod in narratione, quomodo Alexander pervenerit ad arbores Solis et Lunae, ab edita mea discrepat, et fortassis sic in aliis: Etsi quomodo Alexander se per grifones in aere levari fecerit, pene iisdem verbis repraesentet. Ejusdem generis, ex eode fonte hausta, Godfridus Viterbiensis in suorum Chronic. P. XI. aliquam multa transtulit, resectis nimis fabulosis et incredibilibus. Unde cognoscas quamvis futile scriptum habitum in precio, in manibus omnium


page 315, image: s315

versatum, varie inter polatum et in diversa exemplaria propagatum fuisse, cum spretis frugibus mallent vesci glandibus; etsi vetustissimorum etiam scriptorum Aristeae Proconnesii, Isigoni Nicaeensis, Ctesiae, Oneticriti, Polystephani, Hegesiae et similium, quorum Commentarii rerum incredibilium, miraculorum et fabularum pleni, suspecti semper habiti sunt, exemplo fecisse videri possint. Fl. Josephus Matthiae filius, Judaeus vel maxime ob historias expugnatae, ab Alex. M. Tyri, adventusque ejus Hierosolyma, quem describit lib. XI. [gap: Greek word(s)] . c. ult. l.2. [gap: Greek word(s)] . cap.21. huc pertinebit: item alter cognominis huic ben-Gerion. qui l. 6. hist. Ebr. c. 2. ea quae de Nectanabo rege AEgyptio profugo in aulam Philippi et mago, e quo Olympias Alexandrum conceperit, e Pseudo-Callisthenis historiâ feruntur vulgo, repetunturque a Zacchiade in Daniel. p.145. apud Drus. Cent. 1. misc. e.40. et ex parte ab autore l. de Sperm. paulo ante laudato c. 14. popularibus suis tradidit; insuper Samaritanorum magnum chronicon, ex Ebraea lingua versum in Arabicum, descriptum charactere Samaritico, quondam Ill. Scaligeri, hodie biblioth. Leidensis possessio, Chronologia R. Davidis Ganaz, et scripta Rabbinica alia nominata a Drus. l. de Hasidaeis p. 14. Cunaeo l.1. de Rep. Ebr. c. 16. Serario Comm. in Iosuam: Seld. l. 6. de Jurenat. et gent.sec. Ebr. c. 13. et l. 8. c. 21: Schick. in prooem. Tarich. Regum Pers. ob narrationes institutarum coram tribunali Alex. Mag. judicis ab Africanis, ab AEgyptiis, ab Ismaelitis actionum forensium contra Ebraeos, et extructi permissű regis a Sanballete Chutaeo seu Samaritano templi in monte Garizim. Onesicritus fuit Astypalaeeus, Athen.l.XVI.hist.anim.c.39. Diogenis Cynici discipulus, classis Alexandri praefectus Plin. l. 6. c. 22. [gap: Greek word(s)] , Plut. 1. defort. Alex. M. Nestor, autor Alexandriados, poeta epicus, patria Larandensis e Lycia fuit sub Imp. Severo: filium habuit Pisandrum, Alexandro Mammaeae coaevum: de utroque videndus est Suidas. Nicanorem sive Nicatorem eundem faciam cum Seleuco nominatissimo inter duces Alexandri, cui Spitamenis filiam Rex junxit, Arr. Parmenionis epistola ad Al. qua expugnatam suo dnctu Damascum commemorat, et capta impedimenta Darij, regias pellices, et ministerium aulicum omne, est apud Athen. l. XIII. Si Pindarum poetam ob pauxillos versus [gap: Greek word(s)] inter scriptores reum Alex. M. referri licuit Radero; [gap: Greek word(s)] quam excrescet


page 316, image: s316

eorum numerus, quae charta eos capiet? Extant in eum Parmenionis, Posidippi, Archelai in anthologio: et brevis ejus [gap: Greek word(s)] cum dicacitate nonnulla apud Paulum Jovium elog. l. 1. Multo rectius huc referentur, quos ex Indice librorum Plin I XI. XII. XIII. qui maximam partem compilati sunt ex illis, qui victorias Alexandri in Indiis secuti sunt, et miranda stirpium, arborum, animalium ibidem cognoverunt, nominare poteram. Plinio quoque anne locus debebatur in isto coetu scriptorum prae Solino ejus simia? Polycletum, quem Vossius pro incertae aetatis scriptore habet, ipsi Alexandro comitem fuisse in expeditione Indica colligo inde, quod Aelianus l. XVI. hist. an. c. 41. de lacertis in Indicâ eum testem adducat; nam et sic Onesicritus, [gap: Greek word(s)] Alexandri, Arr. l. 6. exped. Alex. sic Nearchus, [gap: Greek word(s)] aut [gap: Greek word(s)] : sic Orthagoras: Str. l.XVI. AEl.l. [gap: Greek word(s)] . c.35.l.XVII.c.6. Philostr. l. 111. Apollon. sic Androsthenes Thiesius, quae in bellis, navigationibus et peregrinationibus istis viderant audierantve memorabilia annotarunt. Polycletus, quem allegat Diod. Siculus l. XIII. in rebus Galliae Agrigentini longe ante fuit; militavit enim in Sicilia circa Ol. XCII. et vidit cellam vinariam istius Gelliae doliaque in ea amphorarum centum. Soterichus fuit Oasites ex AEgypto; ita Stephanus, et ex eo Lil.Greg.Gyraldus: [gap: Greek word(s)] non [gap: Greek word(s)] , ut edidęre apud Svidam. Hic ait scripsisse [gap: Greek word(s)] : hoc est, praeter Alexandriacum h. e. historiam Thebarum ab Alex. captarum, etiam alia scripsit. Male Interpres Svidae, et hunc secutus Vossius amicusque tuus: historia haec fuit de Thebis atque aliis ab Alexandro captis. [gap: Greek word(s)] quae fuerint intelliges e Xenoph. l. VI. et VII. ubi de Pantheae uxoris Abradatiae Persae erga maritum insigni fide; meminit quoque Plut. l. de vita sec. Epic. Eustath. l. VlI. de amor. Ism. Campofulg. l. IV. Exemplor. c. 6. Pleraque horum e supplemento meo librorum de Historicis Graecis Voss I decerpta in antecessum tecum communico; Persas, Arabas, Turcas quoque, qui in eodem argumento versati sunt, alias enarrabo. Emirchovvandum, et Achmedem Maulan nominat Schigk.l. d. p. so. et 71. Titulum Graecis Latinisque literis inscriptum solio regis aureo gemmatoque


page 317, image: s317

Babylone, Ortus et Occasus, Aquilo mihi servit et Auster, ad coronam ejusdem refert historia Alex. Argentinensis, praeterita amico tuo.

Idem amicus tuus not. ad Curt.l. VII. c. 2. n. 36. Polyaenum in nomine navarchi cujusdam Persicae classis in bello Cyprio corrigit, praeeunte Casaubono, et pro [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] legit e Diodoro [gap: Greek word(s)] . Atqui nosse poterat, quod Casaub. de hac praecipitantia se ipse castigaverit in Notis ad Aeneae poliorcet. c. 31. et e Polyaeni membranis, quae constanter retineant [gap: Greek word(s)] , Diodori codices emendandos esse constituerit. Tantum est, mi carissime RUPERTE. CL. HOFMANNVM meo nomine peramanter saluta; et vale athletice, et salve plurimum. Scr. Altenb. XII. Apr. an. 1643.

EPISTOLA XXXIX. CASP. HOFMANNUS TH. REINESIO.

TUvero quietus esto, mi doctissime REINESI, et certus haberi censerique observationes tuas eo loco quo debent, i. e. summo Sunt enim omnia tua [gap: Greek word(s)] et prorsus elegantissima, supraque quam dici potest e me aestimantur; judicium etiam hoc meum [gap: Greek word(s)] ad doctos, quibus cum literaria mihi necessitudo intercedit, et apud quos, silente etiam me, merito tuo Te magnum esse et omnia inexpectata abs Te potissimum expectari, ex eorum literis intelligo, occasione quavis perscribo. Quod vero non semper respondeo ad votum, id tribuas velim non contemtui, qui (DEUS novit) longissime abest a me, sed moroso studio absolvendi ea quae divinitus mihi imponi persuasus sum. Quare quae Tu mones latiuscule, soleo ego notare suis locis breviuscule, ut cum tempus eo me tulerit, in promptu sint, v. g. Locus Dioscoridae, e quo [gap: Greek word(s)] ejicis, substituis a. [gap: Greek word(s)] , et alter Plin I, cui licinium adseris contra me, tertiusque Theophrasti 3. hist. 14. [gap: Greek word(s)] habent jam censuram tuam cum nomine tuo et adplausu nostrô; sed non munitam omnibus rationibus tuis, quas alia occasione, [gap: Greek word(s)] proferemus Ego et Rupertus. Et quoniam huc veni, scito utrumque Theophrasti opus jam adeptum esse finem suum


page 318, image: s318

et quaerere Typographum. Adjumenta habui, praeter marginalia triginta annorum labore extraor dinario, dum Botanicen profiteor, congesta, gesta, primum quidam Dalech. notas manuscr. a Jungermanno subministratas: deinde etiam vulgatas Caes. Scalig. in de hist. plant. an. 1584. in 8: in de eausis an. 1566. in fol. utrumque Lugduni. Caeterum Historiae accesserunt Annotationes magni cujus dam Viri, ut titulus prae se fert in 4. libros priores: in quem dum inquiro, invenio Robertum Constantinum esse. Ratus igitur superesse posse reliqua quoque scripsi Genevam ad Belisarium, jam Professorem medic. ibi primarium; sed nihil offendi. Dic tu igitur, quae sunt illa, quae Maussacus promisit, de an. 1561? Quae enim ego Scaligeri in Histor. Aristotelis habeo, sunt de an. 1619. Sed satis horum. Institutiones meae jam sunt sub prelo Lugdunensi, accepto honorario triginta Imperialium. Nimirum ita felix ego non sum, ut Sennertus p. m. qui pro singulis philuris singulos aureos Hungaricos. Propediem, ut spes est, tribus tomis magnis exibunt heic omnia mea Opera, qua edita, qua non edita; pro quibus tantillum accipio, quantillum rubor prohibet dicere. Sed contentus sum, qui non PECUNIAE servio, sed VERITATI, cui trophaeum statuam hacratione perpetuum. Et quid jubes me VACUNAE litare post annum sexagesimum? Nec possum per consvetudinem, nec licet per DEUM, qui opus suum urget, maledictionem minitans, ni faxim. Imo habeo jam prae manu officinalia tam simplicia quam composita, et retexo operas jam inde a primordio Professionis Botanicae obitas, sed succincte et ad usum. Invenio enim multimodis cespitare et Medicos et Pharmacopoeos nostros, quos saepicule lacesso, sed sine bile. Iterum aurem Tibi velli patere: si in Hippocratem, in Dioscoridem, in Galenum quid habes, ut habere plurima credo, fac ut sciam: Cupidissimus enim adeo sum eruditionis tuae, qui tot jam annos erudiendae Juventuti immor. In Marcello, quem Empiricum communiter vocant, dum pro instituto meo herbas quaero, quarum Latinas, Gallicis inprimis seplasiis et medicis usitatas, item populares adpellationes subinde, quippe Burdegala Gallus adfert, monstra invenio; ea Tu, scio, superabis. Dic, quid vocabuli cap. IX. Cutiones: insecta multipeda sub hydriis et in hypogeis stabulantia, quae si tangas conglobantur, ita nominat; nobis Kellerschaben, q. d. blattae cellares. Quid cap. XXIX. lupinus aureus


page 319, image: s319

vel tubulus, non adparet etiam post multum cogitatum et conatum.

Quid cap. XXXIII. faba quasi Concicula. Aliquando putabam, lenticula; sed id nunc displicet, et verum tamen quod sit nondum adsecutus sum; Tume heic adjuvabis. Haec ego potui per [gap: Greek word(s)] hujus dextrae, uti vocas. Si mecum esses, agnosceres in lingua quoque. Patior praeter haec etiam alios defectus seniles; sed FERO, quia DEUS me jubet facere officium [gap: Greek word(s)] . Tu mi REINESI bene age et per occasionem saluta mihi Nobiliss. Dn. BUNAVIUM. Ex Altorfio prid. Id.MaI, an. 1643.

EPISTOLA XL. CHRISTOPH. AD. RUPERTUS THOMAE REINESIO D. S. P. D.

TRibus acceptissimis literis hac ipsa septimana simul allatis Philippi Regis fortunam exaequasse mihi videbar; sed ex iis nullae acceptiores tuis, quibus antiquum illud obtines, et inaestimabiles Eruditionis Tuae thesauros tam liberali manu depromptos exhibes. Gratulabar studiis meis non semel, et testem habeo Cl.Dn.D. HOFMANNUM, juvenilem audaciam meam tam feliciter cecidisse, ut incomptis et inficetis tam insignes, tam excellenter eruditas, tam copiosas Tuas elicerem; nihilque magis ardebam, quam pandere sinum ac Fortunae venienti occurrere. TIBI namque sancte adfirmare possum, vitam me libentius positurum, quam discendi Te magistro cupiditatem, qui tot scopulos, ad quos tanquam Orci cancros aeternum haesisset cymba mea, Observationibus tuis longe doctissimis explanasti et amovisti. Sed enimvero quam in me verum experior, quod Sapientes existimant, nihil quidquam homini tam prosperum divinitus datum, quin hoc interpellet vel hominum vel temporum iniquitas. Non unum diem, ut Titus ille, sed totum annum, prô dolor! perdidi, dum in causa Parentis p. m. mei cum tricone Svinfurtensi per integrum semestre litigandum fuit; et hoc malo superato, clandestinis quorundam artibus ad tam indignos labores a Superioribus damnatus sum, qui inter Me et Paedagogos triviales hanc saltem differentiam facerent, ut


page 320, image: s320

regnum meum esset absque ferula. Nunc enim vix tantum temporis suffurari potui, ut observantiam et animum jure meritissimo Tibi devinctissimum testarer. Quae vero tua singularis est humanitas, VIR NOBILISS. ac in Me nullis meritis, nulla doctrina, qua plerunque magni Viri conciliari solent, provocata benevolentia, facile mihi veniam dabis, ne unquam cessationem ad literas Tuas, quas omnes accepisse me significo, sic interpretaberis, tanquam minus observanter et insra merita Tua summa TE colam, vel etiam, post exortum magni sideris in his terris Antiquitatis tenebras nunc fastidiam. DI prohibete ne fas erroremque hostibus illum Objicite! Me vero nihil dum vivo magis delectat, quam studia ista, quae tam alto supercilio despiciunt hominum non ventosissimi tantum, sed sacerrimi, et de iis epistolae tuae: quas quanti ego faciam, vel hinc aestimabis, quod omnes etiam ad CL. D. HOFMANNUM scriptas diligentifsime descripserim et in arcâ meâ velut pretiosifsimum thesaurum asservem. Id autem nunc Tibi polliceor Germanâ fide, me DEO volente proximis canicularibus, quib. a laboribus istis otium mihi erit, Epistolam tam prolixam ad Te missurum, ut me ex tinnienti mulierum sexu putaturus sis, quarum

Una labor anti poterit succurrere lunae.

Ac scribam quidem libentius, quod a Petro Servio multas Inscriptiones iteratis literis mihi promissas quamprimum habiturum me confido, argumentum longae confabulationis. Postremas Tuas quod attinet, vellem eas cum Freinshemio maxime communicatas; sed quod Germaniâ relict â in extremas oras et ad nomina illa vel ipso paene tremenda sono jam ante annum sese conferre maluit; non silet tantum nostra amicitia, sed prorsus obmutescit. Alioquin de gratiâ tam egregij muneris vix dubitarem. Achmetem Meulanam rythmicis versibus librum historiae Alexandri M. composuisse et Emiris Suleimanis Bajafitis filii nomine publicatum edidisse jam diu est, quum in Leunclavii l. 10. Hist. Musulm. legi. cujus locum, ut ex tuis cognosco, Schigkardus etiam observavit.

Pseudo-Callisthenis, qui asservatur in Galliae regis bibliotheca, meminit aliquoties Casaub. in Epist. ad Jos. Scaligerum, v. g. ep. 496: Extat in bibliotheca Pseudo-Callisthenis historia rerum Alexandri. et ep. 498. Pseudo - Callisthenes non est ille scriptor, quem habes codici Monachi adnexum: sed alius haut paullo [gap: Greek word(s)] et qui decenter


page 321, image: s321

[gap: Greek word(s)] mimum agit demiror impostores istos: nam ante multa secula prodiisse id figmentum satis constat. Etsi autem libro quem habes idem [gap: Greek word(s)] continetur: Pseudogorion idem tamen qui non semel Callisthenem laudat, hunc potius qui penes me est, transcripsisse [gap: Greek word(s)] non dubito: sive Graece eum legerit, quod non puto, sive Latine aut Gallice. Priora secula cum late grassabatur ignorantia, incredibilem in modum fabulis hujuscemodi esse delectata, vel unica Regis Bibliotheca arguit, ejus farinae librorum plenissima. Atque utinam eâ fine stetisset malum: neque pietas Christiana in fabulas plusquam aniles foret conversa. Haec Casaubonus.

Georgium Monschum saepe gestiebam videre, quod salivam mihi movisset idem Scaliger, quum ad Casaub. in epist.p.m. 491. edit. Paris. an. 1610. scriberet, se ex illius reliquiis tantum profecisse, quantum non possit lectione omnium scriptorum, quae hodie extant. Et sane nobilissima duo fragmenta sunt, quorum alterum de ortu regni Parthici citat Bongars. ad Justini l. 41. c. 4. alterum de regib. Corinthiorum e Diodoro Siculo L. Rhodomannus in hoc ipso pag. 352. Quaeso bea me nonnunquam uno vel altero loco memorabili, praesertim si quem habet ad historiam Romanam facientem. Eutychium Aegyptium Patriarcham Orthodoxorum Alexandriae, qui et Said Ibn Batrick, Saidus filius Batrici seu Patricii, teste Seldeno, dicitur, indubie Alexandri quoque Monarchiam et res gestas narrat in eo libro, quem Arabice Syntagma substantiae, nos Syntagma compendiosum seu Medullam Historicam nuncupare possumus. Complectitur autem ut docetidem Seldenus qui superiori anno ex illo nobis Origines Ecclesiae Alexandrinae cum erudito Commentario dedit, Annales a rerum conditu usque in Eutychij tempora (i. e. annum Christi 937. seu Hegirae 326.) deductos; in quibus quamplurima ad Historiam tum sacram tum profanam attinentia occurrunt notatu dignissima, quae nullibi omnino ap. scriptores sive Graecos sive Latinos sive Ebraicos sive Arabicos leguntur. Duo ejus exemplaria hodie in Anglia asservari scribit ibidem Seldenus quorum alterum semper Antiochenum, alterum Alepense dicit. In Freinshemii Curtio non desunt, quae et ipse non capio. Lib. 4. cap. 1. §. 10. emendat Curtium ac legit: Rex Alexander Dario Celeti. Ille, cujus nomen sumpsisti. Rationes ejus hic non repeto: sed saltem


page 322, image: s322

quaero, Qvum, ut vult Freinsbemius, Alexander Dario exprobrare volu erit prioris conditionis vilitatem, cui Celetem potius dixerit quam voce significantiori Astandam? Nec enim Graeci vocabulum istud in linguâ suâ formidabant, ut docet Plut. in de Alexandr fortuna. Num etiam credibile existimamus, Alexandrum superbiae Darii tam crassum et insulsum scomma reponere voluisse? Quin longe am oenius sese ultus est, quum Dario sine mentione regiae dignitatis, quae Alexandro competebat, scribenti: REX DARIUS ALEXANDRO, rescriberet, REX ALEXANDER DARIO. cui si addatur illud CELETI, perit omnis retorsionis lepor et regiae sententiae auctoritas. Assentior vero Radero, qui Darium Hystaspis Celetem cognominatum fuisse putat, quod esset eques et sagittarius optimus. Justini editionem novam post Berneccerum mihi suadent qui imperare possunt, et in eum scriptorem politicas potius quam criticas aut philologicas notas. Tamen nonnihil libertatis hic relinquunt. Quamobrem etiam atque etiam vehementer Te rogo, ut si quid in eum notâsti; quod vel historiam ab ipso non semel mutilatam restituere, textum illustrare queat; id mecum benevole communicare velis, recepturus omnia, sicut par est. Mori enim malo, quam maligne agere et aliena vindicare mihi. De Ophella et Aphella valde me delectârunt, quae disputas in Variis tuis p. 317. et 687. Est hic ipse de quo Justinus l. 22. c. 7. §. 4. ubi Bongarsius Diodor. l. 20. c. 41. Berneccerus Leopardum l. 17. Emend. c. 10. consulendum censet. Meminit et Theophrastus l. 4. Histor. Plant. quem locum indicinae CL. Hofmanni nostri debeo. Mitto vero nunc ad Te sequentia [gap: Greek word(s)]

Lib. I. cap. 1. v. 6. et l. 2. c. 3. §. 8. memoratur Vexoris Aegypti de qua lectione multa multi, qui ad Justinum et Orosium scripserunt. Sed omnes huc ire videntur, Sesostrin illum decantatissimum hic intelligi. Ego dubito, an quisquam veterum Sesostrim Nino fecerit antiquiorem; et in eâ sum conjectura, Justinum incidisse in corruptum Trogi exemplar, in quo esset rexoris pro rex Osiris. Hic antiquissimus et rebus gestis nobilis, ut ap. Diodorum legimus, omnino cum Justino conferendum. Similiter libro 2. c. 9. §. 1. stupratam memorat virginem a Diocle, quam alii Graeci scriptores saltem rejectam a canistri ferendi honore in festo Panathenaeorum. Plane credo, Trogum scripsisse,


page 323, image: s323

Spretam fuisse virginem; sed quum Justinus inemen datum nactus esset et stupratam reperisset pro spretam (haec enim facile inter se mutari docet illud, quod ap. Oros. lib. 1. c. 21. legimus spretas virgines vitiose, quas Justin. l. 3. c. 4. §. 1. dicit stupratas, observante Bongarsio) colligo hinc fontem esse diversae narrationis.

Lib. 1. c. 2. §. 13. Assyrii, qui postea Syri dicti sunt. Imo Syri, qui postea Assyrii, ut e Salmas. in Solin. p. 1228. A. 1. vult Berneccer. Annon melior vulgata lectio? Assyriorum nomen ab Assur. Jos. l. 1. c. 7. quo quid antiquius esse possit, non video. Sed et sic Acron interpres Horatii: Quae nunc Syria, olim adjectione Syllabica vocabatur Assyria. Item Hieronymus in cap. 20. Esaiae: Quos veteres Assyrios, nunc nos vocamus Syros. Uterque locus deseriptus videtur e Trogo vel Justino. Non me quidem latent auctoritates Graecorum, e quibus constat Syros postea dictos esse Assyrios. Sed an noster ad istud tempus, quo verum illud erat, respexerit, dubitari potest.

Quid judicas de relatione Orientalium, quam nobis de Assyriorum Monar chis dedit Schigkardus in Tarick, ubi eum, qui Zabus appellatur, existimat Sardanapalum esse?

Lib. 2. cap. 9. §. 1. Post ejus mortem Diocles. Alii Hipparchum constanter nominant. An binominis fuit, ut alii Graeci?

Lib. IV. cap. 3. §. 1. Veterani ex altera parte ab Himera. Quinam isti veterani, merito quaerere videntur viri docti. An leg. mercenarii? De mercenariorum perfidia similes loci occurrunt tum alibi, tum l. 27. c. 2.

Lib. VIII. cap. 4. §. 9. Et haec potissimum facere Thebattos ac Lacedaemonios, antea inter se imperii, nunc Graeciae imperantis aemulos. Ulcerosus locus videtur Berneccero. An retinemus lectionem aliorum librorum: antea inter se imperium agitantes, nunc Graeciae imperantis aemulos. ut sensus verbi agitare sit biceps, et mens auctoris: Qui anteainter se imperium agitabant, h. e. de eo certabant et alternis administr abant, ii nunc agitabant Macedonas Graeciae imperantis aemulos, id est, suppliciis et adulationibus certabant, uter populus adipisci posset favorem Macedonum. Solet Justinus verba non admodum commode ad omnia narrationis membra referre.

Lib. XI. cap. 4. §. 6. Quorum pretium non ex ementium commodo, sed ex inimicorum odio extenditur. Haec verba, non ex ementium


page 324, image: s324

commodo, satis incommode cum seq. verbo (extenditur) construuntur, tanquam si inimicorum odium afvisset, potuerit pretium ex ementium commodo extendi. Lib. 37. cap. IV. §. 1. de Mitbridate: Non in vacationibus, sed in exercitationibus contendebat. Vacationes in Romana militia quae sint, scio. Sed quid est in vacationibus contendere? Nec desunt alia.

Lib. XV. cap. 4. §. 19. ubi de elephanto: Veluti domitâ mansuetudine cum tergo excepit. Atqui domatur feritas.

Lib. XXXIIX. cap. 7. §. 10. Quod solus regum omnium non paterna solum, verum etiam externa regna haereditatibus propter munificentiam acquisita possideat. An merentur trajectionem: non paterna solum haereditatibus, verum etiam externa regna propter munific entiam acquisita possideat? an insertam copulam: hereditatibus ac propter munificentiam?

Lib. XLI. cap. 1. §. 7. de Parthis: A Romanis quoque trinis bellis per maximos duces, florentissimis temporibus lacessiti. Legunt, binis. Nam Cesennii Paeti dedecus, de quo Tacitus, nescisse Trogum. Sed tamen de suo aliquid admetiri solet Justinus. Lib. eod. cap. 5. §. 8. Parthi omnes reges suos hoc nomine, sicut Romani Caesares Augustosque cognominavere. Posteriora quis credat esse Trogi?

De aetate Justini quid sentis? In codice MS. Vaticanae bibliothecae vocatur M. Junianus Justinus, ut est apud Dempster. ad l. 2. Antiq-Rom. Rosini c. 2. in aliis Justinus Frontinus. An est homo Antoniniani aevi? De Epitomatoribus quae sententia tua? num reprehendi possunt tanquam causa amissorum multorum praeclarorum operum? an defendi cum Salmasio Praef. in L. Ampelium?

Sed jam tuus laciniâ me tenet. Igitur vale, Vir Nobilissime, literarum decus absque pari, et me quod facis ama. Scrib. Eid. MaIs A. S. M DCC XLIII. Incredibili desiderio flagro eorum, quae congessisse te ais de Cejoniis jam inde ab Imp. D. Clodio Septimio Albino; de Apronianis a Dionis CaesI patre, de Tur ciis ac Symmachis a Constantino, de Lollianis ab Hadriano. Tur ciorum aliqualem seriem constituere potui ex Inscriptionibus. Sed quis tandem petitionum erit finis? Iterum vale, quem ut parentem meum colo venerorqueue. Adfinem Te meum in fronte literarum salutare ausus sum: quod in literis olim ad


page 325, image: s325

CL. HOFMANNUM datis, sed nuper primum lectis qvum describerem, adfinem te ais illi meo. Sed et cognatum me credo liberorum tuorum, qui TETZELIOS materno genere complector et abavum cieo CHRISTOPHORUM TETZELIUM, Duumvirum Reip. Noribetgensis, cujus filia Magdalena ex Christophoro Fürero peperit Mariam aviam meam, et CHRISTOPHORUM FURERUM, Equitem Auratum, avunculum meum magnum.

EPISTOLA XLI. V. CL. THOMAE REINESIO CHR. ADAMVS RVPERTVS.

POst breve temporis intervallum en iterum literas, Vir Amplissime, sed praeter petitionem ferentes ad te nihil. Scripsit ad me his diebus JOA. GEORGIVS VOLCAMERVS Noribergensis, Med. D. missos sibi ex Italia versus quosdam Medici ac Philosophi doctissimi, gratulantes de honorib. quos in Medicina summos brabeutâ CL. Hofmanno nostro indeptus erat. Cui valde adjunctum velit celeberrimum toto orbe literato REINESII nomen. Posse illius acclamationem magnae commendationis instar esse apud bonos ac solide doctos. Quum a. ap. illum gratiâ pollere me sciat [gap: Greek word(s)] (refero verba ipsius) rogare ut CL. Viro commendem sese ac si pudore salvo possem, similis ar gumenti carmen ab illo postulem. Quid faciam, Vir Nobilissime? Gloriatus eram semel de insigni benevolentia Tua; neque integrum nunc fuit evellere conceptam opinionem. Frontem igitur perfrico et quamvis nullum sit meum erga Te meritum, cujus gratiâ benevolentiam Tuam aliis possim exambire, tamen quoniam omnem in amicos fidem et candorem probaturum te confido, quantâ possum contentione rogo, ut Virum doctum simul ac probum Musâ Tuâ cohonestare velis. Est hic ipse Volcamerus, qui Viros in Italia clarissimos mihi conciliavit, multos elegantissimos denarios aliaque Rom. Antiquitatis monumenta se cum attulit, nec adhuc multis beneficiis me prosequi cessat. De futuris ejus in Remp. literariam meritis eam spem concepit jam ante biennium Hofmannus noster, ut diceret factâ sibi a Superiorib. potestate nominandi successorem, sese hunc Volcamerum nominaturum.


page 326, image: s326

Bis penetravit Italiam discendi cupidine, Galliam semel; magnos sumtus fecit, ut aliquando patriae suae prodesset. Certo vero Tibi persuadeas, Nobilissime Virorum, pro tantâ erga se humanitate gratissimum illum futurum et ad omnia officia, quae ab illo proficisci poterunt (possunt a. quamplurima, quod lautae conditionis est et patrem habet nobilem per Italiam negociatorem) si quae desideraturus es, promtissimum. De Hofmanno, heu, tristem Tibi nuncium! d. XXV. Mai octavâ matutinâ paralysi denuo corripitur; et quum ad prandium venissem, reperi quidem adsidentem mensae, sed labra valde tumentia, linguae officium impeditissimum, nec non in cibo ac potu capiendo difficultatem maximam. DEUS OPT. MAX. per unigenitum filium suum restituat illum mihi et omnibus! Hodie quidem scarificatione usus est, sed sine apparente successu. Conjecturam illam de Vexore sive Vesoce, ut Jornandes adpellat, quam exposui nuper, nunc fere damno: quod Justini narrationes ad Chronologiam non semper exigendae videantur. Lib. 36. c. 2. Azelum, qui notissimus ille Azaeles Syriae rex et Adorem qui Adadus Josepho et sacris literis, antiquiores facit Abrahamo et Israhele. Tam periti olim fuerunt Latini rerum Orientalium! Vale, et a me brevi expecta viginti philurarum epistolam. Scr. AltorphI d. XXX. MaI A. S. M DC C XLIII.

Vide quam rursus abominer inanesliteras! Ut nonnihil ferrem, en tibi Collectanea Inscriptionum, quae olim Mich. Piccartus Academiae nostrae Professor misit ad J. Gruterum. Non sunt tanti momenti, scio; et fortasse insuper habuit ipse Gruterus. Ita nullam vel in Appendice reperio, in quam serius missae rejiciendae fuerant. Unam Romanam de M. LIVIO DRVSO dignam existimavi quae non interiret, quod in stemmate Liviorum conjecturas CLL. Virorum confirmaret. Libero tamen a duob. vitiis. In prima lineâ manifestum est legi debere: M. LIVIVS. M. F. C. N DRVSVS. In ultimâ: SERVILIA IN. MAGISTRATV. Descriptiones ex autographo Piccarti, et eo charactere, quo Ipse.

1. Albae in aede S. Petri.

D. M. Atilius, Marcianus Domus Auria. Vix. Ann. XXX. M. III. D. XI. Militavit Ann. VI. Mens. X. Guithaspri secundi.



page 327, image: s327

2. Ibidem.

Auscia Aricina. Vix. Ann. XXV.

3. Ibid.

L. Anivinus ex Vot. Patria genti Aelius sodalitatibus.

4. Albae, ubi nunc Castellum Gandulfi, in aedibus Reverendiss. Card. Sabelli.

D. M. M. Vlpio Hermeti L. Licino Conjunx Optimo Viro. cumque vixit Annis XX. Fecit. H. S. E.

5. Ibidem:

D. M.

Q. Sunturio Eutycho Patrono Benemerenti Lib. F. Januarius. Successus. Eutychus.

6. Ibid.

[gap: Greek word(s)]

7. Azani in villa antiqvis. Epigramma.

Quaerere cessavi nunquam, nec perdere desI.

MORS intervenit; nunc ab utroque vaco.

[gap: Greek word(s)]

8.

D. M. Publicius Glaucus Publicio Floro fratri dulcissimo. Qui Bixit Annis XXVIII. Dieb. XVIII. Loca concessa duo a Flavio Crescentiano Patrono Filio et Patri.

9. Sutrij.

Mi. Antejo. Mi. Pa. Prestitűto. Pr. Juv. Aedili P. P. Decur. August. et Pop. aere conlato.



page 328, image: s328

10. Apud Arignanum in Ecclesia SS. Abundi et Abundant I.

C. Calpurnius Asclepiades Prusa ad Olympum Medicus Parentibus et Sibi et fratribus Civitates VII. a Divo Trajano impetravit. Natus III. NON. Martias DOMITIANO XIII. COS. eodem die quo et Vxor ejus Veronia Chelidon. cum quo vixit Ann. LI. studiorum et morum causa probatus a Viris Clarissimis adsedit Magistratibus Pop. Romani, ita ut in aliis et in Provincia Asia custodiar -------- --------- in urna judicum. Vixit Ann. LXX.

11. Lugduni in vico Sablejo.

D. M. Aemyliae Pedocillae libert. pientissimae et L. Aemylio Mauro liberto vivo posuit et sub Ascia dedicavit. Aemylia Catidia posuit.

12. Ibid. prope, ante domum Regis.

D. M. L. Juli C. Catulli.

13. Ibid. in platea ante Ecclesiam S. Nisi

D. M. [gap: unknown sign] et Quieti aeternae. Aureliae Munatiae Conjugi carissimae et incomparabili. Quae vix. Annis XXIIII. Mensibus VI. Dieb. IX. Quincio Aug. Lib. Tabularius XXXX. Galliarum sub ascia dedicavit.

14. Lugduni in Horto Larizardet.

D. M. et Memoriae aeternae Aufidi Militaris. Qui vixs. Ann. XXII. Cujus suprema talia fuerunt. Hic iens in curam per amnem Arar subito casu abreptus. Hunc tumulum posuit L. Ignius Charito sororius ejus et Claudianus Dulcicius soror. sibi posterisque suis et snb ascia dedicavit.

M. ATR. AVG. HL. EGN. MED.

15. Ibid.

L. Ateilius C. F. Stellatina Miles Praetoria nus Cohorte III.

16. Lugduni in vico Gurgulionis.

D. M. et Memoriae aeternae Arrio Atilio Honorato Lic. --------- in valeri verniorum ----- C ------


page 329, image: s329

nonariorum Rapariorum procurante Felicia Feli cula amica carissima sive Felicius Romanus Libellicus ponendam curaverunt et sub ascia dedicaverunt.

17. Ibid.

D. M. et Quieti aeternae C. Victori ---------- uricis sive Quiguronis civis Lug. incorpo rato inter Vtri CLar. Lug. Cons. Qui vixit sine ullius offensa Ann. XVIII. M ------ D. V. Castaurina Mater unic. Filio piiss. ponendum curavit et sub Asc. dedicavit.

18. Nolae.

T. Baburio Felici Baburia Quieta Marito Optimo et Sibi L. D. D. D.

19. Ibid.

D. M. S. D. Clodio Herculanio Marito Optimo Clodia Verecunda benemerenti fecit.

20. Ibid. in Exedra civitatis

Precario aqua recipitur Tegul LXXXX.

21.

Ti. Claudio Ti. Fil. Cor. Bithynico Quaest. IIVir Aed. IIVir I. D. IIVir Quinq. praefect. Fabr. Hic permissu Imp. Trajani Hadriani Aug. viam per passuum duum millium euntibus in Apuliam.

22. Ibid.

D. M. Ti. Cl. Maximo IIVir. Aed. Quaes. pecuniae Alim. Vixit. Ann. XXII. M. V. Ti Cl. November et Cl. Hermione filio Benemerenti Fec. et sibi.

23. Neapoli.

D. M. S. Claudiae Pantheae matri Dionysius filius B. M. Fecit.

24. in Trano.

Poppaea C. F. Procca Vix. Ann. VIIII. M. IIII.



page 330, image: s330

25. In Lavello urbe Apuliae:

Petronia P. F. Constantiana hic sita est Incompara bilis foemina Quae vixit Annis LV. Ex quibus cum marito suo Favonio Lemno vixit Ann. XXX

26.

D. M. S. Casiae. Vix. Ann. XXIIII. M. III. D. XXVIII. Januarius Conservae Benemerenti et sibi F.

27.

C. Egnatio Catullo Militi Praet. Coh. VIIII. Eq. Militav. Ann. XIII. Vix. Ann. XXXI. Junia Firmilla mater infelici F. posuit et sibi.

28. Ibid.

Oppia Prochne Acutia Secunda Creperia Tiatice.

29. Ibid.

D. M. Successus Sälbio Patri B. M. P. Potiola na mater scelerata filio Salbio.

30. In Aquedio castro Apuliae.

Mariae M. F. Vibbiae L. F. Tertiae C. Vibbius L. F. Ser. matri et Sorori faciundum curavit.

31. Sutrii in Sacello quodam:

D. M. Salasiae L. F. Merulae An. XIII. D. V. proh Dolor et lachrymaei: Merula mater Infeliciss. sibi ipsa et suis. O. V. F.

Nascentes morimur finisque ab origine pendet.

32. Beneventi in via qua itur ad portam Ruffinam:

L. Acilio A. F. Ste. Leg. VI. Martia Tertia Vxor F.

33. Ibidem:

D. M. S. A. Vibrio Januario Claudiali C. Cur. Augu stali muneris D. M. III. Vnus Aulis Vibris Justinus Justinianus Filis Patri B. M. P.

34. Ibid. sub arcu pontis Calori.

C. Lentuellius Q. F. Falerius monumentum facere curavit seibi et uxori suae Epidiae P. F. Neriae fidemque probavit.



page 331, image: s331

35. Ibid.

Didiali D. F. Matri C. Herennius C. F. S. T. F. Rufus sibi et suis F.

36. Ibid. in aede Salvat.

D. M. C. Ofili Modesti idem qui et Asyaragius cum quo vix. An. XVII. Caesia Montana Conjugi B. M. F.

37. Apud Sarsinam in mola Sorbani:

Baebius Gemellus Sarsinas municipibus singuleis incoleisq. loca sepulturae O. S. P. dat extra auctoritateis et quei sibi laqueo manus attulissent, et quei quaestum spurcum professi essent singulis in fronte P. X. in agrum P. X. inter pontem Sapis et titulum Superiorem quei est in fine fundi Fangoniani in queibus loceis nemo humatus erit, Quei volet, sibi vivous monumentum faciet. In queibus loceis humati erunt, ei D. T. Qui humatus erit posterisq. ejus monumentum fieri licebit.

38. Capuae in Regione Castelli S. Petri:

Voluntilio L L. Nizephoro. O. H. S. S.

39. Ibid.

Vibuleja A. Vibuleio Alexan. Epigenia collib. Fecit

40. Ibid.

M. Brittius M. L. Oppia P. L. M. Brittius M. L. Donatus Salbia.

41. Ibid.

M. Iteio Justo filio hic sito.

42. Ibid.

C. Hosti C. L. Principis ossa hic S. S

43. Ibid.

L. Vitelliae L. L. Muscher is ossa hic S. S. L. Vitellius L. L. Agato Conlib. et Vitellia Quarta filia et Quintio filius posuerunt et tibi Vitellia Tertullia posuit.

44. Ibid.

Fabia A. F. Sabina Testamento fieri jussit.



page 332, image: s332

45. ibid.

Q. Fabio Q. L. Barnaeo Apicula liberta fecit.

46. ibid.

H. M. S. S. E. H. N. S. In Fr. P. XII. in Agro P. XII.

47. ibid.

Tulliae Cleopatrae.

48. ibid.

L. Varius Ambibulus Aztiaco Lib.

49. ibid.

Staberiae P. L. Florae ossa hic sita sunt.

50. ibid.

D. M. S. Sittiae P. F. Crescentinae Sittius Philon filiae optimae.

51. ibid.

D. M. S. Hieresiae Epitae Vixidi Hieresiae P. M. C. FL.

52. ibid.

Sacratoria Laudica.

53. ibid.

Cn. Vetius Cn. L. Menodorus et Cerrimia M. L. Thalia.

54. ibid.

Popidiae Ser. L. Phinetae Varacciae. L. Lib. Crescentillae Vix. Ann. XXV. M. VIII. Popidia L. Ser. Filia felicissima Vix. Ann. VIII. M. VI. Ser. Popidius felicior Matri Optimae Conjugi incomparabili filiae pientissimae.

55. ibid.

Numesia D. L. Glaphyra se viva fecit sibi Imagin. Mulbulli M. L. Septimi.

56. ibid.

M. Sextio M. L. Cripo.

57.

M Cottio Diocle ex Testamento.

58.

Allidia Sext. M. L. Peculium M. Equitio M. M. L. Menandro.

59.

C. Itei C. L. Stab. Ossa hîc sita sunt.



page 333, image: s333

60.

L. Munnio L. L. Alexandro Op. O. H. S. S.

61.

L. Licini M. C. Neonis O. H. S. S.

62.

C. Publilii M. L. Philemonis O. H. S. S.

63.

Egnatiai C. A. L. Hilar. O. H. S. S. C. Egnatius C. A. L. Apho C. Egnatius M. L. Zetus filii posuerunt.

64. Romae in pavimento templi S. Petri.

Sex. Attius Senecio Praef. alae P. Fl. Gaetulorum Trib. Leg. X gemina emissus a Divo Hadriano in Expeditione Judaica ad vexilla.

65. Romae in dor suo collis Quirinalis in domo Pomponii.

Avgur. Tr. Mil. extra ------ Jugurtha Rege Numid ------- triumphansin ante currum suum ---- Consul apsens creatus Tevtonorum exercitum et ------ cavit Rempublicam turbatam.

66. Romae in portu Calatarum.

An. Pius P. P. Pl. Proc. per potest. Tribu nitiam protexit P. Romano curante.

67. Romae in aede S. Pauli:

L. Cornel. Secundi ex Provincia Lusitania Salacaensis.

68. Inscriptionem quam habes p. 42 n. 7. ita concipit mou M. S.

Philotetis amicus adest: ille equat amores.

69. Romae in aede S. Laurent Ijuxta S. Michaelem.

DIs manib. sacrum. A. Caulio Silvano vixit Ann. XI. mens. IX. A. Caulius Restitutus filio piiffimo.

70. Romae in S. Petro in Capella S. Vincent I:

Mevia L, Mopesiae filiae pientissimae, quae vixit annis XIX, mensib. X. dieb. XXIX. Hor. VII. L. Mevius


page 334, image: s334

Dec. Gerulus Tychicus pater fecit in titulo T. F. I.

71. Romae in S. Martina.

D. M. Fontei Diadumeni vix. ann. LX. Irene Lib. Conjugi B. M. fecit.

72. Ibidem:

Festus Fausti Ti. Caesaris L. Servus.

73. Romae in pariete palatii S. Laurentii:

Cn. Manlio Aucto Vestario Aquirinis Marilia Trophime fecit Patrono. Idem Conjugi et sibi et suis libertis libertabus posterisq. eorum in Fr. p. VI. in Ag. p. VI.

74. Romae in horto S. Salvatoris:

D. M. Vlpiae Eutychidi Vix. Ann. III. D. IIII. D. VIIII. Vlpius Chirionas et Flavia Evtychia filiae dulcissi mae fecerunt.

75. Romae in S. Martino in Montibus in pila aquae benedictae:

D. M. Canulejae Laudices V. A. XLV. fecit M. Canulejus Jucundus Conjugi sanctissimae et sibi, cum qua vixit annis XXX.

76. Romae sub pedib. cujusdam figurae fractae in monte Tarpejo.

S. P. Q. R. C. Jul. Caes. Thesal. Pomp. exercitum profligavit.

77. Romae in Sancta Martina.

Jovi Statori Suo Ordo Lictorum III. Decuriarum COS. Aur. Gaelii Licuscus A. S.

78. Ibidem:

D. M. Capriolae Fec. Severusco Serv. benemerent.

79. Ibid. in porticű Ecclesiae SS. Apostolorum.

D. M. Lollio Prisciano, qui vix. Ann. XLII. Dies XXX. Pollia Hilara Conjugi Dulcissimo, cum quo vixit annis XXIII. et Lollius Fatalis patri benemerenti fecerunt.

80. Romae in loco subterraneo sub Capitolio:

C. Julius Caesar DEO Soli invicto Altare.

81. Ibidem:

Anto. Pius P. P. Pr. Pl. Pro. Per. Potes. Tribunitiam



page 335, image: s335

protex. P. R. Maxumo me Pont. curante.

82. Ibid. ad statuam Bruti:

VTINAM VIVERES.

83. Romae in S. Martina in Porticű:

Cineres L. Aristi Epithyngati.

84. Romae in horto de Paparonis trans Tiberim.

D. M. Q. Granio Marito, qui Vixit Ann. VI. M. IIII. D. VII. Qu. Granius Eutyches filio dulcissimo fecit.

85. Romae in S. Martina in Porticű.

D. M. N. O. Gulnio Apollonio Conjugi carissimo et N. O. Gulnio Ampliato filio pientissimo. Vix. Ann. VI. M. X. D. VI. O. Gulnia Cale B. M. Fecit.

86. Romae in latere hostii Card. S. Marci Transtiberim:

Felix nimium prior aetas. ab alio latere: Omnis aetas De suo tempore conquesta est.

87. Romae:

In ludo Cyphi Pontificum votis annuant Dii Romanae Reipub., arcanaqve morbis praesidia Apollinis jussu summa cum veneratione exhoc Palladis Cypho sacramenta libarunt. annuant, quorum nutű Romano imperio regna cessere. ex alio latere:

Virtutis genus primum conciliare hominum mentes privatas Reipublicae fores exteros primum legibus dehinc armis compescere.

88. Romae in forib. S. Mariae Transtiberim erat sed nunc avulsum.

Roma vetus veteres dum te rexere Quirites, Nec bonus immunis nec malus ullus erat. Defunctis patribus successit prava juventus, Quorum consilio praecipitata jaces.

89. Romae in S. Stephano retro S. Petrum.

Memoriae T. Flav I T. F. Fab. Athenaei vix.

Ann. XXII. mens. III. D. V. Hor. III. Nicostratus Lib.

90. Romae in S. Caecilia.

Cn. Turpilio Portiano Cn. Turpilius Euhemer


page 336, image: s336

cognato B. M.

91. Romae.

M. Livius M. F. Cn. Drusus Pontifex Tr. Mil. X Vir. stlit. judic. Tr. pl. X Vir. A. D. A. lege sua et eod. anno VVir A. D. A. lege Saufelia in magistratu occisus est.

92. Romae:

D. M. Tullio Felici Negotiatori Ferrario.

93. Romae:

Hic Marcellus novies COS. Avus Quinquies. Pater semel.

94. Romae:

D. Julio Caesari Aug. Vrbis et Orbis Aero Posthumius X Vir Scriba Senatus edidi. Quae templi sacrum con didit unico B. M.

95. Ibid:

Mitrius pius Dives jam hebes decrepitus et mendicans, luce carens a du obus Lib. et duabus Lib expulsus sic per I, egomet mihi sacrum constitui. Hic humati sunt cineres et ossa. Hos natos renuo. In hoc ut requiescant nolo: sobolem nego, privo posteros: omnesque legitote et sinite. Vix. Ann. CXXV. Men. III. Di. II. Et nomini post.

96. Ibidem:

C. Enniae P. Rubrius Celer uxori car. pientissimae, cum qua vix. Ann. XXXXIII. Mens. VIII. sine querela. B. M. P. Opto valeas qui legis.

97. Ibidem:

D. M. Sacrum. Secundus Fixit Men. IX. D. XXVI. Petronia Noe soror ejus Fixit Annum Mens. III. Dies XII. Hic sepulti sunt.

98. In quo dam mar more delato Romam ex civitate Portuensi:

Imp. Caesari Divi Hadriani Fil. Divi Trajani


page 337, image: s337

Parthic. nepoti, Divi Nervae Pronep. T. Aelio Hadriano Antonino Aug. Pio Pont. Max. Trib. Pot. IIII. COS. III. P. P. Domini navium Cartha giniensium ex Africa.

99. Romae apnd S. Marcum.

D. M. Q. Benus Aurelius Antiochus et Salustia Telesphoris Sevivos fecerunt. Rudem a fundamento cum aedificio et filiis suis. Q. Q. Aurel. Telesphoro et Thmano et Annatis eorum vel ex genere libertis libertabusque posterisque eorum. Si quis autem hanc memoriam vendere voluerit vel donare sive de nomine Ar. alienare l. inferat inter arcaee Pontificum S. M.

100. Romae ad S. Mariam in via lata super unum altare.

Sanctae Conjugi Caelestinae. Quae vixit ann. XX. Men sem, Dies XXII. fecit autem cum Ampliato marito annis IIII. Dies XXI. Benemerenti in pace. Quae vixit annis XXIIII. M. VIIII. D. XXVIII. Fecit cum marito annis V. D. VI. Deposita III. Non. Jul. Ca saerio et Attico COS.

101. Romae ap. S. Paulum.

L. Numisio L. Lib. Agathemero Seviro Augustali Negotiatori ex Hispania citeriore et Numisio: L. L. Mercatillae Vxori ex testamento, ita ut is caverat factum HS C. arbitratu Numisiae Mercatillae uxoris, G. Numisius G. F. Suc. Severus vix. ann. XII. Mens. VII. D. XIIX. 16. Numisius Pardals et Numisia Eupraxia filio carissimo.

102. Romae in quadam domo, ubi olim erat Templum Bacchi.

P. Aelius Chrestus et Cornelia Paula hoc Scalare adplicitum hui sepulchro. Quod eme runt a Fisco agente Agathonico Proc. Au gustorum nostrorum. Quod habet scribtur a infra scribta Gentiano et Basso COSS. VII. Kal. Apr.

Martialis Augg. Lib. prox. tab. scribsi


page 338, image: s338

me accepisse ab Ael. Chresto Pro Podismo Structionis scalaris, quod est viâ Ostiensi parte levâ inter Mil. I. et II. Quod conductum habet Sulpicianus ex bonis Aeliorum Onesimi et Fortis in praedls Amarantianis secundum renun ciationem Mensorum pro are pedes Ne.

103. Romae ap. S. Gorgonium:

Q. Friscio Q. F. Aquilae. Vix. A. I.M.I. D. IX.

Claudia Hectici mater fil. suo infelissimi Reliq.

104. Ibid.

D. M. C. Murdius C.L. Donatus sibi et Murdiae Clymenae Uxori suae carissimae et C. Murdio C. F. Quir. Diadumeno et C. Murdio C.F. Quiriusio et Murdiae C. F. Priscae. Vix. Ann. XVII. M. VII. D. XXVIII. H. X. filiis suis libertis libertabusque posteris eorum.

105. Ibid.

D. M. C. Terentius Potamonfecit sibi et C. Terentio Saturnino filio suo pientissimo. Qui vix. An. XIV. M. XI. et Cossutiae C. D. Cerae Conjugi suae carifsimae et libertis libertabusque posterisque eorum.

106. Romae ap. S. Mariam quae dicitur de inferno.

Ti. Aelius Telesphorus fecit Matiae Vitali Conjugi Karissimae et sibi:

107. Romae ap. Laurent. in Lucina.

Cratiae L. F. Paulinae Uxori Karifsimae Quae vixit Ann. XLII. M. X. D. XXVI. H. X. Sipus Maritus Benemerenti.

108. Romae ap. S. Mariam Majorem:

D. M. L. Verginio Verginiano Amilitis Domino marito Sanctissimo Gaunia Tarsis fecit et sibi.

109. Romae ap. S. Paulum:



page 339, image: s339

D. M. Q. Nunnio Eumero Nunnia Pyramis Conjugi benemerenti fecit sibi et suis libertis libertabus posterisque eorum.

110. Romae ap. S. Eustachium:

D. M. S. Jul. Calvinae B. M. Conjugi, quae vixit Ann. XXXIV. D. V. Jul. Verecundus:

111. Ibidem:

Constantius vixit Ann. LXX. M. VIII. D. VIIII.

112. Romae trans Tiberim apud S. Cosmam:

D. M. Claudiae Ti. Filiae Alticae Ti. Claudius Aug. Lib. Isidorus pater filiae dulciss.

113. Ibidem:

L. Aurelius Augg. Lib. Agatopus Fec.

114. Romae Trans Tib. apud S. Erancisc.

D. M. C. Claudiae Actes Aug. LL. Auctae T. Claudius Demetrius et T. Claudius Eupastus Conlib. opt. de se meritae F.

115. Ibidem:

D. M. S. M. Antonio Agatopo M. Antonius Faustinus filius patri pientissimo benemerito F.

116. Romae ap. S. Sylvestrum:

D. M. Cajo Bassenio Onesimo Patri et Basseniae Piae Sorori C. Bassenius Felix et Flavinice mater fecerunt libertis libertabusque posterisque eorum H. M. H. N. S. Q. in agro XXI.

117. Romae apud S. Sebastianum:

Vidiae Hagnae L. Marius L. Fil. Pal. Phoebus Vxori sanctissimae.

118. Fuxta moenia Vrbis Romae inter Latinam et Appiam:

Valens Germanus Germancianus Ti. Caesaris Augusti natione Ataeus Vixit Ann. XXXV.

119. Ibidem:

D. M. S. Q. Fabi Viatoris Doctori Secu torem fecit. Q. Fabius Castus benemerenti.



page 340, image: s340

120. Ibid:

Herenniae Euphrosinae Felix Ser. M. Quinctili Nimphi et sociorum contubernali benemerenti F.

121. Ibid.

Celaus Amintonni Atoniae Dispensato. vicarius.

122. Ibid.

Felix Germanician. Pullo. vixit An. L. Leonta Vnctor F.

123. Ibidem:

Cerdo Antonides Drusi aeditumus Veneris.

124. Ibidem:

Tuccia [gap: unknown sign] L. Anths Tuccia Lichnis matri et libert. fecit.

125. Ibid.

Philusa Andraei liberti uxor ollam et Titulum datum ad Conservas pedissequas.

126. Ibidem:

Mariae M. L. Xantae Nymfe fecit de suo

127.

Licinia Fortunata vix. Ann. XVII. M. II. Smilax benemerentisuae Conjugi posuit.

128. ibidem:

[gap: Greek word(s)]

129. ibidem:

C. Val. Paterniani Cornic. Coh. VIIII. Pr. 7. Torquati qui vix. Ann. XXVII. fuit stipendiorum IIII. Amico B. M. fecerunt Primus Primigenius et Scillonicus Justinus amici.

130. Romae. In insula.

D. M. Claudius Fortunatus Nebridi Conjugisuae B. M. vixit mecum Ann. XXV. M. III. Fuit annorum XXXX.

131. Ibid.

T. Quinctio. C. L. Quintioni Prima Lib F.



page 341, image: s341

132. Ibid.

Fecit Valeria Isias fratri Priscino B. M. Qui vixit mecum P. M. Annos XXXV.

133. ibid.

D. M. Claudiae Amiadis V. A. IIII. M. XI. D. IIII. Flavia Fortunata infelicissima filiae Pientissimae et Dulcissimae F.

134. ibidem:

D. M. L. Cominio Sabino Patrono Optimo fecerunt Liberti et Libertae B. M. Q. vix. Ann. P. M. LXXX.

135. ibidem:

D. M. Q. Sextilio Epagatho f. Q. Sextil. Fortunatus pater filio Optimo.

136. Romae apud Cacum:

[gap: Greek word(s)]

137. ibid.

[gap: Greek word(s)]

138. Romae in domo aeditui ad S. Pantaleonta:

D. M. A. Furio Phoebo Vix. Ann. X. M. III. D. XXIIX. Furia Diogenia mater et Cn. Pompejus Encar pus pater filio pientiss. et suis L. L. P. E Hoc monumentum heredem non sequetur. H. M. D. A.

139. Romae in S. Pancratio:

D. M. Pompejae Helpidis Licin. Ismarius Conjugi B. M. F.

140. Romae in S. Cosmatrans Tiber m.

D. M. Septimiae Onesimae Septimius Hermadion F.

141. Ibidem:

D. M. Vettiena Concordia L. Caecilio Serapioni Coiugisuo F.

142. Romae in S. Rufina:

D. M. Semproniae Foenusae fecit Antonia et Foenusae Antonius Aristides parentes. V. A. XXIV. M. X. D. III.


page 342, image: s342

Sibi et suis Lib. Lib. Q. Post. q. eorum in Fr. P. VI. In Agr. P. VII.

143. Romae in domo Pauli Dominici Patelli Aromatarii.

Pro salute et Gloria Imp. Caes. M. AurelI Antonini Aug. L. Arruntius Philippus et Q. Codius Iason Mercurius filius hujus DD.

144. Romae in hortis Maffejorum:

L. Julio Caeliano Coeliana filia Patri Sanctissimo.

145. Romae extra Portam S. Pancrat I in quadam vinea:

A. Aemilius A. L. Nicepor Harundinarius.

146. In alia vinea ibi convicina:

P. CosonI T. F. ROM. Sempronia A. F. Vxsor P. Cosonius P. F. Rom. Rufus filius In fr. P. XVI. in Agr. P. XX.

147. ibid. in alia:

C. Naevius C. L. Insio Vibia Sex. L. Hilara Grania P. L. Arbuscula In Fr. P. XII. In Agr. P. XII.

148. Romae juxta Pontem Gratianum:

D. M. Sacrum Carae Piae Julia Pietas matri suae fidissimae Fec.

149. Romae extra portam Vaticanam.

Sergia Poris A. Sergius Sistus. Sergia Phrontis.

150. Ibidem:

Cornelia Clarilla L. Cariano Cosmo carissimo Conjugi suo fecit.

151. Ibidem.

D. M. Antonia Phiale vixit A. III. M. VIII. D. I. F. Antonius Paris et Antonia Helpis Fil. Dulciss.

152. Ibid.

Castritiae Fortunatae fecit Cornelia Nothis filia matri benemerenti.

153. Ibid.

L. Caecilius L. L. natus mense Majo hora noctis VI. Die


page 343, image: s343

Mercuri. Vix. Ann. VI. Dies XXXIII. Mortuus est III. K. Julias Hora X. Elatus est hora III. frequentia maxima.

154. Ibid.

D. M. Plotiae Damales L. Annaeus Charito Conjugi charissimae et sibi.

155. ibid.

D. M. Valeriae Porphyridi Vix. Ann. XVIII. Valerius Philippus Patronus.

156. Ibid.

Calamus Antoniae Drusi servos.

157. Ibid.

D. M. S. Artimae Vitalis Fratri Karissimo Benemerenti F.

158. ibid.

D. M. Flavius Valens Mil. CoH. IIII. Pr. Alumnae Fortunatae B. M. Q. V. An. IIII. Mens. VIIII. Dieb

159. ibid.

D. M. Veratia Philaenidi Lib. Lib. B. M. Itum Aditum Ambitum

160. Ibid.

D. M. Q. Attio Nomentano Vix. Ann. XIII. Mens. XI. D. XXVI. Fecit Julia Heuresis mater filio pientissimo. In F. p. VI. in A. p. IV.

161. Ibid.

D. M. M. Antonio Extricato Flavia Hermione Conjugi suo B. M. et filius Comesusfecit. Vix. Ann. LX.

162. Ibid.

D. M. Ti. Claudio Aug. Lib. Hermeti Caenidiano Ti. Claudius Justus Fil. et Flavia Aug. lib. Tyche B. M.

163. Inscribtionis p. 659. n. 7. versus 2. ita concipiuntur:

Nata, set in Jacrimas solum, dolor omnibus instans Hic sita sum, vixi tempus mane meis.

164. Romae in domo Joh. Bapt. Vrsini:

D. M. Successio. P. Nonius Apollophanes et Nonia Januaria filio Karissimo V. A. XV. M. XI. D. V.



page 344, image: s344

165. In domo de Mellinis.

[gap: Greek word(s)]

166. In domo D. Achillis de Maffeis:

D. M. Aconi Successo. fecit Malia Chrysopolis Coiugi B. M. C. Sejus Amaranchus V. Ann. XXXXV.

167. Ibid.

D. M. Patulci Amaranti fecit Julia Conjux B. M.

168. Ibid.

D. M. Suriae Tertullae Sex. Surio Tertullo et Suriae Tertullae F. Phoebus servus fecit.

169. Rom. ap. S. Sylvestrum:

D. M. L. Livi Justi Livia Primigenia Patrono Optimo Sibi et Suis Lib. Lib. Post. Q. eorum.

170. Ibid.

Juvenalis Vix. An. II M. III. D. IX. H. I. Canulei Tyche Avia et Erasena Libas nutrix fecerunt et sibi et suis.

171. Romae in S. Eustachio.

[gap: Greek word(s)]

172. In ead. vicinia in quodam diver sorio.

D. M. Vatiniae P. F. Antull. Vix. Ann. XV. D. XI. Vatinia Felicula mater et P. Vatinius Philodespotus frater et P. Vatinius Sacratus Vitricus piissimae fecerunt.

173. Romae:

[gap: Greek word(s)]

[gap: illustration]

page 345, image: s345

174. Romae juxta templum S. Stephani de Trullo.

[gap: illustration]

175. Romae in S. Chrysogono.

D. M. C. Gerulonius Satyrus Aeliae Gratiae Conjugi dulcissimae cum qua vix. Ann. XII. Mens. II. Benemerenti f. cum spira sua.

176.

D. M. Gaviae Florae rari exempli foeminae. Q vix. An. XLIV. M. IIII. D. VIII. Mecum annos XXIII. S. Q. Conjugi dulcissimae fecit.

177. Romae juxta plateam S. Chrysogoni:

[gap: illustration]

In hoc saxo dno vernae expressi erant in superiori fronte sc. marmoris et mediis imagunculis. Ab inferiore ludebant tres pueri nucibus.

178. Romae ap. Ecclesiam SS. XLta juxtapont em:

D. M. Volussiae Magnae. Vix. Ann. XXVII. Volussia Chelido fecit filiae pientissimae et Q. Volussio Primigenio Collib. et sibi lib. libertab. posteris eorum.



page 346, image: s346

179. Ibid.

Romano Aug. Lib. Cubiculario A. Restituta Aug. Lib. Conjugi Benemerenti cum q. v. ANN. XXIII. sine ullâ querulâ.

180. In S. Maria Transtiberina:

D. M. M. Popilio Vitali V. A. XX. M. III. D. XIIX. M. Popilius Prepon liberto optimo et Karissimo posuit.

181. Romae in S. Salvat. Cortium:

D. M. D. Flavius Aug. L. Hermeros fecit Tucciae Syntiche uxori charissimae. Vix, Ann. XLIII.

182. Romae in templo prope ripam:

[gap: Greek word(s)]

183. Romae in S. Laurentio prope S. Mariam Trans Tiberin:

D. M. Alexandri M. V. Marinus Pater piissimo filio fecit et Anthus Tata.

184. ibid.

D. M. Castriciae Vejentillae M. Valerius Felix fecit Conjugi suae charissimae Benemerenti.

C. Julius Praetuttianus Conjugi locum donavit.

185. ibid.

D. M. Lucio Cominio Italico filio pientissimo, qui Vix. Ann. XVII. Mens. II. fecerunt Cominia Blanda Vibulejus Hypatus parentes Benemerenti Idem Parentes Vinuleio Cedrio filio.

186. Romae in S. Marcello.

D. M. Julio Mercatori Tubicini Coh. IX. Pr. 7. Vari. Heres B.



page 347, image: s347

187. Romae in domo Cardinalis Columnae:

[gap: Greek word(s)]

188. Romae in domo Thomae Zarubecarij:

D. M. T. Flavio T. L. Charitoni. Qui V. Ann. XX. D. XI. Ex operis Aerotionis T. Flavius Firmus Fac. Cur.

189. Romae in domo Maxent I de Jesubaldo.

D. M. Cariniae Secundinae Cojugi carissimae B. M. Vib. Florentinus Mil. Coh. III. Pr. Conjugi F.

190. ibid.

Symphoro fecit Cyria Cojugi sui conqueu vixit Annis X. B. M.

191. Romae in domo Marmorarij.

Juliae Festae C. Lusius Restitutus Conjugi opt. B. M. de se fecit Permissu Libertorum Postumiae Q. Fil. Catiae.

192. Romae.

CARPO. M. Verrius Pomponius filio Dulcissimo. Q. Vix. A. VII. M. VIII. D. IX.

193. Romae in domo Joh. Pilarii:

D. M. Cauliae Januariae. Vix. Ann. XXXIII. Mens. III. L. Ofellius Artemidorus Conjugi B. M. F. et sibi cum qua vixi Ann. XIII. sine ulla Querela.

194. Romae in domo Nardi de Zodonis:

S. T. T. L. Salvilla cum Pacata delicium suum.

195. Ibidem:

D. M. C. Orvius Valens Venerandus Beneriae Patronae suae. Q. Vix. Annis. P. M. LX. et L. L. P. Q. E.

196. Ibid.

D. M. Vegeta Peculiari Conjugi B. M.. F.

197. Ibidem:

D. M. C. Salvius Restitutus fecit sibi et Salviae Nymphidiae libertae suae et conjugi optimae B. M. de se et Nicere L. L. Q. S. P. Q. S.



page 348, image: s348

198. Ibidem.

D. M. Lucio Cervario Thalamo filio piissimo Cervarin Gnome et Thalamus parentes. Vix. Ann. V. M. III. D. VI. Sibi et Suis.

199. Romae in domo Triapanum in Trivio:

D. M. P. Licinij et Fl. Amyntae cinerib. hic locus sacer est Vix. Vnani.

200. Romae in domo Angeli Bubaei:

D. M. M. Apronio Musono. Apronia Tryphoena Monumentum F. Conjugi B. M. cum quo vixit Ann. XXXX. et sibi et S. L. L. P. Q. E.

201. Romae in domo Cinciorum post Minervam:

[gap: Greek word(s)]

202. Romae in domo Ludovici Matthaei:

D. M. Rubriae C. L. Philtates et Cn. Domitii Prisci filii ejus. Qui Vix. An. XV. D. XXVII.

203. Rom. in Hortis Divi Marci:

Otacilia Onesime Cojugi et Julius Otacilianus Patri B. M. fecerunt.

204. Polae in quodam monumento.

Sergia Flavia Lusiniana mihi et Q Fla. Lusiano Dulcissimo nepoti ex filio, Quae mei amantissimo fui integra. Monumentum constitui.

205. Polae apud Theatrum:

Aur. Crispinus. Haur. Victoria Compar ejus de parcimonio suo Domum Aeternam usui sibi posuerunt.

206. ibidem ap. Divum Menam:

A rogo. Aug. Lib. Tabularum Toeli Valeriano Erotigae Arogus Patri et fratri dulcissimo.

207. ibid.

D. M. In Aure. F. Eufichae. Seja Eia. Rufen. Hanc sedem vivi sibi posuerunt, uno animo laborantes sine ulla querella.



page 349, image: s349

208. Polae in Ecclesia S. Joh. a Canis:

L. Zosimi Conjugi Incomparabili L. Quae Vixit Ann. XXII. Mens. VII. Memoriam ejus B.

209. Ibidem in quodam Saxo:

Aug. Lib. Tabular. Symphorus et S. Corpus Liberti et Heredes Patrono Benemer. Fecerunt.

210. Ibid. in domo Joh. Tartari:

L. M. Hermerotis. In Fr. XXV. In Agr. P. XXXXS.

211. Ibid, in aede D. Peregrini:

Theseo Hilarionis Divi Aug. Lib. Liberto Cinamus cum Lib.

212. Venetiis in puteali Domus quae est ap. pontem S. Clarae:

M. D. M. Cereria V. S. Frutitia Thymele M. Statinidori.

213. Inter Bajas et Aversam inter spineta:

D. MAN. P. Atilio Rufo et Atiliae Beronicae Vxori Vixer. Ann XXIIII. Sed Publius Mens. X. ante natus est. et eadem hora Fungorum esu ambo mortui sunt. Ille acu ista lanificio vitam agebant. nec ex eorum bonis plus inventum est, quam quod sufficeret ad emendam pyram et picem quibus corpora cremarentur. Ceterum Amicorum pecunia et Praefica conducta et urna emta atque indulgentia Pontific. Loc. datus est.

214. Velitris:

Claudiae Epis sibi et TI. Claudio Scythopolitano Alumno Karissimo Lictori Trium Decuriarum et TI. Claudio Carpophoro.

215. Venetiis ap. S. Gervasium in quodam puteo:

Terentia C. L. Hicete Sibi, Matri, Patri, Sorori testamento Fieri jussit.

216. Venetiis ap. S. Samuelem in domo Cornaria:

L. Terentius T. F. IIII Vir I. D. monumentum fieri jussit eâ pecunia D. D. Viae stratae sunt ab Annia ad murum et post cryptam ad Theatrum.



page 350, image: s350

217. Ibid. in ripa S. Clarae:

Bilieno Aug. Nalvius Pintitus.

218. Ibid. in quodam rivulo prope S. Laurent.

P. Attius Neptunalis Hermeti.

219. Ibid. in quadam curia prope S. Leonem:

Noviae K Salvillae Abassanio Libert.

220. Venetiis in Monast. D. Mariae de Caritate:

Juliae Eutycilae. Ann. XX. D. L. V. Hermes L. Non I Empori pater infelicissim. et M. Coccejo Maritimo genero.

221. Torcelli in domo episcopi in arca marmorea:

M. Trebius Venerius Trebiae Quin Tae Conjugi incomparabili.

222. Torcelli in quodam horto:

M. Apronius M. L. Philodes V. F. Sibi et Sintiae M. L. Caesiae.

223. Venet Is in S. Zacharia:

Q. Acutius Q. F. Diomedes IIIIIVir.

224. Ib. in domo Nicolai Abrami in vase alabastreo.

D. M. Reliquiae M. Julij Albini Evoc.

225. Venetiis ap. S. Stenium:

L. Barbiae Progenitae et Etuvinio fratri Barbia Zmaragdis et Q. Etuvius Vir.

226. ap. S. Cassianum:

Ser. PAR HENIANO Dispensatori Illyrici.

227. Muriani in fundamento S. Cypriani:

Tettenius Ti. T. F. Enius Artemidorus Vivus posuit

Cassio Artemidoro Anno R. XXII filio dulcissimo.

228. Caporlae apud Eccles. Majorem.

Bacolae Dionis F. de Liburn. Clupeo T. FI.

Pajus Verzonis F. de Marte Bicrota V. F. Sibi

et suis Lib. Lib Q.

229. Ibid. in puteo:

Q. Licovius Q. L. Dida Licovia Q. L. Sperata



page 351, image: s351

Licoviae L. Venustae Q. Licovius L. Januarius

Ann. XXIIII. Q. Licovio L. Adaucto Vivi fec. sibi

et suis suorumque suis Q. Licovius Priscus Licoviae

Rufinae Conjugi chariss.

230. In agro Nomentano:

D. M. C. Juli Aliaei Julia Jonice sibi et Patrono suo B. M.

231. Ibidem:

D. M. Ti. Claud. Carpophoro Ti. Claud. Silvester Liberto.

232. Ibid.

L. Caecilio L. F. Rufo Q. Tr. Pl. Pr. Procos.

ab alio latere.

DIs Manib. Sacrum L. Caecili Rufi.

233. Albae in aede S. Mariae.

Pompejae L. F. Phialae.

234. Ibid.

Nereus natione Germanus Feuccenus Germa

nicianus Neronis Caesaris vixit Annis XXVII.

235. Ibid.

Quartillae Antoniae Drusi L. Dorio Topiario matri meritae dat.

236. Ibid.

Tauriscus hostensis Germanici Caesaris L. Servos Vix. Ann. XII.

237. Ibid.

Hermerotis Agrippini Germ. Corymbus Antoniae Drusi fecit.

238. Ibid.

C. Pomponius cohorte IIX.

239. Ibid.

T. Flavius Euticus fecit sibi et Claudiae primae Conjugi suae benemerenti et Lib. Libertabus Que posteris Que eorum et Eronti N suo vernae alumno H. M. H. N. S.

240. ibid.

Macer Ti. Germanici Germanus Corpore custos. V. A. XXX.

241. Ibid.

Agatopus Ti. Germanici Phronimus dat merenti.



page 352, image: s352

242. Ibid.

Arriae C. L. benignae feminae sanctissimae et piae Philippus Collibertae de suo fecit.

243. Ibid.

Bassus Germanus Germanician. Drusi Caesaris Natione Vejus. Vixit Ann. XXX.

244. Ibid.

Cydnus Ti. Germanici supra hortos Narcissus fratrimerenti fecit.

245. Ibid.

Felix T. Claudi Germanici Eques Charito fratri pro meritis fecit.

246. Ibid.

Chiae Ti. Claudius Bythus benemerit. tribuit. hoc meruerat.

247. Ibid.

Rhoci Atriens de Basilica Asinia maritam fecit.

248. Ibid.

Aur. Florentinus, quem ex concessu Manilii Nymphidi Phoebilatum P. VIII. longum P. XVIII. extruxit.

Hic monumentus cum omnibus suis adjacentibus exterum haeredem non sequetur, nec extraneum corpus in eodem monimento, neque intra finem maceriae ejus corpus exterum inferetur. Si quis contra ea quit fecerit, vendiderit sibe donaverit, inferet arkae Pontificum

L. M. N.

249. Ibid.

Marcus qui vixit Annos LV. Mens [gap: unknown sign] . et vixit cum compare sua M. annos XXVI. epositus IIII. Non. Aug.

250. Ibid.

----- Na Lucifera ---- bi et suis ----- Libertabusque Heorum.



page 353, image: s353

251. Romae in S. Joh. ad portam Latinam:

Philetae Entimus pater fecit filiae dulcissimae, quae vixit Ann. III. Menses V. Dies XIII.

252. Romae ad S. Joh. in porta Latinâ:

[gap: Greek word(s)] [gap: unknown sign] [gap: Greek word(s)]

253. Romae in S. Joh. ad portam Latinam:

M. Livius Menogenes fecit sibi et libertis libertabus eorum Quorum nomina suprascribta sunt posterisque eorum.

254. Romae in S. Joh. ante portam Latinam:

D. M. Luciliorum Chryseroti et Festae Lucilia Januaria Patronis B. F. fecit.

255. Romae in S. Mariae in via in Regione columnae:

Florentinas Aesiano Co ugibenemerenti, qui vixit plus minus annis Quinquaginta.

256. Romae in S. Potentiana:

D. M. C. Attio Suburno. Vixit ann. IIII. M. V. C. At tius Eutacius Parentes filio dulcissimo Fec.

257. Romae in aede S. Praxedae in lapide fracto.

Aeliae A. F. Valerianae -------- Vix

Ann. XXIIII. M. II. P. II ---------

Ab Valeriano Scriba libr. Q. [note of the transcriber: in the print: letter with overline] III. Dec.

Patri Et

Ae Briseidi matri ejus --------

filiis posterisque eorum --------

T. Valerianus solum emerunt. Et --

258. Romae in aede S. Sabinae:

Aur. Heraclida Aeliae Tigridi Conjugi dulcisim. B. M. Sarcophagum comparavit

259. Ibid. in lapidefracto:

Auguri Sodali August. Augustorum Quin -----



page 354, image: s354

XIX. Clarissimis Vnivinorum Qui Ho ------

----- pore habuit Decii ----- a. sortem apparavit.

260. Ibidem:

Anthonius Xanthius.

261. Ibid.

D. M. Paccio Stratoni M. F. Vix. Ann. VI. M. VII. D. XXI.

262. Ibid.

D. M. Vernae suae Titiena Procla fecit Januariae.

263. Romae in aede S. Mariae in Aventino:

Zenon Conseniae Ostisiensi Conjugi Benemerenti.

264. Romae in Via Appia prope S. Sebastianum:

D. M. Grattiae P. F. Tertiae Chione Lib.

265. Ibid.

D. M. Sabino Caesaris liberto V. A. XVIII. M. VI. D. X. Julia Artemisia filio B. M.

266. Ibid.

D. M. Aeliae Priscianae Vix. An. V. M. II. D. II. P. Aelius Priscus et Manlia Cleopatra filiae dulcissimae.

267. Ibidem in lapide fracto:

------ L. Volumnio -------- to et Julia

Tyrminidi Mauci A. Fabricius Onesimus in pari via

Appia inter II. et III. Miliar. Aditum Ambitum

Introitum ossa reponere liceat sibi et poftea

libertis libertabusque eorum.

268. Ibid. in lapide fracto:

------- Licio Saturnino et -- Bicio Saturniniano

---- cia Alexandria mater ------ a filiis

incomparabilibus ----- sibi et suis libertis liberta -------

----- sterisque eorum et Flavio ------- amici

carissimo itu ambitu ------ Licinio Symphoro.

269. Ibid.

Cinnamus Ti. Caesaris Fartor avium C. Sulpicio Nymphali filio fecit.



page 355, image: s355

270. Ibidem:

Temporibus S. Innocenti Episcopi Proclinus et Vrsus Praesbyt. tituli Byzanti Sebastiano ex voto fecerunt.

271. Ibid.

EQMIA [gap: Greek word(s)]

272. In aede S. Agnetis et Constantiae:

D. M. Favonio Palerno ex Evokat. Qui se probavit Ann. XVII. militavit coh. XI. Vrb. Ann. XIII. pav. lec. X. Cem. Vixit Ann. LVIII. M. uno Dieb. XI. filiae et haeredes patri innocentissimo benemerenti.

273. Ibidem:

Simpliciano Benemerenti in pace. Qui vixit annos Quat Tor et dies Tredeci.

274. Inscribtionem, quam habes p. 528. n. 2. M SS. meus ita exprimit.

M. Aur. Festino. V. T. ex Coh. III. Pr. Augg.

NN [note of the transcriber: in the print: letters with overline] militiae petitori, qui vixit annis XLVII. [note of the transcriber: in the print: letters with overline] Mes. VII. Cosinia Calliope Conjunx et C. Neronius Honoratus emeritus Augg. NN. [note of the transcriber: in the print: letters with overline] Cognato Karissimo bene merenti et Sempronius Dioncles et Aur. Baetonicus Aur. Chrysion. Aur. Filumene. Aur. bestus etc.

275. Ibidem:

D. M. Memoriae Q Blaesi Equilini fili fecit Q. Blaesius Zoticus pater.

276. Ibidem:

D. M. Cn. Numitorio Maximo. Vix. An. XXXV. fecit L. Publicius Euphrosynus Generi suo de se benemerenti et sibi et suis posterisque eorum.

277. Romae in S. Jacoba de l' Austa.

Flavio Hermeti et Fl. Felicitati L. Mindius primus scribendum curavit.

278. Romae ad crucem montis Marij in domo Millinorum:

Vitoria Fortunata M. Vitorio Thyllo Conjugi Opt. F. et sibi.



page 356, image: s356

279. Romae in vinea Rev. Cardinalis Sabelli in via Appia in Suburbio.

M. Antonio Zenoni Aelia Cate Marito Incomparabili et sibi.

280. Ibidem:

Dulcissimae filiae Celasiae Celasius.

281. Romae extra portam Portuensem ad primum lapidem in taberna:

Viniciae P. F. Marcellae M. Fab. Pomp. Optumae Conjugi.

282. Ibid.

Titia A. F. Procula sibi et Titiae Cuclade matri et libertis libertabus: In fronte P. VIII. in agro P. X.

283. Romae ad aedem S. Mariae de Riposo in domo Alexandri de la Casa.

Sex. Pompei Agathonis patroni et Sex. Pompei Martialis Sex. Pompejus Eutychus L. Patrono merenti area comparata fecit et sibi posterisque suis. In Fr. ad monumentum Milicini Alexandri P. XII. et post idem monumentum P. XII. In agro a via P. XXIIX. S.

284. Ibid. in vinea P. Brioni:

T. Valerio Frontoni Julia Fidia soror fratri suo B. M. fecit Vix. Ann. XX.

285. Romae:

M. Servilius M. L. Rufus Lictor se vivo fecit sibi et Petiae C. L. Primae Vxori et Marciae 7 L. Felic. Concub. obitae Serviliae M. L. Apate Vxori suae.

286. Romae in domo Cardinalis S. Crusis quae est Millinorum:

D. M. TP. Cosmo Cojugi incomparabili et T. P. Cresto filio dulcissimo P. Irene posuit. Qui B. Ann. LXXVI. Qui Bixit Ann. XI. M. IIII.

287. Romae ap. arcum Septimii in quodam horto:

Corneliae Sex. Lib. Hippolytae Vxori Sanctissimae Tiro maritus infelicissimus.



page 357, image: s357

288. Romae juxta S. Chrysogonum:

------- Sanctissimae M. Aurelius Flavius Negotians siricarius (forte sericarius) vivos fecit et sibi.

289. pag. 618. num. XI. Inscript. meus ita repraesentat:

[gap: illustration]

290. Romae ante domum Fr. Sinebarbae:

D. M. Ennius Julianus pater M. Ennio Juliano fil. qui vixit biennio dieb. X XXV.

291. Ibidem:

D. M. M. Vlpio Achillae. Vix. ann. VI. D. XVII. H. VIII. Per quos culpari solemus, cavete: Quoniam auditoria et adventili proximi est.

LEGITE.

292. Ibid.

Arruntiae Ammiae Vix. Ann. LXXXVII. fecit Arruntius Restitutus Patronae suae B. M. fecit et S. et S. Lib. L. P. Q. E.

293. Inscriptioni quae est p. 950. n. 3. additum erat in meo:

Moriens cum dixerit ipse Vivite felices animae, mors omnibus instat. Hoc postquam posuere sepulcrum Kari scribsere sodales.



page 358, image: s358

294. Inscribtioni quae est. p. 984. n. 5. praefixa erant haec verba:

Ex domo Scriboniae Caesar. libertorum Libertarum et qui in hoc monum. contulerunt.

295. Romae Trans Tiberim juxtaripam in domo cujusdam civis:

Memoriae Caerell. Capitolin. Evodioti Conjunx fecit. Memoriae Aureliae Evodiae Aug. Lib. Evodion pater fecit. Memoria Caerell. Evodion se vivo sibi et suis fecit. Tu quicunque titulum nostrum releges rogo per superos, sic ut ad infernas partes recipi aris, ne velis tribus sepulcris molestari.

296. Ibidem:

D. M. S. Q. Mutio Primiginio Patrono Biiniimiirinti Vitalis Lib. FHLIX FHcit T. Vrbic.

297. Ibid. in domo Aromatarij cujusdam:

[gap: illustration]

298. Romae in S. Chrysogono Trans Tiberim:

IN. F. P. XI. In Ag. XI. D. M. L. Octavio Cisso fecit Octavia. Felicula Lib. et Conjunx. Cum quo permultos annos sine Querella vixit. et sibi et libertis: liber tabusque posterisque eorum.

299. Romae in via Ripensi ad dextram ubi venditur caseus Sardus:

[gap: Greek word(s)] .



page 359, image: s359

300. Romae in S. Salvatore Cortium:

[gap: Greek word(s)]

301. Ibidem:

L. Tarquitius [gap: unknown sign] Lib. Severus fecit sibi et Flaviae

Sedatae Conjugi et L. Tarquitio L. F. Fab.

Severiano et libertis Libertabus et M. Publicio

Magno amico.

302. Romae in domo Nelli Musceroni:

Ossarium M. Mannei Eronis L. Suavis.

a tergo ejusdem marmoris:

D. M. L. Anvenus Phileros Aeliae Junillae Conjugi suae:

B. M. F. Quae Vix. Ann. XXV. Dieb. LIIII.

303. Ibidem:

Isauricae Vernaclae suae. Quae vix. Ann. III.

Dieb. XXIIII. Ti. Claudius Fortunatus fecit.

304. Romae in domo Christophori de Bubalo:

[note: Hic est statua homi nis, rejectis utroque ex humero lacertis, usque ad genua.] D. M. M. AntonI M. F. Fab.

Phoebi Mil. Coh. XIV. Vrb. 7.

Perennis. stipendiorum IIII. Secutoris Tribuni

Vix. annis XX. M. VI. D. XX. H. III. Epi

dectus et Phoebe parent: infelicissimi fecerunt.

305. [correction of the transcriber; in the print 205.] Romae in domo Nardi de Zodonis:

[gap: illustration]

Descripsi omnia haec ex ipso Piccardi autographo, ut erant, ne vitio quidem levissimo emendato.



page 360, image: s360

EPIST. XLII. TH. REINESIVS CL. V. D. CASP. HOFMANNO, Medicorum principi.

EGo vero, Cl. Hofmanne, praeterquam lege sexagenariorum et veteranorum immunitatibus, etiam exemplo antiquitatis feci, quod isti senio tuo remissionem et tranquillitatem suasi; nam et hanc carissimis suis semper, ut valetudinem curare vellent, injunxisse tralatitium est. Pro amore quoque in te meo et adfectu erga bonum publicum saepicule de TE fui sollicitus, qui, quod facis, diu facere posses; quod Senium hoc tuum non sufficere admirabili pertinaciae lucubrationum, nec valetudinem adflictam, ante, nec vasculi teneritudinem tot labores et tam morosum studium, sic n. adpellas ipse, sufferre commode valere suspicarer. Aestimabis hanc monendi libertatem ex fide, quâ me TIBI deditissimum esse perspicere potuisti, et fore aeternum credere debes. THEOPHRASTO tuo, quem absolutum esse significas, utinam procedere detur quam GALENO felicius! hunc enim non edi nunc, quod occupârint Parisienses, audivi e familiari quodam Enteri vestratis. De editione animadversionum I. C. Scaligeri in libros de hist. plant. processurâ a R. Constantino a. 1561. quod scripsi, legeram apud Maussacum loco indicato; ipsum librum, puta ad de hist. plant arum, (alteros Comm. in ll. VI. de Caus. plant. editos Genevae, curante R. Constantino apud J. Crispinum a. 1566. in fol. frequenter evolvo) non vidi, ut dicebam: quanquam Schenckius in biblioth. Med. eos cum Rob. Const. in 4. priores libros notis Lugduni apud Joannem Jac. Juntae f. a. 1584. prodiisse, sed dissimulato R. C. nomine, dicat. Unde non intelligo, cur a me requiras, quae sint illa, quae Maussacus promisit a. 1561. Hoc enim non dixeram. A. 1572. nondum publicatas suisse Scaligeri in ll. de hist. pl. Castigationes constat e praef. Cratonis super ll. Exercitat. de subtilitate; fuerit igitur illa a. 1584. omnium prima, etsi ab a. 61. expectaretur a Constantino, qui promiserat, ob diploma regium, cujus meminit Maussacus. Frustra a. in plura Constantini praeterquam ista super ll. 4. priores inquisivisti; non n. in plures quam in istos IV. annotationes scripsisse a quoquam memoratur, fortasse operi immortuus. Cum


page 361, image: s361

Opera tua junctim omnia exire patięris, deliberabis de iis, ob quae Comm. ad ll. de Usu partium inter libros prohibitos retulit Magister S. Palatii (factum n. hoc, si fortasse ignoras, Patavio perscribunt) et si quae alia sunt. Si non edita peculiarem tomum conficerent, et is veniret seorsim, gratisicareris iis, qui edita jam possident; poteris autem hoc commode praestare, si hunc in plura exemplaria quam reliquos propagari feceris; Eum abs Te expecto; tomis, qui dudum edita repraesentaturi sunt, carebo lubens. Si quando recensendo Comm. ad ll. de usu part. ad eum locum libri XVII. quo cognitionem de DEO, quae habetur ex contemplatione usus partium Corporis humani, quavis sacrorum susceptione, etiam ipsâ Orgiorum Eleusiniorum et Samothraciorum, quib. tamen nihil divinius esse opinabantur [gap: Greek word(s)] seu initiati, longe praestantiorem esse docet, (haec quippe obscure tradunt, quae profitentur; naturae a. opera in omnib. animantibus sunt summe perspicua) perveneris, deprehendes voculam [gap: Greek word(s)] editores et interpretes mutâsse in [gap: Greek word(s)] , et cum Galeni capiti, quod ajunt, mederi deberent, reduviam curâsse; [gap: Greek word(s)] n. [gap: Greek word(s)] pravum est et irrepsit pro [gap: Greek word(s)] , i. e. quicunque tandem, vel, quotquot sacris sive Eleusiniis sive Samothraciis se initiandos exhibuerint: aliter dixisset eodem sensu Galenus, [gap: Greek word(s)] etc. Particula [gap: Greek word(s)] independenter hîc posita est, ut loquuntur Grammaticorum filii. Necessariam esse hanc emendationem perspicere est e praegresso, [gap: Greek word(s)] ; quod requirebat, ut sequeretur hoc de [gap: Greek word(s)] . Impertinens vero esse [gap: Greek word(s)] hoc loco, non indiget doctore. In censurâ super libro de morbo sacro; inter Hippocraticos, quae extat n. 568. collectio tua non est necessaria: Si enim Tibi ostendero sententias ab Hippocraticis alienas in eo scriptas esse, de nonnullis solum verum erit, habenda esse pro Hippocraticis; a parte autem ad totum infirma argumentatio est. Ostendere autem quod dixi, non opus est ad Te, qui ista unus omnium optime intelligis. Quin si vel maxime omnia essent Hippocratica, h. e. consona doctrinae Hippocratis, non liceret tamen inde magis de Hippocrate autorc, quam de Hippocratis discipulorum aliquo et sectatore concludere, maxime quia e vetustissimis nemo tribuerit Hippocrati, quippe semper


page 362, image: s362

habitum incerti scriptoris. Caelium Aurelianum, qui l. 1. tard. pass. c. 4. extrema l. hujus de sacro morbo, autoris Hippocratis, vertit Latine, mihi non objicies, si memineris eorum, quae trado Var. l. 3. c. 17. p. 651. et seqq. Quarto enim quintove seculo, caput erigente et literas sanaque de iis judicia obscurante Barbarie, quomodo de scripto [gap: Greek word(s)] Graeco recte potuerit censere scriptor Afer, adfectator Graecorum, minus tamen eorum peritus? Errorem sui temporis, quo Hippocrati adscribebant quod Hippocrateum modo videbatur, erravit. Neque Cornario tribuere debuisti praescriptionem istius libelli; extat enim in edit. Graeca Veneta Aldi, vel Fr. Asulani de a. 1526. Codicem, quo utor, hodie meum ex officina Froben. Basileae donum acceperat Cornarius a. 1529. cujus ut et aliorum, manu variae lectiones e collatione diversorum exemplarium (Ipse praef. super Hippocrate Graeco ad D. Matthiam Heldt, tria nominat; unum, quod Adolphus Occos alterum quod bibliotheca Johan. Dalburgii Episc. VVormatiensis; tertium quod Gemusaeus a Nic. Copo Parisiis commodato acceptum exhibuerat) in eo diligentissime adnotarae sunt; suspicorque Basiliensem edit. ex hoc Venetae exemplari, varie cancellato a non una manű, expressam post fuisse a. 1538. a CornarI vero heredibus D. Joh. Schröterus Prof. Jenensis: a cujus neptis marito una cum aliis mscr. Voluminibus Graecis emtionis titulo ad me devenit. Quisquis autem primum autor fuit istius praenotationis, plurimos seduxit, ut sine deliberatione [gap: Greek word(s)] adfirmarent et crederent Galenum ita censuisse: Secuti enim eum funt Jul. Caesar Vaninus dial. 58. de admir. Nat. arc. et Scal. Ex. 76. s. 1. quem inprimis adi. Novi te Caesalpino plurimum tribuere: ejus judicium, quod extat l. V. art. med. c. 1. librum de morbo sacro potius esse Democriti, ob quasdam, quas Aristotoles tribuit Democrito, sententias, et ob quandam hujus ad Hippocr. epistolam, ecquid Te effugit, ut persisteres in eô, librum esse Hippocratis? idem [gap: Greek word(s)] magno conatű adstruit Anton. Ponce Santa-Cruz in Praelect. Vallisoletanis sev Comm. in h. l. sed conjecturae sunt, uti deprehendes Ipse, si adtenderis: quibus non nisi cum aliae non minus [gap: Greek word(s)] et adminiculatae opponi nequeunt, standum existimo. Tu vero sequere, quicquid tanquam certius placuerit. De aquis, quae qualesve prosint oleribus,


page 363, image: s363

docet Theophra. VII. hist. plant. 5. optimas esse [gap: Greek word(s)] : pessimas [gap: Greek word(s)] (Hipp. l. de aere loc. et aq. [gap: Greek word(s)] nominat) [gap: Greek word(s)] opponit [gap: Greek word(s)] : apte. Dulces enim sunt potabiles: at [gap: Greek word(s)] qua ratione [gap: Greek word(s)] non intelligo. Si [gap: Greek word(s)] nominasset inter malas et inconvenientes, dicerem ideo fecisse, quod tales laxant partes continentes et contentas evocant, nim. calorem, ac dissipant; aperiunt enim: cum, quae frigidae sunt, autores sint concoctionis cogendo introrsum calorem ad radices. Existimem autem neque hanc Adjectivi Verbalis formam, qua, quemadmodum [gap: Greek word(s)] , habitum a dispositione partium denotans, ita [gap: Greek word(s)] , aptitudinem et adfectionem passivam ob eandem causam insinuans dicatur; et [gap: Greek word(s)] , rarefactu facile, [gap: Greek word(s)] contra significet, utrumque [gap: Greek word(s)] , reperiri in autoribus Graecis, quod tamen putarunt Interpretes, qui [gap: Greek word(s)] exponunt aquas rarefactu difficiles; neque particulas [gap: Greek word(s)] cum vocula [gap: Greek word(s)] , vel si ita placet, [gap: Greek word(s)] legitime componi. Praeterea [gap: Greek word(s)] (hoc vero est [gap: Greek word(s)] et quod hiat ob dissitas partes [gap: Greek word(s)] ) et reliqua his aequipollentia h. e. rarum, laxum, fungosum, solutum; itemque contrarium hisce [gap: Greek word(s)] , ut interpretatur Suidas, [gap: Greek word(s)] h. e. densum, plenum, spissum, aridum, compactum, contractum, firmum, rigidum, significet habitum a situ partium, quarum intercapedines nec sunt, nec aliud continent, de duris tantum dicitur (non dico de solidis: sunt n. etiam mollia solida) minime de liquidis fluidisve: quae [gap: Greek word(s)] tenuia vel crassa, [gap: Greek word(s)] , levia vel gravia, [gap: Greek word(s)] h. e. mollia et liquabilia, vel dura et indomabilia refractariaque appellari solent a qualitatum secundarum ordine et affectione sua, agendi magis, minusve resistendi. Aqua [gap: Greek word(s)] , cum ejus crassiora mutatâ partium cohaesione, quâ multa praedita est, caloris actione extensa aerescunt et tenuescunt, non [gap: Greek word(s)] , dicetur: terra [gap: Greek word(s)] , l. 3. de caus. pl. c. 25. cum, verbi gratia, pruinae urunt ejus humidum, quo mediante cohaerebat, et frigoribus faciunt perviam [gap: Greek word(s)] meatibus ejus dilatatis, non [gap: Greek word(s)] : sic in lapide cum humor exustus aut exuctus fuerit, partes, quarum mutua cohaerentia fuerat


page 364, image: s364

per humidum facta, hiant, et fit rarum corpus et crassum, ut pumex, [gap: Greek word(s)] , non tenue. Est enim rarefactionis ratio in eo, quod locus mutetur ob aliam partium dispositionem introductam, nullâ factâ decessione materiae; attenuationis in hoc, quod subjecti minima natur alia fiant pusilla, in siccis quidem mutuo abscessu separabilia, in humidis viscidis productilia, in aqueis, quae possunt subire et penetrare, Scal. Ex. 141. s. 5. ut in crassis minima naturalia grandiora arcte conaerent. Quicquid sit, loquendi modus, quo [gap: Greek word(s)] vocat Theophr. [gap: Greek word(s)] , minus est de natura vocabuli, et nisi impropriissime locutum cogitemus et excusemus, non ferendus in Peripato: est enim rarum proprie, cujus aliquas partes inter et alias partes alius generis minus solidum aliquid intersit; quod de aqua nemo dixerit. Quid igitur facis huic loco, inquis? Putem in Theophrasti originariis Codicibus scriptum fuisse [gap: Greek word(s)] : ut hoc dixerit; pessimae sunt salsae et inimicae h. e. [gap: Greek word(s)] , incommodae, non conducibiles. Ita enim quod Hippocr. de ratione victűs in acutis, oxymel [gap: Greek word(s)] esse docuerat, Galenus exponit, [gap: Greek word(s)] : et Hesychio [gap: Greek word(s)] , est [gap: Greek word(s)] igitur [gap: Greek word(s)] i. e. contraria germinationi, alimento et incremento olerum; intellige certi generis. [gap: Greek word(s)] ; quod docet 2. de Caus. c. 7. et utilitatem alimentumque praestant nonnullis, etsi minus bonum. Convenerit etiam menti autoris, si legamus [gap: Greek word(s)] est aptum, facile, leve, [gap: Greek word(s)] igitur ineptum, difficile, grave, [gap: Greek word(s)] : quo rei ineptitudo negotium et molestiam exhibens significatur. Dio l. 40. [gap: Greek word(s)] adpellat aquarum seu potulentorum inopiam et adquirendorum difficultatem: fortasse et vitium earum, propter quod sunt [gap: Greek word(s)] . Constitutâ hâc lectione, a sententia Theophrasti aquae salsuginosae erunt in ordine ad olerum proventum ineptum quid, sensu eodem cum eo, qui ex superiore elicitur.

De radice et succo thapsiae quae leguntur l. 9. Histor c. 22. [gap: Greek word(s)] , sana non sunt, si Dioscoridem audiamus l. 4. c. 157. Hic enim thapsiam sugillata et livores tollere dicit: noster, eam tollere livores: sugillata autem


page 365, image: s365

facere, verum alba: quod ineptum est: nulla enim sugillata alba sunt, sed vel rubent, vel nigrescunt. Ideo expunctâ adversativâ legam: [gap: Greek word(s)] h. e. sugillata alba reddit; ita conveniet cum Dioscoride; tolli enim sugillata dicuntur, cum cuti suus color rediit, h. e. cum ea [gap: Greek word(s)] et sic intellexit Ruellius; ait enim l. 3. de natur. stirp. c. 141. apud Theophrastum thapsia illustrat sugillata et liventia, quoniam, ut ait Aristot. suo calore sanguinem refrigescere prohibeat, cujus concretu cutis livet, ut non sit mirum, Neronem hoc remedio converberatam faciem emendâsse: est hoc ap. Plin. l. 13. c. 22. Aristotelis verba sunt Probl. 9. S. 9. ista [gap: Greek word(s)] . (praecesserat de cyatho, [gap: Greek word(s)] . Marcellus Virgilius ad Dioscor. de vitiato loco Theoph. suspicatur; sed circa emendationem haeret, [gap: Greek word(s)] et hypopia maculas, quae in cute albicant, exponit; male! Neque melius Matthiolus, qui [gap: Greek word(s)] , suppurationes exalbidas; quae judiciis castigatioribus, fastidii vitandi gratiâ, relinquo. Querelis tuis de ingratitudine et sordibus typographorum quid reponam? Nolo quod Imp. Diocletianus Philosopho onera patrimonialia recusanti l. 6. C. de muneribus patrim. cujus professionem et desiderium inter se discrepare dicebat; hoc saltem, Philosophicum esse contemnere pecuniam: immo Christianum, sudare, algere, benefacere indigno quoque feculo, [gap: Greek word(s)] . Sane merita majora sunt et illustriora quo minus mercenaria; in sola confcientia est fructus et ratio virtutis; qua si nos involvamus, erit pro clypeo contra adsultantes; nihil moremur statuas et publica falsa titulorum, nihil opes et praemia, quantumvis splen dida, infra majestatem virtutis.

Sennerto observatiun culas meas in Hipp. loca de equo fictili, et de coquo e phrenitide gibboso placuisse video; retulit enim [gap: Greek word(s)] inter exoterica, quae in Paralipomenis ejus claudunt agmen; non indignor autem quod me nominare omiserit; nescivit enim fortassis auctorem; quod eas, experiundi gratia, antequam Variae publicarentur, communicavissem cum amicorum quo dam, a quo accepit Iste, suppresso, quod volebam, nomine. Imo cum inter posthuma ejus sint ista Paralipomena, illas repertas inter schedas [gap: Greek word(s)] tanquam ejusdem publicasse Editores haeredes et quod erat [gap: Greek word(s)] parenti


page 366, image: s366

suo vendicavisse, adparet. Veniendum nunc mihi est ad Hipp. et faciendum quod rogabas; [gap: Greek word(s)] . Certe nulli me probatiorem volo, quam quem ipse ante omnes probo. Voluntatem adfero satisfaciendi tibi, quid praestem tui erit arbitrii; [gap: Greek word(s)] . Lib. 1. de morbis mul. com. 3. sent. 6. n. 10. edit. Cordaei Paris. f. 137. Aldinae Venetae a. 1526. f. 104. a. Vers. Cornar I Basil. a. 1546 f. 321. Foesii Francof. f. 601. jubet puerperam, cui [gap: Greek word(s)] procedit, purgare [gap: Greek word(s)] : cui oblato si non obediat morbus, [gap: Greek word(s)] propinare. [gap: Greek word(s)] seu nasturtium non purgare alvum notum est: Et nescio igitur quî inter purgantia h. l. ab Hippocrate recenseri potuerit. Certe non potuit magis, quam papaver cum helleboro et diagridio in curandis haemoptoicis a Diocle apud Coel. Aur. l. 2. de tard. passio: c. 13. numerari: nisi vel Dioscor. l. IV. c. 67. [gap: Greek word(s)] seu papaver spumeum, quod gratiolam recentiorum esse idonei autores sunt, vel veterum, qui [gap: Greek word(s)] purgativae facultatis fruticem ita adpellarunt, Diosc. l. d. c. 168. interpretari, omissamque esse a librariis voculam seu adjectivum [gap: Greek word(s)] statuere velimus. Quare non erit, puto, inconveniens, si posthac legerimus apud Hipp. [gap: Greek word(s)] : cartamum, i. e. cnecum. Est enim conjunctio [gap: Greek word(s)] h. l. [gap: Greek word(s)] aut [gap: Greek word(s)] , ita ut vi ejus consequens vocabulum Graecum, [gap: Greek word(s)] , explanet et interpretetur, etiam corrigat, antecedens barbarum [gap: Greek word(s)] : positaque ideo inter duo synonyma sensum non disjungit, sed copulat; in sequentibus, cum rebus diversis interjecta sit, [gap: Greek word(s)] seu subdisjunctiva est, ut loquuntur Grammatici; recentiores alternativam vocant, ceu jacentem inter aequalia seu parum distantia. Eandem conjunctionum disjunctivarum, AUT, VEL, VE, SEU, SIVE apud Latinos rationem esse, ut interdum ponantur conjunctive, interdum etiam expositive seu declarative docent JCti ad l. 28. 53. et 96. D. de verb. signif. Alciatus et Albericus Gentilis: Seb. Medic. tr. de adquir. poss. et Hier. Cagnolus ad Authent. et rem. C. de SS. Eccl. De cneco enim qui et cartamus, Diosc. l. IV. c. 190. [gap: Greek word(s)]


page 367, image: s367

[gap: Greek word(s)] . Describit etiam ibidem [gap: Greek word(s)] , inde paratas offas seu placentulas, [gap: Greek word(s)] . Gal. VII. de simpl. med. faec. semine cnici non nisi ad purgationes utimur: quae etiam habet Paulus l. VII. Orib. l. 1. Syn. c. 17. Avicenna l. 2. Can. c. 162. solutione educit phlegma adustum. Eadem Serapion l. de temper. simpl. c. 202. Aben-Rhois V. colliget: Cartamum, ait, esse e medicinis manifestis in purgando phlegma sine aliquo timore et ejus nobilitatem esse quasi super nobilitate omnium medicinarum purgantium. Trall. l. VIII. c. 12. Cnccum inter [gap: Greek word(s)] dicta [gap: Greek word(s)] cum mercuriali, polypodio brassica canina, semine urticae recenset: cum veratro nigro bilem atram; coctum vero flavam educere scribit, exhibitum lienis inflammatione laborantibus. Renod. de mat. med. l. 1. s. 2. c. 10. Semen cartami in med. purg. locum habet: ejus enim medulla phlegmagoga et per se sumta, vel aliis med. mixta humores frigidos et lentos expurgat. Hoc igitur vult Hipp. ejusmodi puerperae exhiberi debere, quae pituitam ducant, qualia sunt cartamus aut cnecus, cneorum seu thymelaea, polypodium. Nec intelligo quoque quid [gap: Greek word(s)] seu serum inter phlegmagoga saciat. Accidentia Cholerae frigiditate et humiditate sua alterando curare et ab humoribus adustis aquisque mundificare corpora notum; neque controversa ejus alvum lubricandi subducendi et detergendi facultas est, sive eam a se habeat, quod mihi videtur, sive a butyro nondum separato quod Steph. Rod. a Castr. Quare aliud procul dubio scripsit Hippocrates. An [gap: Greek word(s)] ? Hujus enim radices excalfactoriam vim habent, cient urinam: [gap: Greek word(s)] , [gap: Greek word(s)] : Diosc. l. 1. c. 9. Gal. VI. de simpl. m. f. esse ejusdem facultatis cum acoro, sed intensioris: Acorus a. calefacit, urinam ciet, ac desiccat: ita et Paulus l. VII. An v. [gap: Greek word(s)] : quod et [gap: Greek word(s)] et Hyperici species, cujus semen purgatorium esse scribit Gal. VI. simpl. Paul. l. VII. Rhases l. XXI. Contin. c. 90. redimere muliebria et mundificare matricem: Diosc. l. 3. c. 163 biliosa alvi excrementa detrahere et prodesse ischiadicis, Plin. l. 27. c. 4. Ruell. l. III. de nat. stirp. c. 74. [gap: Greek word(s)] , quod purget, quaerant alii quale fueritin medicina veterum; Videtur intelligi posse id, quod e succo scammoniae et sale paratum laudat Diosc. l. IV. c. 171. Corn. medicam. ex sale compositum reddidit. [gap: Greek word(s)] , Sales medicatos


page 368, image: s368

diversos consignatos habemus ab Oribasio, Aetio, Paulo, Marcello c. 30. Actuar. l. d. c. 9. Nicol. Myrepso de compos. med. sect. 2. Quid si legamus [gap: Greek word(s)] : ut ex illis simplicibus, quae praecesserunt, compositum medicamentum intelligatur: Fabius Calvus hanc lectionem secutus est. Hippocratem a. cum res ipsa a barbaris ad Graecos venerit, voculam a barbaris acceptam adhibuisse nemo miretur: nam nec antiquissimi Graecorum a vocabuli s, quae Aegyptiis, Arabibus, Persis, Phoenicibus, Ebraeis et Sypis, Afris etiam, erant vernacula, abstinere potuerunt; (patet id vel ex Herodoto, Aristotele, Theophrasto, Aretaeo, Dioscoride) uti nec nos ipsi hodieque ab Indicis rerum ad materiam medicam pertinentium, plantarum imprimis, arborum, fruticum, florum, fructuum, aromatum, lapidum, animaliumque et aliarum mercium exotericarum. Quod vero nusquam praeterea, [gap: Greek word(s)] , ab antiquo scriptore usurpari legatur [gap: Greek word(s)] , factum est, quia Graecorum [gap: Greek word(s)] passim obtinuerat adeo ut Latini quoque suum fecissent; donec ex medicina, ab annis nongentis cognita, Arabum, qui constanter retinent suum Kartam, ejectô [gap: Greek word(s)] , etiam cum Dioscoridis, Galeni, Pauli [gap: Greek word(s)] allegant, inde a quinque seculis inseplasias Europaeas irrepsit hac adpellatione, et regnat hodieque multi usus et variis diacartami compositionibus, quarum nobilissima est illa Arnaldi Villanovani, pro basi electus et receptus fuit.

Caeterum notari meretur et hoc, voculas [gap: Greek word(s)] subinde commutasse librarios et hanc substituisse illis foedô et inexcusabili errore: Quis enim ferat in medicamentum sumi cardamomum, cum [gap: Greek word(s)] deberet? Patrarunt hoc in Hippocrate. Is cum l. de superfoet. purgandis uteris cum thapsia, succo cyclamini, et tithymalli, pepliô, quorum vis purgatrix satis nota est, junxisset [gap: Greek word(s)] , semen cartami, scaevi isti [gap: Greek word(s)] supposuerunt, quod in omnes editiones propagatum est. Aretaeus l. 1. de curat. ac. c. 1. [gap: Greek word(s)] descripsit epilepticis in accentu morbi constitutis infundendum, ut vomitus cieatur, e cardamo s. nasturtio, sinapi, hyssopo, iridis radice constans: isti vero fecerunt ut hodieque in ejus editionibus Graecis et Latinis contra rationem legamus [gap: Greek word(s)] : quodlicet comitialibus ex aqua potum prodesse feratur a Diesc. l. 1. c. 5. non videtur tamen isti compositioni pro concitando


page 369, image: s369

vomitu excogitatae cum hyssopo et sinapi, quod cardamo seu nasturtio adfine est, ejusdemque virtutis, apte misceri, eoque aliud scripsisse Aretaeum. Coelium quoque Aurelianum, dum l. 1. tard. pass. 1. materias vomitum cephalalgicis provocaturas nominaret, grana sinapis madidata, liquidum sinapi potum, mulsum ex aceto et pipere contectum, vel cardamum, aut erucae semen, corruperunt sic, ut cardamomum voluisse perperam hodie legamus: idemque peccarunt in [gap: Greek word(s)] ejusdem l. V. c. 1. ubi de hydrope curando secundum Dioclem: hunc ut exhibeatur cardamomum quantum ventrem valeat semel deducere jubere; quô locô quin cartamum [gap: Greek word(s)] reponere oporteat est plane indubitabile. Toties in vetere medicina cardamomum pro cardamo irrepsit, apud Diosc. l. VIII. c. 13. quod est de admorsis a cenchro. Sed recte emendavit locum e Paulo Aeginetal. V. c. 18. Marcellus Virgilius; nec quicquam contradicente Manardo l. 8. Epp. extr. Apud Galenum VII. de comp. med. s. 1. c. 3. Aetium tetr. 3. s. 2. c. 9. 11. et 22. Al. Trall. l. VIII. c. 11. et 13. etiam Plin. Valer. l. 1. c. 12. l. II. c. 48. l. III. c. 45. l. V. c. 1. l. VII. c. 18. Idemque l. II. c. 18. varia adsplenem dolentem, tumentem, obstructum, induratum, malagmata, cataplasmata, emplastra recensens cardamomum pro cardamo, quod spleni imprimis sive potum, sive illitum benefacit, teste Diosc. l. II. c. 185. Plin. l. XX. et Valer. dicto l. IV. c. 12. sexies nominavit. Extremo ejusdem libri curare docet Hippocrates ulcera pustulasque, si quae summa labra verendorum, dum uterina purgatio acrior, mordaciorque decurrit, insederint. Efformat autem carnis bubulae frustum in pessum, eum oblinit butyro vel adipe anserino, inspergit anisum, [gap: Greek word(s)] , et intromittit locellis. De cocco Cnidio, quem h. l. intelligunt Interpretes, adsentiri nequeo, quod adurens ejus facultas ulceratis locis sit gravabilis, malum irritatura potius quam solatura. Exponam a. [gap: Greek word(s)] de grano tinctorio, fructu ilicis aquifoliae fruticis, cosculio lanis tingendis expetito. [gap: Greek word(s)] in Cilicia, inquit Dioscor. l. IV. c. 48. [gap: Greek word(s)] autem [gap: Greek word(s)] est. Id granum cum vim habeat adstringendi, desiccetque sine morsu, [gap: Greek word(s)] , abstergit ac incarnat, secundum Gal. VII. de simpl. med. facult. Paulum l. 7. c. 3. et Serap. c. 311. ulcusculis et pustulis obscoenarum partium erit accommodatum.


page 370, image: s370

Fabius Calvus in suo quodam codice reperit [gap: Greek word(s)] , ut ex ejus versione liquet; idque non est negligendum. Habet enim Crocus ob modicam calefactionem cum paucula adstrictione vim emplasticam, locellorumque muliebrium exulcerationibus a Paulo l III. c. 66. et aphthis l. I. c. 10. adhibetur, inditurque compositionibus [gap: Greek word(s)] ad compescenda faucium, gingivarum et veretrorum serpentia et pestilentiosa ulcera a Celso. l. VI. c. 11. Aetio tetr. 2. s. 4. c. 42. 43. et Marcello c. 11. descriptis: Item [gap: Greek word(s)] nuncupatae ad condylomata, cxochadas, papulas eminentes sedis et tuberosas carnes a Plinio Valer. l. IV. c. 41. Ex iis quae ad Dioscoridem observari unum hoc nunc judicii tui facio potissimum, ut consideres contrane editiones omnes aliquid quan doque pro veritate licere velis Criticae. Verba ejus l. III. c. 58. de effectis radicis et seminis ligustici haec sunt: [gap: Greek word(s)] . Sic habet Aldina anno 1518: sic Ruellii Parisinâ anno 1549. qui vertit; prodest ad intestinos dolores, tumores, concoctiones; item ad inflationes; et sic Matthiolus, Bavhinus, Lobelius. Hi cum non caperent, quî [gap: Greek word(s)] concoctiones, officiu naturale, jacere possent inter [gap: Greek word(s)] i. e. dolores et tumores, quae sunt praeter naturam, ordinem vocabulorum invertendo rem putarunt confici. Sed haec vis est autoris menti et scripturae illata. Sequitur enim, [gap: Greek word(s)] et inflationes, quae non minus sunt praeternaturalia quam [gap: Greek word(s)] neque ferunt sibi in recto sermone interseri [gap: Greek word(s)] . Alii cum [gap: Greek word(s)] concoquere non possent, (jam tum enim praecesserat de [gap: Greek word(s)] ligustici [gap: Greek word(s)] ; obstabat etiam id, quod modo dixi) id ceu impertinens et a mala manu glossema delevęre, ut in Codd. quibusdam non legeretur postea. Hinc Latinus Rhazes Contin. l. XXIII. c. 688. ita h. l. Dioscoridem vertit: Calefaciunt semen et radix ligustici, et digerunt nutrimentum: conferunt doloribus ventris et apost ematibus flegmaticis et inflationi et proprie accidenti in stomacho. Pariter Marc. Virgilius omisit [gap: Greek word(s)] ; Est semini radicique, inquit, calefaciendi vis: concoctiones adjuvant: interaneorum doloribus accommodata sunt; tumoribus itidem inflationibusque et stomachi praesertim. Item Moibanus, qui in l. 2. eupor. Diosc. c. 43. [gap: Greek word(s)] Graecam sicinterpretatur: Vis seminis et radicis calefactoria


page 371, image: s371

est et concoquens: conveniens ad dolores internos et tumores, et inflationes maxime circa stomachum. Haec a. major vis est et minus ferendum expungere quod scriptorem nolis dixisse, quia eum non intelligas. Mihi medio incedere placet, ita ut nec trajiciatur, nec ejiciatur vocabulum [gap: Greek word(s)] : Solum initiali litera mutata, resoluta in duas, e quibus coaluerat, emendare et legere [gap: Greek word(s)] , interpretari autem tormina. [gap: Greek word(s)] sunt, quae alias [gap: Greek word(s)] tortiones: Latino-barb. Strufi: iisdem Strophosi, qui veteribus torminosi, [gap: Greek word(s)] , torquere est, Gal. in gl. [gap: Greek word(s)] i. e. tormia facit. Hesych. in [gap: Greek word(s)] . Editiones male dederunt, [gap: Greek word(s)] jungit Diosc. l. 1. c. 3. l. 3. c. 24. 25. torminum inflationes dixeris e Plin. l. XIII. c. 23. nim. hae illorum causae sunt, [gap: Greek word(s)] . Paulus l. III. c. 34: [gap: Greek word(s)] . Ibid. de viribus tali suilli: [gap: Greek word(s)] . Veritatem lectionis istius et hoc quod volo scripsisse Dioscor. ex ipso adstruere posle videor. Nam Euporist. l. 2. c. 42. [gap: Greek word(s)] i. e. iis qui diuturnis torminibus, cruciantur, convenire, inquit, [gap: Greek word(s)] . Et cum ligusticum radice, caule et semine omnino similem panaci Heracleotico effectum praestet, teste Dioscor. hujus autem vis in sedandis doloribus, torminibus et inflationibus celebretur ab eodem l. III. c. 55. indubium est iisdem malis tollendis etiam facere illud. Immo cum Plin. l. XX. c. 15. ligusticum, quod et panaces, convulsionibus et inflationibus prodesse tradiderit, eumque secutus Ruell. l. III. de nat. Stirp. c. 40. adparet eum in animo habuisse [gap: Greek word(s)] seu tortus rosusve ventris a dolorosa intestinorum divulsione et distortione continui eorum; vel etiam motus convulsorios ventriculo accidentes in singultu. Hos enim si humores crassi et viscidi efficiant extenuantibus et incidentibus, castorio, cymino, aniso, ligustico solvi docet Alex. Tr. l. VII. c. 13. Ridebis, scio, audaciam hujus hominis; sed necessariam tamen fuisse percipiendae scriptoris veteris sententiae, circa quam tot interpretes, iique non e trivio, frustra fuerunt, videbis, si animum advertere volueris.

Galenus comm. 1. ad Hipp. [gap: Greek word(s)] t. 30. praeter extenuationem corporis, quae dedita opera et ex arte, imperatâ fame et abstinentia,


page 372, image: s372

ad absumendam prohibendamve gravabilem carnis multitudinem, exic ato nim. toto habitu et velut solidato, a medicis inducitur; quae Hipp. [gap: Greek word(s)] est; aliis [gap: Greek word(s)] : (laemanchia, quod legitur ap. Cael. Aur. l. I. tard. pass. c. 5. ex hoc corruptum esle quisque videt) enarrat species ejus, quae a diversis producantur causis, diverso quoque procedant modo; nim. quosdam [gap: Greek word(s)] h. e. vel ob famem, vel ob iracundiam, vel ob luctum, vel ob dolorem, vel ob stomachi fastidium minori (pauciori) quam conveniebat alimento sumto extenuari; interprete Feliciano. Famelicis, lugentibus, moestis, inadpetentibus carnes limari et deduci, corpora ideo tabescere et contractis rugis pannescere (ita enim [gap: Greek word(s)] interpretatur modo dictus Caelius 5. tard. ult. et 1 acut. c. 11. Clem. Alex. 3. Paedag. c. 9: [gap: Greek word(s)] , inquit.) nemo nescit; iracundis idem contingere id vero dubium est. Iracundiae enim adfectus non ita hebetat calorem instrumentum adpetitricis coctricisque ut luctus, moeror, dolor et similia: nihilque impedit quo minus iracundi, [gap: Greek word(s)] qui sunt, iidem sint multi cibi, etiam voraces. Deinde neque vocula [gap: Greek word(s)] locum inter vere Graecas tueri et a Galeno h. l. adhiberi potuisse videtur; [gap: Greek word(s)] dixit Cratinus, teste Polluce [gap: Greek word(s)] Sophocles teste Suida [gap: Greek word(s)] : at qui [gap: Greek word(s)] dixerit velim doceri: Usus et consuetudo ioquendi semper praevalet Analogiam. [gap: Greek word(s)] exiit [gap: Greek word(s)] : at non sic [gap: Greek word(s)] : ab [gap: Greek word(s)] i. e. irae vacuitas, inirascentia Godf. Tilmanno interpreti S. Antiochi hom. 166: [gap: Greek word(s)] nequaquam. [gap: Greek word(s)] dixęre [gap: Greek word(s)] , juxta Gal. in Gl. id est, eum qui in ira tenet modum: Item eum qui facile irascitur: [gap: Greek word(s)] minime: [gap: Greek word(s)] ab illo recte formavero; [gap: Greek word(s)] non ita. [gap: Greek word(s)] est [gap: Greek word(s)] : ab illo [gap: Greek word(s)] usitatissimum: ab hoc [gap: Greek word(s)] analogia permitteret formare; sed quaero [gap: Greek word(s)] inter [gap: Greek word(s)] : et ista tamen formandi ratio non est perpetua, et sine probatorum scriptorum exemplis vix recipienda. Habes [gap: Greek word(s)] meam, non id legendum esse quod edidęre; [gap: Greek word(s)] haec est, reponi debere [gap: Greek word(s)] i. e. ob sollicitudinem


page 373, image: s373

multam. Curae enim graves et juges de re quacunque sollicitudines, vehemens majorque quam oportet animi officiis et negotiis variis sine intermissione adplicatio et nimiae contentiones ejus, corpus inprimis adficiunt, atterunt et tabefaciunt; non minus quam vigiliae pertinaces, de quibus Hipp. 2. de diaeta: [gap: Greek word(s)] , inquit, [gap: Greek word(s)] . et Aret. 1. de cur. diut. c. 1: [gap: Greek word(s)] . Et hoc est quod hoc ipso loco tradit Galenus a Poetis (Homerum nominat in Gl.) [gap: Greek word(s)] adpellari [gap: Greek word(s)] , quae sunt curae, cogitationes, meditationes, [gap: Greek word(s)] dicta, videri quoque: [gap: Greek word(s)] autem est [gap: Greek word(s)] i. e. liquare, tabefacere, corrumpere. Experiuntur curarum et meditationum vim imprimis [gap: Greek word(s)] ut loquitur Aret. 2. diut. 6. i. e. qui literarum studiis dediti vivunt, studentes vocat Caelius V. tard. c. ult. vim corpora sua limatione quadam fieri tenuiora, dum animi discendi et meditandi continuis laboribus attinentur. Pulcre conditionem tractantium literas et eruditionem sectantium sedentariorum Aretaeus scriptor mellitissimus l. d. cum post alia multa lectu jucundissima, [gap: Greek word(s)] , inquit, [gap: Greek word(s)] . Sed cur non addam, quod dum haec meditor se mihi offert? Cum nimio Venereorum usu macrescere et veterascere videamus juvenes quoque, etiam hic in eodem causarum [gap: Greek word(s)] , seu [gap: Greek word(s)] et extenuationis cum fame et reliquis ordine censeri poterit; et legi igitur, [gap: Greek word(s)] . Si ad hominem referre licet verbum, quod de brutis usitatum est Graece scribentibus. Hipp 2. de diaeta; [gap: Greek word(s)] : sihoc quaevis patrat; multo magis excessus ejus, verum, ne faciam longius, [gap: Greek word(s)] .

RUPERTUS noster extremo suarum proximarum svavissime me demulcet, dum se cognatum liberorum olim meorum probat; quo nihil verius. Quam enim aviam ille ciet, fuit soceri mei e Tezeliis Chriftophori, Melchioris F. Christophori IIVirIN. soror, amita Magdalenae quondam meae; sed simul vehementer percellit, dum liberos mihi nominat, qui fuere: ô tristem orbitatem! [gap: Greek word(s)] . contra, [gap: Greek word(s)] . Ei vero respondebo


page 374, image: s374

proxime ad quaestiunculas de Justino historico, si quid habebo. De nomine et aetate ejus adeat Vossium l. 1. de histor. Lat. c 32. Augustin. l. IV. de Civit. Dei c. 6. quaedam mentitunfuisse judicat: errores ejus in Judaeorum reb. percenset B. Pererius Com. in Danielem c. 40. Scal. etiam not. ad Vet. Graec. fragm. f. 43. omnia illa quae l. 36. de Judaeis narrantur esse nugatoria neque ordine neque tempore rei veritati convenientia dicit. Quod de sexcentis Spartanis Leonidâ duce ad Thermopylas in castra Persarum irruentibus et fortiter cadentibus scribitl. 2. a memoriae lapsu est: ipsos trecentos etiam fuisse memorat Herodotus l. 7. c. 224. Val: Max, l. 2. c. 3. Plut. Apopht. Lacon. Dion Chrys. de comâ: Synes. de calvit.

Vexorem sive Vesocem non debebat loco movere; ex ipsius enim emendatione erit apud Justinum lib.1.rex Osyris, rex Aegypti: quae inficeta palilogia est. Non haberi autem debere pro eo quem Sesostrim adpellant, planum est; Vesoces enim prae Tanuasi Scytharum rege Asiâ cessit et in regnum suum trepidus refugit; Sesostris victoriae de omni Asia et parte Europae ad fines Thraciae usque decantatissimae sunt; quem etiam propterea secundum ab Osiri magnisicabant, spreto et frigide nominato illo. Deinde Osiris non tam quod bella adversus externos et longinqua gessisset, quam quod ap. suos Remp. bene constituisset cultus fuit et celebratus ab Aegyptiis; Sesostris ob virtutem bellicam. Quare nec Vesoces Justini de illo exponendus est. Sed satis horum; quae si probetis, [gap: Greek word(s)] .

Tetrastichon super iconismo meo petebam aliquando a Ruperto; nunc quia urget sculptor, etiam postulo. Tu venerabile et dulce caput meum corpore animoque Vale quam optime, quam diutissime. Ex Altenburgo Misnica X. Jun, anno 1643.

EPISTOLA XLIII. CHRISTOPHORUS ADAMUS RUPERTUS D. THOMAE REINESIO. S. P. D.

MItto hîc versiculos, quos petis; sed profecto non dignos venerandâ imagine Tuâ. Sunt enim ex eorum genere, quorum multa millia cotidie nascuntur et pereunt. Statues de iis quicquid voles; emendabis, tolles, combures et ad illa loca


page 375, image: s375

deferes, unde queunt redire nunquam. Facilis jactura sepulcri est. CL. Hofmannus Kirchbergero adscripsit suum. Quas promisi tibi nuper prolixissimas, mittam intra quatuor decim dies. Proximas meas non videris accepisse, quas ad Te cur andas Fleischmanno cum comistro misi. Vidisses in iis ultra trecentos lapides, sed non magni momenti et vere saxeos, nisi alicubi per Te animentur. Ego nonnihil aestimavi Romanum istum:

M. Livius M. F. Cn. Drusus Pontifex Tr.
Mil. XV vir stlit. judic. Tr. Pl. Xvir A. D. A.
lege sua et eod. anno Vvir A. D. A. lege
Sanfelia in magistratu occisus est.

In prima linea correxi C. N. Drusus i. e. Cal nepos. In postremâ SERVILIA. Dixi praeterea indicare Livii hujus parentem et avum. quos conjecerint potius quam scierint Antiquarii nostri. Sed deceptus sum, quumin mentem eslet altera hujus gentis linea, e qua descendit Livia Aug. cujus tamen patrem, avum, proavum et abavum jam contra Pighium eruisse videor. Deceptus sum, inquam. Nam certi sunt Antiquarii M LivI Drusi trib. pl. parentem esse M. Drusum consularem ac Patronum Senatus C. F. e Suet. Tib. c. 3. Revocavi etiam quae nuper scripsi de Vesoce. De eo non percepisti mentem meam. Reprehendis quod non animadverterim inficetam [gap: Greek word(s)] , siquidem Justino admoveatur manus critica, et legatur Rex Osiris pro Vexores. Atqui quum hanc ipsam animadvertissem, non tentavi Justinum; sed suspicatus sum saltem, Justinum incorruptum exemplar Trogi Pompe I incidisse, et quum in eo scriptum reperisset vexoris pro rex osiris, dedisse nobis Vexorem suum. Hoc illustravi simili exemplo. Nihilominus damnavi et istam conjecturam, ut dixi, in postremis meis, et causam dicam pluribus in proximis. Rogavi denique in iisdem carmen uti scriberes CL Dn. Volcamero, qui nuper Doctor Medicinae creatus est, homini et docto et candido et officioso. quas preces meas hîc repetitas volo. Vale, Vir maxime. Nec enim plura nunc licet, quod non differendo istas et tibi satisfacere voluerim, qui ame quam citissime mitti voluisti hos versus, et CL. Dn. Hofmanno, a quo hîc habes inclusas, Vale iterum. Dabam AltorphI, d. VIII. Jul. Ao. 1643.



page 376, image: s376

Adspice REINESIUM, lector, non perspice. Totum
Nec sculpet quisquam, nec tabula ulla capit.
Haec est umbra umbrae. Tamen hanc venerantur Athenae
Cum rerum Dominâ, barbara turba fugit.
Canitie viret ipsâ; oculis micat acribus ignis;
Frontem candor habet patrius; Ora Lepor.
Heu quam pauca vides! Mansuris percolet aevis
Posteritas, fingi quicquid in aere nequit.

EPISTOLA XLIV. CASP. HOFM. D. TH. REINESIO.

NOn irascor Tibi, mi Reinesi, quod tranquillitatem suasisti. Sectur ego illam omnimodis. Verum die Tu mihi, quid faciam in hac annorum faece, in qua nec domo procedere et voluptuari forte in horto medico possum, nec alea chartisque lusoriis me delectare, quod nec juvenis consvevi? Sedebo igitur manibus demissis et fatigabo me cogitationibus qua de Publico, qua de privatis? Non Ego: Sed abdo me post libros meos ne videam, quod tamen video. Ac ne nescias, superiori mense repedavit par alysis mea dextra; sed DEO dirigente, benigne me tractavit. Salvis enim superioribus facultatibus sensibusque ministris motum praecipue linguae labefecit, deglutitionemque eo usque vitiavit, ut non possim nisi [gap: Greek word(s)] bibere. Caetera valeo ut senex potest, et plantas Officin. in ordinem redigo: in quibus quantae sint tenebrae nosti ipsus, quanti errores passim. Cum E. pactus sum de Operibus meis qua editis qua non dum editis tribus tomis in fol. excudendis. Ea in re summopere me delectat consensus bonorum in persequenda veritate: quo magis tuum etiam desidero votum, quod fuerit si [gap: Greek word(s)] scripseris pro Aristotele. Est enim miraculo proximum in furoribus istis Martialibus simul regnare Palladem. Huc refero, quod Leidâ habeo, Elzevirios editur os Galenum meum esse. Scripsi ob hoc ad ipsos, ut et ad Ampliss. D. LUDOV. CAMERARIUM: Sed responsum adhuc expecto. De Theoph. eadem luditur fabula. Feci ego, quod debui; caetera mando DEO, qui me in has latomias damnavit. Loci Galeni XVII. de usu part. extr. ut et illius l. 9. c. 22. emendatio perplacet, et jam adscripsi reliquis


page 377, image: s377

notis. Volebam idem facere de Theoph. quoque l 7. hist. 5. in voculâ [gap: Greek word(s)] : Sed comperi Heinsium Te praevertisse; nihilominus tamen notavi tuum studium. Quae ad Hippocr. 1. [gap: Greek word(s)] , notasti verissima sunt, et non sine summâ admiratione tua indicina nunc experior tot extantes faedas mendas scriptorem nostrum, securis lectoribus omnibus, insidere potuisse. Sed nimirum non omnes debita diligentia excutimus quae legimus: multo vero plura non intelligimus, quae Tibi intellectu sunt facillima. Circa Dioscor. de ligustico adplaudo Tibi. Viderunt aliquid interpretes, quos nominas: sed quod erat non perviderunt: Tu liquidum fecisti. In Gaeleno ad Hipp. [gap: Greek word(s)] probaturus eram [gap: Greek word(s)] , nisi de [gap: Greek word(s)] addidisses; est enim hoc tam verosimile quam illud. Deliberabo tamen quid tandem de isto loco sentiendum videatur, et conclusum ad Te perscribam. Mea ad libros de usu part. et alia quae scripsi leguntur Romae, quam vis furente magistello sacerrimi Palatii: de hoc quem triumphum agam, accipe: Patavium miseram volente Rhodio et impressorem promittente Post-Curas meas; Is ab Inquisitore Veneto licentiam quoque impetraverat: sed nescio vel nolo potius dicere, quid illis factum sit: Remissae sunt. In iis est totum illud caput, in quo ignorantiae damno eos, qui negant, Romanenses a gentilibus accepisse quaedam: quid vero putas? Johan. Phil. Tomasini scripta vidistine? Sunt Johan. Rhodii: hinc adeo pueri bibliopolarum Venetorum digito illum monstrantes: Hic est ille, dicunt, qui libros edit sub nomine Tomasini. De Theoph. Basil. anno 1541. secretum tibi aperio. Videntur duae Editiones, altera sine nomine, et cum praefat. Gemusaei: altera praescripto Camer arii nomine cum praefat. ejusdem et elegia in obitum Grynaei. Ipsum opus cum notis marginalibus est prorsus geminum, ut nescias utri adscribas, Oporino, an Camerario. Ego ita puto, Oporini esse; erat enim Prof. Linguae Graecae, cui natae sint, ex sola cum Gazae interpretamento collatione, non ex ullis MS. Ita enim usu comperi. At vero cum Oporinus rar os haberet emtores voluisse lucem illi foenerari ex luce Camer ar I. Interim nec Gemusaeus vel sibi vel Oporino notas illas transcribit, nec Camerarius sibi. Haec volui et potui, mi carissime REINESI. Tu bene vive et Vale. Scr. Altorfii VII. Id. Jul. anno 1643.

Tuus ex animo Hofmannus [gap: Greek word(s)]



page 378, image: s378

EPISTOLA XLV. TH. REINESIUS CASP. HOFMANNO S. P. D.

REvixi hodie, cum tuâ manu scriptas, quas videre desperaveram paene, osculari mihi daretur, mi carissime HOFMANNE. Enecaverat me RUPERTUS noster [gap: Greek word(s)] suo [gap: Greek word(s)] , et inferias Tibi paraturi eramus non lubentes. Exilii quoque cum de Galeno tuo ab Elzeviriis edendi inaudivi. [gap: Greek word(s)] ! Post-curas jam absolutas esse prelo putabam et requirebam Venetiis per pigmentarium Augustanum, qui Lipsio hoc a me rogabatur; at nunc remissas esse Tibi intelligo. Ecquodnam a. crimen, quod a Paganis quaedam desumserint, ritus puto, Pontificii, dixisse? sic reprehendendi quoque essent, qui Apostolos e gentilibus Poetis mutuatos aliqua fuisse, quod verissimum est, docent. Simia Dei est Diabolus et in stituta ejus aemnlatus est ab initio inde vertens ad propria, interpolans et miscens incertum quod invenerat certum, ut loquitur Tertull. apolog. c. 47. Quae sic corrupit talis iste repetere ab Eo et reformare licuit Ecclesiae fidelium, fecitque sine impietate ulla, et quod fecerit sine injuria dicitur. Cum bene penitus considero ejusmodi imputationes factas [gap: Greek word(s)] a partibus, in quas hodie Ecclesiam scissam esse dolemus, futiles plerasque deprehendo et tam ab hac tanto cum strepitu Ethnicorunm ritum susceptionem accusari quam ab illa tanto cum clamore, de illata ideo vi depelli ex et cusari morosius. Poterat utraque carere labore inutili, etiam impio, si prae gladiatoria Theologia [gap: Greek word(s)] mallent, et concordiae potius, quam Dominus jam jam abiturus suis tantopere commendavit, quam foedis adfectibus et indecoris jurgiis studerent. Quid? anne Pagani a Judaeis, Dei peculiaribus, pleraque didicerunt et mutuati sunt? In vetustissimis Phoenicum, Aegyptiorum, Graecorum, Barbarorum [gap: Greek word(s)] anne Mosen et Prophetas subinde audimus? unde Pythagoras, Phocylides, Theognis, Epicharmus, Plato, Menander, Cicero, Seneca, Epictetus sua, quae Pietatem quovis modo sapiunt, hausęre? Non rejicimus talia, sed veneramur velut


page 379, image: s379

lucis, quae illis parcius prae nobis obtigerit, particulas quasdam. De ritibus si quos tanquam illorum-olim vel retinuit vel adscivit Ecclesia Romana et adplicavit sacris veri DEI, cur erimus ei propterea molesti? alius erat finis, aliusque usus, inquit Franc. Balduinus praef. in Min. Fel. cur Ipsa nolit agnoscere et resistat veritati ad anathematis usque tyrannidem? Vidi nuper, quid super hoc argumento Petrus Molinaeus Gallice l. Novitas Papatűs declamaverit, et quid ei Germanice l. Antiquitas Papatus reposuerit Laur. Forerus Soc. Jesu: [gap: Greek word(s)] sunt et ferocium ingeniorum cum veritatis et Caritatis detrimento infelicia certamina. Nicol. quoque Hunnius [gap: Greek word(s)] commentario hoc egit ut apostasian Ecclesiae Rom. tam per adscitas novitates, quam per communionem cum Ethnicis Judaeis et Haereticis demonstraret. Non puto, quo Te animo esse novi, obriguisse Te a fulmine Magistri e Capitolino: brutum est id, et venit a minus oculato: non haeresin tuam, sed suam inscitiam et furorem vulgavit. Et tam nihil potuit ista [gap: Greek word(s)] censura, ut tua, quantum e libris hisce annis editis cognoscere potui, legantur avide, examinentur libere, amanter probentur ab Italis, a Gallis, a Belgis, a Lovaniensibus, quos reverentia sanctae sedis et interdictum Magistri absterrere poterat, si quid sua referre putassent. Etiam ad quos tanquam haereticus dolatus es damnatusque ii corollas Tibi nectunt. De Tomasino nihil praeter quae Rupertus indicavit cognovi. Secretum quod mecum communicas de editionibus Theophr. Basil. anno 1541. non intelligo, neque interesse magnopere existimo, si autorem notarum marginalium ignoramus. Et si natae eae sunt Oporino ex interpretatione Gazae, uti suspicari Te scribis, e imsc. quo usus hic est, natas esse anne ver osimillimum? Quid enim interpretaretur Gaza, nisi quod in membranis suis invenerat, vel quod in iis esse ei videbatur? Ipsas Editiones non habeo, nec conferre ideo possum, accedo autem suspiciunculae tuae de Oporino. In emendando loco VII. hist. pl. 5. ubi me praevortit Heinsius? [gap: Greek word(s)] . In dedicatoria ad Ordines Hollandiae se emendationum in Theophr. rationem aliquando redditurum promisit ante annos triginta: sed an fecerit, et quo scripto juxta ignoro. De Marcellô debitor Tibi sum: habes ingenuam confessionem; haec Tibi sit in partem soluti, creditori facili. Scd solvam tamen antequam


page 380, image: s380

me adpelles: ita bonum nomen sum: Solvam inquam, si non pro expectatione tua, pro viribus opibusque praesentibus. Cutiones de quibus quaerebas ex ejus cap. IX. adpellantur eodem cap. et 32. bestiolae multipedes, quae contactae in globulos complicantur; prior v. illa [gap: Greek word(s)] e Scrib. Largi composit. XXXIX. desumta est; sed ei Gallicam adpellationem addidit Marcellus. Nominat easdem cap. quoque XV. multipedes cutiones, qui in stercore nascuntur: quod este Gal. 3. de Comp. med. s. l. c. 1. no. 11. Dioscor. l. 2. c. 37. [gap: Greek word(s)] satis notum est, et [gap: Greek word(s)] praesertim apud Arabas et Graecos: quae de eo cognoscerere potuit omnia collegit Adr. Junius l. V. anim. 15. quem vide. De adpellatione quam ei imposuit Marcellus nondum conventum est inter Eruditos. Non dubito quin a cute compactili et solidaita dictum putasse Cornarium legeris; intelligo etiam, quia quaeris ultra, etymon istud Tibi minus placere. Recte: non enim Latina ea vox est, origine, sed popularium Marcelli Gallorum. Hoc autem peculiare habet iste quod vulgo Gallico usitatas nomenclaturas herbarum Latinis adpendit: cap. 3. Trifolium herba, quae Gallice dicitur visumarus. c. 7. herba, quae Graece chameacte; Latine ebulus, Gallice odocos dicitur: c. 9. herba quae Gallice vernetus dicitur: herba quae Gallice dicitur blutthagio: Similiter cap. X. XX. XXIII. XXXI. XXXIII. Idem fecit in appellatione multipe darum, quos porcelliones vocant Latini, Coel. Aurel. l. 1. tard. pass. c. 4. Int. Vetus Dioscor apud Sim. Januensem in Synon. et Silvaticus Pandect. c. 330. 551. 577. 592 Itali porcellatos, Graeci [gap: Greek word(s)] , Galli cochones, et cloportes: Hispani Cochinos, coxinos, cochinillas. Vn cochon populariter est Marcelli Cutio, Latino modulo adfecta nomenclatura Gallica. Galenus hosce vermiculos l. 7. de Comp. Med. s. l. c. 3. vocat [gap: Greek word(s)] , i. e. asellos: ubi Int. Vetus. Vic. de Rhegio Calaber exponit fabarolas: sic Interpres Rhasae l. X. c. 3. Fabarola est animalparvum, quod quando tangitur rotundum fit, et fit sub amphoris, habens plures pedes. Inde Silvat. c. 250. fabarola est noiscus, trajecta oliterâ: Idem c. 305. porcelliones interpretatur fabucias, quas regnicolae (Siculi cis Pharum Appuli, Calabri etc.) vocent fabarolas. Nominane etiam Isculos resectâ a Graeco Syllaba [gap: Greek word(s)] et nisculos, abjectâ o. Idem Nicol. interpres Nic. Alex. de Compos. med. anno 378, ubi describit gemam (Zema haec est, i. e. succus.) expertam epilepticis et paralyticis,


page 381, image: s381

recipere jubet folia. salviae centum, nisculos terrestres totidem: et c. 516. pro medicamento ad aurium dolorem (quod id ipsum est in quod Marcellus cutiones, Val. de Taranta l. 2. c. 52 Vermes terrestres, qui reperiuntur sub urceis, in quibus stat aqua, adsumere jussit) laudat ysculos in oleococtos, expressos, infusos. Eodem vocabulo isculorum etiam vermes terrestres longi seu lumbrici, Arab. charatin, cartin, denotantur ab Interprete Serap. de temperam. simpl. c. 423. et sic exponit quoque Silvat. c. 138. et 376. Et quia hoc genus vermium, [gap: Greek word(s)] , et intestinorum hospites [gap: Greek word(s)] appellantur a Graecis, non est absurdum conjicere, Latino-barbaros ex hoc formasse illud. Varie enim corrumpere Graeca soliti funt, trajectione, permutatione, additione, deminutione literarum etc. quod docui in Variis, et possum amplius. [gap: Greek word(s)] sunt coalito cum nomine articulo Isculi. Scolis (est Graecum [gap: Greek word(s)] ) i. e. vermis, inquit Silvat. c. 628. Dixere quoque demto articulo, scolus et sculus. Hinc intelligi poterunt versus sanctissimi Praesulis Theodulfi Aurelian. in Paraenesi ad Judices, hi, quos Editores cum non perciperent corruperunt.

Corpus enim falvo quod nunc accingitur auro,
Serica quod vario palla colore tegit.
Squalebit scalis olidum, gelidumque putenti,
Prô dolor! intectum veste premetur humô.

Legendum enim est scolis vel sculis, i e. isculis, [gap: Greek word(s)] . Alter Marcelli locus cap. XXIX. talis est includes lanam de fronte agni recens editi cum semine verris in lupino aureo vel tubulo, et alligabis in brachio colico. Adparet [gap: Greek word(s)] , ligaturam, amuletum vel pensaculum significari: ei vero negotio praeter lintea et pannos alutae, bulgae et pelles accommodae. Diosc. l. 2. c. 68. de araneorum quodam genere: [gap: Greek word(s)] : leoninae, Luc. in [gap: Greek word(s)] . cervinae, Gal. 10. de simpl. med. fac. c. 21. Plin. l. 28. c. 8. l. 32. e. 10: Diosc. l 2. c. 69: caprinae, Plin. l. 30. c. 11. agninae, l. 32. c. 10. lupinae, Trall. l. 10. c. ult. Lupinum corium hîc requirit Marcellus, uti et c. 8. quo bis corium in aureum corruperunt librarii; adpellat etiam absolute phoenicium i. e. Punicum, subintelligens corium. Tubulus cavum corpus est recipiendo physico remedio, canalis: de ejusmodi Trall. l. d. [gap: Greek word(s)] .


page 382, image: s382

Si quis apud Marc. malit bubulum corium, fruatur per me licet, suo sensu. Tertius Marc. locus de quo dubitas, c. XXXIII. hic est: Ad testiculi tumores cupressi baccae ex vino coctae conveniunt, et faba quasi concicula cum multo cumino cocta et adposita more cataplasmatis multum prodest. Depromsit etiam haec e Scribonio, in cujus medicin. no 233. est, et fabae quasi concha multo cum cumino cocta. To quasi utrinque pravum est: lego totidem literis. et quidem similibus, retentâ etiam penultimâ, faba fresa. Toties eam nominat Columella. Scribonius Marc. Plinius Valer. alii, estque eadem cum pista, tusa, fracta: Sic vocat Cael. 2. tard. c. 7. crasse comminuta, quassa: quod vocabuli non absurde reponi etiam poslet: hanc voluit. Corn. etiam Celsus l. VI. c. 20. iisdem tumoribus fabae farinam ex mulso coctam; et Marc. eodem cap. fabam fersam in mulsam aquam infusam et contritam tanquam malagma calidum apponit. Pro concha autem Scribonii dixit conchiculam, quod est diminutivum secundo gradu e conchula. Talis in Graecis ratio [gap: Greek word(s)] . Eadem apud Latinos in hisce; olla, ollula, ollicula, apud Theod. Prisc. l. de Phys. sci. silva, silvula, silvicula in Not. Tir. f. 171. barca, barcula. barcella. f. 177: herba, herbula, herbuscula apud Mart. Cap. l. 2. gutta, guttula, gutticella, apud Scal. in man. Cat. Casa, casula, casella, casellula apud Ennod. l. 9. Ep. 29: servus servulus, serviculus apud Tert. l. de idolol. preces, preculae, preciculae apud Symm. Ep. 14. auctar. Non opus igitur Marcello intrudere lenticulam vel aliud quid simile. Feci, quod volebas, mi Hofmanue: an superare valuerim moustra, quae Tibi videbantur in Marcello, nunc judica. Multo horridiora Latinis istis sunt, quae lingua barbara subinde admurmurat, magica carmina, veterum haereticorum Gnosticorum, quos Aegyptus et Syria primo secundoque seculo exclusit et fovit, reliquias, et aniles vanitates, Christiano indignas; quibus corrigendis quis sufficiat: quis exponendis horam dare velit? Abominari et despuere talia satius est et aeternis tenebris damnare, quae seculo spiritus tenebrarum invexit. In carmine tamen contra cordis dolorem cap XXI. quia Latine loquitur, age, tentabo, quid velit [gap: Greek word(s)] prodere; Jubet de collo suspendere lamellam inscriptam hisce: Quomodo hoc (scil. quod praecedit ad adparatum [gap: Greek word(s)] pertinens) nunquam factum


page 383, image: s383

est; sic nunquam sciat illa gaioscia corci dolorem. Est formula incantationis pro foemina laborante. Ea individui vagi, illa Gaja Seia, adpellatione denotatur, quae tamen cum adplicandum, erit carmen in nomen aegrotantis proprium convertenda esse subintelligitur. Cajus Sejus, Lucius Titius est [gap: Greek word(s)] , hic, ille: Caja Seja, haec, illa, scil. quae laborat et cui remedium adhibetur. Eodem significatu, nim. certi quidem, sed innominati in dividui muliebris, Gajam Sejam nominat Paulus I. C. lib. 4. Respons. in l. Publia Maevia. 26. D. Depositi. ut de emendatione Marcelli data dubium ultra nullum esse possit. Sciat, id est, sentiat. Patet, puto, satis quid ferantistae nugae; eoque tempus mittendi. Subit, dum sic in aere expungendo occupor, alterius quoque apud Tc contracti de sagaro Martialis. Solvi, scio, ante: sed non agnovisse videris solutum, quod pecuniam non valde probam adpenderim: qua ratione nec nexu expeditum me esse praesentio. Ecce ergo aliam [gap: Greek word(s)] et qua Tibi plene ut satis fecerim patere. Sagaris apud Atellanarum scriptores erat personae sordidae nomen, ut manducus, bucco, macus, pappus: Scal. ad Varr. eoque vilis, vestitu etiam rudi, obsoleto, curto et angusto: adpellabant similes [gap: Greek word(s)] , quod [gap: Greek word(s)] , scortis, pellibus, laenis, tegetibus villosis seu sclavinis tecti incederent. Servum hoc nomine, sed [gap: Greek word(s)] inducit Plautus in Persa Sagaristionem, ut sceparnionem a [gap: Greek word(s)] seu ascia, quam gestaret. Interpretes a Graeco derivant; sed quia fortassis a sago, Gallicum erit. Ob lacernam igitur crassam et impolitam, habitum infimae plebis, rusticorum et servorum proprium Poeta Artemidorum istum Sagarim merito se vocare dicit. Certe in vestitum cultumve Barbarorum varie luserunt Graeci Romanique; idque patet legenti vel Comicos. Etiam ob insolentem quemvis inter Barbaros, Poenos et Syros relati saepissime sunt a suis, qui non erant; hoc quoque peculiare habent, ut vestis mentione alicujus modo conditionem, modo patriam significent. Sic Cic. in de Provinc. Consular. cum Sardos vellet, quos T. Albutius Pro Praetore vicerat, mastrucatos latrunculos: Claud. in Rufin. l. 1. cum Gothos significare, qui induti scorteas, pellitum judicem, Sidonius et Ennodius pellitos proceres adpellant. Braccatum cum nominant veteres, Gallum, cum tiaratum, Persam vel Phrygem intelligimus. RUPERTO nostro, cui utinam


page 384, image: s384

bene sit [gap: Greek word(s)] ! enarrabam aliquando scriptoresrerum Alex. M. a Freinshemio, qui omnes [gap: Greek word(s)] collegisse putabatur, praeteritos; inter eos nominari quoque potuisset Coranus Mohammedis. Azoara n. 28. [gap: Greek word(s)] , quod ad fontem Ille quendam luteum pervenerit, in quo Sol quiescerat. De Vexore apud Just. adquiesco; damnat enim quod prius conjecerat, Justinum incidisse in corruptum exemplar Trogi. Si Vexoris corruptum est, et est a prava scriptura in Trogo, quomodo corrigit? Ostendi enim [gap: Greek word(s)] Osiris non esse nauci, et ista nec de Osiri nec de Sesostri capi posse. Sinendus ergo suo loco Vexoris, quod volebam. Circa Inscript. de M. Livio M. F. Cn. N. Druso [gap: Greek word(s)] , nec ultra aestuabit, si notas ad illam meas inspexerit. Octostichon ejus in effigiem meam elaboratum perplacet, idque rependam aliquando hendecasyllaborum octogenâ. Optime Vale, mi Hofmanne, et vive diutissime, et Salve amantissime. Scr. Altenb. 10. Aug. anno 1643.

EPIST. XLVI. REINESIUS RUPERTO S.P.D.

CL. RVPERTE. Cum post signatas ad HOFMANNVM TIBI, ut promiseram, respondere vellem super Justino historico et aliis, supervenęre alterae tuae, quas acceptas nollem; sane acceptae mihi minime fuerunt, quod me vehementer percellerent nuncio [gap: Greek word(s)] in amico communi nostro, et malo, quod metueram semper, ne pateretur iterum, implicatum jam esse narrarent. DEUS optimo Seni valetudinem commodam, ut diutius prodesse publico possit, vel si ita beneplacitum Ejus fert, [gap: Greek word(s)] istam Spir. S. solatio reddat tolerabilem, et salutarem largiatur eventum. Spero equidem a divina Bonitate et Potentia meliora; sed cum perpendoomnia [gap: Greek word(s)] , metu [gap: Greek word(s)] simul crucior: non poterat sine querelis corpusculi sui tot indefessae agitationis adsiduissime subitos hactenus labores sustinere. Pro cl. VOI. CAMMERO cur me rogas tot verbis, et quantillum? Ex consuetudine facilitatis meae indulgebo precibus tuis, et faciam, ut meo officio (si quod est incultorum aliquot versiculorum occentus, et quos


page 387, image: s387

ut cum venia legatis, oramini) gratiam referre Ei possis pro beneficiis, quae praestita depraedicas; Ei, quaeso, me quibus poteris modis insinua, quippe conaturum sedulo, ut ab Eo inter amicos scribi pro magno ducturus esse intelligar. De Collectaneis PICCARTI, quod ea mihi adeo curiose describere volueris, ago Tibi gratias: sunt earum Inscript. jam ante in Corpore Gruter. plurimae, quod non observaras. De tota ista farragine in universum hoc; perperam fecisse, quisquis fuit, qui eas non ad lapides ipsos expressit suis literis lineisque (hinc enim conjecturae de emendatione tentanda nasci potuissent [gap: Greek word(s)] .) pejus, quod eas subinde interpolavit ex ingenio, quod huic negotio ineptum habebat; hinc ridiculae siglarum nonnullarum expositiones et [gap: Greek word(s)] frequentissima. Percurri autem singulas et adhibui limam; Tu judicabis: Et quia Auctarium meum eodem ordine capitum procedet, quo Corpus Grut. ipsum, quamque suo loco Codici meo inserui: quo labore cum defungerer, simul deproperabam abortiva ista adnotamenta, quibus [gap: Greek word(s)] tantum obviaque menda a praetercurrente magis, quam insistente tollerentur. Ea propterea humaniter habebis; nosti illud, [gap: Greek word(s)] ; faxo ut cum sub incudem iteratarum curarum mihi venient, et edentur, niteant magis appareantque comtiora, praesertim quoad Familiarum nomina; cognomina enim fere emendo et interpretor, qua potui. Primam ita constituam: D.M. ATILIVS MARCIANVS DOMV SAVARIA: ut intelligatur iste miles e Pannonia superiore suisse famosae urbis, passione B. Quirini et ortu D. Martini Ep. post Turonensis, nobilis Sabariae, hodie in finibus Auctriae civis. De eâ plura VV. Lazius l. 12. Comm. Reip. R. sect. 3. c. 2. Coloniam D. Claudii Sabariam vocat Plin. l. 3. c. 25. In fragmento tabellae Zolonici in Hungaria, apud Grut. no. 1. p. CKXXIV. est, COLONIAE. CL. SAVAE Riae: In 1. p. CCCLXXXIX. reperta in arce Sabariae a Lazio et Clusio, DC. C. C. S. est Decurio Coloniae Claudiae Savariae. Lapis 10. p. DXLVII. in Carnunti ruinis e Lazio ita expressus est:

C. JVLIVS. C. CLA SECVNDVS. SAV. Eum ut recte intelligas, ita connectenda sunt vocabula, ut ultimu secundi versus revocetur ad extremum primi, cui etiam subjacet, et a proxime praecedente


page 388, image: s388

per notabile spacium relictum separatum est; (cujus consuetudinis marmorariorum exempla notavi alias; quaeque ignorata aut non satis attenta vel immanes errores parit, vel ut nihil extricari possit, sacit) fueritque JVLIVS iste SECVNDVS e Colonia CLAudia SA Varia. Quod autem nomen patriae nomen et cognomen hominis interjacet, id ne Te turbet; factum enim idem est in Britannica 2. p. DLIIII:

C. MVRRIVS. C. F. ARNIENSIS FORO. JVLII. MODESTVS. MIL.

In Romana 8. p. DXXXIII: P. BARBIVS. P. F. PAPIRIA. POETOVIONE MAXIMIANVS. MILES. et 12. p.

DLIX: C. SABINIO. C. F. SOLVA. ANCVLATO. Solva autem opidum Norici, Flavium Solvense, Plin. l. d. c. FLavia SOLVA in Cibin. 1. p. DXXXVII. et 2. p. DCCCII. CoLoniam CLAVDiam SAVAriam etiam in lapide Moguntino 6. p. DLXIIII. reperire videor, si prius liberetur vitio descriptorum, qui exhibuęre: C. VALERIVS. CL: ( [gap: Greek word(s)] O excidit inter C et L) CLAVDESSAVA. MIL. Observo hoc praecipuum habuisse milites, ut patriae eorum exprimerentur nuncupatim in saxis; reliquorum non ita frequenter. Si cognomen Marcianus e cognomine Marcus exiisse existimare liceat, fuerit C. ATILIVS C. F. MARCVS in Mediolan. 6. p. DCCCLIX. nostri propinqvus: alias nomen familiae sanum esse non praestiterim, quod cognomen Marcianae fuerit cuidam CATILIAE in Rom. 3. p. DCCLXXII: Marcianorum autem AEliis, AEmiliis, Anniis, Antistiis, Arreniis, Avreliis, Caecinis, Caesiis, Cinciis, Corneliis, Flaviis, Graniis, Hosidiis, Juliis, Juventiis, Noniis, Novelliis, Saloniis, Sergiis, Serviliis, Severiis, Tarquitiis, Tertulliis, Valeriis, Volusiis adhaesisse constet. Facilis lapsus descriptoris in eo, ut initialem C praetervideret. In secundo versu excidit nota Centuriae vel Centurionis ista 7. C. vel aequipollens. Semper enim militum nominibus sub quo Centurione quisque militarit adjectum legimus. Nomen vero Centurionis Guithaspri an barbarum est, et fortasse nusquam praeterea legitur? sin hominis Romani, uti adparet, vel e nomine C. aut G. Vitrasii, vel e cognominibus, quae duo habuit Aspri et Secundi prodigiose corruperunt: [gap: Greek word(s)] .

In secunda etiam primalitera male habet, picta enim est A pro A: legendum


page 389, image: s389

autem Luscia. AVSCIA. Luscii e Cicer. Asconio et lapidibus noti sunt. In Latinis epigraphis literas Graecas pro Latinis sculpsisse marmorarios, imo Latinas meris Graecis expressisse toties spectamus in 5. p. CL. [gap: Greek word(s)] RIMVS: in Patav. 11. p. DCCCCXII. [gap: Greek word(s)] IRIVS: in Rom. BENEMEPENTI [gap: Greek word(s)] EKIT: et in alia. [gap: Greek word(s)] i. e. Gordianus Gallia nuncius: (ita quidem Viri docti Romae: sed quem dicent nobis Galliae nuncium? quid officii? Vera lectio est, [gap: Greek word(s)] , i. e. Galli, nim. Caesaris, evnuchus. Est enim ille Vicarius et martyr, cujus uxorem Mariam Julianus A. in pago, quem Aquas Salvias vocant, rusticarum servituti addici praecepit, Ant. Gallon. de cruciat. SS. Mart. c. 9. e Victore Utic. Gordianus) et [gap: Greek word(s)] i. e. Theophila ancilla fecit. A pro A Latino in Anglicano lapide 8. p. MVI. vicies et semel; in Rom. 7. p. DCCXLVII. novies: in Rom. 1. p. DCCXXIV: in Tiburt. 9. p. DCCCC. In 1. p. MXCIIII. PATER. pro Paternae: 4. p. MLXIII. [gap: Greek word(s)] pro SEDATIA, in 12. p. DCCCLVI. ANNAIIA pro ANNAEA legimus. Tales marmorariorum sive lusus, sive imperitia, sive consuetudo fuit, difficultatem interpretandarum Inscr. immane quantum augent, donec sagacibus conjecturis deprehendantur, et longo usu addiscantur.

In 3a primum vocabulum ARIANVS mendosum est; neque enim vel inter nomina vel inter cognomina Romanorum reperias. Videbatur primo cogitatu legi posse ARICINVS, quod cognomen fuit M. Accii Balbi, qui avus maternus D. Augusti, Svet. c. 4. et cujusdam Q. Aurelii tribus Succus. Jun. contribulis Imp. Vespasiano, p. CCXLI. et C. Sallii tubicinis in Rom. 7. p. DLIX. Acciae, Aug. matris, Serv. ad 7. Aen. et in praecedenti LVSCIAE. Sed cum gentis AELIAE ejusque sodalium, mentio hîc fiat, aliud omnino sentiendum hîc est. Nimirum cum Aelius Adrianus Aug. aetate ingravescente L. Cejonium Commodum Verum adpellans Aelium Verum Caesarem adoptasset, eo, quippe causario, mortuo Arrium Antoninum post Pium dictum, adscivit hâc lege, ut ille sibi duos, Antoninum Verum Aelii Caesaris filium et Marcum Antoninum, d. Philosophum arrogaret. Insertus igitur familiae Aeliae ob adoptatum patrem L. Antoninus Verus et ex voluntate Adriani Aelius adpellatus, sodales ejus gentis [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] sive olim, sive ab ipso Imp. institutos, quorum erat sacra ejus curare,


page 390, image: s390

inter quos fortasse ipse quoque, quippe manens in familia Adriani, teste Capit. in L. vita fuit (sic enim Pertinacis Imp. filius patri flamen factus est) Voto facto monumento publico honoravit. Et quia post septimum aetatis annum in familiam Aureliam a T. Aelio Aurelio Anton. Pio, adoptionem hanc degentis Aeliae sodalitate, Adriano A. adhuc, fortassis etiam patre Caesare vivo, et sua in eam [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] memoriam struxisse Lucium Verum puerum; Et ejus tamen nomine pueritiae ejus moderatores, agnati, propinqui, familiares, eratque beneficium istius in familiam Imperatoriam allectionis tantum, ut publice de eo sibi gratulari et felicitatem suam conditionemque ad posteros modo ambitionis usitato divulgare Ei non inconveniret. Immo cum Antoninus Pius Adriano A. consecrato templum pro sepulcro apud Puteolos constituerit, uti sacrarium genti Juliae apud Bovillas erat dicatum. Claudiae et Domitiae apud Antium, Tac. 2. et 15. ann. quinquennale etiam certamen, et flamines et sodales, teste Spart. in Adr. quin inter eos etiam filium hunc suum [gap: Greek word(s)] Lucium, destinatum Imperio, nominaverit non dubitandum est. Neque ad eo repugnat, quod Capitolinus non aliud, Lucio Vero ab Imp. e. T. Aur. Anton. honorificentiae nomen adjunctum fuisse scribit, quam quod Augusti filius esset adpellatus; id enim de propriis Caesarum honoribus et praecipuis, non de talibus, qui etiam in privatos conferri solebant, intelligi potest; fuit a. Lucius diu privatus, neque cum Marco aequaliter observabatur. His ita se habentibus lapidem Albanum istum exponere mihi placet, et legam igitur minima unius alteriusve literae mutatione: L. ANTONINVS EX VOTO PATRIAE GENTIS AELIAE SODALITATIBUS. Ea primaeva scriptura fuit; incuriosus descriptor I loco T neglecta vel etiam extrita linea traversaria arripuit; omisit etiam O, quod minuto charactere inter majusculas jacebat, habens id pro nota [gap: Greek word(s)] , vel callo in saxo; mutavit quoque N in V, obliterato nim. crure illius sinistro; quod et in Rom. 12. p. DCCCCLIX. fecerunt, ubi GAVTELLIa est pro CANTELLIA. E Cantiis Cantilii, Cantelii et Cantellii; ut ex Opiis seu Oppiis, Opilii, Opelii et Opellii, formati sunt a Romanis; Gautios et Gautellios ignorarunt. SODALITATES pro sodalibus, ut caritates, vicinitates, necessitudines apud Amm. Marc. l. 18. 24. 31: l. 16, 20. l. 17. 18. pro


page 391, image: s391

caris, vicins, necessariis. Copiosa advocatio pro magno numero advocatorum apud Cicer. pro Quintio: Servitia pro servis, ap. Tac. 4. et 14. ann. 3. hist. Ministeria pro ministris, ap. Tac. 13. annal. 2. hist. et Lamprid. Commodo: Officium pro adparitore ap. Symm. l. 7. ep. 95: Operae pro operariis; manceps operarum quae ex Vmbria ad Sabinos ad culturam agrorum quotannis commeare solerent, Svet. Vesp. c. 1. famulatio pro famulis ap. Appul. 6. met. stationes pro militibus stationariis ap. Plin. l. 35. c. 10. custodia caulae pro custode, apud Bernh. l. 2. Palponistrae. Sic Graeci [gap: Greek word(s)] pro famulitio dixęre, Gen. XLV, 16. Matth. XXIV. 45. Herodianus l. 7. c. 1: Basil. [gap: Greek word(s)] , Zonaras ubi de Juliano A. Achilles Tatius l. 5. [gap: Greek word(s)] Petrus Patric. in hist. Rom. [gap: Greek word(s)] pro [gap: Greek word(s)] seu captivis Cedr. in rebus Mauricii A. [gap: Greek word(s)] pro legatis apud Aelianum 1. Var. c. 21. Ex hoc sic ad vestigia scripturae pravae emendato lapide componi potest liticula inter Viros doctiss. super adpellatione Lucii istius, Anniusne Verus, ut Casaub. an Antoninus Verus fuerit, ut Salmasius putabat ad hist. Aug. scriptores. Pro hoc enim pronunciandum ideo est, quod [gap: Greek word(s)] ANTONINVS novem literarum commodius exeat, uti ostendi, e [gap: Greek word(s)] ANIVINVS literarum octo, quam [gap: Greek word(s)] ANNIVS; quod si substituere velimus in lapide, tres ipsas literas in una vocula abolebimus, quod immane flagitium esset, et insana plane Crisis. Interim non est incredibile etiam Annium vocatum fuisse: sic enim [gap: Greek word(s)] Capitolinus; Et cesset igitur [gap: Greek word(s)] inter partes.

Quartam quod [gap: Greek word(s)] LICINO nihilsit, nomen a. uxoris istius Ulpii in eo quaeri oporteat, sic refingam: HERMETI. CALLINICE. CONJUNX. Literam rotundatam semicirculum C. in L. transformavit exscriptor, omissis praeterea, quae extritae fortassis fuerunt, AL: hinc ipsi trajectis simul duabus literis N et C exiit, L. LICINO. Earundem literarum transpositione factum est, ut in Neapolitano apud Capac. l. 1. hist. Neap. c. 21. FVNICILLA adpelletur, quae erat FVSCINILLA; quod cognomen Fabiae cujusdam est in Rom. 1. p MCXLI. flexum a Fuscina, quod adhaesit Juliae, in Castellana 3. p. DCCCCXV. et Severiae in Lugd. 13 p. DCCCLXXXVIII. et sorori Alcimi Aviti Ep. Vienn. cujus ad eam extat carmen de laudibus Virginitatis. Sed momento quo ista commentor displicet conjectura haec ideo, quod syllabam AL, ubi non sint vestigia deficientium


page 392, image: s392

literarum, intrudere pene sit temerarium. Malim igitur [gap: Greek word(s)] L conditionem istius Vlpii, nim. quod fuerit Libertus, significare; LICINO vero corruptum esse e LICHNO. [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] inter cognomina muliebria, quorum medium Caesiae, Perpeniae, Semproniae et Tucciae tributum in lapidibus, ultimum Furiae e Parma a Phlegonte [gap: Greek word(s)] . c. 2. Nimirum colligaverat marmorarius duas HN. quarum primam pro I habuit descriptor [gap: Greek word(s)] lineolam transversam negligens: hinc ipsi [gap: Greek word(s)] LICINO. Idem erratum in Rom. 15. p. DCCCCXXXIV. et 8. p. DCCCCLXV. ubi e Fontejo et Aldo edidere CAESIAE. [gap: unknown sign] . L. LICINI: cum esset in lapide LICHNIdi: Vitimae syllabae DI deficientis vestigia notavit Fontejus, Aldus omisit. Lychnô, ut [gap: Greek word(s)] , Horarum: [gap: Greek word(s)] lamiarum nomina, [gap: Greek word(s)] . Plut. l. de Stoic. repugn.

In quinta nomen patroni trium libertorum Januarii, Successi, Eutychi laborat: SVNTVRIVM fabricavit nobis descriptor. Non invenio quod propius accedat, quam SCVTARIO: Et hoc quomodo prodierit istud patet, nim. C si supinetur V repraesentat: N. pro V habetur, si crus illi demas; et alias hae duae frequenter alternant: V pro A sculpi et scribi solenne est, cum altera alterutram inversam simulet: sic in 7. p. MCX. ANNVEO pro ANNAEO: PHILOCVLVS in 7. p. MVII. pro PHILOCALUS: CVRVELIVS pro CARVILIUS in Lugd. 8. p. DLIX. in Mogunt. JAVENNIUS. pro JVVENNIVS. Sunt Scutarii satis inter Rom. gentes noti; gesseruntque libera Rep. magistratus. In tabella enim marmorea Capuae in palatio Ducis servari solita, quam ex Apiano Grut. p. CCIC. Pighius sub a. U. 719. e Marc. Cervini libro exhibent, laudatur L. SCVTARIUS, qui ao. V. C. 720. Capuanae Praefecturae Quaestor ao. 722. cum T. Septimio II vir, et ao. 724. Aedilis fuerit; et in Decuria I. cultorum Herculis Somnialis, SEX. SCUTARIUS SUCCESSUS; quem fratrem hujus Quinti facio (solebant enim tam praenomina, quam cognomina imponi ab ordine nascendi, quod alibi ostendo) et refero ad tempora Adriani. In Catalogo enim magistrorum Vicorum regionum Urbis, apud Grut. p. CCL. et CCLI. confecto ao. Imp. Adr. vicesimo, U. C. 888. plerique istorum [gap: Greek word(s)] nominantur, ut unum lapidem ex altero emendare liceat:



page 393, image: s393

In sextae primo versu legam [gap: Greek word(s)] , ANTHUS: hoc enim ei nomen fuisse patet ex allusione aoristi [gap: Greek word(s)] , quasi male floruerit, quia tam cito et infans obiit. Cognomen ANTHUS cujus synonymum THALLUS, FLORUS, FLORENTIUS, FLORINUS (diminutivum ANTHULLUS in 3. p. DCCCLXIV. foemininum ANTHIS, ANTHUSA, THALLUSA, FLORA, FLORENTINA, FLORINA, in 9. p. DCCXCII.) adhaesit Aeliis, Anniis, Antistiis, Antoniis, Corneliis, Juliis, Polliis vel Opelliis in 7. p. MXC VIII. Publiliis, Quintiliis, Rufiis, Rubelliis, Sergiis, Sextiliis, Sulpiciis, Telegenniis, Turaniis.

[gap: Greek word(s)] : FIRMA, a quo FIRMINA, FIRMILLA, FIRMIANA, cognomen Claudiae, Firmiae, Juliae, Liviae, Puginiae, Vellejae; FIRMILLA, Annejae, Cissoniae, Juniae, Publiciae. Versu quarto legam; KAI [gap: Greek word(s)] . Tum [gap: Greek word(s)] . Reliqua non tentem; sunt enim trunca et pertinent alio.

Septimam habes apud Grut. no 8. p. DCCCCXCVIII. sed sine Graecis, quae aliena sunt, et peculiari saxo incisa fuęre. Sunt a. de Adrasto, Adrasti Filio, HYSIEO, [gap: Greek word(s)] , populus, pagusve Atticae in viciniâ Baeotorum, Herod. l. v. Inde [gap: Greek word(s)] . et subintelligere oportet, [gap: Greek word(s)] , vel quid simile.

In octava nominati Publicii fratres Glavcus et Florus fuere Impp. Pertinace et Severo. Reperi enim eos inter Corporatos lennculariorum tabular. auxiliar. Ostiensium hominum fere trecentorum in lapide effosso in vinea Joh. Bapt. Stallae et misso anno 1581. Roma a Julio Jacobonio Venetias ad Aldum, cui Consul. II. Imp. Aug. Helviis Pertinacis, incidens in a. U. C. 945. praescriptus. Habet Aldus Comment. in 2. de Officiis.

Nonam Sutrinam e 3. p. CCCLV. emendare potes, si tamen prius mendam in ea grandem eluas P Rinceps JVVentutis, axioma praeterquam Equitibus Romanis unicaratione singulari, solis Caesaribus, imperii candidatis, et heredibus competens est: de Cajo et Lucio Augusti FF. adoptivis notum e Tac. 1. ann. de Domitiano, Diadumeniano Opetio, Maximino, Philippo, Carino et Numeriano, e lapidibus. Quare pravum [gap: Greek word(s)] JVV. Primaeva scriptura fuerit: PRincipi CIVitatis i. e. Principali, Decuriali, Decurioni, uni e Decem-vel Quinque primis Ordinis Curialibus, quorum in Coloniis et municipiis post Duum-viros


page 394, image: s394

suprema sive dignitas sive functio. L. 1. C. Th. de protostasia, vocantur Senatores: l. 4. primipilares. [gap: Greek word(s)] etiam vocari possent, ut [gap: Greek word(s)] . Principales Urbium singularum l 40. C. Th. de haeret. In lapide Fuengirolano, L. Junius Puteolanus adpellatur IN MUNICIPIO SVELITANO D. D. (i. e. Decurionum) PRIMUS ET PERPETUUS; et in 2. p. XXXVI. SECUNDUS. DECURIO. MUNICipii CAE Retani. Cicer. pro Sextio: Optimates gravissimi et clarissimi cives nominantur et principes civitatis. Primarii Curiarum l. 39. C. Th. de Decur. quos Vir doctus de Amm. de hisce exponit, alii sunt. nim. primi in corporibus et collegiis, qui et magistri: ideoque ibidem ab his, qui magistratum gerunt atque gesserunt i. e. Senatoribus seu Decurionibus distinguuntur; sensu primus curiae scil. suae, dicitur l. 189. C. Th. eod. et in Vienn. 10. p. DCXLV. Decurio (hoc enim legendum est pro eo quod edidęre, D. T. CUPIONI.) negotiatorum vinariorum Viennae. Noster, uti dixi, Princeps Civitatis dignior persona est et principalitatis honore munita l. 6. C. Th. de quaestion. In Euganeis, vico Savallo vallis di Sabio, quam Clesius amnis perlabitur, inscriptum saxum vidit Octavius Rossius de antiquit. Brix. in qua FIRMUS INGENUI F. PRINCEPS SABINORUM vocatur: h. e. Sabii municipii Decurio primus. Recte autem sic habere lapidem Sutrinum vel ę Livio inprimis adpareat. Scribit l. XXIX. in hist. B. Punici II. SCto decretum fuisse ut coss. magistratus, denosque principes Nepete, Sutrio, Ardea, Calibus, Alba etc. (eae n. coloniae Latinae XII. inea causa erant) Romam accirent: mox adpellat magistratus primoresque earum coloniarum.

Decima me inprimis adficit, quippe nusquam legere memineram, quod ea me docet de Asclepiade Prusense medico, imperante Trajano, Adr. et T. Antonino, cum servili conditione fuisset, a quodam Calpurnio manumissum, civitatem Rom. et jus aliarum VII. impetrasse, et quae sunt caetera. Cum audio Asclepiadis [gap: Greek word(s)] , Gal. in Isag. ex Oratore inter medicos novae sectae conditoris, qui victus ratione potius quam usu medicamentorum morbos curare instituerit, qua de re Celsus l. V. c. 1. Plin. l. 26. c. 1. Mithridati ultimo expetiti, tempore PompeI M. Romae versati et inter Bithynos [gap: Greek word(s)] memorati a Strab. l. 12. civem fuisse,


page 395, image: s395

et jam gentilem, heredemque; artis et fortasse nepotem ejus ut credam inducor. Permittes mihi hanc [gap: Greek word(s)] , si de Asclepiadis medicis dixero plenius; Poetas, Grammaticos, Philosophos, et Historicos post Vossium et Meursium alibi collegi. Primus esto is, quem dixi, Prusensis, Apollonii Stratonis F. Erasistratei discipulus. Is in Hipp. libros quosdam commentatus esse scribitur a Gal. Comn. in Hipp. l. de off. med. Eique impudenter contradixisse Menodotus Nicomediensis Empiricus, l. desub figur. Empir. c. 14. scripta ejus, quae multa fuęre, nomino in historia Medicorum. Eum audivere et secuti sunt Titus, qui librum de anima scripsit, laudatus Coelio Aurel. 1. de tard. pass. c. 5. 3. c. 5. Chrysippus, qui de lumbricis, eid. l 4. c. 8. Themison Laodiceus, eid. l. 1. c. 4. cujus libros tres de tardis passion. et Epistolarum laudat Coelius passim: qui tamen a Praeceptore defecit et sectam novam Methodicorum condidit, Galen. Isag. c. 3. Arejus, Gal. 4. de Comp. med. s. l. c. 5. no. 9. Niceratus, Julius Bassus, Petronius, Sextius Niger, et Diodotus, [gap: Greek word(s)] , Diosc. praef. Clodius, Coel. 3. ac. 8. 4. tard. 9. A. Clodium A. F. Medicum habes in Benev. 8. p. DCXXXIII. Q. Clodium Q. L Nigrum, MEDICUM OCULARIUM in Isolanâ: utrum ex his pro Coeliano isto Asclepiadeo habeam, dubito; saltem Quintus iste videtur ad Empiricos pertinere. Artorius quoque Asclepiadis sectator nuncupatur a Coelio 3. acut. 14. qui de hydrophobia scripserit: Is ipse est qui Augusto bello Philippensi contra Brutum et Cassium aegrotanti adfuit, Valer. M. l. 1. c. 7. Paterc. l. 2. Plut. in M. Bruto [gap: Greek word(s)] adpellat; meminit Florus l. 4. c. 6. [gap: Greek word(s)] citat Clem. 2. Paedag. c. 2. Alter Asclepiades junior dictus Gal 1. de Comp. Med. s. l. c. 1. no. 9. qui memorabiles pharmacorum tam internorum quam externorum compositiones multis libris tradidit, eosque inscripsit Marcellas, id. l. d. 4. c. 5. et 6. Hic ille est quem cognominatum [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] ideo dicit l. 10. de simpl. med. fac. e cujus l. tertio extrariorum describit medicamenta ulceribus Chironiis et difficilibus sanandis, l. 4. de Comp. m. sec. gen. 5. e libro 4. extrar. malagmata l. VII. c. 4. et c. 10. myracopa. Vixit autem post Chariclem, Gal. 2. de Comp. m. s. l. c. 2. no. 7. qui fuit Tiberianus, Tac. 5. annal. Neronis Domitianique temporibus. In eundem convenit, quod Niceten Smyrnaeum, cui ad tantam molem corpus increverat,


page 396, image: s396

ut loco moveri nequiret, curarit, Gal. l. de differ. morb. c. 9. ubi perperam editi Codd. Nicomachum adpellant. Floruit a. iste sophista Sacerdos Nicetes temporibus Neronis et proximorum, discipulum in Oratoria habuit Plinium, hic l. 6. Ep. 6. Meminit ejusdem Seneca Controv. XXV. autor dial. de cav. corr. eloq. Philostr. l. 1. vit. Soph..

Tertius fuerit L. ARRUNTIUS SEMPRONIANUS ASCLEPIADES, IMP. DOMITIANI MEDICVS. quem reperi in lapide Rom. in via Nomentana prope D. Agnetis aedem effosso. Hujus fortasse avus paterve Arruntius, quem inter celeberrimos medicos, qui mercede annuâ CCL H-S. fuissent apud Principes, Cassium, Calpetanum, Albutium, Rubrium, numerat Plinius l. XXIX. c. 1. Non dissimulo tamen [gap: Greek word(s)] ASCLEPIADFS videri professionis potius et sectae nomen esse quam verum cognomen; eo prorsus modo quo in Graeco Rom, 1. p. DCXXXIV. [gap: Greek word(s)] nominatur, quod esset unus ex Asclepiadeis. Quartus esto iste Adrianeus. Quintus T. [gap: Greek word(s)] , AVG Libertus, Medicus Ludi matutini chirurgus in Rom. 1. p. CCCXXXV. Sextus, P. NVMITORIVS. P. L. ASCLEPIADES, Sevir Veronae, MEDicus OCVLARius, in 4. p. CCCCXLIII. Tot nomine et cognomine Asclepiadae medici nunc occurrerunt, quos nondum distinxerant [gap: Greek word(s)] . Turbavit etiam Suidas. Multo plures diversarum familiarum Aeliae, Aureliae, Claudiae, Corneliae, Naeviae, Ortensiae, Scriboniae, Sentiae, Septimiae, Statiae, Terentiae, Valeriae, e lapidibus cognosci possunt. E martyrologiis noti sunt Asclepiades, Episcopus Antiochiae, passus Imp. Macrino: Asclepiades, al. Praeses Syriae Antiochiae, aliis tribunus, al. Praef. V. cum pateretur Romanus monachus Antiochenus sub Imp. Galerio Maximiano. Asclepiadi quoque rescripsit Imp. Alexander l. 2. C. de Condict. ob cur. dat. et l. 5. C. Quod cum eo qui. Asclepiadis Philosophi viri praeclari meminit Symm. l. 5. Ep. 31. de eodem agit Amm. l. 22. et Julianus A. orat. [gap: Greek word(s)] : Asclepiadis Chersonesitanae civitatis Episcopi Impp. Honor. et Theod. l. 24. C. Th. de poenis.

In XImâ Lugdun. legam, PEDONILLAE, a Pedone cognomine formata vocula, ut a Petrone, Petronilla, in 3. p. XXV: a Labeone Labeonilla, in 2. p. MCXXIX: ab Apronio, Aprunilla. in 7. p. DCCLXXXIIX.


page 397, image: s397

a Varrone Varronilla, Svet. Domit. c. 8. a Caesone Caesonilla: a Frontone Frontonilla: ab Hispone Hisponilla apud Amm. l. 28. et contracte Hispulla. A Pedone etiam Pedulam dixęre; ita in Nemaus. 9. p. DCLVI. Ibidem CATIDIA a descriptore deformata est e CATIOLA: nim. O in D, et L in I, similes sibi mutavit. Cognomen autem a Cata, Catula, Catulla: et est in lap. Vienn. Allobr, 5. p. DCCC XCIV. VETERIA CATIOLA: e quo satis adparet in Lugdun. quoque isto hoc fuisse.

In XIII â [gap: Greek word(s)] Munatiae [gap: Greek word(s)] putarem et pro cognomine vero non haberem (est enim familiae nomen) nisi in Nemaus. 11. p. DCCCLII. VALERIAM MUNATIAM, et in Novar. JULIAM MUNATIAM vidissem. Fortafsis marmorarii contraxęre sic, cum deberent dare MUNATIANAM: ut EVPRES pro EVPREPES: LAETIUS pro LAETITIUS, p. CCXL: PUBLIVS pro PVBLICIVS, in 8. p. DCCXXXVIII: OPTAE pro OPTATAE, in 1. p. DCCCCLXXXI. nim. quando se syllabae duae similes sequuntur tam librarii quam quadratarii alterutram absorbebant per [gap: Greek word(s)] . QVINCTIO fuit ex Aureliis, idemque cum eo de quo 7 p. DCXVII. In versu quarto repone quatuor unitatis. IIII. pro quatuor denariorum notis. De quatuor provinciis Galliarum est 4. p. MCXII. Eas Augustus instituerat, Narbonensem, Lugdunensem, Aquitanicam et Belgicam; de septem habes in 2. p. CCCXLIV: de septendecim in not. Imp. Occ. De tribus lapis 8. p. CCCXX: 6. p. CCCLV: 8. p. CCCLXXXVI: 1. p. CCCCXXV. 10. p. CCCCLV. 3. p. CCCLXXV. et 1. p. CCCCLXXII. Lugdunenses omnes. Sed cave intelligas de tribus populis in quos Caesar Gallos diviserat, Aquitanos, Celtas et Belgas; sunt enim isti lapides omnes recentioris aevi, aetate Hadriani A. qui Gallias diviserat in VI. provincias, Narbon, Aquit. et Lugdun. tum Belgicam et Germaniam utramque. Et tres igitur Provinciae in iis sunt Lugd. Aquit. Narb. exclusis Belgica et duabus Germaniis, A Constantino res ista omnis varie mutavit.

In XIV. lego, iens in curru per amnem: everso nim. curru ab amne haustus est. Cognomen istius AVFIDII rarum est, nec nisi in unico Ratispon. 2. p. DXXXIII. ex Avent. et Apiano lectum Aurelio adhaerere.

IGNIOS praeterquam lapis Mutinensis 4. p. MCLX. soli Narbonenses


page 396, image: s398

2. p. DCCXC: 10. p. DCCCLXIII. et hic Lugdun. itemque 5. p. CCCCXX. exhibent: in libris nulla eorum memoria extat. EGGIOS, si forte iidem sunt, e libris et marmoribus: ICCIOS et ITIOS ex his solum scimus. Adpendix majusculis expressa alio pertinet, eoque seorsim expendetur. Vt intelligi possit quid velit ea sibi, legam: MATRibus AV Gustis: quae pietatis paganicae formula est in Vienn. et Lugd. alio apud Grut. p. XC. itemque in Vasionensi apud Salvagn. l. 1. Silvar. qui tamen perperam expressit: MATRIBVS. ADCVLTVS. VASSEDON. Emendo e nostris, MATRIBVS AVGVSTIS. VASione VOCO Tiorum. In caeteris haerere malo, quam, vanum fortassis, ariolum profiteri.

XVIta est apud Grut. 8. p. DXXII.

XVItam adeo foede mutilatam esse doleo: exhiberet enim Antiquitatis elegantem particulam de Vtriculariorum ordine, qui in Galliis Arelate, Ernagini, Narbone, ad Ararim, Rhodanum, Ligerim, Druentiam, perinde ut nautarum, satis fuit honoratus. Lapis Lugdum. 1. p. CCCCLXXII. nautis Araricis et Ligericis jungit Arecarros et Ponderates, vel ut Lazius descripsit, Arecairos et Condeates; Illos exponam de Petrocoriis seu Perecoriis ad Dordonnam; sunt enim hi ipsi, si literam capitalem versus noni in decimi initium defluxisle cogites et inde revoces: Condeates cum Vineto ad ostium Garumnae locabo. Secundi versus finem et initium tertii ita supplebo et legam: Corpore an NONARIORVM RIPARIORVM PROCVRANTE. Exercitoribus navium, naviculariis, codicariis, lenunculariis, nautis recte junguntur annonarii, qui advectam ab illis in usum Provincialium annonam frumentariam aliamve vel susciperent publica autoritate et in horrea species conderent, vel coemerent privato sumtu, ut distr aherent iterum, per ripas dictorum fluminum ea propter dispositi et commorantes. Quamvis alios navigationum in fluviis Galliarum usus adtendere quis nolit, vel ideo tamen in Galliis, uti Ostiae quoque et Romae, ubi navicularii Niliaci et amnici, Aurel. Ep. ad Fl. Arabianum apud Treb. Poll. frequens fuit hoc genus corporatorum, et in decurias, contubernia, cohortesve, ut collegia caetera, distinctum, quod frumentum e Britannia et a portu Morinorum usque, ducta ex Arari et Rhodano in Rhenum fossa, adferri soleret in Alemanniam et Gallias: Amm. M. l. 28. Zosimus l. 3. Cambd. Brit. p, 749. Cum


page 397, image: s399

quartam p. CCCCXIII: et 10. p. CCCCXXVIII. confero ad hanc, videre mihi videor Attilium istum honoratum Corporis Vtriculariorum Ernaginensium Alethensium et Beteriorum, qui populi a Not. Prov. Gall. inter Provinciales Narbonensis Galliae recensentur, fuisse: nec a conjectura mea tam abludunt reliquiae scripturae in lapide, si trajectiones literarum et syllabarum confusiones, quae in vocabulis non intellectis solenniter peccantur a descriptoribus, cogites. Versus igitur duos qui exesis hinc inde literis tales producuntur:

D. M. et memoriae aeternae Arrio Attilio Honorato

Lic ------ in Valeri verniorum ----- C. ----

ita legem:

D. M. et Memoriae aeternae Arrio Attilio Honor. VTR

ICL. ERNAGin. Alet. Beterniorum ---- corpore An nonar R. etc. Fortasse de Aletensibus et Beteriis alius acutior melius divinet, et adducat aliquod verius; in caeteris me aberrasse vix credam. Plin. l. 3. c. 4. cum Provincias Narbonensis Galliae enumerat nominat etiam Alebecerios: an hos reponemus pro duobus istis? an ex Arelatensibus qui eidem Provinciae attribuuntur, exięre descriptori trajectis literis Aleri? Ernaginenses vicinos fuisse Arelatensibus constat ex Itiner. Antonini d. in citerioribus Rhodani: Alethenses et Beterienses, qui et Beternenses, Beternii et Biterrenses in ulterioribus Narboni proximos omnos portum accolas, utpote suae professioni accommodorum.

XVII ae hi atum sic impleam: C. VICTOR Ini domo Bit VRICIS SIVE QVIGARONIS. Biturix adpellatur iste, quia natus opidulo Bituricensis dioeceseôs Viarons vel Vierson: Quod lapis Quiguronem (sculpsere enim vocalem quintam in secunda syllaba pro primâ. male) indigetat. Plancus Imp. ad Rhodanum cum exercitu Epist. ad Cicer. l. X. 23. Civaronem in finibus Allobrogum nominat: an hanc dices esse; an quod probabilius mihi, Cularonem, quam hodie Gratianopolin Delphinatűs appellamus? Dignitas hominis, quod fuerit in corpoporatus Collegio Vtriculariorum Lugduni consistentium. Expressum hoc in Lugd. 10 p. CCCCXXVIII. de C. Liberio Decimano. Castaurina est vel Castorina: Sic Flora, Flaura: Trosius, Trausius: Oricula, auricula: Aufidus, [gap: Greek word(s)] : Audiani, [gap: Greek word(s)] : olla, aula; olus, Aulus;


page 400, image: s400

eôque nomine materter a Hieron. Stridonensis fuit, extatque hujus ad eam epistola: Vel Caes. Taurina, T. Caesius Taurinus est in lap. Praen. 5. p. LXXII.

XVIIIam. et XIXam habet Capacius quoque l. 2. hist. Neap. c. 29. sed pro BABVRIA, FABVRIA. Aequipollent n. B et F: item B et V: sic F et V. Prioris exempla, Albius, Alfius: Albinius, Alfinius: Rubrius. Rufrius: Rubellius, Rufellejus: Sabinius, Safinius et Safineius: Tarbennius, Tarfennius. Bov [gap: Greek word(s)] apud Phleg. [gap: Greek word(s)] c. 2. quae alias Furia.

Tib. Claudius Bithynicus in XXIâ est fortasse is, ad quem toties Martialis scripsit. Primus hoc cognomen Q. Pompejus A. F. Q. N. tulit, qui anno U. DCIXXV. Bithyniam Pro Pr. obtinuit; item Volusius, familiaris Juvenalis, et Luccejus in Rom. 6. p. DCXXVI. Nostro omnimodis similem reperi in lapide civitatis Castellanae de VENERE MORPHO, nisi quod tribűs CLV viae vel CLV stumiae fuit, cum noster Corneliae dicatur. Potest tamen uterque de eodem homine haberi, si ex una tribu in aliam transiisse, quod nonnunquam praemii vel poenae vice contingebat, cogitemus.

In XXIVâ lego PROCLA; sunt in lapidibus Flavia Procla, Fulginia Procla, Laelia Procla, Octavia Procla, Proculeja Procla, Varia Procla, Proculae et Procillae longe plures.

XXVIIIam corrige ad 2. p. DCCCLXXXIII.

XXXa eadem est cum 9. p. DCCXLIX. apud Gruterum.

In XXXIâ siglae O. V. F. quid sibi volunt? Junge cum proxime praecedentibus, â quibus diremta sunt, et intelliges: Sibi ipsa et suis Omnibus Viva Fecit.

XXXam sic legam: Flam. DIALI. Claudialem enim non nominare solent Latini, nisi adjecto Pontisicis, Sacerdotis, Flaminis, Sodalis, uti nec Trajanalem, Flavialem, Hadrianalem, Helvianum, Marcianum aut similem honoratum simpliciter. Reliqua exponam cum cura Augustalis muneris. ut cum Flamonio etiam munus Augustalitatis gessisse intelligatur. Tum DIE. Muneris. III. FUNUS AULI VIBRII. JUSTINUS et JUSTINIANUS FILII PATRI Bene Merenti Fecerunt.

In XXXIVae Versu secundo legam NEREIDI. NEreis cognomen JULIAE in 12. p. DCCCCXVI: Pomponiae in 12. p. DCCCXVII: Praesentiae, in 3. p. DCCCCXCI. Versu tertio, IDEMQVE PROBAVIT.


page 401, image: s401

Formula solennis circa operum publicorum curam, ut iidem qui facere cur assent etiam probasse facta dicerentur: est in 2. p. CVII: in 9. 10. 11. 12 p. CLXVII.

In XXXV. a lego, DIDIAII, i. e. DIDIAE: nota II. pro E crebra est in lapidibus. In Canusino. PARIINTIIS PIIINTISSIMI: i. e. Parentes pient. In Patavino SIIMPRONIAI TRYPHIINAI. i. e. Semproniae TRYPHENAE. In 5. p. DCCXCI. EVIIMERO pro EVEMERO; Mox lego collectis literis, quas dispersit marmorarius, STE. id est, Stellatina tribu. In XXXVI. lego ASIRANIVS e p. CCLI.

BAEBIVS GEMELLVS in XXXVIIa idem est cum T. BAEBIO Gemellino Augustali Sassinae, de quo 3. p. CCCXXII. Conjugem habuit Cetraniam P. F. Severinam, sacer dotem Divae Marcianae, quae erat Trajani Aug. soror. Caetera expediam cum de jure sepulcrorum, et more loca defunctis adsignandi agere commodum erit. In XL a Donatus Salvianus e 9. p. DXCIII. XLI. am habet Grut. 5. p. DCLXVIII. XLV. am 2. p. DCCCLXIV: XLVI. am 3. p. DCCCCXXVIII. XLVIIII. am 4. p. DCCCCXCV. cum additamento suspecto.

De cognomine quod Vario imponitur in XLVIIIa dubito: L. Varius Ambibulus: q. esset [gap: Greek word(s)] , vel [gap: Greek word(s)] , quod in Fastis Siculis ao. 2. Olymp. 226. legitur et in Cassiod. Ambiguus pro Vibullio: et tum coguomen Graecum nominis familia Latini interpretamentum esset, cujus rei temere exemplum aliud non invenias. Malim autem resecta AM. BIBULUS: sic in 3. p. CCCCLXXXII. M. Vario. M. F. Bibulo. Est praeterea Calpurniorum, Corneliorum, et Pobliciorum cognomen. Pro Artiaco legam ACTIACO; quo cognomine fuit M. Billienus M. F. Romilia, in Vicentino. [gap: Greek word(s)] est [gap: Greek word(s)] Actius, quod Decio, Julio, Junio adhaesit et Terentiom 1. p. MCXLIV.

In LI a monstrum est HIERESIA fabricatum a scriptore male oculato ex OCRESIA, vel HOCRESIA: alterum EPIDAE ex ELPIDAE. Ocresia nomen Romanum ancillae Tanaquilis e qua captiva natus Servius Tullius rex Plin. l. 36. c. 27: Val. M. l. 1. c. 6: Arnob. l. 5. et in Orat. Claudii A. pro civitate Gallis danda Inscr. p. DII. Ocresia C. L. Apate est in Rom. 5. p. DCCCCXCIV. ELPIDA, est ELPIS, HELPIS. Quartus enim casus declinationis quintae Graecorum a Latinis adsumitur pro primo primae; si quis hoc nolit, viderit annon obliterata literae


page 402, image: s402

Radpendice descriptori exierit, P, et E pro P irrepserit, fueritque in saxo PRIMAE. Nam eodem errore in 3. p. DCCLXXXVII. scripsere EPIMILIAE pro PRIMILLAE: et hoc verissimum videtur.

In LIII a lege CERRINIA. Cerenii, Cerinii, et Ceronii iidem sunt. Cerenia Grapte est in Rom. 6. p. DCVII. CERINIA (hoc enim legendum est pro CERIAIA) in Lugd. 4. p. DCCLXIX. et 11. p. DCCLXXXVII: Ceronia L. F. Thais in Rom. 7. p. DCV. Consonantem geminare et pro gemina reddere simplicem praesertim in familiarum nominibus labuerunt in promiscuo. Hinc Cotii, Cottii: Cusii, Cussii: Tilii, Tillii: Tresii, Tressii: Trosii, Trossii: Popilii, Poppilii: Saccidius, Sacidius e Sactius: Stenius, Stennius: Senius, Sennius: Thallusa, Thallussa, in 8. p. DCCCCLXXII: 8. p. MCXLV: Veturia, Vetturia: Volusius, Volussius. EVTYCILVS in 12. p. XVI. EVTYCILA in 10. p. DCXC: et 13. p. DCCCCXCIV. p. 20. EVTYCHILLUS, EVTYCHILLA, diminutivum [gap: Greek word(s)] EVTYCHES: quasi dicas Fortunatulum, Beatulum: Feliculam.

In LIIII a e Phinetae faciam Philetae: [gap: Greek word(s)] . Alsia Philete in 4. p. DCCLIV: Aristia Filete in 7. et 8. p. DCCCCXXXII: Caecilia Philete in 2 p. CI. Egrilia Philete in 7. p. DCCXXVIII: Galeria Philete in 8. p. DCCCCXL. Ibid. Varaccia pravum est; rectum Carattia, et alternatione cact, Caraccia. Carattia est in Veron: 4. p. DCCCLXXII: Carattia Horestilla in Rom. p. DCCCLXIV: Sex. Caratius Onesimus in Nemavse. 7. p. DCCCLXXXI: L. Caratius Phoebus in 6. p. LVI. In eadem Popidia Felicissima ponenda est filia Sergii Popidii Felicioris. Felices et Felicissimos cognominari tralaticium est; Feliciores non item. Feliciones vero, e quibus unus imperante Gordiano Praefectus Praetorio fuit, vel Praetorianis tamen cohortibus, sunt in Arraniis, Aristiis, Cipiis, Clodiis, Comnenis in Amer. 6. p. MCLIV: Quintiis, Septiniis, Sergiis, Sulpiciis, Valeriis, Ummidiis. Non abhorruere quidem a forma comparativi in imponendis cognominibus, inde sunt Meliores, Nobiliores; sed Feliciores tamen nondum inveni, praeterquam in Benevertano quodam L. Vellejum Feliciorem.

In LVa. malim, M. VIBULLI M. L. nec tamen extrico.

In LVIa. Gripo est pro Grypho, [gap: Greek word(s)] . Plotius Grypus a Vesp. Senator lectus. Tac. 4. hist. Praefectus annonae et viarum curator sub Domitiano, Papin. 4. Silv.



page 405, image: s405

M. COTTIVS in LVIIa. Capuana nominatur inter Principales Capuanos in 8. p. LIX.

LXVI. am habet Grut. 3. p. CCCCXXXVI. sed pleniorem.

LXIIIIam nemo intelliget nisi extrema ejus suppleantur, quibus mutilata fuit. Faciam sic: ad Vexillationes deducendas: i. e. cum esset legionarius, nimirum tribu nus Legionis X. Geminae ad cohortes vexillares seu auxiliarias deducendas missus fuit seu translatus promotusve: Confer 4. p. CCCCXLI. Inscr. 1. et 2. p. CCCCVII. adpellat DUCEM VEXILLA tionum per Italiam exercitűs Imperatoris; et mox. Praepositum Vexillationum, h. e. auxiliariorum in Equitibus; horum enim tantum Vexilla? ALA P. FL. est Prima Flavia; expressa in Rom. 5. p. MCVIII: AL. P. EQ. in 5. p. DXL. est Alae Primae Eques: MILES A. P. M. in 1. p. DLVI. alae primae Macedonicae, quam etiam nominat 13. p. DLXIII.

LXVII. a est apud Grut. 13. p. DCCCCVIII. sed leg. SALAEIENSIS.

LXX a est 4. p. DCXCVI. sed legendum, MODESTAE.

In LXXIII. a Vestiarius a Quirinis adpellatur ut in 6. p. MCXVII. Vestiarius a Vico Tusco: 4. p. DCXXI: PURPURarius DE VICO CORNELI: NVMVLARIUS de Basilica Julia, 1. p. CCCXL. CVRNEARIVS a Vico Publilii, 2. p. DCXLIII. mensarius tabernae argentariae ad scutum Cimbricum: quae loca sunt Vrbis in peculiari quodque regione. Referam ad Vicum Quirini in regione Vrbis VI. alius fortasse malit ad Carinas in reg. III. ubi avita domus Ciceronum.

In LXXIV. a cognomen Chirionas reformem in Chironas quod est Graece [gap: Greek word(s)] . S pro X familiare marmorariis et notariis quod non tantum ita pronunciarent Graecorum [gap: Greek word(s)] Latini, sed et suum X et Z: hinc SEXTARIA in Salon. 13. p. DCXCIV. pro SESTORIA: THRES in 4. p. DCCCCLV. pro THREX, [gap: Greek word(s)] , Thrax: In 1. p. DCII. SASA pro SAXA: 10. p. DCCLII. EPITEVSI pro EPITEVXI: 4. p. DCCLVIII. SOSIMUM pro ZOSIMUN. In Ep. 62. l. 9. Symm. humanitas seniorum tuorum: recte Schoppius interpretatur Xeniorum: P. Damianus Ep. 26: inter gynaecea testricum: idololatrix apud Prud. e Graeco [gap: Greek word(s)] : Cornis apud Avien. in Phaenom. pro Cornix: apodisin pro apodixin, [gap: Greek word(s)] , apud Plin. Val. l. 2. c. 38. texta pro testa in Vet. Epigr. cimis et Cimex: Mithras: et Mithrax. Vide nunc Indicis cap. XIX et Varias meas p. 630.



page 406, image: s406

In LXXVIII. a legam, Severus Coservae. N saepissime exteritur: Sic Anieni, in 4. p. DLXVIII: Praeses in 6. p. DXXXVIII: VEDEX 6. p. CCCXXVI. PUDES: INFAS in 2. p. DCLXXXVIII: ACIDINUS, in 8. p. CCCCXXXIII: LIBES: CLEMETI: THERMESES. LXXVIIam prolixo Commentario, quem aliquando habebis, illustravi tam ob Decurias Consulares Lictorum, de quibus nihil admodum Antiquarii, quam ob extrema, quae sine multa divinatione restitui nequiverunt.

In LXXIII. lege, Epitynchani: cognomen multis familiis, praesertim harum libertis commune. Flavium Euryclem Epitynchanum PR. V. habes in 7. p. CLXVIII. Fuit autem ao Chr. 450. Est enim ad eum Nov. un. Valentin. III. Coss. Val. A. VII. et Avieno, de navicul. amnicis. Synonymum est [gap: Greek word(s)] , in 6. p. DCLXXX. cognomen [gap: Greek word(s)] .

In LXXXIVâ lege, MARINO, vel MARITIMO

LXXXVam Gruterus p. DCCCXIII. a Maz. et Vrs. repetit, sed e S. Mariae in porticu: mscr. tuus Martinam nominat, quae nulla est, nec fuit.

In LXXXVIIa resecanda sunt velut adsuta recens, In ludo scyphi; tum haec, Apollinis jussu s. c. v. ex h. s. P. s. libarunt: eaque etiam neglexit A. Fulvius Sabinus l. 5. Antiq. Rom. tanquam [gap: Greek word(s)] . Reliqua sunt formula publicae, dum sacrum pro incolumitate REIP. faceret Pontifex, devotionis: extat in 15. p. LXXXIII. Arcana Vrbis praesidiae sunt DII tutelares, quorum propria nomina ignota esse volebant, ne quis eos evocare posset: quod facere solebant Romani, cum urbes obsessas capturi essent: Plin. l. 28. c. 2. Carmen evocationis refert Macrobius l. 3. Saturn. 9.

LXXXVIIIam Schraderus in Monum. Ital. repetit.

Ad T. F. Flavium Athenaeum in LXXXIX. T. Flavius, Quirina Athenaeus in Rom. 3. p. DCCLXXXIII. pertinebit.

De XCâ dicam, ut a Pontiis cognomen Pontiani, sic a Porciis Porcianorum formari potuisse, sed quia nondum repertum, malle istud reponere. Sunt autem Pontiani in Pontiis, 13. p. DCCCLXV. in Aemiliis, in Claudiis, in Corneliis, in Grabiniis, in Juliis, in Octavio, Cos. ao. U. DCCCLXXXIII. 6. p. CLXXVIIII. in Siciniis apud Appul. in Apol. De XCIâ ita sentio: vel non esse de uno intelligendum, sed de duobus aequivocis, et in simili dignitate constitutis, Patre et Filio; silcil. omittendo


page 407, image: s407

quaedam peccasse descriptorem constet. Unus M. LIVIVS M. F. C. N. DRUSUS. PONTIFEX. TRibunus. MILitum XVir. STLIT. JVDICandis. TRib. PLeb. ao. U. DCXXXI. autor legis agrariae, Liviae inde dictae, et ut Decem Viri crearentur, qui agros dividerent, XVIR AD DANDOS AGROS LEGE SVA, hac ipsa; tum addendum fuit e Tabb. Capitol. IN MAG. Mortuus EST. Facile exciderunt ista e versu tertio, quae in quarto poene eadem legebantur. Sequitur de altero: ET EODem NOMine (scil. M. LIV. F. M. M. N. Trib. pl.) XVIR. A. D. A. LEGESVAE FAMILIAE (quod enim Decemvir ad dandos agros esset, viLegis Liviae factum suit) ao. U. DCLXII. In MAGISTRATV. OCCISUS. EST. Non placet tua correctio, LEGE SERVILIA: Occisus enim est per tumultum in turba, quod Legem de Civitate Sociis danda, cui resistebat omnis civitas, Servilio et Philippo ducibus, perferre vellet. Vel ista quae in tertio versu et quarti initio leguntur, XVIR. A. D. A. LEGE. SAVFELIA e secundo et tertii principio otiose repetita esse ab ebrioso scriba; et de uno igitur M. Livio, quem altero loco nominabam, totam exaudiendam esse legendamque post hac sic:

M. LIVIVS. M. F. C. N. DRVSVS PONTIFEX. TR.

MIL. XVIR. STLIT. JVDIC. TR. PL. XVIR. A. D. A.

LEGE. LIVIA. ET. EOD. ANNO IN MAG. OCCISUS EST.

[gap: Greek word(s)] plusquam manifestum est; sed an descriptor omittendo aliqua, quae erant in lapide, an quae semel erant in eodem ea bis exprimendo deliquerit, non quidem nunc decido; Vt a. in prius inclinem faciunt verba LEGE SVA, quae ad autorem Legis de XViris ad dandos agros Livium Trib. pl. a. U. DCXXXI. pertinent: ad Livium Tr. Pl. ao U. DCLXII. et in Magistratu occisum referri nequeunt: neque enim is Lege sua, sed Lege familiae suae vocabulum praeferente, XVir ad dandos agros fuit. Est praeterea suspectum maxime [gap: Greek word(s)] EODEM ANNO: nec enim praecessit cui respondere intelligatur. Quare videbor recte mutasse, EOD. NOMine, et exposuisse lapidem de duobus. Sentis, mi RVPERTE, aestum circa hunc lapidem meum: quem si composueris, eris mihi magnus Apollo.

In XCIIIâ insignem temeritatem descriptoris mihi nota. Marcellus ter Consul, qui naufragio periit pavlo ante caeptum bellum Punicum III. Cic. l. 2. de Divin. in Pison. et l. de Fato, cum statuas sibi et avo et patri


page 408, image: s408

poneret ad Honoris et Virtutis aedem, subscripsit: III. MARCELLI. NOVIES. COSS. Pedianus Comm. in Pison. apud Pigh. sub ao. U. DLXXI. et Nic. Abram. in Pison. fuerat enim avus quinquies, occisus in praelio ao DXLV. Pater semel, ao DLXXI: ipse ter, ao U. DLXXXVIII. DXCIX. DCIII. Quare nihil mentitus est et apud imperitiores Patris sui splendorem avxit. Hinc deprehendere potes [gap: Greek word(s)] istius saxi, et stoliditatem ejus qui pro vero Marcellorum monumento venditare ausus est tot verbis. Nam et subscriptionem statuarum non intellexit notas numerales habens pro literis, et verba Pediani quae is explicandae inscriptioni addiderat in ipsam adsumsit; nec supple vit tamen, unde quomodo Marcelli novies COSS. fuerint, intelligi posset: nominat enim tantum sex Consulatus, et quod portento simile, uni praeterea novem tribuit. Tale mangonium ab hominibus male sedulis in aliis quoque quamplurimis commissum esse non est dubitandum; eoque adhibenda in judicio de talibus accuratio.

In XCIVa. legam: Vrbis et Orbis Hero. Postumius XV viralis ScribaSenatus edidi. Reliqua quomodo concinnem non habeo. Videntur duae tresve in unam consusae. Hemistichium e Poeta vetere nescio quo, de Imperatore, desumtum est. Conradum III. Rom.regem S. P. Q. R. imitatione hujus, praeclarum Vrbis et Orbis dominum adpellat, ap. Gold. Constit. Imp. f. 261. XV. Viris S. F. commissa erat cura librorum Sibyllinorum; eos e SConsulto adibant, cum consulendi essent, et quid juberent id renunciabant Senatui, peragebantque omnia, quae jussu carminum facienda essent. Huic negotio expediundo scribas non minus quam caeteri magistratus et officiales legebant vel conducebant: ex eorum Quindecem-Viralium scribarum numero censeam fuisse istum Postumium. Decem Viralem Scribam, qui simul Aedilicius, habes in 4. p. CCCXXVI. De conditu sacrorum ISIDIS est 6. p. CCCXII. Erat iste in secreta parte templorum seu peno, quod non nisi Pontificibus intrare licebat. Sacrum autem penetrale quod omnium maxime arcanum esset, et a quoquam praeterea hominum sciri, inspici, tractari, locove moveri nefas. Ex his utcunque pateat, quid de particula faxi sentiendum.

XCVam habet Grut. inter Spurias, 3. f. XVI.

In XCVIIa. in cogn omine NOE oblimatis literae Z cruribus exiisse


page 409, image: s409

N putabam (qua ratione ex E facta est Z in 4. p. DCLXXII. ubi ZORTE, pro EORTE) et pro ZOE, quod rectum judicabam, scriptum NOE. ZOE, [gap: Greek word(s)] ; Caecilia ZOE. 11. p. Caesia ZOE, 4. p. DCC MII. LXXXI: Teja ZOE, 8. p. DCCCCLXXXXVI: Valeria ZOE, 3. p. DLXXXV. sed quia inter cognomina muliebria Pronoen, Peisinoen, Thelxinoen, Theonoen, Eunoida, Eunoam, Praxinoam, Eunoiam, Homonaeam, reperio, sinatur sane suo loco ista NOE.

In XCIX. lego, Telesphoro et ROMANO, sic enim in 5. p. LXXX. 5. p. DCCLXII. Mox, de nomine Aureliorum. Cavebant monumenta non mutari venditione, donatione, vel oppignoratione, ne de nomine exirent familiae suae, ut est in 5. p. DCCLXII. Siglae S. M. sestertios mille numos significant.

Centesima referenda est inter monumenta Christianorum uti et trecentesima Graeca. Sed horum nunc taediolum quoddam me capit; et reliquarium igitur die alio.

Pseudo-Callisthenem de vita Alex. M. itemque alterum ejusdem argumenti anonymum memorat Casaub. Comm. in Polyb. Salm. in EX. Plin. et alii; sed propterea Callisthenem de Alex. M. commentatum esse negare non licet; est enim in hanc rem testimonium Strab. l. XVII. et Justini l. XII.

Saidi Batricidae historiam subinde allegat G. Elmacinus in hist. Saracen. Obitum ejus tangit l. 3. c. 1. sub ao. heg. 328. Ex eadem nobile fragmentum producit Seld. l. 1. de Jurenat. et gent. sec. disc. Ebr. c. 2. f. 19. Sed et VVilh. Tyrius in prol. histor. Jerosolym. se subministrante exemplaria Ar abica Rege Almarico historiam dicit scripsisse a tempore Muhammedis usque ad a. 1184. per annos 570. decurrentem, secutumque esse inprimis virum venerabilem Said filium Patricii Patriarcham Alexandrinum. Ejusdem librum alium, tit. Theca gemmaria, quin mscr. extet apud Rob. Cottonum in Anglia, in quo plurima de festis, aeris, Patriarchis etc. citat Seld. prol. Syntagm. de DIS Syris c. 3. edit. Lugdun. Inter Codd. m scr. Graecos, qui servantur in Patriarcheo C Politano legitur etiam Historia Chronica Domini magistri Sethi a creatione mundi usque ad Imperium Constantini Ducae ao. 1060. perducta: Eane ejusdem Saidi est, aucta ab interprete Graeculo rebus annorum CXX. Batricides enim ad annum 940. scribendo pervenerat?



page 410, image: s410

De JUSTINI aetate et nomine praeter relata a VOSSio nihil ferę novi; neque dubito recte referri ad tempora Antoninorum. Ad Justinum quendam scripsit Martial l. XI. Epigr. 66. Fuit sane cognomen Justini familiare isto seculo, et quidem Aureliis, Ansiciis, Cominiis, corneliis, Cosconiis, Fulloniis, Noniis, Stilloniis, Valeriis, Vibriis adhaesit: Justi etiam Augusteo. Justina apud Mart. l. 1. ep. 72. Cognomen Aciliae, Alliae, Appiae, Aureliae, Flaviae, Hateriae, Mariae, Sasiniae, Siliae, Siriae, vel Suriae, Valeriae. De Justino hoc quoque: In editionibus quas, Sichardus. Georg. Major, El. Vinetus. Sym. Grynaeus, et hos secuti alii curaverunt, multa quae in libris veteribus erant, quia non intelligerentur, reformata esse. En notabile hoc: L. 2. c. 3. Primus Scythis bellum intulit Vexores Rex Aegyptius, missis prius Legatis, qui hostibus parendi legem dicerent: ita impressi quidam et manuscr. duo, teste Bongarsio: item excusi Basil. Gryn. et Ursellanus. In membranis, et editionibus accuratioribus Bong. Modii, Bernegg. Boxh. est lenonibus. Lenones Latinorum consuetudine sunt mediatores, conciliatores, feciales Isid. in Gl. Lenones, adseculae, domestici: Similiter glossarium P. Danielis, quod locum Justini, ita uti edidęre potiores, exhibet.

Epitomas conficere operum sparsiorum antiquissimum institutum est tam Graecis quam et Latinis celebratum. Magonis Karthaginensis libros XXVIII. Punica lingua de agricultura scriptos Graece vertit et redegit in II. XX. Cassius Dionysius Vticensis: hos ad libros VI. utiliter reformavit Diophanes Bithynus: Varro I. dere rust. c. 1. Timosthenes libros X. quos [gap: Greek word(s)] scripserat ipse [gap: Greek word(s)] in unum contraxit, teste Marc. Heracl. Theopompus quidam historias Herodoti, teste Suida: Heraclides [gap: Greek word(s)] : item [gap: Greek word(s)] : Cineas Thessalus Tacticorum Aeneae, Ael. I. [gap: Greek word(s)] . Junius Maximus Papinio aequalis, Praeses Dalmatiae Imp. Vesp. et Domit. Sallustium et Livium contraxit, Papin. 4. Silv. 47. et exemplo talium Justinus Pompejum Trogum, Plinium Solinus, Gellium Macrobius. Hermolaus Byzantinus [gap: Greek word(s)] Stephani: Dionem Cassium Joh. Xiphilinus. Apollodori Atheniensis Gramm. librorum XXIV. [gap: Greek word(s)] universam Deorum Heroumque mythistoriam complexorum, e quibus Sopater Apameensis rhetor et sophista Excerpta fecerat,


page 411, image: s411

teste Photio, libelli tres exigui iique fine mutili, quos hodie titulo [gap: Greek word(s)] ex editione Bened. Aegii legimus, compendium sunt. Et quia post Photium demum hac inscriptione innotuere, vero simile est eam ab epitomatore, quem Sopatrum istum esse interea suspicari liceat, obliterata priore diffusi operis, quam Apollodorus praefixerat, manasse: Sane Plinius, qui Bibliothecae adpellationem suis voluminibus praescripserit, praeter Diodorum, novit neminem. In alio argumenti genere non improbem excerpta, si cum judicio fiant, qualia habemus accurata a Photio nonnulla: in historico opere autoris alicujus gravioris quisquis angusta brevitate prodeste et delectare se posse putat, tironi quidem id fecerit; aliis minus; et ita de Justini quoque historiarum Compendio sentio; cujus perpero studio factum est, ut absolutissimo opere Philippicarum Trogi careamus, et lacunas Justini novis operis aliunde explere cogamur; in quam plurimis etiam frustra laboremus. Et quamvis alio fortasse fine quisque talium Epitometarum scripserit; nonnulli etiam solis sibi: de quo excusationem aliquam mereri possent; nos tamen quia occasione ista et sinisteritate subsequorum seculorum tot utilissimi scriptores in quo vis fere genere, neglecti primum et e manibus hominum excussi, tandem penitus aboliti sunt, detestamur merito ejusmodi enucleandi veteres praesertim autores excerpendi et compendifaciendi morem. Tribonianus, qui magna licentia Juris prudentiam veterum lacerasse prius, tum male iterum consarcinasse convictus est a Viris magnis, quique multa perperam accepit, paragraphos e diversis locis, saepe ne unius quidem Jurisprudentis in unum traduxit, et non cohaerentes connexuit, multa quae non intelligeret expunxit; voces antiquas et vere Latinas exoletas mutavit usitatis minus Latinis, aliudque nonnunquam significantibus; multa etiam edicta veterum ad morem et jus seculi sui reformavit; et cum ne multitudine librorum obrueretur Posteritas excerpsisset Edicta et Responsa veterum, infinitis Commentariis, qui compilationem ejus interpretarentur, et jurgiis ince ssabilibus Orbem replevit. Querela haec est ipsorum, qvi trivęre Tribonianum, praeterquam Suidae, et Lud. Vives l. 7. de Cav corr. art. JCtorum. Tribonia nismos vocat ea quae in recitandis veterum Prudentum verbis et sententiis peccavit, Anton. Faber l. XII. et XVI. Conject. Jur. Civ. et decur.


page 412, image: s412

21. Error. Pragm. 7. Indiligens vero illud studium quod in Jure componendo adhibuit subinde carpunt Alciatus, Duarenus, Cujacius, Mornacius, Grot. in spars. flor. Justin. Hotom. l. de ritu nupt. c. 22. Anton. Guib. l. 1. Quaest. Jur. c. 10. no. 6: Ant. Matth. in notis et anim. ad Institut. Justin. Suideorum epitome manuscr. titulo, [gap: Greek word(s)] . cujus autor Thomas quidam Cretensis [gap: Greek word(s)] , ut adparet e fine, servatur in Elect. biblioth. Dresdae. Verum ineptus [gap: Greek word(s)] cum contrahere Svidea vellet, ea prorsum corrupit. Praeterquam enim quod quam plurima vocabula omisit, cujusque unam solum significationem, resectis reliquis, reddidit, neglexit nomina propria, historica omnia, et testimonia scriptorum, quos plurimos citat Svidas: quo factum plane est, ut ea nullius sit usus, dignaque ideo ut inter tineas putrescat. De altera, quam Michaelis Apostoli, Byzantii manu ante ducentos annos scriptam in biblioth. Palat. Heidelbergae viderunt, et ab exemplari Svideorum. quod habemus hodie, multis modis differre ferunt Viri docti, viderint alii. Ita, mi svavissime adfinis, [gap: Greek word(s)] ; Sed modium [gap: Greek word(s)] et probe plenum admensus sum. De nostro HOFMANNO quid me sperare jubes? Metuo ne humanis artibus nihil reliquerit morbi gravitas, et ex eô fati vicinitas. Dicamus cum sapientissimo mortalium habito: [gap: Greek word(s)] et FERAMUS. EUM, si licet, meo nomine amantissime amplectere. Vale, et plurimum SALVE.

E titulis hodie famae captator inanis
ventosae fumos ambitionis alit,
Et propere latus levis ad crepitacula vulgi
illavtae solo laudis amore tumet:
Tantum autem doctus quantum ante dupondius, ipse
interea rapiens pulpita prima sibi.
Ter-fatuos mores! adscito ludere fuco!
Splenia si tollas frons pecuina patet.
Scilicet in celsae adrepens fastigia quercűs
simius, ut culus conspiciatur, agit.


page 411, image: s412a

DE TE, VOLCAMMERE, aliud meliusque tenetur,
Ipsa aliud longe NORICAS alma sapit,
Et quam florentem TIBI confert provida laurum,
Baccatam in reditu sperat habere suo.
Hoc meruit pectusque catum spectataque multis
Virtus et genii vis gener osa tui.
Turba suum titulis nomen pompatica debet;
TUTE tuum contra nobilitas titulum,
Et plures contra resplendes: Gloria namque
Quae venit HOFMANNO judice, vera venit.
Quare, quantum istos merito ridemus ineptos,
Tantum TE sanűm quisque probamus: HABES.

VOLCAMMERI,

Excellentis viri honoribus Academicis gratulabundus adplaudit, eorumque salutare incrementum, et provisarum in Remp. medicam artium ac meritorum successum cum perenni felicitate adprecatur [gap: Greek word(s)]

Altenburgo Misnicâ Non. Quinctil. A. O. R.

M DCC CXLIII.

THOMAS REINESIUS D. [gap: Greek word(s)]

EPISTOLA XLVIII. [correction of the transcriber; in the print XLVIIII] CHR. AD. RUPERTUS D. TH. REINESIO. S. P. D.

VIr Vobilissime, Amplissime, et Excellentissime, Tandem vindicavi mihi tempus, quo promissis stare possem et in hoc studiorum genere, a quo seculum nostrum tam aversum est, gravissimum judicium Tuum porro experiri. De Caepione quidem quae disputâsti eruditissime, in iis ego jure merito acquiesco, licet tam ui his quam in aliis non semel cogitem, quod sapeinter monet Tacitus


page 412, image: s412b

3. Annal. 19. Maxima quaeque ambigua sunt, dum alii quoquomodo audita pro compertis habent; alii vero in contrarium vertunt: et gliscit utrumque posteritate. In aliis rogo Te, Vir nobilissime, ne [gap: Greek word(s)] interpreteris, quum resisto; si tamen resistere videri possum, qui Numidarum in morem incurfionibus aliquot adsertiones Tuas incesso, nunc hac nunc illac assiliens, et refugiens. Nam consertis copiis et justâ acie confligere, solum Tuum Tuique similium est, quos in his literis non admiramur, sed stupemus. Deloco Valerii Maximi et Plinii circa Aelium Tuberonem sententia mea bimembris fuit. In alterâ parte quum statuerem, PAETUM RECIPIENTIBUS OMNINO EXCLUDENDUM ESSE TUBERONEM, video me longius provectum quam decebat. Nam Tuberones a Paetis descendisse nullum dubium est; et Aeliae Paetinae exemplum abs Te allatum clare ostendit, Tuberones etiam Paetos cognominatos esse. Sed altera, CATUM RECIPIENTIBUS EXCLUDENDUM ESSE TUBERONEM, stat inconcussa; quoniam nec a Catis Tuberones, nec a Tuberonibus Cati descendisse probari possunt: Mentem meam declaro schemate, quod poscis:

P. Aelius Paetus, filius, ni fallor,

P. Aelii Paeti Consulis ao. U. 416.

P. Aelius Paetus. AA.



page 413, image: s413

[gap: illustration]

page 414, image: s414

Omnia, quae huc facere videbantur, diligenter contuli. Sed dissentit Pighius in Annalibus, et Tuberones Paetis inserit alio modo. Quicquid sit, illud negari non potest, diversas fuisse familias Catorum et Tuberonum, licet ex una Aeliorum Paetorum gente utrique oriundi essent. Unde sic concludo: ut Cornelii Scipiones distinguebantur cognominibus Africanorum, Asiaticorum et Nasicarum, nec quisquam simul vel Africanus Nasica, vel Asiaticus Nasica dictus est; ut Claudii cognominibus Pulchrorum, Centhonum, Neronum; nec quisquam simul vel Pulcher Centho, vel Pulcher Nero dictus est; ut Aemilii cognominibus Barbularum, Paullorum, Lepidorum etc. nec quisquam simul Barbula Paullus, vel Barbula Lepidus dictus est; ut alii complures aliis cognominibus (loquor de personis non adoptatis; nam per adoptionem conjuncta fuisse diversarum familiarum cognominascio:) sic in Aeliorum gente obtinuisse, ac qvum illius duae familiae distinguerentur cognominibus Catorum ac Tuberonum, neminem simul Tuberonem Catum cognominatum fuisse. Quamobrem vincere me puto, qvum Valerium oscitantiae incuso, memorantem nobis Catum Tuberonem: victus sum, qvum negâssem Catos vel Tuberones simul cognominatos fuisse Paetos. Interim nondum mihi liquet, quis ille Q. Aelius Tubero consul fuerit, cui Aetolorum legatos obtulisse vasa argentea, Valerius et ex eo Plinius referunt? Refers ad Tuberonem Stoicum, cujus continentiam et [gap: Greek word(s)] commendat Valerius; nec repugnarem ego, nisi mihi Tullius, cujus de hoc Tuberone verba sunt in Bruto: Q. Aelius Tubero fuit illo tempore, L. Paulli nepos, nullo in oratorum numero, sed vitâ severus et congruans cum ea discipllna quam colebat, paulo etiam durior etc. sed ut vitâ, sic oratione durus, incultus, horridas. Itaque HONORIBUS MAJORVM respondere non potuit. Clarum, Ciceronem dicere, Tuberonem ad majorum honores h. e. consulatum non pervenisse: qvum tamen de consule hîc loquatur Valerius. Concludo iterum, sive ad Q. Aelium Paetum Cos. ao. V. 586. historiam illam referre velimus, cespitâsse Valerium, qui Tuberonem Catum cognominavit, quem Tabula Capitolina integre descripsit Q. AILIUM P. F. Q. N. PAITUM; sive ad Tuberonem, cespitâsse rursus, quod consulem appellârit. Sed quis ille Sex. Aelius Q. F. P. N. Paetus consularis, quem Aeliae Paetinae patrem facis? an


page 415, image: s415

consulem intelligis anni 756.? at is a nemine deseribitur Q. F. P. N Paitus, sed Q. F. // /// Catus; et hauddubie is est, cujus ad nos pervenit numus aereus, in eujus anticâ, SEX. AELIUS CATUS IIIVIR A. A. A. F. F. S. C. posticâ corona quercea cum inscriptione: AVGVSTVS. TRIBVNIC. POTEST. Eum Tuberonibus non misceo propter causas supra jam dictas: et si Aeliam Paetinam propter magnum illud temporis intervallum Q. Tuberonis Cos. ao U. 742. filiam dicere non possumus, malim ego Tuberonis consulis alicujus suffecti, sed qui hodie non extet in Fastis, quam illius Cati filiam existimare. Video certe plurimos suffectos in iis desiderari, etiam per tempora Augustaei et Tiberiani principatus tam diligenter prae caeteris descripta, et in Dione, Tacito et aliis nobis residua, quod nec ipse nescis. L. Volusium Saturninum familiae suae, licet veteri et a regibus oriundae, neque tamen praeturam egressae, primum consulatum intulisse, memorat Tacitus l. 3. Annal. c. 30. Meminit ejusdem Columella l. 1. c. 7. Plinius l. 7. c. 48. Eum frustra quaero in Fast is nostris: Sic in ilsdem a. U. 751. defecit suffectus in locum Imp. Caesaris Augusti XIII. sed quem credo restitui posse ex monumento Ancyrano, in quo legimus: ITEMQVE ////////// CANTISSIMO. ET. D. LELIO. CONSVLIBVS. ET. L. CANINIO, ET. Q. FABRICIO CONSVLIBVS. Lapidis corruptelas jam Lipsius sustulit; sed Q. Fabricium illum ipsum puto, qui suffectus ao. 751. ut de aliis nunc taceam. Circa lapidem de Q. Caepione agnosco rursus infelicitatem meam; et quum alias multa id genus observarim non solum in nummis (sic v. g. Nervae qui quater tantum Cos. nec ultr a annos duos cum dimidio Imperator fuit, tribuitur in posticâ nummi cujusdam facies Commodi Imp. qui sub se habet globum mundi cum inscriptione, P M. TR. PXII IMP. C XVIII. COS. V. P. P. Hoc additamentum demonstrat, hunc Imperatorem praefuisse imperio per annos XII. et fuisse Cos. quinquies: quod in Commodo verum est, in Nerva falsum. Similis combinatio duorum diversorum laterum in numo Constantini, de quo multa Scaliger, Freherus, Camerarius) sed et in lapidibus; de nulla diver sarum inscriptionum combinatione me suspicatum esse, tecum rideo. Consuetudinem mutandi capita observavit etiam Lipsius ad 1. Annal. Taciti c. 74. Liberâ Rep. in monumenta clarorum virorum similiter grassatum


page 416, image: s416

Clodium docet Cicero in Arusp: resp. ibi; Imperatorum monumenta evertit: inimicorum domos disturbavit: vestris monumentis nomen suum inscripsit. Intelligit porticum a Q. Catulo de manubiis Cimbricis extructum, quam Clodius evertit sublatoque Catuli nomine suum incidit. A TI. PLAVTIO SILVANO AELIANO antequam abeamus, subjiciam adhuc unum censurae tuae. Lipsius ad l. 4. Annal. Taciti c. 1. notat in aereo nummo adfirmatum sibi a nonnemine legi Tiberium Sejanum; in alteran. scriptum esse: TI. CAESAR. DIVI. AVGVSTL F. AVGVSTVS. AVGVSTA. BILBILIS. in altera videri coronam e quercu cum inscriptione: TI. AELIO. SEJANO. Fidem ei non videtur habere Lipsius, quisquis id adfir mavit (sed adfirmavit, ni fallor, Occo, apud quem numum illum reperio pag. 93. nec ob auctoritatem tot historicorum, qui L. Aelium Sejanum adpellant, quicquam tribuere potui ego. Nunc in ea sum sententia, numum hujus ipsius Aeliani esse ac legendum. TI. AELI ANO. vel, VI. AEL JANO. Spatium illud, quod mediis nominibus inter cedere videmus millies in nummis, infeliciter supplevitiste; et indubie deceptus est scabritie quadam et asperitate, quam eo loco nummus ex aerugine contraxerat. Sed nec illud COS quod idem Occo nobis adfirmat in corona querce a legi, planesad palatum meum. Transpono literas, O. C. S. id est, OB CIVES SERVATOS, non invitis, ut spero, quicunque id genus antiquitates tractare solent. Suspicio mea de ponte sive Lucani sive Lncano e cognomine Plautii nuncupato hinc est, quod eundem viri docti et Plautium adpellent, ut docet Pighius in Hercule Prodicio pag. 398. et hujus M. Plautii Lucani monumentum reperiatur viâ Tiburtinâ, duob. tantum ab hoc ponte milliaribus; quod ex Vrsino Grutero notavit. Gruterum legisse Paetum et omisisse pondus illud, cui L. Lucretii L. F. Tricipitini ac D. Junii L. F. Silani Quaestorum Vrbanorum nomina inscripta sunt, inde fortassis est, quod duo folia, libro meo adglutinata, in quib. Paetus varias ponderum et vasorum fictilium formas exhibet, deessent in illius exemplari. Habent hodieque Jesuitae Romani in Collegii sui promtuario duo aequipondia aerea, a pastinatoribus effossa, quibus prominentibus literis argenteis inscriptum est: TEMPL. OPIS AVG. II. TEMPL. OPIS. AVG. V. Pensat alterum libras duas, quinque alterum:


page 417, image: s417

sed minus nostra sacomata seu libramenta fere unciâ excedit, majus unciis duabus, ut docet Alexander Donatus e soc. Jesu in elaboratissimo tractatu de Romae veteris ac recentis aedificiis, impresso Romae A. S. 1639. lib. 2. cap 10. ubi de Templis, quae sunt in Capitolio, inprimis autem de Templo Opis, in quo vult pecunias securitatis causa depositas. Describere mihi hîc visum est, quod ad auctarium inscriptionum Tuarum pertinere viderentur. Discursus Tuus de TOGOTI [gap: Greek word(s)] quodam [gap: Greek word(s)] veterum Hispanorum valde me delectavit. Licet enim in Epistolis tuis omnia sint [gap: Greek word(s)] ; tamen nescio quo pruritu svavissimae voluptatis adficior, quoties de primis gentium her oibus et regibus adeoque ultimis Antiquitatibus probabiliter disserentem lego. Alii juxta Salmasios et Heinsios collocari solent, equite non plaudente; de Te vere pronunciare possum, meminem mortalium in Germania vivere qui aut plura nos docuerit, aut omnes docere possit. De libello, qui Berosi nomine circumfertur idem suspicatus sum olim, non omnia in eo fabulosa videri debere; sed id tanquam praeceps sic aversatus erat Praeceptor noster, vir alioqum acerrimi judicii, ut in me oppugnando paene mansuetudinis oblivisceretur. Sed auctoritate Tua nunc confirmatus illius non adeo commoveor. Idem de Inscriptionibus sentiendum est: Non statim falsae, quae vetustatem mentiuntur. Multa in iis Consulum paria, de quibus non dubito, quin alicubi recte et comparata et nominata sint. Sed mortalium plerique sic comparati sumus, ut in falso semel deprehensos, etiamsi quid veri dicant, id quoque finxisse existimemus: quod Pytheae accidisse observat Casaub. ad Strab. p. 42. Tiberio Imp. Tacitus l. 4. ann. c. 9. Circa Claudium Pompejanum, Marci Imp. generum negligentior fui, ut ingenue fatear. Exscripsi Onufrium; sed ut in l. de Nom Rom. Alexandrinum scriberet pro Antiocheno, properantiâ factum est, non inscitiâ. Siquidem et ipse Antiochenum vocat Comm. ad Fastos in A. V. 926. Nobilissima haec gens fuit et diu floruit apud Antiochenos. Eusebius num. 2288. qui respondet ao. U. 1024. si recte computavi: Zenobia apud Immas haud longe ab Antiochia vincitur: quae occiso Odenatho marito Orientis tenebat imperium: in qua pugna strenuissime adversum eam dimicavit Pompejanus dux coguomento Francus, cujus familia


page 418, image: s418

hodieque apud Antiochiam perseverat: e quae Evagrius Presbyter carissimus nobis descendit. Epistolam Tuam ad Bertramum de tribus Pompejanis edi velim, sicut promisisti; et quae nuper rogavi ego, tua de Cejoniis, Apronianis, Turciis, Symmachis et Lollianis.

De Italis facile assentior. Crediderunt posteros nullum nasum habituros. Tamen Vrsinum virum non tam doctum quam bonum ac candidum fuisse, e scriptis Manutii, Rittershusii et aliorum quamplurium scio, ut credulitate Transalpinorum per fraudem abuti voluisse non existimem. sed quemadmodum a superiorum saeculorum Italis multafalsa veris intermixta turbido quodam alveo ad posteros fluxerunt: sic in Vrsini manus pervenisse reor schedas, in quibus id genus sictas inscriptiones nonnemo descripserat. Memini certe legere, multa habuisse e bibliotheca Pomponii Laeti. Apud Aneam Vicum, quem habeo Parisiis editum ao. 1619. reperimus Imagines et inscriptiones MARCIAE Q. F. AVJAE CAESARIS DICT. PERP. et JVLIAE C. CAES. DICT. AMITAE, C. MARII COS. VII et AVRELIAE C. JVLII CAESARIS DICT. PERP. MATRIS. aliarumque feminarum illustrium, tanquam e statuis et statuarum basibus depictas. Sed nescio quis otiosus, quum e Suetonio mulierum istarum nomina et stirpem cognitam haberet, pinxerat in libro, quem postea Andr. Fulvius et Jacobus Sadoletus Cardinalis accepere. Risi affatim, quum pag. 88. in statua JVLIAE AGRIPPINAE AVGVSTAE GERMANICI CAESARIS F. TI. NEP. DIVI AVG PRON. C. CAESARIS AVG. SORORIS. MATRIS NERONIS PRINCIPIS viderem Dianam ad talos usque mammatam. Nôsti Multi mammiae figuram e veterum monumentis, taeniis involutam, sicut involvi solebant et aliorum deorum simulacra. In his taeniis variorum animalium capita aliaeque figurae acu pingebantur, ut videre est apud Laur. Pignorium in Appendice simalacrorum ad Expositionem Mensae Isiacae. Sed quum ineptulus in uno vel altero nummo pro figuris istis saltem eminentias quasdam et puncta conspexisset, putavit mammas esse. Haec et alia velut e statuis veterum depicta nobis obtrudere conantur Itali. De iisde et aliud suspicor, ut sese veteribus insererent, multis lapidibus recentia familiarum suarum nomina sed ad nomenclaturam Romanam composita insculpsisse, easque inscriptiones nunc in domibus


page 419, image: s419

suis asservare, ut exteris monstrent et ipsi nobilissimi habeantur, Talia, ni fallor, reperiuntur in scriptoribus Italiae illustratae, e quibus Sarayna nuper mihi tam insigniter imposuit. De Juniis Rusticis multa quae me latebant docuisti; Sedin quibusdam adhuc valde fluctuo. Concedam, Q. Rusticum Cos. an. 871. filium non esse Junii Aruleni Rustici. quanquam illa ratio Tua, quâ juniores Aruleni filios putas quam ut alter ex iis an. 871. ad consulatum evehi potuerit, conjecturae meae infirmitatem non ostendit. Demus illum an. U. 846. decennem fuisse (quid enim impedit, quo minus hoc conjicere possimus?) haberemus annorum triginta quinque consulem; imo demus quinquennem; haberemus annorum XXX. quâ aetate sub Impp. consules factos in honorem majorum et prout Principis favor erat, non dubito. Liberâ Rep. novi legis Annalis auctoritatem: sed quum potestate omnium ad unum devolutâ consules similes haberentur abacis (ut enim hi secundum voluntatem calculatoris modo obolum aereum, modo talentum valent: sic hujusmodi consules ad Imperatorum arbitrium nunc in honore, nunc in contemtu erant) et consulatus nihil aliud esset quam umbra et simulacrum sine vi, sine potentia; nulla suberatratio, quo minus et juniores in praetexta sederent. Sed exemplis agendum est. Ciceronis filium, natum an. 689. consulem fecit Octavianus an. 723. XXXIV. annorum juvenem; is ipse, qui consulatum, ut eleganter scribit Muretus ad Tacitum, sumsit sibi cum voluit, quando voluit, quoties voluit. Nam ut nos vestem, sic ille consulatum, cum voluerat, capiebat, deponebat, resumebat. Sed et Asinius Pollio Consul fact us est annos natus XXIX ut computat Scaliger ad Eusebium num. 2027. Et haec fiebant, quum Romanis rigidâ adhuc cervice jugum subeuntibus Princeps Iudibrium temperaret, ac multum adhuc splendoris esse vellet Senatui: quod factum existimamus, quum libertatis et veteris Reip. nemo amplius meminisset, cum frenis exsolutus principatus, quicquid liberet, licere crederet? Illud quoque Tibi largior, ponderum inscriptiones apud Gruterum p. 221. et 222. referendas ad Q. lunium Rusticum Praef. Urbis an. U. 1097. quod et ipse prius notaram ad marginem excerptorum meorum, sed nescio qua fortuna non animadversum, quum ad Te scriberem. Sed et in eo recte reprehensus sum, quod Gallionem fratrem


page 420, image: s420

Senecae Junij nomen habuisse scripsi, quod Hispanicis gentibus familiare esset. Dabo ejus loco L. Junium Paciaecum, de quo videndi Aldus Manutius in Schol. ad l. de bello Hispaniensi et P. Manutius Comm in Cic. l. 6. Epist. Fam. 18. cujus familiam in Hispania hodieque nobilissimam esse volunt Cetera intricata mihi sunt. Primum admittere non potuisti sententiam meam, quâ L. Junium Rusticum philosophum, nominatum in lapide 10. pag 426. eundem feci cum Junio Rustico Cos. A. 914. Lapidem enim cum Lipsio interpretaris de Junio Aruleno Rustico, quem Domitianus occidit. Ego nondum possum. Arulenum quidem Rusticum Stoicorum placita secutum, ut alios Senatores (quos ob hanc ipsam causam principibus quibusdam invisos animadverto) certum est; sed PHILOSOPHUM STOICUM in monumentis dictum, qui Philosophiam Stoicam publice non docuit nec discipulos habuit, id vero nondum mihi persuadeo. Nemo certe scriptorum hoc titulo affecit, aut inter philosophos doctores retulit. Philosophiae studia domi tractâsse, Philosophos sectatum et aemulatum esse libertate nimiâ dicendi contra principes, unde simiam Stoicorum adpellârit Regulus, ex historiâ illius facile perspicio. At haec omnia, quae cum multis Senatoribus communia habuit, peculiarem PHILOSOPHI STOICI titulum non adstruunt. quia nec illis nec tot scriptoribus in hac haeresi deprehensis statim adjectus fuit. Contra Junius Rusticus Marci praeceptor et ab eodem ad consulatum evectus PHILOSOPHUS STOICUS et fuit et elaris verbis a scriptorib. omnibus, qui meminerunt, adpellatus est; ut hujus esse lapidem malim dicere, quam Aruleni. Deinde tam leve non est, omissum in lapide ARULENI cognomen. quo per historicos aliosque notior est, quam Junij nomine. Solus Suetonius notissimum et quo distingueretur ab aliis Juniis Rusticis, omisit; Tacitus ab aliis omissum reduxit: quem eos qui monumentum hoc statuerunt, sequi, et illud quo distingueretur a tot Juniis Rusticis omittere voluisse, non tam facile admiserim. In monumentis et inscriptionibus integrius et plenius nominantur quam in historicorum scriptis, quae subinde ex illis, quum de nominibus illustrium sermo est, snppleri debent. Nihil mirum, quum qui lapides statuunt, ambitioni propriae plus in dulgeant. Huc fere accedit, tam nulla hodie monumenta reperiri tot illustrium,


page 421, image: s421

tot consularium ac senatorum, quos ira Principum etiam pessimorum Tiberij, Caligulae, Neronis ac Domitiani perculit, praesertim in Urbe Romana. Confracta statim in adulationem Principum et abolita omnia. Quod si mortuo Domitiano monumentum hoc Aruleno positum volumus; ecquam ejus rei notam habemus? ubi honorum et magistratuum gestorum mentio? M. ANTONIO ANTIO LUPO (quem vulgatus Lampridius in vita Commodi perperam Anitium Lupum vocat) monumentum a suis restitutum indultu Pertinacis, ut indicat Capitolinus, et AMPLISSIMI ORDINIS CONSULTO, ut habet Inscr, 1. p. 356. quae et fortunam et honores illius recenset, quam dissimile? Hincjam fluit alterum, Junium Rusticum Philosophum non esse illum Q Junium Rusticum, cujus fit mentio Inscr. 3. p. 131. De eâ diversum judicavi ab Onufrio nuper, quod vidissem ab ejus sanequam infirma conjectura Fastis paene vim sieri. Ut intrudat an. 914. quem in lapide reperit Q. Flavium Tertullum; Aquilino magistratus abrogandus est, Rustico prorogandus. Hanc conjiciendi licentiam ferrem libenter, si ratione probabili (nam illud quantillum est, quod in animo ipsi erat, Tertullum circa haec tempora reperimo, Cos. ergo hic est, de quo lapis?) praegravare nos posset, illius aevi inscriptionem esse nec antiquiorem vel ad Q Iunium Rusticum referendam, qui Consul an. U. 871. Ad hunc vero malui referre. quod Hadrianum tertio consulatu mature abiisse, e Spartiano didicissem, adeoque credibile videretur, Q Flavium Tertullum ei suffectum esse: Aquilinum vero abdicâsse tradidisset nemo. Neque nunc video, quâ ratione convictus stylum vertere debeam. Refers quidem lapidem ad A. V. 910. et vidisse Te puto difficultatem, quae ex Onufrij sententia suboritur. Si enim Q. Flavius Tertullus an. U. 910. primum fuit Cos. et quidem ordinarius, quomodo iterati consulatus nota abesse potuit in lapide, quom refert ad a. U. 914? Sed jam et anno 910. habemus par consulum, Tertullum et Licinium Sacerdotem, antiquae familiae hominem et, ut opinor, a C. Licinio Sacerdote oriundum, qui eques Romanus temporibus Africani vixit, ut colligimus e Val. Max. l. 4. c. 1. ex. 10 et Cicerone pro Cluentio. Huic abeundum erit magistratu et recipiendus Q. Junius Rusticus. quâ ratione? ut habeamus et alterum consulatum Junij Rustici Stoici. Nam bis fuisse consulem, e Capitolino certum est.


page 422, image: s422

Hoc vero me parum movet, qui video ultra ducentos consulatus in annos suos reponi non posse nisi conjecturis pessime fultis; imo qui video, nonnihil incommodi oriri ex conjectura Tua. Nam, stante illâ, contra morem praepositus esset in lapide consul suffectus ordinario, Q. JUNIUS RUSTICUS Q. FLAVIO TERTULLO. Quae cum ita sint, videmus utrinque difficultates nos incidere, sive cum Onufrio lapidem in ann. U. 914. sive Tecum in annum 910. rejicimus quae nullae sunt, si ad annum 871. relatus fuerit. Nihildum ergo hîc turbavi; ut nec in eoloco, quo L. Junium Rusticum Stoicum diversum feci a Praesecto Urbi. Quî potui aliter per Capitolinum? Negligentem alibi scriptorem facile credo: sed hîc, dum singulari cum curâ recenset honores Rustico praeceptoria Marco habitos, ut etiam osculi ante Praefectos Praetorio dati mentionem faciat, suspicari velle praefecturam Urbis siluisse tantae dignitatis et potentiae magistratum, id violentum mihi videbatur. Habemus scriptoribus fidem et honorem eo usque, donec e certioribus monumentis contrarium ostendi possit. Et haec pro sententiâ nuperâ. Pro virgine mihi monstratâ e Plinio juniore gratias ago. Ita est, ut conjecisti. Non ingrata mihi fuit, ut ut bene matura, qui alioquin juniores etiam non valde curare soleo, vel oculis venari. Sed contra sententiam meam factum, quod duas simul jungis. Alia namque Junia Plinii, et fortassis e Rusticis; alia JUNIA C. SILANI F. TORQUATA. Haec an. U. 774. D. Haterio Agrippa C. Ser. Sulpicio Galba Coss. jam adulta fuit virgo. Meminit Tacitus lib. 3. Annal. c. 69. in gestis ejus anni, ubi quum severiores sententiae dicerentur in ejus fratrem C. Silanum Proconsulem Asiae repetundarum reum, Tiberius Caesar intercedit, darent Juniae familiae, et viro quondam ordinis ejusdem ut Cytheram potius concederet. id sororem quoque Silani Torquatam, priscae sanctimoniae virginem expetere. De hac ipsa interpretatur Lipsius in scriptiones, quas citâsti. Demus virginem tum fuisse annorum viginti, natalis ejus in cideret in A. V. 754. a quo si numeramus ad aetatem Plinij, superante sententia Tua, habebimus centum annorum virginem. Neque jam rarum esset LXIV. annos inter virgines Vestales mansitâsse, quum e Tacito colligi posset, mansitasse per LXXX. annos. Quamobrem, ut dixi, alia est Junia Plinij. Praeterea patrem ejus Torquatae nominas C. Junium Silanum Consulem


page 423, image: s423

an. U. 780. collegam Silij Nervae. At hujus anni consul non Cajus Silanus dictus est, sed Appius, ut scribit Tacitus 4. Annal. 68. et alij, quos Fastorum conditores laudant. Hujus Appij non filia, sed soror est Junia, Torquata. quod ex Familiis meis sic ostendo:

[gap: illustration]

page 424, image: s424

Ne somniare Tibi videar, qui stemma Augustaeum tot personis augeo, quas Lipsius in eo nunquam animadvertit; argumentis omnia quae dixi, confirmabo solidissimę. Silanos per neptem ab Augusto descendere. aperte indicat Plinius lib. 7. Hist. Nat. c. 13. ibi: Divus Augustus in reliqua exemplorum raritate, neptis suae nepotem vidit, genitum quo excessit anno, M. Silanum: qui cum Asiam obtiner et post consolatum, Neronis principis successione veneno ejus interemtus est. Jam Silanos descendisse per Juliam, ostendet locus Taciti restitutus lib. 3. Annal. c, 68. ibi: Cn. Lentulus separanda Silani materna bona (quippe Juliâparente geniti) reddendaque filio dixit. Vulgo legitur, aliâ. Lipsius quam se ibitorqueat, nôsti. Videt indicari feminam illustrissimam et Augustaei stemmatis; sed quî locum sanare possit, non item. Freinshemius Notas ad d. Taciti l. levissimâ mutatione restituit, ut exhibui. Sed quaenam illa Julia esset, pronunciare verecundatus est. Igitur per literas illum consului, quas haberet trepidationis causas? me omnino intelligere Juliam neptem famosum illud scortum et Augusti carcinoma, quum non possit alia Julia, neptis Augusti e scriptoribus nobis dari. Sed renuit: nec ultrâ ea de re colloquium literarium nobis fuit, quum paulo post proficisceretur in Sueciam. Ego persto in sententiâ, et illam ipsam Juliam esse, nunc evinco e loco Taciti l 16. Annal. c. 8. ubi Aemilia Lepida C Cassij uxor dicitur amita L. Silani, quae quomodo sic appellari possit, nisi Julia neptis, quae L. Acmilio Paullo Paulli Aemilij Lepidi filio nupsit etiam maritum habuit Silanum quendam, non video. Sic me credo vicisse. Nunc cetera exsequamur. Juniam Torquatam dixi sororem Ap. Junij Silani. quod sic probo. Cum Ap. Junij Silani liberi Augusti abnepotes sint per avîam Juliam et Junia Torquata proneptis per matrem Juliam: fit consequens, Juniam Torquatam sororem esse Ap. Junij Silani, Antecedentîa verissima, M. Junium Silanum Augusti abnepotem per neptem quam Juliam esse jam demonstravimus, dixit Plin. l. 7. c. 13. Is Ap. Junij Silani filius, ut et L. Jun. Silanus et Junia Calvina. quodjam clare ostendit Lipsius ad Taciti l. 13. Anal. c. 1. Torquatam habuisse matrem Juliam patet, quia Soror C. Silani ProCos. Asiae, quem matre Julia genitum Tacitus docuittoties citato l. 3. Annal. c. 69. Videmus hinc splendissimam fuise familiam hujus Torquatae, sed eandem tragicis


page 425, image: s425

casibus involutam, quod ab Augusto descenderet, et ex ea proximi quique imperio destinari putarentur. Falli me dicis, qui marmor, in quo PAUSARIORUM mentio, e Tomasino scripsi erutum an. 1634. quum id anno 1620. vulgaverit Salmasius: Sed nôsti, talia saepe terrâ obtegi et post aliquod tempus rursus erui. Hoc accidisse binis inscriptionibus jam in Superioribus indicavi:

SUME LIBENS SIMULACRA

TUIS QUAE MUNERA CILO

ARIS URBANUS DEDICAT

IPSE SACRIS.

et:

SEX. POMPEIUS

SEX. F.

DEDIT.

Idem suspicor factum parti Tabularum Capitolinarum. Citat enim Hermolaus Barbarus in Castig ationibus suis depravatissime descripta, quia oscitanter lecta; CAESAR CLAUDIUS C. F. AP. N. CAECUS C. PLAUTIUS C. F. . . . N. QUI IN HOC DXXVI. HONORE VENOX APPELLATUS EST. Tabulas Capitolinas, e quib. sunt haec, Romani diu post, qua castigationes suas scripsit Hermolaus, reperęre, nimirum an. Chr. 1546. Obstupui vero quum animadverterem, quam in foedum errorem non tam Hermolaum Barbarum, quam CL. Salmasium haec ipsa dederint. Scriptum reliquit Plinius et ex eo Solinus, Scipionem Africanum primum Romanorum Caesarem dictum. Hoc falsum est, in quit Salmasius. nam ante bellum Samniticum Claudius quidam Caesar extitit. Multum temporis perdidi, dum quaero Salmasianum istum Caesarem. Tandem reperi apud Hermolaum eadem et fundamentum assertionis inscriptionem istam tam negligenter descriptam Erubui vel tanti viri causâ, vitium lapidis adeo pingue, non vidisse tamen: quum historias Romanas vel mediocriter doctus restituere possit: CENS. AP. CLAUDIUS etc. ut hodie quoque legimus in laudatis Tabb. Capitolinis. Cetera quae inlapides a me Tibi deseriptos commentatus es, ob reconditam eruditionem satis stupere, Te satis venerari non possum. Sed adhuc mirabilior facilitas Tua, quâ haec antequam ederentur, mecum communicare


page 426, image: s426

voluisti. Benevolentiae symbolum hoc est erga me non tralatitiae; adeoque celebrandum mihi quâ licuerit occasione. Expecto autem [gap: Greek word(s)] , quae ejusdem monetae dabis ad reliquos ducentos caetera; neque flagitare desinam, dum extudero. Filiis cognomina a matrum nominibus esse notavi saepe in familiis meis. Liberâ Rep. habemus atonis majoris filium a Salonia matre dictum Salonianum. Auct. de V. Ill. Agell. l. 13 c. 18. Plin. l. 7. c. 14. Est et in Fastis Sex. Nonius L. F. L. N. Quinctilianus Cos. A. V. 760. quod cognomen indubie haber a matre. Nam P. Quinctilium Varum Vellejus Paterculus l. 2. c 120. avunculum appellat L. Nonij Asprenatis, qui ob id Sex. Nonij Quinctiliani frater esse videtur. E lapidibus praeter haec, quae abs Te notata sunt, descripsi sequentia. JUNIA RUSTICA filium habuit C. FABIUM JUNIANUM, Inscr. 8. p. 174. M. ANTONIUS ANTIUS LUPUS, de quo supra, ex Claudia Regilla filiam habuit ANTIAM MARCELLINAM, Inscr. 1. p. 356. cujus nominibus indicatur, ut opinor, ANTIUM paternum, CLAUDIUM maternum genus. Nam e Claudiis Marcellini. M. NONIUS. ARRIUS MUCIANUS reperitur Cos: in Fastis A. V. 954. collega L. Annio Fabiano. Utriusque mentionem faciunt Inscr. 6. p. 310. et 6. p. 313. Hunc ego trium familiarum nomina habuisse existimo; et ex lapide 5. p. 670. faciendam hanc tabellam genealogicam:

[gap: illustration]

Secundum hanc observationem M. NONIUS ARRIUS PAULLINUS APER Inscr. 2. p. 307. filius est modo dicti M. NONII ARRII MUCIANI, cui conjux fuit SEXTIA ASINIA POLLA, Inscr. 6. p. 366.


page 427, image: s427

A Polla enim Paullinus est. M. NONII ARRII PAULLINI APRI conjux L. FILIACULA Inscr. 6. p. 441. et filius MUCIANUS, qui monumentum posuit avo 4. p. 442. Potens et clara familia, ut ex dictis lapidibus constat, in agro Brixiensi. Meminit et alius Brixianus 8. p. 1097. M. NONII M. F. MACRINI COS. XVVIRI SACRIS FAC. quem in Fastis non reperio: et quum M. NONIUS M. F. ARRIUS MUCIANUS COS. fuerit et XV Vir Sacr. Fac. ut est Inscr. 4. p. 442. tamen MACRINUM in MUCIANUM mutare nolo propter lapidem 4. p. 877. Sed et hujus ipsius gentis NONIA M. F. ARRIA HERMIONILLA, Inscr. 5. p. 480. quae M. Nonij Arrij Muciani aut filia, aut neptis. Praeter haec occurrit Inscr. 1. 2. et 3. p. 381. L. Caesonius Lucillus Macer Rufinianus, qui patrem habuit C. Caesonium C. F. Macrum Rufinianum, matrem Maniliam Lucillam. Sic Inscr. 11. p. 668. Fonteja Pelagia filium a se cognominatum habet M. Antonium Fontejanum: Inscr. 9. p. 677. L. Clodius Pompejus et Sempronia C. F. Rusina L. Clodium Rufinum: 11. p. 685. Aemilia Pompeja L. Graecinium Pompejanum: 10. p. 995. M. Statius Lautus et Manlia Lasciva M. Statium Manlianum: Julius Otacilianus matrem Otaciliam Onesimen: in lap. Rom. 6. p. 1023. C. Salvius Liberalis et Vitellia C. F. Rufilla C. Salvium Vitellianum. 3. p. 1038. Claudia C. Vettienum Claudianum: 4. p. 49. L. Cornelius Severus et Clodia Corneliana L. Valerium Cornelianum. Vitellius Imp. apud Sueton c. 6. e Petronia conjuge filium cognominavit Petronianum. T. Flavius Sabinus e Vespasia Pollâ T. Flavium Vespasianum. Hice Fl. Domitilla T. Flavium Domitianum etc. Notatu vero dignissima est Inscr. 1. p. 306. Liciniae Crassi Frugi Pontificis F. Magnae, quae L. Pisonis Pontificis uxor fuit. Licinia dicta est a patre M. Licinio Crasso Frugi, sed Magna ab abavo Cn. Pompejo Magno, a quo per matrem Scriboniam descendit. Nam in Familiis meis e Pompejis, Scriboniis, Liciniis sic eam cum fratribus derivo:



page 428, image: s428

[gap: illustration]

A. Hanc Pompejam esse puto, de qua Hirt. in Hist. belli Africani: Pompejae cum Fausti leberis incolumitatem suaque omnia concessit. Et Florus l. 4. c. 2. Filiamque Pompe I cum patruelibus ex Sulla, sc. incolumem servavit. Patrueles hîc qui consobrini, ut patet e subjecto schemate:



page 429, image: s429

[gap: illustration]

B. L. Scribonij conjugem esse Pompejam constat ex eo, quod filius hujus L. Scribonius Libo Drusus Pompe I M. pronepos frater est L. Scribonij Cos. An. 769. qui describitur a Dione L. F. Aliam genesin subjicit Lips. ad l. 2 Annal. Taciti. Sed ut video, parum firmam.

C, Incidit hujus aetas in extrema O ctaviani Augusti. Meminit Inscr. 6. p. 200. cum T. Quinctio Crispino Valeriano, qui Cos. an. 759. De hoc et conjuge Scribonia et filio Pisone Tacit. 1. Hist. 14. Piso M. Crasso et Scribonia genitus, nobilis utrinque. Per M. Crassum Lipsius


page 430, image: s430

intelligit M. Crassum Frugi Cos. An. 816. collega C. Lecanio Basso. Cui restiti ego, et ut Tacitum cum Senecae Menippaea conciliarem, feci duos Crassos, alterum occisum a Claudio, i. e. hunc ipsum, alterum a Nerone, prioris filium; eamque sententiam probavi olim Tibi. Sed ecce me suffulminat. Plut. in Galba ubi de Pisone: [gap: Greek word(s)] . Nihil tamen a sententiâ veteri recedo. An et ipse Plutarchus similitudine nominum deceptus est, et patrem Pisonis Crassum a Nerone occisum credidit. quum occisus esset frater? an apud Plutarchum legendum: [gap: Greek word(s)] ? ut solus intelligatur pater adoptivus C. Piso Neronis jussu interfectus ob conspirationem. Tacit. 15. Annal. 59. In expungendo [gap: Greek word(s)] , quae vox nihili est, et substituendo [gap: Greek word(s)] , consentit mecum interpres; et inde Pisonem Licinianum in schemate integrum descripsi C. Calpurnium Pisonem Licinianum tanquam adoptatum a C. Pisone. Sed dubito, an apud Graecos adoptati dicantur etiam [gap: Greek word(s)] . An legendum, [gap: Greek word(s)] etc. ut idem dicat, quod Tacitus? et certe facilius e [gap: Greek word(s)] , quam [gap: Greek word(s)] . Huc igitur inclino. Sed rurfus manifestus error Plutarchi. Nam et Scriboniam non a Nerone, sed a Claudio occisam tradit Senecain Apocolocynthosi.

D. An de hoc Cn. Pompejo Magno capiam Inscr. 3. p. 67. in qua nominantur Coss. CN. POPEIUS FEROX LICINIANUS C. POMPONIUS RUFUS. Cn. Pompejo Magno a Caligula Magni cognomen ademtum. Claudius reddidit, sed eundem postea interfecit. Unde facete Seneca in Apocolocynthosi: C. Caesar Crassi filium vetuit Magnum vocari. hic nomen illi reddidit, caput tulit. Quamobrem suspicor, Cn. Pompejum Ferocem Licinianum appellatum fuisse sub Caligula. Propter enim praenomen et nomen CN. POMPEII, et cognomen LICINIANI videtur, hic ipsus esse. Ut proinde hi confules fuerint sub Caligula. An Cn. Pompejus Ferox Licinianus filius est Cn. Pompeji Magni? Inscriptio Neapolitana 5. p. 116. et fratrum Arvalium p. 117. constanter adpellant MAGNUM POMPEIUM quasi MAGNUS praenomen fuerit, ut Fauftus in Sullarum familia, et Taurus


page 431, image: s431

in Statiliorum, d. l. 5. p. 116. cujus quoniam semel iterumque mentionem feci, partem ctiam supplebo propter Onufrium:

--------------------------------

C. Cecina Largu S. L. VITELLIVS. PAVLLVS Fabius Persicu S. C. PISO. MAGNVS. POMPEIVS IDVS JANVAR.

---- JVNONI. QVOD. TI. CLAVDIVS. CAESAR

August VS. GERMANICVS. P. P. APPELLATVS

est in Capi TOLIO. JOVI. BOVEM. MAREM JVNoni

vacCAM. MINERVAE. VACCAM. FELICItati

vACCAM. DIVO. AVGVSTO. BOVEM. MAREM. DIvae. AVGVSTAE. VACCAM.

ADFVERVNT

C. CAECINA LARGVS. L. VITELLIVS. PAULIus

FABIVS. PERSICVS. TAVRVS. STATILIVS

CORVINVS. C. PISO. M. SILANVS: L. SILANVS

MAGNVS POMPEIVS

XVI K. FEBR.

Ob Consecr ATIONEM DIVAE. AVG. ITEM.

DIVO. AVGVSTO. BOVEM MAREM. Divae AugustaE. VACCAM.

ADFVERVNT

C. Caecina LARGVS. L. VITELLIVS. PAVLLVS

Fabius PersiCVS. TAVRVS. STATILIVS

Corvinus. C. PISO. M. SILANVS. L. SILANVS

Magnus PompEIVS

FEBR.

Quaedam debemus Grutero Onufrius qui eum producit ad an V. 801. multis modis cespitat. I. L. VITELLIUM ex eo cognominat PAULLUM, quum PAULLUS sit praenomen Fabij Persici de quo multa congessi ad gentem Fabiorum. II. C. Pisonem cognominat Magnum, quum hoc pertineat ad Pompejum. III. C. Pisonem collegam L. Vitellii fuisse in consulatu ex hoc lapide probare non potest. Nec enim loquitur de consularibus. IV. Quum haberet hunc lapidem,


page 432, image: s432

cur Cos. an. 798. T. Statilium Corvinum nominat, quum ex eo describere debuisset Taurum Statilium Corvinum?

E. Occasione hujus Scriboniani dic rogo, quid videatur de loco Taciti l. 2. Hist. c. 72. Extiterat quidam Scribonianum se Camerinum ferens; Neronianorum temporum metu in Histria occultatum, quod illîc clientelae et agri veterum Crassorum, ac nominis favor manebat. Pro Scriboniano Camerino praeceptor meus legendum censuit Scriboniano Camillo, ut intelligeretur ille Scribonianus, qui arma in Illyrico contra Claudium Caesarem movit an. U. 795. Ego scire velim, si locus ita emendandus, cur planus sive impostor ille non potius divulgârit, se metu CLAUDIANORUM temporum in Histria occultatum? Constat enim inter bellum civile a Scriben ano Camillo motum et mortem Claudij Imp. intervallum esse annorum XII? Secundo quaero et illud, cur idem fugitivus se Scribonianum tempore longius remotum (hic enim res novas molitus est an. U. 795. at vero annus, quo Pseudo-Scribonianus in scenam prodiit, erat ab U. C. 821.) simulare maluerit, quam Furium Scribonianum ejus filium, qui, ut refert Tacitus 12. Annal 52. an. U. 805. in exilium, actus est? Sic igitur mihi videtur, Scribonianum hunc Camerinum esse unum e duobus illis Scribonianis, de quib. Tacitus 4. Hist. 41 Pactium Africanum quoque proturbant: tanquam Neroni Scribonianos fratres concordiâ opibusque insignes ad exitium monstravisset. Ubi tamen Lipsius mavult. Scribonios, propter locum Xiphilini. Sed ego apud Xiphilinum amplecterer, [gap: Greek word(s)] . An et Regulus istos oppugnavit ac de his explicandus Plin. l. 1. ep. 5. Quid tibi cum meis mortuis? nunquid ego aut Crasso, aut Camerino molestus sum? Ut ex dictis patet, et Crassi et Camerini Scribonianorum cognomen habent. SCta duo, nuper ad Te missa, quum in Tuis legissem jam Capacium vulgâsse, fastum Italicum satis detestari non potui, quo mihi vendita sciebam. Ego praeter ea quae scripsi nuper, adnotavi haec paucula. L. VAGELLIO COS.] Eundem puto cum amico Senecae. Lib. VI. Nat. Quaest. c. 2. Egregie Vagellius meus in illo inclyto carmine: Si cadendum est, inquit, mihi, coelo cecidisse velim. FELICITATI SAECULI INSTANTIS.] Hanc et alias in edictis Claudii usurpatas formulas videtur risisse Seneca in Apocolocynthosi: Quid actum sit in coelo


page 433, image: s433

ante diem tertium Eidus Octobris Asinio Marcello acilio Aviola Cos, initio saeculi felicissimi, volo memoriae tradere. CRUENTISSIMO GENERE NEGOTIATIONIS.] Vetuit hoc negotiationis genus etiam Vespasianus l. 2. C. de aedific. privat. Dein Hadrianus. Spartianus in ejus vitâ: Inter cetera constituit, ut in nullâ civitate domus aliqua transferendae ad aliam urbem illius materiae causa dirueretur. ROMAM SUBTERRANEAM aliquot literis vel Tui causa quaesitam nondum habere potui; ut nec inscriptiones mihi promissas a Servio tum per amicorum ignaviam, tum per atrocis belli tempestatem, quam Itali sibi conscivęre. Nimirum vicina Germaniae calamitas nec illos nec Anglos cautiores reddidit: sed accidit idem plane, quod eheu! nobis. Ut enim pacis et aurei saeculi velut pertaesi motus novos rerumque conversionem exoptare coepimus: sic illis post inaestimabile pacis bonum, quo florebant, bellum non tam inamoenum visum est, quam ab aniculis describitur. Ita dulcissimarum quarundam rerum satietas est; mel nimiam bilem generat; longa serenitas procellarum et imbrium desiderium facit. Si quid tamen erit consilij mei, suadeo, ut in proximis responsoriis ad Volcameri literas, quas hîc mitto, desiderij Tui mentionem facias; et reipsâ experieris, hominem procurandis bonorum virorum negotiis paratissimum esse. Ego illius humanitate sic abusus sum, ut tot petitionibus novam adjicere sim veritus; quamvis meliorem impetrandi libri occasionem haud nossem. Nam vel in hoc negotio satis expertus sum, quam nullos Volcamerus sibi habeat pares.

Post multos eruditissimos discursus de variis monumentis etiam sententiam Tuam aperis de numis Graecorum contra Goltzium. Vis autem in illo Saturnini L [gap: Greek word(s)] significare tricesimum quartum ab Augusto. Sed desidero, qui hoc modo explicari possint, alios, id est, par allelos. Reperies apud Octavium de Strada num. 2. et Goltzium in Tomo de C. Julio Caesare c. 1. num. 24. qui C. Julij Caesaris est, [gap: Greek word(s)] . a quonam dicemus hunc tricesimum tertium? Scaliger Animad v. in Euseb. num. 219 4. LA. LB. [gap: Greek word(s)] . et sic deinceps interpretatur [gap: Greek word(s)] Sed videtur haec sententia displicuisse Casaubono ad Suet. Aug. c. 87. qui negat L. literam Latinam


page 434, image: s434

esse pro Graeca A. sed circumductionem tantum, cujus usus, quoties ambitus non omnes caperet literas. Mihi Scaligeri sententia verissima visa. Neque [gap: Greek word(s)] , ut existimat Casaubonus, sub Romanorum imperio, quum usus Latinae linguae diffusus esset in omnes provincias, literam Latinam poni pro Graecâ, inprimis in Latino [gap: Greek word(s)] . Sic nummus Tuus Graecus, quem cum postscripto misisti: M. AUP. ANT [gap: Greek word(s)] NINOS AUG. Rursus inferiori aevo, quum in Graeciam sedes Imperij esset translata, Graecae ponebatur pro Latinis. Heic obiter restituo numum 322. apud Octavium Stradam, cujus altera pars habet imagines Fl. Heraclij et Heracleonae Augg. altera sedentem Salvatorem nostrum cum epigraphe: HC XV [gap: unknown signs] RERA. quod quid sit nullus, credo, intelligit. Lego: IHC. XPS. P [gap: unknown sign] X. REGNANTIUM. De illo COMOB et CONOB divinârunt jam multi. Joanni Hemelario in aureis numismatis Impp. ex Museo Caroli Croyi ducis Arschotani editis Antverpiae an. 1627. p. 191. CO M. OB. id est, Constantinopoli Moneta obsignata, vel p. 213. CONOB. Ita Snell. CONSTANTINOPOLI OBSIGNATA. In aliis quum l. de renum. eorum loco reperisset PROM explicat, PECUNIA ROP 17. MANA; alibi STR signatum Treveris; alibi PTR Pecunia Treverensis. alibi, S. M. N. Sacra Moneta Nova, vel Nicomediensis; alibi SMNM Sacra Moneta Nova Mediolanensis; alibi, SMANO, Sacra Moneta Antiochiae Obsignata etc. Ego quondam existimavi, ubi COM. esset, COMMUNITATEM quandam indicari; ubi CON, Consensum. Repereram enim in numis aliis [gap: Greek word(s)] , praesertim in Augustaeis. Videram numisma Trajani, quod eo loco habebat: COM. ASI. Notum erat illud Ciceronis 2. Verrina: COMMUNI SICILIAE. CON. vero CONSENSUM significare fere persuadebant similes nummi, qui habebant CONS. et antiquariorum similis explicatio super Inscr. 2. p. 484. Sed quoties pervenissem ad postremum OB, videbam me populum vel urbem non in Romano solo, sed Utopia quaerere. Tua sententia in illo COMOB placet prae omnibus et placebit, donec certiora proferantur: et fere accedit Ursinus


page 435, image: s435

Not. in Suet. Ner. c. 44. quum ait, in ipsis aureis veteribus solidis inscriptum esse, CONOB h. e. Constantinopoli obrussati sive obryzati. Tamen de CONOB scimus quid scripserit Cedrenus: cujus locum et ap. Adolphum Occonem et Laevinum Hülsium in Num. Impp. legi: [gap: Greek word(s)] , CIVITATES OMNES NOSTRAE OBEDIANT BENERATIONI. NIsi volumus, nugatum hîc esse scriptorem illum.

CN. Asinium Pollionis et Agrippae nepotem abs Te repertum apud Capacium mihique monstratum valde laetor, et pro indicinâ multum me Tibi debere fateor. Sed non intelligo causam fluctuationis Tuae super Inscr, 1. p 328. C. Asinius Cn. F. appellatur: ergo Cnaeus pater honoratus civis fuit, ut qui nominari meretur, ergo C. Asinius vix tam humilis conditionis fuit, ut coquus fieret. Nominatur et apud Livium l. 9. c. 46. C. Flavius Cn. F. scriba, patre libertino, humili fortunâ ortus. Adde Ciceronem l. 6 Epist. ad Att. ep 1. Nominatur et M. Agrippa L. F. in nummis et lapidibus. At quis iste Lucius pater? ne post Agrippam quidem notus, ut ait Seneca filius 3. de Benef. c. 32. cujus Agrippam adeo puduit, ut Vipsanij nomen quasi argumentum paternae humilitatis non usurparet, ut scribit Seneca pater 2. Controv. 12. C. MARIUS C. F. C. N. IN MAG. OCCIS. nominatur in Tab. Capitolina p. 294. in an. U. 671. At quis Cajus ille Marius, avus? Operarius, si credimus Plutarcho in vitâ Marij senioris. Grandis error est, quem notas Casauboni ad Strabonis l. 4. fol. 56. qui Afinium a Strabone laudatum eundem putat cum Asinio Quadrato, qui res Germanicas scripsit. At bene, quod error est Casauboni valde adolescentis. Nôsti enim quid de hoc labore in Strabonem ipse judicet epist. 106 ad Petr. Junium. Senior aliter censuit et scripsit. quem legisti ad D. Verum Capitolini et ad eundem locum Salmasium, ubi docet vixisse Quadratum sub Philippis et Romanam historiam exorsum a primo anno Urbis usque ad millesimum, quem Philippi celebrârunt. Unde [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] inscripserit. In adpellatione legionis FULMINATRICIS elegi alteram sententiam Tuam, tractam a scutorum insignibus. Habeo ex bibliotheca ANDR. DINNERI tum alia insignia Romanae antiquitatis


page 436, image: s436

monumenta, tum quatuor tabellas e marmore in aes incisas, quas ex Italia secum attulit. In iis conspiciuntur legionis unius Romanae aquilae, signa, aquationes, labores in muniendis hibernis etc. omnium vero scutorum, quae milites gerunt, insigne Fulmen: ut monumentum in hujus ipsius Legionis honorem erectum esse nullus dubitem. Sententiae de novis Athenis Inser. 4. p. 177. addo istud, Mediolanum eo magis novarum Athenarum nomen habuisse, quod ut Athenis Atticis, sic Mediolani Minervae praecipuus cultus esset. Quâ de re videndus Eryc. Puteanus Comm. in Hist. Insubr. p. 11. num 10. Et hinc recentiorum quorundam fluxit opinio, Mediolanum esse Germanicae originis, Maegdeland sive Meideland/ h. e. Virginis terram sic appellatum a Minervâ. Et haec ad scriptas anno superiori d. 24. Augusti. In posterioribus consulentem me quaedam docebas de Vesoce sive Vexore Fustini. sed nunc ne nimis erraverim et conjecerim calidius. aliter videtur. Primum ut eruatur quis sit iste Vexores, conferendi sunt Herodotus, Diodorus Siculus, fragmenta Manethonis apud Fosephum, Eusebius, Tacitus. Isti discordes in quibusdam et nonnunquam etiam sibi, tamen in eo consentiunt fuisse regem in Aegypto, qui totam Asiam perdomuerit ad Scythas usque, imo partem Scytharum insuper. Diodorus lib. 1. c. 55 Sesoosin adpellat, quod parum abest a nonnullis MStis Justini, quibus Suexosis nominatur. Herodotus in Euterpe, Sesostrim. Manethon apud Fosephum lib. 1. contra Apionem modo Sethosin, modo Sethonem. Scaliger in Euseb. num. 534. legisse videtur, Sesothin. et recte. Est enim postremum hujus nominis vere Aegyptiacum: et [gap: Greek word(s)] eadem cum Iside, ut videatur hic Sesothis ad Isidem genus suum retulisse, vel quum [gap: Greek word(s)] idem sit, quod Latinis Lucifer vel Hesperus, ut docet Pignorius ad Mens. Isiacam p. 16. V. et Damascius ap. Photium in vitâ Isidori p. 369. more Orientalium et inprimis Agyptiorum hoc nomen affectâsse. Sic Cleopatra ultima Aegypti regina unum ex filiis adpellavit Solem et filiam Cleopatram Lunam. Tacitus l. 2. c. 60. Rhamsen, Euseb. Remessem vocat. Ut magis manifestum fiat, non diversos esse quos diversis nominibus adpellant scriptores; sciendum est quod Scaliger observat e Manethone, Sesothin trinominem fuisse ac vocatum praeterea Ramessen et Aegyptum. Verba Fosephie Manethone l. 9, contra Apionam sunt: Sethosis autem equestres


page 437, image: s437

aut navales copias habens, fratrem quidem Armain procuratorem Aegypti constituit, et omnem ei aliam regalem contulit potestatem, tantummodo antem diademate uti prohibuit etc. Ipse ad Cyprum et Phoenicen et rursus contra Assyrios atque Medos castra metatus universos quidem alios ferro, alios sine bello terrore nominis imperata facere coegit. His rebus a se gestis elatus confidentius incedebat, orientales urbes ac provincias subvertebat, multoque tempaere procedente Armais qui in Aegypto fuerat relictus omnia contra quam frater monuerat, egit. Igitur frater in Aegyptum festinans, proprium tennit regnum, et provincia ex ejus nomine vocata est Aegyptus. Nam Sethosis Aegyptus vocabatur. Armais autem frater ejus Danaus. Et eodem libro: Et ab hoc tempore Regum qui postea fuere, anni sunt 393. usque ad fratres nomine Sethonem et Hermaeum; quorum Sethonem quidem Aegyptum, Hermaeum vero Danaum denominatum dicit. Item: Filium (Amenophis) Sethonem, qui etiam Ramesses a Rampse patris nomine vocabatur, cum quinque esset annorum apud suum commendavit amicum. Eusebius in Chronico num. 533. Aegyptiorum REMESES, qui et Aegyptus, an. LXVIII. Hinc discussae illae nebulae, quae Lipsij mentem sic obtenebrarunt, ut quum ignoraret Rhamsen Taciti. etiam fabulam crederet, quae Tacitus de regis illius potentiâ scripserat, Libyâ, Aethiopiâ, Medisque et Persis et Bactriano ac Scythiâ potitum, quasque terras Suri Armeniique et contigui Cappadoces colunt, inde Bithynum, hinc Lycium ad mare imperio tenuisse. Rhamses enim Taciti, Ramesses et Sesothis Manethonis est; et praeterea Sesoosis Diodori Siculi, Sesostris Herodoti, quod nullius alterius Aegyptiorum regis ea potestas, expeditio, res gestae fuerunt. Unde nec dubito, quin per Vexorem, quem Justinus ex Aegypto in Pontum usque narrat excessisse, omnino intelligen dus sit Sesothis sive Sesostris sive Sesoosis. Quum onim clarissimum omnium Aegypti regum memorare voluisse noster dicendus sit; ecquem clariorem habemus Sesostri? quem praeter hunc ipsum, de quo verum erat, in Pontum usque excessisse? Non obstat, quod Vexores sive Vesoces prae Taunasi Scytharum rege Afiâ cessisse et in regnum suum resugisse scribitur; Sesostris contra nullâ fugâ infamis, sed potius multis victoriis decantatissimus est. Nam ignominiosam reditus causam indubie dissimulârunt scriptores Aegyptij, quos secuti sunt Graeci. Diyersam autem narrationem ex Annalibus


page 438, image: s438

Scytharum compererat Trogus Pompejus. Ita factum, quod in quamplurimis. In Fastis nostris hodieque triumphat.

Imp. Caes. M. Aurelius Divi Antonini F. Divi Severi N. Severus Alexander Pius Felix Augustus Pont. Max. Trib Pot. XIII. Cos III.

P. P. ProCos. Imp.

De Perseis et Rege Artaxerxe.

Extat ipsius Alexandri epistola apud Lamprid. ubi de hac victoria magnifice gloriatur. At Orientalium libri, quorum narrationes vulgavit VVilhelmus Schigkardus in Tarich, aliud loquuntur, Alexandrum Severum tot stragibus adfectum esse, ut Persis cederet terra Elam et Hamat et Sinear cum parte Ion, item terra Israel usque ad Arabiam. Sic apud Livium et alios exterorum fere sepulta omnis est memoria, quod ad Romani nominis gloriam nihil admodum facerent; cui boni illi viri non tantum eloquentiam, sed in tempore etiam silentium videntur accommodâsse. Eugubinam Tabulam Bernardini Baldi de victoriis Etruscorum quis explicare mihi potest e Romanis scriptoribus? Cujus dum mentionem facio, en Tibi, Vir Nibilissime, judicium [note: In Etruscarum Antiquitatum fragmenta ab Inghiramio edita animadversione Leonis Allatij. Paris ap. Cramoisy An. 1640. et Romae An. 1648, ap-Mascardum.] Batavi cujusdam, qui Observationes scripsit ad Etruscarum Antiquitatum fragmenta a Curtio Inchir amio reperta et edita Francofurti an. 1637. eaque [gap: Greek word(s)] esse fir mis rationibus, ut mihi quidem videtur, negat. Is in Baldum sic invehitur Obs. 20. Eodem modo similique argumento, quo hic noster fragmentorum inventor utitur, Bernardinus Baldus se doctiores quoque decipere studuit, quando ridicnlam suam DIVINATIONEM in tabulam aeneam Eugubin am linguâ Etruscâ veteri perscriptam A C. 1613. Augustae Vindelicorum edendam ad M. VVelserum misit. Et Obl. 30. Sic Bernardinus Baldus, cujus suprameminimus, deliranienta quoque hujus solius Annij auctoritate ac testimonio, licet id dissimulet, stabilire sibi imaginatus est. Derivationes enim et etyma quae ex Dictionariis Hebraeis et Chaldaeis depromit, prius ab ipso fuerant collecta, quam monstrosa illa Baldo-Etrusca lingua, cujus certitudini inservire debebant, exclusa. Haec Anonymus ille in libello Amstelodami apud Foann. Fanssonium an. 1639. edito, cui titulus, AD ANTIQUITATES


page 439, image: s439

ETRUSCAS, QUAS VOLATERRAE NUPER DEDERUNT, OBSERVATIONES, IN QUIBUS DISQUISITIONES ASTRONOMICAE DE ETRUSCARUM ANTIQUITATUM FRAGMENTIS, AUCTOR QUOQUE NOTATUR. Haec describere volui, quod in Variis Tuis lib. 3. c 16. p. 589. Bernardinum Baldum laudâris a sagacitate, Hujus fama Tibi vindicanda nunc erit. Ego redeo ad Sesostrim sive Vexorem. de cujus aetate nihil puto adfirmari posse. Justinus Nino antiquiorem facit. Facit et Sesostrim Agathias lib. 2. pag. 48. quo ipso loco confirmor, Vexorem Justini a Sesostri diversum non esse. Calvisius quum inter se distingueret Aegyptum, Sesostrim, Vexorem sive Vesocem, qui tamen Scaligerum in aliis sequitur, etiam diversas singulorum aetates statuit. Manethon hîc inconstantior. Modo Israelitas Aegypto excessisse statuit sub rege Themusi trecentis nonaginta tribus annis ante Sesothim sive Sethonem, quem et Aegyptum Danai fratrem et Ramsen Amenophis filium dicit; modo Amenophin et filium Rhampsen illos ipsos facit, qui Judaeos Aegypto expulerint. Quod si de eo nobis constaret, Sesostrim Aegyptum, Armaim Danaum esse (et sunt profecto, quae Manethonis et Eusebij assertionem hac in parte confirmant, v. g. quum quae de inimicitiis Aegypti et Danai fratrum tradunt poetae Graeci, de Sesothios et Armais ex Aegyptiorum libris Manethon; eadem fere de Sesostri scribat Diodorus Siculus l. 1. c. 57, et Herodotus in Euterpe) per accuratam supputationem generationum collatam eum annis quibus Danai posteri Argivorum regno praefuerunt, colligeremus incidisse Sesostris hujus aetatem in A. M. 2475. Certe et Eusebius, quae Aeria prius diceretur, circa haec tempora Aegyptum ab Aegypto tunc regnante adpellatam esse auctor est. Atque ita non diu vixisset post exitum Israelis ex Aegypto, Mose adhuc superstite. Josephum quid moverit, ut in libb. Antiquitatum Sesacum, qui an. M. 2974. templum Hierosolymitanum spoliavit, eundem faceret cum Sesostri exputare non possum. Tremellius cum Funio in eâdem videntur sententiâ fuisse, quum Sisack in libris Regum et Paralipomenon scriberent Sasockin Diodoro Siculo et Susakin Justino dici, respicientes adhunc Justini locum de Suexosi, et Diodori Siculi de Sesoosi; adeoque ad arbitrium suum nomina detorquentes. Justinus autem et Agathias quod Nino antiquiorem Sesostrin fecerint,


page 440, image: s440

hinc esse suspicor, quod quidam veterum duos Ninos, antiquiorem cum juniore confunderent. Fuisse namque duos, Scaliger docet in Euseb. p. 257. a. In examine Inscriptionum a me descriptarum, quod misisti hoc anno Nonis Quinctilibus, non video, cur in XIII. versu 4. reponendae sint quatuor unitates pro quatuor denariorum notis. Non est enim de Galliarum Provinciis sed Civitatibus, ut Antonij Numus apud F Ursinum in Familiis p. 23. Sic inscriptus ANTONI IMP. A XL. cum effigie Leonis. Ursinus quidem et VVelserus 6. Ker. Aug. Vindel. p. 114. annos significari putant a Lugduno condito ad coloniam deductam. Sed nos malumus sequi Lipsium Comm. in l. 3. Annal. c. 44. et l. 2. Epist. Quaest. 21. cujus observationes illustrant etiam inscriptionem istam. In Justini locis tecum sentiunt viri doctissimi. Nam in l. 2. c. 3. §. 8. ubi legis, missis primo lenonibus, idem volunt Bongarsius Berneccerus, Alb. Gentilis l. 3. de Legat. c. 6. In altero ejusdem l. c. 15. §. 15. de voce, portitores, restitutâ Fustino, tecum sentientem habes Fr. Gronovium 3. Obs. 20. In ultimo, quo Fustin. l. 44. c. 1. §. 7. emendas ac legis: auro, quod in balucibus vehunt, jungit se Tibi Salmasius ad Solinum p. 277. His igitur adscribam, ut fas est ac ingenuitatem meam decet, quae par judicij dexteritas suggessit Tibi. Velles jam nugarum mearum finem; sed pergo non tam responsorum Tuorum spe, quibus postquam semel docere me dignatus es, ad haec studia continuanda totus incalui qui ne tepebam antea, quam puniendi joci gratiâ, quo meas cum Siculis et Tarentinis voluptatibus comparare voluisti. Primum in Auctario Inscriptionum Tuarum vellem locum haberet ista tegularum aliquot: REGNANTE DN. THEODERICO FOELIX ROMA. Citat supra laudatus Alexander Donatus l. 4. de Urbe Roma c. 3. p. 338. et tegulas esse ait magnitudinis eximiae, sibique spectatas: denique [note: Romae in hemicyclo templi S Martinae Secretarium amplissimi Senatus fatali igne subversum fuit: Navdaeus in ep. de fato et vitae termino.] repertas eo loco, ubi quondam erat Secretarium Senatus prope Forum Romanum. Unde suspicatur, Secretarium hoc ab ipso Theodorico instauratum. Nec indigna est tabula marmorea, quam idem Donatus l. 3. c. 13. p. 250. inventam testatur â pastinatoribus in vinea ad Thermas Antoninianas; ejusdemque tabulae. tres in partes


page 441, image: s441

diffractae, partem mediam cum literis tituli periisse, quam tamen ipse Donatus supplevit. Sed quod factum nollem, non eo imprimi curavit charactere, quo Inscriptiones debent, sed hoc minuto et novo:

Numini domus Augustae et Sancti Silvani salutaris sacrum Imp. Caes. Nervae Trajani optimi Prino. Germ. Dacici imagines argent. Parastaticas cum suis ornamentis, et regulis, et basibus, et concamaratione ferrea

C. Julius Nymphius dec. annalis sua pecunia ponendas curcvit donum que dedit

In templo Sancti Silvani salutaris quod est in hortis Aventinis et praedio suo dedicavitque

Idibus Januaris L. Vipstano Messala Q. Pedone Coss.

Omnes literas et lineas descripsi Tibi bonâ fide: et quae in medio diverso et antiquo charactere notata sunt, supplementum Donati esse scias. Ne quis vero haereret in vocabulo concamaratione lin. 3. et nomine Vipstani lin. ult. eam ipsam lectionem in scriptionis esse Donatus monet in margine. Alterius consulis nomen non recte supplevit. Debebat M. Pedone Vergiliano, ex inscr. 1. p. 74. et inscr. 1. p. 300. et inser. 5. p. 1066. in quibus utriusque Cos. mentio. Incidit autem horum consulatus in annum V. 867. ut Onufrius alterum male describat C. Popilium Carum Pedonem, motus inscriptione, quae ad ejus anni consulem nihil pertinet. Vipstanorum (ita propter inscriptionem hanc Donati et tabulam 1. p. 300. et inscr. Fratrum Arvalium pag. 118. appellare malo, quam e sola 5. p. 1066. Vipstanios, aut 1. p. 74. Vipsianios, ubi tamen Cittadinum Vipstanio legiste Gruterus monet in Corrigendis) clara et nobilis apud Romanos familia. Tacituslib. 3. Hist. c. 9. in A. V. 821. Legioni tribunus Vipsanius Messalla praeerat, claris majoribus, egregius ipse et qui solus adid bellum bonas artes attulisset. Legendum e lapidibus, Vipstanus Messalla. Quod ait oriundum, claris majoribus; intelligit praecipue maternam Valeriorum gentem, a quâ cognomen habet Messallae, ut pater Poplicolae. Stemma ex conjecturâ ita dispono:



page 442, image: s442

[gap: illustration]

Praeter hac duas jam nullas habeo, quas mittam. Meminit F Ursinus Not. in l. 10. epist. Cic, 12. ad Plancum Inscriptionis, quam habere se ait et in ea mentionem fieri CAECILII CORNUTI Praetoris Urbani an. 710. Eam in Grutero frustra quae sivi. Caecilium Cornutum praetorium infelici fato periisse an. 776. lego apud Tacitum 4. Annal. 28. Ex hac gente puto Cornutum Tertullum Cos. A. 852. collegam Plinij. Nam Inscr. 5. p. 413. invenio Caeciliam Tertullianam L. F. et Inser. 13. p. 694. Caeciliam C. F. Tertullam Ut proinde in Fastis describi possit Caecilius Cornutus Tertullus. Inscr. 2. p. 280. itarestituo:

S. P. Q. R.

IMPERATORI. CAESARI

Divi FILIO Augusto

QVOD, VIAE. MVNITAE. SVNT

EX. EA. PECVNIA. QVAM. IS

AD. AERARIVM. DETVLIT

Nescio quâ de causâ Gruterus inter Diocletiani et Maximiani monumenta ponat. Auctor Indicum c. 15. accipit de Tiberio, ad quam lectionem praeire sibi putabat illud FRIO. Sed est Augusti, et quilibet Romanae scriptionis gnarus videt, quomodo coaluerint I et L. Quod


page 443, image: s443

Augusti sit, docent tot nummi in honorem Augusti a L. VINICIO L. F. IIIVIRO percussi, quorum duos exhibet F. Ursinus in l. de Familiis c. 281 plures Goltz ius in tomo de Augusto p. 47. In anticâ parte conspicitur statua equestris Augusti, et inscriptum basi: S. P. Q. R. IMP. CAES. in postica alia basis. Inscriptum: S. P. Q. R. IMP. CAES. QUOD. V. M. S. EX. EA. P. Q. IS. AD. A. DE. Similiter Livius l. 28. c. 38. Referentc P. Scipione SC. factum est, ut quos ludos inter seditionem militum in Hispania vovisset, ex ea pecunia, quam ipse ad Aerarium detulisset, faceret. Eidem Augusto restituo monumentum suum, ob viam munitam in Hispania positum, ap. Grut. I. p. 1020.

- - - - - - - - - - - - - M. F.

- - - - COS. XI. IMP. XIIII.

TRIBUNICIA POTEST. XVI.

PONTIFEX MAXIMUS

VIA AUGUSTA

Lego: Imp. Caesar DIVI F. Augustus COS. XI. IMP. XIIII. etc. Sed hoc pertinet ad annum Urbis 745. prius ad annum 725.

Inscr. 6. p. 778. quae eadem est cum 5. p. 790. quid est PINTA MENS? an Siculum Romanâ civitate donatum est, ut sit idem, quod amica mens? Siculi enim dicebant [gap: Greek word(s)] , ut observat Salmasius ad Solinum p. 111. Unde nomen [gap: Greek word(s)] quod Ursinus Ciceronil. 3. off. Petrus Daniel et Gruterus Latino Pacaro Drepano Panegyristae, Salmasius Val. Max l. 4. c. 7. ex. 1. ext. restituunt. Misi olim ad Te, quae Lazius citat Comm. in Numismata quaedam, tanquam fragmenta Tabularum Capitolinarum; sed blennus ille misere nobis imposuit. Adeptus enim sum nuper primam editionem Eastorum Onufrianorum, quam Jacobus Strada Mantuanus edidit Venetiis an. 1557. anno ante, quam commentarios suos in Numismata vulgaret Lazius, et dedicavit Maximiliano Ferdinandi F. Regi Bohemiae, sed sine commentariis, qui postea cum Fastis denuo prodierunt anno sequenti 1558. eodem quo scripsit Lazius, Hinc quum exemplar Tabularum primum in manus Lazij venisset, ille statim excerpere, quae ad illustrandos numos pertinere videbantur; sed non distinguere verba Tabularum a supplemento. Onufrius distinxerat diligenter, verba quidem Tabularum rubricâ, sua vero atramento, quo et illa omnia


page 444, image: s444

quae ad Te misi, scripta sunt. Quod monendum erit publice, ne alij similiter decipiantur. Lazius fuit Lazius. cujus commentarios de Rep. Rom. quum intueor, poeniter me pecuniae, quâ e bibliopolio Francofurtensi mihi comparavi. Inscriptiones joculares quum possint esse veterum lapicidarum, non statim sunt spuriae vel supposititiae. Hoc fere cuipiam videatur de monumento 4. inter spurias relato p. 4. quod Gonsalius citat ad Petronium et Fr. Luisinus l. 3. Parerg. c. 40. Camerini inventum in vetusto lapide a Pamphilo Strasoldo Clodiensium Episcopo Patavium sibi missum ait. A jocante siquidem positum putabit et in lin. 13. agnoscet antiquam jocantium formulam, quum fabulam narrarent: HORAS SCIT NEMO. Seneca in Apocolocynthosi: Puto magis intelligi si dixero, mensis erat October, dies tertius Eidus Octobris. Horam non possum tibi certam dicere. Et paulo post: Horam ejus nemo novit. Nemo enim illum unquam natum putavit. In litera [gap: unknown sign (F upsite down)] lapsum credo de industria; et antiquiorem factam, quae apud Rom. recentior erat. Hoc est, quod scribit Lipsius l. 3. de Magnit. Rom. c. 10. In viis olim adspectum pulcerrimum fuisse viantibus, largam et jocorum et seriorum materiam. Quod si talia in Inscriptionum opere honestiorem locum non inveniunt (et quis pro iis valde laborabit? ut nec ego valde laboro pro d. lapide 4. de quo quae scripsi, fere per jocum et ipse scripsi) quo jure apud Gruterum inter honestiores sedet jocularis 1. p. 1125? De [gap: Greek word(s)] ; quorum in sexcentis nummis et Inscr. 1. p. 314. et 9. p. 1021. fit mentio eorumque officio animadverto te nonnihil habere, quae valde vellem mecum communicata. Leginonnulla apud Samuelem Petitum. Sed eum librum jam a longo tempore non habeo, ut ejus sententiam non possim amplius recolere. Hucusque probavi, quae Casaubonus scripsit ad Monumentum Ancyranum. Sed in eo dissentio, quod vocabulo [gap: Greek word(s)] existimet geminum templum notari, alterum D. Julio, alterum D. Augusto sacrum. Mihi potius videtur, temporarium [gap: Greek word(s)] officium fuisse, non perpetuum. Hincsactum ut iterum fierent [gap: Greek word(s)] vel [gap: Greek word(s)] (nam haec duo Hesychius conjungit) beneficio, ut interpretabantur, Caesarum ingenti. Sic Inscr. 17. p 325. invenio BIS FLAMINEM, et Inscr. 10. p. 489. Iterum Flaminem. Plinius lib. 7. c. 43. L. Meteilus primus elephantos primo bello Punico duxit in triumpho.


page 445, image: s445

Bello Pyrrhi confecto Roma in triumpho ductos vidit elephantos, quod ipse scribit Plinius lib. 8. c. 6. Sed ait, primus primo bello Punico. Nec hoc extra dubium. Nam habemus numum A. Calatini, qui de Poenis ante Metellum triumphavit, h. e. an. U. 496. in quo ab una parte, A. ATIL. A. F. C. N. et quadrigae elephantorum, ab altera CALATI. NUS ROMA et Romae caput. An numus sic explicandus, non quidem elephantos in triumpho Calatini fuisse, sed expressos tamen in nummo ut victoriam de Poenis indicarent? Sunt enim in nummis Elephantus, Pegasus et Scorpius Africae symbola. An Plinius emendandus cum Lipsio N. adl. de Brev. vitae c. 14. qui plurimos elephantos? Inscriptio 4. p. 377. nihil hîc juvat, quam e Plinio transcriptam volunt.

Scaligero in Eusebio num. 2134, p. 192 num assentiris? Q Lepidum et M. Curium Coss nominatos inscr. 6. p. 10. suffectos putat circa initium Caracallae? Mihi non videntur nomina hujus aevi esse, sed Augustaei potius. Certe Q. Lepidum M. F, Cos. reperio an. U. 732. cujus consulatus etiam meminit inscr. 3. p. 160. Ut propior sim existimanti. Insc, 6. p. 10. res diversorum temporum complecti, quod et in aliis observavimus. Idem Scal. adnum. 2061. non bene comparat Asiaticum et Corvinum Coss. sed hoc leve est. Mirum contra quam aestuet ad num. 2097. Domitianus fuit consul VI. patre Collega VIII, nono anno ipsius Vespasiani. At in nummis, inquit, Domitianus VI. Cos. IMP. et AVG. vocatur: IMP. CAESAR DOMITIANVS. AVG. P. M. TR. P. COS. VI. Et, IMP. DOMITIAN. CAES. DIVI VESP. AVG. F. P. M. TR. P. COS. VI. ubi non solum imperator est sexto consulatu, sed etiam Divi Vespasiani filius. Ergo Vespasiano Divo faecto, hoc est, mortuo, VI. consulatum gerebat. At contra; CAES. DIVI F. DOMITIANUS. COS. VII. PRINCEPS JUVENTUTIS. Hic non est Augustus, neque imper ator VII. Consulatu, sed Princ. Juventutis, sub Tito, arbitror. At hic est Imp. et Aug. IMP. CAES. DOMITIANUS AVG. TR. POT. COS. VII. DES. VIII. P. P. Haec (tandem concludit Scaliger) juxtacum ignarissimis intelligo. At cetera in studio Antiquitatis explicatu tam facilia essent, quâm haec sunt; non magnopere laborandum nobis esset. Quidam in nummis Domitiani saltem or dinariorum consulatuum rationem habuerunt; quidam etiam suffectorum. Hinc sublata omnis difficultas. Cum in numo lego: IMP. CAESAR


page 446, image: s446

DOMITIANUS AUG. P. M. TR. P. COS. VI. dico, nummum hunc referendum esse ad annum 837. quo sextum gerebat consulatum ordinarium, et tum erat Imperator Augustus. XImum vero gerebat, si saffectos annumeres: sed hos non annumeravit numus: ut nec ille, qui habet: IMP. CAES. DOMITIANUS AUG. TR. POT. COS. VII. DES. VIII. P. P. At cum in alio lego: CAES. DIVI F. DOMITIANUS COS. VII. PRINCEPS JUVENTUTIS, refero ad annum 732. et dico, suffectos etiam in eo numero comprehensos esse. Hoc quod dixi, consirmo pulcerrimo exemplo ex ipsius Domitiani vita apud Sueton. c. 3. quem locum quum Scaliger non inrellexisset, num. seq. 2097. magnam injuriam fecit Eusebio suo. Ait scriptor: Deinde uxorem Domitiam, ex qua in secundo suo consulatu filium tuler at, alteroque anno consalut averat ut Augustam, eandem Paridis histrionis amore deperdit am repudiavit. Contemnit scriptor suffectos consulatus (quod magis confirmat cap. 2. ubi Domitianum ridet, quod in sex consulatibus non nisi unum ordinarium gessisset, eumque cedente et suffragante fratre) et secundum consulatum hîc dicit, quem gessit an. U. 832. collegafratre Augusto VIII. et altero anno (833) Domitiam suam consalutavit Augustam, quo scil. et ipse Augustus factus est. Scaliger alterum annum a secundo consulatu Domitiani putat esse ab Urbe conditâ 826. quo Vespasianus V. et Titus III. Coss. Vide mihi absurdorum seriem. Primo impingit in phrasin Suetonianam. Quomodo enim illo anno Domitianus consalutavit Augustam, quum ipse Augustus salutatus non esset? Etiamsi Suetonius dixisset salutâsse, tamen quâ ratione obtinere posset, Domitiam ante maritum Augustam adpellatum? II. Queî tam superbum audere potuisset Domitianus vivo patre? III. Queî filius e Domitiâ genitus nec diu post nativitatem mortuus, vivo Vespasiano, consecrari; quod tamen praeter nummos apud Torrent. Comm. in Suet. Domit. et Aeneam Vicum, Martialis et Papinius testantur? Quamobrem Suetonius omnino sic explicandus est, ut dixi, quem ob id recte cepit Eusebius, qui num. 2097. hoc est, anno 833. Domitianiuxorem scribit Augustam adpellatam. Injustus vero Justus Scaliger qui eum commisisse statuebat metachronismum septennii.

De Consulum nominibus, quae Scaliger in Canone Graeco exhibet, quid sentis? Casaubonus ad Suet. Claud. c. 2. e Graecis excerptos putat


page 447, image: s447

[gap: Greek word(s)] . Mihi videtur, Scaligerum, ut justum volumen Graecorum Eusebij nobis daret, paene omnes consules vel ex Cassiodoro vel ex Onufrio in Graecum transtulisse. Possum id e multorum nominibus demonstrare: sed sufficiat unum. [gap: Greek word(s)] comparat in an. V. 818. [gap: Greek word(s)] hunc a nemine habere potest, quam ab Onufrio, qui existimavit Telesinum illius anni consulem a Pontio Telesino Samnite descendisse, sed fallitur. Namex Inscr. 4. p. 1102. describi debent hi consules, C. LUCIUS TELESINUS C. SUETONIUS PAULLINUS. Igitur e Lucia vel Luccia gente fuit, non e Pontia. Confirmat alter lapis num. 6. p. 1148.

DIIS. MANIBVS

LVCCIAE. C. F.

TELESINAE

SACRVM.

quae videtur hujus ipsius consularis filia fuisse. At penes Te Georgius Syncellus et Georgius Monachus MSSti sunt, quibus maximam partem Graecorum suorum debet Scaliger. Exiis vel me confirmabis vel confutabis. Multa erudite disser uisti de cognominibus Romanorum. Quaeso doce me, quomodo Caesar successerit Julo? Sulla Rufino? Nam quae de caeso matris utero vel elephanto, quaeque de Rufino a Sibylla Sulla cognominato e Macrobio referuntur, nugae sunt. Quum Juli dicerentur a lanugine, forsan honestius visum est dici Caesarem a quo derivatur caesaries. Sed an simile quid latet in cognomine Sullae. Video Graecum esse; veram significationem non video. Tu me expedires facilime. Ad Justini lib. 32. c. 3. §. 13. et 14. vellem conferre Inscr. 5. p. 164. quam repertam ajunt Justinopoli in Istria? Sed jurene an injuriâ? Suspecta mihi est. An Justinus Imp. dictus est PONT. MAX.? Atqui putabam cum Onufrio et Casaubono ad Suet. Aug. c. 31. e Zosimi lib.. 4. post Gratianum neminem sic appellatum. Inscr. 4. p. 261. Coss. habet C. Manlium Torquatum et Cornelium Messallinum, eosque ordinarios KAL. JANUAR. sed in Fastis frustra quaero, nisi A 899. et 900. ubi apud Cassiodorum et alios legitur,

Largo et Messallino Torquato II. et Juliano, Torquato II. et Messallino Largo et Juliano.

nos velimus:



page 448, image: s448

Certe saepius in trajiciendis nominibus peccatum videmus apud Cassiodorum. Sed confirmat cum l. 1. C. si adv. credit. qua comparantur Largus et Messallinus. An in Lapide numerus excidit ante KAL. JAN. ut sint suffecti e Kal. Novembribus? Nec hoc puto. Nam omnino sum in hac suspicione, Cassiodorum vel Eusebium, quem Cassiodorus exscripsit, nonnunquam ordinarios exturbasse suppositis eorum loco, qui suffecti erant. Sub hoc ipso Antonini pij imperio notat Scaliger num. 2154. p. 200. irrepsisse aput Cassiodorum aliquod par consulum suffectorum pro ordinario, quod abundare putat. Igitur si Scaligeri stat sententia nec emend andus est lapis, sub Antonino Pio duo paria suffectorum irrepsere, qui quaerendi erunt, et alterius loco reponendi C. MANLIUS TORQUATUS et CORNELIUS MESSALLINUS. Idem Scaliger num 2152. nec se nec alios expedire potest, dum nummos qui COLONIAE. AELIAE. CAPITOLINAE. mentionem faciunt, adversari putat Procopio Gazensi, Hilario et Athanasio, qui Jerusalem nullam suo tem pore dixere. An Patres Hierosclyma considerârunt, ut philosophi solent, qui non materialia respiciunt, ut vulgus; sed formam, secundum quam civitatem eandem vel non eandem vel nullam statuunt? Videndus Aristoteles 3 Politicor. 3 Hinc profluxere multae Historicorum sententiae. Otho apud Tacitum 1. Hist. 84. §. 7. Quid? vos pulcherrimam hanc urbem, domibus et tectis, et congestu lapidum stare creditis? Muta ista et in anima intercidere ac reparari promiscua sunt: aeternitas rerum et pax gentium, et mea cum vestrâ salus, incolumitate senatus firmatur. Himerius sub persona The mistoclis apud Photium: Viri, ut aiunt, urbes sunt, non domus ipsae. Multa talia legere memini observata Bernecc ad Justini l. 2. c. 12. §. 14. et quaestl. in Germ. Taciti 167. Freinshemis ad Flori l. 1. c. 1. §. 8. et in Curtii l. 5. c. 1. §. 8. Grutero ad Livii lib. 1. c. 8. Quum igitur patres Judaicam politiam et Templum, potissimam Jerosolymorum partem et cum eo Religionis exercitium viderent plane subversum, nullam esse dixerunt civitatem amplius; quamvis interim porticuum, Templorum, Palatiorum structorum a Romanis in ea urbe non essent immemores. Quod si tamen et materialia rcspexisse dicendi snnt; an non Oratorum more loqui potuerunt et respectu veteris gloriae nullam dicere, quae nihilominus aedificiorum publicorum splendore decora civitas erat. sic Florus lib. 1. c. 16. Samnitas sic attritos dixit, ut Sammium in ipsa Samnio requiratur. Quem imitatus Janus Vitalis Panormitanus,



page 449, image: s449

Qui Romam in media quaeris navus advena Româ,
Et Romae in Roma nil reperis media etc.

et tamen Roma hodie tanta est! Possumus nosmet, quamvis tot urbes, tot aedisica post XXV. annorum perpetuas clades in Germania supersint, respectu veteris libertatis, et dignitatis, quam utramque malitiâ nostra extulimus ac sepelivimus, licet non sine gravi dolore, sed vere, Germaniam nullam dicere.

Vellem plura de numeris Tribunitiae potestatis in lapidibus corruptis, quos superioribus canicularibus cum numis Impp, conruli et quantum in me erat emendavi, ut et de Praefectis Praetorio, Praefectis Vrbi aliisque magistratibus, quos e Codice Justinianeo excerpsi; quae valde fubiecta velim censurae Tuae. Sed tollo manum et obsequor iis, qui me ex hac ignobili provincia (sic loquuntur) in regnum paedagogicum revocant. Tu aeternum mihi vale, Germaniae aeternum sidus, et me porrô favore, auxilio ac benevolentia Tua dignum puta, qui neminem in Germania ob eruditionem et profundam in his literis scientiam majori cultu et observantiâ prosequor, quam Te. Vale iterum cum Tuis et ab CL. Hofmanno nostro heic inclusas habe, quas misissem citius, sicut ex me petierat; Sed cum unâ fidelia duos, quod ajunt, parietes dealbare cogitarem et simul hac occasione frui, huc usque retinendae mihi fuerunt. Quae Noribergae excusa sunt, Hoppingi tractatum, quem desiderare Te video, et Rittershusii sacras Lectiones mittam occasione commoda, quam prope est ut habiturum me sperem; hac enim non licuit. Scr. Altorfl d. XXIX. Oct. a. sal. M DC XLIII.

EPISTOLA XLIX. CASP. HOFMANNO D. P. P. TH. REINESIUS, S. P. D.

NOn vacuus adorator adsum, mi carissime HOFMANNE aliquid pomorum adfero, vel de pomis. Ita enim volebas, cum aliquando e me quaereres, [gap: Greek word(s)] apud Salmasium quae? Respondeo: quid per verna poma intelligat satis ex ipso f. 297. E. Plin. exere. patere. Accepit autem sed male adplicatum a Ruellio l. 1. de natura stirp. c. 96. qui ubi de pomorum apud Gallos differentiis sic: Accedunt quae Par adisiana, quasi caelitus


page 450, image: s450

missa nominantur, praeparva, melleâ dulcedinae, praecoci celeritate, quasi verna, concretu parco: quae totidem verbis repetit Car. Steph. in praedio rust. p. 163. Iohann etiam Bruyerinus Campegius L. XI. de re cibaria c. 16. ita: Mala quae prima aestate apud nos maturescunt, Paradisaea cognaminata parva quidem, sed sapore praedulci et odore suavi, et foeminarum malaciâ nobilitata: quidam ad ardores aestatis temperandos sitimque levandam usurpant: forte mustea dici possent a mitescendi celeritate. Sint autem sane ista Galliae vernacula poma paradisi dicta verna, ut vult Salmasius; non possunt tamen cum [gap: Greek word(s)] Theophrasti, Dioscoridae, et Philotimi apud Athen. l. 3. componi: cum illa de dulcedine commendent Galli: haec adstringere, [gap: Greek word(s)] , virtutis esse redarguentis, ut loquitur Appul. de herb. c. 101. et 123. [gap: Greek word(s)] adfirment Graeci et ob vim constrictivam silvestribus aequiparent. Nihiligitur commune esse his cum illis, praeter nomen dixero, et veteres male quantum ad [gap: Greek word(s)] exponi ab Isto. Verna autem interpreter praecocia, [gap: Greek word(s)] et a Diosc. [gap: Greek word(s)] : Platina l. 2. de hon. volupt. adpellat aestiva: contra hyberna, serotina, [gap: Greek word(s)] : non quae ad hyemen usque recondita servantur, uti Interpreti Athenaei visum fuit, estque eadem differentia in ficubus, ut [gap: Greek word(s)] grossi hyberni ap. Hipp. 1. de morb. mul. et [gap: Greek word(s)] nominata ap. Athen. l. d. e Pamphilo. et ap. Hesych. in [gap: Greek word(s)] sint quae autumno ultimo maturescunt; [gap: Greek word(s)] quae adulta et praecipite aestate, si non et prima novaque. Iisdem vocabulis pluvia distingvitur a Scriptoribus sacris; sed ita ut [gap: Greek word(s)] sit autumnalis, facta super semente, sensim erudiens terram ut semen acceptum reddat, mensis Marchesvvan seu Octobris: [gap: Greek word(s)] serotina, corda, vernalis, messem antecedens, quae maturescentibus frugibus mense Nisan cadebat in Judaea, Joel 2. Hos. 6, 9. Deut. 11, 14. Jacob. Ep. c. 5, 7. Nicol. San- Michelius med. Venetus per verna Dioscor. intellexit cydonia: sed castigatur propterea a Mercur. Cons. LXXI. Agnoscisne igitur [gap: Greek word(s)] circa poma verna. Tale quoque est, quod [gap: Greek word(s)] ap, Nicol. Myrepsum Sect. 24 quae est de collyriis, num. 45. interpretatnr l. d. f. 1164. E. de glavcio, quae et ipsa eo vocabulo adpellatur: scil. non succurrit homini [gap: Greek word(s)] usum vitrioli albi quod [gap: Greek word(s)] fortasse dici quoque posset, in oculorum


page 451, image: s451

adfectibus familiarem esse medicis, idque adpellatione [gap: Greek word(s)] , detorto e [gap: Greek word(s)] , expressit Nicolaus, non herbam glaucium; hujus enim ad reliqua istius collurij ingredientia nulla omnino ratio est, uti nec tragacanthae, quam Fuchsius substituit. De [gap: Greek word(s)] seu fungorum arboribus adnascentium usu ad actiones partium laborantium neminem hactenus dubitasse comperi: Soli Gvilh. Ballonio med. Paris in definit. med. V. [gap: Greek word(s)] placuit [gap: Greek word(s)] ap. Hipp. l. [gap: Greek word(s)] exponere de scintillis candelarum et flamma ipsa; addit etiam, conjecturam tantum esse, quod feratur vulgo de fungis, quibus caustica adurensque vis inesset. Scimus non reperiri fungos, qui soli per se, non igniti aducant partes; Sed accensos tamen urere lippis tonsoribusque notum est; cujus si in mentem non venit Ballonio ecquid miremur? Nemo omnium habet memoriam; [gap: Greek word(s)] . Per [gap: Greek word(s)] autem fungos arborum intelligendos esse locuples testis erit Coelius Aurel. qui l. 5. tard. c. 1. in curatione ischiadis inter alios ustionis modos etiam hunc recenset. Quidam ligneos (legam ilignos h. e. quercinos) fungos inferius ac superius angustos formantes patientib us adponunt locis, quos summitate accensos sinunt concremari donec cinerescant atque sponte decidant. Est enim haec ustio leni penetratione moderata. Locum Hipp. e quo desumpta sunt ista aliter quoque distingvam, quam hodie legitur in vulgatis, nempe sic: [gap: Greek word(s)] . h. e. Partes carnosas ferramentis oportet urere; osseas autem et nervosas fungis. Sed haec sc. quae sequuntur, ante ista nim. ustionem, facere oportet, siprincipio morbi adfueris, potui exhibere vinum album Mendaeum. Significatio voculae [gap: Greek word(s)] inusitatior peperit versionem navaci, quam exhibet Foesius: Calvus et Cornarius aliquid videre; Sed non pervidęre quod erat, circa distinctionem [gap: Greek word(s)] Hippocraticae uterque falsi. Censura eruditorum de libris [gap: Greek word(s)] , quae Hippocrati eos abjudicat, justissima mihi semper visa est, et srustra propterea laborare, qui contradictiones in iis obvias et nihil minus quam dogmata Hippocratica conciliare et salvare conantur; e lethargi curâ, quam l. 2. f. 484. edit Foes. legimus adparet quam ejus generationem et causas parum adtenderit scriptor;


page 452, image: s452

exhibet sic adfectis vinum et l. 3. tamen f. 489. [gap: Greek word(s)] jubet cosdem: ubi tamen ut sibi consonet insertam velim negativam [gap: Greek word(s)] ; si enim calefacere oportet, licebit quoque [gap: Greek word(s)] , non esse vino abstentos. Foesius eo Ioco non percepit ista Graeca, [gap: Greek word(s)] ; hoc autem volunt, non in omnibus, non valde, differre lethargum ab humida peripnevmonia: dixerat enim utriusque mali [gap: Greek word(s)] esse. Libellos tuos, Pathologiam et de locis affectis video esse in manibus tironum Jenensium; sed non intelligo, nisi doctis fidelibusque interpretibus utantur ad eorum lectionem, quid proficere inde possint; sunt enim [gap: Greek word(s)] , nimisque pauca dicis et [gap: Greek word(s)] de maxime controversis, [gap: Greek word(s)] aufugis potius quam abis, et prius quam penitrent isti, praesertim qui simul versantur in lectione eorum quibus subinde contradicis, Institutionistarum; e quibus tricis expedire se non poterunt trivialia juvenum ingenia sine idoneo manuductore; Quicquid sit de horum ad ista ineptitudine, [gap: Greek word(s)] . De Epialô aliter secundum Galenum aliter secundum Avicennam judicandum venit: est enim differentia apud hos in assumtione terminorum. Confundit nim. Aber-Sina epialum cum lipyria, quod etiam dudum observavit Johan. Bachanellus de consensu medicor. In cognit. febr. Non autem habere possum pro figmento febrem in qua simul calor et frigus, ita ut sensus tamen, in qua parte substantive frigus et in qua calor sit, discernere nequeat, sentiuntur, cum varias pituitae species, praeunte Sanctorio c. 10. l. de remed. invent. et diversos ejus putredinis modos, et loca differentia, et corporum habitumque infinitas diversitates considero; quin contrâ, quod offerant se tales [gap: Greek word(s)] nobis, vere adfirmare possum. Etiam Hippocratem vidisse colligas e Coac. 1. Sent. 69. ubi [gap: Greek word(s)] , et e 1. Prorrhet. 20. ubi [gap: Greek word(s)] nominat. Non dubito Te variorum de hac febris differentia sententias examinasse; Sed cur ab iis separare Te velis nondum perspicio; Ego vel propter unicum Matthaeum Curtium, qui l. de med. febr. accurate rem executus est, non deseram hîc receptum dogma Galenicorum, in eadem parte eodem tempore haerere calorem et perfrigerationem e 2. de differ. febr. c. 6. et e 3. de fimpl. med. facult.


page 453, image: s453

c. 16. idem eodem tempore pati contraria: [gap: Greek word(s)] etiam Socrates observavit apud Platonem in Philebo. Grammaticorum [gap: Greek word(s)] , quibus differentiae febrium parum perspectae fuerunt, veniam utique merentur, cum [gap: Greek word(s)] exponunt [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] : ita Hesych. Item [gap: Greek word(s)] . iterum, [gap: Greek word(s)] . ita Varinus nim. adpellationem quae peculiarem febris speciem insinuat, [gap: Greek word(s)] receptam in Scholis Medicorum, transtulerunt ad perfrictionem, rigorem horrorem, quâ pars est inva sionis febrilis et anteambula. Melius doctissimus Aristoph. Acharn. Schol. et hujus exscriptor Svidas [gap: Greek word(s)] autem est cum toto decursu paroxysmi frigus et calor, etsi non aequaliter, adfligit laborantes. Vocant autem diminutiva forma [gap: Greek word(s)] , ut Hes. et Var. pravum est,) exponuntque [gap: Greek word(s)] cujus altera pars Hippocraticum est, ut et [gap: Greek word(s)] l. [gap: Greek word(s)] . i. e. in epialum desinere vel mutari. [gap: Greek word(s)] adpellas quae propter inflammatum os ventriculi aegrotis causantur [gap: Greek word(s)] et jectigationem; [gap: Greek word(s)] iste aut [gap: Greek word(s)] nonne observatur vel maxime in malignis, petechiis, variolis, morbillis, in quibus tamen de inflammatione oris ventriculi ne suspicari quidem possumus? [gap: Greek word(s)] igitur [gap: Greek word(s)] addes causam [gap: Greek word(s)] alteram [gap: Greek word(s)] e Galeno Com. 1. in Prognost. t. 17. Circa [gap: Greek word(s)] quoad etymon convenit Tibi cum Actuario l. 2. meth. med c. 1. sed in re ipsa dissentitis. [gap: Greek word(s)] enim [gap: Greek word(s)] huic est calore febrem deficere ob frigiditatem succi, quae facit ut calor nullus accedat; Tibi [gap: Greek word(s)] est deficere calorem in extremis: intelligis igitur homini naturalem insitum et influentem. Atqui [gap: Greek word(s)] de substantia temper atissima, fonte istô vitae et [gap: Greek word(s)] omnium actionum et coctionum non fere usurpant medici (praeterquam Hippocrates uno alteroque loco, et illi quibus quod calidum innatum dicendum erat, [gap: Greek word(s)] Ignem animalem nominare placuit, consentaneis nimirum Heracliti, Democriti, Hippasi, Parmenidae, Stoicorum, ipsius quoque Varronis l. IV. de L. L. placito, qui animam etiam ex igne effinxerunt.) semper de excessivo, malefico, adversario vitae et praeternaturali. [gap: Greek word(s)] apud Hippocr. Galenus


page 454, image: s454

interpretatur modo [gap: Greek word(s)] ad 1. Epid. modo [gap: Greek word(s)] , modo [gap: Greek word(s)] . Mihi cum formationes compositorum cum verbo [gap: Greek word(s)] considero, veteres primi hujus adpellationis inventores, si hoc quod vos voluissent, [gap: Greek word(s)] dicturi fuisse videntur. Aliud igitur significarunt quod nominarunt [gap: Greek word(s)] , nim. febrem cum vehemente valido et insuperabili aestu. [gap: Greek word(s)] enim [gap: Greek word(s)] in compositione auget; Ita [gap: Greek word(s)] , eritque ideo [gap: Greek word(s)] , febris continua: [gap: Greek word(s)] , ardens, aestuosa, et hinc Hippocr. 2. de morbis, [gap: Greek word(s)] cum [gap: Greek word(s)] : l. de cris. cum [gap: Greek word(s)] jungit: et Gal. comm. ad aph. 48. l. 4. eosdem cum [gap: Greek word(s)] componit. Non improbem quoque si quis [gap: Greek word(s)] vocet; [gap: Greek word(s)] enim [gap: Greek word(s)] pro [gap: Greek word(s)] per aphaeresin dixisse veteres adnotavit Erotianus; hinc [gap: Greek word(s)] , Hesych. quanquam nec hoc dissimulare oporteat Galenum varie de ea febris specie loqui et non valde consentanee sibi. Autor [gap: Greek word(s)] , qui [gap: Greek word(s)] commemorat, non intellexisse [gap: Greek word(s)] potuit; hic enim est inter acutos. [gap: Greek word(s)] in Coac. aphor. 120. quae huc imperite referunt interpretes, sunt cutis defoedationes squamosae et crustolae, quales lepram constituunt. [gap: Greek word(s)] (Aeol. [gap: Greek word(s)] : unde Latinum liber, cortex) [gap: Greek word(s)] de squamis, quae adfrictu in porrigine, impetigine, scabie decidunt; inde [gap: Greek word(s)] cutis vitium cum aspredine. [gap: Greek word(s)] , Hes. id est deglubere, exacerare. Leprosi ungves apud Sextum de medicina ex anim. c. 5. hoc est scabri, laminosi. Istud cutanei mali, quin secedentibus [gap: Greek word(s)] per alvum humoribus serosis, acribus, biliosis, adustis, quae cholera humida est, curetur, nemini dubium esse potest: Hoc voluit Hippocrates. De febre ardente, quo trahere aestuat intrerpretes, non ita commode hoc dicetur. De haemorrhagia sive critica sive symptomatica, quam c. 23. Pathologiae parvae e corde deducis, volebam etiam quaerere, eam e quibus signis et in quibus cordis morbis docere me possis. Cael. Aurel. l. 2. tard. c. 9. et Theod. Prisc. l. 2. c. 22. [gap: Greek word(s)] ista persequuntur; neuter vero inter partes,


page 455, image: s455

e quibus sangvis efferatur ad os vel nares, cor nominat. In phthoe consummata profunda et sordida ulceratio pulmonum ad cor quoque proser pere potest, et hinc e vasis ejus erosis sangvis per os rejici; verum id [gap: Greek word(s)] seu [gap: Greek word(s)] est [gap: Greek word(s)] , quam Ipse quoque ab haemorrhagia distingvis Sed non abutar facilitate tua, nec faciam ut scribendi labore bonae horae Tibi pereant, utinam et ista et alia [gap: Greek word(s)] liceret nobis [gap: Greek word(s)] , ore contra os, discutere! fortassis ostenderem de non multis tuis [gap: Greek word(s)] Te cum ab aliquibus aliquando dissentire videaris, [gap: Greek word(s)] tamen ad eosdem [gap: Greek word(s)] , ut e Galeno hoc Tibi dicam. Profecto tale est [gap: Greek word(s)] , ut nihil admodum in methodo nobis mutet, nec quod fateris inde usu cer. c. 10. semper necessariô curatur a medicis. Verum nunc abjungere me jubet langvor quispiam; hyems enim ista [gap: Greek word(s)] conciliavit mihi [gap: Greek word(s)] partium faciei praesertim palpebrae sinistrae et buccae: quo perpessus sum leve [gap: Greek word(s)] , et ut nec dum labiales expedite et argute, uti solebam, pronunciare possim, caetera per DEI gratiam satis sanus. DEUS TE nobis, mi oarissime HOFMANNE, diu sospitet, et cum novo hoc anno nova gaudia e Tuis TIBI procuret. Sor. Altenburgi prid. Terminalium Christianorum, an. M. DC XLIII.

EPISTOLA L. TH. REINESIUS CHR. AD. RVPERTO, S. P. D.

LAngvidiuscule habeo, mi carissime RUPERTE; intelliges vero ex HOFMANNO nostro. Quare si incursus tuos minus fortiter sustineo, si minus aequatâ fronte concurro, non mirabere; cum ad haec studia rediero alacrior, revixeritque [gap: Greek word(s)] , et securius libros usur pare potuero, faciam, in quibus deficere videbor nunc, plenius. Istae quae hac vice accipis, sunt [gap: Greek word(s)] . Ostenderam aliquando erratum Casauboni de Asinio Pollione a Strabone laudato, confuso cum Asinio Quadrato; reponis mihi, adolescentem istas not as soripsisse: quid vero tum? [gap: Greek word(s)] : erratum tamen est, et Casauboni; non ab ipso ullibi, quod sciam, correctum; periculumque inde


page 456, image: s456

ne praejudicatâ ejus autoritate seducatur juventus: id sane contigit Cluverio L. 3. ant. Germ. c. 4. Qvadratum [gap: Greek word(s)] citaverat Olympiodorus Thebanus teste zosimo L. 5. Eam de [gap: Greek word(s)] laudata a Stephano et Svida interpretabor. Volebam in iis ad Strab. notis praetervisa alia, inprimis quod habet de [gap: Greek word(s)] extr. l. 11. quos [gap: Greek word(s)] vocatos malim, q. [gap: Greek word(s)] : adi tamen Full. l. 1. miscell. c. 4. addere; sed praevidebam colores tuos, quibus dispungendis postea horae aliquot insumendae essent; obversabatur etiam execratio tragica: [gap: Greek word(s)] In Inscriptionum Jenae a Bertramo Jun p. m. proposito Examine legisti, quid de negotiatore artis prossariae inscr. 7 p. DCXLIX. suspicer; nondum poenitet conjecturae non tamen ita insane eam amo ut, si quis aliud velit probetque, prohibiturus sim. Potui etiam de negotiatione prosarum h. e. tunicarum pexarum novarum et candidatarum exponere; et comparare illum cum negotiante et mercatore sagario, in Rom. 7. et 4. p. 650 Linteario in Nemaus. Sericario, in Rom. COLLEGIVM SAGARIORVM ROMANOR. exhibet lapis antiquus ibidem. Correctionem, quam Ciceroni et Valerio M. in nomine Phintiae intulerunt docti, desumserunt e Jamblichi l. 1. Pythag. c. ultim. ubi Pythagorici Syracusani recensenrur hi: [gap: Greek word(s)] : quod non debebant dissimulare. Fuit eodem nomine tyrannus quidam Agrigentinorum eclog. e l. 22. Diod. Sic. conditor urbis [gap: Greek word(s)] , cujus cives [gap: Greek word(s)] Phalaridi in ep. ad Ennenses; Phintienses Plin. l. 3. c. 8. item ille qui a Pavs. l. 4. [gap: Greek word(s)] adpellatur regis Messeniorum ex AEpytidis Sybotae filius et successor. Vanum igitur fuerit [gap: Greek word(s)] derivare, quod pro primitivo potius haberi debeat. Dorismum autem, quo [gap: Greek word(s)] di cebant Siculi pro [gap: Greek word(s)] , adhibitum fuisse in lapide Emeritano Latino, 6. p. 778: 9. p. 821. quomodo animo concipere potuisti tuo? Exoleverat hoc idioma libera adhuc Rep. in ipsa Sicilia, et seculis posterioribus homines Romanos usurpasse in sermone Romano cogitabis? [gap: Greek word(s)] . Non patiar Te diutius inquirendo fatigari aut, ob frustra quaesitum repertumque nuspiam, [gap: Greek word(s)] : loci seu patriae istius Vitalionis nomenciatura est, PINTIANENSIS. de Pintia duplici Hispaniae Tarracomensis,


page 457, image: s457

et duplici Siciliae; unâ quam Pintianas Aquas vocant; alterâ, quam Pintianas, Pitumanas et Pitianas, vise ad Itin. Anton. ab H. Surita illustratum p. 255. 260. de illis Hispaniae agit p. 594. Neque te moveat alieno q. loco positum nomen patriae istius Vitalionis; observabis idem et alibi factum in hoc genere. Et quia me in Hispaniam sic traxisti, ex ejus tabulis lapidem nemini intellectum hactenus, planum tibi et facilem reddam. jn XI p.1096. haut ita procul Granatâ, descripto a Pighio. T. MANLIVS. PAX. vir cum praenomine, nomine et cognomine solidus integerque ab autore Indicis datur nobis. Sed de cognomine nugae sunt. Patria hominis PAX JVLIA, vel PAX-AVGVSTA, [gap: Greek word(s)] Straboni, Pacensis colonia Plinio, hod. Bexa, in Lusitaniae mediterraneis, Turdetanorum olim civitas: de qua vide Hisp. chorographos Resendium, L. Nonium, H. Suritam; vel etiam Ortel. in theatro. Legam igitur: T. MANLIVS. PAX-A. Eadem fuit in lapide Cordubensi 14. p. 1076: GENIO. PAC. AVG. Sed et ibi luculentum et e vetustissimis scriptoribus notum opidum in PAGVM Augusti abiit sinisteritate interpretum. De Vrsino temere mecum litigas; dixeram, caute me arripere solere quas ab Ipso profectas scirem Inscriptiones; et paratus sum, si quis postulet, ficiticias eum plurimas extrusisse, multas supine admodum descripsisse, probare; Tu ejus candorem mihi dilaudas; quasi candorinon soleat illudi hodieque ut olim a vafricie, eaque unica res in fraudem multorum evadat. Imo quia simplicior erat fraudibus mangonum patuit magis, omniaquesine cura sub armum legit: nunc si plura de homine cognoscere velis, remitto te ad Pinacothesam Joh. Nicii Erythraei qui et ipse Romanus. Cum autem schedas a Pomponio Laeto ad Virsnum venisse scribis, jam praeter intentionem rem omnem prodis; Iste enim Laetus fuit, licet exiguae eruditionis, ut censet Vives, insignis tamen sarcinator, et propterea [gap: Greek word(s)] ; in cujus ludo Viterbiensem Annium et similes [gap: Greek word(s)] doctos fuisse reor; praeceps interim et fiducia sui pronus, [gap: Greek word(s)] , quiqui ipsi auscultarent; quod vel ex uno Hermolao Barbaro disces, cui CAESAREM APPIVM CLAVDIVM e sua monumentorum supellectile suggessit. Quicquid in Sallustio contra veterum codicum fidem immutatum est, id Laeti importunae diligentiae tribuunt docti. De Claudio Quartino allegas Ulpianum


page 458, image: s458

L. 2. D. de Quaestor. Ego eum repertum L. 1. E. de quaestionibus ex Vlp. l. 8. de Off. ProC. retuli ad Inscr. Neapol. 1. p. 355. ut honoratorum istorum aetatem sic [gap: Greek word(s)] saltem designarem, nim. aequalium D. Hadrianô. Gentilem ejus TI. CLaudium TI. F. QVARTINVM habes in Lugdun. 5 p. CCCXC. imperante Trajano. Dictum Themistoclis, Viri urbes sunt, non domus, ab Alcaeo Poeta primum manasse offendi in Aristid. Orat. [gap: Greek word(s)] apud Phot. C. 246. Imitatus hoc Epictetus est, cui e Stob. tribuunt istud: Florentes et tranquillas faciunt urbes virorum animi, non ligna et saxa. PompeI vox fuit, non esse in parietibus rempublicam; at in aris et focis: Cic. 7. ad At. ep. XI. Patria municipes non maenia, Them. apud Just. l. 2. c. 12. In Bernhardino Baldo laudavi et studium et voluntatem quam ad eruderandas Italiae Antiquitates attulisset, et quidem fide Scharloncini; nihil amplius; etsi ejus in architectonicis peritiam, positamque in Vitruvio post Jucundum, Philandrum et Barbaros operam commendare praeterea potuissem. Si divinationes ejus male processisse deprehendit quidam e Batavis, quid eam rem mihi curatio sit? Etiam Joh. Nicius Erythraeus, qui Virum propius novit quam vel ego vel Batavus iste, priscam Hetruscam adsecutum esse lingvam scribit; quid quia negat Batavus, jam istos Italos cum eô committe; mihi spectare convenit magis quam pugnare. Fortasse Itali isti, cum viderint Batavum [gap: Greek word(s)] : amo Batavos et magnifacio; Sed tamen Italos ad eos haberi pro fungis non feram. Odiosae sunt ejusmodi comparationes; et est cuilibet homini sua hora: disci etiam a quovis potest. Josephus Castalio Anconensis JC. cujus libello de puerorum praenominibus apud veteres aeque careo, Observationes legi, opusculis suis nominis sui famam posteritatis memoriae commendavit et propemodum extinctam apud transalpinos de Italorum eruditione laudem revocavit. Audivi de Meursio Batavo, se fuisse Lugduni Batavorum, cum illuc esset allatus hujus Variarum lectionum liber, atque fuisse tum omnium cum risu exceptum, quod existimaretur luteum esse negotium nec dignum quod lucem acciperet, quoniam nullum jam diu eruditum opus ab Italia prodiisset; sed simul in spectum adeo probatum esse, ut sententiam, [gap: Greek word(s)] nim. mutaverint, statuerintque esse Italis ingenium,


page 459, image: s459

dummodo adsit studium et exercitatio; haec Erythraeus, quem ante laudatam. Circa Inscriptionem de pausariis fallite dixi; sed a Tomasino: certe enim fallit, qui visam aliquando tanquam nunquam visam et a nemine vulgatam producit; hoc autem fecit Iste, nec potes negare: debuitque scire jam ante vulgatam esse, ne actum ageret. Terra autem obtectam, rursus erutam esse anno 1634 cuinam homini credes? Ego [gap: Greek word(s)] : sed idem de hoc lapide a Naudaeo. quod de SCtis apud Conchanorum Principem repertis a Severino, tibique missis, pronunciabo porro, venditari pro recens invento, quem ante annos triginta effossum mille fortassis mortales viderunt. Cognomen Sullae Graecum esse videre Te, ais; Ego, pace diligentiae tuae et Xylandri, cum quo facis, dixerim, esse Graecum vix credam: Latinum potius est, formatum e Sura, ut e puro pullus, e raro rallus, e ravo Ravilla et Ralla. e rutilo Rullus. utrumque autem cognomen Sura et Sulla idem est, ab habitu pedum, familiare Corneliis, uti et Crus, et Cruscellus et Vatia: item Liciniis. Licinius enim Sura e rebus Trajani et e Rom. 1. p. CXCIX. notus est: L. LICINIVS SVLLA e lap. Narbon. 7. p. DCCCCXVII. Quemadmodum igitur in Corneliis Ruffi et Ruffini, in Aeliis Gemini et Gemelli, in Calpurniis Epagathi et Epagathiones; in Pontiis Nigri, Nigrini et Melae: in Aegriliis, Flaviis, Juliis, Terentiis Hilari et Hilariones, [gap: Greek word(s)] cognomenta: ita in Corneliis et Liciniis Surae et Sullae, ob causam eandem, [gap: Greek word(s)] autem tuam severiorem, ne dicam [gap: Greek word(s)] , de Macrobio abhorreo; solebas aliter loqui de illustribus nominibus, etiam cum reprehendi mererentur, quidvis in defensionem eorum parare Quid autem quaeso fecit Macrobius ut tanquam indignum audiri protrudas? Nugae sunt de Sylla. a Sibylla. At, ôbone, non sunt ista [gap: Greek word(s)] : doctus id fuit â professore Grammatices non infimi ordinis, Cornelio Epicadio, liberto Sullae Dictatoris et magistro filii ejus Fausti, Svet. de ill. Gramm. qui origines et res domus dominicae non potuit ignorare; Verba ipsa ex ejus l. de cognomin. habes apud Charis. l. 1. instit. Gramm. Plutarchus qui a corporis nota et colore faciei primum dictum. Syllam putat, coloris tamen nomenclaturam, qua scil. faede ruber denotaretur, sive Latinam sive Graecam, non potuit exprimere; quia scil, vanumerat. quod ipsi persuaserantimperitiores. [gap: Greek word(s)] , inquit, [gap: Greek word(s)] .


page 460, image: s460

Qui vero illi, [gap: Greek word(s)] ? Non debuit desultoria ista Plutarchi adsertio movere viros doctos, ut etymon cognomenti Latini a vetustioribus et quidem Rom. autoribus traditum ex historiâ, decepti autoritate hominis Graeci et recentioris deriderent; nulla enim ratione, nullo idoneo teste firmaverat suum. In Quintiliano etiam nihil praesidii reperit Xylander; cum enim cognomina ab habitű corporis enarrat lib. 1. c. 7. Burrhos, Galbas, Plautos, Pansas, Scauros, iisdem Silos (ita legunt Sigon. et Panvinius,) junxit, quos depravarunt proximi in Syllas; quae corruptela potuit fieri occasio, ut Syllam Plut. et alii, a quibus iste accepit, a corporis quodam [gap: Greek word(s)] et nota, rubedine nim, faciei, uti Byrrhus a capillorum colore dicebatur, cognominatum fuisse L. Cornelium opinarentur. Sili autem (eo de Sylla inclinat Cael. Rhodig l. 24. ant. ll. c. 5.) â naso repando cognomen Albutiorum et Sergiorum flectitur in Silanos; quod adhaesit Caeciliis, conniis in 1. p. DCCLXXVII. Juniis, et Liciniis: hoc in Silanianos, quod erat cogn. Liciniorum, nisi nos fallit Phlegon, qui [gap: Greek word(s)] . c. 23. consulem cum Atticô anno U 818. nominat [gap: Greek word(s)] , quem Fasti P. Silium Nervam, Fallit autem: ut notabo paulo post. Non esse tamen repudiandum adparet ex Inscr. 3. p. 380. nbi SILIANO et ATTICO COSS, et e Cassiodoro, qui SILVANVM adpellat, voce quamvis depravata, propius tamen accedente ad SILANIANVM, quam ad Silium. Sono adfine est Silonum cognomentum, sed a superciliorum densitate et eminentiâ impositum Abroniis, Antoniis, Arruntiis, Atiliis, Caeciliis, Corneliis, Gaviis, Mamiliis, Pompeiis, Popediis, Umbroniis. Macrobium autem si quis Plutarcho opponat, cur aegre feret Xylander? Judicio omni careat, qui uni homini Graeco advenae Romam in rebus Romanis plus fidei tribnat quam Romano Grammatico et antiquario, tu viro illustri, comsulari, Romanis disciplinis innutrito, et qui omne genus etiam Graecae literaturae cognoverat, quod ipse de se ad filium Eustathium praedicat Macrobius. Plutarchum igitur potius, quam Macrobium potiorem hac parte Plutarcho multis nominibus, cum sua opinione missum facere debuisset Xylander. Et Sylla igitur a prudentia, non erit prorsus damnabile aut reiiculum, si quod de Sura dicebam displiceat. Successit autem Sibylla et contracte Sulla cognomen in locum [gap: Greek word(s)] Ruffinus


page 461, image: s461

in P. Cornelio Xviro, et Praetori primum an. U. DXLI. non tanquam aequivalens, quod videris existimasse, sed ob casum, singulare et ante eum diem inauditum e libris Sibyllinis ejus auspiciis repertum sacrum; institutos nim. ludos Apollinares; quo facto, in desvetudinem abiit vetus, quod ob aliam causam, nim. corporis habitum ei fuerat inde a majoribus: ut vulgus, cujus in imponendis cognominibus et celebrandis praecipuae partes fuerunt, fastidiosum est varium et lubricum; saepissime etiam sine ratione; et ob hoc qui cognominum omnium rationes exquirat et speret adsequi, prorsus delirare existimandus sit; Ipse de hac parte, circa nomina et cogn omina quorumvis populorum, et temporum, Antiquitatis multa quaestionum millia construere possem, si nacturum me scirem qui curiositati meae valeret satisfacere. Evadunt talia si nimis veneris in meram putiditatem. Quis dicet unde Centurio Legionis octavae in exercitu Pannonico apud Tac. 1. ann. 2. cognomen tulerit Sirpicus? a Cirpione, an a Sirtio: an a quo alio? Quis mihi exponet, cur L. Crassitius, cogn. Pasicles, seipsum Pansam cognominaverit? an a pedum vitio: an a patrono dominove: an a familiari, ut ille C. Avianus Philoxenus apud Cic. XIII. ad famil. 35. an ab aliquo alio eventu? Casaubonus nomen Pasiclis, quod memoriam servitutis prioris oggerebat, coguomine gentibus illustribus familiari abolere voluisse putat. Quidam civium Perusinorum Cestius Maccdonicum se vocabat, quoniam in Macedonia quondam militaverat, App. 5. Civil. quis infinita talia lusű saepe, et vecordia militum, interdum solâ vulgi consvetudine, quam in scripta adeo referri non attinebat, introducta et aeternum ignoran da, investigare et scire praesumat? Non autem mireris de ista [gap: Greek word(s)] Sylla e Sibylla contractione: Omnibus populis circa hoc genus familiaris fuit, et est hodieque [gap: Greek word(s)] (ita enim lego Act. 15, 22. et Hieronymum de [gap: Greek word(s)] q. Ebraeum esset, et Silas significaret Apostolum, non audio hoc loco) apud Syros et vicinos initiorum Novi Foederis temporibus, et apud Jos. l. 7. [gap: Greek word(s)] . c. 28. [gap: Greek word(s)] Judaeae post Bassum impositus, [gap: Greek word(s)] est, ut 1. et 2. ad Thessal. 1. et 1. Petr. 5, 12. Cleophas, [gap: Greek word(s)] ; Theudas, [gap: Greek word(s)] ; Clem. 7. strom. [gap: Greek word(s)] . Onesos, [gap: Greek word(s)] : Dosas, [gap: Greek word(s)] : Epaphras, [gap: Greek word(s)] , Stephas, [gap: Greek word(s)] : Patrobâs, Hermas, ad Rom. 14. [gap: Greek word(s)] :


page 462, image: s462

Alexas, [gap: Greek word(s)] : Apud Romanos Aulus, qui Auxilius; apud Sabinos Tallus, qui Taxillus. De Macrobio, quoniam Xylandor adeo sprevit virum, cujus tamen nihil cognitum habuisse videtur, hoc etiam dicam: fuisse in teraetatis suae doctissimos sine controversia eximium quendam, quod e scriptis in somnium Scipionis, II. Saturnal. et alio de differentiis societatibusque Verbi Graeci et Latini colligere est: vixisse etiam in summa dignitate vel Praefecturae Praetorianae, si ad eum referatur L. 6. C. Th. de pagan. sacr. et templis, data ab Impp. Arcadio et Honorio, Cos. Theodoro V. C. an. Chr. 399. vel Proconsulatus Africae, si de eo intelligatur L. 6. C. Th. de indulg. debit. ab Impp. Hon. et Theod. scripta, Cos. Varane, an. Chr. 410. ad ista enim tempora vivendo commodum pervenit. Gvido Bituricensis, quem citari videbam a Freinsh. not. ad Curt. est Gv. de Fontenayo Bituric. scripsit librum exemplorum; e quo Andreas Eborensis in l. memorat. exemplorum multa defloravit. De LazI Commentariis idem quod nos judicavit Jac. Guther. l. 2. de offic. Dom. Avg. c. 7. eo quoque provectus stomacho, ut aegri hominis commenta adpellet. Circa virginem Juniam liberalior fui, qui Juniam Torquatam e lapidibus et Juniam ex epistolis Plinii cognitam pro unâ duas tibi ostenderim; non facturus hoc eram si cum Tacito fuissem tum, cum margini Codicis Inscriptionum ad 10. p. 25. ista adlinerem. Duae igitur, inquam, sunto: quae confessio proderit mihiapud TE ad veniae facilitatem. Non erravi autem, quod Tu existimas, cum COS. a. U. 781. CAI praenomine insignivi: fuit [gap: Greek word(s)] , Dione teste l. 58. edit. Reb. Steph. Lutet. a 1546. p. 463. consocer Imp. Claudii. Ego justius TE reprehenderem, qui eum Claudi generum vocas, in tuo stemmate Juliadarum, quem omnes alii, post Senecam in apocoloc. et Sveton. c. 29. Lucium adpellant; et patrem filiumque sic habes pro unô, uti ego Junias virgines. De eô stemmate tuo si velis sententiam meam, dixero verbô, [gap: Greek word(s)] , quod olim Antisthenes: [gap: Greek word(s)] . Fidem enim omnem superat, etiam apud maxime credulum nullam meretur, C. Silanum ProCos. Asiae damnatum an. U. 774. a Tiberio et relogatum in Cytheram, filium esse posse Juliae, neptis A. quae cum post Cajum et Lucium Caess. Agrippae et Juliae Aug, filiae nata sit; hujus autem natalis ab accuratissimis Chronologis



image: s462a

[gap: illustration]

image: s462b

[gap: illustration]

page 463, image: s463

noteturannus U. 737. non nisi anno 738. vel sequentium aliquo edita esse dici potest: Eam ipsam autem, Paulo an. U. 751. anno nim. aet. 14. C. non enim potuit per naturam maturius fierimater) peperisse Aemiliam concedam: at mox transiisse in matrimonium C. Junij et genuisse Cajum hunc, qui anno U. 770. ProCos. fuerit functus, non solum pro praematuro ut fieri potuerit, haberi debet, sed et plane ridiculum est, ut factum fuisse quis cogitet. Et quomodo Tiberius Juniam Torquatam V. V. priscae Sanctimoniae virginem vocare potuit apud Tacitum ann. l. 3. quae juxta tuum schema, non habebat ultra annos sedecim? De Appio in easdem tricas te induerem. Decimi Torquati quoque sororem Lepidam aliam tibi ostendo; in quo unico reicardo versatur, uti videbis. Dic etiam, quaeso, quomodo e Julia intra annum U. 755. quo adhuc et at in domô L. Pauli et an. U. 761. quo relegata fuit, Junius quatuor liberos, quos tu eis adsignas, ex eâ sustollere potuerit, Quibus ita visis, incipies, puto, dubitare quod viceris, quando Juliam C. Junij matrem Tacito infulciebas et adparet liquido, quia Cajus iste exulin Cytherâ ad descendentes a Julia non pertinet, quod inprimis notandum est, de lectione edita in Tacito, sinendane sit an movenda, non esse laborandum, quod ad hanc familiae Augusteae historiam texendam attinet. Sed nunc ipsum Schema quoad Junios accipe; cujus rationes et e praecedentibus percipere potuisti, et ex adjectis notatiunculis pervidebis plane; mihi quidem nihil videtur exactius dari posse; constititque haec cura aliquando mihi, donec extunderem, non paucarum vigiliis noctium, quod rem non tam scriptores ipsi, (quanquam et inter hos dissensus non pauci: unde saepissime desideravi extare vitam Tiberij a Pluto scriptam, quae inter cidit, plurimum lucis huic negotio allaturam) quam interpretes non valde attenti plurimum involverunt.



page 464, image: s464

flagrantissime cuperet ea recusantis, quae obstinatissime nollet, ea probantis specie agere solebat. Ex hisce sententia Cn. Lentuli cum rationibus et momentis plane intelligitur, quod nec ex edita Lectione nec ex emendatione tuâ sperare quisquam potuit. Amicus quoque tuus, quem Te hîc deserere voluisse miror, in exposit. locor. Cornel. intactorum interpretibus, visis nimirum inconvenientibus, quae ego paulo ante tetigi, de Julia filia vel nepte Augusti non audet exponere verba Taciti; sed aliam quandam Juliam, quam scriptores non exhibeant intelligi oportere; quod si quis existimaret plures fuisse Julias quam nominatas a scriptoribus nihil absur di id esse. Anne autem absur dum non est fingere personas et intrudere familiis, quas unquam fuisse ex historia docere non possis, quas nunquam fuisse e rerum serie pateat? Dicat etiam, cujus e Juliadis filia fuerit Julia, quam C. Silani pro C. Asiae matrem facere posse putet. Non poterit, nisi figmentum unum alteri super addere voluerit.

[gap: Greek word(s)] Ex ista Augusti epistolâ tempus, quo innecti familiae Juliadarum coeperunt Junii, si vocabulum adfini proprie et de cognatione, uti omnino necesse est, intelligatur, videor colligere posse; quia enim ea quae cum Livia fabulatur Augustus in adolescentem conveniunt quatuordecim vel quasi annorum; Claudium autem an. U. 744. natum sciamus esse, paulet Silanum paulo majorem natu quam Claudius (hunc enim ab isto tanquam magistro in publico moneri posse scribit Augustus,) circa an. U. 758. Juliae filiam. L. Pauli viduam uxorem duxisse; hinc Juniis prima cum Juliadis cognatio per Aemiliam.

[gap: Greek word(s)] Ab hac Junia, ad quam animum adjecerat juvenis nobiliss. Sextius Africanus, Aggrippina eum avertit, ne opibus et orbitate ejus potiretur si fier et maritus, Tac. l. XIII. c. 19. scil. interemto patre et mortua sorore Claudia, amplam hereditatem creverat, eoque procorum adpetitui maxime exposita erat.

[gap: Greek word(s)] Hujus praenomen et cognomen reperi apud Phlegontem, qui [gap: Greek word(s)] . c. 9. [gap: Greek word(s)] visum Mevaniae fuisse dicit [gap: Greek word(s)] .

[gap: Greek word(s)] Hanc Aemiliam Lepidam temporum Neronianorum facis, nullo autore, tres Aem. Lepidae temporum Aug. et Tib. notae sunt. Ad


page 465, image: s465

Junias vero pertinere hanc Lepidam tota generationis successio et calculus Te docebit, resultatque e recte constituto membro tertio genealogiae Augusti conjugio nim. Aemiliae Lepidae cum L. Paulo: quod Te perperam adsignasse fateberis non invitus. De duobus mariti Aem. Lep. praenominibus negotium mihi non facesses, ut faciebas cum COS. an. U. 780. qui fuisset Appius, Cajum quoque fuisse, quod dixeram ego, negabas. Fuit et hoc et illo. Neque novum hoc, sed moris Romani; cujus plura in libris et marmoribus exempla haberemus, nisi utrisque admovissent infelices manus, qui uno solum praenomine usos fuisse veteres, neminem duobus in Scholis didicerant, et tenuem suam scientiam hinc utrisque modum et terminum statuerunt: ex hoc genere Sigonius et Panvinius est, et qui horum vitula araverunt plures alii docti indoctique passim.

Postquam ex Erythraeo de ROMAE SVBTERRANEAE autore, Jac. Bosio patricio Mediol Cive Romano et tota [gap: Greek word(s)] singularia non nulla percepi, spectandae ejus acriore cupidine adigor fere ut VOLCAMMERVM propterea adire cogitem; modo eo me metu solvas, habiturum meam amicitiam, quae cum vix irrepsisset tantum oneris ipsi indiceret, pro damnosa. Coeterum non is sum, qui cum amicorum injuria atque noxa oculum et desiderium emtionibus admoveat, Eum, quaeso, mei causa peramanter salutatum svaviter complectere, et me quibusvis officii, voluntati ejus cuicunque adesse cupere Ipsi persuade. Alter ejusdem argumenti liber Tesori nascosti dell' alma Citta di Roma Octav I Pancirolli Romae an. 1625. impressus an ex istis Bosianis excer ptus est, an istis super additus Multae adeo fraudes et offuciae in hoc genere, ut qui unum talem legerit, legerit omnes, nisi si quando incidat in aliquem recentissimum et negotio parem; [gap: Greek word(s)] De Pompejanis exhibes Tibi negotium, qui elicis et invitas, ut quam plurima tecum velim communicare. Dimissis anterioribus, quos Ipse colligas, Antoninianos dabo; habes eorum partim in Ep. ad Bertramum, quam nunc quoque accipis, partim hac adpendice: M. Aurelius Cl. Pompejanus istius Antiocheni filius e Lucilla, Consul cum Avito an. U. 964. necatus ab Anton. Caracalla: Spart. Panvinius ad a. U. 962. confundit cum his COS. qui Pater hujus fuerat, et proauctor generis Pompejanorum horum itemque


page 466, image: s466

cum filio. Istius Caracallani filium facio, quem inscr. 1. p. CVIII. haut procul Moguntia reperta de dicata an. U. DCCCCLXVI. nominat militem LE Gionis VIII. Antoninianae Augustae stativa huic legioni in partibus ad Moenum, Nicrum et Rhenum dicti Imp. tempore fuisse colligo e 3. p. LXXII. e 7. p. IV. et ea quam a Koestelio acceperas de P. NASCELLIO, facitque hoc ad intelligendum Dionem et Herodianum, qui Caracallae expeditiones in Germanos, Alemannos et [gap: Greek word(s)] describunt. Ipse est quem COS. cum Feliciano habent Fastian. U. 984 et an. U. 996. cum Gordiano Aug. 11. iidem Fasti et Inscriptio 13 et 14. p. XXIX. Huic jam innectes Aurelianeum istum ducem e Chron. Euseb. Hieron. an. MMCCLXXXVIII. et post aliquod deliquium Pompejanum Praef. Praet. Dioclet. III. Maximiano II. AA. CoSS. a. U. 1039. l. 3. C. de interdict. et l. 19. C. eodem ad L. Juliam de adult. Francum cognominat Pancir. ad Not. Imp. Occid. c. 70. Barbarum Pompejanum Consularem Campaniae, ad quem est l. 4. C. Th. de div. resor. Imp. Constantini. COSS. Dalm. et Zenosilo: Ruricium Pompejanum ducem Maxentij adversus Constantinum pro liberandâ obsidione Veronâ missum: Vales. ad anon. de Const p. 439. et Panegyr. 6. c. 8. Pompejanum Bithyniae Praetorem ultimis Constantii temporibus. Himer. apud Phot. c. 165. Pompejanum amicum Symmachi l 5. ep. 65. l. 9 ep. 8. et 18. Proconsulem Africae an. Chr. 400. COSS. Stilicone et Aureliano l. 28. c. Th. de ann. et trib. l. 2. ad L. Juliam de ambitu. l. 27. et 28. C. eod. de susc. praep. et arcariis. l. 2. C. eod. de equorum conlat. ac Praef. Urbi an. 409. Zosim. l. 5. Pompejanum (Pampianum vocat annal. conditor) Patrem Evagrii Episcopi Antiocheni, Aurelianei [gap: Greek word(s)] : Pompejanum unum, e XII Scholasticis Poetis, qui argumenta librorum Aeneidos Virgilij, et huic Epitaphia scripserunt, apud Scal. in Catal. Vet. Poet. et Scip. Mazellam in Antiquit. Puteol. Idem ille est, cujus distichon de statua Victoriae cui fulminis ad flatus Romae alas decusserat, habet Juretus ad Symm. l. 10. Ep. 53. et Pompejanum Philadelphensem rhetorem, quem Romae sibi notum ut [gap: Greek word(s)] , ut futores novorum vocabulorum [gap: Greek word(s)] Cynulcus inter dei pnosophiftas Athenaei l. 3. Alios Pompejanos in Casceliis, Clodiis, Fabiis, Graeciniis, Juliis, Pompe Is, Pomponiis, Preciliis, Statiliis, Valeriis: Pompejanam in Aemiliis require e marmoribus. Propter institutum Imp.


page 467, image: s467

Claudij, quo Tribunis, ut vocat Varro 4. de Lat. L. seu Praetoribus aerarij, cum Augustus tres Praetorios scil. pro aerario militari ad triennium sorte legi fecisset, teste Dione l. 55. Svet. c. 36. Quaestores ab aerario substituit in Urbe, Dio l. LX. Svet. c. 24. notaveram ad Inscr. 4. p. CCCLX. P. Aquium Scaevam et reliquos ibi scriptos fuisse temporibus Aug. vel Tiber I (nam et haec pars operae circa Inscr. meae est, quamque qua fieri potest suo seculo, Imperatori, anno adserere) item 5. p. CCCXCVII. de P. CORN. P. F. SCIP. P Raetore Aerarii recte emendatam esse a Panv. et ad a. U. DCCLX. relatam: tum eas quae Quaestores, aerarii nominant ad Claudiana et seqq. tempora pertinere: in his illam de DOMITIO DECIDIO 2. p. MCIII. Quintam vero p. CCCCLII. de PLAVTIO, etsi sub Claudio reponenda sit, id tamen quod PRaetor AD AERA Rium adpellatur iste Plautius, intelligendum esse de prioribus Claudiani Imperii annis; extremis enim introducti sunt ab eô aerarii Quaestores: durarunt hi sub Nerone, Tac. l. XIII. et ab eo mutati sunt in Praefectos: unde Domitiani et Trajani principatu nomen Quaestorum abolitum et successisse Praefectos aerarii Saturni, et Praefectos aerarii militaris adparet ex epistolis Plinii: idque e 1. p. MXCI. e 5. p. MXXVIII. durasse per Adr. et Antoninos e 6. p. MXIV. 1. et 2. p. CCCCVII. et 3. p. CCLIX. in municipiis autem Curatores aerarij nominatos e 10. et 12 p. XLIII. 8. p. CCCCXC. In fragmento ad fratres arvales pertinente apud Grut. p. CXVI. non tot peccavit Panvinius de quot eum accusas. L. Vitellium cognominat Paullum, inquis: non fecit; sic enim repraesentat lapidem in editione Sanct-Andreana an. 1588. L. VITELLIUS. PAVLLVS -------- et sub an. DCCLXXX. sic ait: In antiquo marmore mentio est L. Vitellij et Pauli Fabij Persici. Non ignoravit igitur Paullum Fabij praenomen esse. Iterum. C. Pisonem cognominat Magnum: nec hoc commisit; habet, C. PISO. MAGNVS POMPEIVS. Rursum, COS. an. U. DCCXCVIII, nominat, T. Statilium Corvinum, cum deberet Taurum St. C. Nihil agis; indemnas est. Vocat eum Titum, quia sciret hoc viro, et gentilibus ejus aliis Inscr. p. CXXVI. 9. p. CCCXXXIV. p, CCXXIX. 4. p. DLXII. et [gap: Greek word(s)] in saxo, quod Opitius e monumento vetere prope molem Drusi Moguntiae deseripsit TITO. STATILIO. TAVRO, praenomen fuisse PRAEF. FABRORUM,


page 468, image: s468

TAVRVS cognomen alterum insuper habuit, quod non esset necesse uno expresso etiam alterum addere. Erat autem cum duobus cognominibus uti Valerius Messala Corvinus. Te vero oportet probare de Tauro praenomine, quod semper apud me fuit cognomen: Varro. l. 11. de re r. c. 2. Taurus et Equitius cognomina a majore pecore: et cognitum adhaerere Aeliis, Calvisiis, Claudiis, Condoniis, Corneliis, Cosconiis, Helmoniis, Messiis, Pacuviis, Petroniis, Raeciis, Statiliis, Statoriis. Non reperies etiam quenquam veterum qui de notis literarum scripsere, T. praejacens nomini proprio exposuisse Taurum; omnes Titum. Neque, si vel maxime eviceris [gap: Greek word(s)] Taurus praenomen fuisse istius Statilij, quidquam culpae haerebit in Panvinio propterea; dicam enim tum, satis habuisse e praenominibus unum et quidem familiarius ponere: quanquam haec responsio non valeat apud eum, qui non credebat fuisse quenquam e veteribus binis praenominibus; quo de supra. Si quis Varronis testimonium eludere voluerit, post Varronem ista mutasse et cognomen Taurus evasisse in praenomen, quod in quibusdam aliis contigit, is jam manifestus erit cavillator. T. Statilius enim Triumfalis cum cognomine Taurus, pater COS. a. U. DCLXIV. aetate Varronis fuit, quippe COS. a. U. DCCXVI. et II. an. DCCXXVII. idque cum praenomine et nomine gentilitio transmisit ad heredem, in quo quando, cur, mutasse quomodo docere poterit? Quod vero vocabulum TAURUS praemittitur gentili nomini, non debet in argumentum trahi, praenomen id esse: patiuntur enim nomina et cognomina hoc, ut sedem mutent in narrationibus: Scal. de cav. L. L. c. 92. De Neocoris omnia occuparunt Seldenus Comm. ad marm. Arundel. et Petitus l. IV. Var. lect. c. ult. praeter Casaubonum. Si aliunde nancisci nequeas, curabo descripta accipas. NHOKOPON [gap: Greek word(s)] L. Cassium Eutychen reperi in Piccart. num. 184. In marmore Sept. Severi Imp. honori dedicato, instructo muro Ecclesiae metropolitanae Heracliensis est, [gap: Greek word(s)] . Haec nunc potui per langvorem, quem vel ipsa Tibi prodent. Tu vero mi RUPERTE, boni consule et expecta ad residuas tuas quaestiones epistolam [gap: Greek word(s)] . Scr. Altenb. pridie Terminalium Christianorum. an. M DC CXLIII.



page 469, image: s469

Excerptum ex epist. ad Magnificum Virum, B. Bertramum JC. Duc. Sax. Cancell. scr. Altenb. 24. Oct. an. 1629.

NArratio Dionis in vita Commodi de Claudio Pompejano, qui a Lucilla persvasus, strictum gladium Commodo in angiportu amphitheatri intentaverat, superdixeratque; hunc tibi Senatus mittit; parum habet probabilitatis; imo manifeste Dioni ipsi repugnat et historiae veritati, si intelligatur de Pompejano Marci Imp. genero, de quo Capit. in M. et Spart. in Didio et Caracall. Lucillae marito, uti quidem videtur interpretibus et commentatoribus. Nam Pompejanus objurgationibus potius et salutaribus monitis corrigere studuit Commodum et adolescentis insolentias reprimere obtestationibus magis, quam in eum conspirare. 2. Actio ista potius hominis temerarii et in exitium suum furentis est, quam sapientis, gravis et moderati viri, qualis erat Pompejanus. 3. Pompejanus non duxit siliam Lucillae virginem, sed Lucillam ipsam viduam L. Veri Imp. uxorem habuit, Capit. in Anton. Phil. 4. Neque Pompejanus dici potest [gap: Greek word(s)] Commodo; erat enim senior et vix dum nato Commodo, grandaevus, fiebat maritus: Capit. ib. 5. Scribit Dio, Lucillam hac machinatione suâ, evertendi Commodi, quod male exsecutus fuer at iste cui res commissa, illum perdidisse. Hoc vero de Pompejano dici nequit; supervixit enim hic Commodo; odioque temporum latuit in Terracinensi, ut patet e Pertinace Capitol. et Dionis, in extrema senectute constitutus et ob eam [gap: Greek word(s)] . Imo Dion paulo ante dixerat, Commodum viros optimates sustulisse omnes, praeter Pompejanum, Pertinacem et Victorinum. Non igitur ille [gap: Greek word(s)] , cui Lucilla exitium creavit, est conjux ejus Pompejanus; sed vel, quod Sylb. visum, filius Pompejani, sc. e priore conjuge; vel quod videtur mihi, et e Lampridio colligi potest, alterius cujusdam Claudii itidem Pompejani natus, qui et ipse propinquus Commodi, Conjura vere in eum maxime proximus quisque: ait S. Aur. Vict. Movet me, ut a Sylb. dissentiam, quod pater Pompejanus a conspiratione aliqua in Imp. alienissimus, filio tale quid non erat indulturus: 2. neque cum privigno suo rem tanti momenti communicatura Lucilla, metu ejus ne


page 470, image: s470

conjux, quem tamen latere omnia volebat, e filio rescisceret: 3. nec Dio omissurus erat, cum de Pompejano illo copiose ageret, Pompejani fuisse filium addere; 4. nec praeteriturus, si Commodus Pompejani, quem reverebatur, filium interemisset. 5. Imo haec Commodi severitas patrem alienatura erat, ut vel ideo ad conjuratos Imp. transir et. Tantum autem abest, ut quidquam hujus tentaverit, dum vixit Commodus, Pompejanus (quamvis et Lucillam interfecisset Commodus, id, quod jure eum fecisse sentire se patientiâ suâ docuit, forte etiam mores uxoris adulterae pertaesus) ut potius in testimonium suae ergâ Imp. in speciem observantiae filios suos loco suo spectatores esse certaminum gladiatoriorum a Commodo institutorum jusserit, teste Dione; et casum Commodi coram Pertinace lacrymaverit teste Capit. Tandem et huc facit, quod Lamprid. tradidit, Claudium, cujus filius cum pugione ad Commodum quondam fuerat ingressus, q. a latronibus etiam tum occisum esse; scil. suspectum et ipsum conscientiae facinoris et conjurationis filii sui Cl. Pompejani et Lucillae socrűs hujus. C. Pompejani autem istius Consularis. Imp. M. generi utpote jam senis, parens non erat amplius in vivis, multo minns supervixisse filio dici potest) Exegerat autem Commodus referente Lampridio in exilium Lucillam sororem suam: occidi jusserat Paralium, una cum matre, Norbanam, (quam fuisse Cl. ejus Pompejani conjugem filiam Lucillae e Vero Imp. suspicor) et Norbanum, Norbanae e Cl. Pomp. juniore filium; crimen majestatis quod filius (Cl. Pompejanus) commiserat, in patre, CL. Pompejano; quod mater, in filio, (Paralio) quod maritus, Cl. Pomp. Junior, in conjuge, (Norbana) et liberis vindicans. Sed haec pro explicando Lampridio adducta arbitraria sunto, et quae mutare liceat, si quid accuratius excogitavero vel in historiae lectione de hoc negotiô observavero. Sufficiat nunc ostendisse contra interpretes Dionis, de quo Pompejano hic intelligendus sit, et lectionem editam omnino habere recte, et emendationem Leunclaii non esse admittendam. Sensus igitur Dioneorum istorum: [gap: Greek word(s)] ,


page 471, image: s471

[gap: Greek word(s)] , verus est iste: Hic Claudius Pompejanus desponsatam sibi habebat filiam Lucillae; rem autem habebat et cum ista et cum virginis matre; et propterea tam familiaris erat Commodo (fratri Lucillae) ut et cum ipso epularetur et juvenaretur, suaviter juventutem transigeret Lucilla autem nihilomelior et continentior Commodo fratre (quippe moecha Cl. illius Pompejani) viro Pompejano succensebat. (quod sciret illum favere Commodo, quem ipsa perditum cupiebat; ideoque eum consilio suo de arripiendo imperio non esse adsensurum facile praevideret) Unde et persvasit, ei quem dixi, Pompejano, ut insidiaretur Commodo, sicque et eum perdidit (interfectus enim omnium primus e conjuratis, Lampr.) et ipsa in facinore deprehensa, detecto ita consilio, sublata est. Noluit repetere nomen hujus Pompejani emissarij Dio, quod alterius Pompejani conjugis Lucillae immediate praecessisset. Ait, [gap: Greek word(s)] , quem dixi, Pompejanum. Putabam aliquando, in nomine Cl. Pompejani errasse Xiphilinum vel librarios; Dio enim rernm earum [gap: Greek word(s)] , non potuit: et reponebam igitur ex Herodianol. 1. c. 20. [gap: Greek word(s)] , Quintianum, quod idem Heinrico quoque Valesio notis ad Amm. Marcellini l. 29. in mentem venisse video. Sed cum in Lampridium inciderem, qui de Pompejani ejus facinore ac eventu eadem cum Dione dicit; et Claudium ejus patrem simul nominat, qui elapso aliquo tempore post filium sit occisus, agnovi lectionem editam apud Dionem non esse movendam, sed corrigendum potius e Dione et Lampridio Herodianum, legendumque [gap: Greek word(s)] . Idque et nunc teneo. Sed jam videamus, quid quisque interpretum in hoc loco peccaverit. Blancus et Xylander omisit vertere verba, [gap: Greek word(s)] , quod ista omnia de Pompejano marito Lucillae intelllgenda esse sentiret; verbumque id propterea esse eô locô nihili. Leunclavius addit de suô voculam [gap: Greek word(s)] longe absurdiore sententia, quasi scilicet Commodum aggredi indicato in praecedentibus modo, jussus fuisset Pompejanus a Lucilla. Imo vero doluit illa rem a temerario simul fatuo juvene non curatam cautius et consilium suum sic elusum. Deinde stante hac Leun. interpretatione et emendatione deesset casus personae verbo [gap: Greek word(s)] respondens: Persuasit indicato modo Commodum


page 472, image: s472

adgredi: at cui persuasit? Syllurgio aliquid suboluit de Pompejani filiô: Sed nec iste penetravit. Valesius, quem dixi, cum unum duntaxat Pompejanum nosset, vita et moribus dissimilem Commodo generum D. Marci, et qui supervixerit Commodo, eo provectus est audaciae, ut corruptos h. l. Dionis Codd. esse et hinc in errorem inductos esse Lampridium, Xiphilinum et Zonaram scriberet, et expungi debere nomen Pompejani: cujus judicii falsitas patet e dictis et patebit porro, cum venero ad discutiendas notas Casauboni, qui ad eundem lapidem offendit et mira pro praeconcepta sententia notat ad Lampridium.

B. Bertramus JC. D. REINESIO.

QUae de Claudio Pompejano ad explicandum Dionem erudite disputas, cum religione amplector. Sic enim sensus emergit simplicis. et omnia pulcre cohaerent. Gratias igitur Tibi debent omnes qui politiori literaturae nomen dederunt. quod loco Dionis isti tanquam male sano medicinam adferre volentesin ordinem coegeris; est enim sine mendâ, nec tentandus. Durum quidem est fateor, praeter unum illum, de quo nulla lis est, adhuc duos alios introducere Pompejanos, maxime in una eademque historia. Cum vero aliter fieri non possit, illud potius admittendum est, quam ut vecor diam Interpretum diutius dissimulemus. Casaubonus et Salm. nihil hac de re ad Lampridium, quantum scio: quod certe miror. Aliud enim mihi promittebat illorum doctrina et industria. Scr. Altenb 26. Oct. an. 1629.

BERTRAMO REINESIUS, 29. Oct. an. 1629.

FUisse tres Pompejanos, eodem Commodiani Imperii tempore, e Lampridio luce meridiana clarius, et a Viris tamen perspicacissimis animadversum minime est; facitque unica ea observatio nata ex ipsa historia ad Dionem intelligendum maxime. Herodianam in nomine hominis errasse solum, mirum non est; neque spectandus Amm Marcellinus, qui eum sequitur, quoad nomen Quinctiani; circa rem ipsam ab eo dissentit; narrat enim Commodum


page 473, image: s473

pene ad debilitatem pugione vulner atum. Neque durum Tibi videri debebat id, cui similium [gap: Greek word(s)] , qui simul vixerint, exempla non possunt esse ignota. Nosti de duobus Thevdis, utroque seditioso in Palaestina: de duobus Alcuinis, ejusdem professionis viris sub Carolo Magno: de duobus Hartvicis archiep. Magdeburg. sub Heinr. IV. Imp. Eodem tempore fuere duo Anselmi, alter Lucensis, alter Cantuariensis Episcopus: Duo Annicer [gap: Greek word(s)] , alter Cyrenaeu, qui Platonem redemit in Aegina, Laert. Aristid. Orat. 2. Plat. alter itidem, et Cyrenaicae Philosophiae sectator, discipulus Paraebatae; quos non sine insigni errore confundit Mars. Cagn. l. 3. Var. observ. c. 17. Duo Ulrici, Episc. Augustanus uterque. Confer Cas. Exerc. adv. Baron. 11. c. 18. De Casaubono, quod in eodem de Pompejanô errore haereat, dicebam. Demonstrabo ex ipsis ejus Notis; ad verba Lampridii: Occisus est eo tempore etiam Claudius quasi a latronibus; cujus filius cumpugione quondam ad Commodum ingressus est, commentatur esse Claudium Pompejanum: sed falli Lampridium. Imo Vos qui falli Lampridium tam audacter criminamini, id humanum [gap: Greek word(s)] patimini. Claudius enim hic et Claudius Pompejanus filius alii sunt a Claudio Pomp. Lucillae marito, ut docui ante; idemque liquet etiam inde quod Lampridius Claudium Pomp. juvenem adpellet propinquum Imperatoris; haec enim adpellatio non convenit in Claudium Pompejanum, Lucillae maritum, qui erat ei sororius, vel ob sororem, nostro loquendi more, adfinis, Observo etiam Pompejanos istos e diversis fuisse familiis: Alter ille Consularis, gener Marci, Lucillae maritus e gente Aurelia; certe Fasti COSS. sub an. U. 925. M. Aurel. Cl. Pompejanum adpellant; sic etiam filium hujus an. U. 962. et nepotem an. U. 984. et 996. Consulem; ubi praenomen, nomen familiae, proprium, vel etiam tribus, et cognomen expressum est: alteri isti pater et filius, e Claudia. Discrimen hoc insinuavit Dio; cum enim senem consularem illum voluit, absolute [gap: Greek word(s)] , quasi suo illo cognomine adfinitateque Imperatoris satis notum dicit; cum alterum juvenem, Claudium Pompejanum. Lampridio autem quia Consularem illum in sua historia nusquam nominat, id non est perpetuum; vocat juvenem illum modo Claud. Pompejanum, modo Pompejanum, modo Claudii silium. Nunc igitur scimus non admittendam esse Casaub. expositionem f. 95.


page 474, image: s474

D. quam et repetit f. 130. E, quae est, Claudidium illum esse Cl. Pompejanum, cui post Verum nupsit Lucilla, hujusque filium [gap: Greek word(s)] tentasse caedem Commodi, idque scribere Dionem et Lampridium; reprehensionem etiam Lampridij esse iniquam et temerariam. Salmasium ista omnia praeteriisse miremur.

EPISTOLA LI. TH. REINESIUS D. CHR. AD. RVPERTO, S. P. D.

NE reliquatoriâ me pulsare merito possis, mi carissime RUPERTE, exequar quod nuper ad TE institueram, nec absolveram; nihil autem praeteribo, sed contrectabo singula; Ita quoque Te velle intelligo, cum experiri judicium meum ais. Quod dum facio breviter, spero et ut quasi coactum sentias, aequus mihi auditor esto et censurae libertati amicitiis, nisi nimia sumatur et exerceatur severius et respectu non habeat [gap: Greek word(s)] non adversae ignosce. Veritatem etiam fortius quandoque dicere [gap: Greek word(s)] et abjectis ingeniis non accidit. Ambages tuas et [gap: Greek word(s)] circa Junios Rusticos mir or; scil. Thesin Tibi perire non erat ferendum, sed quid vis tentandum ne periret. Ego vero hoc saltem Te rogem, non ut sine deliberatione adquiescas iis quae scribebam tum, sed ut redeas exintervallo ad eorum lectionem et animum advortas; senties enim aliter, scio: non potest in isto scriptorum turbido dari aliquid liquidius, et quod securius adseri tenerique possit. Concedis Consulem an. U. DCCCLXXI. Rusticum non esse filium Aruleni, et conaris tamen probare hunc non esse impeditum per aetatem quo minus tum fieret Consul: Conclusioni meae adsentiris, et medium concludendi non agnoscis pro idoneo. Ego vero istud quaerebam; de hoc non valde futurus anxius. At et ipsum rectum est nec inidoneum aut foeneum. Etsi enim legiannali variis modis fraus facta fuerit, id tamen imprimis de Nervae, Trajani et Adr. temporibus nunquam demonstrare poteris; de meritis etiam majorum, quae in aliis agnoscuntur; et favore principis quomodo mihi fidem feceris in isto Junio? quos honores ante gessit, quibus gradibus adscendit Aruleni filius ad hoc culmen? ubi vel tantilla ejus in rebus Trajani, quo


page 475, image: s475

praecipue secundum Te inclarescere et eminere oportuit, mentio? in hisce probandis cum deficias quid erubesces amplecti quod vero maxime simillimum et in nullam historiae partem arietat, alium fuisse istum anno U. DCCCLXXI. Consulem quam Aruleni Rustici filium? Exemplis praematurorum consulatuum addere multo probabiliora poteram; sed haecres quoad individuum non tam exemplis dijudicari potest quam temporum et personarum ipsarum circumstantiis; quas ego quantum ad consulatum satis removi. Scito etiam quod Caesaribus dabatur, ut consulatus eorum annos legitimos praeverterent nonnunquam, aliis extra hanc familiam non fuisse concessum, et hinc infirmam esse tuam ab Aruleni filii consulari aetate ad gestum consulatum conjecturam. In altero, lapidem 10. p. CCCCXXVI. pertinere ad Arulenum, quod mihi placebat, similiter erras. Non extantin hoc Saxo testimonia honorum et magistratuum quos gesserat Arulenus: cogita igitur, antequam ad eos admoveretur, cum adhuc privatus esset, positum ei fuisse; neque perpetuum hoc erat, ut honores, magistratus, fortunae, omnisque adeo vita enarraretur, si quis privatus sodalis, amici, parentis, fratris memoriam consecraret: neque necessarium omnes in hoc genere pietatis idem spectare, quod abunde claret e marmoribus. Neque nos igitur idem ab omnibus et singulis requirere possumus. Cum temporis quo libertus iste Patronum hoc titulo honoravit, notam aliam nullam habeamus, et semper indagando fortasse nunquam tamen reperturi simus, ex eo, quod honorum ejus non meminerit. ante istos hoc Saxum statuisse recte colligimus; cui argumento nihil opponere poteris, quia post honores gestos et alio tempore fecisse et nescis et nequis docere. Insuper si professionem Viri consideres, agnosces convenienter ei factum fuisse hoc, ut qui imperii, honorum, Pompae. contemtor esset et urtica tyrannorum perinde ac sodales sui, ingrata propterea REIP. nomina ob contumaciam, de qua Sueton. Vesp. c. 13. ista inania titulorum sperneret, et unicum sectae nomen omnibus aliis licet splendidissimis praeponeret, quam patroni sui magnanimitatem expressurus libertus et discipulus neglectis dignitatum in Rep. insignibus STOICVM PHILOSOPHVM tanquam hominem plane eximium a reliquis et solum vere sapientem liberum divitem et honoratum nominare


page 476, image: s476

satis habuit, sive virum sibi mortuum; Nam neque hoc absurdum erit statuere, si simplicitate ista adpellationis Libertum illudere voluisse putemus Domitiano, qui cum aliis dignitatibus exuerit Rusticum axioma Philosophi Stoici, h. e. Imperatori imperantis, quo se satis gloriosos existimabant, et quod certatim adfectabant eo praesertim seculo, intervertere non potuerit, multo minus irasci nudo titulo sectae Sapientum, quam haberet pro ridicula et contemtibili. Vides igitur ab isto de honoribus Rustici et cognomento, quo eum mactant historici, in Saxo silentio nihil concludi posse; nihil enim ineptius quam lapidum et scriptorum eundem adparatum esse debuisse arbitrari: aliud spectarunt ii qui lapides suis statuerunt, aliud qui vitas et gesta eorum ad quos nihil attinebant in literas miserunt. Quid igitur postulas ut autor lapidis etiam ARVLENI adpellationem addidisset, ut scriptores PHILOSOPHI STOICI? annon enim satis celebrarunt de studiis, cum Paeti Thraseae et Helvidii Prisci, qui capita tum erant Sapientum e Stoa familiarem et sectatorem adpellant, cum ei praeterquam quod legatus ad Flavianos et Praetor, propriam dignationem tribuit Tac. l. 3. histor. Catones, Tuberones, Paconios, Favonios, Bareas, Cassios, Decianos, Telesinos, Palfurios, Suras et JCtorum nobiliorum plerosque Consulares et Praetorios, nemo historicorum Philosophos Stoicos adpellat ipso vocabulo, et fuęre tamen non solum, sed et de placitis Sectae suae aliis magisterium praeivere quisque: hoc Aruleno quoque adplica; Neque enim fieri potuit ut vir tanta sapientia et autoritate suos non haberet clientes, adseclas, discipulos etsi e cathedra non doceret et stipendio; Ergone ea facit Philosophum, et extra eam Philosophus nemo? De Telesino COS. temporibus Neronis habes apud Philostratum l. VIII. Apollon. quod inter philosophantes numeraretur: hoccine minus quam si Philosophum Stoicum nominasset? Imo de Aruleno, quod in Scholis docuerit Sophistarum, ut tum adpellabant, more, uti non audeo adfirmare Ego, ita nec Tu negare debes, cum neuter testes in eam rem dare possimus. Multa illustrium virorum monumenta a malis Principibus abolita fuisse nihil ad Arulenum facit; neque enim, puto, tam temerarius eris, ut mihi persuadere ausis, lapidem qui omnes ejus titulos contineret odio et saevitia Domitiani diffractum fuisse, ut hunc


page 477, image: s477

de quo tam prolixa inter nos confabulatio, de Aruleno non intelligi debere adstruas. Quasi vero uni homini a diversis tam iisdem quam diversis temporibus plura ejusmodi non fuerint collocata diversas ob causas et propterea diverso adparatű. Dejectae sunt multorum statuae, fractae, in Tiberim projectae, concisae et in matulas conflatae, erasi tituli: etiam SCto firmatum de Domitiano fuit eradendos ubique titulos: Suet. c. 23. et supersunt tamen ejus nonnulli hodieque 2. p. CCXLIV. 5. p. CCXLV. 5. p. MLXXXIV. CaI nullus extat, et si nihil de eo decreverit Senatus: vide Dionem l. 60. init. Non igitur mireris, si et iste Aruleni violentiam Domitiani subtorfugit Tertium de quo me impugnas non solere praeponi COSS. suffectos Ordinariis, hoc autem fieri, stante mea sententia, in lapide 2. p. CXXXI, Leve autem hoc, et indignum tua accuratione, et, ut videtur, effugium desperantis. Si enim majori Consuli surrogatum fuisse cogites, quid impediverit ejus quoque loco scribi, praeterito isto? Sicenim vides in Fastis ejus qui abdicavit, vel remotus vel in magistratu mortuus est nomini proxime subjici nomen suffecti; e regione eodem continuo collegam ordinarium statui: qua ratione factum est ut in d. Lap. Rusticus superiore, Tertullus, etsi Ordinarius inferiore loco legatur: qui in eodem versu legeretur, si lapis ad Fastorum modulum quantum ad ista COSS. nomina formatus fuisset. Fortassis etiam infra Tibi ostendam vel X. lapides, in quibus COSS. nomina alio ordine jacent quam in Fastis: adi saltem. 3. p. VIII. 5. p. MVI. 1. p. CLXXXIII. 13. p. LIV. 2. p. CCXXXII. 7. p. LXII. 8. p. CLXXV. et confer ad Fastos: Nihil igitur absur di in sententia mea, si aliud non est quod Te moveat ad dissensum: de incommodis autem e tua dixi satis multa; quae quomodo elidere velis expecto. Sed et istud: videri non esse laborandum de secundi consulatűs Junii Rustici anno Fastis inserendo; designavit eum, inquit Capitol. iterum Consulem: Potuit interea, dum iniret vita fungi, quod aliis multis contigit. Quare Emmius qui notam II. Consulatus Rustici an. U. DCCCCXIV. adpinxit, [gap: Greek word(s)] Capitolini accepit, quam ea fert, plenius. De eodem Capitol. quod omiserit praefecturam Urbi Rustico, Praeceptori Marci, tribuere, unde Tu collegisti alium esse Praef. urbi a Philosopho Stoico, nihil ultra respondeo; negative enim ducta ab autoritate argumentatio nullius


page 478, image: s478

fere momenti est: et quis causam reddat ejus, quod historico. rum quispiam, qui se non obligasset omnia minima maxima executurum scripto, vel omisit sciens, vel neglexit, vel oblivione peccavit? Cujus si hîc arguo Capitolinum, inhumanum id esse injuste queręris. Quid, si non Ipse omisit de Praefectura Vrbi, sed librarij? quorum nota supinitas cogit fere suspicari in sermone longiore [gap: Greek word(s)] membrum hoc, Pr. V. fecit, praetervidisse vel transiliisse. Sed hac tamen conjectura non utor nunc necessario. Refer huc doctorum de Capitolini vitis judicia qui Eum saepissime, dum modo hos modo illos sequitur autores, scribere [gap: Greek word(s)] observarunt, et quamcunque litem ex ejus solius [gap: Greek word(s)] decidere erubesces. De Vexore apud Justinum itidem nimium Tibi indulsisti, tantum ut scriptores diversa de Regibus AEgypti narrantes conciliares: quod inprimis frigidum est. [gap: Greek word(s)] enim [gap: Greek word(s)] ecquis labor et quorum? Quippe scriptorum eorum quisque suae gentis vasariis archivis et narrationibus in tradenda historia usus est, quas pari fide fuisse nemo sibi persuadeat. Hinc ut Vexorem et Sesostrim unum fuisse, etsi de iis uti diversis contraria referant historici, quod Ego dixeram, ut distinctos fuisse ostenderem, obtineas, divinas e domesticis annalibus AEgyptios et Graecos, e Scytharum scripturis Trogum sua desumsisse; hinc illum dissensum etiam de eodem Rege. Ecquis vero de Scythicis Commentariis Tibi dixit, et qui tam felix Trogus ut solus in eos incideret, qui AEgyptiis Graecisque Ipso temporibus et locis potioribus prioribusque fuissent ignoti et inauditi? Trogusne qui in aliis omnibus Graecos scriptores secutus erat de Vexore, quem Sesostrim vis esse, Scytharum contrarias omnibus aliorum quorumvis relationes praetulisset, et immane Graecorum AEgyptiorumque de regis sui victoriis mendacium, si quidem tale, non arguisset? Ego probatam a Trogo quo que illam sententiam existimo, ut de quo omnium definitio consentit id verum esse necesse sit, quae est Ciceronis in de nat. Deor. neque crediturum fuisse testi domestico et solitario e Scythis, si vel maxime aliquis extitisset prae tanta turba et consensu reliquorum scriptorum omnium, qui de Sesostri magnifica quaeque et in laude omni recensent. Vexorem igitur Justini et Sesostrim aliorum unum esse sic nondum evicisti. Diversi fuere et diversissimis temporibus regnaverunt


page 479, image: s479

in AEgypto, ipsis nominibus suis aliquâ ad sonantes [gap: Greek word(s)] ut e Manethone enumerat Eusebius, regnum Lartum tertius: alius quoque [gap: Greek word(s)] , a Sabacone AEthiope vivus captus et crematus: et e Dynastia sive Diospolitarum sive Memphitarum alius [gap: Greek word(s)] . Apud Svid. est [gap: Greek word(s)] , quorum alteruter ipse Vexores vel Vesoaes, e Dynastia Pastorum ante Mosaica; aliis Vechorius est, quod agnosces planissime, si potestates Graecarum literarum in exprimendis nominibus barbaris, et commutationes earum in lingva Latina; idemque modum scribendi Latina veterum, quo S et X alternabant, adtenderis; propterea nec quaerendus alibi [gap: Greek word(s)] , et scriptis quae fuere nunquam, aut ut videatur in ventus tot adparandae machinulae, Certe ut obtineres, quod Tibi semel visum fuerat de Vexore [gap: Greek word(s)] . quae si concederentur a doctis, habebimus in historiis [gap: Greek word(s)] Anaxagoricam, quidvis e quovis proditurum est, omnia certa futura incerta et commenticia omnia in veritatis locum irreptatura

Quatuor Gallias seu Galliae Provincias non opus habeo demonstrare ultra: Satis notae sunt ex historiis. lapidibus, et Notitia Imp. Occidentalis Tibi qui TABUL ARUM harum IIII. Galliarum non vis agnoscere, quem in lapide Lugdun. ostenderam, docere de XXXX. urbibus incumbet. Sed refutat hanc sententiam ipse lapidis literati contextus. QUINCTIO AUG. LIB. TABULARIUS. XXXX. Galliarum: qui non admittit de ellipsi vocabuli Civitatum suspicionem; est enim de quatuor Prov. in quas digestae erant Galliae, et absolutissimus, ad mores Roman, magistratuum exigendus et exponendus. Rationalis summarum per Gallias, itemque procurator es provinciis imponebantur, non civitatibus; hinc toties audis, procuratorem XX. hered, per Gallias Lugdunensem et Belgicam, et utramque Germaniam: Procur. XX. hereditatium Prov. Narbonensis: Procuratorem Prov. Lugdun. et Aquitanicae: et per singulas provincias puellarum filiarum Domus Augustae unum. Cum igitur sub dispositione Rationalis summarum essent procuratores; in horum autem officio Tabularij, qui propterea etiam Subprocuratores dicebantur, ut doceo e 1. p. DXCI. ubi AUGG. Libertus SUPPRO Curator XX. et adjutores


page 480, image: s480

Procuratorum Civitatis Senonum Tricassinorum. Meldorum Paris, et Heduorum in 8. p. CCCLXXI. omnino consentaneum est, etiam tabularios Provinciarum fuisse non urbium, etsi sedem, forum, tribunal, stationem et censuales, perinde ac Praeses, in una insigniore haberent. Quod de Gallia in tot populos digesta legisti apud Lips. ad 3 annal. T. e Strab. et App. nihil huc facit, ut velis adplicare lapidi nostro. Galliae enim populi utpote convenae et variae originis seu [gap: Greek word(s)] ipsi se, ut revera erant, in tot gentes di viserant, quaeque sub capite suo [gap: Greek word(s)] , antequam Romanis parerent: a Rom. victoribus aliter digesti et in ordinem eum, quem suis moribus, status rationi et magistr atibus magis convenire judicarent redacti: unde Commune illud urbium abolitum et dioeceseôn formae aliae introductae sunt. De numo Lugdun. ANTONI IMP. concedam vobis, esse in eo intelligendas XL. gentes: in lapide pariter esse non se quitur. Numus enim initiis adquisitae Galliae mox post excessum D. Julij eum instituta vetera nondum plane exolevissent, e quo suis moribus quaedam adhuc retiner ent Galli factus est ab ipsis: uti et inscriptio arae Augusti a LX. gentibus; in memoriam suae quondam Universitatis seu Reipublicae; lapis vero sub Imperatoribus, qui antiquata paulatim vetere Reip. formae legibus et ritibus, subinde alios atque alios quisque pro tempore instituerunt: quo ipso factum quoque est, ut Provinciarum prisca et summa divisio, et magistratuum adlectio ex intervallo levi mutaret, quod in municipiis quoque sic evenit, positus est et quidem ab homine Rom. Augustorum liberto, qui causam non habebat, cur dignitatis suae titulum e veteribus Gallorum Reip. institutis, et a gentibusipsorum, quae olim, arcesseret. Quae si bene perpendas denarii notas in eo non interpretaberis porro e numo. De quadragesimario vectigali si constaret ita ut de vigesimario et centesimario, de eo non diffiderem lapidem interpretari, et sic nihil, uti quidem vis, in eo mutaretur; jam autem incompertum id mihi; quare nec Procuratorem nec tabularium quadr agesimae cuiquam obtrudo. Sequere nunc quod lubet, modo id quod de gentibus et civitatibus ajebas, omitte et inquire de quadr agesimario; sic enim mihi adlubescit maxime, et videtur recipiendus esse. In Vispanis tuis ante omnia probare debebas de Vipstano, quem ponis [gap: Greek word(s)] horum, et


page 481, image: s481

duabus ejus conjugibus: Sumis autem hoc pro confesso, neminem veritus qui Te rationem posceret. Eadem conjiciendi licentia si in aliis tuis stemmatibus uteris luculenta et copiosa Tibi exire possunt: sed cantherius in porta, et non procedent valde cum ad Lydium historiar um de personis et temporibus lapidem examinabuntur. Verba Taciti Vipstanum tribunum fuisse claris majoribus eo trahis ut Vipstanis maternam gentem constituisse nobiles Valerios adserere possis. Atqui Vipstanorum familiam claram et nobilem fuisse Romae, paulo ante et prius quam eorum cu Valeriis nexum insinuares, dixeras. Fuit Vipstanus Messalla claris majoribus, quia inter eos citare poterat M. Agrippam, illum Augusti generum, socium victoriae, Collegam Tribuniciae Potest. et amicitia ejus in tertium consulatum evectum; quamvis ignobilem loco, et parente humili. Ob cognomentum autem Messallae, quod adhaesit Vipstanis, eos e Valeriis deducere pariter infirmum est: quidni enim eadem facilitate possim vel e Juniis, vel e Novellis, vel e Siliis; qui non minus quam Valerii nobiles et eodem cognomento insignes? Panvinius et Emmius M. VALERIUM MESSALAM: Scal. ad Euseb. an. MMCXXIX. Valerium Vipstanum Messalam nominant COS. an. DCCCLXVII. Scio. sed quô autore? Inprimis iste Scaligeri monstrum apud me est, qui de duplici gentili nomine et quidem ita ut maternae gentis nomen praecedat paternum (loquor e tuo stemmate de Valeria uxore Vipstani) isto seculo scribi solito in viris illustribus nihil dum comperi. Isto seculo, ajo: alias enim notus mihi M. Anuius Valerius Catullus et alij multinomines, sed aliis seculis. Lapides 1. p. LXXIV. 1. p. MLXVIII. et iste Donati LUCIUM adpellant; quibus credo prae istis. Imo si e Valeria descenderant Vipstanl, cognominarentur Messalini vel Messaliniani, non Messalae; non enim tr anseunt cognomina, praesertim quae propter foeminas adhaerent, nisi inflexa: Valeria autem ista si quae erat, Vipstani uxor non erat nisi Messallina; quomodo etiam ClaudI Imp. Conjunx Valerii Messallae Barbati filia, Valeria Messalina; et Neronis Statiliae Messalina Statilii Catulli, (cui pater M. Statilius Taurus COS. an. U. DCCXCVII.) e Valerii cujusdam Messallae filiâ, filia. Hoc ipsum in maribus quoque obtinuit, ut e. g. e Valerio et Valeria Messalae alicujus F. conjugibus nati Messalini cognominarentur, et qui ex


page 482, image: s482

hisce Messaliniani; hinc Messalinus Cotta Messalae Oratoris, Catan ad Plin. l. IV. ep. 22. et M. Valerius Messalinus COS. an U.DCCCXXV. M. ValerI Messalae COS. an. U. DCCCX. e Valeria filius: et T. Statilius Messalinianus in 4. p. DLXII. ad T. Statilium Messalinae cujusdam maritum in 10 p. DCCCCLXIII. pertinens. Insolens etiam mihi videtur hoc quod Vipstanorum stirpem unam commutasse in descendentibus cognomina Poplicolarum et Messalarum facis cum ea ejusdem quidem gentis fuerint, non tamen nisi diversis lineis, quas vocamus nos, adhaeserint: h. e. Valerius qui esset Poplicola non habuit filium Messalam et vice versâ: Sed cognomina ista distinxęre stirpes, inprimîs florente Imperio. De Aproniani cognomine, quasi a matre in filium transmisso, minor paulo difficultas. Nomina gentilitia matrum flexa paulisper cognomina filiis imponi consuevisse certum est; Sed ea cognominandi filios ratio isto seculo sola non fuit nec igitur Apronianum ab Apronia matre ita agnominatum infallibiliter verum esse concludi potest in defectu historiae de conjugio Vipstani. Plautius Silvanus Praetor uxorem in praeceps jecerat Aproniam, L. Apron I ProPraetoris in inferiore Germania circa an. U. DCCLXXX. filiam Eum virum Consularem vocat Plinius l. XI. c. 37. et ejus filio [gap: Greek word(s)] adipes detractos et corpus onere levatum fuisse scribit; Hujus L. alteram filiam Gn. Cornel. Lentulus Getulicus uxorem habuit cum legiones in superiore Germania curar et. proximo quoque exer citui ob L. Apronium socerum non ingratus, Tac. VI. annal. Tertiam duxerit Vipstanus, quod plane admittunt tempora. Saltem autor nobis esset qui de ista tertia L. ApronI filia, et de adfinitate inter hunc et Vipstanum doceat Panv. et pigh. moris Romani obliti esse, cum scriberent, ab Apronio quodam adoptatum Vipstanorum quendam et hinc cognominatum Apronianum, satis manifesti sunt; solebant enim adoptivi paternum nomen hac forma flexionis reliquis annexum gerere, non eorum a quibus adoptati: et convenit, siquidem ab adoptione natum hoc cognomen, Apronium quendam ad Vipstanos translatum sic primum cognominatum fuisse. Quare limabis ista, si in Fastis comparere volueris. In Phlegontis [gap: Greek word(s)] nomina COSS. mire depravata sunt a scriptoribus: repurgavit pleraque J. Mevrsius. E Silaniani autem cognomine.


page 483, image: s483

de quo nuper, Syllaba ejicienda est; erat enim Silanus: et et sic Inscr. 3. p. LXXX. A. Licinius Nerva Silianus COS. an. U. DCCLX. i e P. Silii F. adoptatus ab A. Lic. Nerva: et ejus sive nepos sive filius eodem nomine et cognomine COS. an. U. DCCCXVII. de quo loquitur Phlegon, adpellans [gap: Greek word(s)] . Idem etiam restituam Capitolino in vita M. PII: ubi male gener per majorem filiam Lamia Syllanus: et legam Silianus et Lampridio in vita Commodi: interfecit Servilium et Dulium Syllanos; malim Silianos: quos pro istius filiis vel nepotibus habeo, et inter propinquos Commodi. Inscriptio numi aerei quam Lips. ad 4. annal. Tac. ab Occone, uti conjicis, acceperat, nullus equidem dubito, quin vera sit: quod Tibi secus videtur. Neque enim mirum mihi praenomen TI. impositum Sejano. quem alii omnes Lucium adpellant. Quidni enim duplici praenomine esse potuit, ut isti de quibus adstruebam nuper. Est etiam in ista ejus praen ominatione facta a Bilbilitanis Hispaniae ulterioris municipibus manifesta rationibus tum Imperii adtemperata (nam Ipse Imp. Socium laborum apud Patres et populum celebrabat Sejanum, et effigies ejus coli per for a et theatra sinebat, Tac. IV. annal. Plura hujus generis Vellejus l. 2 extr.) adulatio qua studium suum erga hominem omnia maxima agitantem ac tenentem, non minorem ipso Imp. Tiberio, declarare voluerunt et ambitiosae majestati quicquid potuerunt titulorum congerere eo si TIBERIUM, quasi dicerent Imperatorem, vel geminum germanumque; Imperatoris adpellarent, idem omnia sentientes cum populo illo, qui secundum Poetam,

Si oppressa foret secura senectus
Principis, hac ipsa Sejanum diceret hora.

Augustum; qui de utroque vota concipiebat, utrique sacrificabat, per utriusque fortunam simul jurabat. epit. Dion. et cum Augusto in moneta publica eum comparantes et ipso ejusdem praenomine insignientes scilicet ut hoc ipso quoque Imperatori haberetur ab ipsis similis par extans curis, solô diademate dispar, ut loquitur Corippus, In hanc insaniam venerandi Principes, etiam malos aliquando, proni fuęre Hispaniae populi prae reliquis et levitatis Graecorum aemuli, quod patet vel e sex. Pacuvii facto, qui se pro Augusto devoverat: Dion. l. LIII. e legatione ad Tiberium petentium ut sibi liceret ei


page 484, image: s484

ejusque matri delubrum extruere, Tac. 4. annal. et aliorum Cajo A. [gap: Greek word(s)] . Dio. l. LIX. Suet. c. 15. et 27. De Celtiberis idem Servius ad ista Virg. pulcramque petunt per vulner a mortem, e Sallustio. Et sic excussa Tibi si voles, dubitationis tuae de rectitudine inscriptionis ratio est. Quomodo autem suppletum fuisse a quopiam spacium quod Tibi imaginaris in numo Syllabis vocabuli AELIIANO intercessisse, probabis? In marmoribus spaciosis saepe factum a quadratariis esse animadvertimus, ut vocabula disjungerentur; hoc in numo rotundo et angusto corollae circulo idem quoque fieri vix potuit, nec concedet tibi quisquam factum. Deinde literas quatuor, e quibus tres pleniores vel ampliores OSE, abjicere, id vero violentum est, uti fuisset audacius si quis inseruisse convinceretur; quem cum nominare neque as praeter suspicionem nihil huc adfers. TI. AELIANVM autem cur in numo fuisse cum Imp. e copulatum a Bilbilitanis dices? an quia III. VIR. A. A. A. F. F. teste Inscr. ad pontem Lucanum? Non dices: solebant enim horum uti et reliquorum magistratuum et honoratorum nomina numis incidi, sed libera Rep. et vel solitariorum, vel collegarum, si quos haberent, nominibus, ut de II. Viris municipalibus notum est: non facile invenies Imperatoris mentioni annexam esse a Provinciis, Coloniis, Municipiis talium tanquam subsidiariorum et adjutorum. Numus Augusti cum ara et statua est; et circum eum inscriptum L. MESCINIVS. RVFVS. III. VIR: et alter cum effigie ejus, in altera incisa habens haec, TI. SEMPRON. TI. F. GRACCVS LEG. PROCOS. Verum horum et similium diversa ratio est a nostro, quem non magistratus, sed municipium Augusta Bilbilis inscripsit. An quia QVAESTOR TIBERII CAESARIS? neque hoc audebis dicere quia is erat magistratus Urbanus, qui de Provinciarum, Coloniarum, Municipiorum rebus non curabat; nec igitur causa aliqua cur ejus nomine numos insignirent municipes in Hispania ulteriore, qui Principatu TiberI a Pro- COSS. et Pro Praet. regebantur. ProCOSS. autem nomina in numis ProQuaestorum legebantur: ut in hoc L. SESTI. Pro Q. ista, Q. CAEPIO BRVTVS. PROCOS et in alio Duumvirorum, puta municipalium. SISENNAPROCOS. Etiam addidissent vel hujus vel illius magistratus in AEliano isto notam, quam facilime caperet numirotula. Vanum ergo


page 485, image: s485

cogitare de isto AEliano, sociato Imp. Tiberio, qui hujus principatu ultra Quaesturam non adscendit; de SEIANO autem tanquam vicario Imp. nemo mirabitur, si fecęre captatores potentium nominum et proni ad novitates; fortassis inducti ad hoc a cliente quodam ejus qui ejusdem beneficio ipsis tum praesidebat; nam et hoc de Sejano ferunt, quod clientes luos honoribus et Provinciis ornaverit; a quibus quin vicissim omnibus officiis, titulis, plausu et cultu quam potuit quisque maximo, sive vero sive ficto, fuerit honoratus, non esse dubium cuiquam potest; ad genus hoc referam quoque istum numum: in quo cum circumspexeris omnia nihil erit quod obturbare porro possit. Alter eorundem, Bilbilitanorum, quem ex Ant. August. habet Nonius c. 75. Hisp. talis est; in medio II. VIR. in circumferentia M. AVGVSTAE. BILBILIS. M. SEMP. TIB. L.LICI. VARO. De eo sic statuo; cum Bilbilis municipii jus acceperit ab Augusto, intra annum U. DCCXXVI. quo Provincias constituere coepit Augustus et DCCXXXIII. quo L. Licinii Varronis Muraenae conjuratio detecta punitaque fuit, cusum fuisse. Duum- Virorum enim alter L. Licinius iste, alter M. Sempronius TVD Itanus, vel TI. F. Tô TIB. enim est [gap: Greek word(s)] . Panvinius de COS. an. U. DCCXXXI Terentio Varrone videndum esse dicit, an iste Muraenasit, qui in Augustum conspir avit. Non debebat dubitare diversos esse. Iste enim Augusti hostis LUCIUS. Vell. l. 2. Dioni l. LIII. Licinius, Contigit etiam conspiratio in Augustum biennio posterius consulatu Muraenae, qui in Magistratu mortuus est. De M. Primo, qui cum rexisset Macedoniam accusatus fuerat coram Augusto, et quem defenderet semper ab Aug. aversior Licinius Murana, Dion. l. LIIII. errat Pighius qui sub an. U. DCCXXX. eum Antoniis inserit. Non expressit gentile nomen Dion: sed ex ejus narratione, quod Licinius Muraena pro ipso steterit et Augusto, qui ad causam audiendam in forum venerat, asperius nonnulla locutus fuerit, adparet, hujus potius gentilem quam Antoniorum fuisse. Obversabatur Pighio cognomen, quod familiare Antoniis; at scire debuit, etiam Liciniorum fuisse proprium. Q. LICINIUS PRIMUS in 6. p. DL. SEX. LIC. PRIMUS, in 6. p. DCCCCXVII. M. et P. LICINIUS PRIMUS, p. CCXLI. et LICINIO interpretor mutilam 12. p. CCCCXCI, vel ob tribuum Galeriam, in qua frequentes Licinii,


page 486, image: s486

quae similiter agnominat PRIMUM. IIII. Vir. LEG. COR. in 6. p. CCCCXXXVII. quid officii fuerit nondum quisquam explicavit; Ipsi autores Indicis praeterierunt: mihi si lectio vera constituatur, LOC. COIR. i. e. LOCORUM CURANDORUM, nihil praeterea obscuri inesse videtur et significare eum quem curatorem locorum publicorum adpellat 4. p. CCCCLVII. 5. et 6. p. CC. Hoc fuisse officium Viri e reliquis adparet; junguntur enim et haec et istud etiam in aliorum honoratorum titulis. Delicta uxorum, si quae in Provincias comitatae fuissent maritos, in hisce vindican da censuerat Senatus, Cotta et Messala COSS. Ulp. in l. 4. de off. ProC. Tac. l 3 ann. super isto dubio inter Caecinam et Messalinum velitationem coram Senatu refert sub anno sequente COSS. Tiberio A IV. et Druso II. Non existimem Ulpianum memoria lapsum in COSS. et de Tacito igitur dicendum, uno anno tardius rem narrare, usosque fortasse ambos iisdem autoribus, sed alterum diligentius, alterum negligentius. An diversa fuerunt, quae diversis temporibus, actitata esse referuntur? Ita videtur: quod Senatus censuisset ante, ei unus Caecina post intercessit; Sed obstrepentibus pluribus qui SCti paulo ante sacti meminerant et ratum id esse volebant, ejus sententia elusa est; ita vicissim se supplebunt Tacitus et Ulpianus, non arguent. Ticiti l. 11. hist. c. 88. ubi de Vitelliano milite ad Urbem properante verba, Caesum inter alios e plebe urbanâ mixta castris milites incuriosos spoliante et jocis Judificante patrem militis cum filium comitaretur: deinde agnitum et vulgata caede temperatum ab innoxiis, non sunt absque mendo, et si nemo agnoverit. Si filium comitatus est pater, quomodo ignotus, ut deinde agnosci oportuerit? Intelligo jocatum fuisse in filium quem non moverat, a quo nec ipse agnitus, nisi post factam caedem: Malim igitur, Conviciaretur: Ec quid Tu habes melius? P. Sittium, a quo dictos Sittianos aliquando docebam, in Africa militasse libera Rep. bello etiam civili inter Pomp. et Caes. ducem non exiguae manus, virum militiae magnum fuisse et rem strenue gessisse, mde colligo, quod Cirtham Masanissae in Numidiâ regiam veterani ex ejus manipulis coloni deducti fuerint, quae propterea Sittianorum cognominata fuit, Plin. l. IV. c. 3. Mela l. 1. c. 6. ut Decumanorum Narbo Martius, Plin l. III. c. 4. Inscr. 6. p. CCLXVI. Sextanorum Arelate, Plin. l. d. et 6. p. CCLVII. Septumanorum


page 487, image: s487

Bliterrae, Secundanorum Aravsio. In mutila de DOMITIO DECIDIO p. MCIII. feliciter nobis processit divinatio: tentemus similiter 1. p. MC. Amerinam pariter laceram integrare: SEX. ROS. ------ ---- Quia versus tertius Pom-PONIANUM quendam nominat; ultimus vero ------ ITI. ET. ------- de aliquo Domitiani consulatu monere videtur, hinc mihi nascitur conjectura, una, Pomponianum eum esse quem Plin. VI. Ep. 16. e familiaribus avunculi sui eique cum Stabiis a Vefuvii incendio hauriretur an. U. DCCCXXXIII. adfuisse scribit; Altera, versum primum ita supplendum: SEX. ROSIANO. GEMINO; et eundem hominem esse quem Plinius in Confulatu suo an U. DCCCLIII. Quaestorem habuerat, qui cum Trajano militaverat, teste eod. l. X. ep. 21. Ejus filium T. Privernium Paetum Rosianum Geminum et nepotem [gap: Greek word(s)] nominat indiculus corporatorum ab an. U. DCCCXCIII. incipiens Inscr. p. CXXVI. Ejusdem Sexti filius ille ipse Rofianus Geminus est, cui rescripsit Adrianus A. l. 6. D. ad L. Jul. de adult. Catan. ad Plin. l. 1. ep 12. confundit cum C. Geminio Brixiensi cogn. Macrino, necessario Plin I nepotis. Inscr. 2. et 3. quas Gruterus p. CCCCXXXI. e schedis F. Ursini exhibet, quasque L. LIVIO L. F. OCELLAE SEGOBRIGENSES et SUSSEFANEI Hispani municipes dedicaverint, suspectae sunt; Hispaniam fortassis nunquam viderunt adornatae Romae in officina Ursini vel alterius literatoris. JOV. Pontanum de tali mangonii genere suspectum habemus. Expresse autem sunt e [gap: Greek word(s)] Suet. c. 4. de Servio Sulpicio Galba, quod adoptatus a Livia Ocellina noverca sua Livii nomen Ocellae cognomen adsumserit, mutatopraenomine et Lucium mox pro Servio usque ad tempus imperii usurpaverit. Juvari figmentum posse visum est, eô, quod Hispaniam Tarraconensem per annos octo rexisse id. c. 8. retulerat, in qua Segobriga Cum Inscr. Neap. 1. p. MCXXV. habes pro joculari fortassis ob cognomina Pomponiorum EVPHRATES, RHENUS, DANUBIUS, jocaris, credo; Ego vero serio existimo nihil subesse ficti. Habet enim 2. p. DCCCLXXXV. itidem Neapolitana eundem C. POMPONIUM RHENUM; et aliorum quoque fluviorum nomina, TANAIS, RHODANI, ERIDANI adsumserunt in cognomina alii; item alii mensium et ventorum; Eos si dubitas, inquire in lapidibus. De EVPHRATE virili nomine e Plin. l. 1. Ep. 10.


page 488, image: s488

Dione in Adr. Arriano l. 4. Disert, Epict. c. 8. Luciano, Philostrato, Euseb. Chron. Evnapio praef. vit. Stobaeo [gap: Greek word(s)] , Sidonio l. 3. ep. 7. noveris, qui ut Philosophum stoicum, rhetorem, mathematicum celebrant, natione AEgyptium in Syria et Romae scholas habentem. Euphratem negotiatorem speciarium seu pigmentarium, a quo simplicia in compositionem theriaces acceperit emeritque Galenus 1. de antid. c. 2. Si me causam roges, cur isti Pomponii sic cognominari voluerint, respondebo cum Fr. Petrarcha l. 2. Invect c. 6. Sapientis verbum est, stultorum infinitus est numerus; eorum autem quae a talibus fiunt frustra ratio requirirur. Quid isti spectârint nemo nunc explorabit. Imperante Nicephoro Phoca quidam Bulgariae dynasta filios habuit Davidem, Mosen, Aaronem, et Samuelem, Cedr. Est apud Nos Josephus pater cum filiis Josepho, Jacobo, Israele, Benjamine: et alibi mihi nota mater PATIENTIA cum filiabus FIDE, SPE, CARITATE: cujus [gap: Greek word(s)] ratio apertior quidem, solo tamen imponentium arbitrio, nisi superstitio est, rescribenda. Justinopolitanam p. CLXIV. non ejus seculi quod praefert, sed concinnatam partim e Plinio et Justino partim ex annalibus, si qui sunt, Istrorum qui plerunque cum de originibus quaeritur plurimum trahunte confictis narrationibus, ipse quoque vidi: ineptum vero inprimis est, quod ab Argonautis et Colchis arcessit: quos quia Polam condiderunt, in quo plerique omnes consentiunt, etiam reliquorum Istriae populorum autores propterea haberi debere non sequitur; et quis cum Polis eodem tempore AEgidam surrexisse credat ab exulibus? et eandem hanc este cum posteriorum temporum Justinopoli? et Justino imperante, Roma a Barbaris exhausta, deformata, pessundata, quae ne habitari quidem vel ab Imp, vel Exarcho posset, Civium Romanorum eam dignitatem fuisse ut ex iis legerentur quibus urbs nova in Istria tanquam colonia adsignaretur? Non aestimarunr Impp. Constantinopolitani Romanam nobilitatem tanti, ut ex ea cives in alia oppida transcribi haberent pro egregio et singulari quodam; suos gentilibus et popularibus potius Thracibus sive Illyriis, sive Graecis, quos pro genuinis Romanis suspectabant, habitandam dedisset Justinus. Quid plura? Fucum esse et haud valde speciosum patet e Procopio cujus verba l. 4. de aedif. Justin. ista sunt: [gap: Greek word(s)] (Ulpianae in Dardania, quam â


page 489, image: s489

se Justinianam secundam denominavit) [gap: Greek word(s)] (Justino) [gap: Greek word(s)] . Hoc saltem addo, non posse ideo, quod Imperatorem nominet Pontificem maximum, haberi pro suspectâ, quod Tu putas. Si enim [gap: Greek word(s)] PONT. MAX. interpreter PONTICUM MAXIMUM, dicamque eandem ejus adpellationis rationem esse, quam ejus cum FRANC. MAX. GOTHICUS Max. Vandal. Maximus, a devictis nimirum gentibus adpellatur, jam cessabitistud de Pontifice Maximo. Potuit autem Justinus Imp. quod Ponticis gentibus quae plurimae et celebratissimae imperaret, vere Ponticus Maximus dici. Verum non hoc modo excusem fabrum istius Inscriptionis, neque existimem istud spectasse hominem male solertem et suas fraudes satis occultare nescium; sed titulos uti in monumentis Augustorum ab Antoninis inde usque ad Val. Valentin. et Grat. repererat, sine judicio adplicaste Imp. Justino. Justiniani aevo jam exoleverat illa toties facta superlativi MAXIMUS repetitio; Et Justini igitur tempore adhuc frequentari consuevisse non est verosimile. Grave sit de Scaligero suspicari, quod Graeca nomina COSS. Chronico Canoni Eusebii intulerit et supposuerit pro Eusebianis desumta e Latinis Fastis Cassiodori et recentiorum: inprimis vero incredibile quod Pontium Cos. an. U. DCCCXVIII. e Panvinio habeat. Anne enim antiquus error esse potuit, quem in Africano alisque reperit Eusebius et corrigere nec potuit, nec fortasse voluit, de COS. a. DCCCXVIII. Pontio? Satis habuit cuilibet anno par Consulum adsignare, ut sua sibi chronologia integre decurreret, sive ordinarii essent ii sive suffecti, sive recte sive prave nomina exprimerentur: non curavit, neque curare debuit de veris adpellationibus ex ipsis Rom. Fastis petendis. Eum vero errorem agnoscere et vitare potuit Cassiodorus cui Rom. annales et Fastos inspicere major copia fuit et occasio, qui propterea Telesinum adpellat, omisso gentili nomine, quod Eusebius et alii male constituerant. Perincommode vero factum est, ut e chron. Alex. sub Neronis principatu XX. paria Consulum, et inter ea hocipsum, de quo sermo nobis, perierint. quae lacuna nisi inter cidisset haberemus fortasse [gap: Greek word(s)] uti habuerat Eusebius. Im Magistratibus Romanis, quos e Codice Justinianeo excerpsisse scribis, operam luseris, nisi conferas


page 490, image: s490

cum Theodosiano, e quo multa agnosces accuratius; erit quoque ubi hunc ex isto emendare poteris tam inscr. quam subscr. Legum vitiatum. Conjecturam meam de sensu notarum in numis COM. OB maxime confirmant ea quae Probus, Magno, P. Diaconus et Papias de notis literarum tradidęre. Etsi vero corrupti sint iis locis, neque a quoquam emaculati hactenus, facile tamen vestigia verae lectionis odorabitur, qui de Comite Obryzi praeconceperit. Solidi Obryziaci in l. un C. Th. de oblat. Vot. sunt ex auro ad genumam puritatem cocto cusi. Obryza, Obryssa, obrussa, ipsum auri examen, in l. 12. et 13. C:eod. de suscept. praep. et arc. M. NONIUM MACRINUM in lapide Brix. 8. p. CCCCXLI. 8. p. MXCVII. Consulem in Fastis nusquam Te reperire scribis: muta in quam simillimum MUCIANUM et habebis ad a. U. DCCCCLIV. Necessariam vero esse emendationem hanc adparet e 1. 3. et 4. p. CCCCXLII. Neque te turbet M. NONIUS MA-crinus, qui est in lapidibus Brix. 4. p. DCCCLXII. 4. p. DCCCLXXVII. et 4. p DCCCXCIII quia nec in tribu Fabia, uti Consul, neque reliquis dignitatum notis insignitus. Fecetim patrem Consulis.

CAECILIUS CORNUTUS, quem nusquam invenire potuisti, est in 5. p. CC. TERTULLI vero cognomen adhaesit Caeciliis posteriorum temporum, non isti Praetori, qui fuit sub initiis Augusti. Quare sines Fastos eoloco. Multum sudavimus ut explicaremus inscr. 10. p. CCCCXXVI. de L. JUNIO Rustico: sed video tandem nihil egisse nos quam laborasse ut figmentum hominis parum attenti ad historias cum veris historicis conciliaremus. Est ex Ursini suppellectile, qui cum imagines Virorum illustrium se dare posse putaret, iis titulos adfinxit, vel fictos ab aliis tradidit. Idem censeo de 6. p. DCLII. Erat enim Aquilius Juris scientia celebris, collega Cicer. in praetura C. Aquilius, Plin. l. XVII. c. 1. Integras Inscr. non tam pronovitiis habeam, quam nomina professionum, et adsumenta lapidibus veteribus nova, quae mera suntludibria. Prolixe scripsi, micarissime RUPERTE: sed amo prolixius; Tu loquacissimis epistolis, quae scribenti quoque taedio fuissent, ne legenti molestae sintignosces. Cl. VOLCAMMERO, cujus epistolium jam iterum sub manus mihi veniebat, [gap: Greek word(s)] gratiam habeo maximam de judicio de me, immo, ut dicam melius, de amico de me, qui homo cum


page 491, image: s491

nihil sit, aliquid tamen esse eum putatis errore. Vitreae sunt omnes res mortalium: nihil autem amicitia fragilius. Quare ut uterque mihi vestram, cujus memoria recreor, et pascor, et erigor, cum metristes de Patriae nostrae calamitate, et infelicitate literarum, quas Barbaries paulo post conculcatur a est, cogitationes adfligunt, et mores fucati hominum in dignari faciunt, perseveretis, rogo. De mea voluntate, tam promta quam constante, quam apud vos praedicare nolo, restat ut experiamini, si dubitetis. Cl. HOFMANNO amicissimam salutem meis verbis nunciabis. Dominus JESUS diu Vos incolumes florentesque servet. Scr. Altenburgo Id. Januar. a. O. R. M DC CXLIV.

P. S.

Compertum mihi, mi RUPERTE, compertum de quadragesimario, tabulario quadragesimae. Cajus Imp. instituit exigi quadragesimam summae de qua litigabatur, Suet. c. XL. Nero abolevit, Tac. XIII. ann. Erit quoque quadragesima portorium, quod praeter instrumenta itineris omnes res publicano debeant, Quintil. declam. 356. Publicum quadragesimae in Asia nominat Suet. Vesp. c. 1. solvi suo tempore consuevisse testatur Sym. l. V. ep. LXII. et LXV. Graece diceretur iste Quadragesimarius [gap: Greek word(s)] , cui vigesima pro servis qui venibant solvebatur ab emtoribus, Arrian. III. Epict c. 26. Satis testium.

EPISTOLA LII. TH. REINESIVS D. CHR. ADAMO RUPERTO Prof. Norico.

ECce tertias intra hunc mensem, mi carissime RUPERTE adfinis: Ita cogitatione amantis semper in Te defixus sum, ut nec diem absolvam sine Te. Hodie cum liber severiorum ruminarer quae Tibi scripsissem in binis nuperis, subit animum nonnullorum, quae quia tum non data, et premi tamen non oportuit, nunc promo. De quadragesimae, ut portorium erat (potuit tamen etiam rerum promercalium este) tabulario per Gallias magisque confirmor me verum vidisse cum regionis situm, flumina, navigationum rationem, nautarum, naviculariorum et utriculariorum corpora et


page 492, image: s492

portuum varietatem commoditatemque perpendo: quo facit fossae, qua Araris et Mosella connecteretur Nerone Principe adparatus. Tac. XIII. ann. item ea quae ad XV. tam Piccartinarum notabam de annonariis: Cui generi similes fuęre qui exigerent portoria, sive allecti in hoc sive conduxissent; quorum ratio subinde uti caetera instituta variata est, ut modo XX. modo XL. modo L. am solverent Provinciales et mercatores: cui negotio quam necesfarium fuerit Pro Curatores et adjutores horum, Supprocuratores in lapp. tabularios admovere per se patet. Operas in portu et scriptura Asiae promagistro dedit P. Terentius. Cic. 1. ad Att. Is erat scripturarius, apud quem mercium suarum professionem edebant mercatores. De centesima, fortasse non portorii, sed auctionum conjecerunt autores Ind. Inscr. Clarior in hancrem est locus Dionis l. LVII. edit. Gr. Rob. Steph. f. 432. de Tiberio ducentesimam in centesimam refingente, cum paulo ante contrarium sanxisset, levato centesimae vectigali per ducentesimam, Tac. 1. ann. Sublatis Italiae portoriis vicesimam vectigal domesticum fore, quod unicum restet, sublevandae necessitati publicae et sustinendis oneribus scil. scribit Cic. 1. ad At. ep. 16. ubi etiam habes de portoriis circumvectionis quae in Asia publicani exigebant a provincialibus et negotiatoribus. Gvilh. Xylandri secuti Erasmum in Ciceron. de Macrobio judicio oppono praeterea Massilii Cagnati l. 2. Var. obs. c. 10. et Alber Gentilis JC. gravissimum, qui com. ad L. 3. C. de med. et profess. adpellat virum nobilem et doctissimum; quo testimonio Saturnaliorum libri [gap: Greek word(s)] studiosis commendantur non seponuntur; quod malebat [gap: Greek word(s)] Istius [gap: Greek word(s)] . Fuit eodem nomine quoque sacri cubiculi Imp. Honorio et Theodosio Praepositus: patet e l. un. C. Th. de Praep. Sac. cubic. lata an. Chr. CCCCXXII. ad quem si pervenit Saturnaliorum Scriptor vere vir fuit sui nominis. Circa L. Luccejum Telesinum COS. Philosophorum familiarem, cultorem quoque Apollonii Tyanei ut est apud Philostr. l. IV. et VIII. observo scriptas ad eum epistolas quasdam a Seneca: nisi menda est in vita hujus a nescio quo scripta in Editione quam habeo antiquissima. Scal. ad Evs. an. MMCXI. eum praenominat Paulum, sed menda est a librario et ficta e proxime praecedente Paulino. Belli civilis tempore eminuit inter caeteras et


page 493, image: s493

partes secuta est familia Luccejorum. Q. Luccejus, Q. F. historicus, cui plurimum detulit Cic. l. 5. ep. 12. Eum Caesar quoque in Consulatu collegam habere prae Bibulo voluit, l. ad Att. 15. L. Luccejus M. F. Caesari adversarius, l. 5. ad Attic. 21. Pompejum ad perniciosissimum bellum stimulabat, 9. ad Attic. 1. et 11. cum eô et Theophane Mitylenaeo de maximis rebus communicare solebat Pompejus, Caes. 111. de B. Civili. C. Luccejus C. F. Pup. Hirrus, Cic. ad Att. 8. ep. 2. Pompejo militabat, id ep. 12. certarat cum Cicer, de auguratu, id. VIII. ad fam. 3. Cnaeum quoque et P. eorundem temporum ex eodem Cicer. scimus. Horum alterutrius nepotes fuerint L. Lucc. Telesinus COS. an. U, DCCCXVIII. et Luccejus Albinus a Nerone Mauretaniae Caesariensi impositus, et occisus sub Vitellio. an. U. DCCCXXI. Tac. 2. hist. c. 58. Hujus filius cognominis, vir in dicendo copiosus, ornatus, aequalis et Socius Plin I in causis agendis, l. 3. ep. 9. et l. 4. ep. 9. pater, ut videtur, LucceI Torquati, Consularis, quem commodus interfecit, Lamp. Cognomen idem Telesini Pontio Samnitium duci bello Marsico a patria: huic Luccejo ab alia quacunque causa obvenit; quod discrimen cum negligeretur, decepti sunt quiqui Pontiae eum familiae accensuerunt ob cognomen, Panvinius. Lipsius, Glandorp, Emmius. Dicaearchum Telesinum, cui soror Helena, nominat Ptol. Heph. l. 4 [gap: Greek word(s)] . apud Photium. Marmor Mutinense 5. p. CCCCXLII. versu tertio ita supplendum est: dONATILLAE: et mox apoll INARIS: tandem sp ATALE. Tres liberti. NOVII. L. F. Apollinaris Decur. Mutin. CHRYSEROS, APOLLINARIS, SPATALE. Hoc cognomen libertae Noviae est: et Caesiae, in 9. p. DCCCCLXV. Carantiae in 8. p. DXXXV. Vibiae in 9. p. DCCXIV. q. d. Delicium, Deliculam. Delicatam. Apud Martialem scorti apud Claudianum Nymphae nomen est. Quintum p. CCXXXV. trajectione duobus locis laborat. To TER enim quod tribum hominis indicat TERENTIAM in lineam antecedentem revocandum est; [gap: Greek word(s)] EPOS vero in capite lineae caudam ejus constituo, et obscurissima quae erant fient manifestissima, Legum autem sic:

C. JVLIVS. C. JULI. OCTAVIANI. TER. F. RVFVS C. JVLI. ODEGEMONIS. NEPOS. OVIDII. PRONEPOS.



page 494, image: s494

Marmorarios confudisse subinde lineas ostendi in Variis; sunt exempla in 3. p. XXXVII. 1. p. CCCIX. 8. p. CCLXIII. 5. p. CCCCXXXVIII. 5. p. DXC. 6. p. DCL. 6. p. DCCXXVII. 3. p. DCCCCXCIX. 4. p. DCCCCXCIII. 1. p. MCXL. Fieri potuit ut in quibusdam peccarint idem descriptores. ODEGEMON, [gap: Greek word(s)] , q.d. viae ductorem, inusitatius est: Sed non repudiandum propterea. Videtur etiam esse in Carniolano 8. p. DCCCLVII. Multa cognomina Graecae originis in latinis lapidibus obfervavi, quae alibi non fere leguntur. MELIGERVS, Claudii in 5. p. MCXL. [gap: Greek word(s)] , mellilingvis, dulciloquus: ASTOMACHETVS in 14. p. DCCL. [gap: Greek word(s)] ; melius [gap: Greek word(s)] , q. [gap: Greek word(s)] : Cheritraustus Q. Nigidii in 11. p. DCXCV. ubi male edidere CHERITHRANS: [gap: Greek word(s)] i. e. manu vulneratus, vel laesus: AESIVCHVS L. Septimii in Ferrar. AEPIVCA Corneliae in Romana: [gap: Greek word(s)] : et [gap: Greek word(s)] , lanipendia: CYLLAROPVS L. Claudii in 11. p. DCCCCXXXVI. ubi corrupte TILLOROBVS: [gap: Greek word(s)] i e. pernix, velox. CERSIGARTVS Caecilii, in Rom. 8. p. DCCLXIV. [gap: Greek word(s)] quanquam aliud subesse odorer CHRYSAVGIS Aemiliae in 6. p. DCLXXXIII [gap: Greek word(s)] , ut [gap: Greek word(s)] . HIBRICIO M. Pollii in Rom. 7. p. DCCCCLXXXIX. [gap: Greek word(s)] improbulus, lascivulus [gap: Greek word(s)] , ut [gap: Greek word(s)] , Clericulus. Nuneches, Cn. Domiti 1 p. CCXLI. [gap: Greek word(s)] , Nunechius. CHROCALE, HOLOCALE, q. d. totapulcra Afraniae in 4. p. MXLVI et 2. p. DXXXVII. Decimam quintam Capuanam p. CXCV. Ut intelligi possit, ita transposita linea legam.

HIPPONAE. EGNATIae. NEPTVNO

CERERI. ERINNYI

AEDiles. II. VIRI. Juri. DICVNdo

INFRA. ACTAM. Haec SacSa

ERIGVNT.

Hippona [gap: Greek word(s)] , ex Agesil. 3. Ital. Plut. in Parall. min. Eponae simulacrum in stabulo vidit Appal. 3. metam Juven. Sat. VIII. adpellat Hippo, in edit, veter. Epona enim quae Herculi juncta est in 5. p. LXXXVI. alia est, nim. [gap: Greek word(s)] , filia Herculis, in ep. Abderit. ad Hipp. Aesculapii uxor, Pausan in Corint. et Phornutus. Egnatia nympha culta imprimis in Apulia. Ceres Erinnys,


page 495, image: s495

quae a Neptuno compressa Arionem peperit: ejus die festo quia natus Orestes, ob hanc [gap: Greek word(s)] et ipse furore correptus est: Ptol. Heph. l. 3. [gap: Greek word(s)] . apud Photium. Cl. Hofmanno de usu rhododaphnes athletis familiari aliquando respondebam physice, jam addo ex historiâ sive fabula est Persuasum habeant veteres, si qui rhododaphnem gustassent nascentem super sepulcro regis Bebryciorum Ampyci, qui cestu valuit plurimosque congressos perdidit, eos ad studium pugilatus accendi, et evadere in pugiles felices et [gap: Greek word(s)] : fecisse id Antodorum et ter decies victorem coronas accepisse; narrat Ptolem. Heph. F. l. d. Hinc patet unde acceperint isti, de quibus Gal, orat. suas. ad artes, ut rhododaphnes soliis terga sibi confricarent; peculiari nim. virtute athletis conferre credebant admotu quoque herbam, e tumulo famosissimi omnium pugilis effrutefcentem autoris sui primum, inde alio translatam et cultam. Certum autem est eandem esse cum ea quam Appul de medic. herb. c. 58. [gap: Greek word(s)] , herbam victorialem, pervincam, daphnoides, daphnitida, lavraginem adpellat, eique adscribit folia gustu remordentia et incendiosa: qua facultate efficiunt adfricta in cute, quod dicebam. Putem veteribus vocatum fuisse [gap: Greek word(s)] : quod posteriores contracte, sive scientes, sive errore [gap: Greek word(s)] pronunciarunt, quos imitati librarii in omnes codices [gap: Greek word(s)] nobis propagarunt. De etymo [gap: Greek word(s)] , quod tradit Humelb. ad Apul. c 85. nugae sunt. Si enim [gap: Greek word(s)] , a proventu in locis riguis et humidis nomen ei hoc imposuissent, esset vocabulum infinitis aliis, quae stagna, pasudes, aquas et ripas amant commune, non uni huic proprium. De eadem dissensus Galeni et Sequacium a Dioscoride et Plinio notus est. Volebam plura; sed quia hanc legem hisce epistolis statui, quam Posthumius ille apud Martiaelem suis muneribus, ut decrescerent potius quam starent vel increscerent, secundum eam currat ista. Vos bene valete, et me amate, qui vester ex animo sum. Scr. Altenb. 25. Jan. an. Chr. 1644.

EPISTOLA LIII. TH. REINESIUS D. CHR. AD. RVPERTO, P. P.



page 496, image: s496

SUper silentio tuo, nisi ipsum fastidium est, varie afficiebar; et nihil magis praeter spem mihi accidere potuit quam ad tot meas ne unas abs Tetot mensibus reponi, a quo quod faceret par pari expectabam. Cogitabam, an tabellarii nequitia suâ nobis illuserunt? Satis nota est. Mox, an in alienas manus devenerunt meae, Ejusve, disputabam. Non est insolens hoc seculo quo amicitiae vel frigide coluntur vel clanculariis molitionibus impetuntur et inclinantur ab invidis ingeniis susurronum: an horum Eum quisquam fascinavit et avertit mihi? Tum iterum erectus et mihi redditus, impeditus hactenus fuit officii curis, et respondebit, ut solet, copiose quam primum potuerit; non oblivisci potuit Tui candidum istud pectus, me solabar. Rursum hic aestus me abripiebat, morbo attinetur Caritas tua, [gap: Greek word(s)] , versatur in luctu. [gap: Greek word(s)] ! Tandem iste decumanus; Dixisti sententiam liberius, et offensum habes. Hoc vero DEUS prohibuerit ut odisse me incipiat, cujus amore nihil habeo potius, quem omnibns officiis et quavis prothymiadevincire volui et devinxi. Hic igitur sto et amicitiae tuae fiduciâ plenus, nihil secus suspicor. Saltem hoc Te velim, accurate pensicules, quicquid adversari tuis, praesertim circa Familias, institutis et quovis modo Te pungere senseris. Non penetrantur ejusmodi primo cogitatu, postquam animum pudor vel ira praecipitarunt; si redieris ad id quod molestum suerat pacatior, capies rectius. Circa Vipstanios tuos quid mihi displicuerit [gap: Greek word(s)] . Nec potui aliter per VERITATEM. Ostendi mihi tertiam ApronI filiam, conjugem Vipstani, a qua cognomen Aproniani in hosce descenderit, etiamnum quaero. Ut autem intelligas quam facile condescendam probabilibus adsertionibus, ubi certis demonstrationibus deficimur, adsentior nihilominus, salvis iis omnibus quae in hanc rem scripsi, tuae conjecturae ideo, quod istum cognominandi morem exempla eorundem temporum adfirment. L. Apronius, Aproniae Vipstanio, uti vis, nuptae patris, Pro Cos. Africae an. U. DCCLXXII. filius Cos. an. U. DCCXCI. Caesianus cognominatus fuit, ob Caesiam matrem, quae Caesii Cordi PROC. Cretae et [gap: Greek word(s)] Apronio patri, filia fuit: A. Vitellii Imp. filio e Petronia Consularis Viri filia suscepto Petroniani; T. Fl. Vespasiano, nato an. U. 762. post Aug. a matre Vespasia Polla,


page 497, image: s497

Vespas I Pollionis filia; Q. JULIO ATTIANO a matre ATTIA in Nemasen si 2. p. DCCXXI. CAECILIA MAECIANAE a matre MAECIA GEMELLA in 6. p. DCCCCLXIV. cognomen venit. De L. ApronI tamen familia paulo accuratius videndum: IS plures sub Augusto et Tiberio honores excellenti virtute meruit, etiam triumphalia e Germania: felix Lucio Caesiano filio, quem III. Virum. A. A. AE. F. F. extremis Augusti numus apud Goltzium exhibet; reliqua ejus quomodo patri in profligando bello in Africa contra Tacfarinatem strenuam operam navaverit tribunus vel legatus e Tac. l. III. ann. Consulatus an. U. 791. e Fastis nota sunt. In incerto est, an hic ille, cui adipes detractos, et corpus immobile levatum onere fuisse scribit Plin. l. XI. c. 37. an filius Lucio praeterea alius, quod Tacitus videtur subindicare, dum Caesiani meminit. Apronius Eq. Rom. iste, quem e cohorte amicorum et Comitum Drusi Ti. F. ad seditiosas inpannonia legiones nominat sub an. U. 766. Tacitus l. 1. ann. primi nepos e fratre Cajo fuit, et fortasse pater Apronii ejus, cui cum Vir esset Praetorius Caligula per praeconem illudi, quod in publico dormitans capite nutaret q. annuens addicenti, fecerat; meminit Glandorp. in Onom. Duas ApronI Consularis filias; unam quae Plautio Silvano nupserat; jactam ab eo in praeceps, Tac. l. IV. ann. sub an. U. 776, alteram, quae Cn. Corn. Lentulo Gaetulico, Tac. l. 6. memorant historici; tertiam, si habuit, duxerit Vipstanus, uti vis, quod etiam plane admittunt tempora vel [gap: Greek word(s)] , et ab ea de caetero Aproniani cognomen in Vipstanis inceperit. Caeterum de adoptione facta ab Apronio quodam recte castigas Panvinium, cui tamen [gap: Greek word(s)] Pighius: requireret enim formula loquendi, ut si quis Vipstanus ab Apronio adoptatus esset, is Vipstanianus diceretur, ut A. Licinius Silianus P. Silii filius ab A Licinio, et Q. Coecilius Merellus Silanus Junii Silani silius a Q Caecilio Metello adoptatus. Certe insignis allucinatio est virorum eximie doctorum; Fulvius autem Ursinus in gente Apronia rectius meo judicio Vipstanum Apronianum facit filium L. ApronI triumphalis, quem adoptaverit C. Vipstanus: cujus adoptationis testimonio etsi tam destituatur ea sententia, quam tua de Vipstani cum Apronia conjugio; est tamen probabilior ideo, quod cujus ex istis Luciis, qui cum Vipstani Aproniani patre inter a. 750. et 800. concurrerunt, filia fuerit


page 498, image: s498

docere nequeas, et fingas praeterea conjugium; filium autem Lucii, quem Vipstanus potuerit adoptare et in quem tempora et reliqua omnia consentiant, ex historia demonstrare possimus. nim. [gap: Greek word(s)] illum [gap: Greek word(s)] , cui ad ipsum exemtione (miro invento, nim. acubus praelongis et tenuissimis intra aqualiculum defixis confectum fuisse negotium in Dionysio Heracleae tyranno [gap: Greek word(s)] scribit e Nymphi l. 2. de Heraclea Aelian. l. IX. V ar. c 13. et Athen. l. XII.) medicati sunt, puta, cum in Patris familia adhnc esset, C. Apronium, cum a Vipstano adoptatus, Apronianum. Nimirum in ambiguis semper praeferendum tanquam verius id, quod evidentioribus signis depraehenditur et minus contradictionis patitur. De TI. CLAVDIO FLAVIANO in 8. p. DCXIII. qui Patrem habuerat T. FLAVIVM. AVG. LIB. LVCRIONEM argutari pari ratione posses, a matre Flavia. quam Lucrio duxerit, ei venisse cognomen; sed quia, ut ibidem legitur, VITELLIAM GRATAM habuit matrem, et e paterna in Claudiam gentem transiit, manifestissimum est, non procedere conjecturam, sed eum adoptatum a quodam Claudio, nomen gentile patris naturalis in cognomen, sed flexum ut solebant adoptati, accepisse. CN. DOMITIO VRBICO RUBRIANO pater fuit C. RUBRIUS VRBANUS, mater ANTONIA DOMESTICA, ut est in lapide Romano 2. p. DCCCXXIII. alterum igitur cognomen a genitoris familia slexum ipsi contigit: praenomen, nomen et cognomen VRBICI ab eo, qui ipsum adoptaverat, nim. CN. DOMITIO VRBANO, cujus pariter in Romano 4. p. DCXIX. mentio extat; nihil ad ejus sive nomen sive cognomina conferente matre. ATTIO in 6. p. DCCXXXVI. cui pater PETRONIUS MARCELLUS, mater ATTIA RHODOPE, cognomen ANNIANI a gentili derivatum recte ab avia ejus materna ANNIA, vel etiam ab avorepetiveris, qui nec a matre, cujus tamen familiae insertus est, multo minus a patre, cujus familiâ exemtus, potes. De M. AEMILIO APRONIANO in lapide Rom. 6. p. MCXX. cui PARENTES M. AEMILIUS ZMARAGDUS ET SPERATA intrepide adserueris, cognomen e matris nomine gentili formatum, eamque Aproniam fuisse, tam quia hoc perpetuum in lapidibus, quando nomina gentilitia matrum omissa videmus, e filiorum cognominibus ea supplenda esse; quod semel a me dictum notabis diligentissime:


page 499, image: s499

quam quia in 7, p. DCCLXXXVIII. itidem Romano APRVNILA (sic enim legere oportet pro edito ARVNILA: ita APRVNIVS in 7. p. XCVI. est APRONIVS) nomine matris [gap: Greek word(s)] flexo, q. d. Aproniolam vel Apronillam, SPERATA, quae filia istius est, reperitur; ut hinc nec de familia ejus, quam cognomen filii subindicet, nec de cognomine filii, esse id tractum a matre, ultra dubitari possit. Eandem vel veritatem vel verosimilitudinem si de Apronia matre Vipstani et de cognomine hujus inde sumto exhibere posses undecunque, quis non adsentiretur protinus et adclamaret sine cunctatione, [gap: Greek word(s)] ? Habes mentem meam, ut felicius dijudicare possis, in isto Schemate [gap: Greek word(s)] ;

[gap: illustration]

Post Caesianum, ab imperio Caligulae videtur stirps Luc I junioris defecisse, quod Apronior um neque in historia, neque in lapidibus postea mentio ulla; contra Vipstani Aproniani, Ca I ex Apronia posteri, nomen suum perpetuarunt gestis et magistratibus, donec Apronius quidam stirpis alterius, cui an. U. 965. Imp. Antonius Caracalla l. 1. C. de acceptilat. rescripsit, et alius Proc. Asiae Q. CORNELIVS RVSTICVS APRONIVS SENECIO PROCVLVS L. STERTINIVS


page 500, image: s500

QVINTILIANVS ACIL Ius STRABO in 6. p. CCCXCVII. homo majores suos retro quam longissime etiam si qui adoptassent, repetitos nomini suo pro more ejus seculi, quo pro arbitrio nomina sumebant homines inepte ambitiosi, infulciens, innotesceret. Fuit autem ille ipse quem Julium Proculum Quintilianum adpellant acta martiirii S. Pionii seu libellus martiirum Smyrnensium apud Baron, Sub an. Chr. 254. et qui cognita causa Pionium cum sociis damnavit Decio A. III. et Grato II. COSS. Consentaneum est proxime agnatam hujus fuisse Aproniam Mammam, cui Impp. Dioclet. et Maxim. A. II. et Aquilino COSS. an. Chr. 268. rescripsęre: habes in fragmentis titulorum incertorum Cod. Gregor. quamvis sub tit. famil. hercisc. referri possit. Haec prolixius tractare placuit, quod Fastos et Familias Romanas, quae pars civilis sapientiae non modo apud privatos, sed multo magis apud Principes et magistratus summo in honore fuit olim, utcunque hodie fere negligatur, et ineptam incuriositatem imputetur ab iis, qui cum eruditionis laudem adfectent, solidam eruditionem aspernantur, illustrare posse et quod palmarium mihi, TIBI grata fore confiderem: Superest judicium tuum, in quo mihi aeque jucunda erit simplicitas dissentientis quam comprobantis autoritas; malimque ista frivola, uti sunt, aestimari, laudari vero a te parcius, ne quod apud exteros factum fortasse laudem meretur, et cum delectatione auditur, apud me importunitate rancescat. Saltem, si me audire voles, conjecturis non nimium in concinnandis stemmatibus indulgebis; vitiant enim historiam, hac praesertim parte, ad quam tabulis fidelibus opus est, et lectorem vel decipiunt, si credulus sit, vel quantumvis sagacem tamen sub cultro relinquunt.

A Pompejanis, quos Tibi [gap: Greek word(s)] sic dictos adnumeravi, alii sunt, qui [gap: Greek word(s)] ita adpellabantur, quod belli civilis tempestate Pompejanorum partium essent. Talis M. Aurelius Cotta qui an. U. DCCIV. Sardiniam obtinuit, Caes. 1. de b. c. c. 30. Cic. 10. ad Attic. 16. talis Accius Varus a Curione in Africa victus: 2. de b. civ. et 1. de b. Hispan. Demetrius Gadarensis, Pomp. libertus, Sen. l. de tranq. vitae: fos. l. 14. [gap: Greek word(s)] . c. 8. Plut. in Pomp. C. Pomponius: C. Sextius, de cujus a victore Caesare capite mulctati, uxore cum parvulis praecipitio se in libertatem


page 501, image: s501

vindicante Inscriptionem circumferunt Patavini; Eam si forte non vidisti, apud Scardeon. l. 1. talis est:

C. SEXTIO. QVOD. C. BELLO CONF. RELIQVIAS NON DESTITVERIT POMPEJANORVM VICTORIS JVSSV K. D. MVLTATO ET IN EXILIVM ACTO C. SEXTIA VXOR PARVVLEIS CVM LIBERIS OBSERVARI JUSSA. SEQ. IPSOSQ. REPENTI PRAECIPITIO VINDICAVIT IN LIBERTATEM. VIXIT LIBERA ANN. XLVI. SERVA NEC DIEM.

Historici Sextios eorum temporum non nominant alios, quam qui Caesari militassent: Quintum Q. Cassio Longino Pro Praet. Hispaniae ulterioris insidiatum autor L. de bello Alex. c. 55. Sestii cum Pompejo faciebant; et ex his fortasse aliquem voluit is qui hanc Inscript. historiam belli civilis aucturus de suo consinxit. Fuerit, si veri quidquam hîc subest, ex iis, qui cum semelin gratiam recepti fuissent, iterum arma in Caesarem sumserant: Ipse in Orat. ad Sen. in Dion l. XLIII. Caeteris enim veniam liberalissime indulsit ipsâ illud Mansvetudine mitius pectus. Sane in tanto numero Pompejanorum paucissimi nominantur, qui voluntate Caesaris perierint, Afranius, Faustus Sylla, L. Caesar. Imo sunt qui nec hos Caesare conscio interemtos ferunt, Hirt. de B. Hispan. Svet. c. 75. quod consirmet etiam ab hostibus laudata mitis clemensque natura Caesaris, de qua Cicero passim, inprimis ep. ad Caecinam 6. l. VI. Flor. l. IV. c. 2. Plancus ad Cicer. l. X. ep. 24 Val. Max. l. V. c. 7. Cum inter percussores Caesaris fuerit Sextius Naso, teste App. l. 2. [gap: Greek word(s)] . videri poterat mulctam gentilis sui CaI causam odii adversus Eum habuisse: sed videri. Nihiligitur hîc expedio; potius generali silentio scriptorum Belli civilis inter Pomp. et Caes. nixus, commentum esse quicquid de memorabili Sextiae et parvulorum ejus casű Antiquitatis adfectam nimis nitida Inscr. tradit adfirmavero. TU mi RUPERTE, qui eam Hist. Rom. partem sedulo curasti, ac bene penitus cognitam et in numerato habes, arbitrare. [gap: Greek word(s)] [gap: Greek word(s)] . Scr. Altenb. pridie Cal. Maj. a. O. R. M DC CXLIV.



page 502, image: s502

EPISTOLA LIV. CASP AR. HOFMANNUS D. TH. REINESIO.

EPistolam terminante anuo scriptam a Te, mi carissime REINESI, reddiditmihi his diebus RUPERTVS noster: Eam [gap: Greek word(s)] [gap: Greek word(s)] (certe enim acriter me reprehendis) gratam habeo, et respondebo alia, si forte occasione. Hoc tempore tangam tantum extremis unguibus duo ulcuscula quae offendis in scriptis meis. Primum ais, Juvenes non intelligere ea ob brevitatem. Tu vero scis, qualia sint haec tempora, quae scil. non admittunt [gap: Greek word(s)] sive [gap: Greek word(s)] Dum igitur brevis esse laboro obscurus fio, data quidem opera, sed vitio non meo. Significo enim magis quid velim, quam [gap: Greek word(s)] dico: erit autem propediem cum late me diffundam, ut caeci etiam palpare possint. Hoc fiet, spero, partim in Institutionibus, partim in Opere magno, quod comprehendet omnia mea nisi si quid posterius natum sit. Illae jam Lugduni Gallorum gemunt sub Prelo; in quibus ut scripsi, non tantum doceo VERITATEM, nulla circuitione usus: sed etiam in Aberrationibus, alia litera cudendis, refuto septem Institutionistas, ut omnia sint sub luce meridiana, sine cujusquam injuria. Hoc promittit Enterus duobus magnis tomis, in quibus sunt non illa tantum, quae hactenus prodięre, sed et alia [gap: Greek word(s)] . Deinde scribis, me [gap: Greek word(s)] ad adversarios. Ignofce, ô bone; non intelligo. Visne id, quod PLEMPIUS in Ophthalmographia, me legentes sub cultro relinquere? Scripsi ad Illum et ostendi Illi, in eo ipso negotio, in coitu, inquam, nervorum opticorum, non multo feliciorem esse me. Respondit valde humiliter, et ita quidem, ut facile intelligas fateri culpam praecipitis judicii. Eram missurus ipsam ejus epistolam, si reperire potuissem. Sed neque necessarium est hoc: Dic, quaeso, mihi, [gap: Greek word(s)] , quid Tibi vis? an quod quaedam nesciam? Nuspiam dixi aut scripsi, quod [gap: Greek word(s)] sim. Imofater me e tuis literis quotidie prosicere et doceri in isto senio ignorata quam plurima, elegantissima juxta et utilissima. An hoc vis, quod in quibusdam aberrem a scopo? In quibus res talis est, ut liceat mihi illam adsequi, nulli parco operae: Sicubi talis, ut cogar probabilibus contentus esse, non procurro ulterius



page 502a, image: s502a

[gap: illustration]

page 502b, image: s502b

[gap: illustration]

page 503, image: s503

tendove altius quam hominem par est; hoc enim Platonem jussisse in Timaeo non potes ignorare. Quid igitur tandem Tibi vis? Dic, ut exaudiam; et habeo forte quod reponam, modo opus sit. Nam in reliquis amplector Pythagorae illud, [gap: Greek word(s)] [gap: Greek word(s)] : et caetera quae mihi communicata voluisti, probo quam maxime. Haec Ego nunc potui per ignaviam hujus manűs, quae me non sinit scribere expedite, sed liter as ducere facit vix legibiles. Tu, mi REinesi, bene vale, et bene age, Scrib. Altorfii Vigil. Annunc. Mariae. an M DC CXLIV.

EPISTOLA LV. TH. REINESIVS RUPERTO P. P.

PRaeterquam de suscepta nihil abs Te, mi suavissime RUPERTE, expecto nunc. Faciuntenim mores tabellariorum et fides sublesta, ut in lucro hodie poni debeat, si quam recte traditam epistolam esse perferatur. Ea igitur me sollicitudine libera sis. Sin ultra quid praestiteris, erit id quoque opido quam gratissimum. Versus tuos super iconismo meo in aere nunc accipis, quos diligentius expressos vellem; nunc non una inest macula; distribues amicis inprimis HOFMANNO nostro. Stemmata tua nisi for tassis actum ago, augere hac vice, uno PlinI nepotis, altero L. Helvii Pertinacis AVG. placuit.

Sed et [gap: Greek word(s)] e structis pro Adversariorum scriptore dapibus hîc habeto: quibus si Te delectari cognovero non invidebo similes alias. Lib. LVIII. c. II. observasse videri vult obsitum absolute poni pro paupere et vix habente unde vivat: Papinium Statium V. Silv. 3. sic vocare Ibycum secundum lectionem omnium exemplarium: quam quia ineptum esse viderat Canterus et optimo judicio [gap: Greek word(s)] obsitus mutarat in Ibycus, quem omnes Editores et interpretes hactenus secuti sunt, cavillatur non necessariam esse ejus correctionem. Eccur autem contra literas et omnia exemplaria factam esse mutationem queritur. Neque enim mutatio depravatorum in literis et corruptorum in exemplaribns, nisi in literis et per exemplaria fieri potest aut debet


page 504, image: s504

a genuinis Criticis. Fatuus autem sit qui quod omnia exemplaria habent, id ideo rectum esse existimet etiam cum falsitatis quaedam adsunt indicia. Possunt enim ex uno prave scripto infinita propagari: quae propterea quia multa sunt, sed similiter prave scripta fidem tamen veritatis non merentur. Quod apud multos unum invenitur non est erratum, sed ratum et firmum, inquit Tert. l. de praescr. adv. haeret. c. 28. verum si illorum multorum fides integra sit et non suspecta: quod cum in exemplaribus Papinii deficiat (vidit enim vitium Canterus, et videmus alii hodieque) merito ab eorum scriptura, et si multa sint, et si universa, receditur tanquam prava, et alia vera, menti scriptoris congruens introducitur. Et quid jactat omnia exemplaria: an omnia se vidisse putat? Potuerunt alia alibi esse, et sunt fortasse in bibliothecis, quae lectionem Canteri praeferunt, non illam qua tanquam universali aliqua nititur corrector Canteri. Quid vero adeo contraliteras mutavit Canterus, cum ex Obsitus fecit Ibycus? Totidem retinuit quot reperit in exemplaribus et corruptam unam alteramque, o in j, si in y, c in t in adfinem quae scribi debuit, reformavit; et hoc quidem loco Criticum egit quam continentissimum et plane dextrum; alter infelicem reprehensorem. Jam autem stante ipsius Logica et Crisi, neque Salmasius recte fecerit qui [gap: Greek word(s)] Hippicus apud Hieron. in chron. Evs. no. MCCCCLXXVI. mutavit in Ibycus; de qua tamen emendatione omnes ipsi Musae adsurgunt; neque Ego, qui Ipallum Philosophum laudatum a Coelio Aurel. praefat. acut. in Hippasum; cujus correctionis veritatem e Diog. Laerte et Jambl. l.1. Pythagor. c. 23. et 26. ubi Hippasum inter Sybaritas reponit quem c. 18. alios Crotoniatis, alios Metapontinis accensere dixerat, item e Theodor. 2. 4. et 5 [gap: Greek word(s)] . e Clem. [gap: Greek word(s)] . et 1. strom. ex Hesychio Milesio et Manut. Comm. ad 2. Quaest. Acad. adserere possum; carpet, inquam, quia mutavi contra literas et omnia exemplaria. Ipse tamen l. XXVIII. c. 9, Philosophi ejus nomen apud Caelium non absolvere se macula dicit: permittit igitur si quis emaculet et verum nomen etiam contra literas et omnia exemplaria adferat. Quod vero addit, certe non comparere in Indicibus Jamblicho adjectis, fallitur. Extat enim non tantum in Indicibus sed et Jamblicho ipso, tribus locis, Hippasus; quem reperturus erat, si emendasset ante Coelium. Obsitum autem semper cum sexto


page 505, image: s505

casu modi aut rei posuerunt Latini primae qualitatis autores, quod non est docendus. Et sic quidem in codicibus PapinI non correxit, quod corrigendum erat. Idem in Prudentii Psychom, in pugna concordiae et discordiae admisit. Cum enim in scripto exemplari legeretur, sive algida Boreae aetas trajiciendam vocem Boreae et legendum, Boreae algida, sive putat, Lib. LIV. c. 14 Quasi vero seriptum exemplar eo loco non possit esse mendosum: et an ignoravit Boream etiam dici Borram quod scripserat Prudentius, imitatus Graecos: apud quos [gap: Greek word(s)] ut apud Athen l. XIII. in epigr. Soph. appellationes unius. Hes. [gap: Greek word(s)] [gap: Greek word(s)] . Chron. At. p. LXII. [gap: Greek word(s)] . Paulinus in abitum Nicetae v. 245 Te patrem dicit plaga tota Borrae. Anon. Coll. Chron. ed. a Canisio l. I. Usque ad Britannicas insulas omnes ad Borram respicientes, et mox, Eos qui sunt ad Bur ram. De emendatione quam l. VII. c. 2. Lactantium l. IV. c. 18. juvare voluit, sunt longae ambages et inextricabilis error. Omnia autem uti edita sunt sinenda esse per Te videbis; non immorabor manifestis. Non est pro errato habendum in Lactantio, si quem scriptores Romani Procuratorem Judaeae adpellare consveverunt, ipse legatum Syriae vocavit, quippe huic tum Judaearemoto Archelao provinciae in formam redacta attributa erat, et regebat utramque Praeses, cui legatum fuisse eum qui Pro Curator Caesaris erat in Judaea, non implicat. Et cum externi scriptores alii Romanorum magistratus non ita exacte, uti Romani ipsi, distingvant, nec norint distingvere (nam et Josephus vocabula [gap: Greek word(s)] subinde permutat aliique scriptores adpellationes [gap: Greek word(s)] , ProCos. et Praetoris) quid hanc accurationem solis Rom. scriptoribus propriam morose exigemus a Lactantio? Quod autem Pilatum a Judaeis aliquando coram Silano accusatum, eundemque Praeside Syriae Silano Judaeam gubernasse dicit, utrumque falsum est. Accusatus enim fuit coram Vitellio, Jos. l. XVIII. c. 5. et Silanus Praesidatu Syriae amotus fuit a Tiberio, a. U. DCCLXX. Causam narrat Tac. 2. ann. a quo ad annum Dominicae passionis cucurrerunt quindecim: Quomodo igitur Silani in rebus Pilati meminerit Lactantius? correctoris intempestivi hoc vitium est; Seriptor ipse indemnas. Sed in eô quoque mirifice fallitur,


page 506, image: s506

quod Claudium Imp. Principibus sapientibus annumerare posse, contra receptam sententiam, qua fatuus aliquis esse incogitans et obliviosus perhibebatur, ipsiusque adeo Augusti judicium, qui eum [gap: Greek word(s)] scripserat, Svet. Cl. c. 4. sibi videtur autoritate Joh. Saresber. l. 8. Polycrat. c. 10. Usque adeo vero sibi placuit in reperto isto, quod putabat, singulari, ut quod l. VII. c. 1. tradider at Id l. 54. c. 13. repeteret: Fateor, sonant id verba Praesulis Sareb. Sed qui Criticum se gereret, is judicium adhibere lectioni debuit. Facile erat videre, depravata a librariis esse ista, qui pro C. Fulius scripsissent. Claudius: quam obviam maculam qui non videt, de eo non speres minutos et abstrusiores naevos in scriptoribus tollere posse. Remittendus autem ad Gellium est; Cujus l. 1. c. 10. leget ea ipsa, sed sine vitio, quod et Saresberiensi intulerunt malae manus. Verba Aurelii Victoris quibus conciliari ista et mentem imminutam Claudio demi posse, quam ei tribuerat Tac. 6. ann. c. 46. existimat non id inferunt, faciunt enim ut quamvis egregie consultaret, multa praeclare sanciret nimirum cum aliis, (inter quae vel illud eminet, quod foeminae filium non agnoscenti conjugium juvenis indixit, similiter Salomonis Ebraeorumregis de infante vivo dividendo sententiae 3. Reg. 3.) non indoctus, neque infacundus esset, inter stolidaingenia nihilominus referatur. Civilius de eô Philostr, l. 4. Apollon. [gap: Greek word(s)] , [gap: Greek word(s)] .

Ridiculum interpretamentum est, quod l. LI. c. 14. latronem nocturnum hostemque publicum, quem Idatius in Fastis. COSS. Val. et Val. a. Chr. 365. IV. Kal. Oct. intra urbem Cpolim adparuisse scribit, habet pro Diabolo per spectrum. Videre Procopium et Firmum tyrannos eô tempore insigniores fuisse; sed eos huc esse ducendos nescire se, ait: nim. placebat phanthasma de phasmate Diaboli sic, ut quod verum erat et in historia cuivis obvium nollet ultra quaerere homo occupatus et otiosis istud relinqueret. De Procopio autem insigni genere nato in Cilicia, propinquo Juliani Aug. et ab hoc destinatum imperio, qui Chalcedone ubi latuerat prae Valente clanculo Cpolim advenerat et cum numerisibi tendentibus nocturna coitâ societate Imperator contra Val. et Val. fuerat adpellatus, intelligi oportere manifestum estex Amm. l. 26, Zosimo l. IV. Eunapio in Max. Socrate,


page 507, image: s507

et Chron. Alex. Ob Erotiontem puellam, quam apud Mart. l. 5. Epigr. 39. reperisse putat l. XLIV. c. 27. Priscianum et quicquid est Grammaticorum iratum habet. Erotion fuit, Herotion, in lap. Rom. 2. p. MCXXIII. [gap: Greek word(s)] ; ut Stephanion, Galenion in 5.p. DCCCLVI. Gnathaenion, Vranion, Callistarion, Psycharion, Charition, [gap: Greek word(s)] , Charitilla, Ampelion, i.e. Viticula, quod est in 5. p. DCCCCLXVI. et in 10. p. DCCCCLXVI. Pompejation in 15. p. MCLX.q.9. Pompejula. Synonyma Erotii, Erotis, Erusa, Erotice, Erotene, Eromene, omnia e Saxis nota. Aula pro Palatio Imperialijam aevo Theodosii dicebatur, inquit l. XVI. c.24. Haec observatio ejus est qui putaret ante aevum Theod. hac significatione non fere fuisse; Atqui fuit seculis retro multis usitatum Horatio: Mart. l.V.ep.6.l.7.ep 39.l.IX.ep 36.Juven.Sat.4.V.93.6.v.484.Herodianus l.1.c.11. [gap: Greek word(s)] : l.2.c.12. et 16. Treb. Pollio in Gall. aulam Palatinam. Papin. XI.Theb.v.727.et3.Silv.3. Tiberiiam aulam, nominant. Testandum igitur ipsi fuerat apud neminem ante Theodosium auctorem alium lectum istud: quod ipse in re alia poscit Savaronium l.XLVII. c. 9. Gallorum pugnantium spectaculum in regione V. primâ, loco inde dicto Area Galli, celebrari solitum, quod scribit l. 2. c. ult. et Honorium Imp. habuisse in hunc usum in deliciis gallum, dictum Romam, utrumque frustra dicitur. Nam nec a Romanis publice id fiebat; nec a [gap: Greek word(s)] Herodiani l.3. c. 33. ubi refert Antoninum et Getam Severi filios [gap: Greek word(s)] intet se dissedisse, id colligere possumus; sed privatim. Commissio autem gallorum a lanistis prius edoctorum Athenis in theatro fiebat latâ lege, quae est apud Ael. l. 2. Var. 28. et quotannis die solenni, convocato in hoc populo, praecipue juvenibus: Solon apud Lucian. [gap: Greek word(s)] : vide et Philonem l.de Libert. Viriprobi. Pergamenos idem factitasse refert Plin. l. 10. c. 21. Nec Honorius A. gallum in hos usus habuit; nec Zonaras hoc vel Cedrenus dicit: Sed [gap: Greek word(s)] , Cedr. [gap: Greek word(s)] inquit: nimirum [gap: Greek word(s)] , quos vocat Olympiod. Cat. Jobi c. 26. Gallinam [gap: Greek word(s)] , inusitatae magnitudinis Romam agnominatam delicias habuit, minime ut committeret cum gallis. Joh. Bapt. Egnatius, cum Zonaram non intelligeret gallinam in gallum transformavit primus: hunc non debuit sequi sine dispectione, qui domi multae quidem


page 508, image: s508

lectionis, sed modico judicio fuisse sciebat. [gap: Greek word(s)] Perperam, utcunque Grammatici enarrent, a querquero detorsisse usum loquendi l.XLII. c. 10, perperum est. Certe injuria fit Grammaticis: hi enim recte, a Graeco [gap: Greek word(s)] formasse Latinos. [gap: Greek word(s)] quasi [gap: Greek word(s)] , Vagi et vani, [gap: Greek word(s)] , cum fastu et arrogantia stolidi: [gap: Greek word(s)] , ostentatores putidi qui sua immodice extollunt, de se gloriose odioseque multa tinniunt. Et hinc videri poterat ex geminatâ Praepositione [gap: Greek word(s)] prodiisse [gap: Greek word(s)] . Eo vitio inpriprimis laboravit M. Tullius, et verbum [gap: Greek word(s)] de seipso quasi jocans usur pavit: Ego autem ipse in quiens ad Atticum, DI boni! quomodo [gap: Greek word(s)] novo auditori Pompejo, cui modis placere omnibus studuerat, [gap: Greek word(s)] etiam [gap: Greek word(s)] . Polyb. in excerptis legat. n. 22. [gap: Greek word(s)] dicit: Schol. Soph. [gap: Greek word(s)] : Arrianus 3. Epictet. c. 2. Philosophum qui videri vellet, et nihil tamen minus esset, [gap: Greek word(s)] adpellat, nimirum perversum et totum obsitum iis vitiis quae maxime declinare docet Philosophia, et Philosophum inprimis dedecorant, vanum, inconstantem, tumidum et timidum. Querquero autem nihil commune cum perpero est; tantum enim morbi conditionem, praesertim febris, significat, non aliquot in homine vitium; est similiter a Graeco [gap: Greek word(s)] i.e. tremor, strepitus, horripilatio, quam inducit febrium una quidem species magis, altera minus. [gap: Greek word(s)] est tremere, tremendo sonum edere, nobis epenthesi [gap: Greek word(s)] enim Knarren: quod et [gap: Greek word(s)] : a quo [gap: Greek word(s)] , alias [gap: Greek word(s)] , Latinis Corcus: ita Marcellus Empir. c.21. palpitationem cordis et salissationem adpellat. Verba sunt a natura rei facta et rem ipsam literis suis quasi depingentia.

Triumfantes arundine coronati solitos, quod e verbis Rutilii Itin. v. 151. ipse triumfali redimitus arundine Tibris, elicit, nusquam quisquam praeterea dixit. Coronabantur myrto, laurű, quercu, olea etc. Arundo fluviorum, lacuum, paludum, locorumque humestorum propria est; et rite igitur aptatur fluvio [gap: Greek word(s)] . Claudianus 2. de raptu Pros. v. 135. Cephisso tribuit, ut gestamen: Narcissum fractâ Cephissus arundine luget; Charonti ib. v. 359. ut ornamentum capitis: impexos Senex velavit arundine crines portitor. Triumfalis igitur arundo, quia eâ coronatus Tibris triumfanti et quavis in laetitia constituto


page 509, image: s509

similis esset. Sed satis horum, ne nauseam Tibi concitem: quoniam [gap: Greek word(s)] . Vale, mi RUPERTE, [gap: Greek word(s)] . Scr. Altenb. 6. Mai, an M DC CXLIV.

EPISTOLA LVI. CHR. AD RUPERTUS D. TH. REINESIO.

NObilissime et Amplissime Vir, Domine observandissime, Diu est quum mihi snas tradidit V.CL. et communis adfinis DD. HOFMANNUS quas quod citius non curaverim, uti fas est ne ex negligentia quadam, rogo, factum suspiceris. Subinde mittere volentem spes quaedam revocabat; fore scilicet ut liberarer a negotiis, quae me premunt, et adjungerem meas, adeoque unâ, quod ajunt, fideliâ duos parietes dealbarem. Sero demum video, concatenata esse nec ante ferias caniculares quicquam otii mihi relictum, ut veterem aliquem scriptorem velea, quae ad studium Antiquitatis facientia quondam collegi, saltem inspiciam. Sed ne prorsus inanes acciperes, en hîc Inscriptiones, quas sibi visas suâque manu descriptas nuper misit V.C. Petrus Servius, Medicus et Professor Romanus, qui te plurimum salvere jubet, dignas, ni fallor, auctario Tuo.

Romae in hortis Marchionis Justiniani ad portam Flaminiam.

1.

M. AVRELIVS

AVG. LIB. EVRRIDES

SOLI. INVICTO. MITHRAE. ARAM

EX. VISO. POSVIT

PROSIDENTIBVS. BICTORINO. PATRE, ET

NVARIO. DEDICATA

IIII. NON. JVNIAS. L. EGGI

O. MARVLLO. ET. GN. PAPIRIO. ALLIANO. COS.

2.

NVMINI. INVICTO

SOLI. MITHRAE

M. AVRELIVS. AVG. L.

EVPRPES. VNA. CVI

FILIS. SVIS. D. D

SACERDOTE. CALPVRNIO

JANVARIO. DEDICATA

VII. KAL. MAIAS. IMP.

L. SEPTIMIO. SEVERO. PERTIN. II.

--------------------

----- COS ---------



page 510, image: s510

3.

DIS. DEABVS

C. JVLIVS C.F.ARN

AFRICANVS. BRIXELLO. OPTIO. EQIT

COH. VIII. PR. 7. JULI

SIGNVM. AEREUM

PANTHEUM

D. D. V. L. L. M.

DEDICATVS. X. K.

AVG. BARBARO. ET

REGVLO. COS.

4.

D.M.

P. LIVIVS. LARENSIS

PONTIF. MINOR

HIC. SITVS. EST

CORNELIA QUINTA

MARITO. INCOMPARABILI

FECIT.

5.

D. M.

Q. ANTONI

CASSI

CASSIANI

CONSVLA

RIS. B. M.

6.

P. CLAVDIVS. P. F.

JUSTUS

MANCIPS

OFICINARVM

AERARIARVM

QVINQVAE

ITEM. FLATVRAE

ARGENTARIAE

HOC. MONVMENTVM

CVM AEDIFICIO

ME. VIVO. FECI. MIHI. ET

CALVIAE

ASCLEPIADI

CONJVGI.

7.

DIIS

MANIBVS

TAVRIONIS

Sic OPSO NATORIS

POPPAEAE. AVG.

8.

Q. CASCELLIVS. Q. F. VOL

LABEO

PRAEFECT. FABRVM

ARBITRATV

NERONIAE. C.F. NERVLLAE

VXORIS



page 511, image: s511

9.

------ ERO JVLIANO

------ AFRICAE. LEG. AUG

------ ONTI. ET. BITHYNIAE

------ TIAE. DALMATIAE. BELGICA

Sic

------ M AFRICAE. ET. ACAIAE. PRAETOR

Sic

------ TARI. CONSVLVM. TRIBVNO. LEG

Sic

------ ICANDIS. SODALI. ANTONIANO

------ PRAESIDI. PATRONO

------ G. BISICA. LVCANA. EX. AFRICA

In iisdem.

10.

P. PLOTIVS. ROMANVS. CONS. SOD. AVG. CL.

LEG. AVG. PR. PR. PROV. ARAB. ITEM. GAL.

PRAEF. AER. STAT. LEG. AVG. CENS. ACC. HISP. CIT.

JVR. PER. AERA. LEG. CVP. VIAE LABIC. CVR.

PR. VRB. TRIB. PL. QKAL. VI. VIR. EQ. R. TVR. II.

TRIB. MIL. LEGG. I. MINET. II. ADIVT. IIII. V. V. CVR.

AEDEM CVM OMNI CVLTV CONSECRAVIT.

In vineâ Andr. Brusciotti Impressoris Cameralis extra portam Portuensem, ubi quondam fuerunt Caesaris horti. Descripsit Floravantes Martinellus et dono dedit Petro Servio.

DE hac postrema velim audire TE docentem quo tempore iste P. Plotius Romanus vixerit? quomodo restituenda linea quarta; num in ejus principio legi possit, JVR. PER. APVL. Juridicus per Apuliam? Caetera facilia. Nam in tertia quivis animadvertit legendum, PRAEF. AER. SAT. in quinta, Q. [note of the transcriber: in the print: letter with overline] KAND. et in sexta LEGG. I. MINerviae ETII. ADIVT. Doce me simul per occasionem lineae tertiae, quid TIBI videatur


page 512, image: s512

de P. Sulpicio Quirino? an acquiescis eruditissimorum virorum sententiae, fuisse circa tempus nativitatis Salvatoris nostri missum extraor dinario ad census accipiendos imperio, atque de hoc potius capiendum Evangelistam, quam de or dinario Syriae Proconsulatu? quod et Eusebius in Chronico videtur velle? an Josephus omnia fideliter et curiose narrare videtur secundum temporum rationem? Hic e cathedris ad nauseam audire cogor interpretationem, quam adfert et refutat Casaub. Exerc. adv. Bar. num. 31. p. 106. Quid sentis de vulgatissimo illo, Alexandrum III. Pontificem Romanum calcasse collum Friderici Aenobarbi? Heiclocorum alii volunt veram historiam esse, alii fabulam. Illi obvertunt multitudinem adfirmantium, et recentissimum quendam Fortunatum Olmum, qui id probet ex Archivis et antiquis monumentis: hi vero argumentantur a silentio vetustiorum. Multitudine adfirmantium recentiorum nihil, ajunt, sese terreri, quod non ignorent consuetudinem illorum temporum. Adferunt illud Prudeutij:

--- Saepe observatio crevit
ex uno quondam male coepta, deinde secutis
tradita temporibus serisque nepotib. aucta.

Et illud Senecae: Multi pecorum ritu sequntur antecedentium gregem pergentes non qua eundum est, sed qua itur. Suspicantur etiam pictoris licentiam conversam esse in veram historiam. Legerunt ap. Petrum Justinianum, ni fallor, ante CCL. annos primum ejusmodi picturam legatos Venetos conspexisle in publico Senarum atrio. Videri vero pictorem, Cleri Pontificii mancipium, finxisse vel pinxisse ad illa Sigfridi epitomatoris, qui in A. V. 689. de Justiniano Imp. Vtrumque cepit (Absimarum et Leontium) et eorum corda calcavit, populo acclamante, SVPER ASPIDEM ETBASILISCVM AMBVLABIS, et sic decollati sunt. Utri parti voles accedere?

Signaturus epistolam accipio quartam Tuam; unde sicut par est, agnosco abundantiam et prodigalitatem adfectus ergame. Sed et longe acceptissimum munus effigies Tua, virtutum incitamentum. Vellem abolitos versiculos meos velut indignos et qui ad rotundum illud V. Rev. Dn. Mich. Crellii ceu ad solem Luna disparent. Valde placuit censura Tua de BB. nonnullis. Scias me avarissimum esse


page 513, image: s513

talium. Igitur promissum urgeo. Nescio an probare possis ea, quae l. 60. Advers. p.2879. pro M. Marcello contra Appianum collegit, ut probet, non fuisse ferocem et in pericula praecipitem. Atqui non videtur B. legisse Polyb. l. 10. c.29. et 30. Bene vale, Vir Nobilissime. Scr. Altorsi Kal. Juniis A. Sal. M DC CXLIV.

EPISTOLA LVII. TH. REINESIVS CHR. AD. RUPERTO.

MI carissime RUPERTE. Parata paene habebam quae super nostratibus literis ex more et amore tecum eram communicaturus; [gap: Greek word(s)] Sed interventus epistolae tuae quae Inscriptiones Rom. toties promissas mihi repraesentat a Cl. Servio, quem virum inde plane agnoscere incipio [gap: Greek word(s)] , ut de literis bene mereri porro et luculenta voluntate ac facultate non inferiore Germanorum [gap: Greek word(s)] sibi devincire possit! hoc jussit, quod vides; nim. ut de iis tibi responderem, singulis, etsi de una sola e me quaesivisses. Faciam brevissime, quod praeter opinionem et non nihil occupato gerulus iste [gap: Greek word(s)] se mihi obtulerit. In prima et fecunda cognomen istius Aurelii (pertinent enim ad eundem hominem) depravatum est; rectum EVPREPES [gap: Greek word(s)] : idque in altera EVPRES, consuetudine notariorum et marmorariorum, quibus frequenter duae Syllabae praesertim similes vel eaedem in unam coalescunt: Vide Judic. c. 19. lit. 5. Ab eadem est, quod hodieque legimus in Sugerio Abb. de vita Lud. Grossi Galliae R. Auciodorensem Episcopum nominari qui erat Autisiodorensis: Quare mutare istud nolim; sed expressurus voce dicam EVPREPES: legens videlicet aliud quam quod sculptum. Est hoc cognomen etiam Sosiorum, in 6. p. MCLX. Octaviorum in 3. p. DCCCXII. Betutiorum, in 5 p. DCCCCXXXIV. et Vibiorum, p. CXXVII. Adhaesit quin etiam faeminis: Fl. Euprepusa 6.p. CCCCXCIII. Versu septimo PATRE vel Patre sacrorum est, ut in 2.p. MCII. vel Pater Patrum Dei Solis invicti Mithrae, ut in 2.p. XXVIII. Octavus excidit et restituendus e secunda sic: SACERD. CALPVRNIO. JA, Julius Africanus in 3 ad a.JU. 909. pertinet, potest videri filius C. Julii Ursi Serviani III. COS. an. U. 886. Si ille,


page 514, image: s514

de quo tanquam puero loquitur Adrianus in ep. quam ex Aegypto an. U. 886. dederat, ad Servianum apud Vop. in Saturnino: Caveat, inquit, ne Africanus noster indiligenter his calicibus allassontibus, quos miserat simul, utatur; Serviani filius fuit, quod videtur Casaubono. Mihi de filio quodam Serviani nihil dum constat; sed hoc tantum, nepotem ejus Fuscum e filia et Tib. Claudio Fusco Salinatore, Plinius l.6.ep.26. et l.10. in summa detestatione habito ab Adriano, Spart. COS. an. U. 870. Octodecennem et avum ejus nonagenarium mori ab Adr. paulo antequam obiret ipse, coactum: Dio. Quarta pertinet ad tempora Commodi: Livius enim Larensis procurator patrimonii tum fuit: Cadaver Commodi strangulati jussu Pertinacis ad sepulturam de dit Fabio Chiloni COS, designato an. U. 945. Spart Comm. ad quem vide Casaub. Quintae tertium versum ita supplebo CASSiani: in quartô legam CAMPANIAE: et sunt fortasse in marmore vestigia extritae diphthongi. Consularium Campaniae ab Adriano institutorum primus fuit M. Antoninus Pius, ut ex ejus vita apud Capitol. colligere est. Ab hoc in Italiae Consularium IV. Judicum, h. e. Consulari potestate legatorum AVG. locum surrogati sunt Juridici per Italiam: post a Constantino iterum Consulares: tum Correctores, qui Moderatores, Rectores, et Praesules vocantur ab Amm. Symm. et Cassiod. item Praesides Provinciarum per Italiam, Vicario Vrbis Romae parentes. In sexta ut propius noscas P. Claudium Justum, tribui Camiliae adtributum vide bis in Ravennate 9.p. DCCLXV. Nihil autem prohibet Ravennae extare unum, alterum Romae lapidem hominis unius; nec inde diversos fuisse istos Claudios colligere licet; saltem rem dubiam reddit Apianus qui CASSIVM Justum in isto marmore expressit in 3. p. DCCCLXXX. apud Grut. Cognomen hoc liberâ Rep. usurpasse Romanos in certum est P. Calventius Justus nominatu: in catalogo Pontificum Sutrinorum 1.p.CCCVI. qui fuęre inter a. U. 710. et 720. Tiberio imperante primi ordinis Centurionem Catonium Justum, [gap: Greek word(s)] sub Claudio novimus e Tac. 1. ann. et Dione L. LX. Adhaesit autem praeterquam Claudiae, quod solum annotavit Schottus, sexaginta fere familiis aliis: quas alibi enumerabo, per quinque secula continuatum. Nomen conjugis sine dubio corruptum est: pro CALVIAE: malim


page 515, image: s515

CLAVDIAE. pater TI. CLAVDIVS ASCLEPIADES in Rom. 4. p. DCLXXIII. VIIa. ad Neronis tempora pertinet. POPPAEA enim Sabina, patre Quaestorio, ollio, neptis C. Poppaei Sabini; ei nupserat post Octaviam: Suet. c. 35. TAVRION, [gap: Greek word(s)] formatum a Taurus. Nomen hoc fuit cuidam regis Macedoniae Philippi duci, cujus opera Aratum veneno sustulit, Plut. in Av. Similia huic in lapp. praesertim occurrentia Trophimion, Zopyrion, Cosmion, Carpion, Elaphion. Philippion, Porphyrion, Evphorion, Evporion, Eutropion, Socration, Phaebion, Threption; [gap: Greek word(s)] , q. d. Justulus, Episc. Byzantii a S. Andrea Apostolo quintus, Niceph. utroque teste. Obsonator est gulae minister, [gap: Greek word(s)] , einkauffer; Arr. 3. Epictet. c. ult. [gap: Greek word(s)] . Vtitur Plautus in Menaechmis: Marcellus JC.l Legatis, de legatis 3. et Paulus l.3. sent.tit. de leg. 7. inter urbana ministeria contineri dicit. Sen. ep. XLVII. eleganter; Obsonatores, quibus dominici parati notitia subtilis est, qui sciunt cujus rei illum sapor excitet, cujus delectet aspectus, cujus novitate nauseabundus erigi possit, quid jam ipsa satietate fastidiat, quid illo die esuriat. Ex Epist. 2. Ignatii hoc genus [gap: Greek word(s)] dici posent. VIII. de Q. Cascellio Labeone Tiberianorum temporum est: Videor colligere posse ex 8.p. CCXXVIII. Decimam de P. Plotio Romano refero ad tempora Severiana ideo quod in ea lege Legatum Augusti, Pro. Pr. Prov. Arabiae; quam Severus in ditionem redegit provinciae modo, S. Aur. Vict. Plotii iidem sunt cum Plautiis et Plutiis. Et primo igitur versu lego: SOD. AVG. EL. i. e. Helvianus et intelligo Helvio Pertinaci Imp. institutum, quem etiam nominat Romana 7. p. CCCLXXIX. Gentilem hujus Plotii, patrem fratrem ne eodem cognomine Q. Plotium Q. F. Quirina Romanum habemus in Rom. 10. p. CCCCLIV. In quarto lege, JVRIdico PER AEGyptum. Eum enim, qui Arabiam administravit, in Aegypto quoque aliquando jus dixisse vel dicere maxime consentaneum est. To AERA est a luscitioso marmorario vel descriptore minus attente, cujns oculis [gap: Greek word(s)] AER. in versu antecedente obversari potuit. Juridicus Aegypti, est in 4. p. CCCLXXV. Juridicus Alexandriae in Not. Imp. or. de quo vide Strabo. l. 17. Romanus Judex Alexandriae, Eutropio et Sex. Ruffo. Tum Legato CYPri: nim. Proconsulis, Praetoris, Quaestoris. toties enim


page 516, image: s516

mutavit administratio Cypri. Quaestorem Pro. Pr. Prov. Cycori habes in 4. p. CCCCXCII. Viae Labicanae meminit Strabo l. 5. Liv. l. 4. Dec. 1. Front. l. de aequae d. et Spart. in Did. Jul.

De Sulpitii Quirini... [reading uncertain: print faded] extraordinario imperio [gap: Greek word(s)] in Syriam et Judaeam missu an. U. 748 non adcredo uni Casaubono, veteribus omnibus tacentibus; uti nec praesidium conciliationis Lucae cum Josepho et aliis quaerenti in voce [gap: Greek word(s)] ; quod etiam displicet Scult. in Delit. Evarus. c. 12. probo vero Hervvarti interpretationem, quam etiam sequitur Keplerus lib. Germ. de vero anno Nativ. chr. c. II. ad quam Tu te nauseare dicis; scio, non facies ultra, si chronologiam istius c. 241. et c. 242. legeris, et animum negotio recte adtenderis. Cur autem S. Lucas hanc notam temporis, antequam Quirinus fieret Syriae Praeses factam fuisse descriptionem ab Augusto illam adhibere voluerit, ideo factum est, quôd alterius descriptionis, quae rectore Syriae ipso Quirino celebrata fuit, et seditionis auctore Juda Galilaes occasio mentionem facturus erat. Act. 5. v.37. ut nimirum hanc ab illa diversam docere voluisse intelligeretur. Scult. Exerc. Avangel. l. 1.c. 47. neque Casaub. neque Hervvarti [gap: Greek word(s)] recipit, neque laborandum esse de conciliando scriptore sacro cum prosanis putat; sed quando historia profana a sacrâ manifeste dissidet, asseverationi Spr. S. plus credendum quam omnibus ex isto choro simul; [gap: Greek word(s)] . Calcatus ab Alex. III. P. R. Fridricus Imp. [gap: Greek word(s)] est: origines ejus satis conspicuae sunt. Senenses tali picturâ atrium suum publicum exornasse (Hieron. Bardi Flor. l. de victorianavali Venetorum contra Otthonem Frid. F. p. ult. in Ecclesia majore Senenfium antiquam omnium inter Alex. et Frid. actorum picturam extare dicit) nemo miretur, quod Alexandri civis sui honoribus et validae apud Italos Gibellinorum, odio Imperatoris aestuantium, Pontificis vero amore caecorum, factioni stabiliendae defendendae que excogitata esset, quamvis a posterioribus et suspectae fidei. Picturam collo Imp. pedem suum imponentis Pontificis cum dicto Davidico, et responso Imp. et replica Pontificis, reperiri hodie, opus Frid. Zucari artificis, in salâ seu aulâ Consilii Venetiis memorat, Sansovinus l. 8. descript. Venet. p. 245. a. Fere libenter homines quod volunt, quodque sibi persuadent, credunt:


page 517, image: s517

Caes.l.3. de bello Gall.c.18. [gap: Greek word(s)] ; Zonar. l 3. in Alexio Comneno: Quod quisque vult, hoc etiam futurum sperat, Gal. l. de praenot. c. 10. vel factum sic esse sibi fingit. Est alioqui figmentum istud tale, ut tam a Guelfis quam a Gabellinis oriri potuerit; ab his, ut Pontificis autoritatem et eminentiam supra Imperatorem negotio inaedificarent; Ita JO S. Stevanus l. de Oscul. pedum Papae: ab illis, ut odium crearent Pontifici, eum de insolentia et tyrannica rusticitate, qui Imperatori tam faede insultare fuerit ausus, ita traducentes. Quicquid tandem dixerimus, [gap: Greek word(s)] ; quibus Archivis, quibus veterum testimoniis Olmus rem adfirmet, audire aveam; facit, quod jam dicturus sum, ut simpliciter negem quenquam e vetustioribus fidem indubitatam ei rei struere, sed totum hoc [gap: Greek word(s)] a garrulo nim. et mendace vulgo profectum, [gap: Greek word(s)] . Obbo presbyter Ravennas scriptor eorum temporum, postquam libro septimo et octavo hist. res inter Alex. et Frider. gestas tum adventum hujus Venetias, et solutionem a vinculo anatnematis enarrasset; Quibus per actis, inquit, Cardinales iidem, ut injunctum eis fuerat, Imperatorem ad D. Marci delubrum, ubi eum Pontifex opperiebatur, deduxęre; Cumque ad Pontifitem pro foribus templi sedentem accessisset, dejecta ex humero fulgente damyde, posito eum genu adoravit. Mox ad pedes provolutus eosque exosculatus, fertur insultanti Pontifici et Propheti cum carmen, supcr aspidem et basiliscum ambulabo, et conculcabo Leonem et Draconem, enuncianti; non Alexandro, sed Petro id tribuere pervicaci dicto respondisse: Pontificem deinde et sibi et Petro cessum ingeminasse: ac tum demum ad complexus mutuos et per osculum admisisse, conclamantibus undique omnibus, DEO laudem esse deferendam. Ex ejusdem Obbonis libro alio scripto in charta Pergamena, reperta in biblioth. Vaticana ab Episcopô Milensi Joh. Petro Ferretto Ravennate, de quo vide Leandrum in descr. Romanulae, tum cum ista scriberet an. Christ. 1583. in biblioth. Jacobi Contareni Venetiis sibi viso, Hieron. Bardi ista verba adfert l.d.p.149. Et in primo ingressu Ecclesiae S. Marci Evangelistae reddita per ipsum Imp. Frid. debita reverentia Pontifici, firmata fuit inter eos perpetuapax. Quibus per actis summus Pontifex pedem osculandum Imperatori praebuit, et dum osculabatur dixit: Super a. et b. a. et c. L. et


page 518, image: s518

Draconem: Cui Imperator dixit: Non tibi, sed Petro, subjunxit Pontifex, et mihi et Petro. Postquam sermonem coram omnibus habuit, et Duci ac Venetis omnibus gratias egit et innumera dona Reip. suisque Ducibus in perpetuum concessit: Hactenus Obbo apud Hier. Bardi l. Italica lingva scripto et excuso Venet. apud Franc. Ziletti an. 1584. Vittorin navale ottenuta della Rep. Venetiana contra Otthone figlivolo di Federigo Primo Imperadore per la restitutione di Alessandro Terzo, Pontefice Massimo, venuto a Venetia Unius ista autoris sunt, et quidem proximi rebus ita gestis, et valde tamen dissonant: quod in uno loco famam fuisse dixerat, altero tanquam compertum sibi plane et certum adseverat. Idem Bardi p. 113. visum sibi dicit chronicorum Avenionensium scriptorum a Francisco Lemovicô Ep. Avenionensi volumen manuscr. incipiens ab anno Chr. 430. et desinens in annum 1360. ubi res ita narratur: Qui Pontifex veniam libentissime concedens, dum osculabatur pedes ejus, pedem super collum ejus posuit, et versum Davidicum cantari fecit; super asp. et b. amb. et conc. Leonem et Draconem; cui respondens Fridricus, Petro et non illi se praestare obsequium, a Pontifice audivit, et sibi et Petri esse devinctum, quod asserens Imperator, pacem Pontifici et Italiae reddidit. Ad eundem modum autor l. Vitae summorum Pontificum a B. Petro usque ad Bonif. VIII. exc. Venet. an. 1505, Alexander Pontifex ut humi se prosterneret jussit Imperatori, ut veniam postularet et benedictionem reciperet. Cum vero jussa faceret Imperator, Pontifex collum ipsius pede comprimens, cantare fecit, super aspidem etc. Cui Imperator iratus dixit, Non tibi sed Petro: et Pontifex rursus; Ego sum vicarius Christi et Petri, cui parere debes: et quae sequuntur. Actui supplicationis in negotio templo adcantatus fuit versus Davidicus; non dicam quam bene et convenienter: hujus argumento ad literam male intellecto et pejus adplicato ad praesentia pictor abusus est et pictoris licentiam secuti sunt historici; qui propterea ad unum omnes in mendacio, quanquam ignorantes, deprehenduntur. Simplex valde sit, qui quicquid pictum viderit, id vero credat teneatque pro vero. Spectatus fuit ita olim sedente Callisto II. Burdinus ab Imp. Henrico V. oppositus Pasilli et Gelafio secundis Pont. Rom. d. Gregorius VIII. quem in Camera Palatii Pontificii sub pedes Papae Callisti conjectum depinxerant,


page 519, image: s519

teste [gap: Greek word(s)] Superia Abb. 5. Dion, in vita Ludov. Grossiregis Galliae; et omnia tamen alia cum eo gesta esse e Pandulfo subdiacono refert Baron. sub an. 1121. Gregorium istum a Callisto victum captum et damnatum legimus: ab eodem suppeditatum pictoris, imo eorum, qui suppedem factum fuisse volebant et hodiene immani fastű laicorum, quos vocant, Principum profanorumque capitibus insultant, hominum sacrorum hyperbole. Generoso Imperatoris Friderici Spiritui et genio majestatis suae tenaci optime convenit, quod cum procumberet ad pedes Apostolici dixisse fertur: Non tibi sed Petro; protestabatur enim sic de eo, quod sibi arrogabat Pontifex, non agnito, nec concesso; impactos autem collo suo calces Pontificis pertulisse ignavum et fervile fuisset et sortasse infastuosa pecude a virô bellatore, irritabili valde et graviter irasci solito, pugnis vindicandum. Bardi quibus tractationem illam concludit, ista sunt: Oltre alle quali Chroniche, et alle sopranominate auttoritâ si potrebbe addurre late stimonanza di una antioa dipintura, che si vede dipinta in tela nella Chiesa maggiore di Siena, dove e con molta diligenza espresso tutto il sucoesso della Historia del Pontefice Alessandro. Ilche parimente si vede nella facciat a della Casa de Fughari in Augusta di Germania, la quale ne gli anni adietro, essendo ridotta poco men che a nulla; furinovata nella medesima facciata con molta accuratezzada qi Signori, onde non so vedere come si possa cosi alla scoperta affermate, che qsta sia vna inventione de Venetiani, poi che appresso tante natioui lae in manicra confermata, et dalle auttorita d huomini in ogni parte cosi eruditi e in modo in piu d un luogo comprobata, che il volere laccrare coloro che Phanno Scrittaperlaparte de Venetiani, e piu tosto un dar segno d odio occulto et d ingnoranza espressa, che di far professione di Candidi Scrittori, et di sinceri indagato vi del vero. Ma perche non fu mai mia intentione di biasimare altrui, tralasciando tutto quello, che si potrebbe dire contra le temerita di coloro, che tanto alla libera dubitano di quello, che e per se stesso in igni parte vero; fondando si principalmente, come dicono loro, che gli Scrittori antichi non ne parlano; come se coloro che la niegano fossero il ritratto della vera antichita, essendo, che il Biondo, il Merula con alcuni altri moderni sono stati poco piu antichi delle eta de nostri Avi: hactenus Ille. Nostrates, et cum iis omnes, qui


page 520, image: s520

Pontifici Romano notam Anti Christi et usurpationis Imperii inustam volunt, pugnant pro historia: ipse quoque Mornaeus in Myster. iniq. Rivetus in castigat. notarum Silv. Petra S. Soc. Jesu in Ep. P. Molinaei ad H. Balsacum c 28. n. 4. R. Montacutius in antidiatr. adv. Buleng. f. 165. Gerhardus in Ep. praefixa lib. 2. Confess. Cathol. qui data opera rem tractat contra Baronium; Eum si vis, adi. Olmum nondum vidi; et reor alia non habere nec plura quam Bardi. Illi respondit Felix Contelorus biblioth. Vatic. custos lib. Narratio concordiae inter Alex. III. Pont. et Frider. 1. Imp. ed. Paris. an. 1632. Molinaeo quoque Laur. Forerus l. Antiquitas Papatűs l. 1 c.16. §. 7.n.46. et praef. l. 2. Mornaeo Gretserus in exam. Myst. et fine Comm. de Impp. et Principum in sedem Apostolicam munificentia. Sententiam meam etiam inde juvari noveris, quod Sigonius l. XIV. de regno Italiae rem uti gesta Venetiis inter Imp. et Pont. omnem e Pontificis literis ad Abbatem Castinensem VII Kal. Aug. datis e Rivo alto, et e tabulario Bonon recitat: suppedii vero facti Imperatoris haut meminit. Sane conveniebat fastui Pontisicis et negotio ipsi quod quaerebatur, eminentiae supra Imperatorem conceptae, si inequitanti Imperator collum praebuisset, id vero non tacere. Sensit Mornaeus, silentium hac de re tam Pontificis ipsius quam Sigonii maxime obesse fabricae isti calcati Imperatoris male solerti; ideô prae pudore non ausum istud addere Sigonium argutatur. Puduit igitur etiam Pontificem narrare, quod causae sedis suae maxime conducebat, et gestum a se ita esse, et ab Imperatore agnitum adprobatumque, et ad omnium notitiam pervenire conveniebat? Hac ratione fecerit Pontifex quod fecisse nollet, et data opera sileret: nugae. Sigonium puduit futilis mendacii, quod tacentibus antiquis posteriores extrusissent, et natum e vulgaribus rumoribus fictis pucturis adstruere laborassent, eôque judicium in scribenda historia suum, et gravitatem et fidem nobis abunde probavit: quae in caeteris, fabulae istius patronis, desideramus, Similis huic historiae interpolatio temeratiove commissa est ab illis, qui sive Ebionem sive Cerinthum (variant enim) Ephesi ruinâ balnearum, in quibus disputaret una cum auditoribus suis oppressum esse narrarunt. Cum enim legis. sent apud Iren l.3.c.3. Epiphan. haer. 30. Euseb. l.3.hist. Eccl. c. 23. et l.4.c.14. e relatű B. Polycarpi, S. Johannem Evang. et Apostolum, cum in balneis


page 521, image: s521

quas loturus intraverat Cerinthum cum suis esse audivisset, Festinate, dixisse, fratres; Egrediamur, ne domus corruat et pereamus cum Cerintho, qui intus est, inimico Veritatis; quod timere ne fieret dixerat Apostolus, id factum sic esse interpretati sunt. In hac culpa est ille qui notas marginale Epiphanio Latino, excuso Basil. an.1560. intulit; fingit enim miraculum a Johanne editum: et Victor. Strigel. qui Schol. ad Proverb. Salom.c.22 tanquam Irenaei [gap: Greek word(s)] adfert haec: Egresso Johanne domus statim collapsa Cerinthum et turbam reliquam oppressit: quod veterum et proximorum Apostoli et Cerinthi temporibus nemo dixerat. Plura ejusmodi Oratores tam Ecclesiasticos quam Politicos peccasse circa historias sine dubio notasti, (sane obser vantur quotidie) deque iis moneri Juventutem verae historiae et elegantiorum literarum interest. Facies, mi RUPERTE, ut agis, et studia haec gnaviter tractando nomen tuum immortalitati commendabis. Bene V. ac S. scrib. Altenb. 10. Jul an. M BC CXLIV.

EPISTOLA LIIX. C. HOFMANNO TH. REINESIUS.

CL. HOFMANNE. Amicum ab adulatore qui tantum ad gratiam loquitur, discernit [gap: Greek word(s)] . Quo ergo loco apud TE haberi debeam, certum est; quippe dixi quaedam quae animum tuum offendere posse, etiam antequam dicerem, nonnihil praevidebam. De brevitate libellorum tuorum, et hujus individua comite obscuritate quoad tir ones quia fateris, nihil falsi igitur dixi; et expirat omnis causa vel irarum vel odii; Apud Te enim odium non parit VERITAS, cujus te consectaneum profiteris toties, quam semper docere, quam ubique propugnare unice laboras. Non addidi autem nec cogitavi quidem, vitio tuo id factum esse, sed unâ voluntate; qua quia apud dupondios nihil admodum proficere TE posse ipsus vidisti, bene facies, si te diffuderis juxta promissum; quod quo diutius differes, eo inutilius tua manibus ineptorum versabuntur. [gap: Greek word(s)] quid erat quod TE adeo pungeret, ut putares laxandum dolori fraenum et tot verbis, certe superforaneis exaggerandum? Aeger animus (hôc enim te meas legisse nunc demum perspicio.) Semper errat. Quare cum prius istud male


page 522, image: s522

interpretatus esses, quodlaedi te suspicareris, etiam hoc commode accipere non potuisti. Apertissima vero animi mei sensa, non pugnare tua cum aliorum doctrinis tam ut conciliari nequeant, et quam nihil horum, quae tu nominas, etiamsi fidiculas adhiberes, e [gap: Greek word(s)] istâ exprimere possis, habes in caeteris ubi dissensum tuum aliquem et [gap: Greek word(s)] circa genera, differentias et causas morborum nihil mutare nobis in methodo, aliter rem ex habitu Philosophico, aliter ex medico tradi, et propterea etiam eos, qui singuli diversis viis incedant, quique de sua magnifice sentientes, tandem in villam tamen omnes pervenire significo: quod cum passim fatearis ipse, et liberum cuique permittas de tuis Judicium, iniquus sis, si adversus me dicentem candide, nec absque modestiâ, sine ullâ contumelia tua, sententiam stoma-chari velis, et facto probare [gap: Greek word(s)] , quod culpabas verbis. Sed hoc more hominum tibi usu venit: quo quid faciam, quam ut humaniter ignoscam? Erit autem ut posthac sim cautior, et dictum potius perdere eligam, quam amicum. [gap: Greek word(s)] . Dicendum quidem est quid sentias, sed non nisi apud eos qui ferre possunt: pauci vero possunt [gap: Greek word(s)] : quod quia non observavi Ipse, eo me peccasse agnosco. Haec, mi carissime Hofmanne, quibus me TIBI provocatus excuso, et quod volebas explico, benevole, rogo, excipias, et de fide, amore, judicio de Te meo, quae sincera sunt vere, [gap: Greek word(s)] ! nunquam quidquam dubites. Vivit adhuc, completque vagis sermonibus aures Laus HOFMANNIADAE, quam nec ventura silebunt tempora, nec furva condet sub nube vetustas. Nunc aliud fortasse gratius: Libellum Galeni, Quod animi mores sequantur temperam. Corporis, in exemplaribus Graecis mutilum esse nosti. Eam lacunam, nisi occupavit alius, supplere possem e codice manuscripto, qui e biblioth. Schroterorum Jenensium ad me pervenit. Quin et hoc, videri me quam pluscula istius libelli, et ex eo loca non nulla Aristotelis in de hist. anim. habita a plerisque pro sanis, ope istius inscri. emendare posse. Temeritatem Criticorum quidvis contrectantium et intempestivô suô acumine grassantium in scriptoribus veteribus scio Te abhorrere; maxime molesti sunt, et ridiculijuxta, qui etiam non intellecta sub limam vocant, et cum prodesse legentibus obscura


page 523, image: s523

elucidando laborant promittuntque clara obscurando, recta depravando saepissime obsunt. In autoribus medicinae Latinis emendandis quos sibi sumserat juvenis [gap: Greek word(s)] , scriptor Adversariorum, quam aberrarite Variis meis cognoscere potuisti. Restant ejus generis plura praesertim circa, Plinium Valerianum tentata: de quibus velim quid sentias audire. Cautromata Plinio l. 3. c. 47. esse ulcera seu vulnera a peccante cautere facta scribit l. V. c. 17. Vulneribus cautere factis sanandis occupari medicos absurdum est: hoc enim fine adplicantur cauteres ut vulneretur cutis, et permaneat talis. Lego cancromata. Cancroma Latinis, quod Graecis [gap: Greek word(s)] ulcus foedum et depascens: Vtitur Macer. t. de agrimonia. Marcellus c. 11. carcinomata; sic et Plinius id l. 1. c. 25. nominat: et canceromata ib. quod et apud Appul.c. 19. extat. Idem Plin. l. 3. c. 29. cum tradidisset compositionem emplastri ad strumas, finito nono, inquit, inductum pones quamdiu pusreddat. Iste scribere jubet linitio novo, h.e. nondum alicui rei adhibito linteo. At linteis emplastra induci non permittunt olea et pingvedines; et sciunt hoc lixae chirurgorum qui coriis seu alutis instrata imponunt. Legendum igitur Fenicio. [gap: Greek word(s)] , est Punicum, Libycum; Carthaginense; et includit corium. Mercur. l. 2. Var. c. ult. interpretatur de colore, purpureum nim. corium: sed esse gentile patet e Marcello qui c. 36. malagma ad podagram inductum linteo denso vel foenicio pedibus adponere mandat. Linteo enim denso non substituitur purpureum, sed corium Punicum, quippe firmitate et mollitie simul, excipiendis emplastris et artubus dolentibus habile, praeditum. Hoc quod jam dicam, plane intolerabile est. Plin l. 3. c. 44. saliva, inquit, jejuni perfricantur impetigines: similiterque wva canina. Haec verissima lectio est in omnes editiones propagata. Uva canina, est [gap: Greek word(s)] , solatrum: cujus succum erys-sipelati et herpeti, Serpenti cutis vitio illinunt Diosc. l. IV. c. 71. Apul. c. 74. Macer. de maurella seu strychnô. Coel. Aurel. l. 2. acut. c. 37. edit. Lugd. an. 1568. et l. 2. tard. c. 7. et 13. Gariop. l. 5. c. 38. Uvam lupinam nominant solanum: vulpinam Silvaticus c. 322 Feresne igitur istum nec herbariam nec medicinam doctum mutare uvam in spumam? et sic colligentem, spuma verrina prodest luxatis, juxta Plin. l. d. c. 47. Ergo impetigini spuma


page 524, image: s524

canina, non ridebis? Sic ad tuas ante quadrimestre scriptas, propridie vero demum redditas: Optime Vale et salve amantissime. 20. Jul. an. 1644. Altenb.

EPISTOLA LIX. TH. REINESIUS CHR. AD. RUPERTO.

NOn fuisse verba, cum Tibi aliquando dicerem me ulturum liber alitatem tuam, mi carissime RUPERTE, nunc experieris facto. Tanta apud me caritas Tui est, ut nihil a me petere possis, ad quod Tibi non sim ante paratissimus. Quod ut verum esse intelligas, non cunctabor ultra de quaesitis super Servianis lapidibus Tibi satisfacere. Restat enim explicandus nonus, qui me non nihil moratus est tam rerum quas continet copia, quam obscuritate, quae nisi pensitatione accurata et dispectu curioso superari non potuit. Pertinet iste ad Virum quendam summatem et splendidiss. Officiis in REP. et provinciis, domi militiaeque illustrem; cujus nomini etsi adeo nocuerit edax rerum tempus, ut literae plusculae cujusque lineae initio detritae in Saxo fuerint; videor tamen omnia quae in eo fuerant feliciter divinasse e residuis et Spartiano, et hinc lacunas aptissime supplere posse. Est autem, ut sine ambagibus eloquar, quod longa meditatione adsecutus sum, de M. Petronio praenomen ei datur in nunio argenteo reperto Augustae Vindelicorum, apud Wels. l. 6, Vind. alterum a patre habuit: nominaturque Petronius Severus Inscr. 2. p. CCCII. inter clarissimos viros domus Aug; Palatinorum temporibus Marci Imperatoris) Didio Severo Juliano, Petroni Didii Juliani F. qui interfecto Pertinace imperium arripuit an. U. 945. Chr. 193. idque gessit diebus LXVI. a Septimio Severo eversus: pronepos Salvii Juliani JC. qui autor Edicti perpetui celebratur; in cujus stemmate et rebus ordinandis errores commissos a Forstero l. 2. histo. Jur. Civ. c. 73. ostendo Variar. l. 3. c. 2. p. 343. Constituo igitur prima in lapide lineâ ita fuisse scriptum:

M. DID. SEVERO. JVLIANO.

Quô rite conjectatô reliqua nullo negotio exponi et deficientia restitui poterunt. Vitam autem ejus Juliani tradidit Ael. Spartianus; unde ex eo et lapidem interpretabor et supplebo, eumque vicissim e lapide


page 525, image: s525

tanquam instrumento maxime idoneo, quippe posito huic Juliano antequam imperium capesseret, eoque coaevo ipsi Viro, et fortassis viso lectoque a Spartiano, exponam et illustrabo. Ait Spartianus: Fuit cansul cum Pertinace et in Proconsulatu Africae eidem successit; Legam igitur linea secunda:

COS. PROCOSS. AFRICAE:

In Consulatu, quem inter suffectos gessit Commodo II. ordinario an. U. 932. Pertinax licet absens, collega ejus fuit Julianus: Ita Panvin. ad an. U. 932. et Cas. ad Spart. Viri docti, circa verba illa, Ipsi Commodo plurimum placuit Pertinax, jam Praef. Vrbi, quia ille esset iterum, cum Pertinax factus est, mire tricantur. Cl. Salmasius se eum locum non capere scribit: Ea vero simpliciter hoc volunt; cum Commodus iterum Consul esset sc. Ordinarius, an. U. 932. uno ante excessum Marci, Pertinacem consulem factum fuisse; et haec erat ratio, cur Commodo Pertinax placere potuerit; quippe ideo quod collega ejus fuisset in Consulatu, quam Casaubonus penetrare non potuit; ideoque locum mutilum esse, postquam de eo varie sudasset, decidit tandem. Barthius l. 26. Adv. c. 17. legit, vilnis set iterum, et exponit de Fusciano Pr. V. antecessore Pertinacis: sed infelix eo loco Criticus; hoc ostendo in Variis, ubi editam lectionem sanam esse, nec corrigendam adstruo. De Consulatu Juliani quod dixi, certissimum est, nim. vivo ad huc Marco, et quidem aliquo ultimorum ejus annorum eum gessisse. Nam metuit, inquit Spart. consulatum Cauchis, Germaniae populis repressis, testimonio Imperatoris: quod sub Marco contigit. Constituto igitur anno Consulatűs Juliani, de anno Consulatűs Pertinacis, cum coinciderint Consulatus eorum, quippe collegarum, ultra non est dubitandum. Fuęre nim. eodem anno inter suffectos, et quidem primum COSS: Pertinax, Julianus, et Severus. In ejusdem anni consulatu collega quoque ei fuit L. Septimius Severus, successor ejus in imperio; Spart. in Severo. qui et in Africae Proconsulatu eum secutus est; Proconsulatum Africae gessit post Pertinacem: Cum autem hic occiso demum an. U. 938. Perenni Pr. Pr. et cum e Britannia a legionibus, quarum seditiones vindicaverat severe, reversus fuisset; Proconsulatum non ante annum 940. adierit, tempus gesti ejus Procons. a Juliano satis patet: nim. an. U. 942. vel 943. Notabile est, quod Severus


page 526, image: s526

post Imp. qui legationem Pro-COS. Africae sub Juliano Pro COS. habebat, adulterii causam coram eo dixerit: et ab eo fuerit absolutus. Fortasse hic ipse lapis, quem huic Praesidi et Patrono suo inscripsit Bisica Lucana ex Africâ foemina, in memoriam ejus judicii absolutorii et gratitudinis ergo dedicatus sic fuit. Sequitur: LEG. AVG.

Pro. Pr. PONTI ET BITHYNIAE, i. e. Legato Augusti, Pro-Praetore Ponti et Bithyniae. His provinciis Consularibus praeficiebantur Proconsules, cum sc. essent Populi Rom. Eorum catalogum a prima inde earum adquisitione facile esset ex historicis texere; non nullos recenset Pancir. Comm. ad Notit. Imp. Or. c. 227. Post cum Caesaris factae essent, mittebatur in eas Pro-Praetore consulari potestate, uti de Plinio est in inscr. 3. p. CCCCLIV. P. Statius Paulus in 1. p. CCCCLXXXI. adpellatur LEG. PRO. PR. PONT. ET BITHYN. e quibus me rite sic supplere lineam tertiam patet. De hoc ipso Juliano Spartianus sic: Bithyniam deinde rexit: quorum verborum interpretatio luculenta sunt ista lapidis. Quartam lineam formem sic:

Pr. pr. Gala TIAE. DALMATIAE. BELGICAe. Legatus Aug. Pro. Pr. Provinciae Galatiae nominatur Inser. 1. p. 409. L. Fabius Cilo coaetaneus huic Didio Juliano: Successit igitur nostro in magistratu per Galatiam, COSS. an. U 946. item L. Fabius Valerianus, qui videtur filius Cilonis. 4. p. MXIII. An de Galatia intelligendus sit Spartianus cum ait: Iterum ad regendam provinciam missus est; an Germaniam inferiorem, bis sc. ad eam gubernandam missum fuisse, insinuet, obscurum est. De Dalmatia constat a viris consularibus fuisse rectam sub Nerone: Tac. l. 2. hist. Leg. Aug. Pr. Pr. Dalmatiae Domitius Gallicanus Papinianus, COSS. an. U. 994. in 6. p. CCCCII. Praeses Prov. Dalmatiae Imp. Constantio Fl. Julius Rufinus in 3. p. MXXIII. Administravit etiam Belgicam sc. Gallicam: ut sub Trajano Leg. Pro. Pr. Prov. Belgicae Licinius Sura, 5. p. DXXX. Quinta et Sexta legam ita.

GerM. AFRICAE. EI ACAIAE. PRAETORI.

tuteLARI. CONSVLVM. TRIB. LEG.

Germaniae impositum fuisse e Spartiano certum est: Germaniam inferiorem rexit; factum hoc Commodo imperante, De Africae gubernationatione


page 527, image: s527

ante Proconsulatum nihil habet Spartianus; sed vero simile est, eum qui Proconsul Afr. post factus fuit, antea legatum Proconsulis, nim. Pertinacis, fuisse; ita enim sibi succedere solebant magistratus: Ita Severus post. Imperator. ? legatus Proconsulis Africae Proconsulatum Afr. meruit. De Achajae magistratu: Pro. Pr. Prov. Achajae in Inscr. 6. p. CCCLXXXIX. adpellatur Tib. Claudius Frontinus. Praetor tutelaris Confulum dicitur, quod a Consulibus datus fuisset; quo ipso distingvitur ab iis tutoribus, quos Impp. dare solebant; primus autem illud instituit Marcus; capit. in ejus vita; quanquam et Adrianus saepissime dederit: Spart. qui multa in administratione imperii mutasse legitur. TRIBuno LE-Gionis; nim. XXII. Primigeniae Spart. Antonianae. Leg. XXII. fuit in exercitu Germaniae superiore cum Vitellius Coloniae Agrippinae Imp. proclamaretur. et projectis Galbae imaginibus in verba Pop. R. juravit: uti et Quarta: Tac. 1. hist. c. 55. Eandem stativa in Germania superiore habuisse testantur lapides ex adverso Moguntiaci ad ostium amnis Moeni nuper effodi visi ab Opitio et inserti l. Variarum c. 5. hi:

P. SOLonius ------- P. F. VOL. SV AVISV JANA MIL. LEG. XXII. PRIM. AN.

T. JAVENNIVS C. F. OL. PROC. VLVS. FAVENTIA LEG. XXII. PRI --------

et iste e monumento, quod vocant, veteri prope molem Drusi ibidem erutus de TITO STatilio Tauro. Trib. mil. Leg. XXII. PR. P. et hic in pago Moguntiaci Castel. 11. p. CCCLXXII. HERENNIVS. VICTORINVS. VIC. LEG. XXII. quorum duo priores ad hunc Severi Juliani tribunatum sub imperio Marcireferendi sunt. Quod enim Capitolinus dicit, Marcum emisse Germanorum auxilia contra Germanos, haec verba Spartiani, Julianus, auspiciis Marci nim. militans. Cauchis Germaniae populis qui Albim fluvium accolebant, (hodie ibi Bremenses, et comitatus 4. Oldenb. Delmenh. Dipholtensis. et Hoiensis, ac pats Ep. Mindensis Septentrionalis) erumpentibus restitit tumultuariis auxiliis provincialium sc. in Germania superiore ultra Visurgim et


page 528, image: s528

Rhenum habitantium, ubi tendebat legio, optime explicant. Hactenus lapis satis integer visus est; Cum vero in ejusmodi monumentis non soleant nominari Legiones nisi addito numero et cognomenro, quo ab aliis distingvantur; (perpetuum hoc in lapidibus est) numeri etiam in fine lineae detriti nullum sit vestigium; et vero notas ejus numeri, uti et reliqua, quae verbo mutilo ICANDIS supplendo faciunt, non capiat spatium lineae septimae vacuum, utpote nimis breve capiendis tot literis; non vane suspicor excidisse descriptori lineam seu versum unum, quem cum Octavo talem constituo:

XXII. PRIM. ANTON. XX. V. STL. judICANDIS. SODALI. ANTONIANO, nim.

repetitio voculae ANTON. seduxit descriptorem ut ab una linea in alteram aberraret oculus et sic una praeteriretur. Creberrime contingit hoc ut in columna decem vel plurium linearum una omittatur a minus attento scriptore; nam et factum hoc in primâ Servianarum est, quod patet ad oculum ei, qui secundam, e qua ista reformanda est (est enim de eodem homine M. Aurelio Euprepe, et posita annis quos ibi notavi, Impp: Commodo et Severo) cum ea contulerit. Si quis autem religiosior ferre nolit integrum versum inseri, qui tamen necessario inserendus est, ob causam dictam de nota numeri Legionis, ei septimum ita supplebo:

XX. V. Stl. judICANDIS. SODALI. ANTONIANO.

Quindecem viri Stlitibus judicandis ex antiquitate Romana, et marmoribus literatis vetustis notissimi sunt; quod vero viginti-virum facio Julianum, id facio autoritate Spartiani qui sic: Inter viginti viros electus est suffragio matris Marci; fortassis quemadmodum agris dandis modo X. viri, modo XV. viri instituti sunt et extant his nominibus in saxis: ita litibus judicandis modo XV. viri, modo XX. viri praefecti. Qui nolet quod de viginti-viro dicebam, is ostendat mihi XV. viros lit. judicandis, et XX. viros quorum meminit Spart. diversos et diversorum fuisse corporum seu collegiorum. Si fecerit plene; legam XV. V. Stl. judICANDIS; et hoc omisisse Spartianum in sua narratione; contra quod de XX. viro habet Spartianus, omissum esse in lapide. Sed prius illud nihil habere incommodi videtur. De XV. viratu PetronI Didii Severi Juliani docere possum e 2. p. 302. quae


page 529, image: s529

ad tempora Marci et Commodi AA pertinet: estque in eadem etiam M. Aur. Aug. L. Euprepes de quo supra: Nominantur ibi quatuordecim Viri clariss Petronii Severi collegae. Sin spacium vacuum nunc in marmore, etiam in scriptum fuit olim, dicam XX. viros ibi fuisse consignatos; commodum enim quinque praeterea nominum capax est ea tabula. Hoc dubio, an XV. an XX. viri ibi, nos liberare potuisset Lipsius, si vestigia scripturae detritae notasset punctis, si quae erant in lapide; quod mihi valde verisimile videtut ob verba Spartiani. Lineas ultimas sic integrabo:

Opt. PRAESIDI. PATRONO indul G. BISICA. LVCANA. EX AFRICA. Epitheton patroni Indulgentissimus in hoc genere frequentissimum est: uti et Praesidis [gap: Greek word(s)] OPTIMVS. Scimus nunc omnia hujus elegantissimi marmoris: personam, conditionem ejus, tempus dedicationis, et fortasse causam quoque; quae suavissima antiquitatis cognitio quem non adficit, is aversis Musis natus educatusque esse videri possit. Sic micarissime RUPERTE, Romanus vestras juvare cogitabam. De Piccartinis ducentis reliquatorem me esse bene memini: ea reliqua respondebo hac vice. Et cum ex asse et massaliter minus, uti praevideo, hoc tempore possim, patere ut per minutias et unciatim hoc nomen expungam.

In centesima prima [gap: Greek word(s)] SVC. tribum hominis signat, Succusanâ. Numisiorum familia a Numiis; eadem et Numicia. Nam C et Ssaepicule commutantur; ApiCii, ApiSii, MarCii, MarSii: MaeCii, MaeSii: Fufi-Sia in 7. p. DCCXXV. FufiCia: Soccius, in 1. p. DCCCCXCV. Coccejus: PerCennius, PerSennius: Cocera in 9. p. DCCL. Socera: HerbaCio in 6 p. CCCCXVIII. HerbaSio: DioniCius in Amerina 3. p. MCXXII: ViniSia in 5. p. CCCLXXIX. ViniCia FlaSSina in 1. p. CCCCLXIX FlaCCina: DeSembro in 1. p. DCCCLXXXIII. DeCembro. Recte intelligetur, si observes duplicem esse inscriptionem in uno SaXo; alteram mariti a conjuge; alteram a parentibus filii memoriae factam. Versu ultimo lego EVPRAXIA: ut EVTAXIA, quod cognomen Decimiae in 9. p. DCCLXXV. et Titiniae, in 7. p. CCCCLXXIV. In hoc ipso aliisque praeterea multis lapidibus, 5. p. CCCCLXVI: 10. p. DCXLVI: 1. p. DCXLVII. 2. p. DCLX. 1. p. MCXVI.


page 530, image: s530

adparet vestigium ejus, quod tam sub Regibus quam libera Rep. Romae mer catura esset inquilinorum peregrinorumque non [gap: Greek word(s)] Habuęre nim. pro probroso vitae instituto [gap: Greek word(s)] in quo nihil ingenui sincerique, sed quod fraudibus, mendaciis et perjuriis rem faceret: a quibus cives suos quam longissime abesse et vel sectari militiam vel exercere agriculturam, spretâ [gap: Greek word(s)] et sellulariis quibusvis artibus volebant; contra quam Athenienses, qui etiam minutos negotiatores et opifices omnes civium albo inscribebant, habebantque inter suos, licet inferiori or dine minus honestos, eoque despicabiles. Centesima secunda elegantissima est et variae eruditionis ex Antiquitate plena. tam propter scalare sepulcro emto adstructum, quod alibi non temerę reperias; quam propter formulam seu exemplum apoches, qua persona publica, tabularius Fisci. a privato emtore debitam pro concesso modo soli, quantum ejus de agro publico in structur am scalaris acceperat, pecuniam sibi numeratam fatetur. Similis cautionis vel securitatis a creditore factae de solutione praestita libellus est l. 89. D. de solut. Scalaria in theatris erant viae, per quas inter cuneos ad sessionum gratus ascendebatur et descendebatur; ex Amphitheatro Lips I notum hoc est: non item, cui usui fuerint, sepulcris adplicita.

Videntur autem monumentis ideo adstrui consuevisse, ut ex iis reliqua quae hisce tam munimenti quam ornamenti causa adjungi solebant projectoria, aedificia in Rom. 5. p. DCCLXII: maceriae in 3. p. MCXXXIII. emporia et arcus in 9. p. CLIX. diaetae, horti, in Rom. 2. p. DCCCCLXIIII. tabernae et coenacula, in 2. p. DCCCCXXVIII. ustrina, quae sepulcris adplicari vetantur in 4. p. DCCLV. 3. p. DCLVI. 7. 8. p. MXLIV. in eorum fronte fuisse patete marmore Arundeliano de M. ANNIO AVCTO: signa, statuae, porticus, ambulationes et opera similia spectari possent. AVGVSTI, quorum Procurator Agathonicus, Septimius Severus; filiique Bassianus et Geta intelligendi sunt: COSS. enim Gentianus et Bassus signant an. U. DCCCCLXIV. quo Eboraci excessit Severus pater, relicto imperii participe illo, hoc Caesare. AGATHONIcum illum reperi in Rom. 4. p. DXXIII. quae e nostra emendanda est, et cognomen ARGANTONIS,


page 531, image: s531

quod fuerit AELIO AVG. LIBerto, in AGATHONICI reformandum; idemque adhaesisse faeminis quoque, ANNIAE in 9. p. DCCCCXXXI. et LVCRETIAE in 4. p. DCCCII. Quin Martialis percussor Caracallae Imp. quem ei Macrinus Pr. Pr. immisit, chiliarchus et e corpore custodibus proximis, de quo Dio et Herod. l. IV. sit iste Augustorum Libertus, proximus tabulariorum, nihil impedit prorsus. Sulpicianus autem fuit L. Flavii Sulpiciani Pr. V. an. DCCCCXLVII. Soceri Pertinacis Imp. ob filiam Fl. Titianam, filius, Pro Pr. Bithyniae, in 7. p. MXCIV. Extrema, ne pendeat oratio, sic legenda sunt et explicanda: PRo ARAE PEDatura S. N. C. Ararum pro [gap: Greek word(s)] , crepidinibus, tumulis, locis altioribus in sepulcris multa mentio: in 11. p. DCCCCXXXVII. LOCUM. ARAE. DONAVIT. QVAE COLLIGIT. IN. SOLO. POSITA. PEDES. QVADRATOS. TOTO. III. in 6. p. DCCCCLXXI. ARA. IN. FRONTE. PEDES. X. IN. AGR. PED. XI. Vocarunt etiam mensam in 6. p. DCCCLVI. 9 p. MXLIX. in siglis S. N. C. latet summa ab AElio Chresto pro pedatura, de qua mensores publici renun ciaverant, tam structurae scalaris quam arae soluta: nimirum solvit; Sestertios Numos Centum, teste Scriptura tabularii. Hanc earum significationem esse patet e 2. Rom. p. DCCCXXVII. ubi S. LII. N. sunt Sestertii quinquaginta duo numi: et e Transilvana villae Kisfalensis, quam ex Opitianis schedis mecum communicavit V. Cl. Frid. Monavius, ubi sic: AD EXTRVCTIONcm AETOMAE DEDIT N.VI. i. e. sestertios Numos SeX. In CIII. malim Q. PRISCIO. Prisciorum familiam agnoscit ipse Priscianus, ab ea cognomen hoc sibi adhaesisse docens. Fuit PRISCIVS SVCCESSVS in SaXo Ognedano 8. p. MX. sed descriptoribus minus peritis marmorariorum lusuum, cum O notam puncti pro litera arriperent, item P. pro A et R. pro P elementis similibus haberent, exiit barbarum APISOCIVS, cum esset sculptum PRISoCIVS, distracto vocabulo, quod frequenter factitatum videmus, per interjectam [gap: Greek word(s)] . Eandem vim punctationis habet O in Moguntina 6. p. DCLXXXVIII. ubi sic: D. O. M. quod exponendum, DISoMANIBVS: O enim non est litera eoloco, sed repraesentat punctum: interdum etiam veru trajecta hoc modô, [gap: Greek word(s)]


page 532, image: s532

jacet in lapidibus, ejusdem significantiae. Qui interpretari volent, Deo. Opt. MaX. ii non intelligunt hanc formulam nec usitatam fuisse paganis, nec titulo sepulcrali convenires eoque in Ratisbon. 12. p. DCLXXI. [gap: Greek word(s)] I. O. M. ut exhibet Apianus, mutanda sunt et legenda: D. ř M. exponenda autem DIS, interjacente signo arbitrario ludentis marmorarii ř MANIBVS. Quod igitur dixi. id solum verum est. Si quis opponet, esse tamen in 7. Mogunt. p. XXVII. D. O. M. JVNONI. REGINAE, idque autores Indicis c. 20, exponere, Deae Optimae Maximae, sciat et hos et seipsum falli. Vera enim lectio est, Jovi. Opt. Max. Junoni. Reg. Vel millies ista duo Numina in lapidibus copulantur: non opus est loca nominare. In sequentibus puncto aequivalet [gap: Greek word(s)] : 4. p. 2. 2. p. CCLXIX. 4. et 5. p. CCLXVIII. 2. p. CCCCLXXIV. 9. p. DXXII. [gap: Greek word(s)] . in Emerit. 7. DXCI. Idem signum in Patavina 6. p. DCCCCXCVI. fuit; sed descriptores in V. literam Latinam mutarunt; explicandumque igitur ad eundem, quem dixi, modum; non, uti volunt, DIS. Vniversis. Manibus: quod est [gap: Greek word(s)] O etiam minori forma puncti vicem sustinet, in 3. p. DCCCCLXXXIV. POMPEIAE. SIGENIo AMANTISo SVMAE. In eadem Claudiae matris Priscii cognomen HECTICI laborat: ubi enim praeterea HECTICE, [gap: Greek word(s)] de faemina? Videtur fuisse in SaXo HEVTICI deficientibus extremis, i. e. Heuticiana, ut in 9. p. DCLXXX. DOMIT. HEVTICHIANAE: vel HEVTICIS, quae in 11. p. DCLXX. 2. p. MCXXV. [gap: Greek word(s)] apud Theocr. Id. 15. PANEVTYCHIS, cognomen Claudiae in Rom. 7. p. DCX. Solentes transponunt aspirationem marmorarii et librarii veteres; Echate, pro Hecate, in membranis Ovidianis Biblioth. Portae Coelid. Erford. ep. Medeae ad Jasonem: AEtheriacus pro hetaeriacus in Not. Tir. EHORTE in 12. p. LXXXVIII. pro Heorte, [gap: Greek word(s)] : EHORA in 13. p. DCCCCXXXIV. pro Horea, [gap: Greek word(s)] : EVRHESIS in 4. p. DCLXXVII. pro Heuresis: HEVCE, pro EVCHE, [gap: Greek word(s)] : ANTHIOCVS AMETVST TO in 13. p. DCXCV. HEVTVCAS, de cujus adpellatione valde laborasse recordor Virum maximum, in 9. p. DC. est Eutychas: In CIV. MVRDII videntur esse qui in lapidibus aliis MVRRII, MVRSII, MVRCII, MVRTII adpellantur: in libris neutri reperiuntur; quod unicum memini, Murrius miles in manipulis Catonis in Africa vagantis est apud Lucanum l. IX. Ex iis porrecta syllaba est MVRREDIVS, quo nomine rhetorem allegat Seneca


page 533, image: s533

svasor. 21. 22. Moxlege, QVIRinâ JVSTO: cognomen cum tribu hominis coaluit. In 6. Rom. p. MLXXVI. habes SEX. POMPEIum, contribulem huic Murdio et cognominem QVIR. JVSTVM.

In CV. pravum est C. D. CERAE: lege, SOTERAE: S. in C. T in C. corrupit descriptor, et O ob similitudinem in D. Sotera, Sotira, Soteria, Soteris, [gap: Greek word(s)] , cognomina muliebria [gap: Greek word(s)] : Soter. et Soterichus, masculina.

In CVII. GRATIAE legendum est. Cratii, Crattii, Cratii, Gratii, Graccii, Craxii, in marmoribus: Cractii in numis, iidem sunt: nec dubito quin et hi quos in lapp. nominant Braccios, Briattios, et Braetios. In capitalibus enim literis repraesentandis insignem stuporem descriptores prodidęre semper: saepe etiam detritas pro arbitrio suppleverunt praeter Antiquitatis fidem. SIPVS est Sisius: vel si audaciori esse conjectori licet CRISIPVS: quod non infrequens hac scripturâ pro CHRYSIPPVS.

In CVIII. GAVRIA nata librario inerti este SPVRIA, quod habeo pro genuino, SPuriotum gentem, a qua Spurillii et Spurinnae Saxa nominant: Spurium Pompejanum magistrum Equitum Probus de not. tit. De. SP. praenomine vulgatum est: quâ cognomen est SPVRIA pariter corruperunt in vocabulum COVRIAE in Celejana 6. p. DCCC XVI. [gap: Greek word(s)] quod in cognitum mihi, substituam PERSIS, cognomen Aureliae, Caesiae, Lucretiae. [gap: Greek word(s)] laudat S. Paulus Ep. ad Rom. XVI. 12.

L. Aurelius Agatopus in CXIII. pertinet ad Impp. Pertinacis et Severi tempora: reperi enim et hunc in lapide, qui Publicios fratres nominat memoratus mihi ante ad VIII. harum. Agathopos praeterea plerosque Libertos, notavi in marmoribus T. AElium sub Commodo in 2. p. CCCII. et sub Pertinace an. U. 945. C. et M. Antonium: L. Cassium: Claudium; P. Clodium in Florentino: L. Coelium: Cn. Domitium C. L. T. Julium: P. Licinium: M. Numisium: Q. Occium: L. Pedanium: Cn. Turpilium: item Agathopum TIB. GERMANICI in Albano: Agathopum AVGG. Lib. et Invitatorem in 6. p. DCXCVIII. aliumque AVG. LIB. in 5. p. DCV. B. Ignatius ep. ad Philad. [gap: Greek word(s)] (malim [gap: Greek word(s)] : Rajum; hoc enim nomen gentile Romanum) [gap: Greek word(s)] celebrat: ad Smyrn, eum ut comitem suum e Syria


page 534, image: s534

et comministrum verbi a Smyrnensibus, gratanter exceptum refert: ad Philipp. adpellat [gap: Greek word(s)] . Potestas vocabuli eadem quae [gap: Greek word(s)] Benivenius, Benevenutus, Bonaventura. Punice Namphamo Ebr. najam peamo, interprete D. Aug. ep. 44. ad Max. Mad. Gram. est boni pedis homo, cujus adventus adfert aliquid felicitatis: ficut solemus dicere, secundo pede introiisse, cujus introitum aliqua prosperitas sit insecuta. Dixi in de lingva Pun. c. 8. n. 20. Et hoc quidem figurate. Proprie vero Namphamo fuerit, [gap: Greek word(s)] , volucripes. Absonat isti Punico muliebre cognomen in Rom. 5. p. DCCCX. NAMPHANE. Sed mirum hoc mihi, si faemina Romana cum nomine barbaro ex Africa fuisset. Uno verbo; subest menda: quam ut agnoscas et Ipse planum faciam. Secunda voculae litera sine traversaria virgula sculpta fuit sic A: quae est inversa vocalis quinta V: sic in 8. p. DCCCCXXIIX. et aequipollet [gap: Greek word(s)] Y; descriptor autem in A mutavit; hinc primae syllabae corruptela. Secundae tertiaeque Syllabae ligaturam P [gap: unknown sign] A, usitatam marmorariis cum non intelligeret, vocalem tertiam elisit; unde pro PHIA ipsi emersit PHA: in quarta E jacet pro AE: et legendum igitur NYMPHIANAE: quod cognomen Latinum est, fuitque M. AVILI in 6. p. DCCXXI. Exempla literarum inversarum suppeditabunt Tibi Indices; item ejus, quod alternent V et Y. et quod simplex subinde diphthongum repraesentet. Habes apertissimam rationem meae emendationis, quam multis praeterea stabilire nihil attinet, saltem quod jam dicam expende. In 4. p. CVII. edidęre LVMIIS: Viri maximi LVMIAS habuęre pro Numinibus, teste Indice C. i. sub lit. L. Vellem docuissent, quae, qualia, quorum fuerint; quomodo, quando cultae LVMIAE. Non potuere: nec potuerunt; vocabulum enim, quod non putarant, corruptum est a descriptoribus. Marmorarius sculpserat LVMS, colligatis M et P, H et I: V vero pro Y, ut saepius: in 10. p. DCCXCVII. DVnate pro DYnate; in 5. p. DCCCCXXXI. PSVCHENI, PSY cheni: in 3. p DCCCLXX. EVTVCIANVS pro EYtychianus: in 6. p. DLXXXI. MVRTALE pro MYrtale: in 5. p. MCXL. MELIGERVS pro MeligerYs, [gap: Greek word(s)] i. e. melliloquus LYMPHIS igitur dedicatum


page 535, image: s535

fuit istud in Hispania Saxum, quode schedis Schottl expressit Gruterus, a quocunque perperam descriptum. LYmphas autem et NYmphas inter Numina habitas constat. NYMPHIS LYMPISQ. AVGuftis est in Rom. 1 p. XCIII. et in Vicentino, penes me, totidem apicibus. In CXVI. lege diremta vocula FLAVIA NICE; cognomen hoc vel qvadraginta familiis cemmune fuisse observo in lapidibus. Composita Agathonice Beronice, Callinice, Polynice, Rhodonice.

Patrem L. Marii Phoebi in CXVII. cognosces e i. p. MCXVI. In CXIIX. lege, VALENS, NATIONE BATAVS: solent n. V. alterum vel cum geminum est, vel cum O sequitur exterere; inde FLAVS, FAORALIS, FAONIVS; FAentinus, FROCTOSA, in i. p. MLIII. pro FructVosa: Clujus, pro CluVius. BATAVS et BADAVS in 6. p. DXXXV, De Germanis, cum quibus censebantur Batavi, adscitis in famulationes et corpore custodes qui et Secutores, in 2. p. CCCXXXIV. Imperatorum testantur Josephus, Tacitus, Suetonius, Dio in Severo, Herodianus, Saxa passim. CXX. ad caput de militibus referenda est: nominat enim Doctoris secutorem; intelligo Vicarium. Secutorem Tribuni habes in 8. p. DCCXXI: Doctorem Cohortis, qui deinde promotus Campi Doctor in 2. p. LXXX.

CXXI. ita constituo: CELAdVS AMyNTIaNI ANTONIAE DISPENSATORIS VICARIVS. Libertus iste Dispensator Antoniae Drusi ab Amynta, qui Dejotaro in regno Galatiae et Lycaoniae beneficio Romanorum successerat, Str. l. XII. quo mortuo an. U. DCCXXIX. Augustus id in provinciam redegit, imposito Praeside, Dio l. LIII. agnominatus fuit, quod ab eo in domum Augusti transiisset, et hinc ad Antoniam Octaviae sororis Augusti filiam. In catalogo feu laterculo Libertorum Augusti in Decurias digestorum, quem Pighius sub an U. DCCL. e inscr. o. Marcell Cervini Antiquit. l. producit, sunt eodem cognomine GAA AMYNT. APOLLONIVS AMYNT. DAMACRATES AMYNT. et in marmore Rom. 5. p. DLXXVII. EPINICVS Caesaris Servus Amyntianus mediastinus, ut usitatissimum tum fuisse adpareat; et in tabula Corporat. Lenunculariorum Ostiensium, M. ANTONIVS AMYNTIANVS. DE CELADO Vicario Amyntiani minus dubitandum; CELADVS AVGVSTI Libertus in 1. p. MXXXIV. Josepho l. XVIII. c. 14, [gap: Greek word(s)] CELADVS


page 536, image: s536

ANTINOVS (sed lege e nostro. ANTONIAES) DRVSI MEDICVS CHIRVRGVS in 1. p. DLXXXI. et CELADVS C. CAESARIS DISPENSATOR in 2. p. DXCVI. Medii inter hos. sive discipulus sive minister, secutor, aut libertus TIBERIVS TI. CAESARIS AVG. SERvus, CELADIANVS MEDICVS OCVLARIVS. in Rom. 6. p. MCXI.

In CXXII. pro PVLLO, legam POLIO, Poliones, pollinctores [gap: Greek word(s)] . VNCTOR [gap: Greek word(s)] ; ministeria adfinia. Etiam inter balnearum servos erant unctores, fricatores seu [gap: Greek word(s)] et alipilarii seu suppilones, ut alii nominant.

In CXXIII. lego, ANTONIaes: fuit nim. Cedo iste e libertis Antoniae Drusi. Est vero cognomen, non opificii nota (Et inscr. ideo 9. 10. 11. 12. p. DCXLVIII. ad caput de artibus non referri debuerunt) adhaesitque Appuleiis, Baberiis, Calidiis, Claudiis, Corneliis, Fabiis, Flaviis, Fontejis. Juliis, Liciniis, Maeliis, Paciliis, Plariis, Pliniis, Popilliis, Vitruriis, Volumniis. Formatio Genitivi Primae in AES Graecismum sapit et archaismum: in libris non conservatus est iste; solum in marmoribus: quo de adi c. 19. Ind. l. A. Observavi quoque in Nemausense BASSILLAES: ut in 9. p. XX. 5. p. XXV. pro quo Grasserus male BASILICES. BASSA, BASSILLA; ut Flacca, Flaccilla; Laura, Laurilla: Fusca, Fuscilla.

In CXXIXa. vestigium est antiquissima artificii, dudumque desiti, statuariae nim. excausticae sive picturam adpellare malis; nam et haec [gap: Greek word(s)] exhibet: quando in lignis, cornibus, ebore cum veruculo seu cestro ignito cavatis imagines formabantur; [gap: Greek word(s)] vocabant: opera ipsa [gap: Greek word(s)] , Vitr. l. IV. c. 6. l. VII. c. 9. In tertio versu lege: [gap: Greek word(s)] IMPeratoris [gap: Greek word(s)] . Latina Graecis, Graeca Latinis literis exprimi, lingvasque misceri non insolens in hoc genere. Dicebam quaedam ad secundam. In lapide Surrentino apud Capac. l. 2. hist. Neap. c. 12. [gap: Greek word(s)] . IN PETPATOTC, qui Latine AVRELIVS IMPETRATVS: et in 8. p. MCXXX. [gap: Greek word(s)] .

In CXXX. lege STILLONIVS. stillonius Priscus tribunus cohortis ap. Plin. l. 9. ep. 3. Videtur in 5. p. CCCCLXXXVIII. quoque fuisse; sed mutatus in VILLONIum.



page 537, image: s537

In CXXX. lego, AMNADI. AMNAS, [gap: Greek word(s)] cognomen Ligariae in Rom. 6. p. DCCLVII. et Turpiliae in Nonanô.

In CXLVI. NICEPOR est Nicephorus H subinde in marmoribus omittitur: ADELPVS in Mediolan, ATENAIDIS in Comensi: TREPTO in Rom. Sicin Notis Tironis: clamis, clamidatus: orcista: cimaera, conca, spinx, aedus. POR pro puer non nisi cum praenominibus jungitur: CaIpor, ClaudIpor, Marcipor, Publlpor. Quid harundinarius, quaero qui me doceat. Usus harundinis, necessariae bello et paci, multiplex, quod e Theophr. et Plinio constat: non ignobilisille, quod sagittas inde conficerent: Th. l. IV. hist. pl. c. 12. Qui in hunc venderet negotiator, vel pararet, an harundinarius, ut memini de eborario dicere?

In CXLVII. COSONII sunt qui et CISONII et CYSONII, alii a COSCONIIS.

In CXLVIII. Copulatis quae perperam disjuncta sunt lege, SARAPIAE. Mendosa est eadem vocula in Rom. quem V. C. Petrus Servius submisit; INGENVAE CARAE. Verum est, SARAPiae. Est et SERAPIAS: in Rom. apud Guth. l. 3. devet. jure Pontif. c. 5. accepto a Sirmondo, AEMILIA SERAPIAS, item in 12. p. DCCCCLXXXVIII. [gap: Greek word(s)] .

In CXLVIII. [gap: Greek word(s)] PORIS vix sanum praestem, etsi EVPORIS legatur in 6. p. DCCCLXXVII. Malim DORIS; frequentissimum hoc; AElia Divae Aug. L. Doris in 3. p. DCIV. Asconia Calidia, Flavia, Julia, Plotia, Sabidia, Svedia vel Spedia, Vlpia Doris in 5. p. MCXI. Pomponia T. L. Doris Tibure in urna: SEVeria Doris in urnâ Romae. MoX, pro SISTVS malim CISSVS: L. Octavius Cissus in CCXCVIII. Diccart. M. Trosius Cissus in 2. p. LXIV.

In CLVI. lege Talamus e 10. p. DCXVIII. ubi THalamus Caesaris nominatur. Fuit praeterea hoc cognomine L. Cervarius, TI. Clavdius, M. Cornelius, M. Julius sub Tiberio in 8. p. CVII. C. Junius: P. Lucrinius P. L. in 8. p. DCXXXIX. Matius, in Rom. II. P. MCXXVIII.

In CLXI. COMAEVS, ut in 8. p. DCLIX.

CLXXI. ita reformanda est: [gap: Greek word(s)] .

CLXXXIIae, versum primum ita constituo: [gap: Greek word(s)]


page 538, image: s538

ex 11. p. MX. In tertii fiue: [gap: Greek word(s)] . Lychnuchi inter donaria Deorum in 3. p. LXXVI. et ornamenta templorum. LVCOPHORVM adpellat Inscr. Neapolitana 2. p. CCCXXIII. circa quem quem varie frustrata est diligentia Antiquariorum Italorum. Mox [gap: Greek word(s)] : i. e. turibulum ardens vel accensum.

CLXXXIVA. de M. Valerio Felice pertinet ad tempora Hadriani: patet e 6. p. CCLII. KORNOYTON Medicum in CLXXXVII. et apud Grut. 9. p DCXXXIII. a quoquam praeterea nominari haut memini. Illustris ille Philosophus et rhetor, Grammaticus quoque scripto ad Virgilium commentario nobilis, Gell. l. 2 c. 6. temporibus Neronianis, professione Stoicus, C. sive ut a Charisio l. Gramm praenominatur L. Annaeus (in Macrobii codd. l. 5. c. 19. ubi Auielius C. adpellatur, menda est.) Cornutus Leptitanus, videri cui poterat Medicus quoque fuisse ideo, quia auditorem convictoremque habuisset Claudium Agaternum Medicum Lacedaemonium, ut est in vitâ Persii, quam Probo adscribunt; et de eô intelligi lapidem debere. Sed quomodo tenuis ejusmodi conjectura defectum historiae suppleat? Frequentavit et coluit Cornutum Medicus, non ut Medicum, sed ut Philosophum: et sic Persius quoque Petroniusque Aristocrates Magnes. Hoc saltem certum est, Agaterni nomen corruptum esse, ex Agathemeri. Extat enim Claudii Agathemeri Medici inter monum. Arundel. a Seldeno vulgata, cum statua et conjugis, Romae quoque visum, epitaphium tale:

[gap: Greek word(s)]

In CXCV. Orvius, Orfius, Orbius, etiam Vrvius et Arvius est; a quo Arvanius et Arvinius. O enim et V, item A permutantur. In CC. cognomen MVSONO vitium a descriptoribus est; pariter [gap: Greek word(s)] MVSOLI in 11. p. CCCCXVIII. Illic enim MVSAEO; hîc MVSAEI reponendum. Patet e libertô istius HERII MVSOLI, qui MVSA agnominatur in 12. ibidem. Libertis autem cognomina Patronorum saepe eadem, saepe flexa, saepe similia, fere et adsonantia imposita observamus. Facile fuit arripere L pro E obliteratis, decussit, vel neglectis


page 539, image: s539

superiore medioque hujus denticulis. Contra E pro L supponere non tam avidentia est, quam audacia adpingendo literae, quod in eâ non erat, et e quâvis effingere quamvis. Sic in Nemavsense Grasserus OLEATIO dedit pro OCLATIO: Apianus in 3. p. XXIV. PEARIVS pro PLARIVS: in 8. p. DCCCCXXXI. CETHECILEA pro CETHEGILLA. In lapidibus MVSAEOS sive MVSAIOS notavi Babium, Clujum, Cornelium, Fulvium, Julium, Publicium, Terentium, Vipsanium et Vlpium. MVSAS AEmiltum, Antonium, Herium et Pomponium; faeminas a. hoc cognomento per familias paene triginta.

CClam, emendatam sic lege: [gap: Greek word(s)] i. e. LONGINO QVIESCENTI haec loca inscripsit, attribuit, CHRYSEIS conjunx ejus. [gap: Greek word(s)] est fessum succumbere, cessare, functum esse. CHRYSEIDA, Juliam et Victoriam: CHRYSIDAS nominant praeter Terentium et Petronium marmora. [gap: Greek word(s)] q. d. Aureolam, [gap: Greek word(s)] , Trarur, Phlegon [gap: Greek word(s)] cap. l. Chrysarion, ut Callistarion, Bellula. Psycharion, Animula. 9. p. DCCXXIX. 10. p. MCLXI.

Ita de alterâ Centuriâ Piccartinarum satisfacere nunc Tibi potui. Si quae in iis supersunt, quae Te morentur libere me, adpelles interpelles, obloquaris, colloquaris. In extremâ omnium plane festivum se cum mala sua solertia praebuit descriptor, cum Principem Piscatorum, ut sutorum regulum cerdonem Poeta, nobis dedit. Qui hetaeriis, Sodalitiis, Collegiis, Corporibus artificum opificumque (gildas, gildonias vocarunt aetates mediae) praeerant, ea moderabantur, et res cujusque curabant, lecti ab ipsis Corporatis, Priores adpellabantur. In Nov. Theodos. t. 39. est Prior corporis suariorum. Prior e Patronis Collegii, pistorum. l. 7. C. Th. de pistor. et cat abol. In lapp. occurrunt Praefectus Collegii fabrűm: magister Collegii fabrűm; magister Corporis Utriculariorum in 1. p. CCCCLXXXIII. Vocantur etiam Principales l. 10. C. Th. de Suar. pec. et Susc. Hi ipsi sunt, quos Alexandriae dicebant dioecetas erga siotanorum, [gap: Greek word(s)] . l. 5. C. de Episc. aud. Ergasiotani sunt [gap: Greek word(s)] , i. e. operarii, manuarii artifices; [gap: Greek word(s)] enim opus, opificium. Magistris ejusmodi adpellationem, Principum imponi prorsus insolens est. Scio


page 540, image: s540

principem carceris, principem coquorum seu laniorum, esse in Vulgatâ Bibliorum: Hotomannum etiam Principes fabrorum adpellare eos, qui regiis et publicis aedificiis praesunt; sed licet abusive, improprie [gap: Greek word(s)] vocabulum Princeps sic usurpetur, excusari tamen possunt ea tanquam formata ad modum Graecorum, [gap: Greek word(s)] . Ratio vero ista deficit in Principe Piscatorum: Nemo enim dixit [gap: Greek word(s)] . Quid igitur? Error natus est ex ignoratâ vi voculae, quae h. l. cognomen est Carmaei, et fuit praeterea Brinniorum, Caesiorum, Cominiorum, Floroniorum, Hostiliorum, Juliorum, Octaviorum, Pontiorum et Rupiliorum: neque indicat artificium vel conditionem hominis. Haec autem in unâ voculâ PISCAToRUM duplex est, legendumque: PISCAT. ORIN. i. e. PISCATOR, ORINATOR: quem habes quoque in 1. p. CCCLIV. et 1. p. CCCCXCI. Nimirum non tantum Piscatoriam exercebat Carmaeus iste, sed et urinandi erat artifex. Vrinatores autem [gap: Greek word(s)] , qui adposita circa pectus machina per capita se demittunt, ut urnae, in profundum, vel tollendis anchoris si haereant, vel extrahendis rebus mersis et mercibus, l. 4. D. ad L. Rhod. de jactu, vel venandis ostreis, purpuris, hinc [gap: Greek word(s)] dicuntur, spongiis, qui inde [gap: Greek word(s)] . Usum eorum in bellis navalibus fuisse discimus e Dione in rebus Severi. AElianus l. XII. l. an. c. 12. scribit [gap: Greek word(s)] . Nandi gnaros et famosos mersores vocat Order. l. XI. hist. Eccl. et Paris suban. 1191. Adhibitum urinatorem ad cognoscendum vitium pontis recens extructi, est apud Symm. l. 10. Ep. 39. Talem Herodotus l. VIII. c. 8. celebrat Scylliam Scionaeum: male Sicyonium faciunt. Meminęre horam praeterea Manilius l. V. Sen. l. u. de Irâ c. 6. Plin. l. V. c. 106. et 9. c. 46. Papin. 3. Silv. 3. Paulus l. 3. sentent t. 7. Firmicus. l. 111. c. 13. VIII. c. 15. Et in isto Principe mihi commentationis hujus tumultuariae finis. De me quid agam, quî vivam, quaeritis, Caritates meae?

[gap: Greek word(s)]

Sed abjungo. Vale optime mi Svavissime RUPERTE, et amorem tuum mihi conserva. Scr. Altenb. 20. Jul. an. 1644.



page 541, image: s541

EPISTOLA LX. CHR. AD. RUPERTUS D. TH. REINESIO. S. P. D.

VIr Nobilissime, subduxi me paulum negotiis publicis, quib. velut custodia clausus huc usque tenebar, et ut animum meum reficerem, caepi relegere unam et alteram epistolam, quam ad me circa initium hujus anni dedisti. Sicut fas erat, omnia debitâ veneratione prosequebar: tum doctrinam illam inexhaustam tum in aetate vergente solertiam indefessam, tum in communicandis eruditis observationib. tuis candorem candidissimum. In hunc cumprimis inclinabam, cui tot egregia me debere quantus stipes sim, si non intelligam? Tamen pauca quaedam fuęre in quaestiones meas animadversa, quaenon satis capiebam; eaque minime dissimulanda duxi. Non quod aegre feram germanissimam illam libertatem scapham scapham, ficum ficum appellantis. Nam et virum bonum, candidum et apertum Homil. 10. Chrysostomi in I. ad Timoth. sciebam in causâ veritatis [gap: Greek word(s)] ; et hac quidem in parte similis Diogeni sum, qui quum ei Antisthenes, quem colebat et assectabatur, scipionem intentaret, Percute, inquit, vel sic maneo. Sed quod eo sim ingenio, ut et intelligere velim, et rursus cum opus est, intelligi. [gap: Greek word(s)] , air Comicus. Hoc praefandum erat, ut juxta deprecarer suspicionem de temeritate juvenili [gap: Greek word(s)] , quam de me concepisse videbare. Primum sane nollem mea de Asinio Quadrato ita accepisse, tanquam dissentiendi animo scripta. Ipse Casauboni lapsum notâram in Asiniagente. sed quum in ejus notis ad D. Verum Capitolini legerem: Asinius Quadratus, cujus [gap: Greek word(s)] laudant Graeci et Latini nonraro. Scripserat de hoc bello, et de universis Marcirebus etc. utique constabat, non facturum fuisse Asinii Pollionis filium, si Strabonem vulgâsset jam senior. Neque video, quid peccârim. Adolescentis errorem qui notare volet, ne offendat juventus Strabonem lectura, mihi quidem molestus non erit.

Sic quae de Ursino scripsi, videri multa non genuina accepisse a Pomponio Laeto, nunquam existimâssem ita TE commotura, ut reponeres, TEMERE ME LITIGARE. Pacata, pacata omnia: et cum Plauto.



page 542, image: s542

Ego illum periisse duco, cui quidem periit pudor, ut temere litiget. Diversa dixi, non adversa, et in reipsâ consentio, parum legitima esse quae TIBI videbantur.

Emendatio lapidis 6. pag. 778. quam affers, ut et altera Corneliani loci lib. 3. Ann. c. 68. §. 3. dum legis: Cn. Lentulus separanda Silani materna bona (quippe Corneliâ parente geniti) reddendaque filio dixit, statim in fronte mihi placuit prae conjecturâ Lipsii, qui altâ parente malebat, et H. Grotii, qui Malliâ et Freinshemii, qui Fuliâ. Summam fidem testor, vix ad TE miseram literas, et illud ipsum obversari coeperat, quod in me strinxisti, quomodo de Julia nepte verum sit, C. Junium Silanum ProCos. an. U. 770. filium habuisse, quum ipsa ante annum 738. nata nondum fuerit. Licet medicina loci tum non succurrebat, quam nobis dedisti vero admodum similem. Notum, quod ait Marius apud Sall. in Iug. c. 85. Adhoc alii si deliquere, cognatorum et affinium opes praesidio adsunt. Sic apud Ciceronem in Bruto legimus, pro Licinia V. V. dixisse L. Licinium Crassum celebrem oratorem, annos tum natum XX. Nec id insolens sub Impp qui volentes praebebant imaginem antiquitatis; ut loquitur Tacit. 3. Ann. 60. Nam et apud eund. lib. 2. Ann. c. 29. circumit domos: ORAT ADFINES, licet abnuerent cuncti. Et lib. 3. Ann. c. 22. Lepidam suppositi partus accusatam defendit Manius Lepidus frater. Denique lib. 2. Hist. c. 60. Galeria Trachalum protegit. Erat enim et Trachalus e Galeriis. Quamobrem facile illapsa menti meae conjectura vestra, Cn. Lentulum mitior a censuisse de iis, quae ad domum suam pertinere videbantur.

Ceterum a reliqua parte Tabellae Tuae genealogicae nonnihil incubuit tenebrarum. I. C. Junius Silanus Cos. A. U. 762. collega P. Corn. Dolabella quomodo filius C. Silani Cos. an. U. 736? Illum namque in tabula Capitolina descriptum novimus C. F. M. N. hunc a Dione C. F. II. qua probabilitate C. Silanus an. U. 774 repetundarum damnatus pater est, Ap. Silani Cos. an. U. 780? III. D. Junium Silanum Torquatum Cos. an. U. 806. filium facis M. Silani, qui natus est an. 766. Ergo et hîc habemus puerum consulem. Ego plane in ea sum sententia, fuisse L. et M. fratrem, Appii filium. Ita persvadet temporum ratio. Ut nullus heic Tibi concedam, corrupisse me Tacitum l. 15. Ann. c. 35. quum emendarem hoc modo: Iisdem illis diebus Torquatus


page 543, image: s543

Silanus morti adigitur, quia super Funiae familiae claritudinem divum Augustum abavum ferebat. quem Dio apud Constantinum Porphyrogenetam [gap: Greek word(s)] pro [gap: Greek word(s)] simpliciter vocat [gap: Greek word(s)] , ibi: [gap: Greek word(s)] . Ipse Nero, hauddubie junior hoc consulari, saltem abnepos Augusti; ut alios, ejusdem aetatis, parigradu distantes, heic comparare supersedeam.

Ac quoniam ad C. Ap. Silanum per ventum est, miror in sehemate me scripsisse, Imp. Claudii generum. Profecto calami, non mentis error est. Neque existimes, hujusmodi excusatiunculis subterfugere me velle censuram. Non tam amicus mihi vivo, ut mihi atque animo meo tam facile delicti gratiam faciam, aut quam lenissimis interpretationibus absolvi velim. Sed tamen hunc Ap. Silanum Claudii consocerum fuisse, tam nôram quam hos unguiculos meos. Citâram in epistolâ meâSenecam in Apocolocynthosi, et ignorarem illud in eadem: Quandoquidem divus Claudius occidit socerum suum Ap. Silanum, generos duos, Pompejum Magnum et L. Silanum, socerum filiae suae Crassum Frugi, hominem tam similem sibi, quam ovo ovum, Scriboniam socrum filiae suae etc. ut quidem eum locum jam ante plures annos restitui, quum in editione meâ Amstelodamensi an. 1619. inepto sensu legeretur, socerum filiae suae Crassum, frugi hominem, tam similem sibi. Adduxeram praeterea in Schemare meo L. Junium Silanum Ap. F. quem quum nemo nôrit, nisi et illud nôrit, fuisse Claudii generum; mittes eo facilius suspicionem tuam, patrem et filium habere voluisse pro uno. De duobus praenominibus ejusdem consoceri Claudii concedo tibi; neque Dionis lectionem temere solicitandam arbitror, cujus locus non succurrebat, quum ad TE superiori anno scriberem. Xylandri et Leunclavii editiones, quas habeo, non aliter vocant, quam Parisiensis tua. Sed non ideo ignoravi Romanos aliquando binis praenominibus usos, cujus ignorantiae aperte me incusas illis verbis: Sed haec responsio (sc. de duob. praenominibus Statilii) non competit ei, qui


page 584, image: s544

non credebat, fuisse quenquam e veteribus binis praenominibus, de quo supra. Ut proinde et illam asciam crurib. meis alliseris: Neque novum hoc, sed moris Romani; cujus plura in libris et marmoribus exempla haberemus, nisi utrisque admovissent infelices manus, qui uno solum praenomine usos fuisse veteres, neminem duobus, in scholis male didicerant. et hanc tenuem suam scientiam utrisque modum et terminum statuerunt: ex hoc genere Sigonius et Panvinius est, et qui vitula horum ar averunt docti indoctique Atqui in illa ipsâ epistolâ scripseram, cam consuetudinem in gente Sulpiciorum obtinuisse. Nam quum multi uterentur praenomine Servii (ita ut quidam veterum tantum non pro gentili nomine denique usurparent, v. g. Plutarchus in Galba pag. 1054. A.) etiam aliud praenomen superinduxere ut a sese invicem distingverentur. Sic apud Corn. Nep. in vita Attici c. 2. §. 1. in omnib. MSStis legitur M. Servius Sulpicius ap. Cic. lib. 1. de Orat. Q. Ser. Sulpicius Galba, uti rursus habent MSSti et edd. vett. in aureo nummo L. SERVIVS Sulpicius RVEVS, quem exhibet F. Ursinus in Sulpicia gente, ubi pluribus e Livio, Asconio et Obsequente hoc ipsum firmat. Aliter res habere videtur cum Galba Imp. qui L. SVLP. dicitur in eburneâ tesserâ. Nam non simul appellatus est L. SER. SVLPICIVS GALBA, sed primum SERVIVM, dein LVCIVM pro altero usque ad tempus Imperii usurpavit, ut scribit Suet. in vita Galbae c. 4. Idem obtinuisse credo in praenominibus COSSI, PAVLLI et aliis, successisse sc. praenominibus primis et antiquis. Cornelius Lentulus Cos. A. 752. collegâ L. Calpurnio Pisone Augure COSSVS CN. F. LENTVLVS describitur in numis aureis et argenteis apud Goltzium in Fastis p. 222. in quorum altera parte statua equestris [gap: Greek word(s)] ; et altera caput Augusti cum inscriptione: AVGVSTVS DIVI. F. Accedit inscr. I. p. 107. COSSO. CORNELIO. LENTVLO. L. PISONE AVGVRE. COS. At in aliis nummis appellatur CN. LENTVLVS. COSSVS. Nusquam autem lego appellatum CN. COSSVM. CORNELIVM, LENTVLVM. Aemilius Lepidus, M. Lepidi IIIVIRI frater, postquam adoptatus est a L, Aemilio M. F. Paullo, dictus est L. Aemilius Paullus Lepidus. Ita praenominat Dio lib. 47. pag. 376. edit. Xyl. hinc ejusdem filius, Cos. A. U. 753. collega C. Caesare Augusti F. describitur a Dione L. F. (non bene Onufrius temporum attendit rationem, qui


page 585, image: s545

scribit filium L. Aemilii Paulli Cos. A. 703) et alter ejusdem Cos. an. U. 758. collega L. Arruntio, item L. F. tum a Dione, tum in nummo argenteo. At eundem L. Aemilium Paullum Lepidum auctor Tabb. Capitolinarum religiosissimus in nominan dis integre magistratibus Romanis, vocat PAVLLVM AIMILIVM L. F. M. N LEPIDVM. ut videatur praenomen Paulli tandem adscivisse, misso altero. Ne vero existimes, quod nuper dicebas, me temeritate divinandi eo pervenire velle, quo certis testimoniis non licet, en manifestam auctoritatem Suetonii in Claudio c. 1. Patrem Claudii Caesaris Drusum, olim Decimum, mox Neronem praenomine, Livia intra mensem tertium peperit. Ita ergo primis suis praenominibus sufficere solebant aliud. Idemque forte dicendum de T. Statilio Tauro Corvino. Nam me expedivit hactenus Phlegon de Mirab. c. 6. quanquam corruptus: [gap: Greek word(s)] . Hic, inquam, primum dictus T. Statilius Taurus Corvinus, postea repudiato liti praenomine, dici voluit Taurus Statilius Corvinus ut describit lapis vetus. Sed redeo ad C. Ap. Silanum. Is duo Prae nomina simul haber, et forsan idem heic factum, quod in gente Sulpicia. Cum plures essent C. Silani, assumserunt etiam aliud praenomen, ut inter se distinguerentur. Quid si hoc ipsum fuit in Appli filio, Claudii Imp. genero? Eum Seneca et alii L. Silanum vocant; at libri scripti apud Tacitum l. 13. c. 1. C. Silanum, quod notavit Lipsius. ut vero simile fiat, nominatum esse C. L. Junium Silanum, scut pater C. App. Junius Silanus dictus fuerat.

Dum M. Aemilii Lepidi Cos. an. U. 758. mentionem facio, simul recordor eorum, quae nuper scripsi de quibusdam Lepidis, sed observavi postea, Lipsii auctoritatem me longius abripuisse a Vero. Rem ab ovo repetam. In historiâ Tiberir reperiuntur Lepidi duo, Manius et Marcus, de quib. anquirit Lips. ad Tac. l. 3. Ann. c. 35. Heic ego nullus dubito, sicut alios viros illustres sub Tiberio plerosque cmnes reperimus in Fastis consularibus (Arruntios, Pompejos, Asinios, Lentulos, Messallinos, Pisones etc.) ita consulatum gessisse hos ipsos. At si consulimus Fastos, dant illi nobis et Marcum et Manium Lepidum. Marcum, consulem an. U. 758. collegâ L. Arruntio; Manium, consulem an. U. 763. collegâ T. Statilio Tauro. Nam quod ibi Goltzius,


page 586, image: s546

Onufrius et Sigonius nobis exhibent M. Aemilium Lepidum, secutos esse sciendum est vitiosos codices Dionis. Tabula Capitolina praenomen illius non habet, eo loco mutila. Sed Manium tamen praenominatum fuisse, docet testimonium omni exceptione majus lapidis Nar bonensis ap. Grut. p. 229. quod recte amplexus est Pighius. Jam pergo et ajo, verba Taciti l. 3. Ann. c. 72. in A. U. 774. pertinere ad hunc ipsum Marcum. Nam ibigenus ejus indicat claris verbis: Avitum decusrecoluit, respiciens ad avum L. Aemilium Paullum Cos. an. U. 703. patrem adoptivum L. Aemilii Paulli Lepidi censoris, qui et ipse dictam basilicam refecit, ut est ap. Dionem l. 54. in A. U. 740. Huc traho nummum apud Vrsinum in Aemil. pag. 7. et apud Goltz. tomo de Julio Caesare in rebus Lepidi c. 2. num 6. et 9. in cujus altera parte, AIMILIA. REF. S. C. M. LEPIDVS. alterâ pietatis caput, ut indicaretur pietas erga gloriam avitam. Et hunc unum nummum observavi percussum ab illustri Romano sub Tiberio, quum ceteri fere omnes desiisse videantur. Sed quod M. Lepidus potuit. quum aequabili auctoritate et gratiâ apud Tiberium vigeret. Tacit. l. 4. Ann. c. 20. quum tantâ potentiâ esset, ut malevolos ureret. l. eod, c. 5. Atque ita patet primus error Lipsii, capientis verba Taciti d. l. 3. Ann. c 72. de M. Aemilio Lepido; ad quem nihil L. Aemilius Paullus; basilicae conditor, nihil ea cura pertinuit, ut qui ab auctore Tabb. Capitolinarum Q. F. M. N. descriptus est. Sed et hinc fit consequens; qui a senatu petiit, ut basilicam Paulli, Aemilia monumenta, propriâ pecuniâ firmaret ornaretque, illum ipsum esse, qui in senatu et in Vrbe. nam alter Lepidus tum gerebat proconsulatum Asiae. Tac. d. l. 3 c. 32. et l. 4. c. 56. unde dependent cetera, Marcum esse non Manium, qui semper mitiorem sententiam suasit in senatu, vir sapiens et gravis, sine offensâ Tiberii, ut eum depraedicat Tacitus l. 4. Ann. c. 20, de cujus morte videndus idem l. 6. Ann. c. 27. qui quum Procos. Africae nominaretur, excusavit valetudinem corporis, aetatem liberűm, filiam nubilem, ap. eund. l. 3. c. 35. qui pro C. Lutorio mitius censuit. Ib. c. 50. quem Augustus imperii capacem dixerat, sed aspernantem. lib. 1. Ann. c. 13. Viderint igitur, quam bene viri docti, Pichena, Freinshemius et alii secuti Lipsium infausto pede praeeuntem, passim expunxerint Marcum et in sextum receperint Manium. Hic ipse, quem laudat Vell. l. 2. c. 114.


page 547, image: s547

M. Lepidus, vir nomini ac fortunae (sc. Caesarum) proximus, quem in quant um etc. ubi rursus mire fluctuat Lipsius quomodo Caesarib. sit proximus. Putat, quod a Sulla et Pompejo duxisset genus, tanquam sc. idem sit cum Manio. Sed bene habet lectio Velleji, et accedit. Dio l. 56. p. 664 ubi de Tiberio: [gap: Greek word(s)] etc. Proximus hic fuit Caesaribus, quod aviam haberet Scriboniam, quae in matrimonio fuit Augusti, matrem Corneliam sororem Juliae et materteram L. et C. Caesarum, fratrem L. Aemilium Paullum, in cujus matrimonio fuit Julia neptis. Quanta ubique lux hinc accedit scriptoribus! Ergo et maculam illam abstergimus, a Lipsio aspersam, M Lepidum fuisse ignavum et socordem. At de M'. Lepido, qui COS fuit an. U. 763. capio Tacitum l. 3. Ann. c. 22. fuisse Cn. pompeji et Sullae pronepotem, quem ut socordem, inopem et majorib. suis dedecorum incusavit Sex. Pompejus, ne Procos. Asiae fieret, sed frustr a et falso; Idem l 3. c. 32. Quae quum ita sint, deleto Schemati, quod nuper exhibueram, subjicio istud:

[gap: illustration]

page 548, image: s548

Fastis in A. V. 817. restituendos esse consules A. Licinium A. F. A. N. Nervam Silianum C. Julium Attieum Vestinum in Adversariis meis notavi, quum Phlegontis locum primus indicâsset Voss. in Vell. Paterc. l. 2. c. 116. Ipsum autem Vossium mirabar e corrupto loco Taciti l. 15. Ann. c. 48. P. Silium Nervam dicere voluisse, quem et Phlegon et lapis 3. p. 80. SILIANVM appellent.

Sed nec tu hîc satis clarus es, dum scribis: Eratenim Silianus: et sic inscriptio p. 380. A. Licinius Nerva Silianus Cos. A. 760. et 817. hoc est, P. Silii F. adoptatus ab A. Licinio Nerva. Nulla est n. pag 380. quae mentionem faciat Siliani Cos. an. U. 760. Video tamen amanuensem scribere debuisse, pag. LXXX. At in ea nominantur SILIANVS ET ATTICVS Coss. an. U. 817. An consulem anni 760. eundem putas cum consule anni 817? Ita videris existimâsse, qui de Cos. anni U. 817. subjicis, hoc est P. Silii F. adoptatus ab A. Licinio Nerva. S d ut Cos. an. U. 760. eundem credam cum Cos. an. U. 817. vetat temporis ratio, quâ neglectâ prudenter judicâsti, stemmata mea luculenta et copiosa exire posse, sed non processura valde, si diligentius examinentur. Igitur hîc filium potius existimem A. Nervae Siliani Cos. an. U. 760. vel nepotem quoque.

De Onufrio judicavi ex Fastis editis a. Chr. 1557. in quibus legebam: A. Vitellius L. F. P. Nepos Qui L. Vipsanius Poplicola postea Augustus Appell. E.

Ex K. Juliis

L. Vitellius L. F. P. N. Paullus

C. Calpurnius Piso Magnus.

Nec sese correxerat in edit. anni seq. 1558. pag. 29. quod quia factum doces in editione postrema, bene est.

Seldeni marmora Arundeliana nondum habere potui: Gratum mihifaceres, si curares ex eo describenda, quae de NEOCORIS scire desidero. De inscr. 10. pag. 426. quae est de L. Rustico, accedam postremae sententiae tuae, figmentum esse hominis Itali, sed priori discursui per occasionem contra me inserueras: Etsi legi Annali variis modis fraus facta fuerit, id tamen inprimis de Nervae, Trajani et Hadriani temporibus demonstrare nunquam poteris. Quomodo igitur tecum conciliabis Plinium in Paneg. c. 69 JUVENES nostros exhortatus es, consulatum circumirent, senatui supplicarent? Et mox: Juvenibus


page 549, image: s549

claris simae gentis debitum generi honorem, SFD ANTFQV AM DEBERETVR, obtulisti. Tandem ergo nobilitas non obscuratur, sed illustratur a principe: tandem illos ingentium virorum nepotes, illos posteros libertatis, nec terret Caesar, nec pavet, quin imo FESTINA TIS HONORIBVS amplificat atque auget et majoribus suis reddit, Quod de Vipstanis quae dam scripsi, videor, ad Temeritatem a Modestiâ descivisse. Jubes posthac continentiorem esse, et abstinere temeritatem istam divinandi. Nunquam ego, nunquam pro comperto habui, quod scripsi; nec aliud illi pretium posui, quam quod suspiciunculis debet. Ut tale quid publice vendam, ne fidiculis quisquam expresserit: Interim ad te scripsi, quod crederem in hoc literarum genere libertatem esse rogandi et proponendi, simulque optimam occasionem audiendi, quae nullâ meâ solertiâ indagari poterant. Certe silentio non impetravi abs TE, quae ut thesaurum amo et veneror. Adjicis ibidem: In Vipstanis tuis ante omnia probare debebas de Vipstano, quem ponis [gap: Greek word(s)] horum et duab. ejus conjugibus: sumis autem hoc pro confesso neminem veritus, qui te rationem posceret. Meliora, Vir Excelentissime! Egone hoc pro confesso? Atqui, si recte memini, illud confessus eram, conjectur am esse: cui licct cum historiis rarius convenit, tamen nec iis interdictum est. Divinare, inquit Pighius, ex instituto meo cogor saepissime, non quod mihi persvadeam sic esse singula, quae profero, sed esse sic posse: conjecturasque meas crebras in maximâ historiae veteris inopiâ in eum solummodo finem evulgare non piget, ut excitem ingenia doctiora adulteriorem veritatis inquisitionem. Vah, quam insignibus exemplis hoc factum meum tueri possem, si vellem! Sed ais, conjecisse me absque causâ. Miror aliam te poscere praeter eam, quae ex allatis tot similibus exemplis facile patet.

Rides conatum meum in conferendis historicorum narrationibus de Sesostri; me [gap: Greek word(s)] ; quaerere Vexorem [gap: Greek word(s)] ; multa comminisci quae si mihi concedant docti, habituros Nos [gap: Greek word(s)] Anaxagoricam in historiis, et quidvis e quovis proditurum esse, omnia certa futura incerta, et commentitia omnia in veritatis posses sionem irreptatura etc. Respondeo paucis, ejusdem culpae socium me hactenus reperisse Henr. Valesium, eruditissimum Gallum. cu jus verba sunt.



page 550, image: s550

Ramestes (cujus meminit inscr. obelisci ap. Amm. l. 17.) videtur esse, qui Rhameses, seu Rhamesses dicitur ab Eusebio in Chronico, et a Josepho in 2. lib. contra Apionem [gap: Greek word(s)] . Qui etiam alio nomine [gap: Greek word(s)] dicebatur, ut docet ibidem Josephus ex Manethone. Herodotus in lib. 2. Sesostrim appellat. Eundem n. esse Sesothim seu Sethosim Manethonis cum Herodoti Sesostri ex utriusque rebus gestis inter se collatis recte probavit Scaliger in notis ad Eusebium num. 530. Eundem Tacitus in lib. 2. Ann. Ramsen vocat. Regem, inquit, Ramsen Libya, Aethiopiâ Medisque ac Persis de Bactriano et Scythia positum etc. Quae optime in Sesostrim conveniunt.

Haec Valesius [gap: Greek word(s)] , quam ego sum, simulque trahens secum Scaligerum. Nimirum quum omnia se pulcherrime darent; nihil illi tergiver sabantur, alioquin minime vani aut fabularum Aegyptiacarum curiosi. Sed non possum securus stare in tam altorum nominum pulpito, qui admiscui Vexorem Justini! Quia scilicet nihil dictum erat de Sesostri, quo d non idem dictum a Justino de Vexore: hoc est quod oppugnare placuit Tibi. Victor fuit, inquis, Sesostris; Vexores in fugam versus est. Quod tum suspicatus eram, de Sesostri diversa tradidisse diversos, id certissimum esse patet ex istis versibus Valerii Flacci l V:

------- cunabula gentis
Colchidos hîc ortusque tuens; ut prima Sesostris
intulerit rex bella Getis, ut clade suorum
territus hoc Thebas patrium que reducat ad amnem,
Phasidos hos imponat agris, Colchosque vocari
imperet.

Fuerunt et alia. Sed satis est; et jam officium meum publicum me revocat. De ROMA SUBTERR ANEA significo vidisse me librum Noribergae: totus est Italicus et ejus fere magnitudinis, cujus HORTUS EUSTETENSIS B. Besleri. Titulus hic, si recte assecutus sum interpretem (nam Ipse Italica non calleo) ROMA SUBTERRANEA, sive Antonii Bosii Romani Antiquarii Ecclesiastici suo tempore facile principis, opera posthuma collegit, disposuit, locupletavit R. P. Joannes Severanus de S. Severino, sacerdos congregat. Orat: Romae: In quibus tractatur de Coemeteriis Rom. eorumque situ et forma; nec non de Oratoriis, Imaginibus, Hieroglyphicis, Inscr. et epitaphiis, quae ibidem reperiuntur


page 551, image: s551

recensitis et emendatis a D. Octavio Pico de vico S. Sepulcri etc. de intellectu harundem Imaginum et hieroglyphicorum, de ritibus funeralibus, de Martyribus eorumque cryptis etc. publicavit Fr. Carolus Aldobrandinus Legatus in aula Rom. pro Religione et Militia S. Joannis Hierosol Auctoris haeres. Precium libri XXVI. florenos excedere dicitur; quod ante significandum Tibi duxi, quam emeretur. Interea mitto Inscript, excerptas a me Noribergae per otium. Incertus enim eram num reperiri possent in Opere magno; reliquas, de quibus constabat, omisi. Poeta nostras notis tuis ad VVilh. Britonis libros Philippidos mirum quantum delectatur, optatque plura ejus generis abs Te dari. Est ab eo tempore quo historicum istum [gap: Greek word(s)] a Mejero, a J. Marchantio in Flandr. a Joh. Tilio Comm. de rebus Gall ab Andr. Duchesne in Antiq. de laville et Ducle de Turs, alibique, et a Goldasto in Replica pro Imper. laudari intellexit, cum eo frequens-Inprimis autem rogat, ut si quid de belfargiis, cica quae haerere se dicit, praeterea observasti, id Nos ne celes. Scire etiam desiderat, quid L. 1. V. 682. tirogrillus. quid v. 732. froccum: quid l. 2. v. 361. garitae: quid v. 594. pequichinus: quid l. 7. v. 660. gvarnelli. Ex idiomate Gallorum Anglorumve ejusmodi adoptasse Britonem suspicamur; sed non intelligimus tamen. Quare TE adimus. In cadavere Enchiridii Pomponiani de Origine Juris §. 44. nominantur JCti Cajus, T. Caesius, Avfidius Tucca, Avfidius Namusa, Flavius Priscus, Gajus Pacuvius Cinna, Publicius Gellius: nihil de iis legere memini. Valde aveo scire quid animadver sum Tibi. Ut expleatur quod papiri reliquum est adjicio partem earum quas mecum communicavit V. C. Joh. Baptista Donius Florentinus: sed, ut ingenue satear, spe similis lucri quod ex Piccartinis et Servianis nuper retuli:

DI Tibi, si qua bonas respectant Numina mentes,
praemia digna ferant hoc pro candore docendi!

Puteolis. T. CATINIO T. FILIO TITIO. SEVERO PRAEFECTO. FABRVM PRAEFECTO. COHOR. III. VIG. P. PIL. LEG. II. ITAL. PRAEFEC.

Comi. C, PLINIVS. CALVOS. VIV ---- SIBI. ET. PLINIS SVCCESS. --- ORI CHRIS. ------ ET



page 552, image: s552

VEHICVLORVM. PVTEOL.

CVRATORI. R. P. NOLAN.

EQVO. PVBLICO. PR. PRAET.

IN AFRIC. AEDIL. ET. III. VIR

INCOL. AVXIM. BIS. ET. AEDIL.

COL. PVTEOL. ET. PATRO

NO. COL. AESIS. XVIR. STLIT. IVD.

/ / / / / / / / / / / / / / / REMISIT

/ / / / / / / / / / / / / / / CONTENT / / / /

CVIVS. DEDICATIONE. CEN. POP.

DEDIT. HS. III. CXXX. N. CVRION

*. XIIII. SODAL. AVG. *. X. VI. VIR.

AVG. *. X. ET. PER. GRAD. * / / / /

Romae prope collem Quirinalem.

C. CAELIO. SATVRNINO. V. C.

PRAEFECTO. PRAETORIO.

C. CAELIVS. VRBANVS. V. C.

CONSVLARIS.

PATRI. POSVIT.

Tucci in Hispania in aditű sacrarii Eccl. S. Marthae.

IMP. CAESAR I. M

AVRELIO. PROBO

PIO. FEL. INVICTO

AVG. M. TRIB. POTES

TATIS. VI. COS. IIII. RES

PVBLICA TVCCITANOR

DEVOTA. NVMINI. MAIES

TATIQVE. EIVS / / / / / / / /

CVRATOR. ETIRIO. CLA

VDIO. SVB. COLOSSO.

Donius ex Inscriptionibus Bened. Ramberti.

L. CASTICIO. L. F. OVF.

CATVLO. IIII. VIR

AE ------ GENERO

------- CIO. L. F. OVF.

MAXIMO. NEPOT.

PLINIS ---- AECT.

VERECVNDIAE. PAT.

PLINIO. CERDONI. PR.

PLINIO. PHAENOMEN.

AMICO.

In vinea Pauli Macarani inter Aventinum et portam Trigeminam:

C. CAERELLIO

POLITIANO C. V.

PROC. MACEDONIAE

---- ONCIL. VICTORINVS

IVLIANVS. ET. GERMANVS.

VENVSSIANVS. EX. AFRICA.

OB. INNVMERABILIA. EIVS.

IN. SE. BENEFICIA.

Orbitelli in Thuscia maritima, unde non longe aberat Cosa opidum.

IMP. CAES. M. ANTONINO

GORDIANO. P. P.

AVG. PONT. MAX.

TRIB. POT. II.

P. P. __

RESPVBLICA. COSANO

RVM. DEVOTA.

NVMINI. MAIES

TATIQ. PIVS

D. D.

Donio misit Ferdin. Vghellius.



page 553, image: s553

Firmi in arcu triumphali.

DIVO. CLAVDIO. GOTHICO

MAXIMO. PIO. FELICI. VICTORI. AC

TRIVMPH ----- SEMPFR. AVGVSTO

MVNICIPI -- VATORI

AMPLIFICATORIQ,

OB. ILLVSTRIA, IPSIVS. GESTA. ET

AMOREM. IVXTA. CIVES

ORDO. INTERAMNATIVM

ARCVM. TRIVMPHIS. INSI. -----

DEDICA

M. CL. TACIT. ------

PATRO --------

Donio misit Comes Gabriel Castellius Interamnas.

Lapis erutus e fundamentis vetusti cujusdam templi prope theatrum Iguvinum Orientem versus in horto Hippolyti Conventinis cujus literae rubro colore adhuc oblitae erant.

C. POMPONIO. C. F.

GRAECINO

PR AEFCT. VRB.

X. VIR. S TL. II. ------

PRAEFECT --------

III. VIRO. VIN. ------

Ita bene, mi REINESI, vale. Scr Altor fI Kal. Dec an. Sal M DC CXLV.

EPISTOLA LXI. TH. REINESIVS D. CHR. AD. RUPERTO. S. P. D.

NOn ergo sufficiebat ServI thesauris me diteseere, mi svavissime Ruperte; etiam a Donio me copiosumfacis? Utrumque nomen optim um apud me est, et habentur merito suo pro curiosissimis Antiquitatum scientissimisque: De Donio praesertim multa comperta habeo, quae me in ejus Viri admirationem et amorem rapiunt. Quantum etiam est, quod Magni Hetruriae Ducis judicio Bibliothecae Laurentianae Florentiae Praefecturam Ei commissam essereferunt adventores ex Italia? Cui muneri non nisi doctissim um prudentissimumque quemque imponi consuevisse jam a Petro Victorio inde scimus. Quam gratum carumque id donum habeam, faxo experiare cum Auctario Inscr. meo prodire dabitur. Jam enim omnes quas misisti suis locis dispositas habeo, et emendan dis exponendisque, quâ possum, manum admolior. De Piccartinis debitorem me tuum adhuc agnosco; et ut concipias me promissi reum fidem meam qui liberem


page 554, image: s554

curare, en unam ex istis de Lictorum Decuriis, re non obstrepente in triviis (perpauca etiam notarunt Antiquarii) cum Commentariolo meo, qui utinam Tibi placere possit; Quin si displiceat habebo in lucro quoque id, fortasse monendus de nonnullis, quae magis ex cocta dari oportuit, neque enim, quod fateor sponte, in omnibus conjecturis mihimet Ipsi satisfacio. Ea ver o talis est:

JOVI. STATORI. SVO. ORDO. LICTORVM III. DECVRIARUM. COS. AVR. GA ELII LICVSCVS A. S.

Admirandum apud Romanos ordinis studium et institutum. De iis. qui in magistratu, imperiis, consiliis, honoribus, sacer dotiis et cujuscunque generis officiis, alibi dicetur; nunc saltem de vili et infima faece ministr orum quos Lictores vocabant. Erant hi [gap: Greek word(s)] , servi publici, qui alterum Consulum praecederent in sagis vel etiam togis rubentibus cum fascibus XII. pur puratis et securibus: alterum cum virgis et bacillis sequerentur ad summovendam turbam, et ad pulsandas fores: Lipsius fasces a virgis distinxit: alii hos et illos confundunt; adi Nic. Abramum in Cicer. Sex. c. 17. no. 4. Autor Glossarum, quibus notae veterum exponuntur, Viocuri et Cestiferi (cestus autem flagellum est) vocabulo hoc genus significat; Resp. Italiae hodie virgiferos vocant; Germaniae quaedam, Stecken knechte: Angli cacepollos ab apprehensione: Flandri Nuussieros, quod vicos domosque obeant jussu Senatus; alii servientes communiarum vel communes: apud Graecos fuęre [gap: Greek word(s)] , Plut. Pr. Rom. 66. et [gap: Greek word(s)] , id. in Cicer. Qui inter Romanos lictores dignior. primivirgius, adpellabatur, et Lictor proximus inscr. Rom. 6 p. DCXXX. et apud Cicer. 7. Verr. Tacitus 3. histor Vulner atur Praetor Arubenus, missus legatus a Vitellio ex urbe ad Flavianos: Palantur comites: occiditur proximus lictor, dimovere turbam ausus. Capella l. V. Quidam Senex signum ac praeviam virgam gerens lictoris Romulei usu praecedebat. Usu, id est, more consuetudine, quae et in provincias derivata est, ut magistratus Pro COSS Praesides, Praetores, horumque Legatis Cic. l. 12. Ep. 29. lictoribus et viatoribus uterentur, ad perferenda jussa, ad vocandos, quos vellent, [gap: Greek word(s)] , ut loquitur Aristides sacro serm. IV. caedendos damnatos et securi feriendos: (apud Prud, in Romano v. 1109. lictor


page 555, image: s555

elidit fune collum,) [gap: Greek word(s)] Philipporum in Macedonia, missis [gap: Greek word(s)] , Paulum et Silam carcere mitti mandarunt, Act. XVI. 35. et Decuria Lictorum Viatorum, quae est C. I. P. N. M. id est, in Colonia Julia Paterna Narbonensi Martia 12. p. DCXXX. Lictor Brixianorum in 6. p. DCXXXI. et STATOR NEMavsensium in lapide Nemausensi apud Grasserum; sed a Romanorum istis nonnulla differitate. De urbanis ceu corpore aliquo minore scire oportet, alios Cousulibus, alios Praetoribus (de Dictatore et magistro equitum propriis hic non moror, uti nec quos curatoribus aquar um publicarum, cum ejus rei causâ extra Vrbem essent, habere SCto an. U. 743. permissum est,) adparuisse, reliquos magistratus, corpora etiam collegiaque viatores habuisse: in 6. p. DLXXXVI. Decuriae Consularis et Praetoriae; in 2. p. DCXXXI. Decuriarum duarum Viatoriae et Lictoriae Consularium: in L. 1. C. Th. de lucris officiorum, ordinum decuriarum, scribarum librariorum et lictoriae consularis junctim fit mentio; quippe in decurias fuęre digesti: Inque eas transierunt vel gratia magistr atuum, vel sorte, vel precio. Hinc nomen Lictoris curiati in 5. 8. et 9. p. DCXXX. in 4. p. XXXIII. qui in ordinem sui generis lectus adscriptusque esset et factus curialis. Memorantur autem in hoc genere urbanorum nim. Lictorum decuriae tres: hinc in 10. p. DCCC XXX. LICTOR. III. DEC, et in Rom. apud Card. Perettum LICTORI III. DECVRIARVM: in nostro ORDO Lictor um III. DEC. Consularium: in 5. p. DCXXX, LICTORI. CVR. III. DECVRIARtotidemque scribarum librariorum Quaestoriorum, de quibus infra. Quin etiam artifices in decurias ordinatos constat: in 7. p. CCCCLXVII. DECVRIAE IIII. Scamillariorum nominantur: Adrianus ad specimen legionum militarium fabros, perpendiculatores, architectos, genusque cunctum extruendorum moenium seu decorandorum in cohortes centuriaverat; Sex. Aur. Vict. Hist. ant. Trajanus autem de consilio PlinI collegium fabrorum, hominum saltem CI. Nicomediae Bithynorum instituere recusat. Plin l. X. Epp. 42. 43. Imo ad eundem modum ipsa aulica seu Palatina ministeria, Admissionales in sacro Palatio militantes, [gap: Greek word(s)] , ministri vel ad fores Consistorii regii, vel inter cancellos et vela, in quatuor Decurias erant distincti, quarum singulis praeerat Proximus dictus; talis in comitatu


page 556, image: s556

Imp. Trajani fuit M. VLPius AVG. Libertus PHAEDIMVS cujus obitus tertio post dominum die notatur in 1. p. DLXXVIII. universis vero magister admissionum sub rectur a magistri Palatini vel Officiorum: ad quod genus pertinere videtur iste in 4. p. DCI. MINISTRAT or DEC. IIII. DEC. FAVORIS: et in 4. p. MCXIV. AVLI VITELLI AVGusti MINISTrator DECVR. IIII. DECVR. FAVoris: Decuriar um in quas distincti praecones et viatores Quaestoribus ad aerarium adparentes, mentio in tab. aenea Rom. ap. Grui. p. DCXXVIII. et VIATORVM TRIBVNICiorum DECVRIAE MAIORIS in 1. p. MCXVI: Decuriae Praeconinae Consularis in 6. p. XXXII. item collegia seu sodalitates aliae; habemus enim lapidem Romanum, in quo cultorum Herculis Somnialis Decuria I. hominum quasi XXI. recensetur. Vnde consequens simul eruimus hoc, Decuriam ejusmodi non fuisse praecise hominum X. uti nec Decanum, quasi decem personis praeesset, nec Centurionem, qui solis centum, adpellari. In 2. p. DCXXXI. CORN. PERSICVS Libertus Consulatu II. Domitiani manumissus, dicitur exercuisse decurias duas Viatoriam et Lictoriam consulares; quod interpretor de ejus in istis Decuriis praesidatu seu primatu; ob quem inter honoratos censeri potuit, ut ille in 6 p- DLXXXVI. Fortunatus AVG. Libertus Lictor Curiatus, VIATor HONORatus DECuriae Consularis et Praetoriae: et alter in 6. p. XXXVI. L. ARATIVS. PHOEBVS DECVRIALIS DECVRIAE JVLIAE PRAECONINAE CONSVLARIS adpellatus, vel inter Praecones Consularis in decurias digestos eminuisse, vel certe in Decuriam istam adscriptus fuisse colligitur. Raevardum, qui l. III. Var. c. 15. confictâ in 2. p. DCXXXI. [gap: Greek word(s)] Persicum Viatoriâ et Lictoriâ Comitivâ duas decurias Consulares rexisse putat, et per Viatores Lictoresque intelligi posse Comites alicujus Praefecti, in provincias, plane fugit ratio, Nam et Comitivarum dignitates labente Imperio demum institutae sunt et lictores, qui magistratus in Provincias sequerentur, et in adparitione eorum essent, infimaque ministeria, Comitum, adsessorum et Consiliariorum Praesidibus familiarum, [gap: Greek word(s)] , eorum tribunalibus consiliisque Sociatorum coetui inserere non licet, nec Praefectianis seu Praefecturae Officialibus spectabilem et amplissimum Comitum ordinem, dignitatem servitio adaequare


page 557, image: s557

Omitto alia explodendae huic interpretationi, ne errorem Viri docti per se conspicuum odiosius obtrudere et vellicare incivilius videar. Promotos etiam seu traductos fuisse ex una Decuriâ in aliam videor e 1. p. DCXXI. probare posse; quae L. ROSCIVM EVCOLPVM DECVRIAE ---- DECVRIAE ---- LICTOREM adpellat; Lacunae enim per voculas PRAETORIAE, CONSVLARIS vel PRIMAE, SECVNDAE implendae sunt. Convenit autem JOVI, STATORI SACRum facere et VOTO. SVSCEPTO. ARAM. STATVERE (sic enim vox tertia SVO emendanda, et ultima lapidis V. S.A.S. explicanda videntur) Ordinem Lictorum, qui perpetuo ante magistratus suos stabant, excubabant, praesentes aderant, jussa expectantes. [gap: Greek word(s)] est [gap: Greek word(s)] , praesentalis: Suid. [gap: Greek word(s)] : Adstantes, conjuncti, copulati, indivulsi: Stare, ministrare etiam Ebraeis, Gen. 41. 6. Deut. 1. 38. Zach. 3, 7. et praecipue de Sacerdotum officio, et vicibus in templo dicitur. Unde Servi nomen [gap: Greek word(s)] , a more in conspectu domini perpetuo versandi, Romanis Statius et Stasimus apud Plautum, et Statores dicti servi libertive, qui hero vel patrono indivulse adhaerent, praesto sunt et famulantur: quod nomen et Viatores et Lictores suâ latitudine includit. STATOR CIVITATIS VIennensis in 3. p. DCXXXI. est servus publicus accensus seu viator municipio juratus. STATOR PRaetoris in 3. p. MXXXI. qui Praetori praesto esset: stator Officii, qui ProConsuli. Cicero ProCOS. et Imperator statores suos et lictores cum literis ad Caelium Quaestoremse mittere l. 11. ep. 19. et Plancus literas sibi a statore Lepidi redditas scribit, ib. ep. 21. Sed mutavit hoc institutum quantum ad magistratus provinciales, prohibitique ProCOSS. legati, duces, tribuni, habere statores suos, constitutione A Iexandri Imp. qui iis milites statorum loco adsign avit, Lampr. in Alex. ad quam respexit Vlpianus L. 4. §. 1. D. de offic. Proc. Stratores, quos nonnunquam confundunt cum statoribus, alii sunt: de iis adi Lindenbr. ad VVarnefr. Longob. l. u. Convenire dicebam ordini Lictorum, qui ministerium suum et operam stando discurrendoque exequebantur, religionem erga Jovem Statorem, [gap: Greek word(s)] , Plut. in Rom. utpote cujus beneficio stent et conserventur omnia, quod nihil omnino sit etiam singularium, nedum sodalitas


page 558, image: s558

tot capitum, quae Numine aliquo cen Praestite salutari et Tutelari carere, sine praesentia, pollentia, favore et sustentatione ejus sarta tectaque praestari posse et nisi eo propitio bene sibi et satis custo ditam esse sentiat. Ita enim praeter historiae de Romulo vincente Sabinos, et alterius de M. Attilio Regulo in bello Samnitico an. U. CCCCLIX. fidem, de Jove Statore argutari placuit Grammaticis. Sed et ideo Jovem Statorem prae reliquis eximium venerari voluisse existimabo Lictores, quod in ejus delubro, regione sive IX. sive X. (utrâque enim Juppiter Stator aedem habuit) Senatus rebus angustis REIP. haberi et SCta fieri; de Cicerone COS. cum Catilinam hostem declararet, habet Plutarchus: eoque ipsi frequenter officii causâ convenire et consistere solerent. Hic sensus est suspectae Scripturae lapidis, si ex originibus Romanae superstitionis de Jove STatore Romuli, propriô nomine sic dicto, interpretemur. Sed dissimulandum non est, adpellative hoc locô sumi videri ob adpositum provocabulum SVO, ut cogitemus ordinem Lictorum JOVEM suum Statorem h.e. conditorem, stabilitorem, conservatorem et custodem sui corporis indigitare. Nam et eodem significatu Cicero ad Equites Rom. Statorem Imperii Jovem, et Vell. l. 11. extr. Martem autorem ac Statorem Romani nominis vocavit: et standi vocabulô veteres praesentem protectionem, certissimam salutem et summam securitatem indicabant, cum velut proverbio dicerent, nunc Juppiter hac stat; quo velut celensmate Romanos a Poeno classe victos moerentesque erigebant et ad certamen renovandum instigabant submissi per singulas naves a Consulum altero Duillio, canente Ennio l. VII. annal. Reliqua lapidis AVR. GAELII. LICVSCVS. AS. ita exponi, ut consonent antecedentibus, debent: ARBitratu C. ARELII. vel CAMELII Lictoris COS. Curiati Voto suscepto Aram statuit. Arbitratus h. l. est monitum, praescitus, consilium, adprobatio et generatim voluntas. Sic apud Capitol. de L. Vero Imp. Fertur praeterea ad amicae vulgar is arbitrium in Syria posuisse barbam. Solebant enim sua quidem judicii libertate uti, quemadmodum in civilibus, ita in religiosis; sed facti tamen quendam e suis longo usu idoneum [gap: Greek word(s)] eligebant collegia et societates judicem [gap: Greek word(s)] et domesticum disceptatorem, [gap: Greek word(s)] , Aristoteli, [gap: Greek word(s)] dictum Harmenop. l. 1. Promt. t. 4. c. 56.


page 559, image: s559

eique adito extra judicium committebant communi confensu sine compromisso, ut et censeret opus, ei instaret, ut est in 3. p. CLXIIII. vel insisteret, ut in 13. p. DLI. idque tueretur et contra quosvis defenderet, velut ejus in solidum dominus. Simile est in 14. p. CXCV. ARBITRATV c. BETVLI. M. F. OVF. ET ALFI. P. L. PHILOMVSI. ubi duo uni operi [gap: Greek word(s)] inspectores et patroni constituti: In 14. p. DCCCCXXV. liberta SECVNDVM VOLVNTATEM TESTAMENTI FECIT monumentum PATRONAE, ARBITRATV conjugis sui et PVBLICI SEVERI. Non autem vero simile est, quippe nec necessarium, ut a Praetore peterentur tales conventionales arbitratores, wilkuhrliche Scheidenrichter, niedersassen und obmanne, velut illi, [gap: Greek word(s)] , arbitri judiciales, Morn. ad L. 3. c. de jurisd. c. 1. qui ad dirimen da [gap: Greek word(s)] h. e. per amicabilem conventum, auth. Si vero contigerit. C. de judiciis, dubia litigatoribus dantur vel assumuntur, judices compromissarii vel simiae judicum, cum arbitramenta, et si non sub formula juris, quâ non arctantur, sed ex aequo bonoque procedunt, judicialem aliquam formam habeant: quorum officium cognitio et sententia jus facit: L. Illa verba. 68. D. de verb. signif. Sc. Gent. l. 111. de Jurisd. c. 14. extr. vel ii, qui quando impensarum, aut confinium, vel alia ex causa in rem praesentem venien dum est, vel res per alium expediunda, a magistratibus delegantur, Longovall. in repet. L. Imperium, D. de Jurisd. O. jud. P. 3. art. 4. no. 13. vel delegatione Principis cognoscunt, l. 32. C. de appellat. Haec enim vocis significatio JCtorum propria, lapidibus vel ideo inferri non potest, quod hi etiam faeminis Arbitratum a maritis aliisve attribui doceant, ut I. p. CCCCLXXXVIII. 1. p. DLXIX. 2. p. CCCVIII. 7. p. DCCXLIV. 8. p. DCCCLXIV. quod Jura Civilia non admittunt: L. 2. D. de reg. Jur. L. fin. C. de receptis arbitriis: uti legere mavult Coras. l. 4. miscell. Jur. c. 8. no. 9. et 10. ibi et ad L. 10. §. Si quis ea. 6. D. Mandati: Mornac. elegantur et Cuj. l.XIII.Obs. c.23. Nomen istius arbitratoris instituti e corpore Lictorum recte me expressisse non adseverem pertinaciter: est tamen [gap: Greek word(s)] C. ARELius vel CAMELIVS contiguum veritati, cum R vel M inserenda suisse videatur ob spacium inter A et E adparens: Fortasse inveni hominem, quem nemo quaerebat; fortasse non inveni quem volobam, nec in hoc vertuntur res Germaniae, et si Romanae


page 560, image: s560

literaturae esset melius. si sciremus certo, quod tantâ indagine investigavimus, nos tenere. Utraque gens tam Areliorum quam Cameliorum, qui item Camerii et Camilii, inter Romanas nominatissima fuit; Illa rhetoras patrem filiumque Senecae notos, et pictorem nobilem Plinio l. XXXV. c. 10. et Fuscum cognomento Equitem l. XXXIV. c. 12. eidem laudatum, tulit; item alios ex historia Augusta repetendos; haec medicum D. Augusti, Antonio Musae collegam, qui lactucas aegrotanti h ero religione quadam negaverat, quibus tamen conservatus post in aegritudine fuit, Plinio l. XIX.c.8. ex antiquissimo Appulej de remediis singularibus exemplari restitutum a Salmasio: [gap: Greek word(s)] : Camillium Trophimum in lap. Nemavs. 7. p. DCCCLXVIII. Camillium Faustum Sevirum Mediolani in 6. p. CCCLXXXIV. et alium virum nobilem, in cujus aedibus jugulatus est D. Brutus ab immissis a M. Antonio, Paterc. l. 11. Reliquos utriusque familiae exhibent post Glandorpium et alios Indices Inscript. Grut. et nostri. Maligne Tibi, qui me tot Inscriptionum beneficio tantum non obrueras, a me, qui unam solum redhibeo, solvi tantisper sustine, mi RUPERTE; erit cum ulciscar prolixam tuam liber alitatem prolixioribus literis. Hujus morae veniam mihi dabis, ut dandae facilem saepe expertus sum ante. De quaesitis circa Gvilh. Britonem, fere dixero Tibi, [gap: Greek word(s)] . Sum enim imparatior nunc ad ejusmodi; taedetque paene repetere, quae ad eum l. IV. et V. Var. capitibus aliquot notavi. Seposui eum dudum, quod res Gallicas Anglicasque istorum temporum aliunde cognoscere liceat plenius, quam e versifice seculi quo suit infelicitate inepte et cum ore barbaro facundo. In oppugnatione castri Castellionis cum fossae completae essent, scalaeque ad inscendendos muros surrectae,

? ? ? ? mira levitate satelles

more tirogrilli velox in moenia repit, inquit l.1.v. 681. Tirogrillus consuetudine notariorum veterum est, qui alias cirogrillus, Chirogrillus, [gap: Greek word(s)] , i.e. erinaceus, ericius, eres, [gap: Greek word(s)] , porcus spinosus: animal satis notum. Frequentissime c et t permutarunt in hoc poemate: hinc concus pro Contus: Achon pro Athon: necis pro netis l.5.v. 543. biperciat pro bipartiat l.10. v.612. arces pro artes l. 11.v.695. Sic apud Isid.l.12.c.7. tucus pro cucus: in L. Alemann, a Gold, edita siclas


page 561, image: s561

pro sitlas i. e. situlas: alibi scir ax pro stir ax: Blatorum pro Blacorum i. e. Blaccorum. Vlachorum, Walachorum: in, annal. Belus AEg. a Roya sub an. 1205. bacillum pro batillum. Verum cum erinaceus nec velocitate valeat, nec muros adrepere possit, visusve sit, non adparet cur cum eo pedes summa agilitate muros inscendens comparari a Nostro potuerit. Et restat igitur ut dicamus vel Poetam in nomenclatura animalis lapsum, vel aliter constituendam lectionem esse; nim. more Cirogini. Ciroginus autem fide Vocabularii Latino-Germ. quod ex Huguitione, Papia, Britone, Eberhardo Bethuniense et similibus magistris collectum Haganoae initiis seculi XV. editum habeo, est cer copithecus, seu felis transmarina vel exotica: Ciroginus, eine Meer Katze, Sane felium omne genus, domesticum et ferum, mustelae, suinae, mardures, pernicissimum est et valet saltu, arbores quantasvis excelsos et adversos parietes adrepit, discurritque in tectis. Hinc [gap: Greek word(s)] , quod est per manus et genua in summum correpere, [gap: Greek word(s)] simius in vet. epigr. [gap: Greek word(s)] felis ab Ael. l.10 hist. anim. c.30. dicitur. Froccus v.732 est vestimentum seu operimentum Religiosi: formarunt e vocula roccus, rocus, rochus: i. e. [gap: Greek word(s)] pallium, omnia hominis simul contegens: idem Rochetus Bzov. in ann. Eccl. sub ann. 1303 ubi de effos so Bonifacii VIII. corpore: Rochetus longus erat palmis sex et quarti unius usque ad talos e tela Camer acensi. Italis, rochetto, veste soprana di Cardinale o Vescovo, In historia monasterii Croilandensis compilata per Ingulfum Abbatem circa ann. 1160. nominantur tunicae, cuculli et frocci tan quam diversa monachorum indumenta. An longelli sunt, quos inter Caenobitarum supellectilem cum stragulis, copertoriis, pelliciis et tunicis nominant rerum Anglicar. scriptores: Garitae idiotismo Gallico sunt loca refugii, [gap: Greek word(s)] ; lien de refuge, sauue garde, loca secura: dicuntur etiam talia receptacula gajetez et crotes ques, q. grottae sercryptae: Hisp. garitae et guaridae, et brutescos, quode Gallico crote sques formatum, significat testudines et loca camerata seu fornicata. Suffugia locorum, Amm. M. et suffugia latebrarum. Hypodytum, ita olim emendavi Papiam, refugium. Libro II.v.594. Gallo obsessos in Castro Radulphi variis modis adfligente, et machinis, telis, sagittis,


page 562, image: s562

lapidibus, globisque ignitis infestante, muros quoque suffodiente et moenia conscendente supervenit Anglus cum copiis, et praelium, quo causa terminetur deposcens, cessent cursores, inquit, cesset pequichinus et ignis. Cursores sunt discursatores, pabulatores, frumentarii, omnia infesta reddentes. Sic l. 1. v. 542. solum cursorihus omne praedis, agricolis, rebus spoliavit opimis: et l. 7. v. 132. Sic Rigordus sub an.1213. missis cur soribus cumimmensa multitudine militum collegerunt praedam trans Ligerim, Amm. M. l. 16. pedites discursatores et leves copiis equestribus mixtos divit. Per pequichinum intelligo fossores, fossarios et cunicularios. [gap: Greek word(s)] Aeneae in Poliore. c. 37. horum enim opera castrum excindere tentabat Gallus; describuntur eleganter a v. 325 et l. 7. a v. 701. Ii cum non essent inter legitimos milites ribaldis accensentur v. 132. et hi v. 208. cum mercatoribus et vulgo inermi; i. e. calonibus et lixis, castrorumque adseclis. Piquechinus [gap: Greek word(s)] pro piochinus; Pioche Gallis instrumentum ferreum foslorium, ligo, marra, rutrum: Italis, vanga, vanghetto; nobis eine Hakke, Hawe, Gallis un hoyau, hoveau: item une houe ou besche; inde hoveaur bescher i. e. cavator, fossor. Simile huic bidens, bipalium, rastrum dentatum, [gap: Greek word(s)] , bicorne, ferramentum Colum. nobis ein Karst. [gap: Greek word(s)] est, quod Latino-Barbari scobam adpellant, extat hocin ann. Belus. AEg. a Roya sub an. 1302. Italis zappa est, Hisp. Capae Gallis sappe. nos eine Schauffel oder Schuppe: quo ruinarum materies, terra et lapides egeruntur; item [gap: Greek word(s)] , hamam, palam, batillum, Varr. l. 3. de rer. c. 6. modo e ligno, modo e ferro, ad facienda repurgia et rudus summovendum. Piquechinus tandem igitur erit is, quem [gap: Greek word(s)] vocat Lucianus in Timone, i. e. operarium cum rutro et batillo, mit Hacken und Schauffeln. Effossores vocat Hoved. sub an. 1189. minarios Rigordus: quod genus semper secum ducebat in bello contra Anglum Philippus rex Franciae. Temures Scytha octo fossorum millia in castris ad Sebastium Cappadociae habuisse dicitur. Magnus etiam Dux Hetruriae descriptos ad castra munienda tales habet in plures cohortes distributos iisque extra belli necessitatem ad reparanda eastella et armamentarii Pisis structi opera navtica utitur. Picchi, picconi pixi, pixae vel piccae, instrumenta fossoria alia sunt, nim. Saxis disparandis et coemento destruendo adcommoda, acuta ideo


page 563, image: s563

et subularia, quibus aptantur manubria e ligno; [gap: Greek word(s)] Graecis; de quibus Var l. 3. c. 10. p. 506 Ab hac vocula si formatam esse eam, de qua quaeritis, dixero, perinde fortassis fuerit; ad illam tamen priorem accedere propius quisque videt. Quarnelli l. 7. v. 668 sunt pinnae moenibus turribusque ex intervallo aequali ad augendam altitudinem eorum instructae, post quas latere defensores et infestare impugnatores poterant; e Gallico carneau; scriptoribus Anglis, Karnelli, Charnelli. De belfariciis quae dixi placent etiamnum, excepto quod a Germanis desumsisse Gallos putabam. Vere enim Gallica vox est et significat vallum muro praestructum e lignis rudibus vel tabulis; bouleverlevert; alias defense, garentie i. e. ad custodiam et defensionem murorum parata machina. Significat etiam castrum sev forteritiam eodem fine oppidis et vicis imminentem. Chassan. ad Consvet. Burgund. in prooem. Fortalitium, quod tempore Francisci I. Divione extructum est, vulgo dicitur boulevard, quod est Latinis antemurale. Gr. [gap: Greek word(s)] . Hispanico idiotismo Balvarte, Valvarte. Le Bouluard sainct Jean, inquit Andr. Duchesne in Antiq. Vrbis et Comit. Lugdun. entre les autres est l' une des plus notables forteresses de l' Evrope, et en son fonds capable de tenir plus de trois mille hommes de guerre tous rengez et ordonnez en batuille. Eximinus Petri Salanova, Justitia Arragonum, in Observantiis, tit. de militum privilegiis, et de filiis et nepotibus militum: Non enim contribuunt cum peyteriis (i. e. censualibus et munificis) in exactionibus Regalibus vel vicinalibus, nisi tempore gverrae: Tamen ad constructionem, refactionem, sustentationem et repar ationem portarum villae, vallatuum, sive Valvartium et murorum tenentur: apud Hier. Blancam Comm. rer. Aragon. In [gap: Greek word(s)] utraque Britonis inter oppugnatoria opera sunt belfalgia, nim. turres muris urbium excelsiores notoriae seu ambulatoriae, ligneae e quibus infestari et stationibus suis in propugnaculis deturbari possunt obsessi. Ejusmodi machinae adhaerebat modo in medio, modo in summo poni, recentioribus Graecis [gap: Greek word(s)] , per quem demissum in muros hostiles facilis in urbem ingressus esset. Vid. Veget.l.4.c.17. Sugerius vel Sigerus Abbas S. Dionysii, scriptor vitae Ludov. Grossi Regis Galliae coaevus vocat lustrigantum, et rem exacte describit; Eum adi: intelliges etiam plane e Pavli AEmilii l.5.de rebus gestis Francorum. Anglicana dialecto vocari Craumers


page 564, image: s564

est in Chron. Gervasii sub an. 1145. et tale castellum ligneum portabile Rex Stephanus contra Walingfordiam quam expugnare haut poterat, erexit, ad prohibendos militum excursus: simile Richar dus Rex Angliae contra Messanam in Sicilia: e Cicestr. l.VII.c. 26. Henr. Knyghton l.2. de event. Angl. q. 13. Haec nunc potui; licet Vobis ex iis [gap: Greek word(s)] . Bene Vale, mi RUPERTE, et salve. Scr. Altenb. pridie Kal. Mart. an. M. DC. CXLV.

EPISTOLA LXII. CHR. AD. RUPERTVS D.TH. REINESIO.

VIr Nobilis et Excellentissime, Inter medias occupationes vale mihi dixit Praestantissimus Juvenis DN. CHRISTIANVS FRIDERICVS HÖFERVS. Quum de ipsius itinere quaererem, accipio instituisse ad Vos. Igitur utendum censui occasione. Sed quum pluribus non possim (Fidem testor) adeo te tribus lineis, qui vivas valeasque, quid insignium scriptorum tuorum sub praelo sit, quando habituri simus Bibliothecam Graecam, et posteriores Variarum libros? Gallos eruditionem tuam, ut fas est, suspicere et veris pretiis aestimare, et iniquiores Germanos nostros in ruborem dare, didici ex literis Caroli Sponii Medici Lugdunensis ad CL. Hofmannum. Is de scriptis tuis jussu Nobilissimorum Virorum quam solicite inquirit. Hofmanni Institutiones medicas videbis brevi. Iampridem enim ultimam manum imposuit typographus Lugdunensis; sed ob longinquitatem viae exemplaria promissa nondum accepimus: De ceteris nulla spes. Haec potui, quae nolim secus accipias. Ut silentium in amore vero abominor; ita pauca sufficere puto ad conservandum illum; et abolendam suspicionem oblivionis tot ingentium adversus nos meritorum tuorum. B. V. d. XXVII. Jun. A. S. M. DC. XLV.

Mitto hîc inscriptiones ex Italia missas. Spoleti extra urbem in templo D. Angeli ad primum lapidem.

D. O. M. S. MICHAELI ARCHA NGELO. POST. CONS



page 565, image: s565

VLATVM. FELICIS. ET

TAVRI. ANNO. VERO. SA

L. HVM. CCCCXXVIII, HO

C. TEMPLVM. DICATVM. SA

CROQ. BAPTISMATIS FONT

E. AD. CATHED. ECCLESIAM

POSTEA. TRANSLATO. MAXIMISQ.

INDVLGENTIIS. PER. TOTVM. MENSEM

MAII. INSIGNITVM. SACRATV

M. Q. FVIT.

Misit Servius.

In ruinis Casuli ad D. Damianum, quam Servio descripsit Palettus.

DEDICATA. ID. IAN. ANTIOCHIANO II. ET. OR.. - - O. COS. QVA. D. SEXVIRIS. IVVENIBVS. COLLEGIATIS, ET. POPVLO VTR - - - - - -

Spoleti in turri campanali Ecclesiae cathed.

CN. AVILLIO. C. - - - - - -

PONTIFICI. IIII. - - - - - - -

Misit idem.

Romae eruta in hortis Casaliorum ad portam Capenam ann. 1609. Naudaeus exscriptam dedit Servio.

D. M.

SABBIO. CAES. N. S.

VILIC. AQVAE. CLAVDIAE

FECIT. SIBI. ET. FABIAE

VERECVNDAE. CONJVGI

SVAE. CVM. QVA. VIXIT

ANNIS, XXIV. SANCTISSI

Ad portam Pincianam e regio n moenium Vrbis Romae.

DIS

MANIBVS

COLLEGIO

AGRIPPIA

NO.

Habeo ab eodem

Ibidem.

D. M.

SPORVS. CAES. N. S.

VILIC. AQVAE. CLAVDIAE

FECIT. SIBI. ET. CLAVDIAE

HERMIONE. CONIVGI

SVAE. SANCTISSIMAE

ET. LIBERTIS. LIBERTA



page 566, image: s566

MAE. ET. LIBERTIS. LIBERTA

BVSQ. EIVS. ET. VIKARIS

SVIS. POSTERISQ. EO

RVM. OMNIVM. IN

PARTE DIMIDIA SVA

BVSQ. EIVS. ET. VIKARIS

SVIS. POSTERISQVE

EORVM. OMNIVM

IN. PARTE. DIMIDIA. SVA.

EPISTOLA LXIII. TH. REINESIUS D. RUPERTO P.P.

MI carissime RUPERTE, adfinis dilecte. Non dubito quin postquam ex intervallo ad meas, quas anno praeterito sex ad Te dederam, rediisti, nonnulla, quibus Te offensum nonnihil fuisse subinnuunt tuae Kal. Dec. scriptae, et melius perceperis, et mollius benigniusque interea sis interpretatus; et vel ideo responso ulteriori [gap: Greek word(s)] supersedere posse putavi, nec pacato jam et ad se reverso inutiliter porro obstrepere licere. [gap: Greek word(s)] . Quiescat inter nos omnis [gap: Greek word(s)] ex imaginaria dissensione contracta et coeant dextrae in faedus De me, nisi cognitum habes ante, noveris; uti sum stomachi liberioris, quod de Budaeo ajebat Erasmus; ita virum meliorem esse quam ut indigner contradicenti, [gap: Greek word(s)] , si argumentis agat. Quid enim animos nostros savciabit id, si Pomponium Laetum Ursinum, Casaubonum et similes, homines scilicet, accusem, suo quemque merito, Ego; Tu ad eos quovis modo excusandos insurgas? Non putabam eo me Tibi candore molestum fore; neque quod tua de Sesostri autoritate Henr. Valesii tutari conaris, id in occasionem jurgii rapiam; etsi cum de re ipsa dixerim satis, et quod verum esse etiamnum certus sim, autorem simpliciter seponendum esse, possem. De eo, quid Historici in rebus regum Aegypti Vexoris et Sesostris sive veri sive falsi tradiderint, res est altioris indaginis, et ex ipsis fontibus discernendum denique est; Poetae cum suis testimoniis nihil huc contulerint, a quibus fidem historiae praesertim personarum temporumque requirere imperitiae est. Quid Poetae cum fide, ait Ille. Eratosthenes apud Strab l. 1. censuit [gap: Greek word(s)] Luciani de Poetis districtior censura est in Jove tragoedo: [gap: Greek word(s)] , dicentis [gap: Greek word(s)]


page 567, image: s567

[gap: Greek word(s)] [gap: Greek word(s)] . Quare quod Val. Flaccus de Sesostris clade a Scythis cecinit, id non tollet Historicorum narrationes de Vexoris infortunio, multo vero minus illum eundem cum hoc esse coget. Audivit de Sesostri, et poematis sui materiam fecit [gap: Greek word(s)] , securus de eo Sesostrimne an alium Aegypti regem ex Asia fugaverint Scythae praesertim cum nomen regis inseri versui posset, alterius non ita adcommodum esset, fortassis nec cognitum ipsi. Silianum COS. an U. DCCLX eundem esse cum OS. an. DCCCXVII. quo Tu mea verba detorques nunquam puravi; sed quod de cognomine Silianus sermo esset satis habui ostendere, et anni DCCLX. et anni DCCCXVII consules eodemfuisse: nihil opus erat suppositae seu personas, quas tempora satis discriminabant, de industria distingvere. In comm. ad inscr. 3 p. LXXX. leges ista de ejus pari Consulum: Fuęre an. U. DCCCXVI I: alterum ex iis Phlegon c. 23 vocat, [gap: Greek word(s)] Exterenda est syllaba [gap: Greek word(s)] . erit [gap: Greek word(s)] h.e. P. Silii Nervae silius adoptatus ab A. Licinio Nerva Consul an. U. DCCLX. hujus de quo inscr. quippe eodem nomine et cognomine parens De Vipstanisamo et veneror doctrinam et candorem tuum, Vir eximie, quod intelligas et profitearis, licet conjecturis non sit inter dictum in stemmatibus virorum illustrium digerendis et concinnandis, tamen si iis cum historia non conveniat, eas proponendas et simul tollendas ne videaris cupiditare aliquid praeter alios dicendi et judicandi ipsam Antiquitatis majestatem temerare divinationibus velle, et ingenia, ut tuum attollas, opinionum tuarum servituti obnoxia reddere. In reliquis si quid praeterea desideras, si haeres, ut libere moneas, serio velim; et si feceris tum demum nihil animum mutasse intelligam. Opera describendi e ROMA SVBTERRANEA monumentorum quorundam titulos tua grandi sumtu me levavit; potero enim nuncipso libro carere: quanquam fortasse ut exactius in eos commentari possem, facerent autor inspectus ipse et [gap: Greek word(s)] ejus repetitae altius. NN. Francofurt, si quod recepit praestiterit, habebitis omissas a Grutero Seldenoque vel recens repertas intra trinundinum; videbis etiam tum operam in iis mihi praestitam Tibi non perisse nec fructum. Supplementum Historicorum Graecorum Daventriam


page 568, image: s568

missurus sum, consilio Ampl. GronovI. qui Lugduni ut edatur, curaturus est. Residuos Variarum dum apud me haerent quotidie expolio: expecto solum, quid NN. quod parturire hactenus dictus fuit in censuras de suis emendationibus meas, enixurus sit: cui in residuis essem commode repositurus, quae videbuntur. Judicium tuum de Ant. Guevara scriptis nim. Epistolis et vita M. Antonini Faustinaeque, scis quod probarim dudum; succurrit nuper Petrum Rhuam Numantinum epistolis tribus scriptis Hispanice, et Alfonsum Matamorum, et Ant. Augustinum in Antiquit. dialogis similiter censuisse; ut mirari subeat quid Gallos impulerit adeo magnifice de insigni veteratore sentire. Inscriptionum, quas nunc accepi, prima Spoletina recentior est, et ex annalibus ejus Urbis conflata. Neque enim verosimile est, vel basilicam in honorem S. Michaelis archangeli extructam vel praeter id templum etiam aliam cathedralem ibi fuisse, vel Indulgentiis insigniri Ecclesias consvevisse temporibus Valenrin. III. A. Nondum ad ejusmodi superstitiosa degeneraverat Christiana pietas et simplicitas: Neque character temporis, qui ponitur SAL. HUM. CCCCXXVIII. aliud suadet. Imperante enim Justiniano primum inventa et recepta fuit paulatim sparsimque epocha annorum a nativitate DOMINI. COLLEGIVM AGRIPPIANVM, interpretor seu libertorum seu servorum M. Agrippae, ut in alio [gap: Greek word(s)] Libertorum Agrippinae Augustae, [gap: Greek word(s)] vel corpus: cui simile est in 1. p. XLVHI. CORPVS CVSTODIARIO Rum seu corporecustodum, [gap: Greek word(s)] : et in 4. p. LVII. corpus VERNARVM AVGVSTI. Siglae enim AVG. N. V. exponendae sunt AVGVSTI NOSTRI VERNA. Boxhorn. Comm. ad Qu. Rom. Plut. p. 123. quendam Mercurialem Augustum Nobilis simum Virum inde exsculpit, et nescio quid frigidissimae obser vationis superstruit. Ego vero e 5. p. MXLII. adstruere possum, istum MERCVRIALEM, FLavium a patrono sive domino T. Flavio Vespas. A. dictum, temporibus iis vixisse, quibus praedicatum Viri Nobilissimi nondum usitatum fuit. Casulanam supplebo sic: ET ORfito: qui fuit cum Fl. Antiochiano II. COS. an. U.MXXII. Ch. CCLXVIII. Horum COSS. meminit subscriptio l. 2. C. de div. rescriptis. Uterque etiam Praef. Urbi suit. Hinc emendare potes Treb. Poll. in Claudio, qui, adpellat


page 569, image: s569

Atticianum. Ejus Antiochiani balneas in regione 1. Vrbis locat Victor. Est vero Inscr. de eregatione, vel etiam visceratione in dedicatione operis alicujus publici facta Seviris, collegiatis et populo utriusque sexűs. In penultimâ Romanâ SABBIO cognomen ser vi istius est: solet enim hoc genus fere solis cognominibus repraesentari, ut in sequente SPORVS Caes. servus; sic in 5. 7. 8. p. DCI. PARIS. CLEMENS. TIMBRAEVS. in 3. p. DCII. FELIX: in 10. FAVSTVS. PISTOR: in 1. p. MLXVIII. SPORVS inter signatores monetae Imp. Trajano SERvus, SABBIO [gap: Greek word(s)] , diminutivum [gap: Greek word(s)] ut [gap: Greek word(s)] autem Bacchus est, ap. Plut. IV. Sympos. 5. [gap: Greek word(s)] igitur Bacchulus: fortasse in derisum, uti alia multa servis solebant, huic impositum cognomen. Habes epistolam breviorem, quam velles: sed quam fatearis, prolixam, si scias quanta mihi sit otii penuria. Si Is, qui tuas mihi haut ita pridem adferebat ad Vos remeaverit, ita quidem ajebat, me salutaverit et invenerit liberum, non dimittam nisi onustum. FACIVS noster, quod CL Hofmanno, quem peramanter salutat, significes, rogo, ante quadrimestre paralysi sinistrarum parcium convulsus agitat; Ei a suo medico deserto et [gap: Greek word(s)] mederi sollicitor. DOMINVS JESVS nostri misertus per Regum Pietatem Prudentiam et Fortitudinem tristissimam hanc REIP. tempestatem nobis vertat in suavem tranquillitatem, vel quod potius est, pro suo beneplacito in aeternam illam Felicitatem. Optime Vale et Salve. Altenb. V. Oct. an. M DCC XLV.

EPISTOLA LXIV. REINESIUS RUPERTO.

MI suavissime RVPERTE. E proximis, quas accipere interea potuisti, et qui valeam et quid rerum agam, ut avebas cognoscere cognovisti. Nunc cum Juvenis iste ad Vos rediturus esset, et literarum aliquid saltem ut occasione tradendarum Te intrepide adire posset, peteret aliud non erat, quam ut eum Tibi commendarem, si qua consilio tuo et opera uti voluerit, commendatione ea, quae potest esse diligentissima. Non processęre


page 570, image: s570

Ipsi quantum intelligo res suae, ut quod expetebat praesente pecuniae portiunculam paternae hereditatis distrahere posset; unde nec Vestr atibus ita uti receperat et facturus erat, satis valeret facere in termino Sed cum propterea pro defecto et faeneo habendus non sit, fide mea pauxillam creditoribus ejus moram tuâ autoritate persuade; et meam contra omnibus quos precibus ad me tuis juveris, operam et benevolentiam promtissime fore exhibendam confide. Non dememini [gap: Greek word(s)] me ad Te fecisse, cum de trecentis Piccartinis debitor Tibi, de centum solis solverem; nunc igitur, en, [gap: Greek word(s)] . Etsi vero singulos, uti recepi, contrectaverim, brevissime tamen et suspenso quasi digito id feci nunc; solum ut quae corrupta videbantur emendata, quae obscura explicata legeres; cavi autem sedulo, ne vel lutum lutô eluerem, vel intaminata macularem: Quae de familiis dici poterant, Commentario pleniori reservantur. In Cl. MERCATILKA, cognomen et Liciniae in 7.p.DCLXIII. contracte dictum pro MERCATORILLA: MERCATOR Annaeorum Caeciliorum, Caeselliorum, Candidiorum, Domatiorum, Juliorum, Terentiorum, Veratiorum, Vetrirum. To SVC. hominem tribus Sucusanae fuisse significat. Ea cum Suburana eadem est: quo de Varro 4. de L. L. et Panvin. l. 2. descr. civit. Rom. PARDALAS cognomen Numisii fuit etiam Caelio, in 3. p. DCCCLXIII. et Pasquio seu Paccio in 5. p. CCCCXLVIII. [gap: Greek word(s)] inquit Aristides serm. sac. 4. Synonymum PARDVLVS quo L. Novanius in 11. p. DCCCCXIX. Primitivum PARDVS, cognomen BAEbii in Saguntina 5. p. DCCLXXXVII. e qua emendari debet 7. p. DCCCLXI. Fulvii, p. CCL. Maternii in Mogunt. 6. p. DLII. Mattii in 4. p. XXXIV. et Valerii in 8. p. CCCCLXXVIII. Muliebre PARDALIS in Rom. 14. p. DCXCIX. cognomen Corneliae in 9. Brix. p. DCCCCLXX. Pardalae rescribunt Impp. Diocl. et Maxim. l. 22. C. de liber. cav. ubi legere malim Pardulae vel Pardalidi. Pardalis, ut DAMALIS, adpellatio ab animali ad faeminam translata: imposita in lapp. Cassiae, Minuciae, Plotiae, Preciliae et cuidam Atheniensi in Act. c. XVII. v. ult. [gap: Greek word(s)] : alternant enim R. et L. Istis simillima sunt h. DORCAS, DORCALIS, MOSCHIS, NEBRIS, pariter imposita faeminis. EVPRAXIA, ut EVTAXIA quod fuit Decimiae in 9. p. DCCCCLXXVII. Tibiniae in 7. p.


page 571, image: s571

CCCCLXXIV. Latinum FELICITAS, cognomen muliebre frequentissimum in Saxis; cui synonymum EVTYCHA, EVTYCHIA, EVTYCHE; EVTYCHILLA, id est, FELICVLA quod non minus usitatum fuit.

Consules in CII. et sie in 7. p. XXIV. apud Grut. nominati fuerunt, fide Fastorum, an. U. DCCCCLXIV. qui Sept. Severo A. fatalis. Mentio eorundem crebra in Legibus C. Justin. 1. de transact. 2. de dolo malo. 5. de inoffic. test. 1. de servit. et aq. 1. comm. utr. jud. 7. ad SC. Vellej. 3. de legat. 1. de his quae sub modo leg. et un. de confessis: Item l. 4. ex incertis Cod. Greg. libris Imp. Antonini ad Julianum. Prior horum COSS. in 6. p. CCCCIV. et 5. p. CCCCXVII. est Q. EPIDIVS L. F. POLliâ RVFus LOLLIANUS GENTIANUS, variis domi et militiae muniis defunctus, quae ibi enarrantur. Lazius, ne scil. nugari desinat, Q. EDIOL Fum vocat, et GENIANum, l. 2. Com. de Rep. R. c. 6 Emendari hinc possunt Euseb. Cassiod. et Fasti Siculi, qui ex uno duos faciunt, Lollianum et Gentianum, nim. cum ignorarent collegam hujus Bassum. EPIDII Aepedii, Hepidii ab EPPIIS derivati sunt, ut Apidii ab Appiis, Avidii ab Aviis, Calvidii, â Calviis, Lartidii a Lartiis, Petrosidii a Petrusiis, Sentidii a Sentiis. C. Epidius Marullus trib pl. an. U.DCCIX. apud Svet. Caes. c. 79. Liv. l. 115. epit. Plut. in Caes. App. l. 2. Civil. Dion. l. XLIV. Epidius rhetor, magister M. Antonii et Augusti apud Suet. de ol. rhet. An hic ille est, cujus commentarios laudat Plin. l. XVII. c. 25. in quibus etiam arbores quandoque locutas fuisse reperiatur? Consentit in hoc et temporis ratio et professio hominis. Frustra igitur fuerint. qui ad Terentios Gentianos, qui memorantur in Rom. 1. p. CCCXII. referant hunc Consulem. Est enim illorum stemma tale:

[gap: illustration]

page 572, image: s572

Si frater Ter. Gent. Fid. [gap: Greek word(s)] idem cognomen habuit cum filio, quod admodum verosimile est, non dubito quin fuerit consularis ille, cujus Spart. meminit in Didio Juliano. an. U. 945. gland. in Onom. nescire se ait, Terentiaene familiae fuerit Gentianus iste, cui Imp Alexander rescripsit l. 9. Cod. t. 51. et paene facit eundem cum Cos. an. U DCCCCLXIV. Multiplex error hîc latet. Nam nec Alexander, nec Gentiano rescripsit; sed Lex ista 1. C. de sent. passis acta Antonini Bassiani continet, qui rogatus a duobus Praefectis Praetorio, Ecdiciano Aduento et Opelio Macrino, Julium Licinianum deportatum restituit; Ita vero reformavit depravata vulgo nomina, Gentiano et Aduento, et Op. Macrino Cujac. XV. obs. 3. ejusque emendationem confirmat Joh. Antiochenus in Exc. Peiresc. p. 827. qui quem vulgati Fasti COS. an. U. DCCCCLXX. Adventum et [gap: Greek word(s)] , Ecdicianum Adventum adpellat, additque fuisse Praef. Pr. sub Anton. Caracalla seu Bassiano Sequitur Cujacium Casaubonus in Capit. Macr: Uterque, quod miror, dissimulavit autorem suum. quem nominavi paulo ante. Alter Coss Bassus, sub Severo Praefectus Vrbi. Spart. ditatus ab eodem magnificis aedibus Sex. Aur Vict. POMPONIVS adpellatur a Panv. Goltzio, Emmio et aliis. Uxorem habuit formosissimam et nobilissimam, quippe quae TI. Claudii Severi Cos. an U. 953 filia esset, [gap: Greek word(s)] autem M. Anton. Imp. Dio: Eam damnato marito duxit Elagabalus: id. Herod. l. V. c. 14. genus eam suum ad Commodum retulisse scribit; Ex hac filius ei C JUL. POMPONIVS PVDENS SEVERIANVS V. C. PRAEF. VRBI in 2 p. XLVII. cognomine matrem avnmque repraesentans. Pomponium hunc Bassum sodalem et familiarem habuit Galenus 4. de comp. med. s. l. c. 5. no. 9. et 10. quippe qui Imp. Severo adhuc Romae vixerit, 1. de antid. c. 26. tum cum ille esset [gap: Greek word(s)] . Pomponius Bassus alter COS. an. U. MXII. et tertius COS, an. U. MXLII. quanquam hunc Annium B. adpellent Panv. et Goltz. ad istum fortasse pertinent ut nepos et pronepos T. Pomponium Bassum gestis magistratibus rectisque exercitibus clarum sub Imp. Domit. Nerva, Trajanoque e Plin. ep. 23. l. IV. novimus; estque praetereâ ejus mentio in Decreto Ordinis municipii Ferentini, quo per legatos rogatur id in clientelum domus suae recipere, ap Grut. p. CCCCLVI. Longius abii; sed feci libens pro Fastis et Familiis tuis.


page 573, image: s573

Ex eadem Inser. corriges 4. p. DLIII. et pro ARGANTONIS leges, AELI.AVG.LIB. AGATHONIC. Est enim idem cum hoc Severi et filiorum AAA. Procuratore. Quin Martialis percussor Antonini Caracallae Imp. quem ei Macrinus Pr. Pr. immisit chiliarchus et e corpore-custodibus proximis, de quo Herod. l. IV. et Dion. sit iste AVGG. Libertus nihil impedit. Sulpicianus autem est L. FL. SULPICIANI Pr. U. an. DCCCCXLVII. soceri Pertinacis A. ob filiam FL. Titianam filius: ProPr. Bithyniae in 7. p. MXCIV. Scalare adplicitum sepulcro indicat ae dificinm ei instructum suisse, cujus adscensui parari oportuit scalare; pro podismo autem solum emia fisco, et hoc mensores publicos dimetiri, et de areae pedum numero renunciare solitos patet itidem. De scalaribus plura apud Vitruv. l. 5. c. 6. et Lips. de amphith. c. 13. Proximus tabulariorum est magister tabulariorum, vel etiam certae eorundem cui praeest decuriae. Proximatus, qui et primiceriatus, est sub magisteriâ scriniorum sacrorum, sive memoriae, sive Epistolarum, sive libellorum, l. 4 et 17. C. Th. de Prox. et Comit. disposit. Mello proximi, qui paulo post futuri sunt in ordine Proximorum. Mello- Proximum a rationibus habes in I. p. DLXXXVIII. Proximum admissionum in Officio Consulis, et Proximum libellorum apud Amm. I. XXII. Proximum ab epistolis, in 9. p. DLXXXVI. In CIIIa. lego, Q. PRISCIO, Prisciorum familiam, a qua cognomen sibi, nominat Priscianus. Inferendum hoc nomen Saxis, in quibus Prisci pro Prisciis sculpti sunt, aliquot, quae Indic. cap. XXIII. lit. P. reperies notata. Extitit quoque in O p. MX. L. PRISoCIVS: Sed descriptoribus exiit L. APISOCIVS, cum O Puncti vice positum haberent pro litera, et vocabula a marmorariis subinde distrahi ignorarent. Posterioris exempla in 20. p. XIII. CON. DIP. LEG. XXXV. pro CANDIDatus LEGionis, ut in 2. p. MXXXII. item in 13. p. DCCGLXXIX. HYGIAE. NVSA. pro Hygiaenusa: CARAE PIAE, pro SARAPIAE. et passim alibi. De priore, o nim. loco puncti, ne mireris; jacet sic in 8. p. CCCXXI: in 6 p. DCLXXXVIII. in 13. p. DCCCCLXXXIV: in 12, p. DCLXXI. et non memini nunc ubi, AMANTIS o SVMAE. In eadem [gap: Greek word(s)] HECTICI suspectum est; malim vel HICETE, quod Terentiae cognomen est in Veneto; vel HECATE, quod Flaviae in 5 p. XXXIV. et Helmoniae in 8. p. DCCCLXIX.



page 574, image: s574

In CIVa. lege C. MVRDIO C. F. QVIRinâ. JVSTO: perperam copulaver ant nomen tribűs, cum cognomine ita Atriunculonium nomen cum cognomine l. 7. D. de susp. tutor. qui Atrius Clonius erat teste 7. p. CCCLXV. et 5. p. MXCI. In 13. p. MLXXVIII. et 5. p. MLXXX. TVL. TVLLIVS. TVL. F. pro T. VITVLLIVS. T. VI. Filius: in i. p. XLIV. HERCVLI JANVARINIVS. pro HERCVLI. SANCTO. VARINIVS: in I. p. MXXXIX. MIRAEBONIO pro M. TRAEBONIO.

In CVa. cognomen Cossutiae corruptum C. D. Cerae mutem in SOTERAE vel SOTERIAE. C et S. praeterquam quod alternant saepissime (hinc Maecii, Maesii: Raecii: Raesii: Cosii, Sosii, Coscii et Cossii Apicii, Apisii; Genucii, Genusii: Fuficii, Fufisii: Nacellii, Nasellii, Marcii, Marsii, et ab his Marsidii) etiam a marmorariis nonnunquam confundi et a librariis animadvertuntur; In 6. p. DCCCXVI. COVRIAE pro SPVRIAE: in 4. p. CCCXCIX. CVLATTI, pro STLATTI, STLACCI: in 4. p. DCCCCLXVIII. DORCO pro DORSO: in I. p. CCCCLXIX. FLASSINA pro FLACCINA. D autem circulo O srmillimum est et cum hoc a descriptore permutatum: sic in 10. p. MXL. MARDMVS pro MARONIVS: nisi MVRDINVS est. In secundâ syllaba C pro T irrepsit, sive quadratarii sive descriptoris ea culpa est; sic in 6. p. DCCVII. SOCER pro SOTER: in II. p. DCCCCXXXVI. TILLOROBVS pro CYLLAROPVS, [gap: Greek word(s)] : Est ubi T pro C sculpsęre; in i. p. CCCXXI. et II. p. DCXCVII. CANTRIA pro CANCRIA in 13. p. CXCV. et I. p. DCCXXVII. MATER pro MACER: in 7. p. DLXXXIX. SARTOPHASI. Apud veteres, ut e membranis adparet, librarii t pro c pinxęre frequentissime: apud Plin. Valer. leges ideo, creta tymolia pro cimolia: ap. eundem l. 4. c. 10. stomatici pro stomacici, [gap: Greek word(s)] : l. 3. c. 43. tymulas lauri, pro cymulas, i. e. summitates: c. 22. vermes, qui in ligno nascuntur; vocantur tosses, pro cosses: ib. albescum pro asbestum, [gap: Greek word(s)] , calx viva: ciretiae l. 5. c. 16. quae Alb. Torino interpreti Trall. l. 3. c. 7. ciretia, pro cerycia [gap: Greek word(s)] l. 2. c. 56. mustus, pro muscus cochlearum, i.e mucus; c. 45. genescae frondes pro genistae apud W. Britonem concus pro contus: cetis pro caecis: necis pro netis: in Notis Tir. pistrit pro pistris, pistrix: Festininus pro Fesceninus: ecacomba pro hecatomba: oletranium, pro clecranum, [gap: Greek word(s)] : hista pro hisca, [gap: Greek word(s)] : calmata Silvat. c. 275. [gap: Greek word(s)] .

In CVIIa. leg. GRATIAE vel GRATTIAE: in 8. p. DCXVII. GRAXIA


page 563, image: s575

est: in 4. p. CXI. GRACCIVS. C et T subinde alternant. Hinc. Vectri, Vettii: Victorii, Vittoril: Castitius, Casticia, in Volat. Mox, Crisipus, ut in 2. p. MXXV.

In CVIIIa malim GAVNIA: haec et CAVNIA: In 10. p. DCCLXVIII. CAVNIAE HEORTES: et CAVLIA. TARSIS, [gap: Greek word(s)] : an quia nullibi praeterea extat hoc, fuerat PERSIS. Nominat eam D. Paulus Ep. ad Rom. XVI. 12. In lapidibus cognomen Aureliae, Caesiae, Lucretiae.

In CXIIIa. AGATHOPVS pertinet ad tempora Commodi, Pertin. et Severi Auggg. Reperi enim eum in lapide qui Publicios fratres nominat: quo de supra ad VIIIam.

In CXVI. BASSENius est, qui in 14. p. LIII. BASSINIVS: idem transpositione literae BASSIENVS: PASSIENVS: et inversa litera secunda BVSS ENVS: p. CCXLI. et 4. p. DCCV. Mox, FLAVIA NICE: sic in 5. p. CCCLXXII. et alibi.

Patrem L. Marii Phoebi in CXVII habes in I. p. MCXVI.

In CXVIII l. VALENS NATIONE BATAVS: solent enim Valterum cum vel geminum est, vel cum O sequitur, exterere, inde et BADAVS in 6 p. DXXXV. Sic FLAVS, FAONIVS, FAORALIS. Germanicianus, quod inter homines sive libertos, sive servos, sive adparitores Drusi Germanici esset.

CXIXa. ad caput de Militibus referenda est; nominat enim DOCTORIS SECVTORem. Doctorem Cohortis, qui deinde Campidoctor, habes in 2. p. LXXX. secutorem Tribuni in 8. p. DXXI.

CXXIam. sic constituam; CELADVS AMYNTIANI ANTONIAE DISPENSATORIS VICARIVS. Libertus iste Antoniae Drusi ab Amynta, qui Dejotaro in regno Galatiae et Lycaoniae beneficio Romanorum, Str. l. XII. quo mortuo an. U. DCCXXIX. Augustus id provinciam fecit imposito Praeside Dion l. LIII. agnominatus fuit, quod ab eo in domum Augusti transiisset. In catalogo libertorum Augusti in Decurias digestorum, quem Pighius sub an. U DCCL. e Marcelli Cervini inscr. Antiquit. libro producit, sunt eodem cognomine GAA. vel GALata AMYNTianus: APOLLONIVS AMYNT. DAMOCRATES AMYNT. et in marmore Rom. 5. p. DLXXVII. EPINICVS Caesaris servus Amyntianus mediastinus: et in tab. Colporatorum lenuncular. Ostiensium, M. ANTONIVS AMYNTIANVS. De CELADO


page 576, image: s576

minus dubitandum est: vocatur Augusti Libertus in 1. p. MXXXIV. CAI CAESARIS DISPENSATOR in 2. p. CCXCVI. ANTONIAES (sic enim legendum ibi est pro ANTINOVS) DRVSi MEDICVS CHIRVRGus in I. p. DLXXXI. Venit enim a Caesaribus ad Antoniam d. minorem, M. Antonii ex Octavia filiam nuptam Claudio Druso Germanico, Liviae filio: nisi iisdem temporibus fuerint diversi eodem cognomine. [gap: Greek word(s)] nominat Joc. l. XVIII. [gap: Greek word(s)] . c. 14. ex istius chirurgi domo et disciplina prodiit TI. LVRIVS. TI. CAES. AVG. Servus CELADIANVS, MEDICVS OCVLARIVS ap. Pignor. Com. de Servis p. 40.

In CXXII. leg. PELLIO, vel POLLIO.

In CXXIII. leg. ANTONIAES; fuerit nim. CERDO iste libertus Antoniae Drusi.

In CXXVIII. vestigium est antiquissimi artificii, dudumque desiti, statuariae encausticae, sive picturam adpellare velis; nam et haec [gap: Greek word(s)] exhibet: quando in lignis, cornibus, ebore cum veruculo, uriculo seu cestro ignito cavatis imagines formabantur; [gap: Greek word(s)] vocabant: opera ipsa [gap: Greek word(s)] : Plin. l. XI. c. 37. XXXV. c. 12 Vitruv. l. IV. c. 6. l. VII. c. 9. In tertio versu legam: [gap: Greek word(s)] IMPeratoris [gap: Greek word(s)] . Latina Graecis sic misceri in lapidibus solent. In Surrentina apud Capac. l. 2. hist. Neap. c. 12. [gap: Greek word(s)] . IN [gap: Greek word(s)] qui Latine AVRELIVS IMPETRATVS: in Rom. 8. p. MCXXX. [gap: Greek word(s)] . In 4 to. versu ANTIOXOC vel [gap: Greek word(s)] .

In CXXIX. leg. STILLONIVS. Stillonius Priscus tribunus Cohortis apud Plin. l. 9. ep 3.

In CXXXIII. leg. CLAVDIAE AMNADI. Amnas, [gap: Greek word(s)] , i. e. agna. Dixi de talibus soeminarum a genere pecoritio dusumtis cognominibus paulo ante. LIGARIAE AMNADI in 6. p. DCCLVII.

In CXLV. quid sit Harundinarius, quaero qui me doceat. Usus harundinis necessariae bello et paci multiplex, quod e Theophr. et Plinio. constat; non ignobilis ille quod sagittas inde conficerent, Theoph. l. 4. hist. pl. c. 12. Qui in hunc usum venderet negotiator vel pararet, an harundinarius ut memini de eborario dicere?

CXLVI. est de COSCONiis.

In CXLVIII. pro CARAE PIAE legam SARAPIAE vel Sarapiadi. Cognomen Aeliae, Aemiliae, Otaciliae in lapidibus.



page 577, image: s577

In CXLIX. leg. DORIS pro PORIS. Cognomen [gap: Greek word(s)] Aeliae, Asconiae, Calidiae, Flaviae, Juliae, Plotiae, Pomponiae, Sabidiae, Severiae, Suediae, Vlpiae. Mox CISSVS pro SISTVS: cognomen Octavii in 11. p. DCCCXII. et Trosii in 2. p. LXIV.

In CL. leg. CLARANO: patet e cognomine uxoris Clarilla. Claranum Grammaticum laudat Mart. l. X. epigr. 21.

In CLII pro NOTHIS leg ANTHIS. Descriptor trajecit literam, et A mutavit in O: sic SYNODESPOTVS p. CCXLI. pro SYNADESP. In CLVI. leg. TALAMVS e 10. p DCXVIII. Thalamus Caesaris servus Antistiae pater: Tib. Claudius Thalamus in 4. p. DCCXCV. Fuit praeterea Corneliorum, Juliorum, Juniorum, Lucriniorum. Matiorum.

In CLX. l g. JVLIA HEVRESIS: Cognomen Aniciae, Aquiliae, Calpurniae, Claudiae, Cosconiae, Figidiae, Septimiae. Etiam Evresis, et Evrhesis est.

In CLXI. leg. COMAEVS, ut in 8. p. DCLIX.

CLXXI. ita restituenda est: [gap: Greek word(s)] .

Versum I. CLXXXII. ex 11. p. MX. licet emendare. In tertii fine lego [gap: Greek word(s)] . MOX [gap: Greek word(s)]

In CXCVIII. l. NICEROti: vel NICEni. Habes excussam centenam alteram Piccartinarum Inscriptionum, mi carissime RUPERTE; nim. curae me habere oportuit ut prospicerem ne vacuae Tibi apud me depositae essent. Caeterum tuum istud in excusanda avidentia, quae Interpretes et Emendatores bonorum autorum subinde corripuit, et notari utique debet ob Juventutem minus cautam, [gap: Greek word(s)] laudem moderationis mereri potest; sed si Veritati non praestruxerit, quam modis omnibus adserere oportet, cui contrâ omnes debemns patrocinium Et hinc non puto laudabis, quod post Casauboni diligentiam in Strabonis l. VIII. extr [gap: Greek word(s)] immane falsum hodieque traditur. Enarrat ibi [gap: Greek word(s)] de' Arcadiae fluvio Stymphalo seu Erasino: cum nim. [gap: Greek word(s)] . Cum Stymphalus in Arcadia montem subeat, et in Argolide iterum erumpat quod Str. eod. l. Paus. in Arcad. et Plin l. 2. c. 103 adfirmant, ne sibi contradixerit Strabo, distinctione locus juvandus est et lectio ita constituenda: [gap: Greek word(s)]


page 578, image: s578

et huic lectioni adtemperanda quoque versio, quae hactenus in editionibus fluxit luculenta. Sed haec fortassis praeter rem. Cl. HOFMANNI operam circa Officinalia utilissimam fore Medicis credo: maxime vero necessariam seplasiariis, qui parum distingvere noruntetiam minime cognatas herbas radicesque et sua imperitia subinde intolerandas fraudes committunt. Immensi paene laboris erit conquirere synonyma et nomenclaturas, quae a vulgo diversarum provinciarum talibus impositae in Officinas propagatae sunt, et ab ipsis quoque Medicis retinentur, veris et primitivis Graecorum Arabum Latinorum vel neglectis vel ignoratis: et restat in hoc genere eruditionis scriptionisque post curas variorum plurimum operis. v. g. Docere elsenichium, radiculam inter pestifugas a Germanis commendatam, Polonis Olessenek dictam, acceptam ab agyrtis, habitamque pro legitimo meo a nonnullis esse Graecorum [gap: Greek word(s)] , et ex hoc extrita una alterave literâ, admissâque unius, v scil. [gap: Greek word(s)] , formatum esse vocabulum illius, illamque: paludapii speciem quam Cordus ad angelicas retulit, item docere Parietariam officinarum esse [gap: Greek word(s)] Diosc. l. IV. c. 86. et Plinii l. XXII. c. 17. [gap: Greek word(s)] Trall. l. 1. c. 10. muralium et perdicium Celsi apud Plin. l. XXI. c. 30. herbam urceolarem Plin. l. XII. c. 17. Marc. c. 35. calicarem et calicularem Coelii Avrel. l. 2. tard. c. 7. et 13. l. 4. c. 3. vetraginem Plin. Val. l. 2. c. 18. vitraginem Vet. Interpr. Orib. et Torini Interp. Trall. vitrariam Marc. c. 36. ubi tamen corrupte ediderunt, atiariae: ideo sic dictam quod urceos, calices et vitra ea mundare et nitidare consveverint: hyoscyamum etiam calicularem vocari, sed a figura florum, qui ordine prodeunt tanquam Punicorum cytini, muricatis calicibus, etc. Maximam a doctis et cupidis harum rerum gratiam inibit Senex divinus si confectum dederit: quod utinam brevi fiat! Eum meis verbis peramanter saluta. Optime Vale, mi RUPERTE. Scr. Altenb. XX. Octobr. an. M DCC XLV.



page 579, image: s579

EPISTOLA LXV. CHR. AD. RUPERTVS D. TH. REINESIO.

SAl. et obs. Vir nobilissime, Adfinis honoratissime, Maturare me jubet responsum Fleischmannus tuus: sed quum hoc dandum sit inter varias occupationes, ignosces brevitati et inelegantiae. Nam alioquin observantiam erga te meam testatus essem et prolixioribus et comtioribus. Falleris, si me immutatum existimas. Imo posterior dies semper aliquid adjicit venerationi, quâ virtutem et ingenii tui monumenta prosequor: nihilque mihi gravius, quam non tantillum otii mihi concessum, ut eruditissimas observationes tuas adscribere possim margini librorum meorum. Haec enim mihi consuetudo, quum bonos auctores lego; nec fere alii Loci communes, quam marginalia. Nihil etiam molestus, quam tamdiu quaesivisse te typographum pro excudendis posterioribus Variarum Lectionum libris, et Bibliotheca Graeca et Auctario Inscriptionum veterum, et Historia Medicorum. Nescio an videris Excerpta Polybii, Dionisii Halic. Nicol. Damasceni, Appiani, Diod. Siculi, Dionis et Joann. Antiocheni, quae Graeco - Latina dedit Henr. Valesius, et Excerpta Peiresciana semper vocat Hugo Grotius, qui nuper defunctus est. Fit in iis nonnunquam Graecorum veterum mentio: quam quia Vossium non habeo (ea meliorum scriptorum in bibliopoliis nostris inopia est) etiam ignorare cogor, an jam praeceperit. Joannem Antiochenum integrum extare in bibliotheca Oxoniensi publica scimus ex indicio Seldeni de success. in Pontif. Hebr. p. 360. nec quisquam est qui editionem ejus curat. Haberemus alioquin magnam partem de historia Dionis, quem ille compilavit. Citat idem Joannes pag. 785. Dictyn de rebus Trojanis; quem Graecumne habuerit; an saltem Latinum nostrum, qui artificio multis usurpato, antiquum nomen sibi praescripsit, ut Aeternitatem haberet magis propitiam, hucusque dubitavi; tamen in posteriorem sententiam fere pronior sum. De auctore Descriptionis Olympiadum ap. Scal. in Euseb. Op. p. 317. in qua et ipsa quorundam veterum auctorum natales et aetates lego, scire velim, quid judices. Quum legere coepi, videbantur mihi maximam partem excerpta esse e Phlegonte. Scaliger tacet; et Meursius semper


page 580, image: s580

anonymum appellat. Sed me fragmentum illud, quod pag. 339. sub f. et p. 340. pt. lego, Phlegonti a Photio tributum, et verba illa p. 346. in anno quarto Olympiadis CCXXIX. [gap: Greek word(s)] etc. fere movent, ut malim fragmenta Phlegontis quam anonymi dicere. Reperi in eodem Scaligero quam multa, de quibus abs Te docere velim; sed nunc ob temporis inopiam non possum hîc apponere. In fragmento Porphyrii p. 227. nonne sic emendare licet locum asterisco notatum a Scaligero; [gap: Greek word(s)] ? Moxidem vulgavit Scal. [gap: Greek word(s)] . An insertâ voculâ legendum: [gap: Greek word(s)] . Pag. 225 quid est, [gap: Greek word(s)] ? An scripsit auctor, [gap: Greek word(s)] . Justiuus l. 39. c. 8. Cleopatra pronior in minorem fuit. Hiatus post haec est, ut opinor, et sequi debebat narratio de fratre majori a populo praelato. Quod si graviora negotia permittunt, oro te, ut totum locum consideres usque, ad finem paginae, et interpretationem tuam, mecum communices. Videor enim videre non unam corruptelam in numeris. Eo vero lubentius ad auxilium tuum confugio, quod olim scripsisti habere te Georgium Syncellism, e quo Scaliger haec scripsit. Scire velim causam, cur a nemine protrahatur in publicum? Ea seculi nostri infelicitas est, ur etiam fures istos diligere cogamur. Maximum in me gaudium excitâsti, nuncio illo de Consularibus et Correctoribus, quorum catalogum ad inscriptiones te daturum polliceris. Simile quid per proximos annos cogitabam, ut Pighium supplerem, sed ad ignobiles labores semel condemnatus dubitare cogor, an spes liceat inchoare longas? Vellem idem faceres in recensendis Pro COSS. et Legg Proprr. Praefectorum Vrbi et Praefectorum Praetorio. Salmasius ad Lampr. p. 183. probare nititur, Pro COS. Bithyniae dici in quadam inscriptione [gap: Greek word(s)] . Vellem integram exhibuisset. Puto non aliam inspexisse, nisi septimam pag. 1094. Atex ea non hoc colligo, quod vult. Salmasius. Fuit enim Bithynia temporibus L. Flavii Sulpitiani (de Pertinacis enim socero lapidem interpretor,


page 581, image: s581

quem Severus occidit) provincia Caesaris, non Populi. Sub Hadriano proconsularis esse desiit; de quo Dio in exc. Peires. p. 714. [gap: Greek word(s)] . Refert ibidem primum in eam Propr. Caesaris missum Julium Severum. [gap: Greek word(s)] rectum puto. nam sorte mittebantur in populi provincias, quod nemo nescit. At verba Taciti l. 3. Ann. c. 58. §. 1. Ut Asiam. sorte haberet, Freinshemius mirifice [gap: Greek word(s)] : er. Maluginensis qui flamen Dialis sive Sacerdos Jovis erat, postulavit, ut in Asiam, quam erat sortitus, mitteretur. Putasne Taciti mentem hunc intelligere? Hoc ipsum, ni fallor, controversum erat, an poslet sortiri, h. e. Proconsul fieri? Idem Salmas. ad Capitol. Pup. Max. p. 269. nummos, quorum inscriptio est. IMP. C.M. CLOD. PVPIENVS. et IMP. CAES. M. CLOD. PVPIENVS. explicat. Imp. Cajus Maximus Clodius Pupienus. Cras, credam hoc asserenti; hodie metuo. Graeci habent: AVT. K. M. [gap: Greek word(s)] . Item [gap: Greek word(s)] Videmus non fuisse praenominatum Cajum, sed Marcum; nec ita describi posse Pupienum, ut Salmasius putavit. Omnino assentior Casaubono, Maximi cognomen aliquando omissum. Credisne quod scribit idem Salmas. in Epistola contra Cloppenburgium praemissalibris tribus de foen. Trapezitico, temporibus Decemvirorum nec navigationibus nec mercaturae Romanos fuisse deditos? Cui igitur bono extructa Ostia ab Aneo Marcio? quid in foedere quod inter Romanos et Carthaginenses ictum est, ut scribit Polyb. l. 3. c. 22. tam solicite cavent isti, ne Romani Romanorumve socii ultra Pulchtum promontorium navigent? Non dubito quin mercaturae gratiâ Romani jam tum adierint Carthaginem et regionem omnem Africae cis pulchrum promontorium. Sed tamen causam Salmasio fuisse reor, quum ita scriberet. Idem Salmasius recusat pedibus ire in sententiam nostram de Friderico Ahenobarbo. Ajunt podagricum esse. Ideo facile credo, non posse. Si plura eo de argumento habes (ut habiturum te spero, si Olmum acceperis) ne senio sit ad nos scribere. Meditor enim aliquid adversus N. N. qui me, ob affirmativam ante septennium propugnatam, in oratione insipida de BIBLIOTHECA NORICA contumaciae et lasciviae publice insimulare ausus est.



page 582, image: s582

De ROMA SVBTERRANEA (cujus perlegendi desiderio flagrare mihi videris) hoc meum consilium est. Scribas ad Fle schmannum, ut in se recipiat curam transferendi Operis vel Lipsiam vel Altenburgum. Ego aggrediar Gutthetterum negotiatorem, qui videndum dedit, et hypothecae nomine aliquid obligabo. Nosti mores hominum Mercurialium. Quum autem libro fueris usus, sartum tectum ad nos remittes. Tabulas marmoreas continentes decreta Pisanorum in honorem L et C. Caesarum, valde memorabiles, fortassis jam habes. Curtius enim Pichena, qui Notis in 1. Ann. Taciti easdem exhibuit, cujus non in manibus? Igitur nolui describere. Sex. Petronium Probum, qui temporibus Valentiniani et Gratiani tot magistratus gessit ac praefecturas, ut nunquam fere sine magistratu visus sit, Coelii Probini filium, Petronii Probiani nepotem, quorum uterque consul fuerit, e vetustâ Inscriptione, quam habuit Jac. Sirmondus sese cognovisse scribit Henr Vales. ad Amm. Marcell. l. 27. p. 345. Eam valde insertam velim auctario tuo cum prolixissimo commentario de Clodiis, Aniciis, Petroniis, Faltoniis, Olybriis. Nae ob insigne meritum erga Familias meas coronam tibi necterem e pulcherrimis floribus Horti nostri Medici. Paucis ab hinc septimanis plures Inscriptiones accepi a P. Servio, sed alicubi vitiosissime descriptas. Ut inserere possis auctario, quas velis, mittam proxime. Sed hoc deprecor, quod minatus es in tuis: Nihil est, quod ego praestiti. Utile quidem esset tantae benevolentiae testimonium propter magistratum meum, ac jucundum propter N. N. qui certe ureretur, in me semper ambiguus. Sed tamen malim Johannis Baptistae Donii Equitis Florentini et Petri Servii Professoris Romani promptitudinem hîc decantari et quidem [gap: Greek word(s)] : Nôsti melius quam ego nationis ingenium Salvere autem juberis a CL. D. Hosmanno, cujus Institutiones hîc mitto pro dono Variarum, quo me ante quinquennium beâsti. Vide ac ride celeritatem meam. Tandem etiam Endterus stabit promissis suis, ut audio, in excudendis omnibus praeter Galenum et Theophrastum. Ea vero Senis optimi valetudo est, ut si videres, silicernium diceres: Vix duabus manibus pocillum admovere potest ori: et valde vereor, ne literulas, quas jam aegre pingit, brevi desinat. Gronovius ante triennium per Richterum juniorem me docuit, penes


page 583, image: s583

se esse tabulas Siculas GVALTHERI. Vidi laudatas a Bartholino in tractatu de Monocerote. Sed fortasse adhuc displicet tibi, quod rogavi olim, de Universis Inscriptionibus Grutero non observatis, colligendis et publicandis. De Jano Nicio Erythrero [gap: Greek word(s)] quid sentis? Multis hîc judicio destitutus videtur.

Quid est, quod ap. Goltz. in Thes c 4. lego: [gap: Greek word(s)] ? An debet, [gap: Greek word(s)] ? Accipies una Virdungi Tacitum, quem per otium leges, et qua habes, ad illum notabis. Pro COSS. Britanniae scio terisurum Viro optimo doctissimoque imposuit Scatiger. N. N. sato functum hic fama fuit, quam novissimae tuaerefutant. Magis ex illius dignitate foret, si VERITATI daret manus. Et quid tantopere stupet experientissimorum Criticorum censuram quum se norit succubuisse adolescentibus: Omnium namque in manibus, quae scipsit Vossius junior ad Vell. l. 2. c. 31. et 96 inprimis c. 47. ubi grassari eum scribit in veterum scriptis. Grassatorem, quod scio, nondum dixit Reinesius. Quam friget aestatojuxta atque hyeme apologia illius pro M. Marcello l. 60. Adv. p. 2879! Quod Appianus scribit, ferocem et in pericula praecipitem fuisse, eventus docuit: et videndus praeterea Polyb. l. 10. c. 29. et 30. Quem si diligenter legisset, scivisset ejus paterâ bibisse Appianum. Unde facile credo Marcellum in aliis reprehendenti, in Excerptis Peir. p. 559. Appiani novissimaeditio quae sit, doce me, quaeso. Mea enim pervetus et Latina tantum. Idem rogote de Thuoydide. Quod Claudium sapientibus principibus accensere voluerit e Joann. Sarisber. Policr. l. 8. c. 10. jure, ut opinor, notatus est. Vide autem ne mox procrepitante principe crepet illud Joannis Antiocheni in Exc. Peiresc. p. 805. [gap: Greek word(s)] , quod surreptum esse Diont patet e l. 60. p. 665. ed. Leuncl. At si pergere volet, animadvertet fatuum esse laborem pro fatuo. Ridere libet Photium in Bibl. Cod. 68 quum ait, puerilis animi magnum argumentum esse, e quot quantisque scriptoribus historia collecta sit, jactare. Nae longe aliud judicaret nunc, si videret, virum maximum, Equitem illustrem, in opere amplissimo dedicato, Piis, Felicibus, Augustis praescripsisse vicies octies centum omnis generis auctores. In Plinium si quid emendationis haberes, valde gratum esset


page 584, image: s584

Venerando seni nostro munus, si ad illum mitteres. Bene Vale. Scr. AltorfI. 26. Oct. quo tuas accepi, An. S. M DCC XLV.

EPISTOLA LXVI. TH. REINESIUS D. RUPERTO P.P.

CLaris sime RUPERTE, adfinis dilecte. Adtemperate mihi vener unt tuae cum promisso tot Româ Inscriptionum, [gap: Greek word(s)] : fervet enim opus, et a me absolvetur ita spero, intra paucos menses, [gap: Greek word(s)] , et nisi graves officii curae intervenerint, hae autem anno nunc finiente me varie exercuerunt. Digessi quotquot collegi hactenus, et quae supervenient in Classes XX. index eo quo Gruterianus ordine procedet; sed capitibus paucis arctior, inprimis eo quod cognomina [gap: Greek word(s)] exhibebit, et altero, quod autores laudatos, culpatos, emendatos illustratos in Commentario: de quibus monebas omnes dudum videram. Excerpta e scriptoribus Graecis classicis quae Nic. Fabricius Peirescii toparcha Senator Aquensis dedit a Grotio, Salmasio Jac. Gothofredo, Seldeno, etiam Freinshemio laudari vidi: Ipsa nondum; cura ut futuris nundinis ab Entero cum reliquis quae desider avi ut mitteres, accipiam; item lapidem de Petroniis. Ex 1. 2. et seqq. p. CCCCL. ostendo Probum cui Rufius Avienus Festus interpres Arateorum jambos de ora maritima inscripsit eum ipsum esse. Ego libenter utor judicio tuo et semper in re ardua et pertinente ad Posteritatem, cui illudere nolim, probo [gap: Greek word(s)] ; eramque ideo tetradia quaedam pauca, [gap: Greek word(s)] , missurus; sed omittere oportuit, nunc quod toties describendi labor videretur [gap: Greek word(s)] . Theodosii cujusdam, qui se [gap: Greek word(s)] adpellat, excerpta e Dione Leunclaii editioni suae inseruit; fortassis Dionea quae Johan. Antiochenus habere dicitur, et quae Fabricius illa ipsa sunt. De Johanne Antiocheno pauca habet Vossius l. 3. et putat vel esse eundem cum Joh. Curopalate qui Syngellum exsoripsit: h. e. cum autore compendii historici Cedreni; vel cum Joh. Melele. Ego posterius. adfirmem ob Seldeni l. V. de Jure nat. sec. Ebr. c. 6. f. 566. verba. De eo Malala concertantes adi Baron. ad an. Chr. 31. n. 75. Casaub. Ex. 13. n. 38. Rosvv. in lege, talionis tab. 3. p. 41. et seqq. Andr. Evdaemono- Joh. contra Cas. l. 4. c. 4.


page 585, image: s585

Rich. Montacutius Ep. Anglus in Diatr. pro Cas. contra Buleng. Malalam, de cujus inscr. libris gloriantur Oxonienses vocat blennum, fungum, fatuum: quid ergo tantopere ejus [gap: Greek word(s)] edi desiderabimus? Johannem Antiochensem [gap: Greek word(s)] citat Salm. in Exerc. Plin. Johannem Constantinopol. in Excerptis legationum e Dexippo Lindenbr. ad Amm. M. l. XV. Ita variatur circa scriptores et titulos librorum [gap: Greek word(s)] . De Codicibus Georgii monachi et Syncelli adi sis epistolam Scalig. ad Hoeschelium no. 391. et 392. [gap: Greek word(s)] , editus a Scaligero, excerptor Aelii Phlegontis est, non Phlegon ipse; et quia ignotus, ideo recte anonymum adpellant. Phlegontis enim [gap: Greek word(s)] libri fuere XVI. teste Svida, et hoc ipso exscriptore: quintus terminabat in Olymp. 177. quod patet e Photio: quorum narrationi si conferas istam [gap: Greek word(s)] , epitomen este operis amplioris deprehendes. Expende etiam notam de Olymp VI. ad fragmentum, quod post Xylandrum publicavit Meusirus. videbis plurima e Phlegontis [gap: Greek word(s)] resecuisse istum [gap: Greek word(s)] . Imo quod Eusebius in Can. chron. sub an. 4. ol. 202. ipsa Phlegontis verba e XIII. alleget, quae etiam duobus loeis repetivit autor Chron. Alex. ea vero non extent in hac collectione, adparet verum esse quod de contractione dicebam. Existimem quoque gentilem fuisse, nisi verba sub an. 4. Ol. 226. de templo Dei Hierosolymis aliud suadere possint, et Eusebio priorem, quia in Ol. 249. desiit et ob ea quae f. 354. leguntur de M. Aurelio [gap: Greek word(s)] . Particula autem eodem fol. de athletis famosis, inter quos etiam Philumenum Philadelphia Lydiae oriundum, florentem temporibus TheodosI senioris Aug. recenset, ab alio quodam juniore adsuta est. Non sum exprimendo dolori, quem de interitu utilissimi scripti Phlegontis, literatissimi Imperatorum liberti subinde concipio, cum Photii temporibus adhuc extitisse cogito, et in vacuum veniste tot historicorum claustralium faedos abortus, quibus carere felicitas esset. Ipsa epitome, licet originario scripto minime comparanda sit Inscriptionem 10. p. CCCXIII. et 1. p. CCCXIV. de M. Aurelio Demetrii filio pancratiaste perquam illustr at [gap: Greek word(s)] brevissima sub Olymp. [gap: Greek word(s)] : et alteram de Batone Philonis filio p. CCCXVII. sub Olymp. [gap: Greek word(s)] B: item 9. p. CCCXV. et 1. p. CCCXVI. sub Ol. [gap: Greek word(s)] . cujus verba


page 586, image: s586

ex ipso lapide descripta videri possunt. Secundam vero p. CCCXIV. de magistro ordinis Paeanistarum Romae Embe propheta et sacerdote Sarapidis e verbis sub Ol. [gap: Greek word(s)] etiam emendare possumus: [gap: Greek word(s)] : i. e. Pachonis mensis Alexandrinorum dies undecima: quod nec Joh. Fucundus Veronensis intellexit; omisit enim in sua versione, quam sequitur Panvinius Comm. in 2. Fast. sub an. U. 999. nec is cujus interpretationem dedit Gruterus, Etertia p. CCCXXXII. de L. Valerio Pudente an. aet. XIII. certamine Jovis Capitolini victore inter Poetas Latinos desumta sunt verba sub an. 2. Olymp. 222. ut ipsum quoque Phlegontem ad suam Olympionicarum historiam marmorum fide uti voluisse in propatulo sit. Et quia Photium de Phlegonte excussisti Cod. XCVII. annon subolebat mendas esse in ejus de Lucullo [gap: Greek word(s)] hac, [gap: Greek word(s)] . Quem enim Adrianum legatum habuit Lucullus? Legam, [gap: Greek word(s)] ex Appiani Mithrid. et Dione l. 35. qui quia a regiis victus fuit venit in confessum aoristum activum mutari debere in passivum [gap: Greek word(s)] . Bithyniae factae provinciae Caesaris tempus refers ad Imp. Hadrianum; sed hoc ipso Plinium nepotem ProConsulem suisse adseris; et sic Baronius ad an. Chr. CCCIV. Verum contra est lapis 3. p. CCCCLIV. et 5. p. MXXVIII. quo Legatus Pro Pr. Prov. Ponti, consulari potestate in eam Provinciam missus ab Imp. Trajano dicitur. Ipse etiam postquam decessores suos Pro COSS. Bithyniae Velium Paulum, Coelium Clementem, Julium Bassum, Pomponium Ruffum Varenum, et P Servilium Calvum subinde nominasset, se ProConsulem esse negat Ep. Postulantibus l X. dum de causa ad se delata secundum exempla ProConsulum cognoscere noluit sedrem distulit dum Imp. quid observari vellet, seil. in Provincia, quae recens priorem gubernationis formam mutasset, rescriberet. Si ProConsul erat Plinius Bithyniae, cur judicii ProConsularis normam a magistratibus nuperis observatam non sequeretur? Adi Petitum IV. Variar. 3. Thucydidem Graecum cum scholiis antiquis; quae Sabini Sophistae tempore Adriani Caes. nonnulli, Cas. not. ad Laert. e Sabini Anthylli et Phaebammonis commentariis collecta esse arbitrantur, edidit cum emendatione suatam textűs quam commentariorum et annotationibus J. Camerarius Basil. apud Hervagios


page 587, image: s587

an. 1540. Possideo quoque editionem Graeco Lat. Aemilii Porti cum comment. et singulorum ll. argumentis, annotat. in obscuris, locos Graecis, quibus scholia vetera Graeca corriguntur: chronologia a Chytraeo scripta etc. Francof. apud Wechel. an 1595. cum dedicatoria ad Frid. IV. Elect. Palat. Appiani [gap: Greek word(s)] librorum XII. Roman. historiarum Latina a S. Gelenio Caelio Sec. Curione et P. Candido facta edit. Lugd. apud Gryphium an. 1576. habeo: Photius Cod. LVII. multo plura ejus legit. De Roma subterranea [gap: Greek word(s)] ; differo igitur. NICII Romani quae prodięre omnia nunc habeo, et lego; judicium in eo desidero et ipse; itemque majorem Graecae literaturae cognitionem, a qua imparatior est. Ejus epistolis delector ideo, quod res Urbanas et doctos hac aeate homines ex iis possim cognoscere. Videtur hoc solum quaesisse isto scribendi genere ut quantum Latina lingva valeat experiretur. In Vitis multa memorabilia observo: in Exemplis [gap: Greek word(s)] suae superstitioni adcommoda. Quod nuper de Gallis circa Guevarae scripta judicii falsis scribebam, ejus rei fidem etiam facit Car. Paschalius tr. de Legato: cap. enim. 66. e vita Marci recitat Lusitani cujusdam a Carthaginiensibus Romam legati apophthegma, patibulo carbone inscriptum: quod dubio procul hoc seculo quidam fecit, vel fecisse fingitur ab autore. In Comm. ad Inscript. ita calamum adtemperabo, ne histrioniam agere videri possim, a qua alias alienissimum me esse noverunt, quicunque me, vel adulari illustria nomina; sed tamen nec modestiatua, qua nominari inter coadjuvas deprecaris efficies, ut ingratus ego sim, nec profitear quorum [gap: Greek word(s)] opus surrexerit. Cl. HOFMANNVM meis verbis reverenter saluta; In Plinio tentata liberaliter communicarem, modo esset qui e Codice et Adversariis meis describeret. Unicum hac vice emendationum mearum specimen dabo, quod fortasse non erit ingratum. Verba Plinii l. XVI. c. 40. ubi de materia e qua simulacrum Dianae Ephesiae: Caeteri ex ebeno fuisse tradunt: Mutianus vitigineum: hanc materiam elegisse eandem Conetiam nomen artificis nuncupans, corrupta esse nemo non videt quoad duas istas voculas, eandem Conetiam. [gap: Greek word(s)] eandem enim non tolerat mens autoris: deinde quis artisex Conetias cui dictus, cui auditus? Salm.


page 588, image: s588

in Plin. Exerc. f. 816. in duabus istis latere nomen artificis recte conjicit et scribit, Demonicon etiam. Ego inter hoc genus artifices nondum reperi Demonicum: et fortasse nec probare potest reperiri alicubi Salmasius; abeunt etiam ejus elementa ab editis longius, neque repraesentant duas syllabas ean: quare necrecipere pro indisputabili et genuino possum. Proxime ad veterem scripturam accedit, quod excogitavi, Endaeon, etiam. Endaeus, qui et Endyus, Atheniensis Daedali discipulus fuit et comes fugientis in Cretam: cujus opus signum Minervae Aleae, quod Tegeatibus ablatum D. Augustus in fori sui aditű statuit, Paus. in Arcad. et alterum ligneum Miner vae Poliadis Erythris, id. in Achaic. et pariter ligneum sedentis Athenis, id in Att. quem Salmasio non succurrisse mireris, de isto loco tam sollicito. Dicit enim: Si quis in Plinio ex mendis male habitus est locus, hic est. Sed nunc, reor, emendatum ad primaevam autoris ipsius scripturam et mentem esse non diffitebitur. Recte autem me correxisse ex Athenag. legat. pro Christ. probare possum; ubi nomina etiam artificum qui Deos figuraverunt, singulatim referri posse scribit. [gap: Greek word(s)] . Vale, Vale mi RUPERTE. Scr. Altenb. 29. Dec. an. M DCc XLV.

EPISTOLA LXVII. REINESIUS RUPERTO. P.P, S. P. D.

Adfinis suavissime. Primum omnium hoc nunc facto opus esse video, prospicere netibi imposuiste aliqua, velimponere voluisse credulitati tuae videar; certe neque volui unquam neque fiet, nisi me illubentissimo, vitio humanitatis. Nuper placebat apud Photium in rebus Luculli contra Mithridatem [gap: Greek word(s)] reformare in [gap: Greek word(s)] , et videbar justam emendandi causam habere, quod Adrianus quispiam iis temporibus fuisle non existimaretur. C. autem Triarius esset nominatissimus. Sed re perpensius examinata Triarium intempestive obtrusisse agnosco, et sinendum [gap: Greek word(s)] . Pertinet enim [gap: Greek word(s)] Phlegontis apud Photium ad ea tempora, quibus Ponto adhuc dominabatur Mithridates, et de occupando eo laborabat


page 589, image: s589

Lucullus ad Cabeira, in quibus praesidium regium habens stativa. Eo commeatus e Cappadocia adportandus erat. Misit igitur frumentatores praefecto iis Sornatio quodam; et mox, quod is a regiis periclitatus fuerat, Adrianum, cui rex Menemachum et Myronem (ita Plut. sed Memnon apud Phot. Cod. CCXXIV. Taxilem et Diophantum nominat) cum magnis copiis, quae revertentes cum impedimentis interciperent, opposuit, et superatus tamen est. Triarius autem etsi inter legatos etiam Luculli esset, non erat tamen in exercitu cum quo Lucullus in regem movebat, sed capta Apamea ad Nicome diam in Bithynia considere jussus fuit cum classe, ut missas in Cretam et Hispaniam ad Sertorium, socium belli, naves circa Hellespontum et Propontidem interciperet: adi Memn. l. d. c. 45. inclinataque est acies regia diversis praeliis, eaque occasione Heraclea, Amiso, Eupatoria, Sinope, Cabeiris, Amastri expugnatis Mithridates Ponti universa ditione exutus. Haec vera series gestorum ex App. Memn, et Plut. qui et ipse [gap: Greek word(s)] adpellat, unum e Luculli Ducibus, qui imperabat copiis, quae frumentatores prosequerentur et protegerent. De NN. verum dicis; castigatum fuisse etiam ab adolescentibus; nam et Janus Gebhardus Palat. judicium ejus de Nepote, scriptore vitarum excellentium Impp. Graeciae, quod habet l. LlI. c. 14. XLlI. c. 9. et XXV. c. 15. explosit Spicil. in Corn. Nep. p. 24. et 240. In dicto cap. 14. duo praeterea sunt, quae concoquere nequeo. Probatam Lambino aliisque emendationem Clem. Tevenmi, qui in Corn Nep. Datame corrigit tamen in tantum non, a scriptura abire longius dicit. Quasi vero in abbreviatura veteribus notariis usitata hac, tam n, non lateantista. Non ergo abeunt a scriptura, et propterea recte recipientur. Quod enim scribendo contraxerant librarii compendii gratiâ, id Teveninus quomodo exprimendum esset plane vidit; exitque hoc ex illo multo commodius quam [gap: Greek word(s)] nimia in quo apud Plautum Truc. a. 1. sc. 1 errorem abbreviationis videre se putat l. XXX. c. 11. quae nulla tamen eo loco. Displicuit jamdudum praeposterum acumen pro vocula tamen reponentis tamdem, cum utramvis admittat sententia, P. Merulae ad Enn. ann. Lutea haec, inquit. Ne unquam calamus chartam mihi tangat talibus nugis inarandam.


page 590, image: s590

Ibidem in verbis Polyaeni non videtur intellexisse quid esset [gap: Greek word(s)] : adoravit, inquit, epistolam a rege missam. Vellem docuisset nos ritűm hunc, inauditum devotionis erga Principes viros genus, quod de geniculis vel procubitu in terram eorum epistolas veneratur. De hoc enim cultűs genere, quod [gap: Greek word(s)] exhibent, non de illo, quo adorare osculans dicitur qui manum ori admovet, Eum loqui insinuant sequentia, quando literas regum Persarum a satrapis non secius atque reges ipsos vel horum simulacra adoratas fuisse dicit. An de hac ejus interpretatione capiendum est, quod alicubi lectores suorum Comment monet, ista ita legere ut sciant se ludiones spectare? Certe ludit hîc lectores, et risum theatro movet. Hoc autem voluit Polyaemis Datamen osculum impressisse tabellae a rege inscriptae. [gap: Greek word(s)] vocis, [gap: Greek word(s)] est osculari. Hes. [gap: Greek word(s)] . Compositum simplici aequivalet: Hes. [gap: Greek word(s)] , Evnap. in Aedesio [gap: Greek word(s)] , manum suam osculatus. Extat hoc significatu quoque apud Symmachum interpretem sacri scriptoris rerum Hiobi c. 31. 27. Epict. in 3. [gap: Greek word(s)] 24. [gap: Greek word(s)] dixit: Procop. [gap: Greek word(s)] . Fallitur etiam, cum venia ejus hoc et caetera dixero, de sitű Sagunti, quam locat in planol. IX. c. 17. Manuscriptus, cujus fide apud Silium l. XV pro interea substituit in terra nec quidquam hic juverit, quippe vitiosus. Nam ipse Silius l. 1. in edito colle structam ab Hercule et denominatam a Zazyntho comite ejus ibi sepulto tradit in his:

Haut procul Herculei tollunt se littore muri
clementer crescente jugo, quîs nobile nomen
conditus excelso sacravit colle zazynthus.

To interea igitur genuinum omnino est; nim Scipionis, qui Karthaginem in excelfo locatam urbem non toto expugnavit die, major multo gloria quam Hannibalis, qui Saguntum, non ita copiosam, dum annus consumeretur, post octo nim. menses, cepit. Comparationem utriusque gestorum instituit Poeta, non petitâ a situ urbium, sed a tempore durantis obsidii, quod quoad Carthaginem brevius Scipio, quoad Saguntum longius habuit Hannibal, ratione. Imo ipsum nomen urbis insinuat adpellatam sic a situ in excelso colle. Nam


page 591, image: s591

et Zazynthus, [gap: Greek word(s)] insula, cujus coloni Saguntum in Hispania condidęre, teste Livio l. XXI. Plin. l. XVI. c. 40. App. in Iber. a sublimitate, quae Ebr. Zachuth est, a rad. Zuach. quod est, attolli, tumere, elatum esse, ita dicta fuit. Hinc Ovidio alta Zaezythus, quasi tota cercada entorno de altas montanas: et opidum eodem nomine in altissimo monte imminens mari, hod. Zante. De Q. Calabro, vel Cointo Smyrnaeos quem vocant, quid constituerit, ex ejusl. 11. Adv. c. 8. et 10. nosti: mihi nondum persuasit sua [gap: Greek word(s)] . Istud vero quam friget, ab opulculi possessore quodam Romano Quinto, qui tamen aeque ignorabilis et in explanabilis est, ita nominatum fuisse? De Calabri cognomine quod dicunt, adsentiar: In Calabria enim repertum est primum [gap: Greek word(s)] , una cum carmine Coluthi de Helenae raptu, ante annos paene ducentos et conservatum a Bessarione Cardin. Tusculano; tandem communicatum Bibliothecis et primô excusum ab Aldo; nisi sortasse autor, quem mox nominabo, ipse Calaber fuerit: quod uti adseverare sortiter nolim, ita nemmem mihi confidenter negare posse existimem; De nomine viri novum fortasse est, quod proponam; sed satis probabile et conjecturis aliorum longe adminiculatius. Fuit Corintus Grammaticus, cujus libellum de dialectis ad Studium quendam juvenem scriptum habemus editum cum adpendice H. Stephani, eumque citat Joh. Petrus Nunnes. not. ad Phrynichum Sylburg. spicil. ad Herod. Betuleius not. ad Lact. l. 1. c. 6. Joh. Talenton. l. 2. rer. recondit. c. 19 e cujus vero nomine [gap: Greek word(s)] amissa una literula vel praeter visa a primo descriptore exiit [gap: Greek word(s)] . Non autem nisi [gap: Greek word(s)] quendam Grammaticum et consummatae peritiae literatorem ista Paraleipomena scripsisie patet inprimis ex accurata et curiosa valde locorum descriptione, quae diligentius multo enarrat, quam aliquis de vulgô Poeta faceret; ut cum l. VI. domum Paridis a vicino monumento Asaraci aula Hectoris, Minervae templo, et ara Hercei Jovis, cum l. XIV. aedes Antenoris a vicino Ganymedis et Minervae templo: cum l. III. Melanippum Lyciae promontorium, quod ne Strabo quidem l. XIV. tam accurate descripsit: cum l. VIII. patrias Melanei, Alcidamantis et Evmaei; cum l. XII. suam sive domum sive hortum Smyrnae: cum l. VI. scutum Evrypyli in quo labores


page 592, image: s592

Herculis fuissent sculpti prolixe: et cum l. X. baltheum et pharetram Philoctetae donata ab Hercule depingit: quô genere curiositatis hoe solum egit, ut suam eruditionem et variam lectionem ostentaret, etiam intempestive. Amplius; quod de nominibus illorum qui equum ligneum subiernnt, tam fuit sollicitus, et in enarratione eorum ut scil. ordine, recte, pleneque fieret, ipsas adeo Musas sibi advocan das esse putavit l. XII. id plane Grammatici est et inutilis curiositatis; in talibus enim hoc genus acumen suum ostentare solebant maxime: et de studio ejusmodi quoad recitationem istorum nominum a Cynulco apud Athen. l. XIII. Salse ridentur utpote quod a Poetica [gap: Greek word(s)] sit quam alienissimum. Fuit autem post Johannem Gramm. Alexandrinum, d. Philoponum, teste ipso in proaem. l. de dial. inter mediae aetatis Graecos seculo sexto septimove, quibus Graecia etsi a pristina politia degeneraslet plurimum, viros tamen doctos et memorandos aliquos aluit; Eos autem tam patriae suae fatum a Saracenis insessae paulatim Jaceratae et in miserabile chaos redactae, quam Latinorum, quos etiam Barbariesjam ceperat, incuria et invidia fecit ignorabiles maximam partem. Pauci sunt, quos nominare possumus istorum temporum: Johannes Stobaeus, Georgius Pisides, Theophyl Simocates, Thomas et Coprogenius magistri, Euphronius, Moschopulus, Choeroboscus, Demetrius Triclinius, Georg. Syncellus, Eustathius, et extremo octavi Photius et qui ex ejus doctissimis epistolis noti sunt: Prioribus inter memoratos etiam adcenseri debet Corintus iste. Fuisse in aestimio et non inferiorem tempore quam determinavi inde adparet, quod laudatur a [gap: Greek word(s)] Pzetze in Chiliad, et comm. ad Lycophr. ubi de Machaone; sed quod ibi [gap: Greek word(s)] vocatur, hoc ab editoribus est, quibus persuasum erat hoc nomen ejus verum esse et aequipollere [gap: Greek word(s)] Quintus, errore, ut ostendi, publico omnium, Omnium. Scaliger enim, Natalis Comes, Casaubonus, Dresemius not. ad Jos. Iscanum, Nic. Abramus not. in Ciceronianas, Colerus spicil. ad TacitiV. hist. Cluv. l. 1. ant. Sic. c. 8. Cant. l. 1. nov. lect. c. 7. Elmenh. not. ad Appul. Q. Smyrnaeum adpellant: Smyrnaeum simpliciter Pareus dissert. de Plauto Quinctum, Voss. de Poet. Graecis: Q. Calabrum Gyraldus, Bulenus. de Prodig. c. 1. Meurs. de fort. Athen. c. 2 Ortelius, Catan, ad Plin. l. 4. ep. 11. Heins, ad Cun. de Nonno, qui tamen et


page 593, image: s593

Smyrnaeum: Neander. not. ad Coluthum: Joh. Hartungus: G. Gaulminus: Cant. not. ad Lycophr. Cassandrâ: Jodocus Valaraeus, et Bernardinus Baldus interpretes ejus; Micyllus not. ad Hygin. fab. XC. Cointum Smyrnaeum VVeitz. ad Ovid. Trist. et de Ponto. Omnium liberalissimus est in imponendo homini nomine Kirchmannus; adpellat enim Q. Smyrnaeum Calabrum; nec absentit Dausqueius. Convenit autem ut quod maxime, Grammatico, qualis fuit Corintus, ludimagistri officio fungi et docere pueros, quod noster de se profitetur l. II, versibus dulcissimis: neque falsi sunt viri docti, inprrmis Parrhasius et diligentissimus ejus recensitor ac interpres Laur. Rhodomannus, qui eos de institutione scholastica apud Smyrnenses interpretati sunt; dubitoque igitur quenquam ita simplicem esse, qui Smyrnae oves Pascere idem esse ac Homerum sequi, quem bona pars Smyrnaeum censuit. credere velit, aut ita per spicacem qui duo ista eadem esse videre posfit. Mihi quidem tam beato esse nondum contigit. et habeo pro violenta et a sensu Poetae alienissima eam expositionem. Posthac ergo adpellemus eum Corintum Smyrnaeum, et inter Poetas Palladam, Timotheum Gazaeum, Coluthum, Tryphiodorum, Agathiam, Paulum Cyrum Florum, cum Chrestodoro, Demochare, Leontio, Mariano. Johanne Barbucalla, et Juliano Aegyptio, locemus. Ne speciem quidem verosimilitudinis habet, quod ex adficto Calchanti vaticinio l. XIII. exsculpitur, florente Caesare vel posterorum ejus Aeneadarum Juliadarumve aliquo seculo primo constitutae monarchiae, vixisse Poetam. Quae enim ratio connexi. Cointus Calchantem introducit praedicentem, Aeneae genus dominaturum esse Orienti et Occidenti: Ergo vixit sub Aeneadis, inter Julium et Neronem? Nullam, ita hebes sum; video.

Ophiophagia, festum Bacchi, quo mysteria ejus serpentum dilacerationibus celebrabantur, idque dentibus, nota esse scribit l. XI. c. 15. si quaeras, unde nota, quae ne ab uno quidem scriptorum veterum nominata reperiuntur? E Prudentio, inquit: hic enim sic 1. adv. Symm. virides discindunt ore chelydros qui Bromium placare volunt. Unus Prudentius hoc dicit; reclamant alii omnes, qui orgiorum Bacchi et [gap: Greek word(s)] sacrorum Liberi meminerunt tam profani quam et sacri. Suspecta igitur merito lectio ea est, quamvis omnium Editionum et a nemine


page 594, image: s594

sollicitata, et introducta videtur a sciolis. Falsum est Bacchis seu Evantibus, choro famulisque sacrorum Liberi morem fuisse, legemque orgiorum ut ser pentes admorderent: serpentibus cingere vel coronare se solebant. Furiarum serpenticomantium geminae. Evripides cum Bacchas [gap: Greek word(s)] quo habitu ad sacra conveniant, describit, demiserunt, inquit, v. 694. comas in humeros

[gap: Greek word(s)] De iisdem Catullus in Argonaut.

Horum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos, pars e divulso jactabant membra juvenco, pars sese tortis serpentibus incingebant: quod Baccho adhuc in cunis vagienti fecerant Parcae, Eurip. v. 10. Plenissime de re Arnobius l. V: Bacchanalia etiam praetermittamus immania, quibus nomen Omophagiis Graecum est: in quibus furore mentito, et se questrata pectoris sanitate circumplicatis vos angvibus: atque ut vos plenos Dei numine et majestate doceatis caprorum recalentia viscera cruentatis oribus dissicatis. et l. V. In altero loco sangvinis miserorum animalium discerperent viscera, alias alii raperent ut mos est canibus et vulturibus, portiones, subigerent dentibus et crudelissimo ventri darent. Pariter Firmicus de err. profan. relig. c. 6. ubi de comitatű, Lycurgi animadversionem fugientis, Liberi: alter nigro amictu teter, alter ostenso angve terribilis; alter cruentus ore, dum viva pecoris membra discerpit. Bacchas [gap: Greek word(s)] est apud Eurip. Or. v. 1494, Easdem ideo [gap: Greek word(s)] adpellat Apoll. 1. Argon. v. 636. [gap: Greek word(s)] : schol. ib. Latinorum istorum uterque hauserunt e Chemente Alexandrino, cujus in [gap: Greek word(s)] , memoratu sane digna, ista sunt; [gap: Greek word(s)] : Ea vero a crudarum carnium voratu [gap: Greek word(s)] adpellatione notata fuit; haec mens Clementis,


page 595, image: s595

quam ex editionibus non satis perceperis, nim. duplici menda laborantibus. Eadem EpiphanI, qui in Exposit. fidei Cathol. [gap: Greek word(s)] , inquit [gap: Greek word(s)] . et post hos omnes scholiastae Lycophronis, qui de talibus: [gap: Greek word(s)] , inquit, [gap: Greek word(s)] : centum illis stabant umbrantes ora cerastae. Hic ritus, habitus, adparatus Maenadum et Bacchi consacraneorum; nemo de [gap: Greek word(s)] horum vel somniavit praeter hunc Prudentii interpretem; qui ut falsum tueri posset, etiam veram in Clem. et Arnobio lectionem contaminat e Prudentio, cum hunc ad illos emendare debuisset. Et si de serpentum laniatu facto a Bacchis loqui voluit Poeta sacer, eccur Graeco potius Chelydros quam Latino colubros, quod aeque promtum ipsi erat notumque e Poetis Principibus, usus est? Hoc mihi dicant, qui defendunt vulgatam. Sic ophiophagia, puto, abolita sunt. Non fuit adeo rudis mythologiae Gentilium Prudentius, ut ignoraret, vitulorum, juvencorum, vaccarum, taurorum, inprimis caprorum interanea et carnes dentibus discerpi consuevisse mandique ab istis, et serpentes substitueret. Papinius l. IV. Theb. v. 659. de comitatu Liberi,

Post exultantes spolia arment alia portant
seminecesque lupos scissaspue Mimallones ursas.

[gap: Greek word(s)] haec est et ferarum laniatus; eademque ipsa de causa Evripidi in Bacchis v. 128. Dionysius est [gap: Greek word(s)] . Ex hoc fonte Omophagia derivata sunt; quae ne ignorasse antiquitatis profanae peritissimus vates existimari possit, faciemus eum scripsisse, virides discindunt ore choladas, minima unius alteriusque literulae e in o, y in a, mutatione, et edito proxime, Virides, i. e. crudas, recentes, [gap: Greek word(s)] . Sic Aristoph. in Ranis [gap: Greek word(s)] dixit pro recente et molli, caseo quem Plin. Valer l. III. c. 30. viridem, a quo distingvit siccum: sic Aret. 1, de cur. diut. c 4. [gap: Greek word(s)] , cui opponit [gap: Greek word(s)] l. 2. c. 12. i. e. torridum, Cholades, [gap: Greek word(s)] , i. e. intestina animalium; extat apud Hom. Il. [gap: Greek word(s)] extr. quem citat Alex. Trall. l. VII. c. 14. in hoc, ut choleram morbum [gap: Greek word(s)] adpellasse veteres ostendat, non [gap: Greek word(s)]


page 596, image: s596

sed [gap: Greek word(s)] , cum viderent materiam quae per ventrem defertur excerni ex intestinis; et in [gap: Greek word(s)] Menandri apud Athenaeum, [gap: Greek word(s)] , est de hominis visceribus Suid. [gap: Greek word(s)] Aret. 2. de diut. cav. et signis c. 9. [gap: Greek word(s)] . Gaza apud Arist. in IX. hist. de anim. [gap: Greek word(s)] interpretatus est cholaginem. Etiam [gap: Greek word(s)] apud Aristoph. Phrynichum in ecl. dict. Attic. et Poll. l. VI. c. 8. Hesychio [gap: Greek word(s)] . Ammonius et Moschopulus distinguunt, ut [gap: Greek word(s)] quae vis intestina sint; [gap: Greek word(s)] intestina boum. Non inepte conjicit Henischius Germanos [gap: Greek word(s)] suum Kaldaunen quo contenta ventris inferioris interanea omnia adpellant, exemta secunda vocali et prima o mutata in a formasse; sic e [gap: Greek word(s)] Galli; ita Latini e [gap: Greek word(s)] lancea, e [gap: Greek word(s)] , pasco: e [gap: Greek word(s)] sapus sapiens. Receperint igitur Latini ob egestatem lingvae vocabulum Cholades, uti alia externa innumera, in suam civitatem: sed quod temeritas et inscitia descriptorum correctorumque e veteribus libris ejecit, substituto aliquo adfini et magis usitato. Favet conjecturae meae, veterem scripturam fuisse choladas, praeter quae dixi, istud Prudentii solenne, quod in voculis Graecis syllabas quantumvis breves, consuetudine sui seculi, producat et contra corripiat longas; et pro eâ igitur nunc dixi quod satis. In illorum qui tuentur editam lectionem Chelydro, alucinationem nolo disertus esse porro: patet enim per se, futile esse quicquid ad hunc locum pro serpentivoris Bacchis comminiscunta: etiam profanum hoc, beneficio Bacchi non fuisse talibus nocivam eam temeritatem. Ergone Diaboli potestatem eam esse, deleteria mutare in salutaria, et haturae dominum esse eum, dicemus? Promissum a DOMINO, non laedi posse a serpentibus et praevalituros venenis, factum iis quos nomini suo praedicando abiturus seculo in Orbem universum ablegavit, scimus: Bacchum ministris suis idem praestitisse blasphemiae proximum est: Diabolum autem vino quod biberent Bacchantes miscere potuisse antidotum, somnio. In epistola D. Marci A. ad Faustinam A. quam recitat Volcatius in vita Cassii Salmasius pro aeruscatores reponit Veristatores et editores vulgatae perstringit acerbius. Credo esse qui admirentur ingeniosam emendationem et amplectantur. Verum considera sis, mihi, an edita


page 597, image: s597

lectio defendi posfit eo quod ex Ulpiani lib. VII. de off. ProCO S. tit. de Mathemat. et vaticinat. refertur in Collat. LL. Mos. et Rom t. de Mathem. et Manich. Denique et Divus Marcus eum qui motu Cassiano vaticinatus erat et multa q. instinctu Deorum dixer at, in insulam Scyrumrelegavit. Habemusne hîc [gap: Greek word(s)] planum, qui imperio D. Marci, occasione tumultűs a Cassio, ingrata et exitiosa praedixerat, et quia invitamento modicae stipis futura, quae se scire jactabat, renunciabat consulentibus, aeruscatorem? Haec suspicio ut cogitanti in mentem venit, verosimilitudinis causa, haudquaquam persuadendi a me adfertur, et prorsus addixi fidem meam Salmasio de Veri statoribus. In illa [gap: Greek word(s)] Cassiana passim varia ferebant arioli, plani, et aeruscatores, et vanae promissionis de reformanda Rep et aureo in Orbem redituro seculo spem ab iis accipiebat perverse querulum credulumque vulgus; motum autem Cassianum ipsum et succeslus nunciabant et perferebant ad Marcum Statores curiosi, frumentarii, Sajones Marcii Veri Praesidis, Cappadociae. Corruperunt autem epistolam D. Marci non tam librarii quam correctores sapientuli, quibus duos Veros in una sententia brevi nominari absurdum visum; cum manifestissimum tamen sit, alterum fratrem L. Verum Caes. de Cassii ingenio [gap: Greek word(s)] , libertatis studioso, Principatűsque reddendi Reip. cupido, scripsisse ad Marcum; cum bellum Parthicum ductű hujus Cassii, Statii Prisci et Marcii Veri cira an. U, DCCCCXII. confectum esset; alterum Marcium Verum rectorem Cappadociae aliquanto tempore post, et motu jam gliscente, an. U. DCCCCXXIV. arreptisque ad confictam de obitű Marci famam ornamentis regiis per adparitores missos indicasse; et de utroque Faustinae significasse Marcum. Lapidem inscriptum nuper in ruderibus Alesiae apud Heduos repertum ferunt, in quô DEVS MORITASCVS, numen gentis, ne auditum quidem ante hac, nominatur: multae de eo inter eruditos fabulae. Percontare igitur, quaeso, adventores e Galliis apud vos de re digna eruditorum cognitione. Cl. Sponius quem aliquando mihi laudabas, Lugduno, si abs Te rogar etur, fortasse satisfaceret desiderio; spectatur enim lapis certatim et describitur a quamplurimis; sed exemplum ad nos nec dum pervenit, DEVM MARTEM AuGuStum in Saxo Nemausense, Divionense et Genevense n ominari


page 598, image: s598

scio; e cujus adpellatione minima mutatione exierit corrupta ista, duntaxat illius primae vocali substituta quartâ: Verum nihil dum adfirmo. Patere, mi carissime adfinis, me domestica tua paulum tangere: Si quid Cl. Hofmanno, utinam sero! humani contigerit; quem non ignoro esse Tibi omnia! ecquid ages [gap: Greek word(s)] et solitarius? Optarem sane propius Te contingere: quod acerbae hujus orbitatis solatio cederet. Pericula Critica Piccarti, quae laudat Gebhardus, ecquae, cujus? an ejus qui Epistolas Bernh. Claravall. cum Notis suis dedit? Miraris, quod in fine epistolae rursum exordiar: quid faciam? amor nescit ordinem. Tu, mi carissime RVPERTE, Vale, et me ama. Scr. Altenb. 20. Jan. an. 1646.

EPISTOLA LXIIX. CHR. AD. RUPERTVS D. TH. REINESIO. S. P. D.

VIR Nobilissime et Excellentissime, Adfinis pl. honorande. Ad epistolas Tuas acceptissimas suavissimasque nihil me per totum annum rescripsisse, magno mihi dolori est. Quod quia tam ingenue confiteor, puto Tibi satisfactum: Taedet pigetque veteris illius naeniae: Occupatus fui; rerum mearum is status erat, qui meliorum literarum tantum non oblivisoi coegit. Nunc operam suam in perferendis literis obtulit studiosus quidam, melioris, ut arbitror, fidei, quam is, qui superiori anno Ienam proficiscens Hofmannianas Institutiones velut per vim eripuerat. Ut enim de hoc primo loco dicam, quod te scire famae meae interest; destinaveram tibi dictum librum a praelo recentem et jam mittere cogitâram ad Conr. Fleischmannum, quum supervenit Georgius Stoc Kingerus, Semproniensis Hungarus et me videt hoc ipsum agere. Rogat sibi committerem librum, quod Jenam abitur us esset. Sed perstiti in Proposito meo. Ille, quasi per reverentiam, sui tenax in via Norica tabellariae meae extor quet librum, et includit alterius studiosi reculis, quem ut comitem habiturus erat. Interim dum me spes habet, fore ut prudentissime fidelissimeque mecum agat (non poteram sinistri quid de eo suspicari, quem frater unicus. Ill. Comiti Francisco Nadasdio a secretis, valde commendaverat) omnia alia facta sunt, et liber, me in


page 599, image: s599

scio, apud fabrum ferrarium Noribergae per quinque menses delituit. Post aliquot literas Ienam missas, tandem me Johannes Frischmuth, studiosus eruditissimus, quam nullam Stoc Kingerus officii sui rationem habuerit, edocet. simulque ubi liber relictus sit, indicat. Ita sero recuperatum librum quum mittere vellem per Fleischmannum, fato concessisse dicebatur; neque hactenus ulla occasio fuit fidem apud Te meam liberandi. Habeo enim amicos fere nullos: proficiscor in Vrbem rarissime, utpote Academiae suae jam a biennio vel triennio mmus faventem: Quae, non minima quoque causa torporis et fastidii rerum omnium. Nunc, ut puto, librum habebis, et quoniam ita Cl. Hofmannus rogat, liberum de eo judicium ad nos perscribes.

Excerpta Peiresciana et Ammianum Valesii dono I. 6. Richteri Junioris, Consiliarii Norici, e Gallia reducis habeo. In bibliopoliis autem nostris frustra quaesivi. Titulus alterius libri est: Polybii, Diodori Siculi, Nicolai Damasceni, Dionysii Halicarnassei, Appiani Alexandrini, Dionis et Joannis Antiocheni. Excerpta ex Collectaneis Constantini Augusti Porphyrogenetae. Henricus Valesius, nunc primum Graece edidit, Latine vertit, notisque illustravit Parisiis 1634. Potes fortassis aliunde habere. Lapidem de Petroniis laudat Valesius tantum, non exhibet: quod ipsum molestissimum mihi fuit.

De Johanne Antiocheno parum dextre judicasse. Vossium, cognosceres e laudatis Excerptis. Ait in iis Constantinus se excerpsisse sua [gap: Greek word(s)] etc. Vides aperte distinctum Johannem Antiochenum a Malela. Ultimum sragmentum ejus est de Imperatore Phoca, qui amicam habuerit Callinicen, fueritque cruentus et sa ngvinarius. Igitur temporibus Heraclii vixisse videtur, fuitque monachus, ut in fine Constantinus docet, [gap: Greek word(s)] ; inquiens, [gap: Greek word(s)] .

Inscr. 2. p. CCCXIV. emendas: [gap: Greek word(s)] . Sed gloriam hujus correctionis jam praecepit Seldenus Comm. in Eutychii Origines p. 37. De Bithynia, quod dixi, probavi e Dionis Excerptis. Temporibus Plinii provinciam Caesaris fuisse facile concedo. Nimirum saepius mutata provinciarum conditio. quod ipse non nescis. Sic Achaia


page 600, image: s600

modo Caesaris, modo populi fuit. Tacitus 1. Ann. 16. et 5. Annal. 10. Credam igitur, Trajanum extremis imperii sui temporibus. quâ erat in senatum benevolentiâ, eidem Bithyniam cessisse. quod, ut alia, Hadriano postea displicuit. Cur enim Dionis fidem hic suspectam habeam? Atque exhacipsâ causâ nondum possum accedere Salmasio, qui [gap: Greek word(s)] interpretatur Proconsulem Bithyniae. Quicunque ille sit, cujus inscriptionem vidit (non aliam autem vidisse puto, quam 7. p. MXCIV.) missus videtur a Caesare.

Pro iis, quae de Friderico Barbarossâ mecum communicasti: ago gratias quas possum maximas. Dudum obiit, qui ob narrationem illam vulgarem in dubium vocatam petulantem et refractarium me in publico scripto vocare ausus est N. N. Nec ingratior fuit CL. Hofmanno emendatio tua Pliniana, quam statim animadversis suis inseruit. Is plurimum Te salutat, et gratias agit gratissimas. Quod Ipse ad te non scribit, nosti causam jam e prioribus meis. Vivit adhuc vir optimus valetque, sed ut paralytus: Manus non nisi paucissimis lineis pingendis sufficit. Intra domum per totum annum se continet; Obambulat tamen in musaeo, tertio pede fretus; pro quo beneficio DEVM laudat.

In postremis tuis agnosco singularem quandam erga me benevolentiam: et sane, si dulci jugo, collum placeret subdere, permitterem me unice voluntati tuae. Qui enim sincerius consultum mihi velit, habeo, praeter te, neminem. Sed quod apud te dictum volo, de perpetuâ sede in his oris nondum sum certus Omnia vergunt in deterius, et si Bavarus in hoc bello vicerit, de tribus opidis, quae fere per sesqui seculum Noribergenses possedere, actum est. Inter haec vero Altorfium nostrum. Video praeterea Universitatem istam sterilem, nudam et inopem. Nihil mihi auxilii a Bibliothecis publicis: nihil ab iis, qui juvare possunt; paucissimi denique studiosi, qui nostram operam desiderant: ut, nisi tandem placeat [gap: Greek word(s)] , ad mortem usque succumbendum mihi fuerit. Quod si occasio mihi daretur peregrinandi per Italiam et Galliam, panderem sinnm. Locum apud Josephum l. 18. Antiq. c. 4. de Salvatore nostro an [gap: Greek word(s)] judicas? Quem a tot seculis intentatum reliquere critici et pro genuino habuerunt


page 601, image: s601

Hieronymus, Eusebius. Isidorus Pelusiota, Sozomenus et e recentioribus Casaub. Exercit. II. adv. Baron, num. 2 p. 170. Eum hodie solicitarunt Cloppenburgius et Cappellus quorum sententiam secutus est M. Sebaldus Snellius, juvenis doctissimus, Alumnorum Noricocorum Inspector in Examine Abravanelis num. 27. et seqq Misi hîc Examen: sed desunt quaedam, nondum impressa, quae accipies alio die. Suasi ego, sequeretur potius communem criticorum regulam, nihil esse corrigendum, expungendum, infar ciendum, nisi vel MSSti veteres boni fidique addixerint, vel conjecturae clarae, liquidae, certae sint. Addidi, non esse mirum, Josephum de Salvatore nostro judicâsse benignius, qui Johannis Baptistae l. eod. c. 7. et Jacobi fratris Jesu Christi l. 20. c. 8. honorificam mentionem fecerit. Et quamvis hîc in mero meridie lucis, Christianae videatur positus, alibi tantum in crepusculo, non id illum turbare debere [gap: Greek word(s)] . E Scriptoribus veteribus simili ambiguitate lusisse Procopium, Hesychium Milesium, Joannem Lydium: de quibus Alemannes Praef. in Arcanam Historiam pag. 10. Argumenta denique Cloppenburgii et Cappelli nimis esse invalida. Videri enim omnia in d. c. 4. quam optume inter se devincta, nusquam haerere vel diffluere auctorem. Cum narratione superiori de Judaeorum clade pulcre connecti quae paulo post narret de iisdem Româ pulsis: Paulinae historiam insertam ideo ur pateret causa pulsorum Aegyptiacorum sacrorum, quorum fortunam cum Judaeorum calamitate similiter jungant Tacit. l. 2. Ann. c. 85 §. 4. Svet. in Tib. c. 36 Inepte negotiosum esse Cloppenburgium, qui comminiscatur aliam connexi rationem. Nihilominus ille retinet Helenam suam. Indigna Josepho, inquit, repetitio: [gap: Greek word(s)] etc. et mox: [gap: Greek word(s)] . Respondi, frustra hic regnum suum exercere logodaedalos. Ipsum Josephum l. 20. c. 6. legere jussi, ubi bis eadem verba, non multis interjectis lineis. Potissimum est, quod urget ex Photii Cod. 48. Si Photius librum de Universo non credit esse Josephi, quod nimis clare loquatur de CHRISTO, fit consequens, testimonium illud l. 18. c. 4. In codice non reperisse, Colligit etiam non nihile Cod. 33. ubi Photius notat Justum, quod communi Hebraeorum vitio nihil dixerit de CHRISTO. Sic igitur concludit: Si Photius invenistet apud Flavium


page 602, image: s602

aliquam de CHRISTO mentionem, utique collaudaslet ingonuam in hoste quoque virtutem, uti contrarium in Justo illo vituperat. Rescripsi, notandam in Photio interruptam lectionem. Quum excerperet libros belli Judaici, et alterum supposititium de Vniverso, nondum ad manus fuisse volumen Antiquitatum. Cur enim alias interpositi essent auctores XXVII? Hinc illam videri calidiorem rationem: Quia CHRISTI nimis honorificam mentionem facit hic liber, non est Josephi, Aliter responsurum, si libros Antiquitatum contulisset una. Tumultuarias esse has [gap: Greek word(s)] et in peregrinatione scriptas: accuratiorem futurum fuisse [gap: Greek word(s)] , quarum gustus supersit in Philostorgio. Spreto hoc responso, dedi aliud, Codicem 238. suspicionem mihi facere, testimonium de Salvatore a Photio lectum. Ita caedem Johannis Baptistae, passionem Christi, et praecipue Jacobi lapidationem referre, ut Josephi silum secutus videatur. Admiscere quidem alicubi sua, atque ita rem implicare, forsan de industriâ, ut consulatur iis, quae scripserat Cod. 48. Haec et alia multa inter nos dicta scripta, quae valde rogo ut censeas. Viden quantum de humanitate tua mihi pollicear? Plura rogo. Salivam mihi movisti 1. Var. 21. p. 87. ubi promittis explicationem Inscriptionis 6. p. 6. Nimis mihi molesta mora est. [gap: Greek word(s)] , vel in proximis literis. Miser ego nullam aliam Juliam hîc reperire possum, quam Juliam Severi, matrem Caracallae, de qua lapidem interpretantur Salmasius et Scaliger. In subscriptione per Falconem et Clarum non intelligo COSS. ordinarios A. U. 945. sed par aliquod suffectorum post mortem Severi. Sic Vibulanum et Maluginensem habemus COSS. an. U. 268. et rursus alios eorundem cognominum an. 298. Sic Albinum et Pisonem an. U. 573. et 603. Sic Longum et Scipionem an. U. 535. et 559. Lentulum et Crassum an. U. 656. et 739 Pisonem et Drusum an. U. 641. et 738. Potest hic recentior Falco filius esse Q. Sosii Falconis, de quo Capitolinus in Pertinace: Denique Falco in rebus suis secure vixit, et herede filio periit. Logi Siculi sunt et gerrae germanae, quae loquor: sed voluptatem quaero in refutatione tua.

Julium et Augusteum stemma paro jam Editioni. Si quid conferres, esset id longe gratissimum. cumprimis, in quibus vel haesitavit vel tacuit Lipsius, de Apuleja Varilla (ita legendum, arbitror) de Claudia


page 603, image: s603

Pulchra sobrina Agrippinae, de Sex. Pompeji COS. an. U. 766. cum Augusto affinitate: de qua Dio. Jul. Obsequentis locum de Prodig. c. 129. emendare conatur Freinsh. ad Flori l. 4. c. 7. sed dubito, annon mendas intulerit. Lego: Abrogaverunt autem hi: L. Junius Brutus Consul Tarquinio Collatino: Ti. Gracchus. M. Octavio: C. Cinna tribunus pl. Marullo Flavioque. Bruto et Cassio etc. Darem correctionis meae causas, sed non opus.

Vossium de historicis Latinis nondum videre contigit: ea librorum meliorum inopia est. De Graecis quae scripsit, proximis diebus leviter percurri. De Ablavio reperi ne [gap: Greek word(s)] quidem. Meminit ejus Jornandes in Geticis. Minati sunt ejus editionem, qui superiori seculo Procopium Latinum cum Agathia et Jornande publicârunt. Sed nihil praestitum est. Ad Alexandri Polyhistoris Aegyptiaca pertinet illud Tertulliani de Pallio c. 3. Cede jam de vestro, quod Aegyptii narrant et Alexander digerit etc. Videndus ibi Salmas. p. 156.

Antisthenis Rhodii fuse meminit Polyb. in Exc. Peir. p. 69. 70. ubi docet eum vixisse, quo tempore Philippus Macedopraelio navali cum Rhodiis decertavit circa Laden insulam, hoc est Olympiade CXLIV. Addit, clarissimum fuisse virum et in actu rerum constitutum. sed in patriae gratiam alicubi falsa scripsisse. Callias Syracusanus libb. 22. res Agathoclis perscripsit Diod. Sic. l. 21. Decimum librum citat Apollonii Scholiastes pr. l. 3. Argon, Meminerunt quoque Athen l. 12. Macrob. 5. Sat. 19. Quae Vossius adducit e Suida, reperimus ap. Diod. Sicul. in Exc. Peir. p. 161. 162. De Dicaearchi libris verba faciens idem Vossius praeterit insignem locum Ciceronis l.2 ad Att. ep. 2. Zenonis Rhodii memoriam e Diod. Sic. reducit Voss. p. 85. et Diogenis Laertiadae Zenone. Eum per literas de erratis quibusdam monuit Polybius; sed is tam ingenuam censuram aegre tulit. Polyb. ipse in Exc. Peir. p. 81. Eundem ut patriae laudis nimis studiosum notat p. 69.70. De Timaeo quoque multa sunt in iisdem Exc. sed quae nunc exscribere mihi non licet. N. N. quem mihi commendasti, ab toto illo tempore, quô ad me scripsisti, non vidi. Creditores ejus, qui gravius aliquid in absentem suscepturi videbantur, spe solutionis factâ, quietiores reddidi. Sed jam ab aliquot mensibus nemo me porro interpellat, ut nesciam an ipsis satisfecerit. Amicitiam


page 604, image: s604

inter te et Gronovium esse, valde gaudeo. Pulsavi fores illius, sed aspernatus est humilitatem meam. Quod de Gvaltheri tabulis scripsi, debeo indicinae I. Georgii Richteri, nimirum, eas habere Gronovium. Fama est, scripsisse de sestertio, quem librum valde videre velim. Habeo Livium ipsius cum Notis. Videtur, ut ad Solem luna, sic ad illum Sigonius disparere. De duobus tamen forte per occasionem monendus erit. Lib. XXVII. cap. 21. vexat MSStorum variantiis verissimam lectionem: P. Licinius Crassus Dives pontifex. Dubitat an illo tempore Crassus cognomento Dives fuerit. Recentius esse vult cognomen, et quoniam Put. Reg. Men. Pal. MSSti habent diverso: alter Pal. Druso; ipse suspicatur legendum vel Dorso vel Dorsuso. At scimus, hunc ipsum Crassum, de quo Livius, a tabulis Capitolinis in consulatu, quem cum Africano majore gessit, describi P. LICINIVM P. F. P. N. CRAS. DIVITEM. Sed et de eodem Dio in Exc. Peir. p. 605. [gap: Greek word(s)] . In Addendis pag. 748. prodigiosam observationem statuit Andr. Schotti, quod in Sulpicia gente quosdam duobus praenominibus usos dixerit. Aliter sentiet, ut opinor, si legerit epistolam tuam, quâ me beabas nuper, observationum bonae frugis plenissimam: imo apud Vrsinum not. ad Cic. 1. de Orat. et in Corn. Nepotem, et in familia Sulpiciorum reperire poterat, quo errorem dedisceret. Bene Vale Vir Nobilissime, mihique favere perge. Scr. A. 1647. XVI. Dec. ob parentis mortem jam ab anno 1623. furvo et inauspicato. Ignosces igitur, si quid a me scriptum secus.

EPISTOLA LXIX. TH. REINESIUS RUPERTO P.P.

S. P. Adfinis suavissime. Merito habuisti fiduciam animimei, cum mihi satisfactum existimas de tam diuturno silentio ingenua confessione, quam amplector. Procul habeo omnia quantum ad Te, quae ut male suspicentur irritare solent homines et angere. Redditae mihi sunt tuae, etsi serius, altero nimirum mense ex quo scriptae essent: nihilo tamen minus plusquam gratissimae ob desiderium


page 605, image: s605

quod auxerat cunctatio, et ob adjunctum munus auro carius a Cl. Hofmanno nostro [gap: Greek word(s)] ; Ei meis verbis ages gratias et spem amicae [gap: Greek word(s)] super nonnullis facies, quamprimum ad me redierit liber et percurrere vacaverit; misi enim, ita uti optimus maximus erat abs Te, familiari cuidam inter Medicos NN. meo, cuitoties rogatus, imo flagitatus, negare non poteram. Hoc saltem per transennam inspicienti occurrit, videri id [gap: Greek word(s)] ab optimo Sene quaeri l. 2. c. 22. quid in vocula [gap: Greek word(s)] importet [gap: Greek word(s)] . Nihil importat praeter significatum simplicis. Neque igitur auget significationem, ut Ipsi videtur, neque repetitam sectionem insinuat, ut amicis videri scribit. Compositum pro simplice adhibuerunt veteres Graeci more passivo et usu lingvae non alio consilio vel beneplacito quodam. Lubenter desiderat exempla: Dabo. [gap: Greek word(s)] , inquit Gal. comm. in Hipp. de artic. [gap: Greek word(s)] , Latinis frictio, fricatio, defrictio, et quo Graecum se exprimere posse putarunt, refrictio. i. e. omne frictionum genus, non id tantum, quod fit ab inferioribus ad superiora. Aret. 1. de cur. diut. c. 3. 4. etc. modo [gap: Greek word(s)] , modo [gap: Greek word(s)] adpellat, [gap: Greek word(s)] quid est, nisi [gap: Greek word(s)] , quiescere, pausare, quod Octav. Horat. l. de phys. sc. repavsare dixit. [gap: Greek word(s)] apud Lucian. Joh. Chrys. hom. in Ps. 148. et Proclum l.6. in Theol. Plat. c. 19. nihilo plus significat quam [gap: Greek word(s)] apud Imp. Marcum l. VII. c.3. nihilo plus quam [gap: Greek word(s)] , hastiludia velitationes cum hastilibus: [gap: Greek word(s)] ap. Plut de superstit. nihil aliud quam [gap: Greek word(s)] idem quod [gap: Greek word(s)] Emped. apud Stob. 1. Eclog. Phys. c 13. pro [gap: Greek word(s)] pro [gap: Greek word(s)] ap. Tatianum. [gap: Greek word(s)] apud Hipp. in Epid. pro febribus augescentibus, cum mor daces non viderentur ante. Ita [gap: Greek word(s)] vocabulum usurpat Al. Trall. l. VIII. c. 8. ubi de cibatu dysentericorum cum [gap: Greek word(s)] ita Apollon. 3. Argon. [gap: Greek word(s)] cum [gap: Greek word(s)] posset. Ibi doctiss. schol. [gap: Greek word(s)] : sufficeret enim [gap: Greek word(s)] . De aliis quoque Praepositionibus si Verbis jungantur idem probare possem, eas significationem Verborum non mutare, sed jacere tanquam ex abundanti. Latinarum eadem ratio est; hinc adjurare apud Terent. et Cicer. administrare


page 606, image: s606

apud Spart. in vita Carac. praeministrare apud Gell l. 12. c. 3. adsocium animal lumbricis, de salamandrâ apud Cassiod. III. 47. consociare, apud Tac. convelare apud Amm. demutare, depurgare apud Coelium: despernere apud Colum. devesci apud Papin. edurare apud Sen. evalere apud Papin. excolere. apud Prud. incingere apud Virgil. incandidare apud Firmicum, inscrutari apud Macrob. inglutire apud Gariop. l. 1. c. 18. irravca vel inravcata vox apud Plin. Valer. l. 1. c. 2. Objugulare apud VVilh. Brit. l. V. Philipp. perdomare apud Prud. Perciere, Renudare apud Appul. quae nihil significant ultra simplicia sua. Praeliminaria ejus generis quodlibeta [gap: Greek word(s)] juvenum potius quam [gap: Greek word(s)] vergere meo etiam cum dolore expertus sum, cui Praecognita ipsius artis praeceptis prolixiora et spinosa nulliusque srugis commenta cum insigni temporis jactura et ingenii memoriaeque oblimatione obtrusa fuęre. Alterum, in quod offendi [gap: Greek word(s)] est, videri [gap: Greek word(s)] locum Dioscor. l. 2. c. de cornu cerv. quem emendat l. 2. c. 92. f. 8. vel non satis expendisle, vel vitioso Codice usum fuisse. Editio Parisina an. 1549. quam Ruellius curavit cum castigationibus Jac. Goupyli habet, [gap: Greek word(s)] , quae lectio sollicitari nec potest, nec debet. [gap: Greek word(s)] autem Hesychio [gap: Greek word(s)] (in excusis est [gap: Greek word(s)] . scil molesta et dolorosa dentium, praesertim [gap: Greek word(s)] dispositio, cui rasuram cornu cervini decoctam vino vel aqua [gap: Greek word(s)] mederi ratione sulfuris narcotici, quo scatet, tralaticium est. [gap: Greek word(s)] adfectio [gap: Greek word(s)] quaevis sive dolor sive mobilitas; et huc etiam inclinat Gorraeus. Unde manifestum fit nihili vocem h. l. esse [gap: Greek word(s)] , cum ea quod naturale est molaribus, nim. [gap: Greek word(s)] , indicet; hoc a. loco de quodam quod ipsis praeter naturam accidat sermo est Dioscoridae: alteram etiam, quam substituere placuit Hofmanno, ne Graecam quidem. Imo Verbum [gap: Greek word(s)] , quo utitur Dioscor. morbum conformationis in cavitatibus (hunc enim [gap: Greek word(s)] illam esse putat, nim. dentium ob laxatas cum maxillae alveolis articulationes vacillationem) plane excludit; Cavitas enim patentior non curabitur [gap: Greek word(s)] , quae intemperiei potius opposita est, sed [gap: Greek word(s)] , coarctatione et firmatione justô laxiorum, quae conficitur per ea quae crassarum et terrestrium partium sunt, adstringuntque. Marcellus Virgilius cum multa de dolore maxillarium


page 607, image: s607

quenfaciat dentitio dixisset, tandem de mobilitate dentium interpretatur, uti noster: quare non perdiderit integrum commentarium isto loco. Editores [gap: Greek word(s)] Diosc. c.69. viderunt [gap: Greek word(s)] non inservire suae sententiae de laxitate compaginis dentium, quam Dioscoridi intulerant: quare mutant id in [gap: Greek word(s)] i. e. roborat: deinde etiam dari sibi volunt [gap: Greek word(s)] idem esse quod [gap: Greek word(s)] , quorum illud audaciam, hoc imperitiam sapit. Debeo ejus Viriscriptis eam reverentiam ut illa nisi vacuo animo in manus sumere irreligiosum putem; censere vero severius, impudens et insaniae proximum. Est suspensum et anxium de eo, quem ardentissime diligas, interdum nihil scire: quanto tristius scire eum cui bene cupias vitam vivere non ex animi sententia et indigna pati praeterea? Ita inopinata mihi de TE ipso narras, quem amari, soveri, coli, uti aequum, putabam tam suis quam avunculi meritis conspicuum et amabilem. An invidia tantum et Detractor omnia ad se rapiens potuit apud Superiores ut quas virtuti et Doctrinae sua praemia, commoda et solatia semper designasse in vulgus notum est, ea Tibi vel negent vel pendant morosius? Non desunt Tibi, scio, quibus Te contra hanc Fortunae iniquitatem, nisi potius hominum ea est, munias; quare non adferam de mea supellectile, qui eadem qua Tu nunc olim nave vehebar, vehorque etiam hodie, etsi salo pacatiore, scil. postquam desaeviit et scopulis retusum est: e quo successu sumsi animum, et contemtu in portu conscientiae de caetero me vindico securus interea et vel mediis tranquillus in undis. Non intelligo, quîme Tui rationem habere velis: ignoro quoque quid praestare Tibi possim: velle plurimum credas, eoque fidenter consilio opera et re mea omni utaris.

Ad historicum de calcato Imp. Frider. 1. scemma pertinens istud e Kyriandro Comm. ad ann. Trever. P. XII. f. 136. nuper addi oportuit: Johannes Carion secutus est eos qui Frid. 1. Imp. ab Alex. Pont. Rom. calcatum scripsęre: meliores historici et aequales illorum temporum non meminerunt. Aventinus etiam Moguntiae conciliatos fuisse Imp. et Pontificem, decreta omnium rerum oblivione, scribit. Epigramma Graecum, quod in Catal. Scal. ostendisti, jam occupavit Gruterus p DCLXXXIII. In ejus versu ultimo mutaveram [gap: Greek word(s)] in [gap: Greek word(s)] : et sic Gruterus. Excerpta Fabricio Peirescii toparchae tributa editore


page 608, image: s608

Valesio deflorata sunt e libris LIII. Pandectarum Politicorum ex omnibus historici generis autoribus compositorum jussu Constantini Porphyrog. quae res male vertit et inter praecipuas causas perdendae historiae fuit. Laudat Casaub. praef. in Polyb. cujus fragmenta no. CXLIV. in eo Corpore extare dicunt; item earum partium seu Communium q. locorum primum, [gap: Greek word(s)] . Vigesimum septimum [gap: Greek word(s)] esse. Quae ex iis ad res veterum quorundam Graec. Historicorum pertinentia et Vossii diligentia succenturianda mecum communicas, grata sunt: In Supplemento meo notavi ejusmodi [gap: Greek word(s)] . Dicaearchi Peripatet. saepissime meminit Cicero: 2. Academ, quae. 3. de Leg. 1. et 2. de divin. Librorum ejus [gap: Greek word(s)] , et epistolae ad Aristoxenum l. 13. Epp. ad Att. 32. libri de interitű hominum l. 2. de offic. Athen. l. 13. librum [gap: Greek word(s)] : l.14. [gap: Greek word(s)] . Lactant. l. 1. de opif. Dei c. 10. l. 7. c. 7. et 13. sententiam ejus de animae cum corpore dissolutione exagitat. Schol. Apollon, l. 4. Argon. citat secundum [gap: Greek word(s)] . Corradus not. ad ep. 38. l. 13. ad Att. Dicaearchum scripsisse [gap: Greek word(s)] , titulo [gap: Greek word(s)] : cujus operis vestigium est apud Plin. l. 2. c. 67. An idem fuit qui hypotheses fabularum Evripidis et Sophoclis scripsit, quas Sextus Pyrrhon. adv. mathem. c. 19. laudat. Puto Grammaticum esse, cujus meminit Athen. l. 1. Testimonia de Callia Syrac. abs Te adducta habet quoque Vossius in Add. p. 434. saltem haec omisit: Demosthenem operâ Calliae Syrac. orationes Zethi(an zoili?) Amphipulitani nactum fuisse: quod e Ctesibii l. de philosophia tradit Plut. in Demosth. Deinde scripsisse libros XXII. Timaeo priorem: quod notavit Diod. Sic. l.XXI. ecl. 12.

Ablavium inter Latinos quaere apud Vossium et invenies. Eum Alb. Krantzius l. 1. Suec c. 1. et 7. et Joh. Magnus confudere cum Senatore, qui Magnus Aurelius Cassiodorus est. Autor librorum XII. de origine actuque Getarum: quos se contraxisse scribit Jorn, prol. de rebus Geticis. Testimonium quod Fl. Josephus l.XVIII. [gap: Greek word(s)] . c. 4. Servatori nostro perhibuit, non hodie primi sollicitarunt Jac. et Ludov. Cappelli et Johannes Cloppenburgius. Nam et L. Osiander. Cent. 1. hist. Eccl. l. 2. c. 7. a sciolo quodam: et H. Gifanius JC. teste D. Sebast. Lepusculo in ep. ad M. Severinum Ertzbergium Ord. Philos. Decanum Basiliae


page 609, image: s609

scripta an. 1559. 24. Febr. a Christiano quodam Patre insertum esse existimarunt. Etiam Rich. Montacutius in Var. lect. et not. ad Evseb. l.3. Demonstr. Evang. Ista apud Jos. verba [gap: Greek word(s)] . e glossemate et marginali annotatione lectoris Christiani irrepsisse: cui neque hoc adsentior. Cur enim Josephus Judaeus de gentili suo JESU, quod vulgo haberetur pro Christo (sic enim etiam l. XX. c. 8. Jacobum fratrem [gap: Greek word(s)] adpellat: quae verba Photius non expressit, satis habens [gap: Greek word(s)] , cum ore tamen Josephi loqui videri vellet, nominasse.) dicere non poterat, cum Pilatus multo a Christo alienior et cum longe majori Messiae ignorantia [gap: Greek word(s)] Matth. 27. 22. sonuerit? Uterque nim. ex opinione hominum vulgata tum locutus est: et propterea metus vanus est, quo cruciatur Osiander, ne si Josephum ita scripsisse adseramus, Christianum suisse ipsum dicere nos oporteat: sentisn acumen? Inprimis autem futile est, quod a Photio negative contra Te argumentari ausus est M. Snellius: qui de eo satis responsi abs Te ex intima Photianae [gap: Greek word(s)] et instituti excerpendi autores ratione accepit; et cedere igitur debet: unum Photium recentiorem tot vetusti, puto praevalebunt. Ipsa excerpta Antiquit. Josephi, quae Cod. CCXXXVIII. exhibet, quotaquaeque particula sunt diffusi operis? et quis fidem ejus, e Josepho non alia plura excerpsisse vel excerpturum fuisse, si integrum opus instituisset [gap: Greek word(s)] , Photium, nobis facere poterit? Quantum abierit a Josepho cuivis comparanti obvium est, praesertim in illis quae Novum Faedus et Historiam Evangelicam Apostolicamque attinent. Infercit f. 976. de Jacobo decollare jusso ab Agrippa, et de Petro, quem Josephus scilicet [gap: Greek word(s)] indigitaret, ad supplicium rapiendo: quae Act. XII. leguntur; in nostris Josephi exemplaribus nusquam, quantum memini. In stemmate Augusteo quod moliris adjuvare Te aliter non posse putavi, quam si mitterem meam istius [gap: Greek word(s)] , licet male pictam, necdum recognitam, et subinde cancellatam. Ea si usui Tibi fuerit, gratulabor mihi. Remittes artem postquam inspexeris; hoc enim fortasse sufficiet. Sex PompeI. COS. an. U. DCCLXVI. adfinitatem cum Augusto inde deducam, quod parens hujus [gap: Greek word(s)] pace cum Aug. et M. Antonio constituta an. U. DCCXV. M. Marcello filiam


page 610, image: s610

suam desponderit; Diod. l. XLIX. Inde Consulis filius, neposhujus, cognatus OctavI Augusti et CaI. de quo Seneca l. de tranquillit. an. De JVLIA AVG. quae in lapide 6. p. VI. et in 1. p. VII. apud Grut. M. Aur. Antonino AVG. COSS. Falcone et Claro jungitur, quaerit Scaliger ad Euseb. no. MMCCXXXII. quae fuerit, cui anno caedis Pertinacis, V. DCCCCXLVI. quem isti COSS. signarunt, dedicatum Saxum? Non respondebo ambitiosius et quasi docturus quod Scaliger ignoraverit, cui nihil fere nescire de talibus datum fuit, sed sine ambagibus ducturus doctores meos ad veri cubilia; Est Soaemis, Soaemias, Symia-Sira, in vett. numis JVLIA SOAEMIAS, [gap: Greek word(s)] COAIMIHC CEBACTH. MHTHP CEB. cum filio suo M. Aurel. Anton. Elagabalo. Atqui, inquiunt, turbant Consules: Nam hi anno caedis Pertinacis fuęre; quo tempore nec Julia Augusta, nec Antoninus Augustus quisquam. Verum quis nescit praeter Ordinarios etiam suffectos memorariin lapidibus etiam in instrumentis publicis; ut hîc de Ordinariorum solum pari, quod Fasti exhibeant cogitare sit angustius? Fuęre igitur inter suffectos: quo Elagabali anno (quintum autem is attigit incipiens an. U. DCCCCLXXI.) non gnarum id nobis. Nec suspectam hanc sententiam reddere debebat [gap: Greek word(s)] quod Consulibus anni DCC CXLVI. post annos XXX. cognominen Consules constituam. Neque enim mirum hoc: sic Vibulanum et Maluginensem habemus COSS. an U. CCLXVIII. aliosque eorundem cogominum an U. CC. XCVIII. sic Albinum et Pisonem an. U. DLXXIII. et DCIII. sic Longum et Scipionem an. U. DXXXV. et DLIX. Lentulum et Crassum an. U. DCLVII. et DCCXXXIX. Drusum et Pisonem an. U. DCXLI. et DCCXXXVIII. Potest hic recentior Falco filius esse Q. Sosii Falconis COS. paucis post proclamatum Pertinacem Aug. diebus necati: de quo Capitol. in Pertinace: Denique Falcoin rebus suis secure vixit et herede filio periit. Clarum autem istius Clari, qui collega Falconis et occisus jubente Severo scribitur a Spart. itidem filium ponere nulla ratio prohibet. JVLiam vero AVGustam, quae in 1. p. VII. cum M. AVR. ANTON. AVG. copulatur, eandem esse vel certe proximam ei et aequalem sororemque Juliam Mammaeam, M. AVRelii Alexandri A. qui et ipse Antoninus agnominatus, matrem indicaverit


page 611, image: s611

is, qui Saxum consecravit C. JULIUS PUDENS SEVERIANVS. Hic enim Pomponii Bassi COS. an. U. DCCCCLXV. e TI. Claudii Severi COS. an. U. DCCCCXXV. filia, nepte Marci Imp. Dio in Pseud. Anton. ob Juliam Fadillam filius, sub Alexandri imperio floruit, ad Praefecturam etiam Vrbi, teste 2. p. XLVII. vel extremis Alexandri vel proximis annis admotus. Ita explicasse me aestum Viris illustribus circa JVLIAM, et promissum, quod aliquando feceram in Variis, exolvisse confido. Intelligis etiam, mi carissime RVPERTE, nunc, quod Juliam ibi praeter illam Severi Aug. Domnam aliam reperire non potueris, frustratum Te esse. Ecce enim tibi in subjecto schemate, quo Elagabali et Alexandri AA. majores, qua potui diligentia, quaesitos digessi, quatuor vel etiam quinque intra annos quadraginta simul viventes JVLIAS:

[gap: illustration]

page 612, image: s612

a. Haec in numis semper JVLIA MAESA, cum titulo AVGVSTA, quod AVGVSTAE soror esset et Augustorum avia. Maritum habuit Julium quendam, Virum Consularem, negotiorum Caesaris procuratorem, et in Senatum allectum: ita fragm. Dionis. Variam adpellant. Capit. in Macr. et Lampr. in Elagab.

b. De harum sororum maritis discrepat a Dione, qui praesens tum fuit Romae, et frequens in aula, novitque faeminas, Lampridius: facit enim Varium patrem Alexandri A. et hinc Alexandro cognomen Marcelli apud Sex. Aur. Vict. Defuncto priore marito Viro Consulari Julia Mamnaea nupsit homini minore dignitate; eique indultum fuit a consobrino Imp. M. Aurelio Anton. ut priorem dignitatem retineret nihilominus l. 12. D. de Senator.

c. Utrumque nepotem suum Elag. et Alex. e M. Aur. Anton. Bassiano A. qui cum filiabus quas secum in aula Romae habuerat, stupro consueverit, conceptum esse adseverabat Maesa; et hinc militum in hos tanquam genuinos Antonini Magni inclinatio; qua factum est ut everteretur Opelius Macrinus Aug. ab iisdem proclamatus: Herod. L. V. c. 6. et 17.

d. Hic pater militum adpellatur in lapide Hispalensi. Ad Plautillam Aug. referendus est 6. p. CCLXX. cujus nomen in capite Saxi defracto fuit: In versus secundi fine legam, CONIugi pro CONS. Sextus versus delestus continuit nomen L. SEPTIMII PLAVTIANI: cujus multa in rebus Severi A. mentio apud Dionem, Herod. etc.

e. Hujus Varii confectoris belli in Illyrico meminit Lampridius: socerum Alexandri vocat e conjecturâ Salmasius. Herodianus tamen l. VI. c. 5. junctam Alexandro a matre patricii generis puellam, sed mox ab invida socru, quae sola regiis titulis uti mallet, domo Imperatoria exactam in Africam relegatam scribit. Spartianus adpellat Memmiam Sulpicii Consularis Viri filiam: Eum ego Sulpicium Pollionem notatum in fragmento sacrificii Fratrum arvalium p. CCXXII. quod ad an. U. DCCCCLXVII. pertinet, faciam.

f. Fuit sacerdos Solis Dei Gabalitarum in Phaenicia; Gabaliten autem fuisse ipsum nativitate seu domo, quod putat Scal. non adfirmem; plerique enim Emisenum faciunt. Conjuges ei juxta Dionem, 1. Cornelia Paula. 2. Aquilia Severa Vestalis; priorem JVLIAM


page 613, image: s613

Paulam Augustam; alteram Juliam Aquiliam Severam AVG. nuncupat Anton. Augustinus l. de famil. Rom. 3. a Commodo genus ducens, secundum Herod. l. V. c. 14. Ea ipsa fuit, quam Dio formosissimam nobilissimamque PomponI Bassi COS. ab Elagabalo damnati uxorem, TI. Claudii Severi filiam, et Marci e filia, Commodi vero e sorore neptem laudat. Ex his octo JVLIAS AVGVSTAS, tres insuper Augustorum matres intra Severi et Alexandri tempora agnoscere potes: quas si Valesius, quem stirpem majoresque Elagabali in Excerptis Peirescianis recensere scribis, tibi non exhibet, miror. Fortassis satis putavit nomina Syriaca istarum muliercularum citare: alia quae in Imperatoriam domum receptis et post susceptos honores indita fuęre insuper habuit, uti etiam fecerat Pancirola l. 2. thes. var. lect. c. 9. Nos autem circa lapides Romanos occupati familiis Romanis insitarum illustrium faeminarum, et a Romanis imposita nomina quaerebamus. Quid quod Romanae videri possint etiam ante matrimonia et adfinitates cum Rom. Imp. quippe e gente quadam plebeja Juliorum, eoque originariae Romanae Italaeve licet nativitate exterae, natae in Syria et domo inde, sed quae a Romanis: id quod inprimis advertere oportuit eos, qui stemmata dare nobis volebant. Elagabali autem et Alexandri AVGG. conjuges adpellationem JVLIARVM accepęre non tam veneratu matrum vel socruum Augg. quam maritorum causa, quos origine materna JVLIOS fuisse ostensum est.

In epigraphis e ROMA SUBTERRANEA abs Te decerptis desidero loca Vrbis, quibus quaeque reperta sit, adnotata non esse. No. XLIam habet Baronius addit. ad tom. VI. sub an. 456. dicitque esse in Saxo inhaerente pavimento Basilicae S. Agnetis via Nomentana Si quas praeterea alicunde nactus es, fac ut videam. Ut promtior sis ad hoc et alacrior mitto meum ad duas Romanas primum editas a Salmasio, tertiamque missam a Servio, Commentarium, ubi Clodios; Anicios, Petronios, Olybrios toties expetitos cognosces. De eo, inprimis vero de tractandi ratione judicium tuum expecto.

Cl. GRONOVIO ne semel quidem respondi, quod magno dolori mihi est, quod commodus defuerit lator: nominavit mihi Hamburgi cognatum quendam suum JCtum: ejus opera utar tandem. Commentarium


page 614, image: s614

de Sestertio promisit; verum non exhibitus mihifuit; dicitur Coloniae interceptus esse. De iis ad Livium ejus, quae volebas, eum monitur us sum prima quaque occasione. SNELLIANA adversus Don. Isaacum Abravanelem Rabbinum Lusitanum, ante sesquiseculum maximae dignationis inter suos, quae misisti, perplacent: Si [gap: Greek word(s)] prolixissimas, quae seriem institutae disputationis turbant et lectorem alio rapiunt, omisisset autor et locis commodioribus reservasset, majori cum voluptate legerentur; sed, video, maluit sacco serere quam manu. Quae in iisdem desunt, ea mihi curabis sine morâ; item Nizzachon R. Lipmanni e dit. a Cl. Hacspano. Talmudicis, cum de conditoribus et originibus populorum, Noachi filiis et nepotibus quaeritur, tantillum fidei habendum est, et poterant quaecunque ea dere tradunt simpliciter rejici ut nugacia commenta. Tale est quod ex En Israel. p. 100. allegat Snellius th. 253. Gomer designat Germaniam, Magog Numidiam, Madai Mediam, Javan Macedoniam: Tubal est domus Inachi: Mesech est Mysia. Ab his dissentiunt tam ea quae apud Josephum ben Gorion de prosapia Japheti leguntur, quam quae habentur in l. Jachasin Abrah. Zacuthi. Ille enim a Gomere Francos ad Sequanam, a Tubale Hetruscos; hic a Gomere Gothos derivat, a Tubale Hispanos. Multo tutius credemus de talibus Flavio Josepho l. 1. [gap: Greek word(s)] c. 7. praesertim si eluantur mendae, quibus faedatum est. E Snellio velim scire quem populum vel provinciam per domum Inachi, cujus [gap: Greek word(s)] Tubal intelligat. Vix, puto, dicere poterit quod verosimile. Mihi videtur eo loco erratum librarium haerere, et vocabula quae adparent duo, debere copulari: [gap: Greek word(s)] Tubal est Bithunia Ki i. e. Bithyniae seu Bithyniacorum, scil. pater. Non vidit hoc doctiss. Buxtorfius; legit enim Beth VniaKi: et e Gemarâ Cod. Joma, caseos Vnia Kinos nominat Lex Talm. f. 138. quos alius Vnnorum esse ex equino lacte concretos, eoque prohibitos Judaeis, suspicatur. At funt ii Bithyniaci. Plinius de diversitate caseorum l. XI. c. 42. Trans maria Bithynus fere in gloria est. Etiam Strabo l. XII. commendat [gap: Greek word(s)] , a Salone circa Bithynium in mediterraneis Bithyniae, [gap: Greek word(s)] dictum: hunc in [gap: Greek word(s)] Talmudica intelligi debere manifestissimum est. Caseus Phrygius cui Aristoteles 3. hist. an. 16. lac asininum et equinum admisceri scribit,


page 615, image: s615

ob regionum viciniam, ejusdem notae haberi poterit. Bithynos autem a Tubale conditos verum fuerit, si Bithynis vicinos iis Tibarenos, Chalybas Iberos et Ponticas gentes alias accenseamus, quod recte fieri vel e Strabone pateat. Hic enim Tibarenorum terram inter Pharnaciam et Trapezuntem Moschicosque et Colchicos montes diffundit l. VII. Sed haec et alia ad ipsum Snellium, nisi adfatum meum dedignabitur; sufius. NN. quo evaserit, nescio: in conspectum meum a tempore bene longo non venit; fertur Baronis cujusdam Ungarici servitio inter adparitiones se addixisse. Anicios et Clodios illustrabit Inscriptio, quam a Sirmondo habere Valesium indicasti: ea vero quae, qualis, quanta? Verum, desino sciscitari; audies me, si me amas: Ego amorem Tibi, adfinis suavissime, meum, et honorum commodorumque tuorum studium perseveraturus sum. Optime Vale cum Parente tuo, et Salve. Scr: Altenb. XII. Febr. an. M DC XLVII.

I. Romae.

M. D. M. I.

ET ATTIDI. SANCTO

MENOTYRANNO

Q. CLODIVS. FLAVIANVS

V. CL. PONT. MAIOR.

XV. VIR. S. F. SEPTEM

VIR. EPVLONVM.

TAVROBOLIO. CRIOBO

LIOQVE. PERCEPTO.

a Felice Osio Prof. Eloq. Patav. acceptam Laur. Pignorius dissert. de Magnae Matris Deűm et Antidis initiis inseruit: item Salm. Comm. ad Lampr. Heliogab.

Matri Deűm Magnae Idaeae, Deae Phrygiae in Pesimunte, quae et Cybele et [gap: Greek word(s)] , q. d. [gap: Greek word(s)] , et Ops Romana Tellusque! item Luna habebatur, cum Attide pastore Phrygio in Ida, viro suo, tanquam Naturae principio activo et passivo communia sacra apud Romanos quoque uti


page 616, image: s616

apud Phrygas, fuęre: sic in 1. 2. 6 p. XXX. et apud Macr. l. I. Sat. c. 21. circa matrem Deűm et Attinem. [gap: Greek word(s)] amasius reginae Phrygiae, Cybeles vetulae et flagitiose lascivae: Eorum historiam, sive fabula est, et Originem sacrorum ex reconditis antiquitatum libris et ex intimis eruta mysteriis tradiderat Timotheus quidam non ignobilis Theologus teste Arnob. in V. item Proclus Lycius [gap: Greek word(s)] , teste Suida: sed utrumque opus periit. Quicquid hujus rei sciri potuit, e veteribus congessęre Gyraldus Syntagm. de Diis, Natalis Comes in ll. mytholog. Collector antiq Rom. Dembsterus adeasdem: Vinc. Cart. le imagini de gli Dei de gli. Antichi p. 190. et seqq. Seldenus de DIs Syris Synt. II. c. 2. L. Pignorius Initiis Magnae Deűm Matris Idaeae et Attidis, et novissime Cl. Vossius l. I. de Theol. gent. c. 20. l. II. c. 52. 53. 54. quorum diligentiae nihil addere licet, neque refert: multis enim modis a se dissonant, ut solent quae finguntur. Quomodo totum istud de Deűm Matre [gap: Greek word(s)] ad naturales causas referre nitantur et quomodo sacra ista insana physica ratione velint esse composita, ex Imp. Juliani Sermone, [gap: Greek word(s)] cognoscere licet: Eum secutus est Sallustius Philosophus Procli Platonici sectator, sed [gap: Greek word(s)] l. [gap: Greek word(s)] . a Leone Allatio V. C. nuper edito: tum ex August. l. VII. de Civ. D. c. 24. et mellitissimis versibus plusculis Lucretii l. 2. de rer. nat. Sed adeundi simul Julius Firmicus, Arnob. ll. dd. et Euseb. in ll. [gap: Greek word(s)] . qui hanc eorum philosophiam celando impio errori excogitatam divinâ sermonis gravitate convellunt. Solem sub involucro Attidis cultum fuisse receptissimum est; Hic enim vel ideo hc Menotyrannus vel Minoturanus. ut in 6. p. XXVIII. (hanc enim lectionem non sollicitassent docti, si I et E, V et Y alternare in lapidibus meminissent) [gap: Greek word(s)] , q. dicas, Regem mensium, anni gubernatorem, mensium et dierum arbitrum, adpellatur, ut Jupiter â Prud. in Romano v. 235. Tyrannus, quem [gap: Greek word(s)] et Regem volebat; [gap: Greek word(s)] a Poeta vetere [gap: Greek word(s)] ab Eurip. apud Athen. l. XIII. [gap: Greek word(s)] ; ab Aristide Or. in Bacchum, [gap: Greek word(s)] : ab Horat. l. III. Od. 17. Lamus


page 617, image: s617

Formiarum princeps, late tyrannus. Qui Mitham cum Attide componunt, quantum ad rem significatam non aberrant; sed origo tamen istius, a Persis et sacra ejus a sacris Matris Deűm et Attidis plane differentia. Quin et istius Sacerdotes, mares omnes: Matris Deorum, faeminae; ut patet e 6. 10. et 11. p. CCCVIII. e Virgilio in Ceiri v. 166. e Catulli Galliambo et epistola Juliani, quâ Callixenam Sacerdotem Cereris altero quoque sacer dotio magnae Deorum Matris [gap: Greek word(s)] , cum iret ad bellum Persicum et Ancyrâ Galatiae eo, ut Numini hostiis votisque litaret: deflexisset, ornavit: et viri non-viri, sed Galli, quae adpellatio est praecisorum fanaticorum, apud Bithynos et Asianos, teste Phrynicho: ut non simpliciter verum scripserit Prudentius in Romano v. 1071. utrumque sexum sanctitati Deae Matris displicere, eamque medium inter alternum genus, quod vir esse desinat, nec fiat tamen faemina, retinere. An non enim sacerdotes Deum Matris tam mares, ut in 9. p. CCCVIII. quam faeminae, templo praeerant, sacra ejus curabant, simulacrum ornabant, responsa consulentibus intimabant, sumptibus publicis superstitioni praebitis et oblationum proventibus victita bant; (Deae mysteriis privatim adpositas contubernioque Sacer dotum individuos, et Numinis magni cultores inseparabiles adpellem ex Apulejo;) Galli vero, sub uno archigallo, ministri Deae imberbes, corpus religiosum, Deae sacratum, e voto, quod certis cujusvis mensis diebus jejunia et castimonias [gap: Greek word(s)] fibi indicebat et circulando cum simulacro Deae in aedicula asino imposita per vicos stipem mendicabat, dicti ideo [gap: Greek word(s)] ? Ita videntur hi ab illis distingui debere, Suid. [gap: Greek word(s)] , unus e religiosa cohorte. Hoc et nonnulla alia, peculiare Gallorum; reliqui, qui Numinis hujus verecundia tangebantur, idque sibi propitium esse volebant ad cibariam voluptatem coercendam, et ad matrales illas [gap: Greek word(s)] et sanctimonias separationemque a communi vivendi usu statis diebus exercendas se liberrimâ voluntate, solo pietatis seu [gap: Greek word(s)] potius instinctu, obligabant. Non omnes, inquit Guther. l. 1. de vet, jure Pontif. c. 25. qui sacris initiati erant, Sacrorum obsequio despondebantur; nam omnis dignitatis et ordinis turbae initiabantur: sed e grege caetero


image: s618

sacrati capiebantur, qui in Collegium cooptarentur. De Proclo Lycio Marinus Neapolitanus in vita ejus: [gap: Greek word(s)] : quae verba Scal. conj. ad Varron. VI. de L. L. e Suidae collectaneis recitat, sed historico cuidam sine nomine, quod id Suidas omisisset adponere, ut solet, adscribit et praetere a pro vocula [gap: Greek word(s)] legit [gap: Greek word(s)] ; ut docere possit [gap: Greek word(s)] esse castum, ritum, religionem, lustrationem, purisicationem. Sed fefellit eum praeterea quae in Suidam irrepsit ex adfinitate vocularum [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] nata, quam tamen etiam sequirur Meurs. in Gloss. Graeco- B. p. 283. lectio; cui praeferendam illam, quam ex edit. Vitae Procli curata ab Aem. Porto produxi et vocabulum [gap: Greek word(s)] e Latino Castus sine exemplo veterum et contra rationem formatum rejiciendum esse nemo non videt, Res evidens non est quaerenda pro dubiâ. Julianus serm. [gap: Greek word(s)] : et [gap: Greek word(s)] , i.e. sacrorum ceremonias. Hesych. [gap: Greek word(s)] . Idem sentiendum de Dendrophoria seu pinnus gestatione, quam e luco sacro excisam cum radicibus solenni Megalensium XI. Kal, Apr. per Urbem humeris deferebant in Palatium, vel, ut Arnobius l. V. in sanctuarium Deűm Matris intromittebant devoti ejus Numini, inde dicti Dendrophori. Hi enim non ipsi Galli, Deae ministri, [gap: Greek word(s)] , sed omnes qui ejus vel Bacchi, Silvani, Apollinis, Hecates, et Cereris (nam et horum honoribus institutas fuisse [gap: Greek word(s)] est ap. Strab. in X.) orgia celebrabant professionis gentilitiae in [gap: Greek word(s)] , corpus quoddam [gap: Greek word(s)] , quod sub cura Quindecem-Virorum Sacris Faciundis fuisse alibi, e lapide reperto Puteolis, docebimus, collectae, de quibus L 20. C. Th. de pag. Sacr. et templ. intelligenda est. Viri docti, qui de iisdem L. 1. C. Th. de centon. et dendrof. exponunt non audiendi sunt. Nam Dendrofori, quos collegio centonariorum et fabrorum adnecti jusit Imperator Constantinns, ut hi necessitatis publicae et functionum molem ferre possent facilius, quosque in marmoribus junctim cum fabris ferrariis, tignariis et centonariis,


image: s619

poni videmus, inter artifices aut opifices fuere, nim. tales, qui silvam infindebant, arbores caedebant, carbones torrebant; Alc. ad l. CLXVII. D. de Verb. signif. ligna advehebant et praebebant pro balneorum Populi Rom. et municipum fornacibus succendendis, pro fabricandis machinis bellicis, pro substructionibus publicis, quodex ipsa verborum Legis serie procedit. In quibus cunque opidis dendrofori fuerint, inquit Imperator: hinc in plerisque fuisse et non infrequentes potest intelligi. In lapidibus memorantur Dendrophori Comenses 6. p. CCCL, Parmenses 5. p. CCCCXCV. Collegium Dendrophororum Brixiae 7. p. CLXXV. fabrum, centonariorum, dendrophororum Feltriae, 8. p. CCCCIX. Coloniae Arimini, 9. p. CCCCLXXXI. Coloniae Pisavri ib. M. B. id est, municipii Bergomi 5. p. CCCCXXXVI. et 5. p. CLXXV. Collegium dendrofororum, centon. tignar. et corporati ferarii Romae, 8. p. XLV. 4. p, CCLXI. collegium dendrofororum Roman. quibus ex Sc. coire licet 8. p. CLXXV. dendrophororum Veronae, 6. p. CLXXV. Coloniae Fanestris, 8. p. CCCCXCIIII. Municipii Sassinae, 4. p. CCCXXII. Honestissimum corpus dendrophororum Neapoli, 2. p. CCCCXLIV. In tot civitatibus Italiae collegia dendrophororum: an etiam in provinciis fuerint, non adeo liquet; Verosimile tamen est, cum collegium centonariorum nominet Saxum extra Tarraconem 3. p. CLXXV. hi vero cum fabris, tignariis et dendrophoris ob artificii similitudinem quandam in antiquis monumentis semper jungantur. Religiosi autem Matris Deűm, Dendrophori Matris Deűm Magnae in Romanâ 7. p. LXIV. in paucissimis extra Romam et non nisi in aemulis Romae, noti fuere; et semel tantum anno per triduum [gap: Greek word(s)] , de quibus non locutum fuisse Imp. propterea indubitanter colligitur. De his enim tanquam perditis et sacrilegis aliud constituisset, qui cessare superstitionem, templa dirui, sacrificiorum aboleri infamiam, delubra non adiri, simulacra non suspici, non honorari imagines sub paena capitis edixerat. In casto cum essent cultores Isidis et Cybeles, quo rectius ad arcana purissimae religionis secreta pervaderent, in animae protinus castimoniae jugum subibant, et lege se a pane abstinebant, Arnob. l. V. Hier. l. II. in Jovinianum, et Ep. ad Laetam; a piscibus tanquam cibis profanis, et nefariis, non tamen â carnibus, a radicibus


image: s620

olerum, a rapis, a seminibus, a pomis, a palmae dactylis; et susceptis initiis lacte alebantur quasi modo geniti; [gap: Greek word(s)] ; tandem ex lacte alimentum, quasi renasceremur, inquit Sallustius l. d. modô quô a baptizatis lac et mel gustari feculo Christiano secundo receptum fuit: [gap: Greek word(s)] , ut loquitur Damascius apud Phot. c. 242. hoc genus consecrationis; tantaeque efficatiae esse putabatur ut se per eam renasci, [gap: Greek word(s)] , ut loquitur apud Platonem in Phaedone Socrates, et in eos, quorum sibi servitium Dei Deaeve majestas vindicavit, non habere locum casus infestos, ne quidem metum mortis quotidianae crederent: quam virtutem nos sacri baptismatis lavacro scriptur arum revelatione edocti tribuimus, et observamus divino in salutem humani generis instituto a Diabolo nefario isto orgiorum et initiorum ac consecrationum ritu, quo vel expiandi et lustrandi mergerentur aquis, vel homo in scrobe profunda defossus taurorum arietumque super pontili strato mactatorum fanguine proluebatur, eoque capite, ore, auribus, oculis, naribus totoque adeo corpore excepto purus et in aeternum renatus, ut est in 2. p. XXVIII. factâ nim. propositi innocentiae sponsione habebatur, per sacerdotales paganicae superstitionis fuisse illusum. Certe hausęre e dogmate Christianorum, qui credebant sanguine emundari homines impuros et DEO reddi acceptos, si qui majestate immortali sanguinis Agni sine maculâ consecrentur; neque antequam invaluisset Christianismus et orbis Romani provincias omnes, etiam extera Barbarorum regna et remotiss. insulas pervasisset, taurobolii, criboliique, tauroboliatorum, criobolinorumve (ita vocant eos, qui tauro vel ariete Deae fecerant et sacra ejus acceperant; hos autem qui eorum tradendorum curam et magisterium quoddam gerebant, tauroboliatores) ulla in Romanorum memoriis mentio, ut ignorasse hanc sacrorum superstitionem et nefarium piaculum prius quam a Christianismo et in irrisum summae Majestatis sive accepissent sive arripuissent, verissimum sit. Hanc rituum Christianorum Gentilibus propriam affectationem [gap: Greek word(s)] adpellat Greg. Naz. Orat. 1. [gap: Greek word(s)] . Omnium quantum scimus antiquissimum Taurobolium est, quod Marco Imp. Pollione II. et Apro. II. COSS. an. U. 928, Chr. 175.


image: s621

fecit Aufustia Prima apud Lactoratenses in 4. p. XXX. et Aurelia Orbiana, in 5. p. XXXI. Proximum, quod Imp. Commodo, COSS. Marullo et Aeliano an. U. 936. Chr. 183. ut est in 2. p. XXX. Lugduni fecit Q. Aquius Antonianus, in idemque tempus incidit, quod Tert. l. de praescript. adv. haeret. c. 40. consignavit; Diaboli partes esse intervertendi veritatem; qui ipsas quoque res sacramentorum divinorum in idolorum mysteriis aemuletur: et hinc tingit et ipse quosdam utique credentes et fideles suos; expiationem delictorum de lavacro repromittit, et sic adhuc initiat Mithrae: Signat illic in frontibus milites suos: et l. de Baptismo c. 5. Nationes extraneae ob omni intellectu spiritalium sacris quibusdam per lavacrum initiantur Isidis alicujus aut Mithrae: addere poterat, Cereris aut Proserpinae; nam et Etevsinia minora, [gap: Greek word(s)] , ad Hilissum flumen Atticae fieri solita, inter alios ritus etiam lotione constabant; hinc ille [gap: Greek word(s)] Hesychii, [gap: Greek word(s)] . Tum post annos commodum quadraginta Imp. Alagabalus Matris Deűm sacra accepit et tauroboliatus est, et genitalia sibi defixit et fecit omnia, quae Galli facere solent: Spart. Ordo Lactoratensis, pro salute Domus divinae et statu civitatis taurobolium fecit Gordiano A. II et Pompejano COSS. an. U. 994. Chr. 241. ut est in 14. p. XXIX. et privatinonnulli ibidem, in 13. p. XXIX. in 1. 3. 4. 5. p. XXX. Imper: Diocletiano, Tusco et Anullino COSS. an. U. 1048. Chr. 294. L. Corn. Scipio Orfitusin 3. p. XXVII. Verinius Severinus Albucius in 3. p. MIX. Constantino ad imperium admoto, cum majorem partem Orbis Romani nedum Curiam Romanam, Ambr. lib. ad Valentin. A. de ara Victoriae, constituerent Christiani, qui baptismi sacrô ceu professionis notâ praecipue a paganis discernebantur eôque vel Epiphaniorum die vel profesto Pascha vel Sabbatho Pentecostes multa cum solennitate magnis cater vis initiabantur, frequentiora quoque taur obolia velut baptismi mimos et plures tauroboliatos observamus; postquam nim. Juliano imperante gentilium, collapsa pietate praecedentium rectorum, superstitio caput erigeret, Senatumque facerent, praefecturas et reliquos magistratus gererent pagani Diis patriis addicti, et in contemtum temporis sui avitis funestae superstitionis erroribus et nefariis sacrificiorum ritibus inhaerentes. (Hac occasione Himerio rhetori Bithyno natus est sermo


image: s622

[gap: Greek word(s)] , cujus meminit Phot. C. 165. habitus Constantinopoli, quo ut Imp. Juliano artis suae specimen ederet, venerat; Evnap.) Ex istis fuisse Petronium Apollodorum cum conjuge suâ in 1. p. XXVIII. an. U. 1123. Chr. 370. Comitem rei privatae, COSS. Arcadio IV. et Hon. 3. AA. L. 32. C. Th. Quorum adpellationes. et ProC. Africae an, 399. COS. Theodoro et Chr. 400. COSS. Stilicone et Aureliano, teste Inscriptione L. 2. C. Th. de super-exact. et epistolâ 48. I. IX. Symmachi. Vlpium Egnatium in 4. p. XXVII. Sextilium Agesilaum Aedesium in 2. p. XXVIII. an. U. 1129. Chr. 376. Ceionium Rufium Volusianum in 5 p. XXVIII. an. U. 1123. Chr. 370. et an. U. 1143. Chr. 390. Rufium Ceionium CeionI Albini filium in 6. p. XXVIII. an. U. 1134. Chr. 377. et iisdem Valentin. Gratiani et TheodosI Imppp. temporibus Vettium Agorium Praetextatum cum conjuge Fabia Aconia Paulina, in 2. et 3. p. CCCIX. 2. p. MCII. observamus. Et quia taurobolio initiandi auctorandique cuicunque Numini Sacerdotem, etiam summum Pontificem consecrandi (ita Baron. et Buleng. 2. de Imp. e Rom. c. 18. interpretantur) ritum perfectissime, elegantissimis XLII. Jambis Prudentius Caesar-Augustanus hymo in Romanum â v. 1008. descripsit, ipsum spectasse Romae, quam aliquando adiit, tale sacrum et minutatim omnia ejus oculis auribusque notavisse necesse est; e quibus intelligent Antiquitatis curiosi quae fuerint [gap: Greek word(s)] extra urbem in circo Flaminio celebranda in foveâ ad id factâ, quorum meminit Aristid. serm. sacro 2. nim. in cavum istud fossae descendebat consecrandus et sangvinem tauri in super-structo tabulato multifori caesi toto corpore excipiebat. Julius quoque Firmicus Maternus, Imp. e. Constantino frequentatum fuisse insinuat, verbis, l. de errore profan. relig. c. 28. hisce: Taurobolium vel criobolium scelerata te sanguinis labe perfudit: Laventur itaque sordes istae, quas colligis: Quaere fontes ingenuos, quaere puros liquores; ut illic te post mult as maculas cum Spiritu Sancto Christi sangvis, incandidet. et Ambros. ad Val. de ara Vict. Sacrificiis vestri ritus est bestiarum cruore conspergi. Ex hisce probabiliter infero, etiam Q. Clodium Flavianum tauroboliatum temporibus inter Constantinum et Valentinianum, patrem Q. Clodium Adelphium Pr, V. Magnentio et Gaisone COSS. an. Chr. 351. habuisse; patruum Olybrium; de quo paulo post: Eundem autem


image: s623

cum Flaviano ProC. Africae an. Chr. 357. et 361. mox etiam ProC. Graeciae, uti in schemate adstruximus. Proxime mortuo Valentiniano, sub Gratiano, floruit Flavianus, Pro Consule Africae Hesperio, Vicarius Africae memoratus Amm. Marc l. XXVIII. et L. 2. C. Th. Ne sanctum baptisma itoretur. Gratiano A. IV. et Merob. COSS. an. Chr. 377. Hunc ex epistolis Symmachi, quae nonaginta ad ipsum scriptae sunt et complent librum secundum, notavimus post Praefectum quoque Praetorio Illyrici et Italiae fuisse per annos poene duodecim (hoc e Chronologia Cod. Theodosiani patet ad oculum: neque alius est Flavianus ille, ad quem extant perscriptae leges COSS. Tatiano et Symmacho Arcadio ll. et Ruffino an. Chr. 391. et 392. ut putavit Juretus not. in Ep. Ambr. ad Eugenium A.) sub Theodosio, Evgenii anti-Caesaris complicem, Paulin. in vitâ Ambros. Baron. sub an. 392 et 394, Symmacho, quod Idolorum propugnator esset extispiciis, auguriisque deditus et Vaticinationum aliis generibus, Sigon. l. IX de Occid. Imp. maxime admirabilem, fratrem, sodalem et Macrob. I. Sat. I. inter Romanae nobilitatis, summates numeratum. Reperta fuit an. M DC CXVII. Romae statua eidem posita â Symmacho juniore, qui eum PROSOCERVM Suum adpellat cum inscriptione elegante. Ea VIRIVM NICOMACHVM FLAVIANVM nuncupat, eique praeter Vicariatus Afr. et Praefecturae iteratae titulos, etiam PONTIFICIS MAJORIS, CONSVLARIS SICILIAE, QUAEST. INTRA PALATIVM, COS. OR Dinarii, et HISTORICI DISSERTISSIMI tribuit; et comparebit in extrema Classe VI. nostrâ Baron. t. 4. f. 590. edit. Plantin. ad hunc refert lapidem Romanum 5. p. CLXX. Sed verius est pertinere ad hujus filium, quem subinde laudat pariter Symmachus, adpellans semper filium benevolentiae et aetatis gratia, Praefectum Vrb. an. Chr. 393. Eugenio imperante, Sigon. l. d. tum Theodoro COS. an. Chr. 399. L. 3. C. Th. de habitu, quo uti op. et COSS. Stilicone et Aurel. an. Chr. 400. L 9. C. Th. de navicular. L. 8. C. Th. de aquaed. sacris Honorii Imp. ad officium Consulis evocatum, Symm. l. VII. ep. 94. Cum enim Secretarium Senatus Praefectus Urbi Epiphanius, qui fuit an. Chr. 412. COSS. Honor. IX. et Theod. V. AA. L. un. C. Th. de Comit. vacant. et an. 414. COSS. Constantino et Constante L. 5. C. Theod. de prosect. et domest. igne absumtum refecerit, quod VIR INLVSTRIS


image: s624

FLAVIANVS, teste inscr. 5. p. CLXX. instituerat, plane consentaneum est, etiam Flavianum Pr. U. et istius antecessorem fuisse potius, quam uti visum Is. Pontano not. ad Maorob. Praefectum Praetorio, patrem. Filius autem est ille Nicomachus Flavianus qui nomen hoc suum subscripsit extremo codicis histor. Livii antiquissimi, extantis inter Mediceos Florentiae, et visi a Nobil. Nic. Heinsio hisce verbis: Emendavi Nicomachus Flavianus apud Hennam, in Sicilia nim. tum moratus. Flaviani, quem dixi. Pontificis erga Ceremonias Deorum et festa divinitatis imperata solenniaque religio et pietas ex ep. 34. et 53. l. 2. Symmachi, agnosci potest: qua munus suum in sacris Matris magnae Deum celebrandis, imprimis castum seu jejunium Symmacho ceu Collegae (nam et hunc Pontisicem fuisse adparet ex ep: 41. l. 1. 31. l. II. et 99. l. IX.) eum mandavisse, quod absens istarum feriarum diebus esset, legimus: unde quam manifestissimum, quod paulo ante dicebamus de tempore Flaviani, evadit. Compendium eorum, quae hactenus dicta sunt esto schema [gap: Greek word(s)] sequens:

Q. Clodius Adelphius Pr. U. Olybrius.

an. Chr. 351. Panvin et fragm.

vetus ed. a Cuspin.

Q. Clodius Flavianus Pontifex major, XV. Vir S. F. Idem cum Flaviano Pro C. Afr. an. Ch. 357. l. 10. C. Th. de cursu publ. et an. Ch. 361. l. i4. C. eod. Quorum appellat. non recip. COSS. Tavro et Elor. Idem etiam ProC. Graeciae, [gap: Greek word(s)] uti eum nominat Himerius serm. propempt. ad ipsum habito Cpoli: Est apud Photium Cod. CLXV. et CCLXIII.

a. Virius Nicomachus Flavianus, Vicar. Afr. et sub Theodosio I. Praef. Praet. Illyr. et Italiae per annos fere XII. Symmachus semper fratrem adpellat. l. III. ep. 69. celsum virtutibus et honoribus virum: Prosocerum suum Q. Fl. Memmius Sym achus; Illius filius

b. Flavianus junior: Symmacho perinde ac pater laudatus: semper nominatus filius: Praef. U. ter a. 393. 399. 400. Pro Consul Asiae an. Chr, 383. dictus etiam Nicomachus:

Faltonia, Proba, Poetria, Probi F. Faltonii Probi Alypy Pr. U. sub Theodos, neptis.

Clodius Adelphius, COS, an, Chr. 451.

Flavianus, Pr. Pr. COSS. Aetio et Valerio an. Chr. 432. L. 3. C. Th de Decur. et Silentiariis.



page 625, image: s625

a. Inter vetera Epigrammata ę P. Pithaeo collectim edita uni praescriptum legimus: Ruffus Festus Avienus V. C. FLAVIANO MVRMECIO V.C. Cum Festum istum temporibus Val. Val. Grat. et Theod. AAAA. fuisse supra adseruerimus, Flavian um hunc ad Clodios, quos hic digessimus, pertinere certum est: ad quem nam ex istis referendus sit et unde cognomen MVRMECIVS ei adhaeserit, non ita. [gap: Greek word(s)] , inquit Plut. in Paulo. Tentabo igitur; ignoscent eruditi, si minus feliciter. [gap: Greek word(s)] . Clodii isti Pontici et Olybrii graeca cognomina a possessionibus in Ponti et Thraciae Dioecesi acceperunt, et in imperio Orientali fuere summae autoritatis potentiaeque et conspicui maxime, etiam in posteris. Nam et Olybrios regiae adfinitati et consanguinitati innexos Consulatus meruisse scimus, alterum quoque adipsas Imp. Occid. habenas capessendas, trucidato per Ricimerem Cythici sangvinis, utriusque militiae magistrum, Patricium Occidentalem et generum suum, an. 472, Anthemio Imp. admissum fuisse, comitiis quidem Romanis, sed arbitrio Gothorum et invito Leone Augusto. Ejus, etsi vix septem mensibus degustârit, imperium, origines mereperiste, quos nemo scriptor um tradidit, existimo et tenebo, dum emergat aliquid verosimilius. MVRMECII igitur cognomen, pariter Graecum, Flaviano impositum opinor itidem a loco, aut quo natus, aut quo agros, praedia, colonos, clientes et familiam possidebat; vel Myrmece Phario regionis Pentapolitanae in mari Lybico insula Synes. ep. 4. ubi sive Pro Consuli. Africaesive Vicario Flaviano filius nasci potuit, et inde sortiri nomen: vel â [gap: Greek word(s)] , Tauricae peninsulae, post Thraciam, et circa Cimmericum Bosphorum seu ostium paludis Maeotidis Scythis habitato, sed in quâ Graecanicae Milesiae urbes nonnullae, opido: Scylax in peripto, Ptolem. l. III. Strabo l. VII. eam regionem [gap: Greek word(s)] uberigleba et maxime frumenti foracem, e quâ olim Graeciae suppeditabatur, quae comederet, et quam qui incolebant proprie dicti propterea [gap: Greek word(s)] suęre, proceres Romanos insedisse, villis exornâsse, replevisse servis, operis et colonis, armentis et pecudibus instruxisse, magnis impensis ad magnificentiam et luxum amplificasse, et proventibus fructuariis immanem quaestum fecisse nemo miretur, qui gentis animis nimiae inexplebilem opum potentiaeque


page 626, image: s626

cupiditate non ignorat. Certe ad regiam opulentiam et magnificentiam incogitabilem usque profecęre. Olympiodorus scriptor temporum Theodosii II. commemorat, quod ipse viderat, multas Romae familias annuos reditus ę bonis accepisse [gap: Greek word(s)] ; Vini vero, olei, lanae aliorumque ejus generis tantum quod tertiam auri partem, si venderetur, aequaret; alias quindecim; alias decem auri centenarios in censu habuisse. Aurelianus post Imp. cum Ulpii Criniti ducis limitis Illyricani et Thracii vicarius esset, Thracias bobus, equis, mancipiis, captivis locupletavit: quingentos servos, bis mille vaccas, equas mille, ovium decem millia, caprarum quindecim millia in privatam villam Valeriani congessit: Fl. Vopiscus: De Aniciis, singulatim Zosimus l. VI. [gap: Greek word(s)] , et de Probo Praef. Praet. initiis Val. et Val. AA. Amm. l. 27. clarum genere et potentiâ et opum amplitudine cognitum orbi Romano fuisse. Est alioqui Graecis [gap: Greek word(s)] nomen virile apud Laert. in testam. Aristotelis. [gap: Greek word(s)] Milesius operum minutorum ex ebore artifex apud Varr. l. VI. de L. L. Plin. l. VII. c. 21. Aelian l. I. Var. c. 17. Suid. in [gap: Greek word(s)] : et [gap: Greek word(s)] Atheniensis apud Galen. Orat. svas. ad artes. Consulatum Virii Flaviani nec in Fastis vulgatis Ordinariorum, nec in fragmentis suffectorum habemus; sed adparet tamen ex ep. 83. l. II. Symmachi, quod imperante Theodosio et quidem post Symmachum, cujus Consulatus ad annum â Chr. nato 391. refertur, fuerit gesturus: Id vero ex ep. 62. colligere licet, quâ sic: Agens in rebus mihi apportavit sacras literas, quibus cognoscerem clare in aures publicas dcsignationem consulatus mei debere proferri. Quid igitur eximio animo tuo laetitiae plenus exoptem, nisi ut simili de te mox fruamur gaudio. Quod spero Dominum nostrum Theodosium, venerabilem cunctis et praecipue bonis, solita in amicos dignatione facturum: et Ep. 64. Exercet me quidem votivis et felicibus negotiis praeparatio consulatus; spero actutum fore florente Rep. et propagato in aevum Domini nostri Theodosii principatu, virtutes tuas fascibus munerandas. V. C. Henricus Valesius annotat in Amm. Marc. I. XXIIX. extr. ab Eugenio, qui Arbogastis Franci Comitis et militiae magistri Consilio auxilioque imperium Occidentis, caeso Viennae Allobrogum Valentiniano II. A. an. Chr. 392, rapuerat, Consulem


page 627, image: s627

factum Flavianum putat; et sane stetisse hunc pro Eugenio contra Theodosium annotavit scriptor istorum temporum Paulinus in vitâ B. AmbrosI et Sigon. l. IX. de Occ. Imp. veroque consentaneum est, hominem summae dignationis ab eô quem sequeretur et coleret, cui imperium a Fatis destinari (fuit enim auguralis scientiae peritissimus inter suos, et scrutator futurorum, quia taederet praesentium, curiosissimus) oscinaretur, supremo honore Consulatu in Occidente remuneratum fuisse; praesertim cum ambo Consules anni Chr. 393. quorum nomina in Fastos relata sunt Theodosius A. III. et Fl. Habundantius, fuerint in Oriente: sic Panvin. Comm. in l 3. Fast. Quod v. memoriam Consulatus prosoceri sui lapidi incisam ad posteros propagavit Memmius Symmachus, privatorum fastorum et actorum Vrbanorum fidem secutus est, ipsoque Consulatus gesti anno 393. vel 394. fecit. Proximo enim 395. Olybrio et Probino COSS. constitutione Arcad I et Honor I AA; quae IXa. est, C. Theod. de infirmandis his quae sub tyrannis vel barbaris gesta sunt, nomina funestorum COSS. aboleri, et his solum reverentiam in lectione recitantium tribui, qui tunc, temporibus tyrannorum Maximi et Eugenl, in Oriente annuos magistratűs victuris perpetuo fascibus sunt auspicati, sancitum fuit; neque licuisset latâ jam Lege Consulis vitio creati ab anti Caesare nomen et honorem publico monumento celebrare deinceps. Sigonius l. d. Flavianum hunc, cum ab Eugenio A. ad Alpium Juliarum clausuras insidendas tuendasque missus esset, cum exercitus parte ab adventantibus ę Pannoniâ Theodos I A. copiis eas perrumpentibus extinctum fuisse scribit; quo autore, id vero nescio. Hoc certum est, quod Symmachus, qui casus Flavianorum subinde deplorat, eorumque causam Viris illastribus in aula Theodos I filiorumque commendat, ut Ricimeri ep. 69. l. III. Stiliconi sub Honorio ep. 5. et 7. l. IV. Protadio ep. 19. Florentino Pr. U. an. Chr. 396 ep. 51. Petronio Appollodoro, Vicario Hispaniarum, et Patruino thesauris praeposito tum Zosem, l. V. et Comiti rei privatae, epp. 101. 103. et 110. l. VII. nunquam Flavianum fratrem, qui senior iste est, semper Flavianum filium, qui praefecturam amiserit, exulem, labe patrimonii graviter exhaustum, sed Theodosii beneficio in tranquillum reductum, recepto etiam lenitate Honor I Praefecturae Vrbis honore (gessit nim,


page 628, image: s628

eam an. Chr. 399. et 400.) nominet, et paterni solarii aestimationem exolvere jussum commemoret; idque judicio esse poterit, tum Flavianum patrem esse in vivis desiisse, incertum quo genere mortis.

b. Hunc Flavianum Pro Consule Asiam rexisse an. Chr. 383. docet inscriptio Legis XVIII. C. Theod. de Susc. praepos. et arc. datae Merob. iterum et Saturnino COSS. vivo patre. Id vero insinuant verba Symmachi ep. ad Flavianum XXIV-Filius noster Flavianus Romam pridie Kal. Mart. venit: et brevi iter in Asiam secundis auspiciis ordietur: quod ideo par fuit indicari, ut sollicitudinem, quam de morâ ejus hucusque tolerâsti spes promissa detergeat; et ep. LXIXI. III. quibus Flaviani filii Pro Consularem possessionem memorat. Eundem temporibus Clementis Maximi, quem nomine Tyranni insinuat Symmachus l. 7. ep. 103. exutum fuisse dignitatibus, quarum codicillos a tyranno acceperat, bonis etiam dejectum Vrbeque pulsum, docet ep. 101. 107. l. VII. extantque decreta Imppp. Valent. Theodos. et Arcadii, in Cod. Theod. lib. XV. tit. 14. de infirmandis his, quae sub tyrannis vel barbaris gesta sunt. Idem casus Symmachi et Alypii lib. II. ep. 82. quod Maximi causam tanquam non minus Gentilibus quam Christianis faventis foverent et partem, quae videretur, firmior, neglecto Theodosio Imp. cum suis, sequentes et statuentes id melius quod tutius. Flavianum tamen perinde ac Alypium et caeteros, qui paenituerant, et relicto tyrannorum sacramento, ad legitimum principem mature ante desperationis necessitatem; redierant, restitutum a Theodosio esse victis an. 388. tyrannis, Maximo et Victore filio et Marcellino fratre, itemque postan. 394, Eugenio [gap: Greek word(s)] , uti apud Petronium et Patroinum intervenerat Symmachus, itidem liquet ex ep. 110. l. VII. evocatum quoque ad comitatum sacris Imperialibus ep. 5. l. IIII. et 44. l. IX. Clementiam Theodosii quod

magnarum largitor opum, largitor honorum
pronus et in melius gaudens convertere fata

nullius ex hostibus dignitatem praeteritam imminuerit, nullius multârit libertatem, nullius bona publicaverit, commemorat Claud. in Cons. 4. Honor I. et Pacatus in Paneg. Arcadius autem et Honorius rescripta parentis de redditis et integratis honoribus non tantum rata habuerunt, sed et eos, qui adversarii fuerant, novis auxerunt,


page 629, image: s629

et Parentis caeptis beneficlis fastigium imposuerunt, monitore imprimis Fl. Stilicone socero Honorii l. IV. ep. 5. et 7. Eundem Flavianum cum Caeciliano ab Honorio et Theod. AA. in Africam ad audiendas discutiendasque extra ordinem delegatione divina seu ex delegato, uti loquitur l. 16. C. Theod. de Appellat. Provincialium querelas missum esse an. Chr. 414. COSS. Constantino et Constante patet e l. 33. C. Theod, de erog. mil. ann. ubi vocantur viri illustres, ob gestas nimir. ante Praefecturas; et cir catempus dictum contigisse existimo, quod uti narrat Augustinus l. XVIII. de Civit. D. c. 23. Flavianus V. C. Sibyllae Erythraeae Graeco Codice prolato ostendit ipsi quodam loco in capitibus versuum ordinem literarum ita se habentem, ut haec in eo verba legerentur, [gap: Greek word(s)] . quam bellam acrostichida in simili Codice lectam Eusebius quoque quinto de vitâ Constantini inseruit, falso unius Gentilium vatum Sibyllae esse persuasus, et fatuos, qui vana sub celebri nomine vulgata pro veris et vetustis sine judicio recipiunt hodieque suâ credulitate et inadvertentiâ effecit quam multos.

Haec de Flavianis temporum Constantinianorum vera esse videri et rata esse debere exputabunt docti; animo meo vel imprimis satisfactum est eô, quod illustrium sua tempestate et in gradibus potestatum excelsis collocatorum etsi verae religionis tramite, neglectis promulgatarum Legum mille terroribus, discedentium, gentilis observantiae virorum familiam, quam historici ad unum omnes tacuerunt, e saxo discere contigerit et docere harum elegantiarum cupidos. Sed et antiquiores e Clodiis pariter Flavianos Africam rexisse scimus, ut huic genti hoc cognomine eam fato quas. destinatam fuisse existimare liceat. Nam et Fl. Pro Consule Africae miraculum delfini [gap: Greek word(s)] , quod magni autoris fide luculenter describit Plinius l IX. ep. 33. brevius avunculus l. IX histor. nat. c. 8. Hippone visum fuit: et D. Pius Claudio Flaviano qui sine dubio praesidatu tum fungebatur, rescripsit l. 2. D. de judiciis. E quâ gente fuerit Flavianus Praef. Praet. imperante Alexandro, Ulpiani antecessor, de quo Dio et Zosim. l. 1. et alter, qui de vestigiis seu de dogmate Philosophorum scripsit, laudatus â Foh. Saresb. l. II. Policrat. c. 26. et l. VIII. c. 11. et 12. qui doctissimus Praesul multos scriptores Romanos habuit, quos nos desideramus


page 630, image: s630

hodie: itemque Myrinaeus Dori filius in 7. p. DCLXXXVII. definire difficile est, cum Flaviani fuerint in, Aeliis Ampiis apud Tacit. l. II. et III. histor. Anniis, Arriis, Aureliis, Caesiis, Claudiis, Flaviis. Fl. Flaviano rescripsęre Diocl. et Max. AA. an. Chr. 298. Consule Diogene, L. 15. C. de nuptiis: et L. 1. C. H. ubi agi debeat. Fonteiis, Juliis, Juniis, Publiciis, Titiis, Valeriis, Ulpiis: ad Ulpium Flavianum Consularem AEmiliae et Liguriae est L. 2. C. Th. de extraord et sord. mun. COSS. Severo et Ruffino, an. Chr. 323. Flavos, seu Flaos, Flavinos et Flavinianos; item Flavinas et Flavulas alibi enarrabo. Familiae Flavinianorum â Flaviis ortae, ut Marcianorum â Marciis, diversae ę lapidibus notae sunt; sed quibus cum his cognomento Flavianis nihil commune est.

II. Romae.

MATRI. DEVM. MAGNAE.

IDAEAE. SVMMAE. PA

RENTI. HERMAE. ET. ATTIDI

MENOTYRANNO. INVICTO

CLODIVS. HERMOGENIANVS

CAESARIVS. V.C.

Salm. I. d.

Gentes, postquam a vetustissima vera Religione Patriarcharum, vero Deo ex Fide in promissum Messiam sacrificantium, ad idolomaniam et superstitionem, cum caeca sacrificiorum [gap: Greek word(s)] , defecissent. (cujus [gap: Greek word(s)] initia ipsis Rerump. incunabulis antiquiora sunt in singulis populis, et maledictionem Canaanis in Chamo, cum qua paries intergerinus, quo aliae gentes caeperunt a populo Dei secerni, aedificatus est, secuta proxime, Cloppenb. Schola Sacrif. probl. 4.) et primaevam connatae de Deo Uno Vero notitiae puritatem infecissent, Elementa e quibus omnia coaluisse arbitrabantur, et inter haec maxime Terram, [gap: Greek word(s)] . Procl. in Plat. Tim. l. 4. Naturae partem, Caelis suppositam, e qua origo ipsis, et in quam soluta reverterentur omnia vel pro Numinibus vel pro Numinum symbolis coluerunt; sed quaevis sub appellatione sibi propria. Nomina Deorum diversa pro diversitate linguarum, sed res eadem: Boxh. Qu.


page 631, image: s631

Rom. 1. Graeci, Romani, Barbari sub Rheae, Opis, Cybeles, et Isidis, Boccat. l. 1. geneal. Deor. c. 8. Germanicarum gentium natio, Suevi Aquilonares sub HERTHAE vel HERTI: ita Tacitus l. de mor. Germ. et sive posteri horum sive successores in partibus trans Codananis Dani, sub Erdtae; unde prope Lethram regionis Selandiae, insulae fertilissimae, locum regum Baltheorum sedem, hodieque in luco amoena vallis Ertedal. Deae Herthae, ut putatur, dicata olim, ipso nomine superest: VVorm. l. 1. Monum. Dan. c. 5. Et quia Erasmus Stella Consul Zviccaviensium et medicus ante hoc seculum regionem Orientalem seu Osterlandiam et terram Plisnensem, tractum inter Muldam et Salam a Libanotis et Hertanis adpellatis populis, uti Johann. Garzon. Bonon. Comm. de rebus Sax. Thur. et Misn. nescio quo autore, tradidit, habitatam fuisse scripserat, a cultu Hertae, alterutros id nominis accepisse non nulli ariolati sunt: quasi vero quod Tacitus de Aquilonaribus, Oceano proximis, in secretioribus Germaniae et suorum temporum Suevis narraverat, non de Hermunduris, id Australibus, cis -- Albianis, et post Hermundur orum Veterum vel migrationem vel excidium huc translatis, Slavicâ gente, Sorabis, quibus origines et cultura hujus regiunculae debetur inprimis, tribui possit; quod sine omni dubio perperam factum esse tenemus. Certe pleraque opidorum, vicorum, villarum et locorum inter Albim, Muldam et Salam nomina, Slavicae lingvae, qua hodieque Vinidi, Bohemi, Moravi, Poloni et ad - fines hisce populi loquuntur, propria sunt, Albinus Chron. Misn. tit. XI. non Germanica, qua Hermunduri utebantur; et Slavi si Terram vice Numinis coluissent, Zemie id Numen adpellassent, uti Russi vel Samogithae Zeminam Deam terrestrem, et Zemopacios terrestres Deos adpellatos venerantur; quippe terra Zemie ipsis est, non Herta. Hoc vocabulo, quod ex Ebraeo [gap: Greek word(s)] formarunt primi Germani (frigida valde est suspicio Viri docti apud Belgas, e Germanico Herr, quo Dominus adpellatur, nuneupatam Hertham) solum in quo consistimus et molem quae creata sustinet omnia; itemque focum, Romanorum Vestam, et sedem post tot secula etiamnunc nominamus. Nihil certius, hominem Romanum ex isto Taciti loco nomen Matris Deűm barbarum in hunc lapidem adsumsisse: Ita enim solebant Romani, cum persuasum haberent se quicquid


page 632, image: s632

ubique Deorum esset colere, Numinum exterarum gentium peregrina nomina et cultum vel suis patriis diuque cognitis, quibus convenire putarent, aptare vel adsumere etiam non intellecta, et uti tanquam propriis, perinde ac Graeci, ad quos multa a Barbaris nomina venisse [gap: Greek word(s)] Plato in Cratylo; et hinc eum qui quam apte ista rebus conveniant e Graecae Linguae potius, quam ex ejus, unde quoque natum fuerit, proprietate quaeret, magnopere erraturum esse definit apud Euseb. l. XI. [gap: Greek word(s)] . c. 6, Quot in lapidibus Romanis numis et historicis extant ejusmodi nihil minus quam Romana? Deus Eudovellicus, e Mosaico Tubale vel Dovele Iberorum Asiaticorum Europaeorumque conditore: TOGOTES vel TOGOTIVS in monumento Lusitanico repertus, Numen alicujus in Hispania gentis, e Togi Celtiberorum reguli adpellatione formatus; Verbeja vel potius Verneia a Juverna vel Hiberna; Noreja; Matres Avfaniae vel Tanfaniae a Tanfana, cujus templum in Marsorum regione ultra Renum; Chamavehae, Chamavorum propriae; Acernehae, Rumehae, Vacallinehae, Vaptiae, Svebae; Leherennus, Mithras; Nannaea; Latobius; Belenus; Bacurdus, Belatucadrus; MORITASGVS, Camulus, Hercules DEVSONIENSIS et MAGVSANVS, Alcis Naharvalorum, Arduinna, NEHALENNIA, et fortasse aliae perinde ipso sono horridae, [gap: Greek word(s)] Romano ore ineffabiles Deastrorum adpellationes inveniendae adhuc, si admiranda Italorum, inprimis Romanorum, Neapolitanorum, Florentinorum et Patavinorum ingenia, quibus elegantias has debemus, porro quoque literatum orbem demereri, uti speramus, rogamusque, voluerint. TELLVS matris Deűm nomine, [gap: Greek word(s)] gentilibus, [gap: Greek word(s)] Apollonio Tyan. ep. ad Aspendiorum dardanarios; et sacris scriptoribus Eccles, 40. 1. Synes. ep. 147. hominum Divűmque aeterna, creatrix Statio l VIII. Theb. v. 304. alma parens, Virgilio. et hîc SVMMA PARENS; quae appellatio nulli Deorum, ne Junoni quidem, nec Veneri, sed uni TERRAE, tribuitur, cum ea nativitatem omnibus praestet et patriam: Terrae uni naturae partium eximia propter merita in nascentes, natos, semel editos, et jam a reliquanatura abdicatos, nomen indidimus maternae venerationis, ait Plinius l. II. c. 65. Evidentissimum igitur est [gap: Greek word(s)] HERTHAE vocabulum barbarum in lapide sculptum fuisse, quod in


page 633, image: s633

HERMAE velut notius mutarunt descriptores scioli. Quid enim Matri Deorum cum Herma seu Mercurio? quid Mercurius inter Rheam et Attidem [gap: Greek word(s)] collocatus medius? Viri docti, quibus ipsum saxum coram inspicere licuit vel licebit, correctionem ę conjectura meam et necessariam et rectam esse videbunt, et Tacito lucem ex eo inferri; qui, si solus ex omnibus antiquis de Herthâ tradidisset, poterat hoc de Svevis, ut alia nonnulla de Judaeis, mentitus existimari. Non immorabor rei manifestae ambitiosius inculcandae, quam indicâsse satis sit ad persuadendum aequis censoribus et eruditis qui non ignorant Matrem Deűm Sipylenen cum Attide simul coli consuevisse, et jungi frequenter in lapidibus, Hoc solum praeterire non oportuit, in Saxo Mediolanensi apud Gruterum 8. p. MXIV. eodem errore HERMAM videri irrepsisse pro HERTHA. Id vero tale est: M. MAG. HERMA. SILVAM. V. S. L. M. quod sic interpreter: Matri MAGnae HERTHAe SILVANus Votum Solvit Libens Merito. Scio Hermam, [gap: Greek word(s)] , et Silvanum hic pro Numinibus haberi posse, ut tribus simul de dicatum fuisse intelligatur; sed quia tum nomen dedicantis abesset, et lapis tamen. perfecte descriptus est, malim de unô illô Numine, quod dixi, totum capere; neque tamen adeo repugnem, si cui aliter persuasum sit, nimirum tria priora vocabula nomen ejus qui SILVANO votum solverit continere, quod fuerit Marcus MACius, vel MAGidius vel MaGneius HERMA, sive HERMAdion, sive HERMA iscus sive HERMAgoras, praesertim si hominem cum isto nomine et cognomine ex antiquitatibus Insubrum liceret cognoscere. Caeterum quod in antecedentis Inscriptionis examine de tempore ejus dixi, etiam huic adplicari oportet: sunt enim et haec et illa de re una et fortassis iisdem diebus gesta. Clodius hic frater patruelis Flaviani fuit, filius Q. Clodii Hermogeniani, Olybrii, post administratas ab anno primo Val. et Valentin. ab an. Chr. 365. praefecturas Vrbi et Praetorio, Consulis cum Ausonio an. Chr. 379. distinctus ab eo per cognomen CAESARIVS. Caesarius magister officiorum, an. U. 1142. Chr. 389. COSS. Timasio et Promoto; ut constat ex inscriptione Legis 49. C. Th. de cursu publico: Idem Consul cum Attico an. Chr. 397. eodemque et sequentibus 398. 400. et 401. Praef. Praetorio L. 1. C. Th. de superexactionibus:



image: s633a

[gap: illustration]

page 634, image: s634

L. 32. C. Th. de Episc. Eccl. et Cler. COSS-Honorio A. 4. et Eutychiano; et L. 1, C. Th. be assess. dom. et Canc. COSS. Stilic. et Aureliano: et L. 62. C. Th. de cursu publ. COSS Vinc. et Fravitta: quem ipsissimum nostrum hunc esse plane sum persuasus; et hinc Viro Consulari; quem Fasti solo cognomine intimant, familiae suae nomen adsero, quod ante inventum hunc lapidem ignoravimus.

Quod enim Panvinius inter Flavios eum retulit, fecit [gap: Greek word(s)] et adplaudente nemine. De Caesario, fratre GregorI Nazianzi vel Sasimorum Episcopi, quem in Senatum allegerat Constantius, Valens Comitem rerum privatarum fecerat, ut patet e L. 8. C. Th. de jure fisci, quâ provincia per quinquennium functus est, et Niceae, cum terra ibi moveretur, an Chr. 368. obiit, Erta quidem Barontus: sed ex Gregorii ep. 16. edit. Morelli Paris an. 1609. eum ruinae aedium periculum tum effugisse adparet.) hic ne cogitandum quidem est: uti nec de Caesario Praef. Vrb. Cpolitanae sub initiis Val. et Valent. cum Procopius propinquitate Julianum contingens imperium invaderet, Amm. l. XXVI. Zosimus l. IV. Baron, sub an. 364. Quae vero Amm. l. XXX. de Caesario Remigii officiorum magistri domestico, post notario Principis an. Chr. 373. per cruentam quaestionem super gestis heri sui interrogato narrat, etsi tempora hujus nostri attingant, de alio tamen aequivoco intelligenda esse existimem. Nunc ut hanc Clodiorum sub Impp. Christianis nobilem familiam [gap: Greek word(s)] cogoscat Lector, et simul nexum ejus cum Amiciis et Probis non minus tum illustribus, sequens Schema faciet. Aniciorum majores ab Anniis, qui et Anii, Amnii, Ammii, descen dęre [gap: Greek word(s)] adpellationis, ut a Caediis Caedicii, a Fufiis Fuficii, a Miniis Minicii, a Viniis Vinicii: non [gap: Greek word(s)] , ut visum Vossio II. de vit. serm. c. 1. formato nomine; et hinc Claudianus initio panegyr. in Cons. Olybrii et Probini. fratrum Aniciorum: Scis genus Auchenium nec te latuęre potentes. Aniciis, mediae ultimaeque aetatis primum hoc: Ex Inscr. 6. p. MXXV. patet imperante Marco an. U. 925. COSS, Severo II. et Pompejano vixisse C. Anicium Faltonium Frontonem: tum M. Anicium M. F. Quir. Probum.



page 635, image: s635

Ante hos igitur fuerit quidam M. Anicius Falto. Ex istis nati: Anicius Julianus Proc. Afr. ad quem est rescriptum Impp. Diocletiani et Maximiani, quod extat in Collatione Legum Mos. et Roman. tit. is. excerptum e Cod. Gregoriani l. VII. tit de maleficis et Manichaeis. et Anicius Faustus, quem II. COS. faciunt Fasti an. U. C, 1050. sequente Praesectus Vrbi: ex his Anicius Julianus Praeses Hispaniae Tarraconensis an. Chr. 316. U. 1069. l. 1. C. Th. de temp. cursu et rep. denunc. COS. an. U. 1074. Pr. V. an. 1078. 1079. 1080. L. 13. C. de adpellat. et consultat: L. 13. C. Th. de adpellat. et poenis earum: in quibus nota numeralis, qua Constantii Caes. Consulatus tertius insignitur delenda est: cujus opes, nobilitatem et potestatem depraedicat Symmachus Epigrammate ad effigiem ejus condito: et frater hujus Anicius Faustus Paulinus COS an. U. 1077. Pr. V. an. 1083. et 1084. Ejus nomina plene enumerat Inscr. Rom. p. XLVII. M. JVNIVS CAESONIVS NICOMACHVS ANICIVS FAVSTVS PAVLINVS. C. V. P. V. id est, Consul Ordinarius, (V saepissime jacet pro O) praefectus Vrbi. Fastorum concinnatori, qui huic fratrem fuisse P. Publilium Cejonium Julianum, uti nommatur Inscr. 4. p. CCCCIX. in Consulatu collegam affirmat, incumbit probatio; mihi non videtur [gap: Greek word(s)] fuisse; fuerit, fortasse [gap: Greek word(s)] : hoc nos decebit Ille T. Petronius Probianus [gap: Greek word(s)] Proborum, de quibus hic, Proconsul Africae post Aelianum an. U. C. 1068. Chr. 315. est enim ad Probianum L. 3. C. Th. de adpellat. data Const. IV. et Licin. IV. AA. COSS. et an. U. 1069. e L. 5. et 6. C. Th. eod. data Sabino et Ruffino COSS. ejusdemque hac dignitate meminit August. l. III. contra Creseon c. 70. et an. 1074. e L. 1. C. Th. de bonis proscript. Crispo II. et Const. II. Caes. COSS. Consul an. U. 1075. Pr. Vrb. an. 1081 Chr. 328.

Nunc videamus Anicios cum Clodiis: ?

a Anicius Paulinus Junior sic dictus ut a patruo cognomine COS. an. U. 1077. distingueretur: Praef. Vrbi factus e 5. Kal. Majas, anno sui Consulatus; Sigon. l. 3. de Occ, Imp. et Panvin. e l. Praefectur. Ab hoc, praeter Paulinum Pr. V. an. 380 ad quem est l. 4. et 5. C. Th. de scenicis, Grat. V. et Theod. COSS. et Praef. Aug. an. 385. ad quem l. 10. C. Th. de fide testium et instr. COSS. Arcadio et Bautone: et l. 22. C. Th. de susc. praep. et arc. Hon. NB P. et Evodio COSS. descendit Aginatius Consularis Byzacenae sub Juliano l. 1. C. Th. de con-lat. donat. vel relevat


page 636, image: s636

posses.
Vicarius Vrbis, praefecto Olybrio, sub Valentin et Valente. Hunc enim a priscis majoribus nobilem, ut locuta est pertinacior fama, adpellat Amm. l. XXVIII. in rebus autem U. 1122. COSS. Valent. et Victore, Chr. 369. fervente Romae ob Damasum et Vrsicinum schismate, et nostri hujus vel filius vel e fratre nepos recte habetur. Ad Anicios autem pertinere Aginatium, inde colligo, quia cognomen hoc cum altero Fausti. quod similiter Aniciorum fuit, uni ex Aniciis, Anicio Acilio Acinatio Fausto Pr. V. uti est in 5. p. MLXIX. et COS. ut habet 3. p. MLV. an. Chr. 438. ut habent Fasti, impositum fuisse reperi: et ad hunc ipsum refero Nov. Theod. de postulando, COSS. Dioscorô et Evdoxiô, an. Chr. 442 a Fausto Praef. Pr. in foro Trajani propositam. Hujus sive patrem sive patruum fuisse Anicium Acilium Glabrionem Faustum Consularem Companiae, (ita enim suppleo 8 p. CCCCLXXI. e 2. p, CCCXLIV.) Pr. V. in 2. p. CXCII. an. Chr. 425. (extat n. ad Faustum Lex 62. C. Th. de haeret. data COSS. Theod. XI. et Valent. Caes.) avum Acilium Glabrionem Sibidium in 2. p. CCCXLIV. qui Sibidius est ille Symmacho, ut constat ex hujus l. 7. ad eum epp. 129. 130. 131. familiaris, propinquus Glabrionum clarorum Burdegabae, quos celebrat Ausonius in Professor. no. XXV. e temporum ratione plane evincitur.

b. Hunc esse existimo quem Amm. l. 16. in rebus anni Chr. 353. vocat Quaestorem: divitem et potentem: aemulum regiae potestati in posteritate: nisi quis velit Faltoniae fratrem, vel Turraniae Aniciae Julianae fuisse.

c Hujus nepotes Anicius Bassus V: C. et cognitor in causa haeredum Orfiti a Theodosio Imp. datus: Symmach. l. X. ep. 47. COS. an. Chr. 408. cum Fl. Philippo; [gap: Greek word(s)] in 20. p. MXC. Proconsul Campaniae et Praef. Vrbi in Romanâ ad forum Trajani, qua ANICIUS Auchenius Bassus vocatur: et Anicius Julianus ProC. Africae ad quem L. 64. C. Th. de adpellat. Honor. VIII. et Theod. V. AA. COSS. an. Chr. 412. et L. 176. C. Th. de decurion. an. poft Consulatum Honor. et Theod. dictum: tum L. 3. C. Th. de int. restit. L. 6. Vnde vi: L. 54. et 55. de haeret. Constantio et Constante COSS. an. Chr. 414.

d Hic ille Clodiorum gentis Olybrius est, quem inter proceres alios Constantinus Consulatu suo VIII. an. Chr. 329. ad novam Romam


page 637, image: s637

frequentandam et aedificiis ornandam Vetere accivit, teste Zosimo, et in apol. Leunclajo, in annalibus Glycâ, sive Theod. Metochita autor est: et Ludo. Vives ad August in. de civ. Dei l. V. c. 25. quod Augustum quoque fecisse, illicientem viros principes ad ornandam Urbem, ait Vellejus in II. Sueton. c. 29. Glandorp. in L. Martio Phil. Augusti vitrico. Cognomen Olybrii ab Olybria, quae et Selybria et Selymbria, post Evdoxiopolis Impp. Honorio et Theod. II. dicta, ut patet e subscriptione L. 2. C. Theod. de praed. et mancip. Curial. et L. 61. C. eod. de haereticis. Thraciae oppido cum portu, in quo fortasse possessiones, agros, clientes et colonos, uti in omnibus fere orbis Romani partibus Anicii habuere, quod ex Ammiano l. XXVII. constat, ubi Probum Praef. Praet. Italiae successorem Vulcatio Rusino an. Chr. 365. COSS. Val. et Valente AA. datum laudat claritudine generis et potentia et opum amplitudine cognitum orbi Romano, per quem universum pene patrimonia possedit; (villae Aniciorum Caesae et Megdil in Tripolitana nominantur itinere Carthagine Alexandriam) et l. XVI. Aniciorum posteritatem ad avorum aemulationem tendentem satiari nunquam potuisse cum possessione multo majore queritur idem ex odio fortassis in familiam, quae tum Christo nomen dederat. Symm. l. X. ep. 41. Olibrium clarissimum atque illustrem virum, sua aetate nominat, et clarissimam atque illustrem domum ejus. Sed Clodiorumne, an, quibus cognomen Olibrii hi tradidęre, Aniciorum aliquem designet, judicare difficile est. Nam iisdem temporibus eodem cognomine tam ex his quam ex illis vixęre, qui clarissimatus et illustritatis titulis fulgerent. Pronunciarem tamen pro Clodio Pr. Pr. et V. et COS.

e Ad Petronium Vicar. Afr. est Lex 3. C. Th. de advoc. fisci COSS. Acindyno et Proculo, anno U et Chr. quo dixi; inde usque ad Consulatum hujus nostri anni sunt XXXI Si cui igitur non videatur admodum verosimile, unum hominem tot annos cum tanta dignitate vixisse, faciat sane hunc Vic. Africae, Probini fratrem, nostri patruum. Apud me non est absurdum, hunc ab anno 340. in Vicaria et Proconsulatu Africam (solebant enim tum hoc ordine procedere dignitates et Vicarii promoveri ad Praefecturas) rexisse per annos XI. anenim 351. a Magnentio Praefectus Praetorio Italiae constitutus est: et reliquos viginti in diversis Praefecturis Praet. Illyrici, Africae et Galliarum, ut est in 1. 2. 3. p. CCCCL. advixisse; nam et Ambrosium an.


page 638, image: s638

369. Mediolano praefecit Episcopum: Paulin, in Vita Ambr. Immo an. Chr. 372. Vicariam simul Vrbis, absente seu vacante Ampelio, gessit, teste inscriptione l. 77. C. Th. de Decurionibus: COSS. Modesto et Arintheo; nisi malis eum Probum, qui COSS. Grat. V. et Equitio, an. Chr. 374. et COSS. Grat. V. et Theod. AA. I. an. 380. Praefecturam Praetorianam Illyrici administravit, habere pro alio sive adgnato ejus sive extraneo, ne anni Probi alterius nimiűm excrescant. Non desunt tamen exempla eorum, qui per annos quadraginta et amplius Remp. rexerunt: quos ipsos si Petronio Probo tribuam, non videbor propterea superjector audacior. Tuum erit, lector, insinuata trutinare. Si curatius consideres, quod Ammianus l. 30. in rebus anno COSS. Gratiano 3. et Equitio, proximoque gestis ad Imp. Valentin. in Illyrico et Pannonia refert, Probum, cui prosapiae claritudinem tribuit, Praefecturam Praetorianam Illyrici primitus nactum fuisse, et in Comitatu Principis apud Carnutum negotia reorum spectasse, non difficulter intelliges hunc Probum ab illo Praefecto Praetorio quater et Consule alium putandum esse; et Illyricum, Occidentale nimirum quod Praefecto Praetorio Italiae suberat, tum peculiarem Praefectum rexisse. Imo quod l. 27. istum, l. 30. hunc depingit et quidem diversis coloribus duos diversos [gap: Greek word(s)] eos fuisse planissime verum est. Conjux hujus Anicia Faltonia Proba, ea quam laudat D. Hieronymus, mater Probi, Probini, et Olybrii, non avia, quod visum viro magno animadv. in Claudianum. Petronium, Vicarium Hispaniarum, ad quemest l. un. C. Th. Quorum bonorum COSS. Olybrio et Probino, an. Chr. 395. et l. 151. C. Th. de Decurion. COSS. Arcad. IIII. et Hon. III. AA. an. Chr. 396. et epp. 101. 102. 103. l. VII. Symmachi, alium esse ab his proxime laudatis extra controversiam est. An Petronius, Ep. Bonon. post. a. Chr. 430. factus, hujus potius quam Probi COS. an. 406. filius fuit?

f, In familia et conjugio hujus turbat Baronius t. 4. sub an. 395. dum Q Clodium Hermogenianum Olybrium Turanniae Aniciae Julianae maritum, ut est in 2. p. CCCLIII. cum Anicio Hermogeniano Olybrio, et conjugem illius, cum hujus uxore Anicia Juliana confundit: et t. 5. sub an. 41. f. 299. Julianam Demetriadis matrem filiam Probae facit, etiam memoriae lapsum imprudenter imputans Hieronymo, qui Demetriadem e silio Probae Anicio Hermog. Olybrio natam scripserat.


page 639, image: s639

Error ipsi natus e lapidibus 6. p. CCCLII. 1. p. CCCLIII. 3. p. CCCCL. in quibus Anicius Hermog. Olybrius et Anicia Juliana Sexti PetronI Probi et Faltoniae Probae filii devotissimi nominantur: cum vocabulo filiorum ibi maritus. quippe natur â silius, et uxor seu nur us significentur, non frater et soror geniturâ; et praeter tres silios Olybrium, Probinum et Probum filia Probo Probaeque nulla fuerit, ut ex Hieron. ep. 8. adparet, eique adsentitur Glandorpius; et si salsus eô, quod tres fratres modo laudatos COSS. Olybrii an. 379. cum Avsonio Consulis filios facit, oblitus nobilissimi per Romanum Orbem et fastigatissimi Probi, et Aniciis supponens Clodios. Baronium ipsa Julianae et Demetriadis tempora, quae ex Innocentii Pont Rom. Johannis Chrysostomi, Hieronymi, Augustini et Alypii Episcoporum ad eas epistolis colligere licet, monere poterant, ne Olybrio Consuli an. 379. eas conjugem et filiam poneret. Cum Hieronymus ad Demetriadem de immaturo obitu patris ejus, qui Consul fuisset in pueritia, nim an. Chr. 395. et non vidisset patriam corruentem, quod contigit an. 409. verba facit, ne, inquit, sanctae matris vulnus exasperem: scil. Probae, quae cum nuru et nepte, direpta a Gothis Urbe, in Africam perfugerat; et mox de eodem; Pius filius, ait. Filius igitur Probae Olybrius, pater Demetriadis, conjux Julianae; et Juliana igitur non filia Probae sed nurus, conjux Anicii Hermog. Olybrii non lodii Hermogen. Olybrii. Et quomodo in eum, qui ab an. Chr. 365. usque ad Consulatum an. 379 in suprema dignitate et potentiâ, domi forisque suisset, et aetate provect â scilicet, Hermogenianum Olybrium convenire poterit, immaturâ morte subtractum esse, et quidem paulo ante Urbis memoratum casum, quod expresse de patre Demetriadis refert Hieronymus? Cognomen Hermogenes et Hermogenianus familiare Clodiis fuit: M. Tullius in ep. ad Attic. Clodium Hermogenem nominat; Aureliis; Aurelio Hermogeni militi rescribunt Impp. Dioclet. et Maxim. l. 6. C. Hermog, tit. de pactis et transactionibus: alius ad quem est l. 1. C. de cor dict. furtivâ eorundem: Calidiis, in 9. p. DCCXI. Flaviis in 10. p. DCLXXXIII. Juniis in 9. p. M I. Statiis in 11. p. DCCCCLIV. Tigelliis ap. Cic. l. XIII. ad Att. Ep. 47. Triariis in lapide Neapol. apud Capacium. Hermogenem scriptorem voluminis de aede Dianae Joniâ apud Magnesianos psevdodiptero, Levcophynes cognomine apud Strab. l. XIV. laudat


page 640, image: s640

Vitruv. proaem. l. VII. alium, qui [gap: Greek word(s)] commentatus est, Schol. Apollon I in l. 11. fortassis eundem cum eo quem Josephus l. 1. contra Ap. de Judaeis nonnulla tradidisse memorat. Hermogenes Magus praedicante D. Jacobo Apostolo primo Hierosolym. Episcopo conversus cum discipulis: de quo Order: Vitalis l. 2. hist. Eccl. secutus Abdiam Babylon l. 4. hist. Apost. idipsum narrantem. Hermogenes Tarsensis historicus a Domitiano ob quasdam in historia figuras occisus: Sveton. c. 10. Hermogenes medicus, qui Adriano Imp. locum sub mamma indicaverat, quo percussus minori cum dolore expiraret: Dio. De Hermogene Tarsensi alio rhetore, cognomine [gap: Greek word(s)] , magistro Imp. Marci et Musonii Philosophi videndus Philostratus et Svidas. Hermogenes Africanus pictor, autor haereseos Materiariorum; contra quem Theophilus Antiochenus et Tertullianus scripsęre: Vid. August. 1. de haeres. Hermogenes imperante Antonino Caracalla in l. 4. C. sicertum petatur: Hermogenes JC. discipulus Papiniani, cujus plura in Pandectis extantjura, sub Alexandro, Lampr. in Al. et ibi Casavb. Hermogenes sive Hermogenianus compilator Codicis ab eo dicti ad tempora Constantiniana vel iis proxima pertinet; in fragmentis enim ejus Codicis, quae habemus, solae fere Dioclet. et Maxim. Impp. leges referuntur; unde JCto in Imp. Alexandri consilio, quod putabat Antonius Augustinus, tribui nequit: Huic nostro vel ejus sive patri sive patruo (est enim indifferens sive Hermogenem sive Olybrium fratres parentem hujus constituamus) sine ulla absur ditate, probabilitate multa potest. Qui meminerit ejus Hermogeniani antiquiorem non novi Coelio Sedulio scriptore Ecclesiastico, qui circa an. Chr. 430. vixisse probatur. Is in praefat. operis Paschalis ad Macedonium Presbyterum excusaturus, quod post editos quinque libros Carminis Paschalis eorum textum metricum in prosam transferat; Cognoscant, inquit, Hermogenianum doctissimum Jurislatorem tres editiones sui operis confecisse: quanquam de Hermogeniano epitomarum juris et librorum de fideicommissis autore intelligi quoque posse non diffitear. Hermogenes ProC. Graeciae sub Juliano vel circiter; ad quem est sermo Himerii, teste Photio C. CLXV. Hermogenes magister officiorum Imp. Justiniano; Jorn. de regn. succes. Hunc etiam Clodiis insero non levibus conjecturis ductus: ab eo cognomen Hermogeniani


page 641, image: s641

accepit, sive filius, sive nepos efratre Q. Clodius. Ponticus dictus is fuit, quia cum esset Praef. Praet. Orientis, Aegyptum, Asianam, Thraciam et Ponticam diaecesin simul gubernaret, amplarum in Ponti tractibus, uti frater Olybrius in Thraciae possessionum dominus. In iis equorum generosorum sobolem et greges, [gap: Greek word(s)] , ut adpellat autor [gap: Greek word(s)] vetus a Jac. Gothfr. JC. edit 9, c. 21. Imperatorum usibus bellicis, circi voluptatibus, cursui publico inservituros alebat; [gap: Greek word(s)] enim, uti et olim, [gap: Greek word(s)] , inque Atheniensium aliorumque Rebusp. [gap: Greek word(s)] cum maximis sumtibus id faciebant erantque in lautis patrimoniis summaque autoritate et gloriâ apud populares. Et Theodericus rex Italiae, cum Cassiodorum, quem Patriciatus dignitate ornaverat, a majorum nobilitate ornare vellet epistolâ ad Senatum, Heliodorum quendam, ejus consangvineum, qui in partibus Orientis Praefecturam bis novenis annis gessisset, tanta patrimonii ubertate gloriatum esse scribit, ut inter reliqua bona equinis gregibus Principes vinceret et donando saepius invidiam nominis non haberet: apud Cassiod. 1, 4. Equorum Eufrasii Hispaniae, ut videtur, Praesidis laudem longinqua penetrasse scribit Symm. l. 4. ep. 63. et ex ejus gregibus, qui potissimos Iberorum nobilitate praevertant, ad editionem muneris Praetorii quadrigas visu et cursu nobiles, et ep. 64. e grege Laudicianorum quatuor quadrigas sibi mitti postulat; quos a Laodicio, Praeside Sardiniae an. Chr 374 ut est in l. 12. C. Th. de accusat. et inscr. COSS. Grat. et Equitio, fortasse ad Praesidatum Hispaniae promoto, nomen potius, quam a Laodicenis in Syria mercatoribus, ut Jureto ad loc. Symm. placuit, accepisse reor, eoque per Hispanias fuisse notos. Equi isti Thraces Hermogeniani dicti sunt; De iis enim, etiam postquam praedia, in quibus curabantur, quacunque tandem de causa attributa fuissent fisco et rei privatae Principum, Arcadius et Honorius Imppp. Val. Val. et Gratianus l. 1. C. Th. de equis curul. edicta promulgarunt; L. un. C. Th. de grege Dominico, auri libras singulas pro singulis equis poenam indicentes illis, qui equos vel equas Hermogenianas occupaverint vel retinuerint; sanciverunt etiam ejusmodi equis debilibus aliquo casu redditis almoniam ex horreis fiscalibus praeberi. Palmati, qui cum Hermogenianis ibi nominantur, a Palmatio quodam Caesariense temporibus


page 642, image: s642

Valeriani Imp. viro locuplete, cui villam fuisse Andavilis in Capadocia prope Tyana, ubi alebantur equi curules lego in Itin. Hieros. a P. Pithaeo edito, adpellationem habent. De isto Palmatio [gap: Greek word(s)] insigne fragmentum ex historiis Hesychii est apud Meurs. not. in Hes. l. [gap: Greek word(s)] . Pancirola, qui equos Palmatos ad Palmatum Pr. V. an. Chr. 414. COSS. Honor. IX. et Theod. V. AA. COSS. retulit l. 2. thes. var. lect. c. 257. oblitus fuiteos an. 379 COSS. Ausonio et Olybrio, ut liquet e l. 1. C. Th. de eq. cur. Imperatorum patrimonio fuisse. Domus Palmati intra Urbem, quam Imp. Valentinianus sedente Sixto III. Pontif. R. Ecclesiae contulit, ut est in libro Pontisicali t. 1. Concil. posterioris sine dubio fuit. Alter eâdem aetate Hermogenes Aegypti Praefectus Augustalis fuit, ad quem epistola extat Iuliani, in edit. Petaev. n. 23. ab eo scripta Constantinopoli, postquam eo comperta Constantii morte e Dacia seu Illyrico inopinâ celeritate venisset 3 Id. Dec. an. 361. fortasse idem cum Hermogeniano, de quo paulo aute sermo erat.

h. Praeter hos Probae filios etiam quartum oportet fuisse Furiae, Titianâ et Gaudentio Comite sub Theodosio I. de quo Prosper l. de promissionibus Dei, parte, 1. et Symm. l. VII. ep. 45. natae matitum, si verum est, quod habet Erasmus in arg. ep. Hieron ad Furiam, Baron. t. 3. f. 620. ad a. 395. et Gland. in Onom, id quod tamen ex Hieronymianis colligere ego quidem nondum potui. Quia autem Hieron. in ep. quam ad Furiam jam viduam direxit, loquitur de consangvineis ejus; Paulâ matre et Eustochio filia, quae amore religionis Hier osolyma secesserant, velut adhuc viventibus; Paula autem an. Chr 383. peregrinationem ex urbe instituit, vixitque Hierosolymis per annos viginti, quippe defuncta Honorio VI. et Aristaeneto COSS. an. 404 proximum est, ut intra hoc tempus et nupserit marito Furia et luxerit mortuum: Tres autem Probi filii ultra vixęre, eorumque obitus, uti consignavi. contigere. Unde liquet istum Furiae conjugem non fuisse Proborum natum.

k. Ad Probinum ProC. Afr. est. l. 3. C. Th. Quomodo munera civ. indic. Impp. Arcadii et Honorii, COSS. Caesario et Attico, an. Chr. 397.

l. Ille est, quem Symm. l. 11. ep. 30. in negotio quodam suo dijudicando mitiorem a quibusdam judicari scribit. C. Clodium Hermog. Olybrium,


page 643, image: s643

illum quem Consularem Tusciae commemorat L. 72. C. Th. de Decurion. Valent. et Valente III. AA. Cons. an. Chr. 370. lata, adpellat fratrem admirandae pietatis inscr. 5. p. CCCXCII. Nomen autem Faltonis Probi tulit, quod ab Aniciorum quodam Probo fuisset adoptatus.

m. Probianum iisdem temporibus Imppp. Grat. Val. et Theod. Praefectum Urbi quendam fuisse testatur inscriptio l. 3. C. Th. Tributa in ipsis spec. inferri, Grat. IV. et Merobaude COSS. an. Chr. 377. Sed is ad Anicios nihil attinet. Est enim Gabinius Vettius Probianus Pr. V. in 7. p. CLXXII. et II. p. MLXXX. memoratus.

o. Olympiodorus, qui res annorum octodecim, ab initio Theodos. II. Imp. usque ad Valentin. III. [gap: Greek word(s)] descripsit, apud Phot. C. 80. Probum Alypii filium in Praetura, quam Johannis tyranni temporibus, quae in am. Chr. 424. in cidunt, gessit, duodecim auri centenarios i. e. 120000 aureorum, supputatione nostrâ, expendisse refert; hinc rationem reddo hujus in stemmate Clodiorum membri. Cum autem Schottus margini annotaverit pro [gap: Greek word(s)] alios codices habere [gap: Greek word(s)] et Olympius quidam Alexandriae magistratu aliquo functus imperante Arcadio, amicus Synesio, ut ex Ep. 95.06.97.98. et 132. quae scripta est an. Chr 404. Hon. et Aristaeneto COSS. hujus constat, idemque magister officiorum COSS. Basso et Philippo an. Chr. 408. teste inscriptione l 42. C. Th. de haeret. fuerit, cui silius potuit esse iste an. 424. Praetor Probus, optionem ejus quid sequi velit lectori offero. Quid si [gap: Greek word(s)] scripsisse Olympiodorum adseram, et referam ad istum an. Chr. 409. antequam Urbs caperetur a Gotho defunctum? Sane convenit Aniciorum notissimae opulentiae editio muneris Praetorii tam sumptuosa; praeterea tempus, ut qui an. 409. obierit, filium reliquerit aetate Praetoria post annos quindecim: positoque isthoc, Faltonia Proba Poetria fuit cognominis paternae proaviae.

p. Hisce sive fratribus sive agnatis patruelibus, stirpis generosissimae per haec tempora surculis, innecti placuit Justino Imp. qui adsumto Anicii nomine id ad Justinianum nepotem e serore, Justinum juniorem, Tiberium et Mauricium A. A. A. A. propagavit, Panvin. ad an. Chr. 576. uti paulo post Justinianus Germano Patricio fratri suo tradita in uxorem Mathesuenta Theodorici Regis nepte, Witigis vidua, Anicios


page 644, image: s644

cum Amalorum stirpe conjunxit: Jorn. de rebus Get. extr. Justinum Imp. per adulationem insertum fuisse Aniciis putat Nic. Alemannus ad Procop I arcanam hist. p. 13. 14.

q. Hic Maximi COS. an. Chr. 522. filius fuit, Patricius, cui a Theoda. hado rege Italiae Primiceriatus et Domesticatűs dignitas collata est: rescriptum extat apud Cassiod. X. XII. quo Anicios priscam aetatem paene Principibus pares progenuisse dicit.

III. Romae in hortis Justinianeis. SOLI. INVICTO MITHRAE VESTALIS CAES. N. SER. ET. C. VETTIUS AUGUSTALIS D. D.

a V. C. Petro Servio, totius statűs Eccles. medico et Prof. Romo.

De Mithre [gap: Greek word(s)] , per quem jurare solebat Cyrus, teste Xenoph. in Oeconom. quem sub symbolo divino Ignis [gap: Greek word(s)] seu perennis venerabantur [gap: Greek word(s)] , historicum opus confecerat Pallas quidam, teste Porphyrio l. II. [gap: Greek word(s)] apud Euseb. l. IV. [gap: Greek word(s)] c. 16. Olim autem tradita omnia paene occupaverunt Joh. Quintinus Heduus cap. 40. schol. in Tert. l. de praescript. adversus haereticos, Gyraldus Synt. 7. hist. Deor. Jul. Caes. Capacius l. 1. hist. Neap. c. 14. quod est de antiqua Neapolitanorum religione: Seldenus Synt. de DIs Syris I. c. 6. Vossius l. 11. de orig. et progr. idol. c. 9. Salmas. ad hist. Augustam: Gutherius l. 1. de vet. jure Pont. c. 25. Buleng. l. I. de magia lic. et vet. c. 4. 5. et 6. H. Grot. annot. ad Levit. XXVI. 30. ut post hos de eô aliquid tentare scriptionis [gap: Greek word(s)] videri possit. Id singulare est, hominibus Romanis Mithrae tanquam extero, a Persis accepto SOLEM veluti proprium et indigenam jungere solenne fuisse: sic enim interpretari oportet 12. p. XXII. Deo Invicto. Mithrae. ET SOLI. SOCIO. quasi dicere vellet [gap: Greek word(s)] . De sacris Mithriacis


page 647, image: s647

et ritibus consecrationis devotorum Mithrae, quam tradebant Patres, suscipiebant [gap: Greek word(s)] Justinus in dial. cum Tryphone, Porphyr. [gap: Greek word(s)] , Jul. Firm. de err. profan. relig. c. 5 cujus meminisse Esaias. c. XLV. 19. videri poterat, nondum planum fecęre, quod in antiquis scriptoribus et lapidibus subinde occurrit. Inscriptione 2 p. CCCIII. et 4. 5. p. MLXXXVII. nominantur Leontica, Coracica, Patrica, Persica, Eliaca, tradita; item ostensi Cryfii, quae ad Mithram pertinere, non ad Isidis Sacerdotes, multo minus ad Eleusinia mysteria, ut visum Gutherio l. d. ex Hieronymi ep. ad Laetam cognosci potest: ante paucos annos, inquit, propinquus vester Grachus, nobilitatem patriciam sonans nomine, cum Praefecturam gereret urbanam, nonne specum Mithrae et omnia portentuosa simulacra (vel Sacra) quibus Corax, Griphus, Miles, Leo, Perses, Helios, Bromius, Pater, initiantur subvertit, fregit, exussit. Qui Mithrae sacris initiari vellent, eorum probationes variae fuerunt, ut per gradus quasi quosdam [gap: Greek word(s)] ac cruciatuum explorarentur et ad ea suscipienda recte praepararentur: nullus initiari poterat, nisi omnes cruciatus corpore suo excepisset, ut se quasi [gap: Greek word(s)] , nullis perturbationibus amplius obnoxium et sanctum, [gap: Greek word(s)] , testaretur. Suid. in [gap: Greek word(s)] , Simpl. in Epict. c. 65. et ad an animam purgandam, [gap: Greek word(s)] , Aristid. Orat. Elevsin. et ad nescio quorum ingentium secretorum cognitionem adquirendam ista excogitaverant et adhibebant, ut [gap: Greek word(s)] seu initiatio nihil haberetur aliud, quam generatio, et natalium novatio, initium vitae melioris, hujus autem finis et perfectio quaedam; secundum Porphyr. l. d. Via est in Deum melior, inquit Fl. Macrobius Longinianus Pr. V. et ProC, Afr. epistola ad Augustinum etiamnum paganus, qua purgati antiquorum sacrorum piis praeceptis expiationibusque purissimis et abstemiis observationibus decocti animâ et corpore constanter deproperant: [gap: Greek word(s)] , et juxta Socratem apud Plat. in Phaedone. [gap: Greek word(s)]


page 648, image: s648

[gap: Greek word(s)] crederetur. In ipso probationis ingressu, quem [gap: Greek word(s)] adpellabant, per dies quinquaginta fame cruciabant admittendos; deinde per biduum caedebant flagris: tum in nivem per dies viginti immittebant: tum urebant, fortassis certa signa imprimentes ferro ignito partibus, ut stigmatiis: [gap: Greek word(s)] Nicetes Dadybrensis Episcopus schol. Naz. [gap: Greek word(s)] . et comm. in Orat. ejus [gap: Greek word(s)] . Nonnus in collect. histor. ad Orat. [gap: Greek word(s)] primam Naz. inter ritus initiamentorum etiam nominat [gap: Greek word(s)] , per dies multos in aquis natando morari: Eidem praeparationum, probationum, initiationum negotio excogitata et adparata fuit scala cum septem portis, quarum unaquaeque e peculiari metallo constaret, juxta Planetarum numerum: quam erigere in sacris Mithrae solebant, teste Celso Epicureô ap. Orig. l. 6. contra Cels. Multiplicia unius Numinis Mithrae sacra fuęre, ut modo nominavimus; in quibus pertot gradus et praescripta temporum intervalla ad [gap: Greek word(s)] , seu ejus, quod in istis erat sanctissimum, per ceptionem perveniri persuadebantur. Leones, qui LEONTICIS adpellationem dederunt, erant Sacerdotes Mithrae, inde sic dicti, quod hic Leonis vultu in spelaeo coleretur, Lactant. in Theb. stat. Heliopolitani Syri in Jovis templo erectâ Leonis formâ eum venerabantur, [gap: Greek word(s)] dictum, Damascius in vita Isidori apud Photium C. 242. Porphyrius l. 4. [gap: Greek word(s)] Utriusque igitur sexus homines Orgia Mithrae suscipere habiles, ut in sacris Romanorum flamines et flaminicae, in Saliorum sacerdotio etiam Virgines Saliares dictae: inter aliorum ministeria, Camilli et Camillae; Flaminii et Flaminiae. Hoc saltem in editis Porphyrii suspectum est, [gap: Greek word(s)] vocatas fuisse: probabilius multo [gap: Greek word(s)] nuncupatas fuisse faeminas sacerdotes Mithrae, quandoquidem mares [gap: Greek word(s)] . Huic consacraneorum corpori peculiare fuit, ut cum initiarentur, mel vice aquae manibus adfunderetur, quo significabant manus servari debere puras [gap: Greek word(s)] Porphyr. de antro Nympharum ap. Homerum: perinde ac


page 649, image: s649

baptismum suscipientes lac et mel praegustare in Ecclesiis Africanis mos fuit, ut patet e Tert. l. de cor. mil. c. 3. et Hier. adv. Lucifer: cujus aemulationem quandam diabolum in his sacris tradidisse verosimile est. Quin et linguas eorum oportebat melle, purgari [gap: Greek word(s)] , Aquâ vero [gap: Greek word(s)] abstinebant Leones, quod esset Ignis, quem pro symbolo Numinis sui habebant, adversaria.

CORACICA facra erant, quibus initiabantur CORACES: lta vocabant genus quoddam ministrorum Mithrae: Porphyr. l. d. [gap: Greek word(s)] . Commentator vetus in Ep. ad Rom. qui Ambrosius vulgo putatur, c.1: Coracina Sacra habent pagani: circarationem adpellationis ideo sic dicta esse, quod in iis corvos vel eorum simulaer a divino cultu adficerent Aegyptii, fallitur; veram nos dedimus, et lubenter tamen ignoramus, quid in execrandis suis mysteriis, quae tanto silentio et toto signaculo linguae venerabantur et nefas esse putabant eloqui quae scirent, spectaverint isti dum quosdam Numinis sui famulos atrienses et mediastinos Corvos nominarent; ejusmodi voces mysticae cum suis rationibus et significationibus solis consciis traditae curiose occultabantur. Recitat quam plures Clem. Alex. l. 5. Strom. f. 416. edit. Heins. in festo Mercurii et Harpocratis cum eilegumina offerrent Aegyptii usitatas, Plut. l. de Is. et Osir. Vocabantur etiam HIEROCORACICA: itaque legendum est in 2. Inscr. p. CCCIII. ubi edidit Grut. e Mazochiô. TRADIDIT. HIEROCORAICA, una litera minus: accepto nomine ab iis sacrorum Mithriacorum participibus, quos HIEROCORACAS vocabant. Fuit talis in lapide Romano 4. p. XXVII. PATER. ET. HIEROCORAX. D. ei S.olis. Invicti M. ithrae: sed descriptorum errore exiit HIEROCERYX: quod nec nauci est. [gap: Greek word(s)] enim sacris uti et tibieines tubicinesque adhiberi soliti, quorum officium silentium indicere pro sacris, ex inferiori erant ordine et ministri; noster autem iste Pater Patrum sive sacrorum et magister inter facerdotes principalisque quidam cui cum praecone nihil commune; et hierocorax igitur potius quam hieroceryx. PATRICA ita dicta a Patribus, qui vel Patrum Dei Solls Invicti Mithrae, ut in 7. p XXVIII: 3. p. CCCIII. vel Patrati, ut in 9. p. XXXIV. vel sacrorum, ut in 2. p. MCII. in 1. p. XXVIII. qui et hierophantae, vocabulo [gap: Greek word(s)] et eminentiam super


page 650, image: s650

reliquos sui corporis sacerdotes significante. Et inde est, quod Aquilae et Accipitres agnominarentur Porph. l. 4. [gap: Greek word(s)] . Apud Gallos ministros Apollinares vel sacrorum Apollinis vocarunt mystici Pateras; Auson. in Prof. Burdeg. C. 4. Patres isti libros rituales Initiorum, in opere e geminô lapide constructo adservari solitos, custodiebant. Hinc Tertull. apologet. Volentibus initiari moris est, opinor, prius Patrem illum sacrorum adire: quae praeparanda sint describere. ELIACA, quibus HELIVS ejusdem Mithrae antistes initiabatur; PERSICA, quibus PERSES, uterque Inominibus sui Numinis adpellati. Nam et [gap: Greek word(s)] Mithras est. [gap: Greek word(s)] inquit Porph. l. d. [gap: Greek word(s)] . CRIFIIS, quos ostensos fuisse memorant lapides Romani 2. p. CCCIII. et 4. p. MLXXXVII. quique de iisdem Mithrae sacraneis fuęre, nomen fuit [gap: Greek word(s)] . Specus enim tenebrosus et horridus [gap: Greek word(s)] erat Mithriacorum, in quo [gap: Greek word(s)] (ita Mithram vocabant) consecrabantur. Idem et [gap: Greek word(s)] apud suos audiebat, corruptô perversa Diaboli imitatione, quod e divinis scripturis ad eos fama pervenerat, DEO nihil esse absconditum magis, Es. XLV. 15. nomen ejus esse Occultus, [gap: Hebrew word(s)] ; Es. IX, 6. Judic. 13. 18. [gap: Greek word(s)] , Procop. in III. Regum c. 8. DEVM lucem habitare inaccessibilem, 1. ad Timoth. 6. 16. posuisse tenebras latibulum suum, esse altissimum, sed simul proximum, secretissimnm, et praesentissimum, ut loquitur August. Confess. l. I. c. 4. et VI. c. 3. imo [gap: Greek word(s)] , quod e vetere scriptore Acmone refert Justinus [gap: Greek word(s)] . I. extr. Hinc enim etiam Aegyptii Jovem proprio nomine [gap: Greek word(s)] vocavęre, quod Manethos Sebennitos [gap: Greek word(s)] , i. e. occultatum, absconditum, tectum posuit: Plut. l. de Iside et Osir. Vid. Cresollius Mystagogi l. III. s. 1. c. 9. formato [gap: Greek word(s)] ab Ebraeo [gap: Greek word(s)] Tamum. In Scamandro nasci [gap: Greek word(s)] ex Heracliti Sicyonii 2. de lapid. tradit Piut. l. de flumin. ut quicquid quoquo modo occultius et arcanius rariusque est, et divinitati competere magis et ei proximius ab universis paganis habitum fuisse intelligamus. Haec de Gryfiorum origine paulo probabiliora sunt, quam conjectura eorum, qui de vestibus recens initiatorum, quasi animalium simulacra, puta leonum,


page 651, image: s651

corvorum, aquilarum, gryphum in iis fuissent picta, interpretantur. Qui Leontica sacra suscipiebant, animalium omnis generis figuris amiciebantur. Apuleius in XI. metam. de se ipso, cum Isidis sacris initiaretur, tribunali ligneo ante Deae simulacrum superstare jussum, indutum preciosa Chlamyda et qua qua viseres colore vario circum notatis insignitum fuisse animalibus scribit: hinc dracones Indici, inde gryphes Hyperborei: quos in speciem pinnatae alitis generat mundus alter. hanc Olympiacam stolam sacrati nuncupant. Quid si Leonticam nominasse scripsisseque Appulejum dicamus? Sane Olympi vel Olympiorum in sacris Isidis nulla ratio; eoque nec mentio vel nuncupatio ulla. Sed quid iste adparatus ad Crysios? Adpellationes autem mysticae sacraneorum Mithrae adeo diversae humanam omnium temporum circa pietatem et religiones curiositatem vanitatemque sapiunt, et ad eum plane modum quô [gap: Greek word(s)] , Porph. l. d et Hesych. ( D. dymus in libris [gap: Greek word(s)] a Melissei regis Cretensium filia Melissa, quam Matri Deűm primam sacerdotem constituerat, sic dictas innuit apud Lact. l. I. c. 22.) et quo Athenienses puellas decennes Dianae Munichiae seu Bravroniae consecratas [gap: Greek word(s)] , Ursas vocarunt; cujus rei originem fabulam de ursa mansuefacta occisa a quibusdam juvenibus et immissa ideo a Diana indignante peste habes apud Suidam in [gap: Greek word(s)] . Vid. et Harpocr. et Hesych. in [gap: Greek word(s)] , excogitatae sunt. VESTALIS cognomen familiare fuit Vettiis: qui iidem cum Bettiis, Vetiis, et Vectiis; a quibus Vettidii et Vettieni descenderunt. In lapide Amerino 12. p. MCXLIV. est C. VETTIUS VESTALIS: eôque hunc CAESaris, incertum cujus, SER vum inter Vettios referam; hoc etiam persvasus eo quod C. Vettium Augustalem hîc simul reperiam, ut gentiles vel etiam fratres fuerint, qui lapidem dedicarunt: fortasse excidit descriptori linea tertia, quae nomen gentis idem quod sexta exhibuit C. VETTIUS. Familiae hujus insigniores collegit ex antiquitate Glandorpius, a quô requires: de Vectiis Valentibus quatuor egimus l. III. Var. c. 14. Medicum ex his Claudianis temporibus Scribonius Largus condiscipulum suum sub Appuleio Celso adpellat: e Mathematici Floridorum primo manuscr. unum alterumque caput exhibet Seld. l. III. de Jure nat. et gent. sec. Ebr. disc. c. 20. cui hoc tamen


page 652, image: s652

adsentiri nequeo, quod Floridorum autorem a Constantinianeo alium esse dubitat, quem alibi Adriani temporibus liquido adseruisset, quippe Ptolomaeo Geographo [gap: Greek word(s)] . L. Vettius Judex quod C. Caesarem inter Catilinae socios nominasset apud Novium Nigrum Quaestorem, male multatus et in carcerem conjectus: Svet. Caes. c. 17. T. Vettius Judex Quaestor de repetundis an. U. 694 Praetor Africae an. U. 695. Pigh. in Annal. Vettius Callinices, qui Aeithaleti servo libertatem testamento per fidei commissum reliquerat, filia sua Maximilla ex parte duodecima haerede scripta, et Proculo cohaerede, teste Scaevola L. 24 D. ad L. Corn. de falsis, tempore Trajani fuit. Maximilla enim Antonia Maximilla est, quam necessariam sibi foeminam adpellat Plinius l. X. ep. 7. cujus libertis jus Quiritium im petravit, ib. ep. 6. et Proculus frater Callinicae Vectius Proculus prioris Plinii conjugis vitricus, ipse l. IX. ep. 13. Praefectus aerarii collega Publicio Certo, post Consul an. U. 849. e Kal. Sept. cellega Sex. Pompeio suffectus. Hinc igitur lux verbis Servidii Scaevolae, unius ex interioribus M. Antonini PII Consiliariis, quod sub Trajani imperio ista acta sic fuisse et Proculum cohaeredem Maximillae, hujus patruelem fratem Vettii Testatoris indagavimus et gradum necessitudinis inter Plinium et Maximillam, et hujus denique matrem, Antonii Maximi, cujus mentio in 7. p. LI. unde ei nomen et cognomen, reperimus. Stemma tale exiverit:

[gap: illustration]

page 653, image: s653

Plut. in vitâ Agesilai stomachari Dicaearchum refert, quod nec Agesilai filiam, nec Epaminondae fortissimi viri Thebanorum imperatoris matrem, quae adhuc vivebat, cum silius in campo Leuctrico vinceret, cognoscere liceat ex historicis; nos multo justius indignamur, quod PlinI summâ dignitate et optimo Imperatorum familiaris viri conjugem, quam priorem Calpurniâ duxerat, ignorare cogamur. Vectius Bolanus ductor legionis cum expugnata Tigranocerta Armeniam pacaret Corbulo, an. U. 812. Tac. 15. annal. Ejus filius Marcus cum Pisone Consul an. 864. 2. p. LXVI. 5. p. CXXVIII. 7. p. CLXIII. Vectius Modestus exul sub Domitiano, Plin. l. 1. ep. 5. Vectius Priscus ap. eund. l. 6. ep. 12. Vectius Ruffinus cohortis VI. Centurio sub Antonino Pio circa an. U. 894. teste fragm. de agris adsignatis apud Turn. volum. variorum autorum de limitibus: et alter [gap: Greek word(s)] Praefectus Vrbi Imp. Constantino: ad quem extat L. 1. C. Th. de testimoniali extrib. et protector. COSS. Constant. III. et Licin. II. et L. 1. C. eod. de longi temp. praescr. COSS. Sabino et Ruffino an. Chr. 316. Vectius Aper e tribunis Praetorianorum cum Pertinax occideretur, eique succederet Didius Julianus: Spart. Vectius Aquilinus COS. cum Q. Junio Rustico II. an. U. 914 Chr. 161. Ejus mentio in 2. p. CCCII. et eodem nomine ac cognomine alius COS. cum M. Junio Maximo II. an. U. 1038. Chr. 286. Inscr. 8. p. CCCIX. L. 4. C. de reivindic. et L. 2. si sub alterius nomine res emta fuerit, e lib 3. Cod. Gregor. praeses Pannoniae seu Norici ripensis, de quo in actis S. Floriani: V. Martyrol. Rom. 4. Mal. VESTALEM, Alpinis regibus ortum, filium Domni, orae Ponticae seu Thraciis praefectum fuisse pro-Praetore, Imp. Augusto, circa an. U. DCCLXII. et Getarum opidum Aegypsum expugnasse commemorat, laudata ejus fortitudine, Ovidius IV. de Ponto 7. Familiae nomen ignoramus. Cognomen VESTALIS ductum a VESTA; sic ab Ope OPIALIS, in 7. p. CCCCLXXIX. 10. p. CCCCXIII. et sic emendanda est 1. p. DCCCLV. et 8. p. DCCCLXXII. a Cerere CEREALIS: a Fide FIDIALIS. in 1. p. CCCXII. a Minerva MINERVALIS. cognomen Clodiorum in 4. p. MXXVII. Flaviorum in 11. p. DCCLXXXIII. et Percerniorum in 3. p. DCCCCL. a Nymphâ NYMPHALIS in Romanâ quadam: eodemque modo a Deorum nominibus formata a Liberi LIBERALIS, a Neptuni, NEPTUNALIS,


page 654, image: s654

ut in 1. p. DCCXCII. 34. hujus Classis: 4. Cl. XV. a Genii GENIALIS: Flavium Genialem Praefectum Praetorio creavit Didius Julianus, Spart. Turranius Genialis temporibus Trajani, in 3. p. CXXVIII. a Quirini QUIRINALIS, apud Tac. l. XIII. ann. c. 30. in 1 p. CCCCLVI. 5. p. CCCCXXVII. 2. p. CCXLV. a Fortunae FORTVNALIS apud Sidon. l. VIII. ep. 5. a Mercurii MERCVRIALIS: Fl. Mercurialis Aug, N. (Vespasiani) Verna, in 5. p. MXLII. et 4. p. LVII. extat. Cl. Boxhorn. anim. in Qu. Rom. Plut. p. 124. Mercurialem Augustum Nobilissimum Virum inde exsculpsit, et observationem hanc, Diis indita cognomina fuisse ab his, qui eos sibi peculiari modo favere credebant; A Mercuriali Augusto hîc nominatur Mars Augustus, inquit. Atqui MARS AUGUSTUS etiam ab Antonio Valentino, a Lucretio Silvano, ab Ennio Sabino, a C. Sevio Lupo, a Callimorpho, a Titio Decumino, a Salvio in 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. p. 57. a L. Junio Mauro, a Martiano Severo in 8. 9. p. MLXVIII. nominantur. Non igitur sua nomina Diis transcribebant isti vel imponebant; sed Deorum aut Dearum nomlnibus addebant nomina AUGUSTI AUGUST AEve in adulationem summarum potestatum, quas Diis aequare consueverunt, et cum Diis suis supplicare videri vellent simul Augustos suorum temporum adorare et colere. Hoc sensu capi debent APOLLO DIVUS AUGUSTUS, in 7. p. XXXVII. (Imo de solo Augusto Imp. hic lapis potest, propterea quod Apolline salus existimaretur, Suet. c. 94. et quod simulacrum illi factum cum cunctis Apollinis insignibus, notante Servio ad Ecl. 4.) APOLLO BELENVS in 15. et 16. p. XXXVI. APOLLO AUGUSTUS in 7. 8. 9. et caet. p. XXXVI. SATURNUS AUG in 13. p. XXV. SILVANUS AUG. in 9 et 10. p. LXIII. SERAPIS AUG. in 1. 2. 3. p. LXXXV. PANTHEUS AUG. in 1. p. L. JUPITER AUGUSTUS in 10. p. XVII. MERCURIUS AUG. in 10. p. LIII. NEPTUNUS AUG. in 6. LXI. HERCULES AUG. in 3. p. XLVI. VOLCANUS AUG. in 3. p. CCCLVI. CERES AUG. in 9. p. XXVI. DIANA AUG. in 14. et 15. p. XL. DEA AUG. ANDARTA in 9. et 10. p. MLXVIII. VENUS COELESTIS AUG. in 3. p. LIX. ISIS AUGUSTA, in 5. p. MLXVI. Saxum autem Burdelagense 11. p. XXV. de JUNONIBUS JUNIA et SEXTILIA ad Deorum classem referre non debuit sive Scaliger sive Gruterus nex ex eo de Deorum cognominibus conjicere Boxhornius.


page 655, image: s655

Nominantur enim in eâ JUNIA et SEXTILIA quaepiam JUNONES [gap: Greek word(s)] a quodam sive amasio suo sive cliente: quomodo in 2. p. DCCCXXXVII. maritus Maternianus conjugem suam VENERIS LATINILLAE nomine adficit, eaque ipsa iterum alieno loco no. 2. p. MLXVII. comparet tanquam Dea quaepiam esset, sed [gap: Greek word(s)] : vel JUNONES in eo exponendae sunt de Geniis et praesidibus istarum faeminarum. Mulieribus enim Junones ut viris GENIOS tribuebant: V. Dembst. ad Antiq. Rom. l. II. c. 6. Guther. l. III. de vet. Jure Pont. c. 16. Imo, quod observationem Boxhorn I fortissime premit et manifesto redarguit contra potius moris fuisse apud Graecos Barbaros et Romanos didicimus, nomina Numinum sibi in cognomina adsciscere tâm mares quam foeminas. Vel unicum Lucianum testem hîc citari satis habere poteramus, cujus in [gap: Greek word(s)] ista sunt. [gap: Greek word(s)] addit, Aegyptios etsi omnium superstitiosissimos divinis tamen nominibus ad satietatem usos fuisse [gap: Greek word(s)] . Verum de Romanis adferamus exempla. MITHRES nomen unius e sacratis pastophoris, vel sacerdotibus Isidis apud Apulei. XI. metam. cognomen autem Curtii PosthumI liberti, apud Cicer. XIII. Ep. 70. Calpurnii, Inscr. 3. p. MCXL. Rutilii. 3. p. CCLXIX. quod et METHRAS C. Firmii in 1. p. DCLXXXV. et Mithrax in membranis Plinii pro gemma Solis: ea scribendi X pro 5. ratione, quam docui Var. III. c. 17. p 630. MERCURIVS in 5. p. DCL VII. Cornelii: M. Publicii: et D. Laberii in 14. p. DCCCCLXXXI. nisi ibi MERCURI est truncatâ voculâ pro MERCURIALIS. HELIUS, idem quod Sol, Arrii, p. CCXLI. 7. p. DCCCCII. Claudii, 6. p. CIV. Egrilii p. CXXVII. Gavii, 5. p. DCLXXXV. Hostilii, 4. p. DCLXXXVII. Julii, 7. p. XXXII. Maecenatii, 11. p. DCXIV. Occii, 7. p. DCCCCXLVIII. Vettii, 3. p. DCCXIV. Virii, 8. p. DCCCXL. SILVANUS Granii apud Tac. 15. ann. PompeI, ap. eund. l. 2. hist. Claudii, Inscr. 11. p. CXII. Licinii 3. p. MXXXVI. 9. p. CCCXCV 4. p. CCCCXXX. Cornelii, 5. p. DCCCC LXXI. Servilii, 10. p MCXI. Sentii, 7. p. MLXIV. Pellii, 7. p. MXCVIII.


page 656, image: s656

Junii, 16. p. DCCCCXVI. Ambillii, 1. p. DCCCCLX. Hostilii, 5. p DCLXXXVII. Julii, 3. p. DLXXIV. Ulpii, 3. p. CCCCLXXXIX. Fabii, 9. p. DXCI. Caesennii, ap. Plin. l. 3. ep. 8. SATURNUS Sastrii in 3. p. MI. nisi menda est contractis in unam duabus syllabis pro SATURNINO. HERMES Helvidii, Motilii, Claudii, p. CCL. Cornelii, Caecilii, Epidii, p. CCLI. Aufidii, Atilii, Favonii, Numatii, p. CCXEI. Sosii, Vttedii, p CXXV. Caelii, Malii, Nonii, p. CXXVII. et aliorum paene innumerorum: HARPOCRATES, ARPOCRAS Claudii 2. p. DXCV. Herennii, p. CCXLI. Lollii, 5. p. DCCCI. PHOEBUS Claudiorum, 7. p. DCX. 16. p DCCCLXVI. et CCL. Corneliorum, 1. p. CIV. p. MLXXVII. Aelii 11. p. DCIV. Aemilii, 13. p. MCLIX. AntonI, 8. p. DXXI. Aquilii, 13. p. XXXVI. Carantii, 8. p. DXXXV. Ducenii, 5. p. XXXV. Caratii, 6. p. XXXIV. Domitiorum, 5. p. XV 5. p. DCCCC XXXVIII. Fulvii, 4. p. LXXVIII. Gellii, 10. p. DCCCCL. Marii. 15 p. DCCCXXXIX. Lollii, Stlaccii, p. CCXL, Minucii 6. p. DCCCCXLVII. Murdii, p. CCXLI. Portumii, 6 p. CIV. Publisidii, p. MLXVII. Vallii, p. CCL. Valerii, 11. p CV. Surii, 15 p. DCCCCLIV. Travii in Polentinâ: Juliorum, 4. p. DCLXXXIX. et L. 81. D, ad SC. Trebell. PHOEBION, L. Javoleni, in 1. p. DCCXC. et 12. p. DCCCC LXXVIII. P. Acilii: et PHOEBIANUS L. C [reading uncertain: print faded] Aratii, in 6. p. XXXIV. PHOEBADIUS Aginnensium Galliae Episcopus: PHOEBITIUS, Apollinis Beleni Sacerdos et inter Grammaticos Burdegalenses Latinos numeratus ab Ausonio Carm. V. et XI. ANUBION, M. Aurelii in 2. p. CCC III. APPION, ab Apide Q Disinii, Divinii, vel Pusinii in 9. p. DCXXV. Similiter in faeminis Cybele anus rusticae apud autorem Moreti et puellae a poculis apud Heliod. VIII. Aethiop. nomen: DIANA: cognomen Caeciliae, 3. p DCCLXV. Caesiae, 1. p. DCCLXVI. Munatiae, 7. p. DCCCL. Pomponiae, 15 p. DCCCLXXXIV. LUNA Constantiae, 4. p. DCCCXLVIII. LETO, [gap: Greek word(s)] , seu Latona, Caniniae in Mediol. 7. p. DCCCCXCV. Domitiae in Rom. 6. p. MXLV. SELENE Aeliae 9. p. DCCLI. Justinae 7. p. CCCLXXI. AFRODITE Aureliae 8. p. DCCCLXVIII. Flaviae 3. p. CCLXIX. Furiae 2. p. DCCLXXXVI. Juliae in lap. Bonon. Mummiae in 12. p. DLXIX. Attiae in Nemausensi: Pompeiae in Nadinensi. METROTHEA, q. Cybele, mater Deorum esset, SEMPRONIAE in 8. p. DCXXIII. LUCINA Catiliae 6. p. DCCXXV. Statiliae 13. p. LXXXVIII. LUCINILLA Adgenniae, 9. p. DCCXVIII. PALLAS Claudiae, 11. p. XXXI. et 9. p. DXXII. Corneliae, 6. p. DCCCCLXXIII, Flaviae, 7. p. DCIII. Juniae, 6. p. DCCXCVII. Liciniae 12. p.


page 657, image: s657

CCCCXXIV. Volunseiae, 1. p. DCCCXCVI. PHOEBE Aemisiae 2. p. DCCCCL. Juliae, 2. p. DXCV. Lepidiae, 5. p. MCXXXIII. Sallustiae. 9. p. DCCXXXVI. PANTHEA Claudiae: Juliae, 6. p. DCCXCIV His adcenseri fortasse quoque possint ISIAS, APHRODISTA, HERAIS, SERAPIAS et PHOEBAS, quae diversarum familiarum faeminis adhaesęre. [gap: Greek word(s)] . Hoc saltem quaesivi, ut recte intelligeres lapidem 4. p. LVII. quem Vir doctus [gap: Greek word(s)] quodam suo obscuravit et ne contingeret, tecum alios quoque falsum tradentem secure secutos, [gap: Greek word(s)] , falli.

EPISTOLA LXX. REINESIUS RUPERTO. S. P.

Mi carissime RUPERTE, [gap: Greek word(s)] .

Quam verum experior id Ego? Absolveram heri tabellarium qui meas ad Te perferret, in quibus de JULIA AVG. diu quaesita Tibi, inventa, favente Fortuna, mihi nunciabam plenissime, et de quibus propterea Scaligeros Salmasiosque adplausores mihi sperem; hodie vero praeter opinionem ex itinere ad me visit; qui Te docentem nuper audivisse non solum, sed et pleraque tua scrutatus diligentius esse videbatur et Te prae caeteris magni facere, Juvenis ex Equitibus Misnicis summae spei NN. Ejus alloquii occasione, quod multa e [gap: Greek word(s)] nostra repeteret ac publice excepta esse sibi adfirmaret, factum est ut resumto calamo has protelo ad Te continuarem; recipiebat enim se cis paucos dies Vobis redadfore. De Opniophagiis, quae e Prudentio adstruxerant, Ego, jam annus est, destruxeram, litem mihi movent [gap: Greek word(s)] . Minime vero moveor, eô, quod Georg. Fabricium Romae in fractô marmore sculptam vidisse Bacchantium turbam, qui angves in ore gestarent et caprum ducerent, ferunt. Unus Fabricius, nemo praeterea tot Antiquariorum Romanas latebras cryptasque omnes insana poene cura a duobus seculis perscrutatorum percontatorumque vidit? Fortassis, postquam conspexerat Fabricius, marmor in calcariam conjectum vel terra statim obrutum fuit, ut nulli mortalium


page 658, image: s658

ultra conspici potuerit? Desinite vero ludere. Semel uicinum est ad paene nunquam, inquit Asconius; et quod unus nemine conscio alio in publico vidisse dicit, grandi dubietate laborat id et plenam fidem, vix meretur, nisi apud Pueros, quos picturis sculpturisve, in quibus multa fiunt quae nunquam facta sunt, licet decipere: Credam potius, Fabricio lemam quandam obhaesisse, ut cum Bacchantes in Saxo effigiati serpentes capillitio implexos et dependentes in humeros, ipsam faciem, eamque lambentes, umbrantes ora, ut loquitur Poeta, haberent, eosdem ore gestare conceperit; quae [gap: Greek word(s)] species etiam perspicacibus et quamvis curiosis aliis subinde obversata esse agnoscitur; et hinc de pictura sculptur ave una diversa tot judicia ferri necessario evenit. Quod autem Galenus 1. de antid. c. 19. [gap: Greek word(s)] , annotavit de ritu feriarum Bacchi, non est idem cum eo quod illi Prudentium scripsisse faciunt in Editionibus vulgatis. [gap: Greek word(s)] , inquit, [gap: Greek word(s)] , membratim laniare, divellere, discerpere, quod manibus patrasse fanatico ritu discursitantes Bacchas, [gap: Greek word(s)] vitulos, vaccas, tauros, vel Evripides docuerit in Bacchis v. 734. et seqq. tribuens etiam iisdem [gap: Greek word(s)] et [gap: Greek word(s)] . Admorsos a Furiis Bacchicis angues fuisse et comesos, ut Prudentium intellexit Iste est [gap: Greek word(s)] . Cinctum comatumque factum cum angvibus, praelatos etiam in pompa ab iis, quod aliis quoque impostoribus in more fuit, angves, ut inusitata specie ac velut inferno adspectu terrerent obvios et Numini suo sacrisque majestatem conciliarent, res et veritas ipsa; quam quisquis admittere volet, Prudentii editiones hucusque mendosas corrigi sic oportuisse concedet lubens; qui nolet, interpretabitur Prudentium, hujus aetate, aucta nim. in summa luce Christianismi superstitione et gliscente furore diabolico mutasse ritus Bacchanaliorum, et quod veteres, Graeci, Latini, Barbari fecerant crudis pecudum carnibus, hoc Bacchi lymphatos consacraneos, Romae praesertim, fecisse serpentibus: [gap: Greek word(s)] . Hoc enim modo neutri fefellerimus lectorem; utrique verum dixerimus, de diversis nim. temporibus, etiam locis, exaudiendi. Et ab hac [gap: Greek word(s)] et via in ambiguis Te non abhorrere novi.



page 659, image: s659

Quaerebat per Interpretem, quem vides, Petronianarum amoenitatum amasius quidam, quinam sint in extr. Satyr. levatores et plani, qui sonantes aere sacellos pro hamis in turbam mitterent. Patere, respondebam, quod de agyrtis plebi deludendae varia ostentacula exhibentibus, verba fiant: sed quî levatores hoc genus dici possint, non aeque. Videri autem leccatores nominatos a Petronio, quos ut minus notos librarii in levatores transformârint. Leccatorem, gulosum exponit Isidorus: item scortatorem: lenonem etiam. Balbus in Cathol modo garrionem, quimulta loquitur, modo ganeonem: modo scurram, qui sequitur curiam cibi gratiâ; aliae Glossae, ardelionem; eôque sensu Petronius. Nostratibus, Landstreicher. Leccatrix, [gap: Greek word(s)] est, ambubaja profligati pudoris; et leccator igitur erit circulator homo vagus, quod genus in foro de scamno concionabundum ad turbam sua ludicra imposturas et miracula venditat. Autor Collectan. ad Petron. e vetere Glossario adfert haec: Silatarus, [gap: Greek word(s)] et nullibi se istud vocabuli legisse dicit. Est autem desumtum ex Italicismo; sed prave expressum ab ignaro ejus transpositis elementis et contractis syllabis; in eo Ciarlatano vocatur circumforaneus: ciarlone, garritor, [gap: Greek word(s)] . Non igitur fuerit [gap: Greek word(s)] leccator, quod mediae infimaeque aetatis scriptores Latini Gvibertus Abbas S. Mariae de Novigento, Robertus de Sorbona, et Caesarius Heisterbacensis id usurpaverint, ideo habendum pro deculpato et semibarbaro, vel ob Isidori testimonium, Petronio recte adsertum. Veniebat in partes confabulationis nostrae quoque PICCARTVS vester; cujus Politicas ad Aristotelem [gap: Greek word(s)] et Historico Polit. [gap: Greek word(s)] innumerato habebat Iste: insuper de collectaneis Inscript. ejus, quae mihi misisses, percontabatur. Laudare tum Ego promtitu dinem et officiorum hoc genus tuum et in perquirendis talibus studium ac felicitatem; promittere quoque commentatiunculam ad residuas exhibiturum me propediem. Nunc ista minuta et jejuna solum:

In ccva. Polanâ descriptor sciolus illusit nobis cum suo USUI SIBI POSUERUNT. Sic enim siglas V. S. P. quas dedit Apianus apud Grut. 5 p. DCCLX-interpretatus est nove et imperite. Significant enim, VIVI SIBI POSUERUNT. Expressum in Venciano 6. p. DCCCCXIII.


page 660, image: s660

DOMUM AETERNAM SIBI VIVUS CURAVIT NE HEREDEM ROGARET. In Antipolitano 6. p. DCCCCII. SIBI VIVA FECIT: in 1. p. CCCCLI. VIVENS FECI: in Patavina 4. p. DCCCCLXXVII. Viva Sibi Posuit.

CCVIam. faede luxavit descriptor; eam restituam [gap: Greek word(s)] scripturae quamvis sublestae, ut quisque intelligere, alias inexplanabilem, possit, sic: TROGO. AUGusti LIBerto TABULario A FRUMento Tito AELio VALERIANO EROTI Gaius Aelius TROGUS. Cognomen Trogi etiam Pompeio, et Quinctio fuit; et M. Helvio apud Sen. in apocol. AUG. libertus Tabularius a frumento est, quem 1. p. DLXXXXII. adpellat AUGustorum Tabularium rationis fisci frumentarii: et 1. p. DXCIII. Actorem a frumento: dictus ita ut Tabularius a patrimonio: Tabularius a rationibus marmorum, rationis hereditatium Caesaris, inter officia Palatina. In CCIXa. lego, SCORPUS. Flavius Scorpus agitator inter primos nobilis sub Adriano, p. CCCXXXVII. Alius sub Domitiano, cujus ingentes quaestus recenset Mart l. X. ep. 24.74 cujus obitum deflet ep. 50. 53. Eodem nomine equus Domitiano, id. l. V. ep. 26 Alber. Gent. lect. Virgil. c. 19. CCXIIam habet Grut. 2. p. MX. sed legendum CERERI AUGustae, ut in 9. XXVI. quae et Mater Deűm Magnae, versu primo. MOX, FRUTIDIA, Grut. FRUTINA: melius BRUTIDIA. B in F quam facile degenerat? sunt praeterea in pronunciatione etiam commutabiles et aequivalent; hinc Baburii, Faburii: Rubrii, Rufrii: Sabinia, Safinia: Mulciber, Mulcifer in II. Scriptis. Brutidium Nigrum rhetorem et Historicum, Sejani adseclam, e Sen. Juven. et Tacito nôris. BRUTTIDIA SECUNDA in Saxo Romano est. In CCXXIIa. PHILODES est vel PHILOCLES, ut in 7. p. CCCXXXIII. P. VEIDIUS P. L. PHILOCLES. vel si mutilatam extremis esse voculam cogites, PHILODESPOTUS: quo cognomine TI. JULIUS in 8. p. DCCXCII. P. ACILIUS. in 7. p. CCCCXCVI. CN. POMPEIUS in 6. p. DLXXVI. C. TITIUS in 12. p. CCCXVIII. et fortassis ULPIUS quoque in 5. p. MXXX VIII. Herodotum [gap: Greek word(s)] dixisle annotavit Pollux l. 3. c. 8. Nomen fabulae Theogneti Comici [gap: Greek word(s)] apud Athen. l. XIV. Philodespotus actor apud Appul. 2. metam. Contrarium hujus PHILADESPOTUS, [gap: Greek word(s)] , amans libertatis:


page 661, image: s661

cognomen P. Longidieni in 1. p. DCXL et T. Navinii in 4. p. DCXCVII. Illius Synonymum PHILOKYRIVS: C. CALPVRNIVS in 4. p. CCCCLXXXIV. C. SVLPICIVS in 2. p. DCCCCXCVI, ubi tamen male PHILOGVRO. In CCXXIVa. Dispensator Illyrici est quem Tac. 2. hist. adpellat Procuratorem per Dalmatiam: Not. Imp. Occid. rationalem rei privatae per Illyricum. In CCXXVa. l. DORION TOPIARIVS. [gap: Greek word(s)] DORVS. In CCXXVIa. l. SOSTHENIS: sic in 3. p. DCXXXIII. P. CARMinius SOSTHENES. Inde SOSTHENIANVS; qua in voce corrupta est 3. p. DCCCXXXVIII. VEIANIVS SVITENIANVS: Lepono, SOSTENIANVS. In CCXLIIIa. BASSO Germano Germaniciano Drusi Caesaris servo corpore custodi patria sua reddenda est. Pro Natione VEIVS scribo, NATIONE VEIN i. e. Vindelicus: et sic de alio quodam Germano ejusdem ministerii in 11. p. DCII. jacet. Quomodo enim intelligam, Germanum hominem, quem Germanicus Caesar, exercitus in Germania militantis imperator, inter servos habuerat, fuisse Vejentem? Nihil verius emendatione datâ. EI pro I, vel E, diphthongum pro simplice poni usitatum est: Sic VEICENTINI in 6. p. CLXXXVIII: in 8. p. CCCXXVI: MARTEI in 7. p. 56. SVEIS in 8. p. DCCCCLXXVI. SIBEI. in 8. p. DCXXXIII. L. VEIRIO. pro VIRIO. VEIDIVS pro VEDIVS. in 7. p. CCCXXXIII. VEITVRII p. CCIV. pro VETVRII. InCCLXVII. lego. JVLIAE TYRANNIDI MATRI. TYRANNIS cognomen fere muliebre apud Romanos, [gap: Greek word(s)] REGINA, REGILLA; habitum tamen etiam inter virilia: Est enim in 11. p. DCCCCLIII. P. HILARO TYRANNIDI ni fallor. In libris non memini me legere; in lapp. observavi adhaesisse praeterea Atiniae, Cossutiae, Vitulliae. TYRANNI agnominati praeter Julios Annii, Allii, Aurelii, Hortensii, Mallii, Sulfii. CCLXVIII, est de BELLICIIS. M. BELLICIVS SATVRNINVS in 13. p. CIII. L. BELLICII SATVRNINI conjux ALPHIA MAXima in Neap. 13. p. DCCCCLIX. In CCLXXXII. lego CYCLADI: sic in 2. p. DLXXVI. VERNASIAE CYCLADI. CYCLAS ut Ammias, Amnas, Corinthias, Dorcas, Libas, Lampas, Lochias, Niphas, Olympias, Phoebas, Plias, Prusias, Psecas, Rhodias, Serapias, Tatias. In CCCLXXXVI. lege, T. Flavio COSMO: T. Flavio CHRESTO: Flavia IRENE. Ad CCXCVam. noto Aurelium Evodum


page 662, image: s662

fuisse educatorem M. Anton. Caracallae. Is habuit filiam Evodiam, cujus procuratorem fuisse volunt Proculum cogn. Dorpa ciona seu Dropaciona; qui cum esset Christianus et olei inunctione sanasset Imp. Severum, in ejus palatio mansit usque ad mortem e Tert. l. ad Scap. Pamelius, Baronius sub an. 195. et La Cerda Advers. sac. c. 86. Aliter Petitus Comm. in LL. Atticas tit. 8. l. 3. Percurri sic tertiam quoque Centuriam Piccartinarum; si quid festinantis inefficaciam effugit, id vero redituri ad opus studium et instantiam non frustrabitur. In manu tua nunc est, mi RVPERTE, judicare de singulis, sed ut spe veniae acceleratis potius quam sat excoctis. De publicis apud Nos, de privatis circa me intelliges ex eo qui has offert: Eum nisi et Virtus sua et Doctrina, praeter altos natales, probaret Vobis, ut haberetis a me quam diligentissime commendatum rogaturus eram. Cl. HOFMANNVM et meis hisce et adventoris interpretis verbis peramanter saluto, et senectutis incommoda horumque temporum infelicitatem placide fortiterque ferre posse opto. [gap: Greek word(s)] ,

Ultima mandato claudatur epistola parvo:
SIT TIBI CURA MEI CEV MIHI CURA TUI;
Auditum toties quem si modo posse videre
Fata semel dederint, coelum tetigisse videbor.

Bene VALE, MI RUPERTE, et salvus, sanus, lubens laetus perenna. Scr. Altenb. XIV. Febr. an. 1647.

EPISTOLA LXXI. CASP. HOFM. TH. REINESIO S. P. D.

PLurima habebam, quae post diu intermissum, ob causam, quam nosti, sonticam, literarium officium ad Te perscriberem, imicissime REINESI: sed insperatus qui me tantum non pessum dedit, domui meae lugubris, casus hoc saltem agere me jussit: significo Tibi abiisse a nobis in alteram vitam RUPERTUM nostrum; hoc factum 27. Febr. proxime. Mortis occasio fuit ille, qui pro agar. troch.


page 663, image: s663

[gap: unknown sign] . nescio quod furiosum purgans dedit, quod fecit cum assellare decies, et prolixissime. Huic insano supervenit altero die Medicus juvenis, qui infirmissimo venam secuit: haec finis Priami. Tibi dicitur destinasse quosdam Codd.e suis manuscr. Certum ego nil habeo; quia extra domum pedem non fero. Me valde cruciat [gap: Greek word(s)] , quia non habeo cum quo sermones caedam, quo ad Te utar interprete, quo senium hoc meum sublevem. [gap: Greek word(s)] ! Hei mihi orbato! Tibi melius sit! Vale: ex Altorfio Norici, 3. Mart. an. 1647.

EPISTOLA LXXII. IDEM EIDEM.

PRoxime, mi REINESI, significabam mortem, hei! praematuram RUPERTI nostri: et infortunium domus meae Tibi, quod tantum est, ut deplorari satis nequeat; et spero hodieque recte traditas istas meas; jam illud addo, in ultimâ defuncti voluntate esse, ut quae dam manuscr. Ipsius, nim. Fasti Consulares Rom. adfecti tamen potius quam perfecti, in tribus tomis, ad Te mittantur. Ea quia selegit frater Philippus tanquam legitimus haeres, venitur ad Te et rogaris erudias nos, qua occasione ad Te pervenire velis. Haec vix potui tremula manű, rescribe autem quantocyus. Ille enim maturat hinc abitum in Ungariam. Bene Vale, mi REINESI; Ego valde tenuiter. Dabam Altorfii 20. MaI, an. 1647.

Tuus totus

HOFMANNUS [gap: Greek word(s)] .

EPISTOLA LXXIII. D. HOFMANNO REINESIUS.

CL. HOFMANNE luctus super praecipite obitu RUPERTI, hei! nostri fecit, ut quid consilii de donatis ab Ipso mihi manuscr. COSS. Fastis caperem vel non caperem ignorarem juxta: ita perplexum me dolor hic tenuit, postquam etiam extra me rapuisset. Nunc cum literas tuas ejusdem argumenti alteras acceperam, silentium rumpo, ne benivolentiam tuam, quam abunde mihi etiam sic probasti, scriptionis iteratae molestiam non defugiendo, videar negligere vel habere irreligiosius. Mitto autem hunc qui


page 664, image: s664

ista a Vobis auferat, expecto etiam si quid praeterea [gap: Greek word(s)] ultimum me voluit, cui sanctissime sum satisfacturus. Velim autem inprimis Epistolas, quas plurimas ad ipsum dedi, de diversis capitibus, una cum fasciculo, quem penultimis adpegeram, ad me redire, ne quod Ipse facturum se esse minabatur, ex alia manu, me invito, in publicum forte exeant. Extremas Te resignasse optem: erat enim in iis, quod ad Te pertineret. Haec pauca volui, Vir magne, ne abuterer tuâ patientia vel obstreperem prolixius. Non omittam tamen historiam Tibi narrare rustici annos XXXVIII. nati, incolae pagi Luntzig, hujus ambactiae, Nobiles ab Ende recognoscentis, cui postquam anno 1640. truculentia militum de scroto et pene, firmissima licet exili chorda, colligatis suspensus relictusque aliquan diu sic fuisset, uterque testiculus abscesserat, Ipse solutus vinculis brachiorum expediverat genitalia, testesque semipendelos sua manű abruperat, et huc ut chirurgum quaereret se tum receperat. Ei uxor sua integrae famae nuper d. C. MaI filiam peperit. Quod autem convicanorum quidam gnari istius infortunii ex alio cam concepisse diffamarent, querente de illata uxori injuria marito res ad Judicem delata est; qui post aliquam causae cognitionem, rem ad me devolvit. Ego praesentibus duo. bus chirurgis inspecto ventre reperi scroto non solum inani esse, sed et contracto et paene cum nullis vestigiis ejus, nisi cicatrice lata, inaequali seu tuberosa, dura: fatebatur etiam se ad [gap: Greek word(s)] esse fatis promtum; saltem ab illatâ clade intra annum uxori, quam an. 1637. duxerat, inofficiosum fuisse et inefficaci diligentiae. Haec puto, tuam de principatu, quoad seminis generationem, testibus abrogando sententiam, quam tradis in de gener. hom. 1. c. 18. et 2. Instit. c. 40. 41. evidenter confirmant; Dubitantios autem semen faecundum esse iis qui testibus omnino carerent, informant, si volent. Optime Vale, mi HOFMANNE, et si quid me velis, impera, Scr. Altenb. prid. Cal. Quintil. an. 1647.



page 665, image: s665

MEMORIA DESIDERATISS. RUPERTI P. P.

[gap: Greek word(s)] .

[gap: Greek word(s)] .

GAudia vix-plena mihi disparere juventa,
gaudia, RUPERTO quae mihi nata meo,
hic autem dolor est! sic pictos enecat hortos,
brumaque pubentes strangulat una rosas.
Ingentes ausus Juvenis, faetumque Camaenis
pectus, et invictâ sedulitate manus
nil contra valuęre: ruis, RUPERTF, repente
et mores contra nil potuęre tui,
Noricados flos laete scholae, spes maxima magni
HOFMANNI, et Musis unica cura meis.
Pieris abreptum propere sibi plangit alumnum,
et stupet ad sensum cladis Apollo suae:
doctior Europae lessus accendit amaros
Orbis, et in ferias Noricas alma venit;
adgemit ipsa tuo ter maxima ROMA sepulcro
et queritur Fastos destituisse suos.
Vos quoque Posteritas casum lugute, RUPERTO
justa dari justam funeris ante diem.
Ultima finito victuri munera fletus
hisunt: haec pietas officiosa sat est.
Hos Ego privatos gemitus effundo: nec ultra.
Deficior lacrimis deficioque loqui.

a REINESIO

[gap: Greek word(s)] .

[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]


page 666, image: s666

[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]
[gap: Greek word(s)]

[gap: Greek word(s)] .

EPISTOLA LXXIV. [correction of the transcriber; in the print XXVII.] CHR. AD. RUPERTVS REINESIO S.

NObilis, Amplissime et Excellentissime Vir, Quae Pridie Kal. IXbres An. M DC XL. signatae fuerant, eas ante diem IX. Kal. Februarias non accepimus; ideo benevolus ignosces, si ad TUAS serius. Utinam autem nec in negotiosissimos hosce dies incidisset respondendi necessitas, profecto redderem prolixiorem epistolam, quam petis. licet hanc quoque animo scribentis non inferiorem arbitrer. Cumprimis autem tam insignem erga me benevolentiam, quam in nuperis istis declar âsti, tanquam DEI munere oblatum beneficium, agnosco, veneror et quo possum candore fideque tueor. Quin et animum quum nihil aliud possim, TIBI Gloriaeque TUAE non nisi ab imperitis et venenatae linguae hominibus petitae, de quorum injustitia multa jam ante quaerelas TUAS audivimus, totum devoveo. Neque vero aegre feres, toties ineptias meas tibi objici; quas licet tales esse sciam, tamen in hac inopiâ Bibliothecae meae et symphilologerarum ita solatium quaero solitudini meae. De Paullo Fabio Maximo non ita mentem Lipsii ceperam, uti nunc. Horatii odam scriptam esse ad Fabium adolescentem, sed qui diu post consul fuerit, non prorsus absurdum videbatur dicere (fingam n. XXIV. annorum fuisse, quum haec scriberet Horatius, potuit Fabius decennio post Cos. fieri, exemplo Ciceronis filii; neque huic supputationi


page 667, image: s667

poeta valde obstare mihi visus, qui circa decimum lustrum tum constitisse se ajebat, quod benignius et de lustro nondum expleto interpretari possumus, ideoque unum etiamnum Paullum Fabium Maximum temporibus Horatii agnosco, non duos) sed quod Lipsius Odas 1. et 2. lib. 4. ad Fabium et Julum, tanquam ad COSS. tum temporis, scriptas autumat, in eo nescio quid censurae TUAE contradici debeat. Et quantus hic praeterea in summo Viro lapsus est, Paullum Fabium collegam facere Juli Antonii? Sic enim prodit Nota ad lib 1. Annal. c. 10. §. 6. Cognomen ei (Julo) Africanus: quod male adhaesit Fabio, cum quo COS. fuit. Paullo enim Fabio cognomen Maximi fuit. Haec ille. Atqui Paullus Fabius Maximus COS fuit A. V. C. 742. collega Q Aelio Q. F. Tuberone. Julus Antonius Cos. A. 743. collega Q. Fabio Q. F. Q. N. Maximo Bis ergo peccavit in una nota Lipsius: quid si et ter? TUI judicii esto. Ait Julo Antonio cognomen fuisse Africani. Et hoc tibicine fultus N. ad lib. 13. Annal. c. 19. § 3. pro Sextio Africano legit Sex. Africano. ut sit praenomen, derivatque hujus nobilitatem ab Julo Antonio, Marcellae marito, quem avum facit, et L. Antonio, de quo idem Tacitus lib. 5 quem patrem. Eandem sententiam recolit in Augustaeo stemmate. Mihi contra videtur; nimirum Africanos in gente Sextia et Fabia reperiri, in Antonia non item. Illud firmo auctoritate Inscriptionis Fratrum Arvalium: quam F. Ursinus citat Apud Grut. p. 118. Notis in Laelium Ciceronis: IN. COLLEGIO. ADFUERUNT SULPICIUS. CAMERINUS. MAGISTER. L. PISO. L. F. T. SEXTIUS. AFRICANUS. M. APONIUS. SATURNINUS. L. SALVIUS. OTHO. TITIANUS. An alius hic T. Sextius Africanus ab eo, cujus Tacitus meminit? Si temporum rationem considero, videtur idem ille. Sed et in gente Sextia Africanos esse testis luculentus est Phlegon Trallianus, cujus verba citat Salmasitis in Hadrianum Spartiani p. 34. in quibus ait, Hadrianum Athenis archonta fuisse, antequam imperaret, Trajano VI. TITO SEXTIO AFRICANO COSS. h. e. anno Trajani quartodecimo, quem locum diligenter observatum velim iis, qui Fastos ordinant. Jam et alterum (de Antoniis Africanis, quos non solum Lipsius locis citatis, sed et Sigonius Comm in Fastos A.V. 743. et Casaubonus ad Suetonii Claudium c.2. persuadere nobis conati sunt) valide destruunr tot insignes auctoritates.


page 668, image: s668

Prima est Suet. in Claud. d. c. 2. ibi: Claudius natus est Julo Antonio, Fabio Africano COSS. In hunc toto impetu a viris doctis itum est, quâ ratione? quo fundamento? quia Julium Antonium Africanum et Q. Fabium Maximum COSS. in A.V. 743. edunt Cassiodorus, Dio, Fasti Siculi et Cuspiniani. Quasivero isti diligentiam Suetonii praegravare possint. Sed largiar posse; nondum de sanitate locorum contra Suetonium allatorum certi sumus. Nam Dion ex editione Xylandri in fol. ed. A. 1592. contra illos pro nobis COSS, habet l. 54. pag. 596. [gap: Greek word(s)] . Nec repugnat in f. libri, ubi eorum COSS. rursum fit mentio. Sed et Cassiodori locus dubiae lectionis est, quoniam Onuphrius Comm. in l. 2. Fast. A. V. 744 ex eo proponit Julum Antonium et Africanum Fabium. Reliquos parum moror, mutilos passim et depravatos. Jam vero nec solus ita scripsit Suetonius, sed accedunt testimonia omni exceptione majora, quae non modo Suetonium tueri; sed et Fastorum omnium lectionem vel emendare vel stabilire possunt. Sic enim in Excerptis Chronici Eusebiani, quae publicavit Josephus Soaliger, invenimus hosce COSS. notatos [gap: Greek word(s)] . Vidit Casaubonus et Eusebium sic prodere, quod miror, miratus est. Adeo illum abduxerat secus sentientium auctoritas. Ultimum vero idque omnium longe firmissimum, quod nullo modo fallere potest aut in aestu nos relinquere, est numus aureus, beneficio Goltzii annumerandus, in quo expresse AFRICANI cognomen Q. MAXIMO adjectum est. Forma nummi, exhibente Goltzio, talis est:

[gap: illustration]

In assertione lapidis Vicentini stat sententia tua velut sacer Terminus. Fuęre provinciales in titulis erga ordinem dandis aliquanto


page 669, image: s669

liberaliores. Citat Onuphrius Iapidem, quem ap. Petrum Apianum et Richardum Streinnium corruptissimum legi:

Veronae: Grut. 5. p. 468. e Manutio, Panvinio et Carrottae schedis.

Q. SERVILIO CN. F. CAEPIONI COS. CENS. TRIUMPH PATRIAE. LIBERATORI DECURIONES. VERONENS OB. JUDICIA. RESTITUTA M. S.

Patriae liberatorem tantum abest ut dicat Roma, ut victoriam ejus passim acerbissime perstringant cum alii, tum Florus l. 2. c. 17. § 17. Val. Max. l. 9. c. 6. ex. 4. Sed ita Vicentini, quoniam Viriathus omnium hostium acerrimus erat, et ut idem Florus loquitur, si fortuna cessisset, Hispaniae Romulus, hoc est, qui Romuli exemplo (nam et ille pastor ac latro initio, deinde imperii Romani fundamenta jecerat) Hispaniae suae imperium terrarum Orbis virtute sua fuerat conciliaturus. Eadem fere conditio est privatarum appellationum, quas interpretes nostros separare velim a publicis, ne inter se arietare credamus veteres, quum minime arietant. Quam anxie nonnulli colligunt poetarum testimonia, ut etiam vivos Impp. probent Deos et Divos appellatos; cui bono? Privatim dati sunt hi tituli, non publice. Fuit apud nos Philologaster quidam Philippus Carolus, Professor extraordinarius; Is lib. 2. Var. Lect. c. XI. crucem se putabat fixisse omnibus postfuturis, dum Tacito lib. 15. Annal. affirmanti, Deűm honorem Principi non ante haberi, quam agere inter homines desierit, post adducta Horatii testimonia, tandem istud Herculeum regerit, Principes paucos fuisse, quibus non inter homines agentibus, vivis et videntib. Deűm honor haberetur. Nullam in eo loco operam posuisse l. Lipsium: nec de apotheosi axaudiendum Tacitum, longius ire verba; et ibi de templo solum relationem esse, quod neget principib. extrui solitum, dum adhuc inter homines agerent. Tandem ne quid Resp. literaria detrimenti capiat, jubet omnes Lectores capillum promittere. Putaviego. ictum jam ab ipso Tacito excipi. Non enim, quod Neroni, sed quod divo Neroni adulator ille ap.


page 670, image: s670

Tacitum templum in senatu decretum vellet, in omen imminentis exitii tractum esse. Barthium, nunquam satis mirari potui, sic fluctuare lib. XI. Advers. c. 10. inloco quodam Manilii, ut in quam eat sententiam ipse fere nesciat; imo tam ex una ridicula interpretatione transilire ad alteram nunquam meliorem. Versus poetae sunt:

? ? Venerisque ab origine proles
Julia descendit coelo, coelumque replevit.
Quodregit Augustus socio per signa Tonante.
Cernit et in coetu Divum magnumque Quirinum.

Admitto distinctionem post verbum regit, quam refert editio Bononiensis, et alteram in fine ejusdem versus ex eadem deleo, cetera e MS. Gemblacensi et editionib. omnib. retineo, hoc modo:

? ? Venerisque ab origine proles
Julia desoendit coelo, coelumque replevit,
Quodregit: Augustus socioper signa Tonante
Cernit et in coetu Divum, magnumque Quirinum.

Mens, nisi fallor, ista: Julia proles, id est, C. Julius Caesar, ut a caelo per Venerem descendit, ita in coelum receptus per idem coelum majestatem et amplitudinem suam diffudit. Neque satis est, poetae dixisse, Julium receptum Coelo, nisi addat, idem ab eodem regi: hoc enim ad adstruendam Caesaris divinitatem cumprimis pertinet. Regi igitur dicitur Coelum non ab Augusto, sed a Julio. Deinde quum jam explicâsset poeta, quae majestas Caesaris sitin caelo, necessario subjungit, quis sit ejusdem cultus in terris. Augustus, inquiens, eundem DIVUM Julium patrem videt intra et extra urbem religiose coli. Intra urbem enim sive in COETU inter Romanos omnes duos tantum honore divino videt affectos, Julium et Romulum. Extra Vrbem et in castris ejusdem Julii et JOVIS TONANTIS imagines per signa cohortium. Alludit enim ad imagines illas annexas a summo ad medium in signis de quibus erudite Lipsius 1. Annal. 43. et maxime ad lib. 15. Annal. qui et hinc doceri potest, originem cultorum Caesarum in signis et inter simulacra deorum coepisse a Julio Caesare. Quamobrem nihil hi versus loquuntur de divinitate Augusti, sed Caesaris ab Augusto consecrati: et sensu maxime commodo non video, quâ fronte tertium versum Barthius expungere possit: ut sileam,


page 671, image: s671

quam omisso illo constructio et sensus langueat jaceatque. Sed et ex istis patet aetas Manilii poetae, qui quum de Augusto loquatur ut praesente, ut vivo nec dum consecrato; desinant confundere cum Manlio [note: Vossius tamen mutavit; legenti enim Manilium iterum iterumque omnia Augusti temporibus convenire: R.] Theodoro vel Theodosiano aevo transcribere Gevartius, Vossius et alii. contra quam sententiam plura etiam expectare possumus a Salmasio.

Postscriptum tuum de Apollodori loco accepi a Cl. Affini meo et gavisus sum tam erudita Herculeae posteritatis, quae Corinthum condidit, or dinatione molestias illas a vobis dilutas, quae animo meo adhaeserant. Ipsa etiam ambrosia mihi fuit, quicquid de Scipione consulari et sceptris scire desideranti communicâstis. Sed prorsus vanum esse, quod Scholiastes notat, in aliorum sceptris avis simulacrum, in regiis aquilae effingi solitum, nisi validas assertionis vestrae causas vobiscum habetis, quas prolixitais vitandae nunc siluistis, vix dum assequi possum. Ut enim pleraque quod passim observavit Casaubonus ad honorem principum spectantia a vicinis Graecis mutuati sunt Itali; sic hoc ipsum eburneum sceptrum [gap: Greek word(s)] ; et ut Romani in apicib. illis alius avis, quam aquilae, simulacrum non habuerunt, ita nec Graecos habuisse crediderim, nisi luculenta secus suadeat auctoritas. Et hoc praecipue me concitavit ad trajectionem verborum in loco Justini, quum ex ritu et intelligentia Graecorum viderem, noctuam vix convenire hastae regiae sive sceptro. An quia Jupiter, cujus sacra haec ales, praecipuus apud Graecos deorum; ut in Persicis signis Solis effigies, tanquam deorum ap. Persas maximi? Per me tamen potest omne, quod juveniliter et contra MSS, auctoritatem tento, in spongiam incumbere vel Veneris marito tradi. E querno trunco veterum regum sceptra ante Ser. Tullium facile largiar Pierio; sed quod subjicitur, simile quid contigisse legum tabulis, quae primum roboreae fuerint, dein aereae, tandem eboreae: in eo rursus doceri me velim. Quernas legum tabulas in historia Anci Marci diligenter notavit Dionysius l.3.; aeri postea inscriptas leges XII. Tabb. non solum idem l. 10. sed et Livius l.6. in pr. ex emendatione Car. Sigonii, Diodorus lib. 12. c.26. Eboreas nunquam et nuspiam legi, nisi apud Pomponium cujus tamen verba vitii


page 672, image: s672

mihi suspecta. Non quod Scaligero accedere velim, qui Comm. in Guilandinum lectionem veterem mutat, quod eboris materia inepta scribendo sit nec diuturna, ut quae flavescat vetustate. Jampridem huic satisfactum est a Salmas. N. ad Vopisci Tac. p. 416 et Vossio l.1.de Arte Grammat.c.38 Sed et quod ibid. vult Scaliger, neque tam beatos neque adeo tam delicatos eo tempore fuisse Romanos, ut in eburneis tabulis leges proponerent; ad destruendam vulgatam lectionem prorsus invalidum mihi videtur. Breviter, neque roboreas neque eboreas ap. Pomponium probare possum, neutrum enim de XII. Tabb. ab ullo historicorum traditum est. Quod scribit Scaliger, solum omnium veterum Dionysium aereas prodidisse, in eo vir divinus immensam illam memoriam suam non advocavit; nam praeter Dionysium jam et alios adduximus. Contra roboreas fuisse XII. Tabb. nulla unquam dixit historia. Porphyrionis verba: Aereis tabulis antiqui non sunt usi, sed roboreis. His incidebant leges: unde adhuc Athenis legum tabulae axones vocantur, quae Scaligero hauddubie in animo fuerunt, nihil nos morantur. Possunt intelligi de Atheniensium legib. et Romanorum antiquissimis incisis Anci Marcii tempore; de XII. Tabb. non possunt, quas aereas fuisse non sine ratione prodidit in has etiam minutias attentissimus Dionysius; necis solum sed et alii. De eboreis idem sentio, non habere locum propter monumentorum et Antiquitatum omnium constans silentium. Quod Cujacius Pomponium ad saeculi sui consvetudinem respexisse ait, id mihi nondum persuasit. Tempore siquidem Pomponii licet eboreis codd. de quib. Ulpianus, inscribi potuerint, publice tamen et pro Rostris eboreae non fuerunt, sed aereae etiam tunc conspiciebantur pro Rostris, ac diu post. Cyprianus lib.2.Epist.2. Incisae sint licet leges XII. Tabb. et publico aere praefixo jura praescripta, inter leges ipsas delinquitur, inrer jura peccatur: Innocentia nec illîc, ubi defenditur, reservatur. Saevit interim discordantium rabies et inter togas pace ruptâ forum litibus mugit insanum. An tantus JCtus ignorare potuit, quod omnes cotidie videbant, vel aliam Tabularum materiam literis consignare, quam quae erat ab antiquo in suum usque aevum publica? Omnino pro roboreis illis Scaligeri, et eboreis Cujacii, damnatis ab omni historia, malim in Pomponio AEREAS.



page 673, image: s673

De Paconio prorsus ita sentio. Quib. ista non sapiunt, iis per me licet insulsam gulam pinguiorib. saturare pulpamentis: nobiliorib. animorum palaeis haec Reinesiana tanquam secundae mensae delicatiores mattyae videbuntur.

St. Pighium, ut T. Didium Praetorem in Sicilia fuisse scriberet, cum servi rebellarent A. V. 615. unice movit apparens in numo scutica vel flagellum, quo servi caedebantur. Ejusdem fere acuminis sunt ceterorum Antiquariorum crises, e quib. Vrsinus et Gorlaeus in numo illo ajunt conspici centurionem qui militem vite castiget. q. vitis centurionum et scutica ejusdem fuerint formae. Goltzius cui plurimum debetur in hoc genere, numum refert ad T. Didium, qui Cos. A. V. 655. collega Q. Caecilio Metello Nepote et idem est cum T. Didio, qui Propraetore A. V. 640. triumphavit de Scord sceis ex Thracia. Nam quod eundem praetorem facitis A. V. 655 et diversum a T. Didio triumphali ex Thracia; vereor ut defendi possit. Unus idemque est. ideo Tabb. Capitolinae in A. V. 660. triumphantem sic describunt, T. Didius T. F. Sex. N. II. ProCos. ex Hispania de Celtibereis An. DCLX. Id Jun. Numerus II, ut alibi in iisdem Tabb. addltur ob triumphum priorem, actum de Scordiscis. Apud Appianum Proconsul appellari debet, non Praetor. Si quid in obscuris reb. asse qui licet, paene dixerim, numum hunc pertinere ad T. Didii triumphum de Scordiscis ex Thracia; et alterum nudum, dextra parmam, sinistrâ gladium tenentem Threcem esse, muneri gladiatorio destinatum; alterum lanistam, qui scuticâ aberrantem caedit velut legitimus magister. [gap: Greek word(s)] lanistae tribuunt alii. quidni et flagellum hujus formae, quod in numo est, praesertim ubi docendi servi?

Jure vero abs Te notatur idem Pighius, quod ordinem praetorum in Siciliam adversus fugitivos missorum perverterit. Bonum virum in errorem induxit confusa narratio Flori l.3.c.19. § 11. quum ait, Praetorii exercitus caesi; capta Servilii castra, capta Luculli. Sigonius quo anno bellum hocce gestum fuerit, aut qui praetores illud gesserint, parum sibi constare ait. Sed quum Florum interpretarer, Auditores meos, ne cum hisce fluctuarent, a Diodoro Siculo auxilium petere jussi.

Atque hujusmodi lapsus Pighii jam observavi plures in Familiis,


page 674, image: s674

cujus tamen postumos tomos a Schotte editos nondum videre contigit. Nisi omnia me fallunt, erunt minus elaborati. Sed quum in Graeca literaturâ, magistr orum meorum incuriâ inscitiâque nihil profecerim: neque illi etiamnum per varia negotia serio incumbere liceat; placuit interim ut in aliis, sic in hisce Te Phaebum experiri.

Charactere Italijugae Romae sive libri VI. Annal. ait Pighius in numis veterum Graecorum conspici bovem senili humanâ facie decorum, cornib. pandis et surtis, vultu insuper Jovium quid prae se ferente: sub bovis ventre literam M positam principis Reip. nomen, cujus auspiciis numisma cusum, vel tale quid aliud significari. Vidi etiam Graecorum numos quamplurimos ap. Goltzium, ubi hujusmodi singulae fere in omnibus. Goltzius semper explicat esse prima elementa nominum eorum qui magistratum aliquem gesserunt. Per A T inquit, notatur [gap: Greek word(s)] , vel [gap: Greek word(s)] . Per [gap: Greek word(s)] . Per [gap: Greek word(s)] . Et sie ubique fere singulas interpretatur Goltzius. Ego vero dubito, an Graeci magistratus unâ literulâ nomen suum notari voluerint, et an hoc ad propagandam famam quicquam contulerit; neque potius hujusmodi singulis numerus indicetur, ut in Latinis numis saepe comparet VI. X. XIIII. XXXII. etc.

Municipales Coss. in Variis abs Te remotos miror quosdam reducere velle; quum sententiâ Tuâ, me quidem judice, nihil verius munitiusque sit. Habemus tam egregium fragmentum marmoreum Fastorum municipalium, tot historicorum loca, e quibus cuivis manifestum esse potest, duumviros in municipiis speciem Coss. praebuisse, ipsum Coss. nomen, sub quo summa imperii majestas intelligitur (Graecis certe [gap: Greek word(s)] , quoniam quicquid summum et excelsum est, [gap: Greek word(s)] appellant, teste Dionysio) incommunicabile videri. Ut largiar, QUINCTIANUM e consularib. Quintianis esse (Quinctianos enim reperimus in Fastis) prorsus ficulneum est, ex lapide Vinobii reperto municipalem consulem exsculpere. Scimus enim sub Impp. etiam absentes consulatus gessisse, vel ex Capitolini Pertinace; unde non mirum, si hujusmodi Cos. Romani inscriptio in


page 675, image: s675

provincia vel in municipio reperiatur. Sed praeterea mutilus ille lapis est, et mihi admodum verisimilis conjectura vestra, quemadmodum et illae, quas adduxistis de lapidib. ceters. Bulengeri locum ante lucem quaerere occipiam in Caesare; nec ante concubium noctis inveniam. Nisi fallor, Bulengerus legerat simile quid illi Tulliano in eâ pro Plancio: Tusculani, quia refertum est municipium consularibus, nunquam de M. Catone, nunquam de Ti. Coruncanio municipe suo gloriantur. Item illi oratoris ejusdem: Tu es ex municipio antiquissimo Tusculano, ex quo plurimae familiae sunt Consulares. Tale quid cum oscitanter legisset Bulengerus nec diligentius mandasset memoriae, ut alia monstra ex negligentia oriri solent, ita hunc Tusculanum consulem prodiisse reor.

De AURIBUS, quarum mentio in Inscriptione Petrusiae Probae, mitto quae apud Laurent Pignorium legi:

Laurentius Pignorius in libro Symbolarum Epistolicarum, qui Patavii editus est Anno 1628 typis Joa. Baptistae de Martinis, Epistola XXXVIII. ad L. P. Albertinum Barisonum Abbatem, Virum Nobilissimum et Reverendissimum.

Quorsum, inquies, haec longa et verbosa Epistola? Ut patefacerem quo in precio sint habendae a nobis qualescunque reliquiae Vetustatis; a quibus manat adnos notitia earum rerum, quas ignorare uti turpe est, ita percipere gloriosum. Exemplo sit vetus hoc marmor, quod hic ap. Ramnusios repositum, quamvis aliquâ luce Vetustatis persusum, jacuit tamen hactenus, animum nemine advertente; dignum tamen quod in publicum non sine honore prodiret.

AURIBUS B. D. D. PETRUSIA PROBA MAGISTRA GALGESTI HERMEROT

Auribus aurem dedicatam fuisse vel Arulam, vel Tabellam nemo mirabitur, uti ego arbitror, nisi qui earum usum non agnoscet in rebus percipiendis, quae magisterio indigent. Et forte huc pertinet


page 676, image: s676

Libatio Aurita, quae legitur apud Philostratum lib. IV. p 165. de vita Apollonii Tyanaei, nisi quis referre malit ad servum quempiam ab auribus, qui aemulatus fuerit in privata familia, servos regios Persarum, quio. inditum erat nomen Otacustarum. Verum haec forte videbuntur (uti sane sunt) nimis recondita. Ad Magisterium revertor, cujus mentionem facit et ipsum marmor, in quo munere praestare oculis aures Lactantius Firmianus Lib. III. de falsa Sapientia cap. 9. affirmavit; subsannans enim Anaxagorae Philosophi responsum profitentis se natum Coeli, ac Solis videndi gratia, ita scribit, quid ceterae corporis partes? anne carebunt suis quaeque muneribus? quid, quod plus est in auribus, quam in oculis situm, quoniam et doctrina et sapientia percipi auribus solis potest, oculis solis non potest? Et hinc videtur natum, ut Auris Minervae sacra esset; quod arguamus licet e verbis antiqui tituli apud Gruterum. MLXVII. I.

MINERVAE. AUC. L. CALLIDIUS. PRIMUS BRIXELLANUS. EX ARG. LIB. II. ITEM. L. CALLIDIUS PRIMUS. AURES. ARGENTEAS V. S. L. M.

Nisi haec fuerit Minerva Medica, cujus et in antiquo lapide extat mentio. Alioqui aures Memoriae sacrae erant: inquit Plinius lib. XI. cap. XLV. est in Aure ima Memoriae locus, quem tangentes attestamur. Est post aurem aeque dextram Nemesios, quae Dea latinum nomen ne in Capitolio quidem invenit. Et Aurem vellere alte spirantibus Adrastiam pronunciavit Ammianus Marcellinus lib. 24. at Servius doctissimus Grammaticorum ad VI. Eclog haec tradidit. Aurem autem ideo quia Memoriae consecrata est, ut Frons Genio. Digiti Minervae, Genua Misericordiae. quib. addo ego ex Macrobio Carnae Deae Vitalia, Lib I. Saturn. cap. XII. et Fidei Dextram ex Plinio, et ex iis quae ego disserui olim per epistolam cum Viro Illustrissimo Scipione Cobellutio, qui Romanam purpuram (dum fata Deusque sinebant) probitate et eruditione illustrabat. Auris autem quo gestu velleretur explicuit ex veterib. monumentis doctissimus Pierius Valerianus Lib. XXXIII. Memoria vero et ipsa (ut etiam hoc


page 677, image: s677

Auribus nostris demus) in dearum censum relata fuit, uxor Jovis, Musarum mater, ex Arnobio lib. III. et culta Carthagine, ut tradit Idatius Episcopus in Chronico, scribens de caede Heracliani. Et haec an sufficiant tu videris V. Reverendissime, qui epistolas ad te meas deinceps poteris jure tuo appellare molestiam et taedium Aurium, ut olim Alexander mulieres Persides (sed alio sensu) aegritudines oculorum. Vale. Haec Pignorius.

Exemplum fidei publicae, datum a Julio Caesare M. Tullio, [gap: Greek word(s)] etiam damnatum est ab eo, qui fragmenta Julii Caesaris publicavit cum Commentariis Caesarianis et Notis Rhellicani, Glareani Glandorpii, Camerarii, Bruti, Manutii, Vrsini, Ciacconii, Hotmani in VIII. typis Lugdunensibus Antonii de Harsy A. 1612. Ait ibidem, Decretum illud Caesaris Viterbii in Hetruria inventum dici. Semper hactenus dubitavi, annon auspiciis Gruteri editio haec, quam habeo, tribuenda sit; quum ad eandem formam ab eodem publicatos sciam Vellejum Paterculum, Sallustium, Tacitum, Florum.

Scipionum et Deciorum ultimam memoriam in Fastis, Sidonio, et Cassiodoro abs Te observatam, sicut alia, gratus indicabo suo tempore.

Cum dieb. hisce incidissem in Electa Casp: Gevart I. vidi lib. 1. c. 3. nonnulla eum contra Cuspinianum notare de appellatione Nobilissimi, et tandem Honorium velle consulem renunciatum ipso nativitatis suae anno, ex hisce Claudiani in Panegyrico de IV. ejus consulatu,

--- inter cunabula Consul
Proveheris, signans posito modo nomine Fastos,
Donaturque tibi qui te produxerat annus.
Ipsa Quirinali parvum te cinxit amictu
Mater, et ad primas docuit reptare curules.

Hoc quoniam pertinere visum est ad Variar. Vestrarum lib. 2. c. 15. indicare volui. Num enim exorbitarit Claudianus licentiâ poeticâ, per alia inquirere jam non licet. Subjicio vero et sequentia censurae Tuae; quam odiosam mihi et pungitivam existimas? imo haec omni melle dulcior: at odiosum mihi prodigium oscitantiae meae, quale illud de Amestri. Debuisset acri aceto perfundi non error iste, sed horror.



page 678, image: s678

Scaliger ad illud Catulli: Credo sic mater, sic Liber avunculus ejus, quum e Virgilio demonstrâsset, votos fuisse Apollini, qui exectâ matre nascebantur, mox e Servio subjicit, ob hanc causam Apollinem deum fuisse familiae Caesarum. Servius mihi non ad manus, sed puto invalidam hanc esse rationem. Erat Apollo deus Caesarum, h. e. aedes ejus in Palatio. qua de re Lips. in Sen. Consol. ad Polyb. c. 35. Dempster. in Paralipom. ad c. 7. l. 2. Antiq. Rosini. Galbae Imp. Sacrificium pro aede Apollinis Palatini scimus e Taciti 1. Hist. 27. sic reor consuesse et alios Impp. Tale quid quum accepisset Servius, existimavit originem illorum sacrorum reserendam ad fortunam illius Julii, qui, ut fabula est, execto matris utero Caesarib. cognomen dedit. Sed, uti novimus, eorum origo prima ab Augusto et ob aliam causam.

Lipsius ad Tacit. l. 3. Annal. c. 68. § . 4 exhibet talem lapidem:

P. CORNELIUS. P. F. DOLABELLA Grut. 6. p. 176. addit COSS. C. JUNIUS. C. F. SINANUS. FLAMEN

MARTIAL. EX. S. C.

FACIUNDUM. CURAVERUNT. IDEM

QUE. PROBAVERUNT

Accipit vero de illo C. Silano, qui repetundarum et majestatis postulatus est sub Tiberio. Cui assertioni diffido, nescio jure, an injuriâ. Lapis, quod cuivis manifestum est, loquitur de P. Cornelio P. F. P. N. Dolabella C. Junio C. F. M. N. Silano Flam. Martial. Coss. A. 762. Consulem vero fuisse hunc, de quo Tacit. d. l 3. c. 68. §. 4. ex ejusdem narratione fere negare ausim. Sic enim Tiberius c. seq. 69. §. 4. sententias adversus Silanum prolatas mitigans, Darent, inquit, Juniae familiae, et viro quondam or dinis ejusdem, ut Cytheram potius concederet: id sororem quoque Silani Torquatam, priscae sanctimoniae virginem expetere. Urget hîc Tiberius nobilitatem familiae Juniae, dignitatem senatoriam, voluntatem sororis; cur de consulatu et flaminio, unde efficacius argumentum erat, silet? Secundô discerni videntur origine: C. Silanus ap. Tacitum hauddubie est ex Augustaeo stemmate. Nam ap. dictum scriptorem quum legitur, Cn. Lentulum separanda censuisse Silani materna bona (quippe alia parente geniti, reddendaque silio, non absurda videtur correctio Freinshemii, quippe Juliaparente geniti, propter rationes, quas ibidem adjicit. Julia


page 679, image: s679

haec, quaecunque tandem fuit (nam illa famigeratissima adultera non est) neptis est Augusti adeoque iste C. Silanus Augusti pronepos. Siquidem per neptem ab Augusto Silanos derivat Plinius l. 7. c. 13. At C. Silanum Cos. A. 762. pronepotem Augusti dicere prorsus insubidum est. Ut enim neptis Augusti nuptias quantum possumus acceleremus, anno 762. filium ex ea quidem habebimus, sed non Consulem, quia impuberem.

Idem Tacit. l. 1. Hist. c. 14. de parentib. Pisonis Liciniani, quem Galba adoptavit: Piso M. Crasso et Scribonia genitus, nobilis utrimque. Per M. Crassum Lipsius intelligit M. Crassum Frugi Cos. A. 816. collega C. Lecanio Basso. Deinde ubi Tacitus fratres Pisonis recensuisset et eorum adversam fortunam, praesertim Crassi, quem memorat a Nerone occisum; Lipsius Tacito objicit locum Senecae ex Menippaea, qui asserit a Claudio interfectum. Occidit, inquiens, in una domo Crassum Magnum, Scriboniam, Assarionem, nobiles tamen, Crassum vero tam fatuum, ut regnare posset. Ego Tacitum puto conciliari posse Senecae, admissis duob M. Crassis Frugi, ad quos nobis praeit lapis iste, quem laudat Casaubonus ad Suet. Aug. c. 32. Est ap. Grut. 6. p. 200. Romae a villa Julia, via Flam. extra portam Flumentanum Smetius.

T. QUINCTIUS CRISPINUS VALERIANUS.

C. CALPETANUS. STATIUS RUFUS,

C. PONTIUS PELIGNUS.

C. PETRONIUS UMBRINUS

M. CRASSUS FRUGI

CURATORES

LOCOR. PUBLICOR. JUDICANDO

EX. S. C. CAUSA COGNITA

EX PRIVATO. IN PUBLIC. RESTITUER.

Non dubito, quin hic M. Crassus Frugi, de quo lapis, pater sit Crassi, quem Nero occidit, et Pisonis Liciniani. Quum enim coaetaneus sit T. Crispini Valeriani, aetas ejus juvenilis incidit in extrema Augusti. De hoc interpretor Senecam. Alter, qui Cos. An. 816. ex temporum accuratâ supputatione frater potius est Pisonis Liciniani, quam pater. Hunc interfecit Nero.



page 680, image: s680

Idem Tacit. l. 5. Hist. c. 9. Drusillam statuit Antonii et Cleopatrae neptem. Acta Apostolorum c. 24. v. 24. derivant e gente Judaica, Iosephus ab Herode et Phasaelo. Non me extrico. Vertranium enim quam candore posteritatis abusus sit, nôsti, Drusillam Cyprus et Agrippae filiam fuisse: ipsam Cyprum ex Cleopatr a et Antonio natam. Hoc aperte refellit Josephus lib. 18. Antiq. c. 7. Nec absimile commentum est ejusdem Vertranii ad lib. 12. Annal. c. 54. Felicem uxores tres habuisse, e Cypro uxore Agrippaeregis filias, Berenicem, Mariamnem et Drusillam; unde Suetonins in Claud. c. 28. Felicem appellet, trium reginarum maritum. Casaubonus ad d. Suet. locum, ut Tacitum cum Actis et Josepho conciliet, duas facit Drusillas, aliam, cujus Acta et Josephus meminerunt; aliam, cujus Tacitus. Fundamentum astertionis suae quaerit in illo ipso, quem explicat, Suetonii loco. Verum sunt etiamnum, quae me valde reddunt dubium. An enim tam proclive potuit esse liberto, ut ut potenti, sine offensâ Imperatoris, sine scaevae interpretationis metu, sine suspicione rerum novarum toties tentare et adipisci regii sanguinis mulieres? Scimus arcanum dominationis, per splendida matrimonia nimium e rep. peti. De unâ Drusillâ non adeo miror, quae per Herodiadas Judaeis annexa h. e. ut Tacitus loquitur c. 8 §. 3. despectissimae parti servientium. Quid igitur de Suetonio? Arbitror ut alios Caesarum libertos, sic istum Felicem multis famosis libellis Romae proscissum, et hoc ipsum matrimonium tanquam impar et indignum inter alia Satyrico sale bene perfrictum. Satis vero jucundo joco dici potuit, trium reginarum maritum fuisse. Erat Drusilla triplici titulo regina: utpote destinata Epiphani regis Comagenae filio: dein Azizo regi Emesinorum, ut est apud Joseph. l. 20. c. 5. Salse et concitandae ap. Romanos invidiae tertium regem nuncupare potuerunt ipsum Felicem, vel quod, ut ait Tac. 5. Hist. 9. per omnem saevitiam ac libidinem jus regium ser vili ingenio exercuisset; vel quod e regib. Arcadiae videri voluit. Nam ad hanc stirpem fratrem ejus Pallantem retulit mancipium quoddam togatum et, ut vere censet Lipsius, opprobrium omnium Scipionum 12. Annal. n. 20. Potuit etiam Drusilla tertio regina dici, quod esset stirpis regiae, In hujusmodi jocum num incredibile est in cidisse Suetonium, eumque leviter consideratum scriptis suis inseruisse?


page 681, image: s681

Quamobrem nondum duas Drusillas cum Casaubono statuere possum, neque me tamen expedire, quî Tacito cum Actis et Josepho conveniat. An calor quidam scriptionis et ignorantia rerum Judaicarum, ut ceteros historicos, longius avexit Tacitum? an Agrippa praeter Cypron Phaseli filiam alter am quan dam uxorem habuit, Cleopatrae et Antonii filiam? an omnino nobis necesse est in hac historia velut [gap: Greek word(s)] ?

Sed jam nugarum audivistis plus satis; nec ego proposueram mihi tam multa; sed aliorsum abripuit fervens illa cupiditas discendi ab eo Viro, cui parem in scientia tam profunde latentium Antiquitatum non quaevis saecula dabunt Europae. Nunquam, credo, tot osculis prosecutus est suavii sui literas felix amator, quam ego Vestras soleo: nec unquam accipiam alteras, ut non ad alterarum desiderium rursus erectus sim et attentus. O quoties animus insurgit contr a pertinaciam acerrimorum hostium, qui domiciljum suum graviter oppugnant ac concutiunt! Fractus corpore, tamen voluptatem mihi spondeo ex posteriorib. Variarum libris, cum primis ab illo Aeterno Aeterni operis examine! DEI O. Max. potestas est: huic ego vitam- mortem meam commendo. Tu vero Vir Nobilis, et Amplissime, bono tuorum, bono Germaniae, bono totius Christiani orbis vive ac vale! Dabam AltorphI VI. Eidus Februarias A. S. M ICC XLI.

EPISTOLA LXXV. [correction of the transcriber; in the print XLVIII.] CASP. HOFM ANNUS D. TH. REINESIO S.

ITa est, mi carissime adfinis REINESI; eram non procul a tumba; sed revocavit me DEUS et dimisit in Vineam, jussitque elaborare plantas Officinales in quibus quam densae sint tenebrae, nosti. Post-Curae latent et latebunt. Spem fecerat ILLE, perfecturum se omnia Opera mea annui spacio; sed frustrator est; non enim obolet illi aucupium. De Theophr. Basil. quod scripsi non intelligis? Est unicum exemplum, sunt unicae notae; sed duplex praefatio, altera Camerarii altera Gemusaei, in quarum neutra neuter sibi arrogat notas marginales. Conjectura mea est Oporinum ipsum consarcinasse collatione facta cum Gazae interpretamento. At cum raros emtores inveniret praestrinxisse oculis nostris nomine CAMERARII.



image: s682

De loco VII. hist. 3. iterum inclamo auribus tuis, HEINSIUS HABET ID VERBI, quod Tu Te reperisse et inferendum Theophrasto putas. Sed potnisti Tu quoque in eas cogitationes venire: quod dictum volo sine ulla injuria tua. Quae ad Rupertum voluisti, communicavi: Is respondebit. In Marcello nihil amplius haereo. saltem meam hebetudinem praetua [gap: Greek word(s)] accuso, qui in istis tribus ne unum quidem penetrare potuerim. In altero lenticulam, quae et ipsa instrumentum cocturae est, probabam, quod alios quoque fecisse memineram; Verum praeter tuum conchiculam, aliud non est verum. Pro hoc candore docendi [gap: Greek word(s)] . Nos hactenus per DEI gratiam commode heic viximus; sed nunc insurgit contra nos triga nobilis: [gap: Greek word(s)] poscit ingentem pecuniae summam: Bavarus minatur hyberna: DD. nostri non solvunt salaria. Hei, nos miseros Achivos! plectemurne triplici flagro? PECCAVIMUS atrociter; ergo atroces poenas venire nil mirum. DEVS misereatur nostri. Bene Vale, bene age, Scribo Altorfii XIII. Cal. Oct. an. 1643.

Additiuncula ad p. 561. lin. 26.

indumenta.] Versificatoris Lexici de verbis raris [gap: Greek word(s)] seu Nomenclatoris, qui Petrus Helias praescribitur, manuscr. in Cod. membraneo Biblioth. Collegii Amploniani Erfordiae glossator, quem Gallum fuisse multa indicia habemus, colobium exponit frog. Idem sub lit. L. Levitonaria interpretatur collobia: collobia autem esse lata capucia bubulcorum cum scapulariis. [gap: Greek word(s)] , interulae vel camisiae nostrae ad cubitos usque pertingentes, reliqua ad carpum nuda ostendentes fuerint colobia. Frocci an longelli sunt.

Ad p. 598. lin. 3.

Verum nihil dum affirmo.] Hoc interea, quod affirmabo nunc, compertum bona scaeva mihi. Exemplum inscripti lapidis R. P. Ludov. Jacobus a S. Carolo Cabilonensis Burgundus Ord. B. Virg. de Carmelo, scriptor edita Bibliotheca Pontificia celebris, an. 1653. inclusum literis ad Cl. V. Petrum Lambecium JC. Hamburgum miserat: inde faciente Amico ad me pervenit, idque tale:



image: s683

TI. CL. PROFESSUS. NIGER. OMNIBUS

HONORIBUS. APUD. AEDUOS. ET

LINGONAS. FUNCTUS. DEO. MORITASGO

PORTICUM. TESTAMENTO. PONI

JUSSIT. SUO. NOMINE. ET. JULIAE

VIRGULINAE. UXORIS. ET. FILIARUM

CL. PROFESSAE. ET. JULIANAE. VIRGULAE.

Non dubito cum cur a descriptum; nec igitur quacunque emendatione opus esse. Saltem de DEO MORITASGO quid habeamus? E Caesaris Comm. V. de Bello Gall. c. 54. constat, ejus in Galliam adventu Moritasgum apud Senonas in autoritate fuisse, hujusque majores in eosdem regnum obtinuisse: Cavarinum ejus fratrem a Caesare regem ibidem constitutum. Hinc cur ea pars Galliae Deum fecerit Moritasgum, cujus notitiam etiam Romani homines, Claudiae Juliae que gentis, translati in Gallias, uti alii Endovellici et Togotii Hispanorum Lusitanorumve Jocalium Numinum, habere potuerint, satis manifestum est. Sive autem istum Caesarianum, sive alium [gap: Greek word(s)] e majoribus ejus Senonum regibus antiquiorem a suis pro DEO habitum dixerimus, perinde est: eo tamen inclino ut posterius praeferam; fueritque Caesare Gallias adquirente divinitas MORITASgi et cultus vetus apud Senonas religio, non eô primum tempore coepta in memoriam meritorum olim-Regis et imperii. Hic enim vetustissimus bene merentibus referendi gratiam mos, ut tales Numinibus adscribantur: Plin. l. 2. c. 7. Aegypti sapientes [gap: Greek word(s)] , Laert. multo magisreges et viros principes, [gap: Greek word(s)] : benefactores vero privatos ii qui beneficium acceperant, Strabo l. XVII. Rhodiorum judicio et gratitudine Ptolemaeo Lagidae sociorum maximo et liberatori, adpellatio [gap: Greek word(s)] imposita fuit, Pavs. in Att. f. 7 et Athen. l. IV. e Charetis Mitylen. 3. hist. eique mortuo divini honores, dedicato eidem intra ur bem luco et porticu decreti.

Pag. 659. lin. 12. sic legatur:

Leccatrix, [gap: Greek word(s)] est ambubaja, scortum vagum; et leccator

FINIS.



image: s684

[gap: errata list]