07/2005 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - simplified structural tagging - no semantic tagging - no spell check


page 5, image: s051

SYNOPSIS VITAE Nobilissimi et incomparabilis Viri, TYCHONIS BRAHE Equitis Dani, Astronomorum Coryphaei, E Petri Gassendi tractatu aliis que documentis collecta, a PETROIOH. RESENIO.

DAnorum celeberrima gloria Gentis, toto pene co nitus orbe, TYCHO BRAHE, Danus, Ottonis Brabe, et Beatae Bille, filius, quinque filiorum primogenitus, Dominus hereditarius de Kundstrup in Scania non procul Helsingburgo sito, Eques auratus Danus, Arcis Uranibug in insula Hvenna Fundator et Praefectus, instiumentorumque Astronomicorum in eadem dispositorum inventor et structor, Astronomus Princeps, natus est Knudstrupii, anno Chr. 1546. die Decembr. 13. hora 22. min. 47. Habuit fratrem Stenonem Brahe, Mai. Reg. Confiliarium et in Arce Calundburgica Praesidem, cuius filia, nomine Brigitta. perillustri Friderico Reetz nupta, edidit modernum Regis Daniae FRIDERICI III. Cancellarium Illustrissimum, Petrum Reetz, natu maximum. Eius Soror, Sophia Brahe, Matheseos Alstronomiae perita, peperit anno 1580. die 27. Mai. filium Tagonem Tot, qui inclitus Regni Daniae Senator obiit 1658. Huius quoque cognatus et Affinis fuit gloriae immortalis Heros, et inter mortalium Sapientiores a multis saeculis facile Princeps, Regnique Daniae Senator gravissimus, Oligerus roenkrantzius, ante annos 25. Hafniae Demortuus. Hic noster Brahe a Patruo Georgio Brahe, parentibus insciis, in infantia abreptus, circa annum aetatis septimum, scholae Latinae adhibitus, postea in Academ ia Hafniensi operam impendit Rhetoricae et Philosophiae. Iuxta decimum et quartum annum Lipsiam studiosorum continuandorum gratiâ missus, ibi pertriennium, moratus est,


page 6, image: s052

fustentante eum praenominato Patruo; ubi invito et reluctante Paedagogo, qui parentum voluntatem praetendens, eum iurisprudentiae operam dare maluit, ex libris clam coemptis Astronomiam secreto, Praeceptore Ioh. Hamelio et Bartholomaeo Sculteto 1563. et 1564. excoluit. Inde in patriam revocatus, occasione mortis Georgii Patrui rursus in Germaniam 1656. abiit. Primum Wittebergam, mox interveniente peste, Rostochium; ubi is casus illi contigit, quo totam anteriorem nasi partem per Manderupium Pasbergium amisit. Circa annum vero 1569. et sequentem, superato Danubio, Augustae Vincelicorum versans in horto consulis Pauli Hainzelii, in Pago Geginga, dimidio milliaris ab urbe, in Noto Lybicum distante, quadrante maximo et sextante ligneo a Tychone istic excogitatis, sidera observavit, et peculiari libro denotata confignavit, aliaque organa Astronomica confici curavit, quae pertotam Germaniam aliquamque Italiae partem secum adsportavit. Alia inter loca etiam Laguinga transiit in ipsis Sueviae finibus, ubi Cyprianum Leovitium Astrologum cognovit: Augustae vero Vindelicorum Rami, anno 1570. usus est. Demum in Patriam A. Chr. 1571, reversus (in quo itinere Ingolstadii Philippum Appianum vidit) Hafsniamque appulsus, partim in Scania Herritzvadii, quod olim Monachorum Caenobium fuerat, ipsumque non longe Knudstorpio, apud Avunculum Stenonem Bilde observatorium ut et laboratorium apparavit, Astronomiam et Pyronomica excolens, novumque Phaenomenon An. 1572. in asterisco Cassiopeiae observans; partim in Selandia Haffniae vixit, hospitio exceptus a Doctore Ioh. Pratensi Profess. Publ, multumque aestimatus a Carolo Danzaeo Regis Galliae legato, ut et Petro Oxenio, magno aulae in Regno Daniae Magistro. Anno vero 1573. cogitavit iter in Germaniam ac porro in Italiam instituere; ceterum partim febri aliisque incommodis laborans, partim uxorem plebeiam ex pago ipso Knudsdorpio, nomine Christinam, ducens (e qua nata est ipsi An. 1574. filia, cui fuit magdalena nomen) An. 1574. totam Hiemem Haffniae transegit, quâ iussu Regis Friderici II. Planetarum theoriam in Academia Haffniensi ita explicavit, ut exinde usus tabularum Prutenicarum fieret in promptu, habitâ prius oratione, quam novennio post eius mortem edidit Conradus Aslacus Bergensis. Perasctis praelectionibus, compositis Domi rebus, relictisque ibidem uxore et filiâ, ineunte succedentis anni 1575. vere contendit in Hassiam, ut laudatissimum Principem Wilhelmum, Regionis


page 7, image: s053

Landgravium, conveniret. Petvenit ergo Cassellas sub Aprilis initium, ubi laetitia summa exceptus, Principis consuetudine familiari totos octo aut decem dies usus est. At interveniente obitu filio lae Landgravii ab eo discessit, et Francofurtum ad Moenum petiit. Dies aliquot ibi commoratus, contendie in Helvetiaen, et cum lustrasset varias in itinere civitates, nulla tamen aeque ac ipsa Basilea placuit. Perlustratâ Helvetiâ, tum in Venetorum Ditionem excurrit, tum dies aliquot transegit Venetiis. Repetiit subinde Germaniam, et Ratisbonam cogitans, quo erant comitia ad Imperatoris Rudolphi Coronationem convocata, Vin delicorum Augustâ transiit, ubi et amicos revisit, recreavitque summopere. Ratisbonam cum pervenisset, Thaddaeum Hagerium Bohenium, Alvae Imperialis Medicum, aliosque viros Doctos sibiamicos paravit. Spectator interea cum fuisset coronationis, quae in diem Novembris primam incidit, destinavit domum redire ante hiemem. Inter redeundum vidit Saltfeldiae Erasmum Reinholdum iuniorem: Vidit etiam Wittebergae cum alios tum potissimum Wolfgangum Sculteum. In Daniam vero circa annum aeratis 28. An. Chr. 1575. redux, tacite se parabat, ut Basileae Rauracorum, quam anteaperlustraverat, sedem habitationissuae eligerer, ob Academiam celeberrimam, viros doctissimos, aerissalubritatem, victus commoditatem confiniumque Italiae, Galliae et Germaniae, Rex vero Daniae et Norvegiae, devotissimae recordationis, Fridericus II. Tychoni haec animo secreto volventi seque itincri accingenti spontesua et clementi voluntate Insulam Huennam ad vitam obtulit et concessit, et ut in ea aedificia utque instrumenta pro exercitiis Astronomicis, tum quoque laboribus Pyronomicis fieri curaret, iussit, seque sumptibus liberaliter iis provisurum clementem addixit, contulitque ipsi tum necessaria apparandis aedificiis, ac Machinis, tum annuatim do dalerorum milia ex Telonio; tum etiam Feudum in Norwegia; et Canonicatum Roschildensem, seu Praebendam S. Laurentii, cuius annuus reditus mille daleris aestimatus est. Mox Waniburgum An. 1576. exstruere cepit, et successive tam aedificia quam instrumenta varia Astronomica absolvit, et in haec omnia ultra tonnam auri (id est centum milia dalerorum) partim ex propriis, partim ex regiamunificentia insumpsit, annisque ter septem, solem, lunam, Cometas septem, astraque toto caelo fixa et vagantia, accitis in horum ministerium pluribus studiosis, acumine ingenii et visus pollentibus, quos suis sumptibus aluit, tam matutino tempore,


page 8, image: s054

quam vespertino Uranib. diligenter lustravit, quas observationes (ut nihil de 14. antecedentium annorum animadv ersionibus dicam) primum in magnis voluminibus, postea seorsim in fingulos libros pro qulibet nimirum anni distribui et ad mundum describi curavit. In astrologicis quoque effectus siderum sortantibus non contemnendam locavit operam; Quin et in Spagyricis praeparationibus sive pyronomicis exercitiis non minimam impendit operam. Uraniburgum vero et alia, Stelleburgo excepto, pene absoluta sunt Anno 1580. Circa annum 1587. novam orbium caelestium ac rotius mundi structuram ac dispositionem excogitavit, imo aliam, quam Ptolemaicam aut Copernicam, quae in Gassendo pag. 76. videri potest. Annus vero fuit 1596. quo odio et invidia, non solum aulae Magistri (diuturnum foventis odium ab usque rixâ ob vulnaratum sequacem Tychonis canem excitata (ut et Regis Cancellarii, aliorumque Nobilium, verium etiam Medicorum Haffniensium, factum est, condolentibus multis et infinitis aliis, ut Tycho noster, Rege Christiano IV. inscio, Feudo Norvagicô, et Praebendâ S. Laurentii, Cancellario Regsi postea statim concessâ, sit privatus. Hinc vere insequentis anni Haffniam se contulit, propriisque sumptibus exaedisicatam domum, sitam in platea, Farfvergaden appellata, quae hodie est Xenodochium, inhabitavit, relictisque in Huenna maiori bus instumentis Astronomicis, ut et quibusdam famulis transtulit a Paschatis Festo, dic 29. Aprilis, in eam minoralevioraque Organa, una cum tota suppellectile libraria et typographica, utibi aliquid observaret; nec non aliquot clibanulos, quo Chymiae vacaret. Aulae vero Magisterper Praetorem Civitatis, Castenium Rytter, vetare iussit, nese amplius huiusmodi exercitationibus in Turri civitatis publica, antea in hunc usum ipsi a quatuor Regni Tutoribus et Magistratu Haffniensi concessa, dederet, idque nomine Regis, qui tamen abierat ducturus in uxorem Annam Catharinam, friderici Brandenburgici filiam. Perrexit itaque (subtractis Astronomiae instaurandae adminiculis) Huennâ, quicquid rerum mobilium fuit, exceptis organis maioribus, quae coloni curae commisit, conduxitque onerariam navem, inque eam imposuit Uxorem, duos filios, quatuor filias, ancillas, famulos, maioremque studiosorum partem (Inter quos erat Franciscus Tegnagellius, non veto Christianus Longomontanus, qui abcundi veiam impetravit,) item Suppellectilem, organa minora, librorumque typis commissorum exempla. Vela igitur fecit, regnante


page 9, image: s055

in Dania Christiano IV. Rectore Academiae Doctore Andreâ Lymvico, anno scil. 1597. paulo ante Solstitium aestivum, ac iter direxit Rostochium, ubi amicum habuit Henricum Brucaeum, observavitque sub finem Octobris, Martem interstelles Geminorum versantem. Verum iam peste ibigrassante, deflexi eodem anno in Holsatiam, ad Henricum Ranzovium, Affinem, qui illum ad searcemquesuam Wandersburgum (sivet Wandesbechium, non amplius dimidio milliaris distantem Hamburgo cuius polum grad. 53. min. 36. attolli Tycho observavit) invit ârat, ubi perintegrum annum permansit, opusque Tychonis excusum est, cui factus esttitulus: Tychonis Brahe Astronomicae instauratae Mechanica; et Longomontanus a Tychone per literas, quas Rostochii accepit, rogatus, Wandesburgum advenit, sed brevitamen exinde domum discessit. Inde intercedentibus Coloniensi Electore, qui Caesar multum tribuit, Ioanne Barvicio, qui a Secretis Caesari fuit, Hagecio, qui apud Caesarem in gratia erat, et Rudolpho Corraducio Procancellario, iubente id Caesare Rudolpho II. per literas circa festum Paschatis datas, An. 1598. Wandesburgo in Bohemiam. post Festum Michaelis, tendit, deducens secum filios et studiosos, transferensque simul apparatum organicum, relictis vero Wandesburgi uxore et filiabus cum parte maiore suppellectilis. Quod a coepto itinere, non Pragam, Bohemiae Metropolim, usque perrexerit, sed Wittebergae procedente autumno, usus aedibus et consuetudine lessenii conititerit, causa fuit, quod Pragae grassari pestem et dysenteriam, Caesaremque; ea de causa abiisse Pilsenam inaudiverit, et Coraducius, S. C. M. Procancellarius, hoc idem per literas ipsi suaserit, hancque esse Caesaris voluntatem indicaverit. Ibi vero Ecclipfin in Luna totalem, die Ianuarii ultima, observavit. Cum pestis Pragensis desaeviisset per hiemem, et Caesar se in urbem vere appetente recepisset, eo per Dresdam (relictâ ibi uxore et liberis Wittebergâ praeterlapsâ hieme a loco, Wandesburgo dicto, convocatis) Tycho vere procedente, anno 1599. discessit, ubi circa festum Iohannis stylo veteri Caesar Rudolphus II. maxima humanitate illum excipiens, iili fecit in annuam pensionem, a die vocationis, tria aurcorum milia, oblatis ipsi statim pro introitu duobus milibus aureorum, et addixit illi cisque heredibus primâ occasione in signe feudum, ac domum intra urbem Pragam, deduxitque eum Baraicius, imperii Supremus Secretarius, in Iacobi Curtii. S. R. I. Procancellarii, aedes per amplas, et magnifice exstructas in Retschino prope


page 10, image: s056

arcem sitas, quas 20000. Daleris aestimabant, quae eius exercitationibus Astronomicis et Chymicis accommodatae fuere, Heic observata est ab eo solis in Iulio anni 1599. Ecclipsis. Praeterea eodem anno ex Arcibus Domibusque extra urbem Pragensem tres splendidissimae fuerunt, quarum Caesar Tychoni optionem dedit: Una Brandisium, altera Lyssa, tertia Benatica, singulae non uno die dieive dimidio ab urbe distantes. Hassub Maii finem, concomitante Capitaneo Praefectoque Brandisii, invisit, Benaticamque commodiorem sibi visam praetulit, quam Bohemorum Venetias ob amoenitatem est interpretatus, in cuius possessionem, iussu Caesaris, per dictum Capitancum, sub diem Augsti 20. est immissus, ibique ab eo sumptibus Caesaris novum observatorium, pro Observationibus Astronomicis, novumque Laboratorium, pro exercitiis spagyricis, est erectum. Eodem anno 18. Septembris, hortante Caesare, misit quae situm non solum familiam residuam per Tegnagelium reducem ac destinatum Generum, verum etiam maiora, quae in Huenna reliquerat, instrumenta per primogenitum Tychonem, cui comitem dedit Paschasium Mulaerum, scripsitque; ad Longomontanum, ut ip sis velletse tertium in illo itinere adiungere ac e Dania eodem curru in Bohemiam cum ipsisregredi. Petitioni eius subscripsit Tegnagelius, et inde a Tychone dimissus est An. 1600. die 4. Augusti, st. nov. non sine amplissimo viatico et commendatitiis literis tam generalibus, quam Specialibus non solium Bawicii ad Henricum Ramel, Regni Daniae Senatorem, verum etiam Caesans ad magistratum magdeburgensem et Hamburgensem; cuius discessus Koppleri cum tota familia et Suppellectile libraria ac cessu est compensatus octobre insequenti, qui reperit eodem anno Tachonem Pragae, ibique ideo substit, quod pertaesus incommodorum Benaticae, commorari amplius in ea arce non sustineret. Sedem itaque suam instrumenta totamque familiam transtulit, assensu Caesaris, An. 1600. in hortos Caesaris aedesque Regiae adiacenres Pragae sitas, ac per idem tempus maiora instrumenta, quae ante annum miserat quaesitum, ex Dania accipiens 8familiam ab usque vere exceperat) ipsa e navi, quae fuerant advecta in dictos hortos transposuit. Anno verô insequenti 1601. die Febr. 25. migravit inde in aedes lacobi Curtii a Seufftenau, quas Caesar in eiususum ex Curtii vidua redemit. Hoc anno 13. octobr. die, Tycho noster ad caenam illustris Rosenberchi anobili Mincor. Witio deductus, non emisit, ut pro more habebat, urinam, quo effectum est, ut cum


page 11, image: s057

paulo largius inter cenandum biberetur, tendi vesicam senserit. Quare aliquantisper quidem, sed denique tamen nihil moratus conviviorum leges, e mensa abiit, ac domum petiit. Verum orificio vesicae obdurato et vi expultrice prae nimia retentione labefactata, urinam reddere non potuit. Hinc in gravissimis exinde cruciatibus toti dics quinque penitus insomnes transacti sunt, Vigebat simul interna Febris, unde et consecutum est paulatim delirium, in quo haec verba creberrime, quasi carmen texens, erupit, Nofrustra vixisse videar. Die vero dicti mensis 24. soluto delirio, victâ naturâ, inter consolationes et precesuxoris, liberorum Tegnagelii Generi, Erici Brahe, Sueci Comitis, Wittebornii, Regisque Polonii Consiliarii, Pauli Coldingii Dani, ut et amicorum lacrimas anno 1601. 24. Cotobr. cum annos vixisset 54 menses 10. placidissime exspiravit: idque non pudendis nescio quibus morbis infectus, (quem rumorem eius osor Nicolaus Raymarus anno 1599. sparsit) neque veneno amicorum quorundam invidiâ sublatus (ut alicubi in Germania, Dania et Norvegia percrebuit) sed intempestivâ verccundiâ captus. Dievero Novembris 1. in Templo yeteris urbis Pragensis dictae Deinen primrio, iussu Rudolphi II. Caesaru habitu ritqueve Equestri, honorificentissimêtumulatus est, eodemque tumulo recta est eius uxor hydropica defuncta, anno 1604, Pompa vero funebris in exsequiis Tachonis Brahe habita fuit haec: Superintegrum funus, panno holoserico coopertum, tegumentum atrum seri ci villosi expansum fuit, utrinque vexillis et insignibus inauratis affixis. Praecesserunt funus nonnulli pullati candelas sive faces funestas in signibus Braheis ornatas praeferentes.

Hos insecutus est quidam portans vexill um e panno Damasceno consectum, in quo eius titulus et insignia inaurata cernebantur et videbantur. Post vexillum Equus tolutarius paulo holoserico velatus ducebatur, in cuius latere utroque insignia eius conspecta fuerunt. Deinde vexillum bombycinum lento et moderaro gradu est gestatum, nec non post vexillum alius equus stragulo ex panno Anglicano coopertus ingrediebatur ductu cuiusdam lugubri habitu amicti. Postea unus frameam inauratam ut et parazonium gestabat quem secutus est alius galeam panno atro holoserico rectam, et fimbriis inauratis versicoloribusque struthionis plumis ornatam. E vestigio his suscessit ille, qui calcaria inaurata scriceo pulvinario imposita portavit. Hunc alius consectatus est, scutum, in quo eius insignia erant depicta, ferens. Post


page 12, image: s058

hunc funusa duodecim satellitibus Caesareis, sive Caesarei corporis stipatoribus, omnibus genere Nobilibus, ad primariam aedem sacram, quae Pragae est, fuit delatum. Funus proxime secutus est filius natu minimus prolixis atris vestibus in terram dependentibus indutus, qui inmedio progressus est. Dexterum latus clausit Ericus Brahe, Comes Suecicus, et sinistrum Dominus Ernfostus Munquitz, Consiliarius Caesareus. Deindesubsecuti sunt ordine proceres sive Consiliarii Caesarei, Barones, Nobiles. Horum vestigia ealcarunt Tychoniu Brahei studiosi et Servi, omnes veste lugubri ac palliis longis usque ad talos dependentibus induti. Post hos lento gravique incessu processit Tychonis Vidua, luctu ac maerore prope confecta, quae ducta fuit a duobus Aulicis Consiliariis. Eam secutae sunttres filiae, quarum singulae a talibus Viris nobilibus, certo ordine dispositae ducebantur, ita utterni summi gregatim incederent. Deinde has equestris ordinis Nobiles Matronae ac virgines longo agmine sunt comitatae. postremo aliae Matronae quae ex Oppido undiquaque confluxerant, longo ordine agmen clauserunt. Sessiones Filii, Viduae, Filiarumque atro panno Anglicano obductae fuerunt. Cum vero hoc modo funebria officia expedirentur, non solum templum maximâ Comitum, Baronum, Nobilium et ignobilium multitudine fuit impletum, verum etiam plateae nimiâ hominum frequentiâ fuerunt stipatae. Finitâ contione, vexilla Galea, Scutum, Framea, Parazonium, et Calcaria sunt suspensa et parieti affixa non procul a loco sepulturae, cum hac inscriptione:

POST. VITAM. FUNUS. RURSUM. POST. FUNERA. VITA.
NASCENDO. MORIMUR. MORIENDO. VIVIMUS.

Monumenti vero marmorei, in primâ extra chorum dicti Templi Pragensis ad dextram columnâ Tychoni Brahe, eiusque coniugi Christinae erecti inscriptio est haec, superiori monum enti parti insculpta.

ESSE. POTIUS. QUAM. HABERI. ILLUSTRIS. ET. GENEROSUS. DOMINUS. TYCHO. BRAHE. DANUS. DOMINUS. IN KNUDSTRUP. ARCIS. URANIBUR GI. IN. InSULA. HELLESPONTI. DANICI. HUENNA. FUNDATOR. INSTRUMENTORUM. ASTRONOMICORUM. QUALIA. NEC. ANTE. SOL. VIDIT.


page 13, image: s059

INGENIOSISSIMUS. ID EM QUE: LIBERALISSIMUS. INVENTOR. ET. INSTRUCTOR. ANTIQUISSIMA. NOBILITATE. CLARUS. SUA. AUCTIOR. ANIMO. QUAE CUNQUE. COELO. CONTINENTUR. IMMORTALI. GLORIA. COMPLEXUS. ASTRONOMORRUM. OMNIS. SECULI. LONGE. PRINCEPS. TOTIUS. ORBIS. COMMODO. SUMPTIBUS. IMMENSIS. EXACTISSIMAS. INTRA. MINUTA. MINUT ORUMQUE. PARTES. TRIGINTA. AMPLIUS. ANNORUM. OBSERVATIONES. MUNDO. PRIMUS. INTULIT. AFFIXA. SIDERA. INTRA. MINUTUM. EIUS QUE. SEMISSEM. RESTITUIT: HIPARCHI. SOLIUS. AB. ORBE. CONDITO. VEL. DIIS. IMPROBOS. IN. OCTAVA. DUNTAXAT. GRADUS. PARTE. CONATUS. LONGISSIME. ANTEGRESSUS: UTRIUSQUE. LUMINARIS. CURSUM. EXQUISITE. RESTAURAVIT. PRO. RELIQUIS. ERRATICIS. SOLIDISSIMA. TABULARUM. RUDOLPHAEARUM. FUNDAMENTA. IECIT. MATHEMATICARUM. PERITIS. INVETERATAM. ARISTO TELIS. ET. ASSECLARUM. DOCTRINAM. DE. SUBLUNARI. COMETARUM. NOVORUMQUE. SID ERUM SITU. DEMONSTRATIONIBUS. INVICTIS. EXEMIT. NOVARUM. HYPOTHESIUM. AUCTOR. IN. SPAGYRICIS. ETUNIVERSA. PHILOSOPHIA. ADMIRANDUS. EVOCATUS. AB. INVIC TISSIMO. ROM. IMPER. RUDOLPHO. II. MIRA. DOCTRINAE. ET. CANDORIS. EXEMPLA. DEDIT. NE. FRUSTRA. VIXISSE. VIDERETUR. IMMORTALITATEM. ETIAM. APUD. ANTIPODES. SCRIPTOR. PERENNITATE. SIBI. COMPARAVIT. PLANEQUE. QUALIS. ESSE. QUAM. HABERI. MALUIT. NUNC. VITA. FUNCTUS. AETERNUM. VIVIT. EIUS. EXUVIAS. UXORISQUE. TRIENNIO. POST. DEFUNCTAE. HEREDES. LIBERIQUE. SACRO. HOC. LOCO. COMPOSUERUNT. OBIIT. QUARTO. CALEND. NOVEMB. ANNI. CHRISTIANI. DIONYSIACI. M. DC. I. AETATIS. SUAE. LV.

NON. FASCES. NEC. OPES.
SOLA. ARTIS. SCEPTRA. PERENNANT.


page 14, image: s060

Monumenti huius inferior pars effigiem Tychonis integram hâc inscriptione cinctam refert:

ANNO. DOMINI. M. DC. I. DIE. XXIV. OCTOBRIS. OBIIT. ILLUSTRIS. ET. GENEROSUS. DOMINUS. TYCHO. BRAHE. DOMINUS. IN. KUNDSTRUP. etc. PRAESES. URANIBURGI. ET. SACRAE. CAESAREAE. MAIESTATIS. CONSILIARIUS. OSSA. HIC. REQUIESCUNT.

In ipso eius funere Pragae Oratio funebris habita est a Iohanne Iesenio a lessen, cuiusfuerat, Wittebergae cum degerat, consuetudine iucundissimâ usus, quae ibidem edita est Anno 1601.

MAURITIUS. HASSIAE. LANDGRAVIUS. AD TYCHONEM BRAHE. NOBILEM ET CLARISSIMUM VIRUM.

Uranie superat reliquas divina Sorores,
Dicitur et sacrigloria prima chori.
Hanc coluere Patres prisci, Regesque potentes,
Qui propius mentu vi tetigere Deos,
Hanc optat sapiens studiorum figere metam,
Ut famae celebris praemia digna ferat.
Quanto etenim terras celsus supereminet Aether;
Illius est tanto notio laude prior.
Ipsa docet Caeli motus, caelumque tueri
Vultibus erectu nos iubet ipse Deus.
Ne ventura malis timeamas fata, sed Astris
Praemoniti, ad Superum confugiamus opem.
Nec quaramus humi pastum, sed laude vehatur,
Qui struxit caeli tale Creator opus.
Ergo tuis laesus meritisque studiisque fovere
Perge Deamtantaem; Munera larga dabit.
Quandoquidem dudum miratur, pervia cuncta
Esse tuis Fabricis quae latuere prius.
Hinc tibi scrutanti Leges sublimis olympi,
Inter honoratum praeparat Astra locum.

Cassellis 2. Apr. 1592.

IN OBITUM INCOMPARABILIS VIRI TYCHON-BRAHE, ATLANTIS CYMBRICI ET EQUITIS TORQUATI.


page 15, image: s061

Eduxit, perhibent, immani mole Gigantes
Simplicibus tellus denuo culta Viris.
Hi tentare quidem Caelos ascendere quondam,
Quos tamen in terram Dî repulere statim.
At nostris alium videas genuisse diebus
Ipsum cui Caelum sarcina parva fuit.
Hic, cui non totus terrarum, qua patet, orbis
Sufficere, eventu iudice, non potuit.
Hic dico, ille Gigas, quem fama reclamitat harmis
Astriferos caelos imposuisse suis.
Hic voluit stellas flammantes inter Olympi
Vivere, sic scrutans intima claustra Poli.
Unde refert nobis victor mysleria caeli,
Quicquid et occulti magnus Olympus habet;
Hinc videas monumenta viri, quae caelitus ipse
Edoctus, nobis conspicienda dedit.
Haec, Diodore, oculis si vidisses, Miraclis
Dixisses septem connumeranda tuis.
Cedite iam Primi Inventores, cedite tandem:
Viribus hic cerebri vos facit arte rudes.
Heu mihi. Quid video? Rumpit mea verba quid inter?
O mea quis subitus occupat ossa tremor!
Occidit! hei vobis caelum, fulgentiaque Astra!
Occidit ipse *t*u*c*h*o summus et alter Atlas!
Quid vestrum *t*u*c*h*o*n misistis abire Tychonem.
Cui semper vesiri maxima cura fuit?
Antea quem nobis, ecce, Astra dedere beragne,
Invida nunc oculis surripuere meis.
Non ego maresco. Neque, si mihi vera fatendum,
Terra fuit tantum digna tenere virum.
Nunc *t*u*c*h*o ipse suo speculans spatiatur olympo,
Atque ipsi specula est quod fuit ante scopus.
Ergo si voti compos iam despicit alto
Osorem, dicens: nil tua dira moror.
Nil tua diramoror, Fortunae victor et ipse,
In terris posthac degere non cupio.

PAULUS IANUS COLDING.

EPITAPHIUM.

Iam dudum sursum, nunc primum specto deorsum,
Despiciens Mundum, suspiciensque Deum.


page 16, image: s062

CHRONODISTICHON Annum, Mensem, Diemque obitus ostendens.

oCtobrIs VIsa Ut LUX est VICesIMa qVarta,
aULa sUbIt CoeLI te generose TyCho.

SCRIPTA.

Liber de Cometa, sive nova stella, anno 1572. die Novemb. XI. vesperi in Asterismo Cassiopeae, circa verticem tunc exsistente, annoque insequenti conspicuâ, sed mense Maio magnitudine et splendore iam diminutâ: Haffniae 1572.

Progymnasmatum Astronomiae instaurandae liber primus, qui est de restitutione motuum Solis et Lunae stellarumque inerrantium: ibid. 1589 Uraniburgi 1592. in 4. et denuo cum appendice et praefatione Iohannis Keppleri Praga 1602 Francof. 1610. in 4.

Progymnasmatum liber secundus, de mundi aetherei recentioribus Phoenomenis, agitque de Cometa, ab elapso fere triente Novembris Anni 1677. usque ad finem Ianuani sequentis conspecto Uraniburgi 1588. 1592. Pragae 1603. Francof. 1610.

De Disciplinis Mathematicis Oratio in Acad. Hafniensi A. 1674. recitata. edita per Canraedum Aslacum ibid. 1610. in 4. Hafn. 1610. in 8. Hamburg. 1621. in 4.

Epistolarum Astronomicarum liber primus, qui continet Guilielmi, Hassiae Landgravii, ac illius Mathematici Christophori Rothmanni ad Tychonem literas, et responsa Tychonis ad singulas. Uraniburgi 1596. 1598. in 4.

Mechanicorum Astronomiae instauratae liber, continet instrumenta Astronomica cum ea, quae Uraniburgi in usu habuit, Iconibus delincata et exsculpta, ad unctâ singulorum succinctâ explicatione, tum ea, quae post suum e Dania exitum non quidem depicta et excisa, sibi tamen in promptu erant etc. Wandesburgi 1598. Noribergae 1602. in fol.

Epistola de Confectione Elixiris ad Rudolphum II. Imperatorem in arce Imperatoris Benachia die 7. Septembr. 1599. scripta quâ suum Medicamentum tam adversus pestem, quam adversus febrem. morbosque Epidemicos inventum detexit. Hanc Casparus Bartholinus primo evulgavit in suo tractatu, de aere pestilenti corrigendo, in quem hanc epistolaminseruit. Postea cam ad Gassendum ab Olao


page 17, image: s063

Wormio, per Christianum Legardum, Medicum Danum, delatum ipse Gassendus Vitae Tychonis Brahei adiunxit, publicique iuris fecit a p. 242. ad pag. 245.

Elegia de exilio suo: Rostochii 1614. in 4.

Tabulae Rudolphinae, per Ioh. Kepplerum editae: Ulmae 1628.

Catalogus absolutissimus MSS. mille affixarum stellarum, cui praemissa est epistola scripta ad Rudolphum II. Imper. et exstat in Gassendi de Vita Tychonis a pag. 247. ad 259.

Historiae Caelestis partes duae, quarunt prior continet observationes Uraniburgicas ab anno 1597. sedecim libris inclusas: Posterior observationes tum Wandesburgicas, tum Wittebergenses, Pragenses et Benatianas, quatuorlibris inclusas: Augustae Vindelicorum Viennae 1668. in fol.

Pleniorem et accuratiorem editionem promisit Erasmus Bartholinus Mathemat. Professor Hafniensis.

Epistola ad Caso. Peucerum edita primum curâ Petri Iohan. Reusneri Hafn. 1668. in 4.

Opera omnia: Francof. 1648. 1668. in 4.


page 18, image: s064