04/2005 Ruediger Niehl
Notes: Greek text only sporadically inserted; errata list at end of file not worked in; new TEI header; typed text - simplified structural tagging - no semantic tagging - no spell check


page 521, image: s551

NICOLAUS RHODINGUS.

DREISAE Cattorum prope Zigenhainium nascitur hic Rhodingus, anno
Christi millesimo, quingentesimo, decimo nono: illo nempe tempore, quo
et Evangelii doctrina, et artium ac literarum recta studia, in
Germania nostra renascebantur. Puer statim magistris scholae
erudiendus traditus, feliciter prima elementa percepit; uno infelix,
quod matrem vix octennis amisit, noverca surrogata.
E patrio ludo Marpurgum anno tricesimo est traductus: ubi in
Paedagogeum receptus, sub Casparo Rodolpho ita in linguarum et artium
Logicarum cognitione profecit: ut tertio anno post ad publica
Academiae auditoria sit admissus. In schola tunc Theologiae studium
rexit Franciscus Lambertus Avenionesis: qui monachos, sollenni in
disputatione coram ipso principe. Philippo seniore, et consiliariis,
convicerat.
In publica schola primum tyrocinium vix anno uno exacto deposuit:
deinceps in Philosophicis alacriter progressus, adeo ut anno aetatis
suae decimo octavo in patriam revocatus, ludo, in quo antea ipse
didicerat, erudiendo sit praefectus. Sed cum ad altiora adspiraret,
sequenti anno trigesimo octavo Marpurgum iterum venit: studia ursit:
testimonium eruditionis petiit, tulitque brabeuta Eobano illo Hesse,
poeta celeberrimo. Inter literarum autem humaniorum studia ipse etiam
Rhodingus poesin coluit: et carmina non insuavi vena condidit: de
quibus postea.
Ibi ergo cum doctrinam ac pieratem omnibus probaret: scholae Latinae
civicae Marpurgi, quam a coemiterio appellant, praefectus, eidem, ad
annum Christi quadragesimum primum


page 522, image: s552

praefuit: simulque in Academia docentes, ae disserentes avide audivit:
de quidbus facile primas tulit, Gerhardus Noviomagus: cui paulo post
Hyperius successit.
In pulvere scholastico cum aliquandiu sudasset Rhodingus, de visendis
exteris scholis cogitationem suscepit: unde rerum cognitione
instructior, usu prudentior, consuetudine humanior rediret. Anno
itaque Christi quadragesimo primo, adiunctis sibi comitibus tribus
iuvenibus politissimis Lovanium profedctus est: inde Dolam Burgundiae:
ibique praesidis hortatu in paedagogeo Dialecticam, et Graecam
Cleonardi Grammaticen docuit. Sed quod Pontificiae subscribere
religioni omnes eoloco docentes cogerentur: non amplius duobus
mensibus ibi mansit.
Dola itaque relicta Parisiorum Academiam, comite Schimmel-pfenningo,
abiit: ibi ad annum usque Christi quadragesimum tertium commoratus.
Lutetia n patriam reversus, doctrina et pietate auctus et ornatus, a
Philippo feniore Landgravio Ioanni Buchio adiunctus, in erudiendis
filiis principibus iunioribus ita versatus est, ut inprimis vera
pietate, et literis dein humanioribus eorum animos im buerer et
expoliret. Hoc in officio cum aliquot annis praeclaram navasset
operam, anno quadragesimo septimo ducta uxore, et nuptiis anno
sequenti Cassellis celebratis, quadragesimo nono anno cum uxore
Marpurgum ad professionem Rhetorices obeundam se contulit. Sub id
tempus liber Augustanus etiam Hassiae civibus fuit obtrusus: et videm
ita; ut in eius approbatione falus principis captivi contineri
diceretur. Sed nec quisquam librum approbavit; nec principi reiectio
eiusdem obfuit.
Rhetorices professione quinquennium et amplkus eo functus, ano
quinquagesimo quarto mense Octobri Melsungam, inferioris Hassiae
oppidum, ad ministerium ecclesiasticum obeundum profectus est. ubi
annum duntaxat unum commoratus, Marpurg. rediit. Mortuo enim Ioan.
Rhodophanta, ecclesie ibi pastore, unus Rhodingus ei muneri par
iudicatus est, tum a principe ipso, tum a viris doctis. Auspicatus est
labores istos Marpurgi anno quinquagesimo quinto, mense Octobri,
aetatis suae trigesimo sexto: docente in schola Andrea Hyperio: cuius
sententiae de praedestinationis doctrina, a Zanchio tradita, Rhoding
cum aliis subscripsit.
Ibi cum et doctrinam et vitam omnibus egregie probaret; ad
consultationes etiam de religione saepe domi forisque est adhibitus.
Nam ut de ceteris taceamus, ad duos celebres conventus Protestantium,
a principe Philippo seniore, cum Hyperio adductus est. Primus fuit
Francofurti ad Moenum anno quinquagesimo septimo: in quode materia et
forma colloquii, mox tume Wormatiae cum Pontificiis habendi, de
ecelesiarum consensionestabilienda,


page 523, image: s553

non in doctrina solum, sed et in titibus: deque disciplina
instauranda, deliberatum fuit. Alter celebratus est Naumburgi in
Saxonia anno sexagesimo primo: in quo Augustanae confessionis renovata
est subscriptio: et quibusdam, qui condemnationes in controversiis
religionis, quae tum agitabantur, urgebant, obviam itum est.
Praecerea principes sui, dum in pastorali officio cum fide et
diligentia versatur, tum alia ipsi munera, tum inspectionem
Theologicarum disputationum demandarunt: ut et periculosae quaestiones
vitarentur, et altercationes immoderatae ipsius auctoritte interposita
sedarentur. Denique Henrico Vietore Theol. do ctore et professore in
Academia Marpurgensi vita functo, cum successor quaererut: unanimi
principum et professorum suffragio id munus Rhodingo est adsignatum:
ut iuxta publicum contionandi munus in remplo, in schola quoque
Theolgoiam profiteretur. Suscepit eam functionem anno septuagesimo
sexto: et ad mortem usque obivit. Atque hic quod ante saepe recusarat,
demum admisit: ut doctor Theologiae crearetur; postulante ita
Academiae et collegii instituto. Gessit eo in officio praeterea summum
magistratum: atque duplicem illam personam cum laude sustinuit.
Cum autem miserabilem acclesiae statum illa tempestate intueretur: et
in finitarum discordiarum semina spargi sentiret: saepe opta vit, ut
ante e vita avocaretur: quam in perturbationem illam rerum incideret.
Huius sui voti compos sactus est anno octogesimo, mense Septembri. Cum
enim decimo nono eius mensis die a contione demum rediisset: nonnihil
ae grotare cepit, et morbo paulatim aucto decubuit. Ibi nulla
tristitiae significatione edita, patienter mortem exspectavit, illud
semper in ore habens: Fiat voluntas Domini. Tandem cum praenuntios
mortis iterum sentiret, in lectum alium adscendere cupivit, quem suum
et quietis lectum vocabat, et cui dudum hunc versum inscripserat:
Vi somnus mortis, sic lectus imago sepulcri.
In cum lectum cum se collegisset; praeter exspectationem praesentium,
in agnitione et invocatione Servatoris nostri leniter exspiravit citra
doloris signifiearionem, anno ut diximus octogesimo, die vincesimo
tertio Septembris, vesperi sub septeimam, cum annos unum et sexaginta
vixisser.
Fuit et hic Theologus pius, placidus, eruditus. Linguas Theologo
necesiarias ita calluit, ut Hebraeam mediocriter gustarit: Graecam
familiariter norit: Latinam vernaculae instar tenuerit. In sacrae
scripturae libris, vererum et tecentiorum commentariis, historia
ecclefiastica cum studio dies noctesque versatus est. In suggestum
nisi praemeditatus non ascendit: inque


page 524, image: s554

co nihil argutarum disputationum, nihil spinosarum quaestionum movit,
alienus ab omni certamine ita quidem: ut pugnacem esse eum quidam
maluissent. In tota vita numquam adduci potuit; ut eorum, qui
Zvingliani et Calviniani vo minis invidia premuntur, condemnationi
subscriberet: et diserte testatus est: se ab usitatis phrasibus non
recessurum: locuturum cum Augustino et Cyrillo; nec occasioem ullam
turbis daturum, id qipd et epistola quadam ad Pantaleonem Candidum.
Bipontinum Superintendentem, anno ante mortem: et ad Rodolphum
Gualtherum, Tigurinae ecclesiae antistitem, eo ipso quo obiit mense,
confirmavit.
In victu fuit temperans: in conviviis modestus; in colloquiis humanus
et facilis; saepe etiam sine circumspectione: in omni vita simplex,
humilis, patiens, crucis, laborum, iniriatum. Saepissime uno die duas
habuit lectiones in schola, et contiones in templo. Honores tantum
abest ut affectarit: ut oblatos non semel recusarit
In coniugio castitatem et fidem coluit: quindecim liberorum parens:
quos ex una uxore qua cum triginta duos annos sacte vixit, susceptos
cum institutione et commone factione Domini educavit; superstites
tredecim reliquit, filios novem, et quatuor filias. In catalogo eo, in
quo liberorum natales consignarat, cum ut procreandi, ita scribendi
finem fecisset, colophonis loco addidit: Laus Deopro eius
benedictione.
Inter ea, quae elucubravit in indicibus librorum recensentur:
Exhortatio ad Germaniam, et precationes aliquot carmine elegiaco
consciiptae: exhortatio ad Germaniam: ut bellum a Papistis impie
concitatum armis exstinguant anno quadragesimo octavo. Laudantur et
Epithalamia eius, epicedia, propemptica gratuatoria, monitoria, et id
genus alia carmina.
Petrus Nigidius huiusmodi eum elogio ornavit:
Patria Treisa fuit nato tibi, docte Rodinge,
Aprico solvis condita Treisa loco.
Nutriit haec eadem Cellum, fovet illa celebre
A vigili studio quiputo nomen habet.
Nutriit et nuper patriae decus illa Magistrum
Kempion egregium conspicuumque virum.
Praetereo Ulfexos, claros virtutibus ambos:
Doctrina notos; et pietate graves.
Quin et subticeo Grentz bacchum; quem puer oline
Dilexi iuvenem post iuvenisque senem.
Urgeo propositum: puerum voluere Rodingum
Sectari Musus gnarus uterque parens.
Formaterem igitur nactus doctumque Magistrum,
Inpatria didicit grammata prima puer.


page 525, image: s555

Inque Academiam Marpurgum missus hicidem,
Ingenii specimen mox dedit egregii.
Res bene sucessit geminam cepisse coronam,
Vidimus: et titudos promeruisse duos.
Utiliter primae traduxit tempora vitae,
Ingenuos pueros prima elementa docens.
Post etiam insertus Cattorum principis aulae,
Instituit natos magne Philippe tuos.
A quo Lanicolae rursus feliciter urbi
Redditus; illustri praefuit inde scholae.
Rhetoricen docuit primum; Dialectica deinde:
Et pulchram laudem clarus utrinque tulit.
Carminibus doctis etiam, quae plurima scripsit,
Promeruit vatis nomen habere pii.
Tandem divinis studiis se tradidit ultro;
Annos complures nil nisi sacra legens
Mox Melsungiacam fama pertractus ad urbem,
Fit primum verbi buccina clara sacri.
Bissenis autem vix mensibus ecce peractis,
Ad nostros rediit sede vacante, lares.
Sic voluit princeps generosus et ordo senatus:
Praefecti sacris sic voluere patres
Successor factus Rhodophantae quippe diserto,
Aequavit clari nomina tanta viri.
Praefuit hic populo viginti quinque per annos;
Vir magnus zelo, sedulitate, side.
Dignus, qui plures vivendo duceret annos:
Atque aleret Christi pastor ovile pium.
Sed tres lanificae secuerunt fila sorores:
Quid sumus? heu paleae: pubvis et umbra sumus!
Desumpta haec sunt ex oratione funebri Marpurgi a D. Georgio
Sohnio Theo. D et Profess. ibid. publico habita: item ex catalogo
professor. Acade. Marpurg.